zhēn guān sān nián, tài zǐ shǎo shī lǐ gāng yǒu jiǎo jí, bù kān jiàn lǚ. tài zōng cì bù yú, lìng sān wèi jǔ rù dōng gōng, zhào huáng tài zǐ yǐn shàng diàn, qīn bài zhī, dà jiàn chóng zhòng. gāng wèi tài zǐ chén jūn chén fù zǐ zhī dào, wèn qǐn shì shàn zhī fāng, lǐ shùn cí zhí, tīng zhě wàng juàn. tài zǐ cháng shāng lüè gǔ lái jūn chén míng jiào, jié zhōng jǐn jié zhī shì, gāng lǐn rán yuē: tuō liù chǐ zhī gū, jì bǎi lǐ zhī mìng, gǔ rén yǐ wèi nán, gāng yǐ wèi yì. měi tǔ lùn fā yán, jiē cí sè kāng kǎi, yǒu bù kě duó zhī zhì, tài zǐ wèi cháng bù sǒng rán lǐ jìng.
貞觀三年，太子少師李綱有腳疾，不堪踐履。太宗賜步輿，令三衛舉入東宮，詔皇太子引上殿，親拜之，大見崇重。綱為太子陳君臣父子之道，問寢視膳之方，理順辭直，聽者忘倦。太子嘗商略古來君臣名教，竭忠盡節之事，綱懍然曰：「托六尺之孤，寄百里之命，古人以為難，綱以為易。」每吐論發言，皆辭色慷慨，有不可奪之志，太子未嘗不聳然禮敬。

zhēn guān liù nián, zhào yuē: zhèn bǐ xún tǎo jīng shǐ, míng wáng shèng dì hé cháng wú shī fù zāi? qián suǒ jìn lìng suì bù dǔ sān shī zhī wèi, yì jiāng wèi kě, hé yǐ rán? huáng dì xué dà diān, zhuān xū xué lù tú, yáo xué yǐn shòu, shùn xué wù chéng zhāo, yǔ xué xī wáng guó, tāng xué wēi zi bó, wén wáng xué zǐ qī, wǔ wáng xué guó shū. qián dài shèng wáng, wèi zāo cǐ shī, zé gōng yè bù zhe hū tiān xià, míng yù bù chuán hū zài jí. kuàng zhèn jiē bǎi wáng zhī mò, zhì bù tóng shèng rén, qí wú shī fù, ān kě yǐ lín zhào mín zhě zāi? shī bù yún hū: bù qiān bù wàng, lǜ yóu jiù zhāng. fū bù xué, zé bù míng gǔ dào, ér néng zhèng zhì tài píng zhě, wèi zhī yǒu yě. kě jí zhe lìng, zhì sān shī zhī wèi.
貞觀六年，詔曰：「朕比尋討經史，明王聖帝曷嘗無師傅哉？前所進令遂不睹三師之位，意將未可，何以然？黃帝學大顛，顓頊學錄圖，堯學尹壽，舜學務成昭，禹學西王國，湯學威子伯，文王學子期，武王學虢叔。前代聖王，未遭此師，則功業不著乎天下，名譽不傳乎載籍。況朕接百王之末，智不同聖人，其無師傅，安可以臨兆民者哉？《詩》不云乎：『不愆不忘，率由舊章。』夫不學，則不明古道，而能政致太平者，未之有也。可即著令，置三師之位。」

zhēn guān bā nián, tài zōng wèi shì chén yuē: shàng zhì zhī rén, zì wú suǒ rǎn, dàn zhōng zhì zhī rén wú héng, cóng jiào ér biàn, kuàng tài zǐ shī bǎo, gǔ nán qí xuǎn. chéng wáng yòu xiǎo, zhōu zhào wèi bǎo fù. zuǒ yòu jiē xián, rì wén yǎ xùn, zú yǐ zhǎng rén yì dé, shǐ wèi shèng jūn. qín zhī hú hài, yòng zhào gāo zuò fù, jiào yǐ xíng fǎ, jí qí sì wèi, zhū gōng chén, shā qīn zú, kù bào bù yǐ, xuán zhǒng ér wáng. gù zhī rén zhī shàn è, chéng yóu jìn xí. zhèn jīn wèi tài zǐ zhū wáng jīng xuǎn shī fù, lìng qí shì zhān lǐ dù, yǒu suǒ bì yì. gōng děng kě fǎng zhèng zhí zhōng xìn zhě, gè jǔ sān liǎng rén.
貞觀八年，太宗謂侍臣曰：「上智之人，自無所染，但中智之人無恆，從教而變，況太子師保，古難其選。成王幼小，周、召為保傅。左右皆賢，日聞雅訓，足以長仁益德，使為聖君。秦之胡亥，用趙高作傅，教以刑法，及其嗣位，誅功臣，殺親族，酷暴不已，旋踵而亡。故知人之善惡，誠由近習。朕今為太子、諸王精選師傅，令其式瞻禮度，有所裨益。公等可訪正直忠信者，各舉三兩人。」

