kǒng zǐ yóu hū zī wéi zhī lín, xiū zuò hū xìng tán zhī shàng. dì zǐ dú shū, kǒng zǐ xián gē gǔ qín. zòu qū wèi bàn, yǒu yú fù zhě, xià chuán ér lái, xū méi jiāo bái, bèi fā yú mèi, xíng yuán yǐ shàng, jù lù ér zhǐ, zuǒ shǒu jù xī, yòu shǒu chí yí yǐ tīng. qū zhōng ér zhāo zǐ gòng zǐ lù èr rén jù duì . kè zhǐ kǒng zǐ yuē: bǐ hé wèi zhě yě? zǐ lù duì yuē: lǔ zhī jūn zǐ yě. kè wèn qí zú. zǐ lù duì yuē: zú kǒng shì. kè yuē: kǒng shì zhě hé zhì yě? zǐ lù wèi yīng , zi gòng duì yuē: kǒng shì zhě, xìng fú zhōng xìn, shēn xíng rén yì, shì lǐ lè, xuǎn rén lún. shàng yǐ zhōng yú shì zhǔ, xià yǐ huà yú qí mín, jiāng yǐ lì tiān xià. cǐ kǒng shì zhī suǒ zhì yě. yòu wèn yuē: yǒu tǔ zhī jūn yǔ? zi gòng yuē: fēi yě. hóu wáng zhī zuǒ yǔ? zi gòng yuē : fēi yě. kè nǎi xiào ér hái xíng, yán yuē: rén zé rén yǐ, kǒng bù miǎn qí shēn. kǔ xīn láo xíng yǐ wēi qí zhēn. wū hū! yuǎn zāi, qí fēn yú dào yě.
孔子游乎緇帷之林，休坐乎杏壇之上。弟子讀書，孔子弦歌鼓琴。 奏曲未半，有漁父者，下船而來，鬚眉交白，被發揄袂，行原以上， 距陸而止，左手據膝，右手持頤以聽。曲終而招子貢、子路二人俱對 。客指孔子曰：「彼何為者也？」子路對曰：「魯之君子也。」客問 其族。子路對曰：「族孔氏。」客曰：「孔氏者何治也？」子路未應 ，子貢對曰：「孔氏者，性服忠信，身行仁義，飾禮樂，選人倫。上 以忠於世主，下以化於齊民，將以利天下。此孔氏之所治也。」又問 曰：「有土之君與？」子貢曰：「非也。」「侯王之佐與？」子貢曰 ：「非也。」客乃笑而還行，言曰：「仁則仁矣，恐不免其身。苦心 勞形以危其真。嗚呼！遠哉，其分於道也。」

zi gòng hái, bào kǒng zǐ. kǒng zǐ tuī qín ér qǐ, yuē: qí shèng rén yǔ? nǎi xià qiú zhī, zhì yú zé pàn, fāng jiāng zhàng ná ér yǐn qí chuán, gù jiàn kǒng zǐ, hái xiāng ér lì. kǒng zǐ fǎn zǒu, zài bài ér jìn. kè yuē: zi jiāng hé qiú? kǒng zǐ yuē: nǎng zhě xiān shēng yǒu xù yán ér qù, qiū bù xiào, wèi zhī suǒ wèi, qiè dài yú xià fēng, xìng wén hāi tuò zhī yīn, yǐ zú xiāng qiū yě. kè yuē: xī! shén yǐ, zi zhī hǎo xué yě! kǒng zǐ zài bài ér qǐ, yuē: qiū shǎo ér xiū xué, yǐ zhì yú jīn, liù shí jiǔ suì yǐ, wú suǒ de wén zhì jiào, gǎn bù xū xīn! kè yuē: tóng lèi xiāng cóng, tóng shēng xiāng yīng, gù tiān zhī lǐ yě. wú qǐng shì wú zhī suǒ yǒu ér jīng zi zhī suǒ yǐ. zi zhī suǒ yǐ zhě, rén shì yě. tiān zǐ zhū hóu dài fū shù rén , cǐ sì zhě zì zhèng, zhì zhī měi yě sì zhě lí wèi ér luàn mò dà yān. guān zhì qí zhí, rén yōu qí shì, nǎi wú suǒ líng. gù tián huāng shì lù, yī shí bù zú, zhēng fù bù shǔ, qī qiè bù hé, zhǎng shǎo wú xù, shù rén zhī yōu yě néng bù shèng rèn, guān shì bù zhì, xíng bù qīng bái, qún xià huāng dài, gōng měi bù yǒu, jué lù bù chí, dài fū zhī yōu yě tíng wú zhōng chén, guó jiā hūn luàn, gōng jì bù qiǎo, gòng zhí bù měi, chūn qiū hòu lún, bù shùn tiān zǐ, zhū hóu zhī yōu yě yīn yáng bù hé, hán shǔ bù shí , yǐ shāng shù wù, zhū hóu bào luàn, shàn xiāng rǎng fá, yǐ cán mín rén, lǐ lè bù jié, cái yòng qióng guì , rén lún bù chì, bǎi xìng yín luàn, tiān zǐ yǒu sī zhī yōu yě. jīn zi jì shàng wú jūn hóu yǒu sī zhī shì , ér xià wú dà chén zhí shì zhī guān, ér shàn shì lǐ lè, xuǎn rén lún, yǐ huà qí mín, bù tài duō shì hū? qiě rén yǒu bā cī, shì yǒu sì huàn, bù kě bù chá yě. fēi qí shì ér shì zhī, wèi zhī zǒng mò zhī gù ér jìn zhī, wèi zhī nìng xī yì dào yán, wèi zhī chǎn bù zé shì fēi ér yán, wèi zhī yú hǎo yán rén zhī è, wèi zhī chán xī jiāo lí qīn, wèi zhī zéi chēng yù zhà wěi yǐ bài è rén, wèi zhī tè bù zé shàn fǒu, liǎng róng jiá shì, tōu bá qí suǒ yù, wèi zhī xiǎn. cǐ bā cī zhě, wài yǐ luàn rén, nèi yǐ shāng shēn, jūn zǐ bù yǒu, míng jūn bù chén. suǒ wèi sì huàn zhě: hǎo jīng dà shì, biàn gēng yì cháng, yǐ guà gōng míng, wèi zhī dāo zhuān zhī shàn shì, qīn rén zì yòng, wèi zhī tān jiàn guò bù gèng, wén jiàn yù shén, wèi zhī hěn rén tóng yú jǐ zé kě, bù tóng yú jǐ, suī shàn bù shàn, wèi zhī jīn. cǐ sì huàn yě. néng qù bā cī, wú xíng sì huàn, ér shǐ kě jiào yǐ.
子貢還，報孔子。孔子推琴而起，曰：「其聖人與？」乃下求之， 至於澤畔，方將杖拏而引其船，顧見 孔子，還鄉而立。孔子反走，再拜而進。客曰：「子將何求？」孔子 曰：「曩者先生有緒言而去，丘不肖，未知所謂，竊待於下風，幸聞 咳唾之音，以卒相丘也。」客曰：「嘻！甚矣，子之好學也！」孔子 再拜而起，曰：「丘少而修學，以至於今，六十九歲矣，無所得聞至 教，敢不虛心！」客曰：「同類相從，同聲相應，固天之理也。吾請 釋吾之所有而經子之所以。子之所以者，人事也。天子諸侯大夫庶人 ，此四者自正，治之美也；四者離位而亂莫大焉。官治其職，人憂其 事，乃無所陵。故田荒室露，衣食不足，征賦不屬，妻妾不和，長少 無序，庶人之憂也；能不勝任，官事不治，行不清白，群下荒怠，功 美不有，爵祿不持，大夫之憂也；廷無忠臣，國家昏亂，工技不巧， 貢職不美，春秋後倫，不順天子，諸侯之憂也；陰陽不和，寒暑不時 ，以傷庶物，諸侯暴亂，擅相攘伐，以殘民人，禮樂不節，財用窮匱 ，人倫不飭，百姓淫亂，天子有司之憂也。今子既上無君侯有司之勢 ，而下無大臣職事之官，而擅飾禮樂，選人倫，以化齊民，不泰多事 乎？且人有八疵，事有四患，不可不察也。非其事而事之，謂之總； 莫之顧而進之，謂之佞；希意道言，謂之諂；不擇是非而言，謂之諛 ；好言人之惡，謂之讒；析交離親，謂之賊；稱譽詐偽以敗惡人，謂 之慝；不擇善否，兩容頰適，偷拔其所欲，謂之險。此八疵者，外以 亂人，內以傷身，君子不友，明君不臣。所謂四患者：好經大事，變 更易常，以掛功名，謂之叨；專知擅事，侵人自用，謂之貪；見過不 更，聞諫愈甚，謂之很；人同於己則可，不同於己，雖善不善，謂之 矜。此四患也。能去八疵，無行四患，而始可教已。

