strong yáng bā lǎo yuè guó qí féng strong
楊八老越國奇逢
jūn bù jiàn píng yáng gōng zhǔ mǎ qián nú, yī zhāo fù guì jià wèi fū? yòu bù jiàn xián yáng dōng mén zhǒng guā zhě, xī rì fēng hóu hé zài yě? róng kū guì jiàn rú zhuǎn wán, fēng yún biàn huàn chéng duō duān. dá rén zhī mìng zǒng dù wài, kuǐ lěi chǎng zhōng yī lì kàn.
君不見平陽公主馬前奴,一朝富貴嫁為夫?又不見咸陽東門種瓜者,昔日封侯何在也?榮枯貴賤如轉丸,風雲變幻誠多端。達人知命總度外,傀儡場中一例看。
zhè piān gǔ fēng, shì shuō rén qióng tōng yǒu mìng, huò xiān fù hòu pín, xiān jiàn hòu guì, rú yún zōng wú dìng, shùn xī gǎi guān, bù yóu rén yì xiǎng cè dù. qiě rú sòng cháo lǚ méng zhèng xiù cái wèi yù zhī shí, jiā dào jiān nán. sān rì bù céng bǎo cān, tiān jīn qiáo shàng shē dé yī guā, zài qiáo zhù shàng kē zhī, shī shǒu luò yú qiáo xià. nà guā shùn shuǐ liú qù, bù dé dào kǒu. hòu lái zhuàng yuán jí dì, zuò dào zǎi xiàng dì wèi, qǐ zào luò guā tíng, yǐ shí qióng shí shī yì zhī shì. nǐ shuō zuò zhuàng yuán zǎi xiàng de rén, mìng yùn wèi zhì, yī guā yě wú fú xiāo shòu. jiǎ rú luò guā zhī shí, xiàng rén shuō dào: cǐ rén hòu lái róng guì. bèi rén zuò yī wàn gè guǐ liǎn, cuì gàn le yī qiān dān tù mò, yě bù wèi guò, nà gè xìn tā? suǒ yǐ shuō: qián chéng rú hēi qī, àn zhōng mō bù chū. yòu rú sòng cháo jūn zú yáng rén gǎo wèi chéng xiàng dīng jìn gōng zhì dì, xià tiān fù tǔ yùn shí, hàn liú bù zhǐ, yuàn tàn dào: tóng shì yì bān fù mǔ suǒ shēng, nà zhù fáng zi de, hé děng ān lè! wǒ men tì tā zuò gōng de, hé děng chī kǔ! zhèng shì: yǒu fú zhī rén rén fú shì, wú fú zhī rén fú shì rén. zhè lǐ yáng rén gǎo kǒu chū yuàn shēng, què bèi guǎn gōng guān tīng dé le, yī dùn pí biān, dǎ dé fù tòng tūn shēng. bù gé shù nián, dīng chéng xiàng dé zuì, biǎn zuò yá zhōu sī hù. nà yáng rén gǎo cóng wài qī qǐ jiā, guān zhì tài wèi, hào wèi huáng qīn, cháo tíng jiù jiāng dīng chéng xiàng fǔ dì, cì yǔ yáng rén gǎo jū zhù dīng chéng xiàng qǐ fū zhì dì, fēn míng shì tì yáng rén gǎo zuò gè gōng tóu. zhèng shì:
這篇古風,是說人窮通有命,或先富後貧,先賤後貴,如雲蹤無定,瞬息改觀,不由人意想測度。且如宋朝呂蒙正秀才未遇之時,家道艱難。三日不曾飽餐,天津橋上賒得一瓜,在橋柱上磕之,失手落於橋下。那瓜順水流去,不得到口。後來狀元及第,做到宰相地位,起造落瓜亭,以識窮時失意之事。你說做狀元宰相的人,命運未至,一瓜也無福消受。假如落瓜之時,向人說道:「此人後來榮貴。」被人做一萬個鬼臉,啐幹了一千擔吐沫,也不為過,那個信他?所以說:前程如黑漆,暗中摸不出。又如宋朝軍卒楊仁杲為丞相丁晉公治第,夏天負土運石,汗流不止,怨嘆道:「同是一般父母所生,那住房子的,何等安樂!我們替他做工的,何等吃苦!正是:有福之人人伏侍,無福之人伏侍人。」這裡楊仁杲口出怨聲,卻被管工官聽得了,一頓皮鞭,打得負痛吞聲。不隔數年,丁丞相得罪,貶做崖州司戶。那楊仁杲從外戚起家,官至太尉,號為皇親,朝廷就將丁丞相府第,賜與楊仁杲居祝丁丞相起夫治第,分明是替楊仁杲做個工頭。正是:
sāng tián biàn cāng hǎi, cāng hǎi biàn sāng tián.
桑田變滄海,滄海變桑田。
qióng tōng wú dìng zhǔn, biàn huàn zǒng yóu tiān.
窮通無定準,變換總由天。
xián huà xiū tí. zé jīn shuō yī jié gù shì, jiào zuò yáng bā lǎo yuè guó qí féng.
閒話休題。則今說一節故事,叫做「楊八老越國奇逢」。
nà gù shì, yuǎn bù chū hàn táng, jìn bù chū èr sòng, nǎi chū zì hú yuán zhī shì, shǎn xī xī ān fǔ dì fāng. zhè xī ān fǔ nǎi yǔ gòng yōng zhōu zhī yù, zhōu yuē wáng jī, qín yuē guān zhōng, hàn yuē wèi nán, táng yuē guān nèi, sòng yuē yǒng xìng, yuán yuē ān xī. huà shuō yuán cháo zhì dà nián jiān, yī rén xìng yáng míng fù, bā yuè zhōng qiū jié shēng rì, xiǎo míng bā lǎo, nǎi xī ān fǔ zhōu wū xiàn rén shì. qī lǐ shì, shēng zǐ cái qī suì, tóu jiǎo xiù yì, tiān zī cōng mǐn, qǔ míng shì dào. fū qī liǎng kǒu ér ài xī, zì bù bì shuō.
那故事,遠不出漢、唐,近不出二宋,乃出自胡元之世,陝西西安府地方。這西安府乃《禹貢》雍州之域,周曰王畿,秦曰關中,漢曰渭南,唐曰關內,宋曰永興,元曰安西。話說元朝至大年間,一人姓楊名復,八月中秋節生日,小名八老,乃西安府盩屋縣人氏。妻李氏,生子才七歲,頭角秀異,天資聰敏,取名世道。夫妻兩口兒愛惜,自不必說。
yī rì, yáng bā lǎo duì lǐ shì shāng yì dào: wǒ nián jìn sān xún, dú shū bù jiù, jiā shì rì jiàn xiāo fá. zǔ shàng yuán zài mǐn guǎng wèi shāng, wǒ yù còu xiē zī běn, mǎi bàn huò wù, wǎng zhāng zhōu shāng fàn, tú jǐ fēn lì xī, yǐ wèi shàn jiā zhī zī, bù zhī niáng zǐ yì xià rú hé? lǐ shì dào: qiè wén zhì jiā yǐ qín jiǎn wèi běn, shǒu zhū dài tù, qǐ shì liáng tú? chéng cǐ zhuàng nián, zhèng kān bá bù, sù zhěng xíng lǐ, bù bì chí yí yě. bā lǎo dào: suī rán rú cǐ, zhǐ shì zi yòu qī jiāo, fàng xīn bù xià. lǐ shì dào: hái ér xìng xǐ zhǎng chéng, qiè zì néng jiào xùn, dàn yuàn nǐ zǎo qù zǎo huí. dāng rì shāng liáng yǐ dìng, zé gè jí rì chū xíng, yǔ qī zǐ fēn bié. dài gè xiǎo sī, jiào zuò suí tóng, chū mén dā le chuán zhī, wǎng dōng nán yí lù jìn fā. xī rén yǒu gǔ fēng yī piān, dān dào wèi shāng de kǔ chù rén shēng zuì kǔ wèi háng shāng, pāo qī qì zi lí jiā xiāng. cān fēng sù shuǐ duō láo yì, pī xīng dài yuè shí bēn máng. shuǐ lù fēng bō shū wèi wěn, lù chéng jī quǎn jīng ān qǐn. píng shēng háo qì dùn xiāo mó, gē bù fā shēng jiǔ bù yǐn.
一日,楊八老對李氏商議道:「我年近三旬,讀書不就,家事日漸消乏。祖上原在閩、廣為商,我欲湊些資本,買辦貨物,往漳州商販,圖幾分利息,以為贍家之資,不知娘子意下如何?」李氏道:「妾聞治家以勤儉為本,守株待兔,豈是良圖?乘此壯年,正堪跋踄,速整行李,不必遲疑也。」八老道:「雖然如此,只是子幼妻嬌,放心不下。」李氏道:「孩兒幸喜長成,妾自能教訓,但願你早去早回。」當日商量已定,擇個吉日出行,與妻子分別。帶個小廝,叫做隨童,出門搭了船隻,往東南一路進發。昔人有古風一篇,單道為商的苦處;人生最苦為行商,拋妻棄子離家鄉。餐風宿水多勞役,披星戴月時奔忙。水路風波殊未穩,陸程雞犬驚安寢。平生豪氣頓消磨,歌不發聲酒不飲。
shǎo zī lì báo duō zī lèi, pǐ fū huái bì jiāng wèi zuì. ǒu rán xiǎo yàng wò chuáng wéi, xiāng guān wàn lǐ shū shuí jì? yī nián sān zài bù huí chéng, mèng hún diān dào qī nú jīng. dēng huā hū bào xíng rén zhì, hé mén xiāng qìng rú gēng shēng. nán ér yuǎn yóu suī dé yì, bù rú gǔ ròu zhǎng xiāng jù. qǐng kàn jiāng shàng xìn tiān wēng, zhuō shǒu hé céng què shēng jì?
