qìng shì wèi qìng, jù jù yī jǔ yǒu bàn, qí bó wèi yī, gǔ wèi èr, gǔ wèi sān. cān fēn qí gǔ bó, qù yī yǐ wéi gǔ bó. cān fēn qí gǔ bó, yǐ qí yī wèi zhī hòu. yǐ shàng, zé mó qí páng yǐ xià, zé mó qí duān.
磬氏为磬,倨句一矩有半,其博为一,股为二,鼓为三。参分其鼓博,去一以为鼓博。参分其鼓博,以其一为之厚。已上,则摩其旁;已下,则摩其耑。
shǐ rén wéi shǐ, hóu shǐ, cān fēn. fú shǐ, cān fēn yī zài qián, èr zài hòu. bīng shǐ tián shǐ, wǔ fēn èr zài qián, sān zài hòu. shā shǐ, qī fēn sān zài qián, sì zài hòu. cān fēn qí zhǎng, ér shā qí yī. wǔ fēn qí zhǎng, ér yǔ qí yī. yǐ qí gǎn hòu wèi zhī yǔ shēn. shuǐ zhī, yǐ biàn qí yīn yáng, jiā qí yīn yáng, yǐ shè qí bǐ. jiā qí bǐ, yǐ shè qí yǔ. cān fēn qí yǔ, yǐ shè qí rèn, zé suī yǒu jí fēng, yì fú zhī néng dàn yǐ. rèn zhǎng cùn wéi cùn, dìng shí zhī, zhòng sān yuàn. qián ruò zé fǔ, hòu ruò zé xiáng, zhōng ruò zé yū, zhōng qiáng zé yáng. yǔ fēng zé chí, yǔ shā zé zào. shì gù jiā ér yáo zhī, yǐ shì qí fēng shā zhī jié yě. ráo zhī, yǐ shì qí hóng shā zhī chēng yě. fán xiāng gǎn, yù shēng ér tuán. tóng tuán, yù zhòng tóng zhòng, jié yù shū tóng shū, yù lì. táo rén wéi, shí èr fǔ, hòu bàn cùn, chún cùn. pén shí èr fǔ, hòu bàn cùn, chún cùn. zèng shí èr fǔ, hòu bàn cùn, chún cùn, qī chuān. gé shí wǔ hú, hòu bàn cùn, chún cùn. yǔ, shí èr hú, hòu bàn cùn, chún cùn.
矢人为矢,鍭矢,参分。茀矢,参分一在前,二在后。兵矢、田矢,五分二在前,三在后。杀矢,七分三在前,四在后。参分其长,而杀其一。五分其长,而羽其一。以其笴厚为之羽深。水之,以辨其阴阳,夹其阴阳,以设其比。夹其比,以设其羽。参分其羽,以设其刃,则虽有疾风,亦弗之能惮矣。刃长寸围寸,铤十之,重三垸。前弱则俯,后弱则翔,中弱则纡,中强则扬。羽丰则迟,羽杀则趮。是故夹而摇之,以眡其丰杀之节也。桡之,以眡其鸿杀之称也。凡相笴,欲生而抟。同抟,欲重;同重,节欲疏;同疏,欲栗。陶人为,实二鬴,厚半寸,唇寸。盆实二鬴,厚半寸,唇寸。甑实二鬴,厚半寸,唇寸,七穿。鬲实五觳,厚半寸,唇寸。庾,实二觳,厚半寸,唇寸。
fǎng rén wéi guǐ, shí yī hú, chóng chǐ, hòu bàn cùn, chún cùn. dòu shí sān ér chéng hú, chóng chǐ. fán táo fǎng zhī shì, jì kěn bì bào bù rù shì. qì zhōng bó, dòu zhōng xiàn, bó chóng sì chǐ, fāng sì cùn.