kǒng zǐ qiǎo rán ér tàn, zài bài ér qǐ, yuē: qiū zài zhú yú lǔ, xuē jī yú wèi, fá shù yú sòng, wéi yú chén cài. qiū bù zhī suǒ shī, ér lí cǐ sì bàng zhě hé yě? kè qī rán biàn róng yuē: shén yǐ, zi zhī nán wù yě! rén yǒu wèi yǐng è jī ér qù zhī zǒu zhě, jǔ zú yù shù ér jī yù duō , zǒu yù jí ér yǐng bù lí shēn, zì yǐ wèi shàng chí, jí zǒu bù xiū, jué lì ér sǐ. bù zhī chù yīn yǐ xiū yǐng, chù jìng yǐ xī jī, yú yì shén yǐ! zi shěn rén yì zhī jiān, chá tóng yì zhī jì, guān dòng jìng zhī biàn, shì shòu yǔ zhī dù, lǐ hǎo è zhī qíng, hé xǐ nù zhī jié, ér jǐ yú bù miǎn yǐ. jǐn xiū ér shēn, shèn shǒu qí zhēn, hái yǐ wù yǔ rén, zé wú suǒ lèi yǐ. jīn bù xiū zhī shēn ér qiú zhī rén , bù yì wài hū!
孔子愀然而嘆，再拜而起，曰：「丘再逐於魯，削跡於衛，伐樹於 宋，圍於陳蔡。丘不知所失，而離此四謗者何也？」客悽然變容曰： 「甚矣，子之難悟也！人有畏影惡跡而去之走者，舉足愈數而跡愈多 ，走愈疾而影不離身，自以為尚遲，疾走不休，絕力而死。不知處陰 以休影，處靜以息跡，愚亦甚矣！子審仁義之間，察同異之際，觀動 靜之變，適受與之度，理好惡之情，和喜怒之節，而幾於不免矣。謹 修而身，慎守其真，還以物與人，則無所累矣。今不修之身而求之人 ，不亦外乎！」

kǒng zǐ qiǎo rán yuē: qǐng wèn hé wèi zhēn? kè yuē: zhēn zhě, jīng chéng zhī zhì yě. bù jīng bù chéng, bù néng dòng rén. gù qiáng kū zhě, suī bēi bù āi, qiáng nù zhě, suī yán bù tún, qiáng qīn zhě , suī xiào bù hé. zhēn bēi wú shēng ér āi, zhēn nù wèi fā ér wēi, zhēn qīn wèi xiào ér hé. zhēn zài nèi zhě, shén dòng yú wài, shì suǒ yǐ guì zhēn yě. qí yòng yú rén lǐ yě, shì qīn zé cí xiào, shì jūn zé zhōng zhēn, yǐn jiǔ zé huān lè, chù sàng zé bēi āi. zhōng zhēn yǐ gōng wèi zhǔ, yǐn jiǔ yǐ lè wèi zhǔ, chù sàng yǐ āi wèi zhǔ, shì qīn yǐ shì wèi zhǔ. gōng chéng zhī měi, wú yī qí jī yǐ shì qīn yǐ shì, bù lùn suǒ yǐ yǐ yǐn jiǔ yǐ lè, bù xuǎn qí jù yǐ chù sàng yǐ āi, wú wèn qí lǐ yǐ. lǐ zhě, shì sú zhī suǒ wèi yě zhēn zhě, suǒ yǐ shòu yú tiān yě, zì rán bù kě yì yě. gù shèng rén fǎ tiān guì zhēn, bù jū yú sú. yú zhě fǎn cǐ. bù néng fǎ tiān ér xù yú rén, bù zhī guì zhēn, lù lù ér shòu biàn yú sú, gù bù zú. xī zāi, zi zhī zǎo zhàn yú wěi ér wǎn wén dà dào yě!
