liè yù kòu zhī qí, zhōng dào ér fǎn, yù bó hūn mào rén. bó hūn mào rén yuē:" xī fāng ér fǎn? " yuē:" wú jīng yān." yuē:" è hū jīng?" yuē:" wú cháng shí yú shí jiāng ér wǔ jiāng xiān kuì." bó hūn mào rén yuē:" ruò shì zé rǔ hé wéi jīng yǐ?" yuē:" fū nèi chéng bù jiě, xíng dié chéng guāng, yǐ wài zhèn rén xīn, shǐ rén qīng hū guì lǎo, ér jī qí suǒ huàn. fū jiāng rén tè wèi shí gēng zhī huò, wú duō yú zhī yíng, qí wèi lì yě báo, qí wèi quán yě qīng, ér yóu ruò shì, ér kuàng yú wàn chéng zhī zhǔ hū! shēn láo yú guó ér zhī jǐn yú shì. bǐ jiāng rèn wǒ yǐ shì, ér xiào wǒ yǐ gōng. wú shì yǐ jīng." bó hūn mào rén yuē:" shàn zāi guān hū! nǚ chù yǐ, rén jiāng bǎo rǔ yǐ!" wú jǐ hé ér wǎng, zé hù wài zhī jù mǎn yǐ. bó hūn mào rén běi miàn ér lì, dūn zhàng cù zhī hū yí. lì yǒu jiàn , bù yán ér chū. bīn zhě yǐ gào liè zǐ, liè zǐ tí jù, xiǎn ér zǒu, jì yú mén, yuē:" xiān shēng jì lái, céng bù fā yào hū?" yuē:" yǐ yǐ, wú gù gào rǔ yuē: rén jiāng bǎo rǔ. guǒ bǎo rǔ yǐ! fēi rǔ néng shǐ rén bǎo rǔ, ér rǔ bù néng shǐ rén wú bǎo rǔ yě, ér yān yòng zhī gǎn yù chū yì yě. bì qiě yǒu gǎn, yáo ér běn xìng, yòu wú wèi yě. yǔ rǔ yóu zhě, yòu mò rǔ gào yě. bǐ suǒ xiǎo yán, jìn rén dú yě. mò jué mò wù, hé xiāng shú yě. qiǎo zhě láo ér zhī zhě yōu, wú néng zhě wú suǒ qiú, bǎo shí ér áo yóu, fàn ruò bù xì zhī zhōu, xū ér áo yóu zhě yě!
列御寇之齐,中道而反,遇伯昏瞀人。伯昏瞀人曰:“奚方而反? ”曰:“吾惊焉。”曰:“恶乎惊?”曰:“吾尝食于十浆而五浆先 馈。”伯昏瞀人曰:“若是则汝何为惊已?”曰:“夫内诚不解,形 谍成光,以外镇人心,使人轻乎贵老,而赍其所患。夫浆人特为食羹 之货,无多余之赢,其为利也薄,其为权也轻,而犹若是,而况于万 乘之主乎!身劳于国而知尽于事。彼将任我以事,而效我以功。吾是 以惊。”伯昏瞀人曰:“善哉观乎!女处已,人将保汝矣!”无几何 而往,则户外之屦满矣。伯昏瞀人北面而立,敦杖蹙之乎颐。立有间 ,不言而出。宾者以告列子,列子提屦,跣而走,暨于门,曰:“先 生既来,曾不发药乎?”曰:“ 已矣,吾固告汝曰:人将保汝。果保汝矣!非汝能使人保汝,而汝不 能使人无保汝也,而焉用之感豫出异也。必且有感,摇而本性,又无 谓也。与汝游者,又莫汝告也。彼所小言,尽人毒也。莫觉莫悟,何 相孰也。巧者劳而知者忧,无能者无所求,饱食而敖游,汎若不系之 舟,虚而敖游者也!
" zhèng rén huǎn yě, shēn yín qiú shì zhī dì. zhī sān nián ér huǎn wèi rú. hé rùn jiǔ lǐ, zé jí sān zú, shǐ qí dì mò. rú mò xiāng yǔ biàn, qí fù zhù dí. shí nián ér huǎn zì shā. qí fù mèng zhī yuē :' shǐ ér zi wèi mò zhě, yǔ yě, hé cháng shì qí liáng? jì wèi qiū bǎi zhī shí yǐ.' fū zào wù zhě zhī bào rén yě, bù bào qí rén ér bào qí rén zhī tiān, bǐ gù shǐ bǐ. fū rén yǐ jǐ wèi yǒu yǐ yì yú rén, yǐ jiàn qí qīn. qí rén zhī jǐng yǐn zhě xiāng zuó yě. gù yuē: jīn zhī shì jiē huǎn yě. zì shì yǒu dé zhě yǐ bù zhī yě, ér kuàng yǒu dào zhě hū! gǔ zhě wèi zhī dùn tiān zhī xíng. shèng rén ān qí suǒ ān, bù ān qí suǒ bù ān zhòng rén ān qí suǒ bù ān, bù ān qí suǒ ān.
“郑人缓也,呻吟裘氏之地。祗三年而缓为儒。河润九里,泽及三 族,使其弟墨。儒墨相与辩,其父助翟。十年而缓自杀。其父梦之曰 :‘使而子为墨者,予也,阖尝视其良?既为秋柏之实矣。’夫造物 者之报人也,不报其人而报其人之天,彼故使彼。夫人以己为有以异 于人,以贱其亲。齐人之井饮者相捽也。故曰:今之世皆缓也。自是 有德者以不知也,而况有道者乎!古者谓之遁天之刑。圣人安其所安, 不安其所不安;众人安其所不安,不安其所安。
" zhuāng zǐ yuē:' zhī dào yì, wù yán nán. zhī ér bù yán, suǒ yǐ zhī tiān yě. zhī ér yán zhī , suǒ yǐ zhī rén yě. gǔ zhī rén, tiān ér bù rén.' zhū píng màn xué tú lóng yú zhī lí yì, dān qiān jīn zhī jiā, sān nián jì chéng ér wú suǒ yòng qí qiǎo . shèng rén yǐ bì bù bì, gù wú bīng zhòng rén yǐ bù bì bì zhī, gù duō bīng. shùn yú bīng, gù xíng yǒu qiú. bīng, shì zhī zé wáng. xiǎo fū zhī zhī, bù lí bāo jū gān dú, bì jīng shén hū jiǎn qiǎn, ér yù jiān jì dào wù, tài yī xíng xū. ruò shì zhě, mí huò yú yǔ zhòu, xíng lèi bù zhī tài chū. bǐ zhì rén zhě, guī jīng shén hū wú shǐ, ér gān míng hū wú hé yǒu zhī xiāng. shuǐ liú hū wú xíng, fā xiè hū tài qīng. bēi zāi hū! rǔ wèi zhī zài háo máo ér bù zhī dà níng."
“庄子曰:‘知道易,勿言难。知而不言,所以之天也。知而言之 ,所以之人也。古之人,天而不人。’朱泙漫学屠龙于支离益,单千 金之家,三年技成而无所用其巧 。圣人以必不必,故无兵;众人以不必必之,故多兵。顺于兵,故行 有求。兵,恃之则亡。小夫之知,不离苞苴竿牍,敝精神乎蹇浅,而 欲兼济道物,太一形虚。若是者,迷惑于宇宙,形累不知太初。彼至 人者,归精神乎无始,而甘冥乎无何有之乡。水流乎无形,发泄乎太 清。悲哉乎!汝为知在毫毛而不知大宁。”
sòng rén yǒu cáo shāng zhě, wèi sòng wáng shǐ qín. qí wǎng yě, dé chē shù chéng. wáng shuō zhī, yì chē bǎi chéng. fǎn yú sòng, jiàn zhuāng zi, yuē:" fū chù qióng lǘ è xiàng, kùn jiǒng zhī jù, gǎo xiàng huáng xù zhě , shāng zhī suǒ duǎn yě yī wù wàn shèng zhī zhǔ ér cóng chē bǎi chéng zhě, shāng zhī suǒ zhǎng yě." zhuāng zǐ yuē :" qín wáng yǒu bìng zhào yī. pò yōng kuì cuó zhě dé chē yī chéng, shì zhì zhě dé chē wǔ chéng, suǒ zhì yù xià, dé chē yù duō. zi qǐ zhì qí zhì xié? hé dé chē zhī duō yě? zi xíng yǐ!"