瓬人为簋,实一觳,崇尺,厚半寸,唇寸。豆实三而成觳,崇尺。凡陶瓬之事,髻垦薜暴不入市。器中膊,豆中县,膊崇四尺,方四寸。
zǐ rén wéi sǔn jù. tiān xià zhī dà shòu wǔ: zhī zhě gāo zhě luǒ zhě yǔ zhě lín zhě. zōng miào zhī shì, zhī zhě gāo zhě yǐ wéi shēng, luǒ zhě yǔ zhě lín zhě yǐ wéi sǔn jù, wài gǔ nèi gǔ, què xíng yū xíng yǐ dòu míng zhě yǐ zhù míng zhě yǐ páng míng zhě yǐ yì míng zhě yǐ gǔ míng zhě yǐ xiōng míng zhě, wèi zhī xiǎo chóng zhī shǔ, yǐ wéi diāo zhuó. hòu chún yǎn kǒu, chū mù duǎn ěr, dà xiōng yào hòu, dà tǐ duǎn dòu, ruò shì zhě wèi zhī luǒ shǔ. héng yǒu lì ér bù néng zǒu, qí shēng dà ér hóng. yǒu lì ér bù néng zǒu, zé yú rèn zhòng yí dà shēng ér hóng, zé yú zhōng yí. ruò shì zhě yǐ wéi zhōng xū, shì gù jī qí suǒ xiàn, ér yóu qí xū míng. ruì huì jué wěn, shù mù qiān dòu, xiǎo tǐ qiān fù, ruò shì zhě wèi zhī yǔ shǔ. héng wú lì ér qīng, qí shēng qīng yáng ér yuǎn wén. wú lì ér qīng, zé yú rèn qīng yí qí shēng qīng yáng ér yuǎn wén, zé yú qìng yí ruò shì zhě yǐ wéi qìng xū, gù jī qí suǒ xiàn ér yóu qí xū míng. xiǎo shǒu ér zhǎng, tuán shēn ér hóng, ruò shì zhě wèi zhī lín shǔ, yǐ wéi sǔn. fán jué shài yuán cè kǒu zhī lèi, bì shēn qí zhǎo, chū qí mù, zuò qí lín zhī ér. shēn qí zhǎo, chū qí mù, zuò qí lín zhī ér, zé yú shì bì bō ěr ér nù. gǒu bō ěr ér nù, zé yú rèn zhòng yí, qiě qí fěi sè bì shì míng yǐ. zhǎo bù shēn, mù bù chū, lín zhī ér bù zuò, zé bì tuí ěr rú wěi yǐ, gǒu tuí ěr rú wěi, zé jiā rèn yān, zé bì rú jiāng fèi cuò, qí fěi sè bì shì bù míng yǐ.
梓人为筍虡。天下之大兽五:脂者、膏者、臝者、羽者、鳞者。宗庙之事,脂者膏者以为牲,臝者、羽者、鳞者以为筍虡,外骨、内骨,却行、纡行、以脰鸣者、以注鸣者、以旁鸣者、以翼鸣者、以股鸣者、以胸鸣者,谓之小虫之属,以为雕琢。厚唇弇口,出目短耳,大胸燿后,大体短脰,若是者谓之臝属。恒有力而不能走,其声大而宏。有力而不能走,则于任重宜;大声而宏,则于钟宜。若是者以为钟虚,是故击其所县,而由其虚鸣。锐喙决吻,数目顅脰,小体骞腹,若是者谓之羽属。恒无力而轻,其声清阳而远闻。无力而轻,则于任轻宜;其声清阳而远闻,则于磬宜若是者以为磬虚,故击其所县而由其虚鸣。小首而长,抟身而鸿,若是者谓之鳞属,以为筍。凡攫閷援{筴口}之类,必深其爪,出其目,作其鳞之而。深其爪,出其目,作其鳞之而,则于眡必拨尔而怒。苟拨尔而怒,则于任重宜,且其匪色必似鸣矣。爪不深,目不出,鳞之而不作,则必穨尔如委矣,苟穨尔如委,则加任焉,则必如将废措,其匪色必似不鸣矣。
zǐ rén wéi yǐn qì, sháo yī shēng, jué yī shēng, gū sān shēng. xiàn yǐ jué ér chóu yǐ gū. yī xiàn ér sān chóu, zé yī dòu yǐ shí yī dòu ròu, yǐn yī dòu jiǔ, zhōng rén zhī shí yě. fán shì zǐ yǐn qì, xiāng héng ér shí bù jìn, zǐ shī zuì zhī.
梓人为饮器,勺一升,爵一升,觚三升。献以爵而酬以觚。一献而三酬,则一豆矣;食一豆肉,饮一豆酒,中人之食也。凡试梓饮器,乡衡而实不尽,梓师罪之。
zǐ rén wéi hóu, guǎng yǔ chóng fāng. cān fēn qí guǎng, ér gǔ jū yī yān. shàng liǎng gè, yǔ qí shēn sān xià liǎng gè, bàn zhī. shàng gāng yǔ xià gāng chū shé xún, yún cùn yān. zhāng pí hóu ér qī gǔ, zé chūn yǐ gōng zhāng wǔ cǎi zhī hóu, zé yuǎn guó shǔ zhāng shòu hóu, zé wáng yǐ xī yàn. jì hóu zhī lǐ, yǐ jiǔ pú hǎi, qí cí yuē:" wéi ruò níng hóu, wú huò ruò nǚ bù níng hóu, bù shǔ yú wáng suǒ. gù kàng ér shè nǚ, qiáng yǐn qiáng shí, yí nǚ zēng sūn zhū hóu bǎi fú."