孔子愀然曰：「請問何謂真？」客曰：「真者，精誠之至也。不精 不誠，不能動人。故強哭者，雖悲不哀，強怒者，雖嚴不屯，強親者 ，雖笑不和。真悲無聲而哀，真怒未發而威，真親未笑而和。真在內 者，神動於外，是所以貴真也。其用於人理也，事親則慈孝，事君則 忠貞，飲酒則歡樂，處喪則悲哀。忠貞以功為主，飲酒以樂為主，處 喪以哀為主，事親以適為主。功成之美，無一其跡矣；事親以適，不 論所以矣；飲酒以樂，不選其具矣；處喪以哀，無問其禮矣。禮者， 世俗之所為也；真者，所以受於天也，自然不可易也。故聖人法天貴 真，不拘於俗。愚者反此。不能法天而恤於人，不知貴真，祿祿而受 變於俗，故不足。惜哉，子之蚤湛於偽而晚聞大道也！」

kǒng zǐ zài bài ér qǐ yuē: jīn zhě qiū dé yù yě, ruò tiān xìng rán. xiān shēng bù xiū ér bǐ zhī fú yì ér shēn jiào zhī. gǎn wèn shě suǒ zài, qǐng yīn shòu yè ér zú xué dà dào. kè yuē: wú wén zhī , kě yǔ wǎng zhě, yǔ zhī zhì yú miào dào bù kě yǔ wǎng zhě, bù zhī qí dào. shèn wù yǔ zhī, shēn nǎi wú jiù. zi miǎn zhī, wú qù zi yǐ, wú qù zi yǐ! nǎi lá chuán ér qù, yán yuán wěi jiān.
孔子再拜而起曰：「今者丘得遇也，若天幸然。先生不羞而比之服 役而身教之。敢問舍所在，請因受業而卒學大道。」客曰：「吾聞之 ，可與往者，與之至於妙道；不可與往者，不知其道。慎勿與之，身 乃無咎。子勉之，吾去子矣，吾去子矣！」乃剌船而去，延緣葦間。

yán yuān hái chē, zǐ lù shòu suī, kǒng zǐ bù gù, dài shuǐ bō dìng, bù wén ná yīn ér hòu gǎn chéng. zǐ lù páng chē ér wèn yuē: yóu de wèi yì jiǔ yǐ, wèi cháng jiàn fū zǐ yù rén rú cǐ qí wēi yě. wàn chéng zhī zhǔ, qiān shèng zhī jūn, jiàn fū zǐ wèi cháng bù fēn tíng kàng lǐ, fū zǐ yóu yǒu jù ào zhī róng. jīn yú fù zhàng ná nì lì, ér fū zǐ qū yào qìng zhé, yán bài ér yīng, dé wú tài shèn hū! mén rén jiē guài fū zǐ yǐ, yú fù hé yǐ dé cǐ hū! kǒng zǐ fú shì ér tàn, yuē: shén yǐ, yóu zhī nán huà yě! zhàn yú lǐ yì yǒu jiān yǐ, ér pǔ bǐ zhī xīn zhì jīn wèi qù. jìn, wú yǔ rǔ: fū yù zhǎng bù jìng, shī lǐ yě jiàn xián bù zūn, bù rén yě. bǐ fēi zhì rén, bù néng xià rén. xià rén bù jīng, bù dé qí zhēn, gù zhǎng shāng shēn. xī zāi! bù rén zhī yú rén yě, huò mò dà yān, ér yóu dú shàn zhī. qiě dào zhě, wàn wù zhī suǒ yóu yě. shù wù shī zhī zhě sǐ, dé zhī zhě shēng. wèi shì nì zhī zé bài, shùn zhī zé chéng. gù dào zhī suǒ zài, shèng rén zūn zhī. jīn zhī yú fù zhī yú dào, kě wèi yǒu yǐ, wú gǎn bù jìng hū!
顏淵還車，子路授綏，孔子不顧，待水波定，不聞拏音而後敢乘。 子路旁車而問曰：「由得為役久矣，未嘗見夫子遇人如此其威也。萬 乘之主，千乘之君，見夫子未嘗不分庭伉禮，夫子猶有倨傲之容。今 漁父杖拏逆立，而夫子曲要磬折，言拜而應，得無太甚乎！門人皆怪 夫子矣，漁父何以得此乎！」孔子伏軾而嘆，曰：「甚矣，由之難化 也！湛於禮義有間矣，而樸鄙之心至今未去。進，吾語汝：夫遇長不 敬，失禮也；見賢不尊，不仁也。彼非至人，不能下人。下人不精， 不得其真，故長傷身。惜哉！不仁之於人也，禍莫大焉，而由獨擅之。 且道者，萬物之所由也。庶物失之者死，得之者生。為事逆之則敗， 順之則成。故道之所在，聖人尊之。今之漁父之於道，可謂有矣，吾 敢不敬乎！」