宋人有曹商者,为宋王使秦。其往也,得车数乘。王说之,益车百 乘。反于宋,见庄子,曰:“夫处穷闾厄巷,困窘织屦,槁项黄馘者 ,商之所短也;一悟万乘之主而从车百乘者,商之所长也。”庄子曰 :“秦王有病召医。破痈溃痤者得车一乘,舐痔者得车五乘,所治愈 下,得车愈多。子岂治其痔邪?何得车之多也?子行矣!”
lǔ āi gōng wèn hū yán hé yuē:" wú yǐ zhòng ní wèi zhēn gàn, guó qí yǒu chōu hū?" yuē:" dài zāi jī hū! zhòng ní fāng qiě shì yǔ ér huà, cóng shì huá cí. yǐ zhī wèi zhǐ, rěn xìng yǐ shì mín, ér bù zhī bù xìn. shòu hū xīn, zǎi hū shén, fū hé zú yǐ shàng mín! bǐ yí nǚ yǔ yǔ yí yǔ, wù ér kě yǐ! jīn shǐ mín lí shí xué wěi, fēi suǒ yǐ shì mín yě. wèi hòu shì lǜ, bù ruò xiū zhī. nán zhì yě!" shī yú rén ér bù wàng, fēi tiān bù yě, shāng jiǎ bù chǐ. suī yǐ shì chǐ zhī, shén zhě fú chǐ. wèi wài xíng zhě, jīn yǔ mù yě wèi nèi xíng zhě, dòng yǔ guò yě. xiāo rén zhī lí wài xíng zhě, jīn mù xùn zhī lí nèi xíng zhě, yīn yáng shí zhī. fū miǎn hū wài nèi zhī xíng zhě, wéi zhēn rén néng zhī.
鲁哀公问乎颜阖曰:“吾以仲尼为贞幹,国其有瘳乎?”曰:“殆 哉圾乎!仲尼方且饰羽而画,从事华 辞。以支为旨,忍性以视民,而不知不信。受乎心,宰乎神,夫何足 以上民!彼宜女与予颐与,误而可矣!今使民离实学伪,非所以视民 也。为后世虑,不若休之。难治也!”施于人而不忘,非天布也,商 贾不齿。虽以事齿之,神者弗齿。为外刑者,金与木也;为内刑者, 动与过也。宵人之离外刑者,金木讯之;离内刑者,阴阳食之。夫免 乎外内之刑者,唯真人能之。
kǒng zǐ yuē:" fán rén xīn xiǎn yú shān chuān, nán yú zhī tiān. tiān yóu yǒu chūn qiū dōng xià dàn mù zhī qī , rén zhě hòu mào shēn qíng. gù yǒu mào yuàn ér yì, yǒu zhǎng ruò bù xiào, yǒu shèn juàn ér dá, yǒu jiān ér màn, yǒu huǎn ér hàn. gù qí jiù yì ruò kě zhě, qí qù yì ruò rè. gù jūn zǐ yuǎn shǐ zhī ér guān qí zhōng, jìn shǐ zhī ér guān qí jìng, fán shǐ zhī ér guān qí néng, zú rán wèn yān ér guān qí zhī, jí yǔ zhī qī ér guān qí xìn, wěi zhī yǐ cái ér guān qí rén, gào zhī yǐ wēi ér guān qí jié, zuì zhī yǐ jiǔ ér guān qí cè, zá zhī yǐ chù ér guān qí sè. jiǔ zhēng zhì, bù xiào rén dé yǐ."
孔子曰:“凡人心险于山川,难于知天。天犹有春秋冬夏旦暮之期 ,人者厚貌深情。故有貌愿而益,有长若不肖,有慎狷而达,有坚而 缦,有缓而悍。故其就义若渴者,其去义若热。故君子远使之而观其 忠,近使之而观其敬,烦使之而观其能,卒然问焉而观其知,急与之 期而观其信,委之以财而观其仁,告之以危而观其节,醉之以酒而观 其侧,杂之以处而观其色。九徵至,不肖人得矣。”
zhèng kǎo fù yī mìng ér yǔ, zài mìng ér lóu, sān mìng ér fǔ, xún qiáng ér zǒu, shú gǎn bù guǐ! rú ér fū zhě, yī mìng ér lǚ jù, zài mìng ér yú chē shàng wǔ, sān mìng ér míng zhū fù. shú xié táng xǔ? zéi mò dà hū dé yǒu xīn ér xīn yǒu jié, jí qí yǒu jié yě ér nèi shì, nèi shì ér bài yǐ! xiōng dé yǒu wǔ, zhōng dé wéi shǒu. hé wèi zhōng dé? zhōng dé yě zhě, yǒu yǐ zì hào yě ér bǐ qí suǒ bù wéi zhě yě . qióng yǒu bā jí, dá yǒu sān bì, xíng yǒu liù fǔ. měi rán zhǎng dà zhuàng lì yǒng gǎn, bā zhě jù guò rén yě, yīn yǐ shì qióng yuán xún yǎn yǎng kùn wèi, bù ruò rén sān zhě jù tōng dá zhī huì wài tōng, yǒng dòng duō yuàn, rén yì duō zé, liù zhě suǒ yǐ xiāng xíng yě. dá shēng zhī xìng zhě guī, dá yú zhī zhě xiào, dá dà mìng zhě suí, dá xiǎo mìng zhě zāo.