少資利薄多資累,匹夫懷璧將為罪。偶然小恙臥床幃,鄉關萬里書誰寄?一年三載不回程,夢魂顛倒妻孥驚。燈花忽報行人至,闔門相慶如更生。男兒遠遊雖得意,不如骨肉長相聚。請看江上信天翁,拙守何曾闕生計?
huà shuō yáng bā lǎo xíng zhì zhāng pǔ, xià zài bò mā mā jiā, zhuān dài shōu mǎi pān yú huò wù. yuán lái bò mā mā wú zi, zhǐ yǒu yī nǚ, nián èr shí sān suì, céng zhuì gè nǚ xù, xiāng bāng guò huó. nà nǚ xù yě sǐ le, yǐ jīng zhōu nián zhī wài, nǚ ér shǒu guǎ zài jiā. bò mā mā kàn jiàn yáng bā lǎo běn qián fēng hòu, qiě shì zhì chéng lǎo shí, dài rén yī tuán hé qì, shí fēn huān xǐ, yì yù jiāng guǎ nǚ zhāo zhuì, yǐ kào zhōng shēn. bā lǎo chū shí bù kěn, bèi bò mā mā zài sān quàn dào: yáng guān rén, nǐ qiān xiāng wàn lǐ, chū wài wèi kè, ruò méi yǒu qiè jǐ de qīn qī, nà gè zhī téng zhe rè? rú jīn wǒ nǚ ér nián jì yòu xiǎo, zhèng hǎo xiāng pèi guān rén, zuò gè liǎng tóu dà. nǐ guī jiā qù yǒu niáng zǐ zài jiā, zài zhāng zhōu lái shí, yǒu wǒ nǚ ér. liǎng biān lái wǎng, dōu bù jì mò, zuò shēng yì yě shì fāng biàn shùn liū de. lǎo shēn yòu bù fèi nǐ dà qián dà chāo, zhǐ shì dān shēng yī nǚ, yào tā jià gè hǎo rén, rì hòu shēng nán yù nǚ, lián lǎo shēn mén hù dōu yǒu yī kào. jiù shì nǐ jiā zhōng niáng zǐ zhī dào shí, liào yě bù chēn guài. duō shǎo zuò kè de, chāng lóu jì guǎn, shǐ qián sā màn, zhè hái shì běn fèn zhī shì. guān rén xū cóng zhǎng jì jiào, xiū de tuī zǔ. bā lǎo jiàn tā shuō dé jìn lǐ, zhǐ de yǔn le, zé rì chéng qīn, rù zhuì yú bò jiā. fū qī hé shùn, zì cǐ wú huà. bù shàng èr yuè, bò shì huái yùn. qī nián zhī hòu, shēng xià yī gè hái zi, hé jiā huān xǐ. sān cháo mǎn yuè, qīn qī qìng hè, bù zài huà xià.
話說楊八老行至漳浦,下在檗媽媽家,專待收買番禺貨物。原來檗媽媽無子,只有一女,年二十三歲,曾贅個女婿,相幫過活。那女婿也死了,已經周年之外,女兒守寡在家。檗媽媽看見楊八老本錢豐厚,且是志誠老實,待人一團和氣,十分歡喜,意欲將寡女招贅,以靠終身。八老初時不肯,被檗媽媽再三勸道:「楊官人,你千鄉萬里,出外為客,若沒有切己的親戚,那個知疼着熱?如今我女兒年紀又小,正好相配官人,做個『兩頭大』。你歸家去有娘子在家,在漳州來時,有我女兒。兩邊來往,都不寂寞,做生意也是方便順溜的。老身又不費你大錢大鈔,只是單生一女,要他嫁個好人,日後生男育女,連老身門戶都有依靠。就是你家中娘子知道時,料也不嗔怪。多少做客的,娼樓妓館,使錢撒漫,這還是本分之事。官人須從長計較,休得推阻。」八老見他說得近理,只得允了,擇日成親,入贅於檗家。夫妻和順,自此無話。不上二月,檗氏懷孕。期年之後,生下一個孩子,合家歡喜。三朝滿月,親戚慶賀,不在話下。
què shuō yáng bā lǎo sī xiǎng gù xiāng qī jiāo zi yòu, chū yì chéng qīn hòu, yī nián bàn zài, biàn yào huí xiāng kàn qù yīn shì huái le shēn yùn, fàng xīn bù xià, yǐ hòu shēng xià hái ér, bò shì yòu bù fàng tā dòng shēn. guāng yīn shì jiàn, bù jué zhù le sān nián, hái ér yě liǎng zhōu suì le, qǔ míng shì dé, suī rán yǔ shì dào pái háng, què mào le bò shì de xìng, jiào zuò bò shì dé. yáng bā lǎo yī rì duì bò shì shuō, zàn huí guān zhōng, kàn kàn qī zǐ biàn lái. bò shì kǔ liú bú zhù, zhǐ de tīng cóng. bā lǎo shōu shí huò wù, dǎ diǎn qǐ shēn. yě yǒu fàng xià rén tóu zhàng mù, yǔ suí tóng fēn tóu bìng rì cuī tǎo.
卻說楊八老思想故鄉妻嬌子幼,初意成親後,一年半載,便要回鄉看覷;因是懷了身孕,放心不下,以後生下孩兒,檗氏又不放他動身。光陰似箭,不覺住了三年,孩兒也兩周歲了,取名世德,雖然與世道排行,卻冒了檗氏的姓,叫做檗世德。楊八老一日對檗氏說,暫回關中,看看妻子便來。檗氏苦留不住,只得聽從。八老收拾貨物,打點起身。也有放下人頭帳目,與隨童分頭並日催討。
bā lǎo wèi tǎo qiàn zhàng, xíng zhì zhōu qián. zhǐ jiàn guà xià bǎng wén, shàng xiě dào jìn fèng shàng sī míng wén: wō kòu shēng fā, yán hǎi qiǎng jié, gè zhōu xiàn dì fāng, xū yòng xīn xún jǐng, yǐ fáng chōng fàn. yī yīng chū rù, jù yào pán jié. chéng mén wǎn kāi zǎo bì děng yǔ.
八老為討欠帳,行至州前。只見掛下榜文,上寫道「近奉上司明文:倭寇生發,沿海搶劫,各州縣地方,須用心巡警,以防沖犯。一應出入,俱要盤詰。城門晚開早閉」等語。
bā lǎo dú bà, chī le yī jīng, xiǎng dào: wǒ fāng yù dòng shēn, bù xiǎng yǒu cǐ kòu jǐng.
八老讀罷,吃了一驚,想道:「我方欲動身,不想有此寇警。
tǎng huò wō kòu zǎo wǎn lái shí, bì le chéng mén, zhī dào hé rì píng jìng? bù rú chèn zǎo zǒu lù wèi shàng. yě bù qù tǎo zhàng, jìng huí shēn zhuǎn lái. zhǐ shuō tuō qiàn zhàng mù, jí qiè nán qǔ, dài zài lái cuī tǎo wèi chí. wén dé lù shàng zéi kòu shēng fā, huò wù qiě bù dài qù, zhǐ shōu shí xiē xì ruǎn xíng zhuāng, lái rì biàn yào qǐ chéng. bò shì bù rěn gē shě, bào zhe sān suì de hái ér, duì zhàng fū shuō dào: wǒ mǔ qīn zhǐ wèi zhōng shēn wú kào, jiāng nú jiā jià nǐ, xìng xǐ yǒu zhè diǎn gǔ xuè. nǐ bù kàn nú jiā miàn shàng, xū qiān guà zhe xiǎo hái zi, qiān wàn zǎo qù zǎo huí, wù shǐ wǒ mǔ zǐ xuán wàng. yán qì, bù jué shuāng yǎn liú lèi. yáng bā lǎo yě mìng hǎo dào: niáng zǐ bù xū guà huái, sān zài fū qī, ēn qíng bù qiǎn, cǐ qù yě shì wàn bù dé yǐ, yī nián bàn zài, biàn dé xiāng féng yě. dāng wǎn bò mā mā zhì bēi sòng xíng.
