yáo yǐ tiān xià ràng xǔ yóu, xǔ yóu bù shòu. yòu ràng yú zi zhōu zhī fù, zi zhōu zhī fù yuē: yǐ wǒ wèi tiān zǐ, yóu zhī kě yě. suī rán, wǒ shì yǒu yōu yōu zhī bìng, fāng qiě zhì zhī, wèi xiá zhì tiān xià yě. fū tiān xià zhì zhòng yě, ér bù yǐ hài qí shēng, yòu kuàng tā wù hū! wéi wú yǐ tiān xià wèi zhě kě yǐ tuō tiān xià yě. shùn ràng tiān xià yú zi zhōu zhī bó, zi zhōu zhī bó yuē: yǔ shì yǒu yōu yōu zhī bìng, fāng qiě zhì zhī, wèi xiá zhì tiān xià yě. gù tiān xià dà qì yě, ér bù yǐ yì shēng. cǐ yǒu dào zhě zhī suǒ yǐ yì hū sú zhě yě. shùn yǐ tiān xià ràng shàn juàn, shàn juàn yuē: yú lì yú yǔ zhòu zhī zhōng, dōng rì yī pí máo, xià rì yī gé chī. chūn gēng zhǒng, xíng zú yǐ láo dòng qiū shōu liǎn, shēn zú yǐ xiū shí. rì chū ér zuò, rì rù ér xī, xiāo yáo yú tiān dì zhī jiān, ér xīn yì zì dé. wú hé yǐ tiān xià wèi zāi! bēi fū, zi zhī bù zhī yú yě. suì bù shòu. yú shì qù ér rù shēn shān, mò zhī qí chù. shùn yǐ tiān xià ràng qí yǒu shí hù zhī nóng. shí hù zhī nóng yuē: juǎn juǎn hū, hòu zhī wèi rén, bǎo lì zhī shì yě. yǐ shùn zhī dé wèi wèi zhì yě. yú shì fū fù qī dài, xié zi yǐ rù yú hǎi, zhōng shēn bù fǎn yě.
堯以天下讓許由，許由不受。又讓於子州支父，子州之父曰：「以 我為天子，猶之可也。雖然，我適有幽憂之病，方且治之，未暇治天 下也。」夫天下至重也，而不以害其生，又況他物乎！唯無以天下為 者可以托天下也。舜讓天下於子州之伯，子州之伯曰：「予適有幽憂 之病，方且治之，未暇治天下也。」故天下大器也，而不以易生。此 有道者之所以異乎俗者也。舜以天下讓善卷，善卷曰：「余立於宇宙 之中，冬日衣皮毛，夏日衣葛絺。春耕種，形 足以勞動；秋收斂，身足以休食。日出而作，日入而息，逍遙於天地 之間，而心意自得。吾何以天下為哉！悲夫，子之不知余也。」遂不 受。於是去而入深山，莫知其處。舜以天下讓其友石戶之農。石戶之 農曰：「捲捲乎，後之為人，葆力之士也。」 以舜之德為未至也。於是夫負妻戴，攜子以入於海，終身不反也。

dài wáng dǎn fù jū bīn, dí rén gōng zhī. shì zhī yǐ pí bó ér bù shòu, shì zhī yǐ quǎn mǎ ér bù shòu, shì zhī yǐ zhū yù ér bù shòu. dí rén zhī suǒ qiú zhě tǔ dì yě. dài wáng dǎn fù yuē: yǔ rén zhī xiōng jū ér shā qí dì, yǔ rén zhī fù jū ér shā qí zi, wú bù rěn yě. zi jiē miǎn jū yǐ! wèi wú chén yǔ wèi dí rén chén xī yǐ yì. qiě wú wén zhī: bù yǐ suǒ yòng yǎng hài suǒ yǎng. yīn zhàng cè ér qù zhī. mín xiāng lián ér cóng zhī. suì chéng guó yú qí shān zhī xià. fū dài wáng dǎn fù kě wèi néng zūn shēng yǐ. néng zūn shēng zhě, suī guì fù bù yǐ yǎng shāng shēn, suī pín jiàn bù yǐ lì lěi xíng. jīn shì zhī rén jū gāo guān zūn jué zhě, jiē zhòng shī zhī. jiàn lì qīng wáng qí shēn, qǐ bù huò zāi!
大王亶父居豳，狄人攻之。事之 以皮帛而不受，事之以犬馬而不受，事之以珠玉而不受。狄人之所求 者土地也。大王亶父曰：「與人之兄居而殺其弟，與人之父居而殺其 子，吾不忍也。子皆勉居矣！為吾臣與為狄人臣奚以異。且吾聞之： 不以所用養害所養。」因杖筴而去之。民相連 而從之。遂成國於岐山之下。夫大王亶父可謂能尊生矣。能尊生者， 雖貴富不以養傷身，雖貧賤不以利累形。今世之人居高官尊爵者，皆 重失之。見利輕亡其身，豈不惑哉！

