zhēn guān èr nián, tài zōng wèi shì chén yuē: fán shì jiē xū wù běn. guó yǐ rén wèi běn, rén yǐ yī shí wèi běn, fán yíng yī shí, yǐ bù shī shí wèi běn. fū bù shī shí zhě, zài rén jūn jiǎn jìng nǎi kě zhì ěr. ruò bīng gē lǚ dòng, tǔ mù bù xī, ér yù bù duó nóng shí, qí kě dé hū? wáng guī yuē: xī qín huáng hàn wǔ, wài zé qióng jí bīng gē, nèi zé chóng chǐ gōng shì, rén lì jì jié, huò nán suì xìng. bǐ qǐ bù yù ān rén hū? shī suǒ yǐ ān rén zhī dào yě. wáng suí zhī zhé, yīn jiàn bù yuǎn, bì xià qīn chéng qí bì, zhī suǒ yǐ yì zhī. rán zài chū zé yì, zhōng zhī shí nán. fú yuàn shèn zhōng rú shǐ, fāng jǐn qí měi. tài zōng yuē: gōng yán shì yě. fū ān rén níng guó, wéi zài yú jūn. jūn wú wèi zé rén lè, jūn duō yù zé rén kǔ. zhèn suǒ yǐ yì qíng sǔn yù, kè jǐ zì lì ěr.
貞觀二年，太宗謂侍臣曰：「凡事皆須務本。國以人為本，人以衣食為本，凡營衣食，以不失時為本。夫不失時者，在人君簡靜乃可致耳。若兵戈屢動，土木不息，而欲不奪農時，其可得乎？」王珪曰：「昔秦皇、漢武，外則窮極兵戈，內則崇侈宮室，人力既竭，禍難遂興。彼豈不欲安人乎？失所以安人之道也。亡隋之轍，殷鑑不遠，陛下親承其弊，知所以易之。然在初則易，終之實難。伏願慎終如始，方盡其美。」太宗曰：「公言是也。夫安人寧國，惟在於君。君無為則人樂，君多欲則人苦。朕所以抑情損欲，克己自勵耳。」

zhēn guān èr nián, jīng shī hàn, huáng chóng dà qǐ. tài zōng rù yuàn shì hé, jiàn huáng chóng, duō shù méi ér zhòu yuē: rén yǐ gǔ wèi mìng, ér rǔ shí zhī, shì hài yú bǎi xìng. bǎi xìng yǒu guò, zài yǔ yī rén, ěr qí yǒu líng, dàn dāng shí wǒ xīn, wú hài bǎi xìng. jiāng tūn zhī, zuǒ yòu jù jiàn yuē: kǒng chéng jí, bù kě. tài zōng yuē: suǒ jì yí zāi zhèn gōng, hé jí zhī bì? suì tūn zhī. zì shì huáng bù fù wèi zāi.
貞觀二年，京師旱，蝗蟲大起。太宗入苑視禾，見蝗蟲，掇數枚而咒曰：「人以谷為命，而汝食之，是害於百姓。百姓有過，在予一人，爾其有靈，但當蝕我心，無害百姓。」將吞之，左右遽諫曰：「恐成疾，不可。」太宗曰：「所冀移災朕躬，何疾之避？」遂吞之。自是蝗不復為災。

zhēn guān wǔ nián, yǒu sī shàng shū yán: huáng tài zǐ jiāng xíng guān lǐ, yí yòng èr yuè wèi jí, qǐng zhuī bīng yǐ bèi yí zhù. tài zōng yuē: jīn dōng zuò fāng xìng, kǒng fáng nóng shì. lìng gǎi yòng shí yuè. tài zǐ shǎo bǎo xiāo yǔ zòu yán: zhǔn yīn yáng jiā, yòng èr yuè wèi shèng. tài zōng yuē: yīn yáng jū jì, zhèn suǒ bù xíng. ruò dòng jìng bì yī yīn yáng, bù gù lǐ yì, yù qiú fú yòu, qí kě dé hū? ruò suǒ xíng jiē zūn zhèng dào, zì rán cháng yǔ jí huì. qiě jí xiōng zài rén, qǐ jiǎ yīn yáng jū jì? nóng shí shén yào, bù kě zàn shī.
貞觀五年，有司上書言：「皇太子將行冠禮，宜用二月為吉，請追兵以備儀注。」太宗曰：「今東作方興，恐妨農事。」令改用十月。太子少保蕭瑀奏言：「准陰陽家，用二月為勝。」太宗曰：「陰陽拘忌，朕所不行。若動靜必依陰陽，不顧理義，欲求福祐，其可得乎？若所行皆遵正道，自然常與吉會。且吉凶在人，豈假陰陽拘忌？農時甚要，不可暫失。」

zhēn guān shí liù nián, tài zōng yǐ tiān xià sù jià lǜ jì dòu zhí wǔ qián, qí yóu jiàn chù, jì dòu zhí sān qián, yīn wèi shì chén yuē: guó yǐ mín wèi běn, rén yǐ shí wèi mìng. ruò hé shǔ bù dēng, zé zhào shù fēi guó jiā suǒ yǒu. jì shǔ fēng rěn ruò sī, zhèn wèi yì zhào rén fù mǔ, wéi yù gōng wù jiǎn yuē, bì bù zhé wèi shē chǐ. zhèn cháng yù cì tiān xià zhī rén, jiē shǐ fù guì, jīn shěng yáo fù, bù duó qí shí, shǐ bǐ wū zhī rén zì qí gēng jià, cǐ zé fù yǐ. dūn xíng lǐ ràng, shǐ xiāng lǘ zhī jiān, shǎo jìng zhǎng, qī jìng fū, cǐ zé guì yǐ. dàn lìng tiān xià jiē rán, zhèn bù tīng guǎn xián, bù cóng tián liè, lè zài qí zhōng yǐ!
貞觀十六年，太宗以天下粟價率計斗值五錢，其尤賤處，計斗值三錢，因謂侍臣曰：「國以民為本，人以食為命。若禾黍不登，則兆庶非國家所有。既屬豐稔若斯，朕為億兆人父母，唯欲躬務儉約，必不輒為奢侈。朕常欲賜天下之人，皆使富貴，今省徭賦，不奪其時，使比屋之人恣其耕稼，此則富矣。敦行禮讓，使鄉閭之間，少敬長，妻敬夫，此則貴矣。但令天下皆然，朕不聽管弦，不從畋獵，樂在其中矣！」