倘或倭寇早晚來時,閉了城門,知道何日平靜?不如趁早走路為上。」也不去討帳,徑回身轉來。只說拖欠帳目,急切難取,待再來催討未遲。聞得路上賊寇生發,貨物且不帶去,只收拾些細軟行裝,來日便要起程。檗氏不忍割捨,抱着三歲的孩兒,對丈夫說道:「我母親只為終身無靠,將奴家嫁你,幸喜有這點骨血。你不看奴家面上,須牽掛着小孩子,千萬早去早回,勿使我母子懸望。」言訖,不覺雙眼流淚。楊八老也命好道:「娘子不須掛懷,三載夫妻,恩情不淺,此去也是萬不得已,一年半載,便得相逢也。」當晚檗媽媽治杯送行。
cì rì qīng chén, yáng bā lǎo qǐ shēn shū xǐ, bié le yuè mǔ hé hún jiā, dài le suí tóng shàng lù. wèi jí liǎng rì, zài lù chī le yī jīng. dàn jiàn: zhōu chē jǐ yā, nán nǚ bēn máng. rén rén dǎn sàng, jǐn chóu hǎi kòu nèn chāng kuáng gè gè xīn jīng, zhǐ hèn guān bīng wú bèi yù. fú yòu xié lǎo, nán jìn liǎng jiǎo bēn bō qì zi pāo qī, dān wèi yī shēn táo mìng. bù biàn pín qióng fù guì, jí nán zhōng zǒng zé yì bān nà guǎn chéng shì shān lín, cáng shēn chù zhǐ qiú piàn dì. zhèng shì:
次日清晨,楊八老起身梳洗,別了岳母和渾家,帶了隨童上路。未及兩日,在路吃了一驚。但見:舟車擠壓,男女奔忙。人人膽喪,盡愁海寇恁猖狂;個個心驚,只恨官兵無備御。扶幼攜老,難禁兩腳奔波;棄子拋妻,單為一身逃命。不辨貧窮富貴,急難中總則一般;那管城市山林,藏身處只求片地。正是:
níng wèi tài píng quǎn, mò zuò luàn lí rén.
寧為太平犬,莫作亂離人。
yáng bā lǎo kàn jiàn xiāng cūn bǎi xìng, fēn fēn rǎng rǎng, dōu lái chéng zhōng táo nán, chuán shuō wō kòu yí lù fàng huǒ shā rén, guān jūn bù néng jìn yù, shēng xī zhì jìn, hǔ dé bā lǎo hún bù fù tǐ. jìn tuì liǎng nán, sī liang wú jì, zhǐ de suí zhòng bēn zǒu, qiě dào tīng zhōu chéng lǐ, zài zuò qū chù.
楊八老看見鄉村百姓,紛紛攘攘,都來城中逃難,傳說倭寇一路放火殺人,官軍不能禁御,聲息至近,唬得八老魂不附體。進退兩難,思量無計,只得隨眾奔走,且到汀州城裡,再作區處。
yòu zǒu le liǎng gè shí chén, yuē lí chéng sān lǐ zhī dì, hū tīng dé hǎn shēng zhèn dì, hòu miàn bǎi xìng men dōu hào kū qǐ lái, què shì wō kòu shā lái le. zhòng rén xiān hǔ dé jiǎo ruǎn, bēn pǎo bù dòng. yáng bā lǎo wàng jiàn bàng biān yī zuò lín zi, xiàng cì liào lǐ biàn zǒu, yě yǒu xǔ duō rén suí tā qù lín cóng zhōng duǒ bì. shuí zhī wō kòu yǒu zhì, guàn shì sì sàn mái fú. lín zi nèi xiān shì yī gè wō zi tiào jiāng chū lái, zhòng rén qī tā dān shēn, zhèng dài yī qí fèn yǒng dí tā. zhǐ jiàn nà wō zi, bǎ hǎi pǒ luó chuī le yī shēng, chuī dé wū wū de xiǎng, sì wéi xǔ duō wō zéi, yī gè gè wǔ zhe zhǎng dāo, tiào yuè ér lái, zhèng bù zhī nà lǐ lái de.
又走了兩個時辰,約離城三里之地,忽聽得喊聲震地,後面百姓們都號哭起來,卻是倭寇殺來了。眾人先唬得腳軟,奔跑不動。楊八老望見傍邊一座林子,向刺料里便走,也有許多人隨他去林叢中躲避。誰知倭寇有智,慣是四散埋伏。林子內先是一個倭子跳將出來,眾人欺他單身,正待一齊奮勇敵他。只見那倭子,把海叵羅吹了一聲,吹得嗚嗚的響,四圍許多倭賊,一個個舞着長刀,跳躍而來,正不知那裡來的。
yǒu jǐ gè cū mǎng hàn zi, píng xī jiān yǒu xiē shǒu jiǎo de, pàn zhe xìng mìng, jiāng shǒu zhōng qì xiè, shàng qián yíng dí. yóu rú huǒ zhōng tóu xuě, fēng lǐ yáng chén, bèi wō zéi yī dāo yī gè, fēn míng kǎn guā qiè cài yì bān. hǔ dé zhòng rén yī qí xià guì, kǒu zhōng zhǐ jiào ráo mìng.
有幾個粗莽漢子,平昔間有些手腳的,拚着性命,將手中器械,上前迎敵。猶如火中投雪,風裡揚塵,被倭賊一刀一個,分明砍瓜切菜一般。唬得眾人一齊下跪,口中只叫饒命。
yuán lái wō kòu féng zhe zhōng guó zhī rén, yě bù jǐn shù shā lù. lǔ dé fù nǚ, zì yì jiān yín, nòng dé bù nài fán le, huó huó de fàng le tā qù. yě yǒu yǒu qíng de wō zi, yì bān sī yǒu suǒ zèng. zhǐ shì zhè fù nǚ suī dé le xìng mìng, yī shì bèi rén xiào huà le. qí nán zǐ dàn shì lǎo ruò, biàn jiā shā hài ruò shì qiáng zhuàng de, jiù bǎ lái tì le tóu fà, mǒ shàng yóu qī, jiǎ chōng wō zi. měi yù sī shā, biàn tuī tā qù dāng tóu zhèn. guān jūn zhǐ yào shā dé yī kē shǒu jí, biàn hǎo lǐng shǎng, píng xī bǎi xìng zhōng tū fà là lì, shàng rán bèi tā gē tóu qǐng gōng, kuàng qiě jiàn zài zhàn zhèn shàng ná zhù, nà guǎn zhēn jiǎ, dìng rán bù ráo de. zhè xiē tì tóu de jiǎ wō zi, zì zhī zuǒ yòu shì sǐ, suǒ xìng kào zhe wō shì, hái yǒu ái guò jǐ rì zhī lǐ, suǒ yǐ yì bān xíng xiōng chū lì. nèi xiē zhēn wō zi, zhǐ děng jiǎ wō dǎng guò tóu zhèn, zì jǐ dōu wěi qí hòu ér chū, suǒ yǐ guān jūn lǚ duò qí jì, bù néng qǔ shèng. xī rén yǒu shī dān dào zhe wō kòu xíng bīng zhī fǎ, shī yún:
原來倭寇逢着中國之人,也不盡數殺戮。擄得婦女,恣意姦淫,弄得不耐煩了,活活的放了他去。也有有情的倭子,一般私有所贈。只是這婦女雖得了性命,一世被人笑話了。其男子但是老弱,便加殺害;若是強壯的,就把來剃了頭髮,抹上油漆,假充倭子。每遇廝殺,便推他去當頭陣。官軍只要殺得一顆首級,便好領賞,平昔百姓中禿髮瘌痢,尚然被他割頭請功,況且見在戰陣上拿住,那管真假,定然不饒的。這些剃頭的假倭子,自知左右是死,索性靠着倭勢,還有捱過幾日之理,所以一般行兇出力。那些真倭子,只等假倭擋過頭陣,自己都尾其後而出,所以官軍屢墮其計,不能取勝。昔人有詩單道着倭寇行兵之法,詩云:
wō zhèn bù xuān huá, fēn fēn zhèng dài xié.
倭陣不喧譁,紛紛正帶斜。
luó shēng fēi jiá dié, yú guàn zǒu zhǎng shé.
螺聲飛蛺蝶,魚貫走長蛇。
shàn sàn quán wú yǐng, dāo lái yī piàn huā.
扇散全無影,刀來一片花。
gèng jiān zhēn wěi hùn, jià huò rǎo zhōng huá.
更兼真偽混,駕禍擾中華。
yáng bā lǎo hé yī qún bǎi xìng men, dōu bèi wō nú qín le, hǎo sì wèng zhōng zhī biē, fǔ zhōng zhī yú, méi chù duǒ shǎn, zhǐ de suí shùn, yǐ tú gǒu huó. suí tóng yǐ bù jiàn le, zhèng bù zhī tā shēng sǐ rú hé. dào cǐ dì wèi, zì shēn guǎn bù dé, hé xiá gù tā rén? mò shuō bā lǎo xīn zhōng chóu mèn, qiě shuō zhòng wō nú zài xiāng cūn jié lüè dé xǔ duō jīn bǎo, xīn mǎn yì zú. wén dé yuán cháo dà jūn jiāng dào, qiǎng le xǔ duō chuán zhī, qū le suǒ lǔ rén kǒu xià chuán, yī qí kāi yáng, huān huān xǐ xǐ, jìng huí rì běn guó qù le.
楊八老和一群百姓們,都被倭奴擒了,好似瓮中之鱉,釜中之魚,沒處躲閃,只得隨順,以圖苟活。隨童已不見了,正不知他生死如何。到此地位,自身管不得,何暇顧他人?莫說八老心中愁悶,且說眾倭奴在鄉村劫掠得許多金寶,心滿意足。聞得元朝大軍將到,搶了許多船隻,驅了所擄人口下船,一齊開洋,歡歡喜喜,徑回日本國去了。
yuán lái wō nú rù kòu, guó wáng duō yǒu bù zhī zhě, nǎi shì gè dǎo qióng mín, hé huǒ fàn hǎi, rú zhōng guó zéi dào zhī lèi, bǐ chù zhī rú zuò mǎi mài yì bān. qí chū lüè yì gè fēn bù tǒng, zì chēng dài wáng zhī hào. dào huí qù, réng fù yǐn huì le. jié lüè dé jīn bó, jūn fēn shòu yòng, yì yǒu jiāng shí fēn zhōng yī èr fēn, xiàn yǔ běn niǎo tóu mù, hù xiāng róng yǐn.