zhēn guān shí yī nián, yǐ lǐ bù shàng shū wáng guī jiān wèi wèi wáng shī. tài zōng wèi shàng shū zuǒ pú shè fáng xuán líng yuē: gǔ lái dì zi, shēng yú shēn gōng, jí qí chéng rén, wú bù jiāo yì, shì yǐ qīng fù xiāng zhǒng, shǎo néng zì jì. wǒ jīn yán jiào zǐ dì, yù jiē dé ān quán. wáng guī, wǒ jiǔ qū shǐ, shén zhī gāng zhí, zhì cún zhōng xiào, xuǎn wèi zi shī. qīng yí yǔ tài, měi duì wáng guī, rú jiàn wǒ miàn, yí jiā zūn jìng, bù dé xiè dài. guī yì yǐ shī dào zì chù, shí yì shàn zhī yě.
貞觀十一年，以禮部尚書王珪兼為魏王師。太宗謂尚書左僕射房玄齡曰：「古來帝子，生於深宮，及其成人，無不驕逸，是以傾覆相踵，少能自濟。我今嚴教子弟，欲皆得安全。王珪，我久驅使，甚知剛直，志存忠孝，選為子師。卿宜語泰，每對王珪，如見我面，宜加尊敬，不得懈怠。」珪亦以師道自處，時議善之也。

zhēn guān shí qī nián, tài zōng wèi sī tú zhǎng sūn wú jì sī kōng fáng xuán líng yuē: sān shī yǐ dé dào rén zhě yě. ruò shī tǐ bēi, tài zǐ wú suǒ qǔ zé. yú shì zhào lìng zhuàn tài zǐ jiē sān shī yí zhù. tài zǐ chū diàn mén yíng, xiān bài sān shī, sān shī dá bài, měi mén ràng sān shī. sān shī zuò, tài zǐ nǎi zuò. yǔ sān shī shū, qián míng huáng kǒng, hòu míng huáng kǒng zài bài.
貞觀十七年，太宗謂司徒長孫無忌、司空房玄齡曰：「三師以德道人者也。若師體卑，太子無所取則。」於是詔令撰太子接三師儀注。太子出殿門迎，先拜三師，三師答拜，每門讓三師。三師坐，太子乃坐。與三師書，前名惶恐，後名惶恐再拜。

zhēn guān shí bā nián, gāo zōng chū lì wèi huáng tài zǐ, shàng wèi zūn xián zhòng dào, tài zōng yòu cháng lìng tài zǐ jū qǐn diàn zhī cè, jué bù wǎng dōng gōng. sàn qí cháng shì liú jì shàng shū yuē:
貞觀十八年，高宗初立為皇太子，尚未尊賢重道，太宗又嘗令太子居寢殿之側，絕不往東宮。散騎常侍劉洎上書曰：