yuè rén sān shì shì qí jūn, wáng zǐ sōu huàn zhī, táo hū dān xué, ér yuè guó wú jūn. qiú wáng zǐ sōu bù dé, cóng zhī dān xué. wáng zǐ sōu bù kěn chū, yuè rén xūn zhī yǐ ài. chéng yǐ wáng yú. wáng zǐ sōu yuán suī dēng chē, yǎng tiān ér hū yuē: jūn hū, jūn hū, dú bù kě yǐ shě wǒ hū! wáng zǐ sōu fēi è wèi jūn yě, è wèi jūn zhī huàn yě. ruò wáng zǐ sōu zhě, kě wèi bù yǐ guó shāng shēng yǐ! cǐ gù yuè rén zhī suǒ yù de wèi jūn yě.
越人三世弒其君，王子搜患之，逃乎丹穴，而越國無君。求王子搜 不得，從之丹穴。王子搜不肯出，越人熏之以艾。乘以王輿。王子搜 援綏登車，仰天而呼曰：「君乎，君乎，獨不可以舍我乎！」王子搜 非惡為君也，惡為君之患也。若王子搜者，可謂不以國傷生矣！此固 越人之所欲得為君也。

hán wèi xiāng yǔ zhēng qīn dì, zi huá zi jiàn zhāo xī hóu, zhāo xī hóu yǒu yōu sè. zi huá zǐ yuē: jīn shǐ tiān xià shū míng yú jūn zhī qián, shū zhī yán yuē: zuǒ shǒu jué zhī zé yòu shǒu fèi, yòu shǒu jué zhī zé zuǒ shǒu fèi. rán ér jué zhī zhě bì yǒu tiān xià. jūn néng jué zhī hū? zhāo xī hóu yuē: guǎ rén bù jué yě. zi huá zǐ yuē: shén shàn! zì shì guān zhī, liǎng bì zhòng yú tiān xià yě. shēn yì zhòng yú liǎng bì. hán zhī qīng yú tiān xià yì yuǎn yǐ! jīn zhī suǒ zhēng zhě, qí qīng yú hán yòu yuǎn. jūn gù chóu shēn shāng shēng yǐ yōu qī bù de yě. xī hóu yuē: shàn zāi! jiào guǎ rén zhě zhòng yǐ, wèi cháng dé wén cǐ yán yě. zi huá zi kě wèi zhī qīng zhòng yǐ!
韓魏相與爭侵地，子華子見昭僖侯，昭僖侯有憂色。子華子曰：「 今使天下書銘於君之前，書之言曰：『左手攫之則右手廢，右手攫之 則左手廢。然而攫之者必有天下。』君能攫之乎？」昭僖侯曰：「寡 人不攫也。」子華子曰：「甚善！自是觀之，兩臂重於天下也。身亦 重於兩臂。韓之輕於天下亦遠矣！今之所爭者，其輕於韓又遠。君固 愁身傷生以憂戚不得也。」僖侯曰：「善哉！教寡人者眾矣，未嘗得 聞此言也。」子華子可謂知輕重矣！

lǔ jūn wén yán hé dé dào zhī rén yě, shǐ rén yǐ bì xiān yān. yán hé shǒu lòu lǘ, jū bù zhī yī, ér zì fàn niú. lǔ jūn zhī shǐ zhě zhì, yán hé zì duì zhī. shǐ zhě yuē: cǐ yán hé zhī jiā yǔ? yán hé duì yuē: cǐ hé zhī jiā yě. shǐ zhě zhì bì. yán hé duì yuē: kǒng tīng miù ér yí shǐ zhě zuì, bù ruò shěn zhī. shǐ zhě hái, fǎn shěn zhī, fù lái qiú zhī, zé bù dé yǐ! gù ruò yán hé zhě, zhēn è fù guì yě.
魯君聞顏闔得道之人也，使人以幣先焉。顏闔守陋閭，苴布之衣， 而自飯牛。魯君之使者至，顏闔自對之。使者曰：「此顏闔之家與？ 」顏闔對曰：「此闔之家也。」使者致幣。顏闔對曰：「恐聽謬而遺 使者罪，不若審之。」使者還，反審之，復來求之，則不得已！故若 顏闔者，真惡富貴也。