原來倭奴入寇,國王多有不知者,乃是各島窮民,合夥泛海,如中國賊盜之類,彼處只如做買賣一般。其出掠亦各分部統,自稱大王之號。到回去,仍復隱諱了。劫掠得金帛,均分受用,亦有將十分中一二分,獻與本鳥頭目,互相容隱。
rú bèi zhōng guó rén shā le, zhǐ zuò zuò mǎi mài shé běn yì bān. suǒ lǔ dé zhuàng jiàn nán zǐ, liú zuò nú pú shǐ huàn, tì le tóu, chì le liǎng jiǎo, yǔ běn guó yì bān mó yàng, gěi yǔ dāo zhàng, jiào tā tiào zhàn zhī fǎ. zhōng guó rén jù pà, bù gǎn bù cóng. guò le yī nián bàn zài, shuǐ tǔ xí fú, xué qǐ wō huà lái, jìng yǔ zhēn wō wú yì le.
如被中國人殺了,只作做買賣折本一般。所擄得壯健男子,留作奴僕使喚,剃了頭,赤了兩腳,與本國一般模樣,給與刀仗,教他跳戰之法。中國人懼怕,不敢不從。過了一年半載,水土習服,學起倭話來,竟與真倭無異了。
guāng yīn shì jiàn, zhè yáng bā lǎo zài rì běn guó, bù jué zhù le yī shí jiǔ nián. měi yè sī zì duì tiān bài dǎo: yuàn shén míng hù yòu wǒ yáng fù zài zhuǎn jiā xiāng, zhòng huì qī zǐ.
光陰似箭,這楊八老在日本國,不覺住了一十九年。每夜私自對天拜禱:「願神明護佑我楊復再轉家鄉,重會妻子。」
rú cǐ hán shǔ wú wèn. yǒu shī wèi zhèng:
如此寒暑無問。有詩為證:
yì guó piāo líng shí jiǔ nián, xiāng guān hún mèng yǐ máng rán.
異國飄零十九年,鄉關魂夢已茫然。
sū qīng kùn lǔ máo jù tuō, hóng hào liú jīn xuě mǎn diān.
蘇卿困虜旄俱脫,洪皓留金雪滿顛。
bǐ wèi zhōng cháo gān shǒu jié, wǒ chéng fú lǔ huò hé qiān?
彼為中朝甘守節,我成俘虜獲何愆?
shǒu qiū wú jì shāng xīn qiè, yè yè qián chéng dǎo shàng tiān.
首丘無計傷心切,夜夜虔誠禱上天。
huà shuō yuán tài dìng nián jiān, rì běn guó nián suì huāng qiàn, zhòng wō jiū huǒ, yòu lái rù kòu, yě dài yáng bā lǎo tóng háng. bā lǎo xīn zhōng yī zé yǐ xǐ, yī zé yǐ yōu, suǒ xǐ zhě, chéng cǐ jī huì, dào de zhōng guó. shǎn xī fú jiàn èr chù, jù yǒu qīn shǔ, huáng tiān hù yòu, wàn yī yǒu gǔ ròu chóng féng zhī rì, zài dé tuán yuán, yě wèi kě zhī. suǒ yōu zhě, cǐ shēn quán shì wō nú xíng xiàng, biàn shì zì jiā zhào zhe jìng zi, yě chī yī jīng, tā rén rú hé rèn dé? kuàng qiě dāo qiāng wú qíng, cǐ qù duō xiōng shǎo jí, wǎng sòng le xìng mìng. zhǐ shì yī shuō, níng zuò gù xiāng zhī guǐ, bù yuàn wèi yí guó zhī rén. tiān tiān kě lián, zhè fān piāo yáng, zhǐ yuàn zài shǎn mǐn liǎng chù biàn hǎo, ruò zài tā fāng yě shì wǎng rán.
話說元泰定年間,日本國年歲荒歉,眾倭糾伙,又來入寇,也帶楊八老同行。八老心中一則以喜,一則以憂,所喜者,乘此機會,到得中國。陝西、福建二處,俱有親屬,皇天護佑,萬一有骨肉重逢之日,再得團圓,也未可知。所憂者,此身全是倭奴形象,便是自家照着鏡子,也吃一驚,他人如何認得?況且刀槍無情,此去多凶少吉,枉送了性命。只是一說,寧作故鄉之鬼,不願為夷國之人。天天可憐,這番飄洋,只願在陝、閩兩處便好,若在他方也是枉然。
yuán lái wō kòu piāo yáng, yě yǒu gè tiān shù, tīng píng fēng shì: ruò shì běi fēng, biàn fàn guǎng dōng yí lù ruò shì dōng fēng, biàn fàn fú jiàn yí lù ruò shì dōng běi fēng, biàn fàn wēn zhōu yí lù ruò shì dōng nán fēng, biàn fàn huái yáng yí lù. cǐ shí èr yuè tiān qì, zhòng wō dēng chuán lí àn, zhèng zhí dōng běi fēng dà shèng, yī lián shù rì, chuī gè bú zhù, jìng piāo xiàng wēn zhōu yí lù ér lái. nà shí yuán cháo chéng píng rì jiǔ, yán hǎi bèi yù jù shū, jiù yǒu jǐ zhī chuán, jǐ bǎi lǎo ruò jūn shì, dōu bù kān jù zhàn, wàng fēng táo zǒu. zhòng wō gōng rán dēng àn, shǎo bu dé fàng huǒ shā rén. yáng bā lǎo suī rán xīn zhōng bù yuàn, yě bù miǎn suí xíng zhú duì. zhè yī fān zì èr yuè zhì bā yuè, guān jūn lián bài le shù zhèn, qiǎng le jǐ gè shì zhèn, zhuǎn lüè níng shào, yòu dào yú háng, qí xiōng bào bù kě jǐn shù. gè fǔ zhōu xiàn xiě le gào jí biǎo zhāng, shēn zòu cháo tíng. zhǐ xià bīng bù, chà píng jiāng lù pǔ huā yuán shuài lǐng bīng zhēng jiǎo.
原來倭寇飄洋,也有個天數,聽憑風勢:若是北風,便犯廣東一路;若是東風,便犯福建一路;若是東北風,便犯溫州一路;若是東南風,便犯淮揚一路。此時二月天氣,眾倭登船離岸,正值東北風大盛,一連數日,吹個不住,徑飄向溫州一路而來。那時元朝承平日久,沿海備御俱疏,就有幾隻船,幾百老弱軍士,都不堪拒戰,望風逃走。眾倭公然登岸,少不得放火殺人。楊八老雖然心中不願,也不免隨行逐隊。這一番自二月至八月,官軍連敗了數陣,搶了幾個市鎮,轉掠寧紹,又到餘杭,其凶暴不可盡述。各府州縣寫了告急表章,申奏朝廷。旨下兵部,差平江路普花元帥領兵征剿。
zhè pǔ huā yuán shuài zú zhì duō móu, yòu shǒu xià duō yǒu jīng bīng liáng jiāng, fèng mìng kè rì xìng shī, dà dāo kuò fǔ, shā bēn zhè jiāng lù shàng lái. qián shào dǎ tàn jùn kòu zhàn zhù qīng shuǐ zhá wèi xué, pǔ huā yuán shuài yuē huì zhè zhōng bīng mǎ, shuǐ lù bìng jìn. nà wō kòu píng sù qīng shì guān jūn, bù yǐ wèi yì. shuí zhī pǔ huā yuán shuài shǒu xià yǒu shí gè tǒng jūn, dōu yǒu wàn fū bù dāng zhī yǒng, jūn zhōng duō dài huǒ qì, sì miàn mái fú. yī děng wō zéi zhàn hān zhī jì, mái fú dōu qǐ, huǒ qì yī qí fā zuò, shā dé tā zǒu tóu méi lù, dà bài kuī shū, zhǎn shǒu qiān yú jí, huó zhuō èr bǎi yú rén, qí qiǎng chuán táo mìng zhě, yòu bèi shuǐ lù guān bīng jié shā, yě duō yǒu luò shuǐ sǐ zhě. pǔ huā yuán shuài dé shèng, shǎng le sān jūn. yóu kǒng yú wō wèi jǐn, qiǎn bīng sì xià sōu huò. zhēn gè shì: ráo yī xiōng bào rú láng hǔ, è guàn yíng shí dìng shòu yāng.