chén wén jiāo yíng sì fāng, mèng hóu suǒ yǐ chéng dé, chǐ xué sān ràng, yuán liáng yóu shì zuò zhēn. sī jiē qū zhǔ sì zhī zūn, shēn xià jiāo zhī yì. gù dé chú yán xián jiàn, ruì wèn páng tōng, bù chū xuān tíng, zuò zhī tiān rǎng, lǜ yóu zī dào, yǒng gù hóng jī zhě yān. zhì ruò shēng hū shēn gōng zhī zhōng, zhǎng hū fù rén zhī shǒu, wèi zēng shí yōu jù, wú yóu xiǎo fēng yǎ. suī fù shén jī bù cè, tiān zòng shēng zhī, ér kāi wù chéng wù, zhōng yóu wài jiǎng. fěi fū chóng bǐ gàn yuè, tīng zī yáo sòng, hé yǐ biàn zhāng shù lèi, zhēn hé yí lún? lì kǎo shèng xián, xián zī zuó yù. shì gù zhōu chǔ shàng zhé, shī wàng shì ér jiā yù hàn sì shēn rén, yǐn yuán qǐ ér zhāo dé. yuán fū tài zǐ, zōng tiāo shì xì, shàn è zhī jì, xìng wáng sī zài, bù qín yú shǐ, jiāng huǐ yú zhōng. shì yǐ cháo cuò shàng shū, lìng tōng zhèng shù, jiǎ yì xiàn cè, wù zhī lǐ jiào. qiè wéi huáng tài zǐ yù yù tǐng shēng, jīn shēng sù zhèn, míng yǔn dǔ chéng zhī měi, xiào yǒu rén yì zhī fāng, jiē tǐng zì tiān zī, fēi láo shěn yù, gù yǐ huá yí yǎng dé, xiáng yǒng xī fēng yǐ. rán zé qǐn mén shì shàn, yǐ biǎo yú sān cháo, yì gōng lùn dào, yí hóng yú sì shù. suī fù yú chūn qiū, chì gōng yǒu jiàn, shí kǒng suì yuè yì wǎng, duò yè xìng jī, qǔ shì yàn ān, yán cóng cǐ shǐ, chén yǐ yú duǎn, xìng cān shì cóng, sī guǎng chǔ míng, zàn yuàn wén chè, bù gǎn qū chén gù shì, qiè qǐng yǐ shèng dé yán zhī.
臣聞郊迎四方，孟侯所以成德，齒學三讓，元良由是作貞。斯皆屈主祀之尊，申下交之義。故得芻言咸薦，睿問旁通，不出軒庭，坐知天壤，率由茲道，永固鴻基者焉。至若生乎深宮之中，長乎婦人之手，未曾識憂懼，無由曉風雅。雖復神機不測，天縱生知，而開物成務，終由外獎。匪夫崇彼干籥，聽茲謠頌，何以辨章庶類，甄核彝倫？歷考聖賢，咸資琢玉。是故周儲上哲，師望、奭而加裕；漢嗣深仁，引園、綺而昭德。原夫太子，宗祧是系，善惡之際，興亡斯在，不勤於始，將悔於終。是以晁錯上書，令通政術，賈誼獻策，務知禮教。竊惟皇太子玉裕挺生，金聲夙振，明允篤誠之美，孝友仁義之方，皆挺自天姿，非勞審諭，固以華夷仰德，翔泳希風矣。然則寢門視膳，已表於三朝，藝宮論道，宜弘於四術。雖富於春秋，飭躬有漸，實恐歲月易往，墮業興譏，取適晏安，言從此始，臣以愚短，幸參侍從，思廣儲明，暫願聞徹，不敢曲陳故事，切請以聖德言之。

fú wéi bì xià tíng ruì yīng tú, dēng yōng lì shì. duō cái duō yì, dào zhe yú kuāng shí yǔn wén yǔn wǔ, gōng chéng yú zuǎn sì. wàn fāng jí xù, jiǔ wéi qīng yàn. shàng qiě suī xiū wù xiū, rì shèn yī rì, qiú yì wén yú zhèn gǔ, láo ruì sī yú dāng nián. yǐ yè guān shū, shì gāo hàn dì mǎ shàng pī juàn, qín guò wèi wáng. bì xià zì lì rú cǐ, ér lìng tài zǐ yōu yóu qì rì, bù xí tú shū, chén suǒ wèi yù yī yě. jiā yǐ zàn píng jī wù, jí yù diāo chóng. yū bǎo sī yú tiān wén, zé zhǎng hé tāo yìng chī yù huá yú xiān zhá, zé liú xiá chéng cǎi. gù yǐ zī zhū wàn dài, guān miǎn bǎi wáng, qū sòng bù zú yǐ shēng táng, zhōng zhāng hé jiē yú rù shì. bì xià zì hào rú cǐ, ér tài zǐ yōu rán jìng chù, bù xún piān hàn, chén suǒ wèi yù èr yě. bì xià bèi gāi zhòng miào, dú xiù huán zhōng, yóu huì tiān cōng, fǔ xún fán shí. tīng cháo zhī xì, yǐn jiàn qún guān, jiàng yǐ wēn yán, fǎng yǐ jīn gǔ, gù dé cháo tíng shì fēi, lǘ lǐ hǎo è, fán yǒu jù xì, bì guān wén tīng. bì xià zì xíng rú cǐ, ér lìng tài zǐ jiǔ qū rù shì, bù jiē zhèng rén, chén suǒ wèi yù sān yě. bì xià ruò wèi wú yì, zé hé shì láo shén ruò wèi yǒu chéng, zé yí shēn yí jué. miè ér bù jí, wèi jiàn qí kě. fú yuàn fǔ tuī ruì fàn, xùn jí chǔ jūn, shòu yǐ liáng shū, yú zhī jiā kè. cháo pī jīng shǐ, guān chéng bài yú qián zōng wǎn jiē bīn yóu, fǎng dé shī yú dāng dài. jiān yǐ shū zhá, jì yǐ piān zhāng, zé rì wén suǒ wèi wén, rì jiàn suǒ wèi jiàn. fù dé yù guāng, qún shēng zhī fú yě.
伏惟陛下庭睿膺圖，登庸歷試。多才多藝，道著於匡時；允文允武，功成於纂祀。萬方即敘，九圍清晏。尚且雖休勿休，日慎一日，求異聞于振古，勞睿思於當年。乙夜觀書，事高漢帝；馬上披卷，勤過魏王。陛下自勵如此，而令太子優遊棄日，不習圖書，臣所未諭一也。加以暫屏機務，即寓雕蟲。紆寶思於天文，則長河韜映；摛玉華於仙札，則流霞成彩。固以錙銖萬代，冠冕百王，屈、宋不足以升堂，鍾、張何階於入室。陛下自好如此，而太子悠然靜處，不尋篇翰，臣所未諭二也。陛下備該眾妙，獨秀寰中，猶晦天聰，俯詢凡識。聽朝之隙，引見群官，降以溫顏，訪以今古，故得朝廷是非，閭里好惡，凡有巨細，必關聞聽。陛下自行如此，而令太子久趨入侍，不接正人，臣所未諭三也。陛下若謂無益，則何事勞神；若謂有成，則宜申貽厥。蔑而不急，未見其可。伏願俯推睿范，訓及儲君，授以良書，娛之嘉客。朝披經史，觀成敗於前蹤；晚接賓游，訪得失於當代。間以書札，繼以篇章，則日聞所未聞，日見所未見。副德愈光，群生之福也。