梓人为侯,广与崇方。参分其广,而鹄居一焉。上两个,与其身三;下两个,半之。上纲与下纲出舌寻,縜寸焉。张皮侯而栖鹄,则春以功;张五采之侯,则远国属;张兽侯,则王以息燕。祭侯之礼,以酒脯醢,其辞曰:“惟若宁侯,毋或若女不宁侯,不属于王所。故抗而射女,强饮强食,诒女曾孙诸侯百福。”
lú rén wéi lú qì, gē bì liù chǐ yǒu liù cùn, shū zhǎng xún yǒu sì chǐ, chē jǐ cháng, qiú máo cháng yǒu sì chǐ, yí máo sān xún. fán bīng wú guò sān qí shēn, guò sān qí shēn, fú néng yòng yě, ér wú yǐ, yòu yǐ hài rén. gù gōng guó zhī bīng yù duǎn, shǒu guó zhī bīng yù zhǎng. gōng guó zhī rén zhòng, xíng dì yuǎn, shí yǐn jī, qiě shè shān lín zhī zǔ, shì gù bīng yù duǎn shǒu guó rén zhī guǎ, shí yǐn bǎo, xíng dì bù yuǎn, qiě bù shè shān wèi lín zhī zǔ, shì gù bīng yù zhǎng. fán bīng, jù bīng yù wú dàn, cì bīng yù wú yuān. shì gù jù bīng bēi, cì bīng tuán.
庐人为庐器,戈柲六尺有六寸,殳长寻有四尺,车戟常,酋矛常有四尺,夷矛三寻。凡兵无过三其身,过三其身,弗能用也,而无已,又以害人。故攻国之兵欲短,守国之兵欲长。攻国之人众,行地远,食饮饥,且涉山林之阻,是故兵欲短;守国人之寡,食饮饱,行地不远,且不涉山谓林之阻,是故兵欲长。凡兵,句兵欲无弹,刺兵欲无蜎。是故句兵椑,刺兵抟。
bīng tóng qiáng, jǔ wéi yù xì, xì zé xiào. cì bīng tóng qiáng, jǔ wéi yù zhòng, zhòng yù fù rén, fù rén zé mì, shì gù qīn zhī. fán wèi shū, wǔ fēn qí zhǎng, yǐ qí yī wèi zhī bèi, ér wéi zhī. cān fēn qí wéi, qù yī yǐ wéi jìn wéi. wǔ fēn qí jìn wéi, qù yī yǐ wéi shǒu wéi. fán wèi qiú máo, cān fēn qí zhǎng, èr zài qián, yī zài hòu, ér wéi zhī. wǔ fēn qí wéi, qù yī yǐ wéi jìn wéi. cān fēn qí jìn wéi, qù yī yǐ wéi cì wéi. fán shì lú shì, zhì ér yáo zhī, yǐ shì qí yuān yě zhì zhū qiáng, yǐ shì qí ráo zhī jūn yě héng ér yáo zhī yǐ shì qí jìn yě. liù jiàn jì bèi, chē bù fǎn fù, wèi zhī guó gōng.
兵同强,举围欲细,细则校。刺兵同强,举围欲重,重欲傅人,傅人则密,是故侵之。凡为殳,五分其长,以其一为之被,而围之。参分其围,去一以为晋围。五分其晋围,去一以为首围。凡为酋矛,参分其长,二在前,一在后,而围之。五分其围,去一以为晋围。参分其晋围,去一以为刺围。凡试庐事,置而摇之,以眡其蜎也;炙诸墙,以眡其桡之均也;横而摇之以眡其劲也。六建既备,车不反覆,谓之国工。
jiàng rén jiàn guó, shuǐ dì yǐ xiàn, zhì niè yǐ xiàn, shì yǐ jǐng, wèi guī, shí rì chū zhī jǐng yǔ rì rù zhī jǐng, zhòu cān zhū rì zhōng zhī jǐng, yè kǎo zhī jí xīng, yǐ zhèng zhāo xī.