這普花元帥足智多謀,又手下多有精兵良將,奉命克日興師,大刀闊斧,殺奔浙江路上來。前哨打探俊寇占住清水閘為穴,普花元帥約會浙中兵馬,水陸並進。那倭寇平素輕視官軍,不以為意。誰知普花元帥手下有十個統軍,都有萬夫不當之勇,軍中多帶火器,四面埋伏。一等倭賊戰酣之際,埋伏都起,火器一齊發作,殺得他走頭沒路,大敗虧輸,斬首千餘級,活捉二百餘人,其搶船逃命者,又被水路官兵截殺,也多有落水死者。普花元帥得勝,賞了三軍。猶恐余倭未盡,遣兵四下搜獲。真箇是:饒伊凶暴如狼虎,惡貫盈時定受殃。
huà fēn liǎng tóu. què shuō qīng shuǐ zhá shàng yǒu shùn jì miào, qí shén xìng féng míng jùn, qián táng rén shì. nián shí liù suì shí, mèng jiàn yù dì qiǎn tiān shén chuán mìng gē kāi qí fù, huàn qù wǔ zàng liù fǔ, xǐng lái yóu jué fù tòng. cóng yòu shī xué, wèi zēng zhī shū, zì cǐ hū rán kāi wù, wú shū bù xiǎo, xià bǐ chéng wén, yòu néng yù zhī jiāng lái huò fú zhī shì. hū yī rì, wò yú jiā zhōng, jiào huàn bù qǐ, liáng jiǔ fāng xǐng. zì yán shì zài dōng hǎi lóng wáng chù fù yàn, bèi tā quàn jiǔ guò zuì. jiā rén bù xìn, jí ǒu tǔ chū lái dōu shì hǎi cuò yì wèi, mù suǒ wèi dǔ, fāng zhī zhēn shí. dào sān shí liù suì, hū duì rén shuō: yù dì mìng wǒ wèi jiāng tāo zhī shén, sān rì hòu, bì dāng fù rèn. zhì qī wú jí ér zhōng. shì rì, jiāng zhōng bō tāo dà zuò, xíng zhōu jiāng fù, hū jiàn zhū fān zào gài, bái mǎ hóng yīng, cù yōng yī shén, xiàn xíng yún duān jiān, kǒu zhōng chì zhà zhī shēng. é qǐng, bō tián làng xī. wèn zhī tǔ rén, qí xíng mào nǎi féng jùn yě. yú shì jiù qí suǒ jū, lì miào cí zhī, cì míng shùn jì miào. shào dìng nián jiān, lèi fēng yīng liè wáng zhī hào. qí shén dà yǒu líng yīng.
話分兩頭。卻說清水閘上有順濟廟,其神姓馮名俊,錢塘人氏。年十六歲時,夢見玉帝遣天神傳命割開其腹,換去五臟六腑,醒來猶覺腹痛。從幼失學,未曾知書,自此忽然開悟,無書不曉,下筆成文,又能預知將來禍福之事。忽一日,臥於家中,叫喚不起,良久方醒。自言適在東海龍王處赴宴,被他勸酒過醉。家人不信,及嘔吐出來都是海錯異味,目所未睹,方知真實。到三十六歲,忽對人說:「玉帝命我為江濤之神,三日後,必當赴任。」至期無疾而終。是日,江中波濤大作,行舟將覆,忽見朱幡皂蓋,白馬紅纓,簇擁一神,現形雲端間,口中叱咤之聲。俄頃,波恬浪息。問之土人,其形貌乃馮俊也。於是就其所居,立廟祠之,賜名順濟廟。紹定年間,累封英烈王之號。其神大有靈應。
wō kòu zhàn zhù qīng shuǐ zhá shí, yáng bā lǎo sī xiàng miào zhōng qí dǎo, wèn dá dé gè dà jí zhī zhào, xīn zhōng àn xǐ. yǔ xiān nián yì bān xiàng bèi lǔ qù de, gòng shí sān rén yuē huì, dà bīng dào shí, chū shǒu tóu xiáng, yòu pà guān jūn bù fēn zhēn jiǎ, ná qù qǐng gōng, hú yí bù jué.
倭寇占住清水閘時,楊八老私向廟中祈禱,問答得個大吉之兆,心中暗喜。與先年一般向被擄去的,共十三人約會,大兵到時,出首投降,又怕官軍不分真假,拿去請功,狐疑不決。
dào zhè bā yuè èr shí bā rì, wō kòu dà bài, yáng bā lǎo yǔ shí èr gè rén, jù qián duǒ zài shùn jì miào zhōng, bù gǎn chū tóu. zhèng zài liǎng nán, jí tīng dé miào wài hǎn shēng dà jǔ, nǎi shì lǎo wáng qiān hù, míng huàn wáng guó xióng, yǐn zháo guān jūn rù lái sōu miào. yī shí sān rén jǐn bèi huó zhuō, kǔn fù zuò yī tuán ér, diào zài láng xià. zhòng rén kǒu chēng yuān wǎng, dōu shuō bú shì zhēn wō, nà lǐ cǎi tā? cǐ shí tiān sè yǐ wǎn, lǎo wáng qiān hù quán jiù miào zhōng xiē sù, dǎ diǎn míng zǎo jiě guān qǐng gōng.
到這八月二十八日,倭寇大敗,楊八老與十二個人,俱潛躲在順濟廟中,不敢出頭。正在兩難,急聽得廟外喊聲大舉,乃是老王千戶,名喚王國雄,引着官軍入來搜廟。一十三人盡被活捉,捆縛做一團兒,吊在廊下。眾人口稱冤枉,都說不是真倭,那裡睬他?此時天色已晚,老王千戶權就廟中歇宿,打點明早解官請功。
shì yǒu còu qiǎo, lǎo wáng qiān hù dài gè tiē shēn fú shì de jiā rén, jiào zuò wáng xìng, yè jiān qǐ lái chū gōng, wén dé láng xià āi hào zhī shēng, qí zhōng yǒu yī gè xiàng guān zhōng shēng yīn, hǎo shēng qí yì. qiāo dì diǎn gè dēng qù, dǎ yī kàn, kàn dào yáng bā lǎo miàn mào, yǒu xiē yí huò, wèn dào: nǐ men jì shuō bú shì zhēn wō, shì nà lǐ rén shì? rú hé rù le wō zéi huǒ nèi, yòu shì yì bān xíng mào? yáng bā lǎo sù dào: zhòng rén dōu shì mǐn zhōng bǎi xìng, zhǐ wǒ shì ān xī fǔ zhōu zhì xiàn rén. shí jiǔ nián qián zài zhāng pǔ zuò kè, bèi wō kòu lǔ qù, kūn tóu xiǎn zú, shòu le wàn bān xīn kǔ. zhòng rén shì tóng shí bèi nán de. jīn fān lái dào cǐ dì, biàn xiǎng yào zì xíng chū shǒu. qí nài xíng zhuàng guài yì, bù yù gè xiāng shí zhī rén, kǒng bù xiāng xìn, yīn cǐ hú yí bù jué. xìng tiān bīng dé shèng, wō zéi bài wáng, wǒ děng zhǐ wàng zhòng jiàn tiān rì, bù qī lǎo jiāng jūn bù xíng xì shěn, yī gài kǔn diào, míng rì jiě dào jūn mén, xìng mìng bù bǎo. shuō bà, zhòng rén dōu kū qǐ lái. wáng xìng máng yáo shǒu dào: bù kě gāo shēng tí kū, kǒng jīng xǐng le lǎo jiāng jūn, fǎn wèi bù měi. zé nǐ zhè ān xī fǔ hàn zi, xìng shén míng shuí? yáng bā lǎo dào: wǒ xìng yáng míng fù, xiǎo míng bā lǎo. zhǎng guān yě dài xiē guān zhōng yǔ yīn, mò fēi tóng jùn rén me?
事有湊巧,老王千戶帶個貼身伏侍的家人,叫做王興,夜間起來出恭,聞得廊下哀號之聲,其中有一個像關中聲音,好生奇異。悄地點個燈去,打一看,看到楊八老面貌,有些疑惑,問道:「你們既說不是真倭,是那裡人氏?如何入了倭賊伙內,又是一般形貌?」楊八老訴道:「眾人都是閩中百姓,只我是安西府盩厔縣人。十九年前在漳浦做客,被倭寇擄去,髡頭跣足,受了萬般辛苦。眾人是同時被難的。今番來到此地,便想要自行出首。其奈形狀怪異,不遇個相識之人,恐不相信,因此狐疑不決。幸天兵得勝,倭賊敗亡,我等指望重見天日,不期老將軍不行細審,一概捆吊,明日解到軍門,性命不保。」說罷,眾人都哭起來。王興忙搖手道:「不可高聲啼哭,恐驚醒了老將軍,反為不美。則你這安西府漢子,姓甚名誰?」楊八老道:「我姓楊名復,小名八老。長官也帶些關中語音,莫非同郡人麼?」
wáng xìng tīng shuō, chī le yī jīng: yuán lái nǐ jiù shì wǒ jiù zhǔ rén! kě jì dé suí tóng me? xiǎo rén jiù shì. yáng bā lǎo dào: zěn bù jì dé! zhǐ shì xū méi fēi jiù, duān dì duì miàn bù xiāng rèn le. zì dāng chū zài mǐn zhōng fēn sǎn, rú hé què zài cǐ chù? wáng xìng dào: qiě mò xì tán, míng zǎo lǎo jiāng jūn qǐ shēn fā jiě shí, wǒ zhàn zài páng biān, nǐ zhǐ kàn zhe wǒ, huàn wǒ míng zì qǐ lái, xiǎo rén zì lái yǔ nǐ fēn jiě. shuō bà, tí le dēng zì qù le. zhòng rén dōu xiàng bā lǎo wèn qí yuán gù, bā lǎo lüè shuō yī èr, mò bù huān xǐ.