gù yuē: dào zhī zhēn yǐ zhì shēn, qí xù yú yǐ wèi guó jiā, qí tǔ jū yǐ zhì tiān xià. yóu cǐ guān zhī, dì wáng zhī gōng, shèng rén zhī yú shì yě, fēi suǒ yǐ wán shēn yǎng shēng yě. jīn shì sú zhī jūn zǐ, duō wēi shēn qì shēng yǐ xùn wù, qǐ bù bēi zāi! fán shèng rén zhī dòng zuò yě, bì chá qí suǒ yǐ zhī yǔ qí suǒ yǐ wèi. jīn qiě yǒu rén yú cǐ, yǐ suí hóu zhī zhū, dàn qiān rèn zhī què, shì bì xiào zhī. shì hé yě? zé qí suǒ yòng zhě zhòng ér suǒ yào zhě qīng yě. fū shēng zhě qǐ tè suí hóu zhī zhòng zāi!
故曰：道之真以治身，其緒餘以為國家，其土苴以治天下。由此觀 之，帝王之功，聖人之餘事也，非所以完身養生也。今世俗之君子， 多危身棄生以殉物，豈不悲哉！凡聖人之動作也，必察其所以之與其 所以為。今且有人於此，以隨侯之珠，彈千仞之雀，世必笑之。是何 也？則其所用者重而所要者輕也。夫生者豈特隨侯之重哉！

zi liè zǐ qióng, róng mào yǒu jī sè. kè yǒu yán zhī yú zhèng zi yáng zhě, yuē: liè yù kòu, gài yǒu dào zhī shì yě, jū jūn zhī guó ér qióng, jūn wú nǎi wèi bù hǎo shì hū? zhèng zi yáng jí lìng guān yí zhī sù. zi liè zǐ jiàn shǐ zhě, zài bài ér cí. shǐ zhě qù, zi liè zǐ rù, qí qī wàng zhī ér fǔ xīn yuē: qiè wén wèi yǒu dào zhě zhī qī zǐ, jiē dé yì lè. jīn yǒu jī sè, jūn guò ér yí xiān shēng shí, xiān shēng bù shòu, qǐ bù mìng xié? zi liè zǐ xiào, wèi zhī yuē jūn fēi zì zhī wǒ yě, yǐ rén zhī yán ér yí wǒ sù zhì qí zuì wǒ yě, yòu qiě yǐ rén zhī yán, cǐ wú suǒ yǐ bù shòu yě. qí zú, mín guǒ zuò nán ér shā zi yáng.
子列子窮，容貌有飢色。客有言之於鄭子陽者，曰：「列禦寇，蓋 有道之士也，居君之國而窮，君無乃為不好士乎？」鄭子陽即令官遺 之粟。子列子見使者，再拜而辭。使者去，子列子入，其妻望之而拊 心曰：「妾聞為有道者之妻子，皆得佚樂。今有飢色，君過而遺先生 食，先生不受，豈不命邪？」子列子笑，謂之曰∶「君非自知我也， 以人之言而遺我粟；至其罪我也，又且以人之言，此吾所以不受也。 」其卒，民果作難而殺子陽。