匠人建国,水地以县,置槷以县,眡以景,为规,识日出之景与日入之景,昼参诸日中之景,夜考之极星,以正朝夕。
jiàng rén yíng guó, fāng jiǔ lǐ, páng sān mén. guó zhōng jiǔ jīng jiǔ wěi, jīng tú jiǔ guǐ, zuǒ zǔ yòu shè, miàn cháo hòu shì, shì cháo yī fū. xià hòu shì shì shì, táng xiū èr qī, guǎng sì xiū yī, wǔ shì, sān sì bù, sì sān chǐ, jiǔ jiē, sì páng liǎng jiā xué cōng, bái shèng, mén táng sān zhī èr, shì sān zhī yī. yīn rén chóng wū, táng xiū qī xún, táng chóng sān chǐ, sì ā chóng wū. zhōu rén míng táng, dù jiǔ chǐ zhī yán, dōng xī jiǔ yán, nán běi qī yán, táng chóng yī yán, wǔ shì, fán shì èr yán. shì zhōng dù yǐ jǐ, táng shàng dù yǐ yán, gōng zhōng dù yǐ xún, yě dù yǐ bù, tú dù yǐ guǐ, miào mén róng dà jiōng qī ge, wéi mén róng xiǎo jiōng sān ge, lù mén bù róng chéng chē zhī wǔ gè, yìng mén èr chè sān ge. nèi yǒu jiǔ shì, jiǔ pín jū zhī. wài yǒu jiǔ shì, jiǔ qīng cháo yān. jiǔ fēn qí guó, yǐ wéi jiǔ fēn, jiǔ qīng zhì zhī. wáng gōng mén ā zhī zhì wǔ zhì, gōng yú zhī zhì qī zhì, chéng yú zhī zhì jiǔ zhì, jīng tú jiǔ guǐ, huán tú qī guǐ, yě tú wǔ guǐ. mén ā zhī zhì, yǐ wéi dū chéng zhī zhì. gōng yú zhī zhì, yǐ wéi zhū hóu zhī chéng zhì. huán tú yǐ wéi zhū hóu jīng tú, yě tú yǐ wéi dōu jīng tú.
匠人营国,方九里,旁三门。国中九经九纬,经涂九轨,左祖右社,面朝后市,市朝一夫。夏后氏世室,堂修二七,广四修一,五室,三四步,四三尺,九阶,四旁两夹{穴怱},白盛,门堂三之二,室三之一。殷人重屋,堂修七寻,堂崇三尺,四阿重屋。周人明堂,度九尺之筵,东西九筵,南北七筵,堂崇一筵,五室,凡室二筵。室中度以几,堂上度以筵,宫中度以寻,野度以步,涂度以轨,庙门容大扃七个,闱门容小扃三个,路门不容乘车之五个,应门二彻三个。内有九室,九嫔居之。外有九室,九卿朝焉。九分其国,以为九分,九卿治之。王宫门阿之制五雉,宫隅之制七雉,城隅之制九雉,经涂九轨,环涂七轨,野涂五轨。门阿之制,以为都城之制。宫隅之制,以为诸侯之城制。环涂以为诸侯经涂,野涂以为都经涂。
jiàng rén wéi gōu xù, sì guǎng wǔ cùn, èr sì wèi ǒu yī ǒu zhī fá, guǎng chǐ shēn chǐ, wèi zhī tián shǒu bèi zhī, guǎng èr chǐ, shēn èr chǐ, wèi zhī suì jiǔ fū wèi jǐng, jǐng jiān guǎng sì chǐ, shēn sì chǐ, wèi zhī gōu fāng shí lǐ wèi chéng, chéng jiān guǎng bā chǐ, shēn bā chǐ, wèi zhī xù fāng bǎi lǐ wèi tóng, tóng jiān guǎng èr xún, shēn èr rèn, wèi zhī huì. zhuān dá yú chuān, gè zài qí míng. fán tiān xià zhī dì yì, liǎng shān zhī jiān, bì yǒu chuān yān, dà chuān zhī shàng, bì yǒu tú yān. fán gōu nì dì lè wèi zhī bù xíng. shuǐ shǔ bù lǐ sūn, wèi zhī bù xíng. shāo gōu sān shí lǐ, ér guǎng bèi. fán xíng diàn shuǐ, qìng zhé yǐ cān wǔ. yù wèi yuān, gòu jù yú jǔ. fán gōu bì yīn shuǐ yì, fáng bì yīn dì yì. shàn gōu zhě. shuǐ shù zhī shàn fáng zhě, shuǐ yín zhī. fán wèi fáng, guǎng yǔ chóng fāng, qí shài cān fēn qù yī, dà fáng wài shài, fán gōu fáng, bì yī rì xiān shēn zhī yǐ wéi shì, lǐ wèi shì, rán hòu kě yǐ fù zhòng lì. fán rèn suǒ yuē, dà jí qí bǎn, wèi zhī wú rèn. rōng wū cān fēn, wǎ wū sì fēn, qūn jiào cāng chéng, nì qiáng liù fēn, táng tú shí yǒu èr fēn, dòu, qí chóng sān chǐ, qiáng hòu sān chǐ, chóng sān zhī.