王興聽說,吃了一驚:「原來你就是我舊主人!可記得隨童麼?小人就是。」楊八老道:「怎不記得!只是鬚眉非舊,端的對面不相認了。自當初在閩中分散,如何卻在此處?」王興道:「且莫細談,明早老將軍起身發解時,我站在旁邊,你只看着我,喚我名字起來,小人自來與你分解。」說罷,提了燈自去了。眾人都向八老問其緣故,八老略說一二,莫不歡喜。
zhèng shì:
正是:
sǐ zhōng de huó yīn zāi tuì, jué chù féng shēng yù jiù lái.
死中得活因災退,絕處逢生遇救來。
yuán lái suí tóng gēn zhe yáng bā lǎo zhī shí, cái yī shí jiǔ suì, rú jīn yòu jiā shí jiǔ nián, shì sān shí bā suì rén le, jí qiè rú hé rèn dé? dāng xiān yǔ zhǔ rén fēn sǎn, duǒ zài máo cè zhōng, jiǎo xìng bù céng bèi wō zéi suǒ lüè. nà shí lǎo wáng qiān hù hái shì bǎi hù zhī zhí, zài bǐ lǐng bīng. ǒu rán yù jiàn, jiàn tā líng lì, wèn qí lái lì, shōu zài shēn biān fú shì, jiù biàn xǔ tā fǎng wèn zhǔ rén xiāo xī, shuí zhī yǎo wú yīn xìn. hòu lái lǎo wáng bǎi hù yǒu gōng, shēng le qiān hù, gǎi diào zhè zhōng dì fāng zuò guān. suí yì gǎi míng wáng xìng, zuò le shēn biān yī gè dé lì de jiā rén. yě shì yáng bā lǎo mìng bù dāng jǐn, lù bù dāng zhōng, fǒu jí tài lái, tiān jiào tā zhǔ pú xiāng féng.
原來隨童跟着楊八老之時,才一十九歲,如今又加十九年,是三十八歲人了,急切如何認得?當先與主人分散,躲在茅廁中,僥倖不曾被倭賊所掠。那時老王千戶還是百戶之職,在彼領兵。偶然遇見,見他伶俐,問其來歷,收在身邊伏侍,就便許他訪問主人消息,誰知杳無音信。後來老王百戶有功,升了千戶,改調浙中地方做官。隨意改名王興,做了身邊一個得力的家人。也是楊八老命不當盡,祿不當終,否極泰來,天教他主僕相逢。
xián huà xiū tí. què shuō lǎo wáng qiān hù cì zǎo diǎn qí rén zhòng, jiě xià yī shí sān míng wō fàn, yào jiě wǎng jūn mén qǐng gōng. zhèng dài qǐ shēn, hū jiàn wō fàn zhōng yī rén, kàn dìng wáng xìng, gāo shēng jiào dào: suí tóng, wǒ shì nǐ jiù zhǔ rén, kě lái jiù wǒ! wáng xìng jiǎ yì rèn le yī rèn, liǎng xià bào tóu ér kū. yīn shì tǐ nián yuǎn, lǎo wáng qiān hù yě wàng qí suǒ yǐ le, máng huàn wáng xìng, wèn qí yuán gù. wáng xìng yī yī sù shuō: cǐ nǎi xiǎo rén shí jiǔ nián qián shī sàn zhī zhǔ rén yě. bǐ shí xún mì bù jiàn, bù yì bèi wō zéi lǔ qù. xiǎo rén kàn tā miàn mào yǒu xiē xiāng sì, zhèng zài yí huò, shuí xiǎng tā dào rèn dé xiǎo rén, huàn qǐ xiǎo rén de jiù míng. wàng ēn zhǔ biàn qí yuān qíng, shì fàng wǒ jiù zhǔ rén. xiǎo rén biàn sǐ zài jiē qián, míng mù wú yuàn. shuō bà, fàng shēng dà kū. zhòng wō fàn dōu yī qí shēng yuān qǐ lái, gè dào jiā xiāng xìng shì, qíng jié xiāng sì. lǎo wáng qiān hù dào: jì yǒu cǐ yuān qíng, wǒ yě bù gǎn zì zhuān, jiě zài shuài fǔ, jiào tā zì xíng fēn biàn. wáng xìng dào: qiú ēn zhǔ jiāng xiǎo rén yī qí jiě qù, hǎo zuò duì zhèng. lǎo wáng qiān hù qǐ chū bù yǔn, bèi wáng xìng āi qiú bù guò, zhǐ de yǔn le.
閒話休題。卻說老王千戶次早點齊人眾,解下一十三名倭犯,要解往軍門請功。正待起身,忽見倭犯中一人,看定王興,高聲叫道:「隨童,我是你舊主人,可來救我!」王興假意認了一認,兩下抱頭而哭。因事體年遠,老王千戶也忘其所以了,忙喚王興,問其緣故。王興一一訴說:「此乃小人十九年前失散之主人也。彼時尋覓不見,不意被倭賊擄去。小人看他面貌有些相似,正在疑惑,誰想他到認得小人,喚起小人的舊名。望恩主辨其冤情,釋放我舊主人。小人便死在階前,瞑目無怨。」說罷,放聲大哭。眾倭犯都一齊聲冤起來,各道家鄉姓氏,情節相似。老王千戶道:「既有此冤情,我也不敢自專,解在帥府,教他自行分辨。」王興道:「求恩主將小人一齊解去,好做對證。」老王千戶起初不允,被王興哀求不過,只得允了。
dāng rì jiāng yī shí sān míng wō fàn, lián wáng xìng jiě dào shuài fǔ. pǔ huā yuán shuài dào: jì shì wō fàn, biàn xíng zhǎn shǒu. nà yī shí sān míng wō fàn, yī gè gè gāo shēng jiào yuān qǐ lái, nèi zhōng wáng xìng yě jiào yuān wǎng. wáng guó xióng biàn guì xià qù, jiāng wáng xìng suǒ yán shì qíng, bǐng le yī biàn. pǔ huā yuán shuài zhǔn xìn, jiù jiào wáng guó xióng yā zhe yī gān wō fàn, bìng wáng xìng fā dào shào xìng jùn chéng yáng shì dào chù, shěn míng huí bào.
當日將一十三名倭犯,連王興解到帥府。普花元帥道:「既是倭犯,便行斬首。」那一十三名倭犯,一個個高聲叫冤起來,內中王興也叫冤枉。王國雄便跪下去,將王興所言事情,稟了一遍。普花元帥准信,就教王國雄押着一干倭犯,並王興發到紹興郡丞楊世道處,審明回報。
gù yuán shí jié, jùn chéng jí rú jīn tōng pàn zhī zhí, què zhǐ xià tài shǒu yī jiān, yǔ tài shǒu tóng lǐ fǔ shì, zuì yǒu quán bǐng. nà rì, jùn chéng yáng gōng shēng tīng lǐ shì, shèn shì qí zhěng. zěn jiàn dé? yǒu shī wèi zhèng: lì shū zhàn lì rú ní sù, jūn zú fēn kāi shì mù diāo.
故元時節,郡丞即如今通判之職,卻只下太守一肩,與太守同理府事,最有權柄。那日,郡丞楊公升廳理事,甚是齊整。怎見得?有詩為證:吏書站立如泥塑,軍卒分開似木雕。
suí nǐ xiōng rén hǎo sì guǐ, gōng tíng xíng fǎ bù xiāng ráo.
隨你凶人好似鬼,公庭刑法不相饒。
lǎo wáng qiān hù fèng shuài fǔ zhī mìng, qīn yā yī shí sān míng wō fàn dào yáng jùn chéng tīng qián, xiāng jiàn yǐ bì, bèi yán lái lì. yáng gōng sòng chū tīng mén, fù guī gōng zuò. xiān shì wáng xìng kāi kǒu sù yuān, nà yī bān wō fàn āi shēng dòng dì. yáng gōng wèn le wáng xìng kǒu cí, xiān huàn yáng bā lǎo lái shěn. yáng bā lǎo jiāng xìng míng jiā xiāng bèi xì shuō le. yáng jùn chéng wèn dào: jì shì zhōu zhì xiàn rén, nǐ qī zú hé xìng? yǒu zi wú zi? yáng bā lǎo dào: qī zú dōng cūn lǐ shì, zhǐ shēng yī zi, qǔ míng shì dào. xiǎo rén dào zhāng pǔ wèi shāng zhī shí, hái ér nián fāng qī suì. zài zhāng pǔ zhù le sān nián, jiù xiàn shēn wō guó, jīng jīn yòu shí jiǔ nián. zì cóng lí jiā zhī hòu, yīn hào bù tōng, qī zǐ bù zhī sǐ wáng. ruò shì hái ér fǔ yǎng dé zhǎng dà, suàn lái gāi èr shí jiǔ suì le. lǎo yé bù xìn shí, yí wén dào zhōu...'' xiàn zhōng, jiāng sān dǎng qīn zú xìng míng, yī yī duì yàn, xiǎo rén zhī yuān kě bái yǐ. zài wèn wáng xìng, suǒ yán jiē tóng. zhòng rén zhǐ qí shēng jiào yuān. yáng gōng yī yī xì shěn, dōu shì mǐn zhōng bǎi xìng, tóng shí bèi lǔ de. yáng gōng chén yín bàn shǎng, hè dào: quán qiě shōu jiān, dài xíng wén běn chù chá míng lái lì, fāng hǎo shì fàng.