chǔ zhāo wáng shī guó, tú yáng shuō zǒu ér cóng yú zhāo wáng. zhāo wáng fǎn guó, jiāng shǎng cóng zhě. jí tú yáng shuō. tú yáng shuō yuē: dài wáng shī guó, shuō shī tú yáng. dài wáng fǎn guó, shuō yì fǎn tú yáng. chén zhī jué lù yǐ fù yǐ, yòu hé shǎng zhī yǒu. wáng yuē: qiáng zhī. tú yáng shuō yuē: dài wáng shī guó, fēi chén zhī zuì, gù bù gǎn fú qí zhū dài wáng fǎn guó, fēi chén zhī gōng, gù bù gǎn dāng qí shǎng. wáng yuē: jiàn zhī. tú yáng shuō yuē: chǔ guó zhī fǎ, bì yǒu zhòng shǎng dà gōng ér hòu dé jiàn. jīn chén zhī zhī bù zú yǐ cún guó, ér yǒng bù zú yǐ sǐ kòu. wú jūn rù yǐng, shuō wèi nán ér bì kòu, fēi gù suí dài wáng yě. jīn dài wáng yù fèi fǎ huǐ yuē ér jiàn shuō, cǐ fēi chén zhī suǒ yǐ wén yú tiān xià yě. wáng wèi sī mǎ zi qí yuē: tú yáng shuō jū chù bēi jiàn ér chén yì shén gāo, zi qí wèi wǒ yán zhī yǐ sān jīng zhī wèi. tú yáng shuō yuē: fū sān jīng zhī wèi, wú zhī qí guì yú tú yáng zhī sì yě wàn zhōng zhī lù, wú zhī qí fù yú tú yáng zhī lì yě. rán qǐ kě yǐ tān jué lù ér shǐ wú jūn yǒu wàng shī zhī míng hū? shuō bù gǎn dāng, yuàn fù fǎn wú tú yáng zhī sì. suì bù shòu yě.
楚昭王失國，屠羊說走而從於昭王。昭王反國，將賞從者。及屠羊 說。屠羊說曰：「大王失國，說失屠羊。大王反國，說亦反屠羊。臣 之爵祿已復矣，又何賞之有。」王曰：「強之。」屠羊說曰：「大王 失國，非臣之罪，故不敢伏其誅；大王反國，非臣之功，故不敢當其 賞。」王曰：「見之。」屠羊說曰：「楚國之法，必有重賞大功而後 得見。今臣之知不足以存國，而勇不足以死寇。吳軍入郢，說畏難而 避寇，非故隨大王也。今大王欲廢法毀約而見說，此非臣之所以聞於 天下也。」王謂司馬子綦曰：「屠羊說居處卑賤而陳義甚高，子綦為 我延之以三旌之位。」屠羊說曰：「夫三旌之位，吾知其貴於屠羊之 肆也；萬鍾之祿，吾知其富於屠羊之利也。然豈可以貪爵祿而使吾君 有妄施之名乎？說不敢當，願復反吾屠羊之肆。」遂不受也。

yuán xiàn jū lǔ, huán dǔ zhī shì, cí yǐ shēng cǎo, péng hù bù wán, sāng yǐ wèi shū ér wèng yǒu, èr shì, hè yǐ wèi sāi, shàng lòu xià shī, kuāng zuò ér xián gē. zi gòng chéng dà mǎ, zhōng gàn ér biǎo sù, xuān chē bù róng xiàng, wǎng jiàn yuán xiàn. yuán xiàn huá guān xǐ lǚ, zhàng lí ér yīng mén. zi gòng yuē: xī! xiān shēng hé bìng? yuán xiàn yīng zhī yuē: xiàn wén zhī, wú cái wèi zhī pín, xué ér bù néng xíng wèi zhī bìng. jīn xiàn pín yě, fēi bìng yě. zi gòng qūn xún ér yǒu kuì sè. yuán xiàn xiào yuē: fū xī shì ér xíng, bǐ zhōu ér yǒu, xué yǐ wèi rén, jiào yǐ wèi jǐ, rén yì zhī tè, yú mǎ zhī shì, xiàn bù rěn wèi yě.
原憲居魯，環堵之室，茨以生草，蓬戶不完，桑以為樞而瓮牖，二 室，褐以為塞，上漏下濕，匡坐而弦歌。子貢乘大馬，中紺而表素， 軒車不容巷，往見原憲。原憲華冠縰履，杖藜而應門。子貢曰：「嘻！先生何病？」原憲應之曰：「憲聞 之，無財謂之貧，學而不能行謂之病。今憲貧也，非病也。」子貢逡 巡而有愧色。原憲笑曰：「夫希世而行，比周而友，學以為人，教以 為己，仁義之慝，輿馬之飾，憲不忍為也。」