qiè yǐ liáng dì zhī xuǎn, biàn yú zhōng guó. yǎng wéi shèng zhǐ, běn qiú diǎn nèi, jì fáng wēi, shèn yuǎn lǜ, chén xià suǒ zhī. jì hū zhēng jiǎn rén wù, zé yǔ pìn nà xiāng wéi, jiān fǔ èr zhōu, wèi jìn yī shì. yú wèi nèi jì rú bǐ, wài yì yí rán zhě, kǒng zhāo wù yì, wèi bì xià zhòng nèi ér qīng wài yě. gǔ zhī tài zǐ, wèn ān ér tuì, suǒ yǐ guǎng jìng yú jūn fù yì gōng ér chù, suǒ yǐ fēn bié yú xián yí. jīn tài zǐ yī shì tiān wéi, dòng yí xún shuò, shī fù yǐ xià, wú yóu jiē jiàn. jiǎ lìng gòng fèng yǒu xì, zàn hái dōng cháo, bài yè jì shū, qiě shì fǔ yǎng, guī jiàn zhī dào, gù suǒ wèi xiá. bì xià bù kě yǐ qīn jiào, gōng shěn wú yīn yǐ jìn yán, suī yǒu jù liáo, jìng jiāng hé bǔ?
竊以良娣之選，遍於中國。仰惟聖旨，本求典內，冀防微，慎遠慮，臣下所知。暨乎征簡人物，則與聘納相違，監撫二周，未近一士。愚謂內既如彼，外亦宜然者，恐招物議，謂陛下重內而輕外也。古之太子，問安而退，所以廣敬於君父；異宮而處，所以分別於嫌疑。今太子一侍天闈，動移旬朔，師傅已下，無由接見。假令供奉有隙，暫還東朝，拜謁既疏，且事俯仰，規諫之道，固所未暇。陛下不可以親教，宮宷無因以進言，雖有具寮，竟將何補？

fú yuàn fǔ xún qián zhú, shāo yì xià liú, hóng yuǎn dà zhī guī, zhǎn shī yǒu zhī yì, zé lí huī kè mào, dì tú sī guǎng, fán zài lí yuán, shú bù qìng lài! tài zǐ wēn liáng gōng jiǎn, cōng míng ruì zhé, hán líng suǒ xī, chén qǐ bù zhī, ér qiǎn shí qín qín, sī xiào yú zhōng zhě, yuàn cāng míng yì rùn, rì yuè zēng huá yě.
伏願俯循前躅，稍抑下流，弘遠大之規，展師友之義，則離徽克茂，帝圖斯廣，凡在黎元，孰不慶賴！太子溫良恭儉，聰明睿哲，含靈所悉，臣豈不知，而淺識勤勤，思效愚忠者，願滄溟益潤，日月增華也。

tài zōng nǎi lìng jì yǔ cén wén běn mǎ zhōu dì rì wǎng dōng gōng, yǔ huáng tài zǐ tán lùn.
太宗乃令洎與岑文本、馬周遞日往東宮，與皇太子談論。