老王千戶奉帥府之命,親押一十三名倭犯到楊郡丞廳前,相見已畢,備言來歷。楊公送出廳門,復歸公座。先是王興開口訴冤,那一班倭犯哀聲動地。楊公問了王興口詞,先喚楊八老來審。楊八老將姓名家鄉備細說了。楊郡丞問道:「既是盩厔縣人,你妻族何姓?有子無子?」楊八老道:「妻族東村李氏,止生一子,取名世道。小人到漳浦為商之時,孩兒年方七歲。在漳浦住了三年,就陷身倭國,經今又十九年。自從離家之後,音耗不通,妻子不知死亡。若是孩兒撫養得長大,算來該二十九歲了。老爺不信時,移文到盩...''縣中,將三黨親族姓名,一一對驗,小人之冤可白矣。」再問王興,所言皆同。眾人只齊聲叫冤。楊公一一細審,都是閩中百姓,同時被擄的。楊公沉吟半晌,喝道:「權且收監,待行文本處查明來歷,方好釋放。」
dāng xià sàn táng, huí yá jiàn le mǔ qīn yáng lǎo fū rén, kǒu chēng guài shì bù jué. lǎo fū rén wèn dào: hái ér jīn rì wèn hé gōng shì? kǒu chēng guài yì, hé yě? yáng gōng dào: yǒu wáng qiān hù jiě dào wō fàn yī shí sān míng, shuō qǐ lái dōu shì wǒ zhōng guó bǎi xìng, bèi wō nú lǔ qù de, shì gè jiǎ wō, bú shì zhēn wō. nèi zhōng yī rén, xìng yáng míng fù, nǎi guān zhōng xiàn rén shì. tā shuō èr shí yī nián qián, bié qī lǐ shì, wǎng zhāng pǔ jīng shāng.
當下散堂,回衙見了母親楊老夫人,口稱怪事不絕。老夫人問道:「孩兒今日問何公事?口稱怪異,何也?」楊公道:「有王千戶解到倭犯一十三名,說起來都是我中國百姓,被倭奴擄去的,是個假倭,不是真倭。內中一人,姓楊名復,乃關中縣人氏。他說二十一年前,別妻李氏,往漳浦經商。
sān nián zhī hòu, zāo wō kòu zuò luàn, lǔ tā dào wō guó qù le. yǔ qī lín bié zhī shí, yǒu ér nián fāng qī suì, dào jīn suàn gāi èr shí jiǔ suì le. mǔ qīn cháng shuō hái ér qī suì shí, fù qīn wǎng zhāng zhōu wèi shāng, yī qù bù huí. tā jiā xiāng xìng míng zhèng yǔ fù qīn xiāng tóng, qí qī zǐ xìng míng, yòu fēn háo bù yì. hái ér jīn nián zhèng èr shí jiǔ suì, shì shàng bù xìn yǒu cǐ xiāng hé zhī shì. kuàng qiě wáng qiān hù yǒu gè jiā rén wáng xìng, yī kǒu rèn dìng shì tā jiù zhǔ. nà wáng xìng shuō jiù míng suí tóng, zài zhāng pǔ luàn jūn fēn sǎn, yòu yǔ wǒ yé jiù pū tóng míng, suǒ yǐ chēng guài. lǎo fū rén yě bù jué chēng dào: guài shì, guài shì! shì shàng xiàng tóng de shì yě pō yǒu, bù xìn jiàn jiàn jiē hé, shì yǒu kě yí. nǐ míng rì zài xíng diào shěn, wǒ zài píng hòu qiè tīng, shì fēi qǐng kè kě jué.
三年之後,遭倭寇作亂,擄他到倭國去了。與妻臨別之時,有兒年方七歲,到今算該二十九歲了。母親常說孩兒七歲時,父親往漳州為商,一去不回。他家鄉姓名正與父親相同,其妻子姓名,又分毫不異。孩兒今年正二十九歲,世上不信有此相合之事。況且王千戶有個家人王興,一口認定是他舊主。那王興說舊名隨童,在漳浦亂軍分散,又與我爺舊仆同名,所以稱怪。」老夫人也不覺稱道:「怪事,怪事!世上相同的事也頗有,不信件件皆合,事有可疑。你明日再行吊審,我在屏後竊聽,是非頃刻可決。」
yáng shì dào lǐng mìng, cì rì zhòng huàn qǔ yī shí sān míng wō fàn, zài xíng xì jū. qí yán yǔ zuó wú èr. lǎo fū rén zài píng hòu dà jiào dào: yáng shì dào wǒ ér! bù xū zài wèn, zé zhè gè zhōu zhì xiàn rén, zhèng shì nǐ fù qīn! nà wáng xìng duān dì shì suí tóng le. jīng dé jùn chéng yáng shì dào shǒu jiǎo bù dié, yī diē diē xià gōng zuò lái, bào le yáng bā lǎo fàng shēng dà kū, qǐng guī hòu táng, wáng xìng yě suí jìn lái. dāng xià mǔ zǐ fū qī sān kǒu, bào tóu ér kū, fēn míng shì mèng lǐ xiāng féng yì bān. zé zhè suí tóng yě kū zuò yī duī. kū le yī gè bù nài fán, fāng cái bài jiàn fù qīn. suí tóng yě lái kē tóu, rèn jiù shí zhǔ rén zhǔ mǔ.
楊世道領命,次日重喚取一十三名倭犯,再行細鞫。其言與昨無二。老夫人在屏後大叫道:「楊世道我兒!不須再問,則這個盩厔縣人,正是你父親!那王興端的是隨童了。」驚得郡丞楊世道手腳不迭,一跌跌下公座來,抱了楊八老放聲大哭,請歸後堂,王興也隨進來。當下母子夫妻三口,抱頭而哭,分明是夢裡相逢一般。則這隨童也哭做一堆。哭了一個不耐煩,方才拜見父親。隨童也來磕頭,認舊時主人、主母。
yáng bā lǎo duì ér zǐ dào: wǒ zài wō guó, yè yè duì tiān dǎo gào, zhǐ yuàn zài zhuǎn jiā xiāng, zhòng huì qī zǐ. jīn rì huáng tiān kě lián, guǒ suì suǒ yuàn. qiě xǐ hái ér róng guì, wàn qiān zhī xǐ. zhǐ shì nà yī shí èr rén, dōu shì mǐn zhōng bǎi xìng, yǔ wǒ tóng shí bèi lǔ de, shí chū wú nài. wú ér sù yǔ zhāo xuě, bù kě piān kū, shǐ tā yuàn wàng. yáng shì dào lǐng le fù qīn yán yǔ, biàn bǎ yī shí èr rén jǐn xíng kāi fàng, yòu gè zèng huí xiāng lù fèi sān liǎng, zhòng rén xiè ēn bù jīng yī miàn fēn fù shū lì xiě xià wén shū, shēn fù shuài fǔ yī miàn ān pái zuò qìng hè yán xí. yá nèi zhěng bèi xiāng tāng, fú shì bā lǎo mù yù guò le, tōng shēn huàn le xīn yī, dǐng guān shù dài. yáng shì dào qǔ dé fū rén zhāng shì, chū lái bài jiàn gōng gōng. yī mén gǔ ròu tuán yuán, huān xǐ wú xiàn.
楊八老對兒子道:「我在倭國,夜夜對天禱告,只願再轉家鄉,重會妻子。今日皇天可憐,果遂所願。且喜孩兒榮貴,萬千之喜。只是那一十二人,都是閩中百姓,與我同時被擄的,實出無奈。吾兒速與昭雪,不可偏枯,使他怨望。」楊世道領了父親言語,便把一十二人盡行開放,又各贈回鄉路費三兩,眾人謝恩不荊一面分付書吏寫下文書,申復帥府;一面安排做慶賀筵席。衙內整備香湯,伏侍八老沐浴過了,通身換了新衣,頂冠束帶。楊世道娶得夫人張氏,出來拜見公公。一門骨肉團圓,歡喜無限。
zhè yī shì nào biàn le shào xìng fǔ qián. běn fǔ bò tài shǒu tīng shuō yáng jùn chéng rèn le fù qīn, bèi xià yáng jiǔ, tè wǎng chēng hè, dìng yào qǐng yáng tài gōng xiāng jiàn. yáng fù zhǐ de chū lái, jiàn le bò gōng, xù lǐ yǐ bì, fēn bīn ér zuò. bò tài shǒu xīn xiàn bù yǐ. yáng jùn chéng zhì jiǔ liú kuǎn. yǐn jiǔ zhōng jiān, bò tài shǒu wèn yáng tài gōng hé yóu jiǔ kè mǐn zhōng, yǐ zhì cǐ huò. yáng bā lǎo dá dào: chū yì yī nián bàn zài biàn yù hái xiāng, hé qī xià zài bò jiā, tā jiā shì yǒu guǎ nǚ, nián èr shí sān suì, zhèng yù zhāo fū bāng jiā guò huó. lǎo fū rù zhuì bǐ jiā, yǐ cǐ yān liú sān zài. bò gōng wèn dào: zài bǐ sān nián, céng yǒu shēng yù fǒu? bā lǎo dá dào: yīn shì bò jiā huái yùn, shēng xià yī ér, liǎng bù xiāng shě, bù rán yě huí qù jiǔ yǐ. bò gōng yòu wèn dào: suǒ shēng lìng láng kě céng qǔ míng? bā lǎo bù zhī tài shǒu xìng míng, biàn suí kǒu yīng dào: yīn shì běn xiàn xiǎo ér qǔ míng shì dào, nà bò shì suǒ shēng jiù qǔ míng bò shì dé, yào jiàn liǎng xìng xiōng dì zhī yì. suàn lái bò shì suǒ shēng zhī zǐ, jīn nián yě gāi èr shí èr suì le, bù zhī tā mǔ zǐ cún wáng xià luò. shuō bà, xià lèi rú yǔ. bò tài shǒu yě bù jǐn huān. yòu yǐn le shù bēi, zuò bié huí qù, yǔ mǔ qīn bò lǎo fū rén shuō zhī rú cǐ rú cǐ: tā shuō zài zhāng pǔ suǒ qǔ bò jiā, yǔ mǔ qīn tóng xìng, nián gēng bù chà, mò fēi cǐ rén jiù shì wǒ fù qīn? bò lǎo fū rén dào: nǐ míng rì bèi gè yán xí, qǐng tā fù yàn, dài wǒ píng hòu kuī zhī, biàn jiàn duān dì.