zēng zǐ jū wèi, yūn páo wú biǎo, yán sè zhǒng kuài, shǒu zú pián zhī, sān rì bù jǔ huǒ, shí nián bù zhì yī. zhèng guān ér yīng jué, zhuō jīn ér zhǒu jiàn, nà jù ér zhǒng jué. yè zòng ér gē shāng sòng, shēng mǎn tiān dì, ruò chū jīn shí. tiān zi bù dé chén, zhū hóu bù dé yǒu. gù yǎng zhì zhě wàng xíng, yǎng xíng zhě wàng lì, zhì dào zhě wàng xīn yǐ .
曾子居衛，縕袍無表， 顏色腫噲，手足胼胝，三日不舉火，十年不製衣。正冠而纓絕，捉襟 而肘見，納屨而踵決。曳縱而歌《商頌》，聲滿天地，若出金石。天 子不得臣，諸侯不得友。故養志者忘形，養形者忘利，致道者忘心矣 。

kǒng zǐ wèi yán huí yuē: huí, lái! jiā pín jū bēi, hú bù shì hū? yán huí duì yuē: bù yuàn shì. huí yǒu guō wài zhī tián wǔ shí mǔ, zú yǐ gěi zhān zhōu guō nèi zhī tián shí mǔ, zú yǐ wèi sī má gǔ qín zú yǐ zì yú suǒ xué fū zǐ zhī dào zhě zú yǐ zì lè yě. huí bù yuàn shì. kǒng zǐ qiǎo rán biàn róng, yuē: shàn zāi, huí zhī yì! qiū wén zhī: zhī zú zhě, bù yǐ lì zì lèi yě shěn zì dé zhě, shī zhī ér bù jù xíng xiū yú nèi zhě, wú wèi ér bù zuò. qiū sòng zhī jiǔ yǐ, jīn yú huí ér hòu jiàn zhī, shì qiū zhī dé yě.
孔子謂顏回曰：「回，來！家貧居卑，胡不仕乎？」顏回對曰：「 不願仕。回有郭外之田五十畝，足以給飦粥；郭內之田十畝，足以為絲麻；鼓琴足以自娛；所學夫子 之道者足以自樂也。回不願仕。」孔子愀然變容，曰：「善哉，回之 意！丘聞之：『知足者，不以利自累也；審自得者，失之而不懼；行 修於內者，無位而不怍。』丘誦之久矣，今於回而後見之，是丘之得 也。」

zhōng shān gōng zǐ móu wèi zhān zǐ yuē: shēn zài jiāng hǎi zhī shàng, xīn jū hū wèi què zhī xià, nài hé? zhān zǐ yuē: zhòng shēng. zhòng shēng zé lì qīng. zhōng shān gōng zǐ móu yuē: suī zhī zhī, wèi néng zì shèng yě. zhān zǐ yuē: bù néng zì shèng zé cóng, shén wú è hū! bù néng zì shèng ér qiáng bù cóng zhě, cǐ zhī wèi zhòng shāng. zhòng shāng zhī rén, wú shòu lèi yǐ! wèi móu, wàn chéng zhī gōng zǐ yě, qí yǐn yán xué yě, nán wèi yú bù yī zhī shì, suī wèi zhì hū dào, kě wèi yǒu qí yì yǐ!
中山公子牟謂瞻子曰：「身在江海之上，心居乎魏闕之下，奈何？ 」瞻子曰：「重生。重生則利輕。」中山公子牟曰：「雖知之，未能 自勝也。」瞻子曰：「不能自勝則從，神無惡乎！不能自勝而強不從 者，此之謂重傷。重傷之人，無壽類矣！」魏牟，萬乘之公子也，其 隱岩穴也，難為於布衣之士，雖未至乎道，可謂有其意矣！