匠人为沟洫,耜广五寸,二耜为耦一耦之伐,广尺深尺,谓之;田首倍之,广二尺,深二尺,谓之遂九夫为井,井间广四尺,深四尺,谓之沟方十里为成,成间广八尺,深八尺,谓之洫;方百里为同,同间广二寻,深二仞,谓之浍。专达于川,各载其名。凡天下之地埶,两山之间,必有川焉,大川之上,必有涂焉。凡沟逆地阞谓之不行。水属不理孙,谓之不行。梢沟三十里,而广倍。凡行奠水,磬折以参伍。欲为渊,购句于矩。凡沟必因水埶,防必因地埶。善沟者。水漱之;善防者,水淫之。凡为防,广与崇方,其閷参分去一,大防外閷,凡沟防,必一日先深之以为式,里为式,然后可以傅众力。凡任索约,大汲其版,谓之无任。茸屋参分,瓦屋四分,囷、窌、仓、城,逆墙六分,堂涂十有二分,窦,其崇三尺,墙厚三尺,崇三之。
chē rén zhī shì, bàn jǔ wèi zhī xuān, yī xuān yǒu bàn wèi zhī zhú, yī zhú yǒu bàn wèi zhī kē, yī kē yǒu bàn wèi zhī qìng zhé.
车人之事,半矩谓之宣,一宣有半谓之欘,一欘有半谓之柯,一柯有半谓之磬折。
chē rén wéi lěi, cì chǐ yǒu yī cùn, zhōng zhí zhě sān chǐ yǒu sān cùn, shàng jù zhě èr chǐ yǒu èr cùn. zì qí cì, yuán qí wài, yǐ zhì yú shǒu, yǐ xián qí nèi liù chǐ yǒu liù cùn, yǔ bù xiāng zhòng yě. jiān dì yù zhí cì, róu dì yù jù cì, zhí cì zé lì tuī, jù cì, zé lì fā. jù jù qìng zhé, wèi zhī zhōng dì.
车人为耒,庛尺有一寸,中直者三尺有三寸,上句者二尺有二寸。自其庛,缘其外,以至于首,以弦其内六尺有六寸,与步相中也。坚地欲直庛,柔地欲句庛,直庛则利推,句庛,则利发。倨句磬折,谓之中地。
chē rén wéi chē, kē zhǎng sān chǐ, bó sān cùn, hòu yī cùn yǒu bàn, wǔ fēn qí zhǎng, yǐ qí yī wèi zhī shǒu. gǔ zhǎng bàn kē, qí wéi yī kē yǒu bàn. fú zhǎng yī kē yǒu bàn, qí bó sān cùn, hòu sān zhī yī. qú sān kē zhě sān, xíng zé zhě yù duǎn gǔ, xíng shān zhě yù zhǎng gǔ. duǎn gǔ zé lì, zhǎng gǔ zé ān. xíng zé zhě fǎn róu, xíng shān zhě zè róu, fǎn róu zé yì, zè róu zé wán. liù fēn qí lún chóng, yǐ qí yī wèi zhī yá wéi. bǎi chē gū zhǎng yī kē, qí wéi èr kē, qí fú yī kē, qí qú èr kē zhě sān. wǔ fēn qí lún chóng, yǐ qí yī wèi zhī yá wéi, dà chē chóng sān kē, gěng cùn, pìn fú èr kē yǒu cān fēn kē zhī èr. yáng chē èr kē yǒu cān fēn kē zhī yī, bǎi chē èr kē. fán wèi yuán, sān qí lún chóng, cān fēn qí zhǎng, èr zài qián, yī zài hòu, yǐ záo qí gōu, chè guǎng liù chǐ, gé zhǎng liù chǐ.
车人为车,柯长三尺,博三寸,厚一寸有半,五分其长,以其一为之首。毂长半柯,其围一柯有半。辐长一柯有半,其博三寸,厚三之一。渠三柯者三,行泽者欲短毂,行山者欲长毂。短毂则利,长毂则安。行泽者反輮,行山者仄輮,反輮则易,仄輮则完。六分其轮崇,以其一为之牙围。柏车毂长一柯,其围二柯,其辐一柯,其渠二柯者三。五分其轮崇,以其一为之牙围,大车崇三柯,绠寸,牝服二柯有参分柯之二。羊车二柯有参分柯之一,柏车二柯。凡为辕,三其轮崇,参分其长,二在前,一在后,以凿其钩,彻广六尺,鬲长六尺。