這一事鬧遍了紹興府前。本府檗太守聽說楊郡丞認了父親,備下羊酒,特往稱賀,定要請楊太公相見。楊復只得出來,見了檗公,敘禮已畢,分賓而坐。檗太守欣羨不已。楊郡丞置酒留款。飲酒中間,檗太守問楊太公何由久客閩中,以致此禍。楊八老答道:「初意一年半載便欲還鄉,何期下在檗家,他家適有寡女,年二十三歲,正欲招夫幫家過活。老夫入贅彼家,以此淹留三載。」檗公問道:「在彼三年,曾有生育否?」八老答道:「因是檗家懷孕,生下一兒,兩不相舍,不然也回去久矣。」檗公又問道:「所生令郎可曾取名?」八老不知太守姓名,便隨口應道:「因是本縣小兒取名世道,那檗氏所生就取名檗世德,要見兩姓兄弟之意。算來檗氏所生之子,今年也該二十二歲了,不知他母子存亡下落。」說罷,下淚如雨。檗太守也不盡歡。又飲了數杯,作別回去,與母親檗老夫人說知如此如此:「他說在漳浦所娶檗家,與母親同姓,年庚不差,莫非此人就是我父親?」檗老夫人道:「你明日備個筵席,請他赴宴,待我屏後窺之,便見端的。」
cì rì, yáng bā lǎo jù gè tōng jiā míng tiě, lái dá bài bò gōng, bò gōng yě zhì jiǔ liú kuǎn. bò lǎo fū rén zài píng hòu tōu kàn, nà shí bā lǎo yì guān jì chǔ, yòu bù shì xiān qián wō zéi yàng zi, yī fā róng yì rèn le. bò lǎo fū rén tīng bù duō jǐ jù yán yǔ, biàn dà jiào dào: wǒ ér bò shì dé, kuài qǐng nǐ fù qīn jìn yá xiāng jiàn! yáng bā lǎo chū zì yì wài, dào chī le yī jīng. bò tài shǒu huāng máng guì xià dào: hái ér bù shí qīn yán, qǐ shù bù xiào zhī zuì. qǐng dào sī yá, yǔ bò lǎo fū rén xiāng jiàn, bào tóu ér kū, yǔ yáng jùn chéng yá zhōng wú yì.
次日,楊八老具個通家名帖,來答拜檗公,檗公也置酒留款。檗老夫人在屏後偷看,那時八老衣冠濟楚,又不似先前倭賊樣子,一發容易認了。檗老夫人聽不多幾句言語,便大叫道:「我兒檗世德,快請你父親進衙相見!」楊八老出自意外,倒吃了一驚。檗太守慌忙跪下道:「孩兒不識親顏,乞恕不孝之罪。」請到私衙,與檗老夫人相見,抱頭而哭,與楊郡丞衙中無異。
zhèng xù huà jiān, yáng jùn chéng qiǎn suí tóng dào tài shǒu yá zhōng, yíng jiē fù qīn. tīng shuō tài shǒu yě rèn le fù qīn, suí tóng dà jīng, zhuàng rù sī yá, jiàn le bò lǎo fū rén, kē tóu xiāng jiàn. bò lǎo fū rén wèn qǐ, fāng zhī jiù shì suí tóng. cǐ shí suí tóng cái xù chū shī sàn zhī hòu, yù le wáng bǎi hù shǐ mò gēn yóu. hé mén huān xǐ wú xiàn, bò tài shǒu qǔ qī jiǎng shì, yě lái bài jiàn gōng gōng. bò gōng mìng chóng zhěng yán xí, qǐng yáng jùn chéng dào lái, bèi xì shuō míng. yī shǒu yī chéng, dào cǐ fāng rèn zuò de qīn xiōng dì. dāng rì lián yáng yá xiǎo fū rén zhāng shì dōu qǐng guò lái, zuò gè hé jiā huān yán xí, zhè yī chǎng huān xǐ fēi xiào fēn míng shì: kǔ jǐn shēng gān, fǒu jí yù tài. fēng chéng zhī jiàn zài hé, hé pǔ zhī zhū fù huí. gāo nián xué jiū, hū rán jí dì lián kē qǐ shí pín ér, mò dì fā cái jué cáng. guǎ fù dé fū huā fā ruǐ, gū ér yù fù cǎo xíng gēn.
正敘話間,楊郡丞遣隨童到太守衙中,迎接父親。聽說太守也認了父親,隨童大驚,撞入私衙,見了檗老夫人,磕頭相見。檗老夫人問起,方知就是隨童。此時隨童才敘出失散之後,遇了王百戶始末根由。闔門歡喜無限,檗太守娶妻蔣氏,也來拜見公公。檗公命重整筵席,請楊郡丞到來,備細說明。一守一丞,到此方認做的親兄弟。當日連楊衙小夫人張氏都請過來,做個合家歡筵席,這一場歡喜非校分明是:苦盡生甘,否極遇泰。豐城之劍再合,合浦之珠復回。高年學究,忽然及第連科;乞食貧兒,驀地發財掘藏。寡婦得夫花發蕊,孤兒遇父草行根。
xǐ shèng tā xiāng yù gù zhī, huān rú jiǔ hàn féng gān yǔ. liǎng yè fú píng guī dà hǎi, rén shēng hé chù bù xiāng féng.
喜勝他鄉遇故知,歡如久旱逢甘雨。兩葉浮萍歸大海,人生何處不相逢。
yáng bā lǎo zài rì běn guó shòu le yī shí jiǔ nián xīn kǔ, shuí zhī qián qī lǐ shì suǒ shēng hái ér yáng shì dào, hòu qī bò shì suǒ shēng hái ér bò shì dé, zhǎng dà chéng rén, zhōng tóng nián jìn shì, yòu tóng xuǎn zài shào xìng yī jùn wèi guān. jīn rì tiān qiǎn xiāng féng, zài jiā suǒ zhōng tuō chū xìng mìng, jiù rèn le liǎng wèi fū rén, liǎng gè guì zi, zhēn shì gǔ jīn hǎn yǒu. dì sān rì hé jùn guān yuán jǐn zhī qí shì, dōu lái hè xǐ. lǎo wáng qiān hù yě lái chēng hè, yǐ zhī wáng xìng shì yáng jiā jiù pū, bù xiāng zhēng hù. wáng xìng yǐ qǔ yǒu lǎo pó, zài lǎo wáng qiān hù jiā. lǎo wáng qiān hù fèng chéng bò tài shǒu yáng jùn chéng, jí máng chāi rén sòng wáng xìng qī zǐ dào yú fǔ zhōng wán jù. bò tài shǒu hé yáng jùn chéng yī qí bèi gè wén shū, dào pǔ huā yuán shuài chù, shù qí rèn fù shǐ mò. pǔ huā yuán shuài zòu biǎo cháo tíng, yī mén fēng zèng. bò shì dé fù xìng guī zōng, réng jiào yáng shì dé. bā lǎo zài rèn shàng ān xiǎng róng huá, shòu dēng qí dié ér zhōng. cǐ nǎi shì sǐ shēng yǒu mìng, fù guì zài tiān, róng kū dé shī, jǐn shì bā zì ān pái, bù kě qiáng qiú. yǒu shī wèi zhèng:
楊八老在日本國受了一十九年辛苦,誰知前妻李氏所生孩兒楊世道,後妻檗氏所生孩兒檗世德,長大成人,中同年進士,又同選在紹興一郡為官。今日天遣相逢,在枷鎖中脫出性命,就認了兩位夫人,兩個貴子,真是古今罕有。第三日闔郡官員盡知奇事,都來賀喜。老王千戶也來稱賀,已知王興是楊家舊仆,不相爭護。王興已娶有老婆,在老王千戶家。老王千戶奉承檗太守、楊郡丞,疾忙差人送王興妻子到於府中完聚。檗太守和楊郡丞一齊備個文書,到普花元帥處,述其認父始末。普花元帥奏表朝廷,一門封贈。檗世德複姓歸宗,仍叫楊世德。八老在任上安享榮華,壽登耆耋而終。此乃是死生有命,富貴在天,榮枯得失,儘是八字安排,不可強求。有詩為證:
cái lí dì yù hū dēng tiān, èr zi shuāng qī fù guì quán.
才離地獄忽登天,二子雙妻富貴全。
mìng lǐ yǒu shí zhōng zì yǒu, rén shēng hé bì kǔ mán yuàn?
命里有時終自有,人生何必苦埋怨?