kǒng zǐ qióng yú chén cài zhī jiān, qī rì bù huǒ shí, lí gēng bù sǎn, yán sè shén bèi, ér xián gē yú shì. yán huí zé cài, zǐ lù zi gòng xiāng yǔ yán yuē: fū zǐ zài zhú yú lǔ, xuē jī yú wèi, fá shù yú sòng, qióng yú shāng zhōu, wéi yú chén cài. shā fū zǐ zhě wú zuì, jí fū zǐ zhě wú jìn. xián gē gǔ qín, wèi cháng jué yīn, jūn zǐ zhī wú chǐ yě ruò cǐ hū? yán huí wú yǐ yīng, rù gào kǒng zǐ . kǒng zǐ tuī qín, kuì rán ér tàn yuē: yóu yǔ cì, xì rén yě. zhào ér lái, wú yǔ zhī. zǐ lù zi gòng rù. zǐ lù yuē: rú cǐ zhě, kě wèi qióng yǐ! kǒng zǐ yuē: shì hé yán yě! jūn zǐ tōng yú dào zhī wèi tōng, qióng yú dào zhī wèi qióng. jīn qiū bào rén yì zhī dào yǐ zāo luàn shì zhī huàn, qí hé qióng zhī wèi? gù nèi shěng ér bù qióng yú dào, lín nán ér bù shī qí dé. tiān hán jì zhì, shuāng xuě jì jiàng, wú shì yǐ zhī sōng bǎi zhī mào yě. chén cài zhī ài, yú qiū qí xìng hū. kǒng zǐ xuē rán fǎn qín ér xián gē, zǐ lù gǔ rán zhí gàn ér wǔ. zi gòng yuē: wú bù zhī tiān zhī gāo yě, dì zhī xià yě. gǔ zhī dé dào zhě, qióng yì lè, tōng yì lè, suǒ lè fēi qióng tōng yě. dào dé yú cǐ, zé qióng tōng wèi hán shǔ fēng yǔ zhī xù yǐ. gù xǔ yóu yú yú yǐng yáng, ér gòng bó dé hū qiū shǒu.
孔子窮於陳蔡之間，七日不火食，藜羹不糝，顏色甚憊，而弦歌於 室。顏回擇菜，子路、子貢相與言曰：「夫子再逐於魯，削跡於衛， 伐樹於宋，窮於商周，圍於陳蔡。殺夫子者無罪，藉夫子者無禁。弦 歌鼓琴，未嘗絕音，君子之無恥也若此乎？」顏回無以應，入告孔子 。孔子推琴，喟然而嘆曰：「由與賜，細人也。召而來，吾語之。」 子路、子貢入。子路曰：「如此者，可謂窮矣！」孔子曰：「是何言 也！君子通於道之謂通，窮於道之謂窮。今丘抱仁義之道以遭亂世之 患，其何窮之為？故內省而不窮於道，臨難而不失其德。天寒既至， 霜雪既降，吾是以知松柏之茂也。陳蔡之隘，於丘其幸乎。」孔子削 然反琴而弦歌，子路扢然執干而舞。 子貢曰：「吾不知天之高也，地之下也。」古之得道者，窮亦樂，通 亦樂，所樂非窮通也。道德於此，則窮通為寒暑風雨之序矣。故許由 娛於穎陽，而共伯得乎丘首。

shùn yǐ tiān xià ràng qí yǒu běi rén wú zé, běi rén wú zé yuē: yì zāi, hòu zhī wèi rén yě, jū yú quǎn mǔ zhī zhōng, ér yóu yáo zhī mén. bù ruò shì ér yǐ, yòu yù yǐ qí rǔ xíng màn wǒ. wú xiū jiàn zhī. yīn zì tóu qīng líng zhī yuān.
舜以天下讓其友北人無擇，北人無擇曰：「異哉，後之為人也，居 於畎畝之中，而游堯之門。不若是而已，又欲以其辱行漫我。吾羞見 之。」因自投清泠之淵。

tāng jiāng fá jié, yīn biàn suí ér móu, biàn suí yuē: fēi wú shì yě. tāng yuē: shú kě? yuē wú bù zhī yě. tāng yòu yīn mào guāng ér móu, mào guāng yuē: fēi wú shì yě. tāng yuē shú kě? yuē: wú bù zhī yě. tāng yuē: yī yǐn hé rú? yuē: qiáng lì rěn gòu, wú bù zhī qí tā yě. tāng suì yǔ yī yǐn móu fá jié, kè zhī. yǐ ràng biàn suí, biàn suí cí yuē: hòu zhī fá jié yě móu hū wǒ, bì yǐ wǒ wèi zéi yě shèng jié ér ràng wǒ, bì yǐ wǒ wèi tān yě. wú shēng hū luàn shì, ér wú dào zhī rén zài lái màn wǒ yǐ qí rǔ xíng, wú bù rěn shù wén yě ! nǎi zì tóu chóu shuǐ ér sǐ. tāng yòu ràng mào guāng, yuē: zhī zhě móu zhī, wǔ zhě suì zhī, rén zhě jū zhī, gǔ zhī dào yě. wú zi hú bù lì hū? mào guāng cí yuē: fèi shàng, fēi yì yě shā mín, fēi rén yě rén fàn qí nán, wǒ xiǎng qí lì, fēi lián yě. wú wén zhī yuē: fēi qí yì zhě, bù shòu qí lù wú dào zhī shì, bù jiàn qí tǔ. kuàng zūn wǒ hū! wú bù rěn jiǔ jiàn yě. nǎi fù shí ér zì shěn yú lú shuǐ.
湯將伐桀，因卞隨而謀，卞隨曰：「非吾事也。」湯曰：「孰可？ 」曰∶「吾不知也。」湯又因瞀光而謀，瞀光曰：「非吾事也。」湯 曰∶「孰可？」曰：「吾不知也。」湯曰：「伊尹何如？」曰：「強 力忍垢，吾不知其他也。」湯遂與伊尹謀伐桀，克之。以讓卞隨，卞 隨辭曰：「後之伐桀也謀乎我，必以我為賊也；勝桀而讓我，必以我 為貪也。吾生乎亂世，而無道之人再來漫我以其辱行，吾不忍數聞也 ！」乃自投椆水而死。湯又讓瞀 光，曰：「知者謀之，武者遂之，仁者居之，古之道也。吾子胡不立 乎？」瞀光辭曰：「廢上，非義也；殺民，非仁也；人犯其難，我享 其利，非廉也。吾聞之曰：『非其義者，不受其祿；無道之世，不踐 其土。』況尊我乎！吾不忍久見也。」乃負石而自沈於廬水。