正考父一命而伛,再命而偻,三命而俯,循墙而走,孰敢不轨!如 而夫者,一命而吕钜,再命而于车上舞,三命而名诸父。孰协唐许? 贼莫大乎德有心而心有睫,及其有睫也而内视,内视而败矣!凶德有 五,中德为首。何谓中德?中德也者,有以自好也而吡其所不为者也 。穷有八极,达有三必,形有六府。美、髯、长、大、壮、丽、勇、 、敢,八者俱过人也,因以是穷;缘循、偃仰、困畏,不若人三者俱 通达;知慧外通,勇动多怨,仁义多责,六者所以相刑也。达生之性 者傀,达于知者肖,达大命者随,达小命者遭。
rén yǒu jiàn sòng wáng zhě, xī chē shí chéng. yǐ qí shí chéng jiāo zhì zhuāng zi. zhuāng zǐ yuē:" hé shàng yǒu jiā pín shì wěi xiāo ér shí zhě, qí zi méi yú yuān, dé qiān jīn zhī zhū. qí fù wèi qí zǐ yuē:' qǔ shí lái duàn zhī! fū qiān jīn zhī zhū, bì zài jiǔ zhòng zhī yuān ér lí lóng hàn xià. zi néng dé zhū zhě, bì zāo qí shuì yě. shǐ lí lóng ér wù, zi shàng xī wēi zhī yǒu zāi!' jīn sòng guó zhī shēn, fēi zhí jiǔ zhòng zhī yuān yě sòng wáng zhī měng, fēi zhí lí lóng yě. zi néng dé chē zhě, bì zāo qí shuì yě shǐ sòng wáng ér mèi, zi wèi jī fěn fū."
人有见宋王者,锡车十乘。以其十乘骄稚庄子。庄子曰:“河上有 家贫恃纬萧而食者,其子没于渊,得千金之珠。其父谓其子曰:‘取 石来锻之!夫千金之珠,必在九重之渊而骊龙颔下。子能得珠者,必 遭其睡也。使骊龙而寤,子尚奚微之有哉!’今宋国之深,非直九重 之渊也;宋王之猛,非直骊龙也。子能得车者,必遭其睡也;使宋王 而寐,子为赍粉夫。”
huò pìn yú zhuāng zi, zhuāng zi yīng qí shǐ yuē:" zi jiàn fū xī niú hū? yī yǐ wén xiù, shí yǐ chú shū. jí qí qiān ér rù yú dà miào, suī yù wèi gū dú, qí kě dé hū!"
或聘于庄子,庄子应其使曰:“子见夫牺牛乎?衣以文绣,食以刍 叔。及其牵而入于大庙,虽欲为孤犊,其可得乎!”
zhuāng zǐ jiāng sǐ, dì zǐ yù hòu zàng zhī. zhuāng zǐ yuē:" wú yǐ tiān dì wèi guān guǒ, yǐ rì yuè wèi lián bì, xīng chén wèi zhū jī, wàn wù wèi jī sòng. wú zàng jù qǐ bù bèi xié? hé yǐ jiā cǐ!" dì zǐ yuē:" wú kǒng wū yuān zhī shí fū zǐ yě." zhuāng zǐ yuē:" zài shàng wèi wū yuān shí, zài xià wèi lóu yǐ shí, duó bǐ yǔ cǐ, hé qí piān yě." yǐ bù píng píng, qí píng yě bù píng yǐ bù zhēng zhēng , qí zhēng yě bù zhēng. míng zhě wéi wèi zhī shǐ, shén zhě zhēng zhī. fū míng zhī bù shèng shén yě jiǔ yǐ, ér yú zhě shì qí suǒ jiàn rù yú rén, qí gōng wài yě, bù yì bēi fū!
庄子将死,弟子欲厚葬之。庄子曰:“吾以天地为棺椁,以日月为 连璧,星辰为珠玑,万物为赍送。吾葬具岂不备邪?何以加此!”弟 子曰:“吾恐乌鸢之食夫子也。”庄子曰:“在上为乌鸢食,在下为 蝼蚁食,夺彼与此,何其偏也。”以不平平,其平也不平;以不徵徵 ,其徵也不徵。明者唯为之使,神者徵之。夫明之不胜神也久矣,而 愚者恃其所见入于人,其功外也,不亦悲夫!