xī zhōu zhī xìng, yǒu shì èr rén chù yú gū zhú, yuē bó yí shū qí. èr rén xiāng wèi yuē: wú wén xī fāng yǒu rén, shì yǒu dào zhě, shì wǎng guān yān. zhì yú qí yáng, wǔ wáng wén zhī, shǐ shū dàn wǎng jiàn zhī. yǔ méng yuē: jiā fù èr děng, jiù guān yī liè. xuè shēng ér mái zhī. èr rén xiāng shì ér xiào, yuē: xī, yì zāi! cǐ fēi wú suǒ wèi dào yě. xī zhě shén nóng zhī yǒu tiān xià yě, shí sì jǐn jìng ér bù qí xǐ qí yú rén yě, zhōng xìn jǐn zhì ér wú qiú yān. lè yǔ zhèng wèi zhèng, lè yǔ zhì wèi zhì. bù yǐ rén zhī huài zì chéng yě, bù yǐ rén zhī bēi zì gāo yě, bù yǐ zāo shí zì lì yě. jīn zhōu jiàn yīn zhī luàn ér jù wèi zhèng, shàng móu ér xià xíng huò, zǔ bīng ér bǎo wēi, gē shēng ér méng yǐ wèi xìn, yáng xíng yǐ shuō zhòng, shā fá yǐ yào lì. shì tuī luàn yǐ yì bào yě. wú wén gǔ zhī shì, zāo zhì shì bù bì qí rèn, yù luàn shì bù wèi gǒu cún. jīn tiān xià àn, zhōu dé shuāi, qí bìng hū zhōu yǐ tú wú shēn yě, bù rú bì zhī, yǐ jié wú xíng. èr zi běi zhì yú shǒu yáng zhī shān, suì è ér sǐ yān. ruò bó yí shū qí zhě, qí yú fù guì yě, gǒu kě dé yǐ, zé bì bù lài gāo jié lì xíng, dú lè qí zhì, bù shì yú shì. cǐ èr shì zhī jié yě.
昔周之興，有士二人處於孤竹，曰伯夷、叔齊。二人相謂曰：「吾 聞西方有人，似有道者，試往觀焉。」至於岐陽，武王聞之，使叔旦 往見之。與盟曰：「加富二等，就官一列。」血牲而埋之。二人相視 而笑，曰：「嘻，異哉！此非吾所謂道也。昔者神農之有天下也，時 祀盡敬而不祈喜；其於人也，忠信盡治而無求焉。樂與政為政，樂與 治為治。不以人之壞自成也，不以人之卑自高也，不以遭時自利也。 今周見殷之亂而遽為政，上謀而下行貨，阻兵而保威，割牲而盟以為 信，揚行以說眾，殺伐以要利。是推亂以易暴也。吾聞古之士，遭治 世不避其任，遇亂世不為苟存。今天下闇，周 德衰，其並乎周以塗吾身也，不如避之，以潔吾行。」二子北至於首 陽之山，遂餓而死焉。若伯夷、叔齊者，其於富貴也，苟可得已，則 必不賴高節戾行，獨樂其志，不事於世。此二士之節也。