jīng
【經】

shí yǒu liù nián chūn, wáng zhēng yuè, yǔ, mù bīng.
十有六年春，王正月，雨，木冰。

xià sì yuè xīn wèi, téng zi zú.
夏四月辛未，滕子卒。

zhèng gōng zǐ xǐ shuài shī qīn sòng.
鄭公子喜帥師侵宋。

liù yuè bǐng yín shuò, rì yǒu shí zhī.
六月丙寅朔，日有食之。

jìn hóu shǐ luán yǎn lái qǐ shī.
晉侯使欒黶來乞師。

jiǎ wǔ huì, jìn hóu jí chǔ zi zhèng bó zhàn yú yān líng, chǔ zi zhèng shī bài jī.
甲午晦，晉侯及楚子、鄭伯戰於鄢陵，楚子、鄭師敗績。

chǔ shā qí dài fū gōng zǐ cè.
楚殺其大夫公子側。

qiū, gōng huì jìn hóu qí hóu wèi hóu sòng huá yuán zhū rén yú shā suí, bù jiàn gōng.
秋，公會晉侯、齊侯、衛侯、宋華元、邾人於沙隨，不見公。

gōng zhì zì huì.
公至自會。

gōng huì yǐn zi jìn hóu qí guó zuǒ zhū rén fá zhèng.
公會尹子、晉侯、齊國佐、邾人伐鄭。

cáo bó guī zì jīng shī.
曹伯歸自京師。

jiǔ yuè, jìn rén zhí jì sūn xíng fù, shě zhī yú sháo qiū.
九月，晉人執季孫行父，舍之於苕丘。

dōng shí yuè yǐ hài, shū sūn qiáo rú chū bēn qí.
冬十月乙亥，叔孫僑如出奔齊。

shí yǒu èr yuè yǐ chǒu, jì sūn xíng fù jí jìn xì chōu méng yú hù.
十有二月乙丑，季孫行父及晉郤犫盟於扈。

gōng zhì zì huì.
公至自會。

yǐ yǒu, cì gōng zǐ yǎn.
乙酉，刺公子偃。

chuán
【傳】

shí liù nián chūn, chǔ zi zì wǔ chéng shǐ gōng zǐ chéng yǐ rǔ yīn zhī tián qiú chéng yú zhèng. zhèng pàn jìn, zi sì cóng chǔ zi méng yú wǔ chéng.
十六年春，楚子自武城使公子成以汝陰之田求成於鄭。鄭叛晉，子駟從楚子盟於武城。

xià sì yuè, téng wén gōng zú. zhèng zi hǎn fá sòng, sòng jiāng chú lè jù bài zhū zhuó bēi. tuì shě yú fū qú, bù jǐng, zhèng rén fù zhī, bài zhū zhuó líng, huò jiāng chú lè jù. sòng shì shèng yě.
夏四月，滕文公卒。鄭子罕伐宋，宋將鉏、樂懼敗諸汋陂。退舍於夫渠，不儆，鄭人覆之，敗諸汋陵，獲將鉏、樂懼。宋恃勝也。

wèi hóu fá zhèng, zhì yú míng yàn, wèi jìn gù yě. jìn hóu jiāng fá zhèng, fàn wén zǐ yuē: ruò chěng wú yuàn, zhū hóu jiē pàn, jìn kě yǐ chěng. ruò wéi zhèng pàn, jìn guó zhī yōu, kě lì qí yě. luán wǔ zǐ yuē: bù kě yǐ dāng wú shì ér shī zhū hóu, bì fá zhèng. nǎi xìng shī. luán shū jiāng zhōng jūn, shì xiè zuǒ zhī. xì qí jiāng shàng jūn, xún yǎn zuǒ zhī. hán jué jiāng xià jūn, xì zhì zuǒ xīn jūn, xún chā tú jū shǒu. xì chōu rú wèi, suì rú qí, jiē qǐ shī yān. luán yǎn lái qǐ shī, mèng xiàn zǐ yuē: yǒu shèng yǐ. wù yín, jìn shī qǐ.
衛侯伐鄭，至於鳴雁，為晉故也。晉侯 將伐鄭，範文子曰：「若逞吾願，諸侯皆叛，晉可以逞。若唯鄭叛，晉國之憂，可立俟也。」欒武子曰：「不可以當吾世而失諸侯，必伐鄭。」乃興師。欒書將中軍，士燮佐之。郤錡將上軍，荀偃佐之。韓厥將下軍，郤至佐新軍，荀[插圖]居守。郤犫如衛，遂如齊，皆乞師焉。欒黶來乞師，孟獻子曰：「有勝矣。」戊寅，晉師起。

zhèng rén wén yǒu jìn shī, shǐ gào yú chǔ, yáo jù ěr yǔ wǎng. chǔ zi jiù zhèng, sī mǎ jiāng zhōng jūn, lìng yǐn jiāng zuǒ, yòu yǐn zi xīn jiāng yòu. guò shēn, zi fǎn rù jiàn shēn shū shí, yuē: shī qí hé rú? duì yuē: dé xíng xiáng yì lǐ xìn, zhàn zhī qì yě. dé yǐ shī huì, xíng yǐ zhèng xié, xiáng yǐ shì shén, yì yǐ jiàn lì, lǐ yǐ shùn shí, xìn yǐ shǒu wù. mín shēng hòu ér dé zhèng, yòng lì ér shì jié, shí shùn ér wù chéng. shàng xià hé mù, zhōu xuán bù nì, qiú wú bù jù, gè zhī qí jí. gù shī yuē: lì wǒ zhēng mín, mò fěi ěr jí. shì yǐ shén jiàng zhī fú, shí wú zāi hài, mín shēng dūn páng, hé tóng yǐ tīng, mò bù jǐn lì yǐ cóng shàng mìng, zhì sǐ yǐ bǔ qí què. cǐ zhàn zhī suǒ yóu kè yě. jīn chǔ nèi qì qí mín, ér wài jué qí hǎo, dú qí méng, ér shí huà yán, jiān shí yǐ dòng, ér pí mín yǐ chěng. mín bù zhī xìn, jìn tuì zuì yě. rén xù suǒ dǐ, qí shuí zhì sǐ? zi qí miǎn zhī! wú bù fù jiàn zi yǐ. yáo jù ěr xiān guī, zi sì wèn yān, duì yuē: qí xíng sù, guò xiǎn ér bù zhěng. sù zé shī zhì, bù zhěng sàng liè. zhì shī liè sàng, jiāng hé yǐ zhàn? chǔ jù bù kě yòng yě.
鄭人聞有晉師，使告於楚，姚句耳與往。楚子救鄭，司馬將中軍，令尹將左，右尹子辛將右。過申，子反入見申叔時，曰：「師其何如？」對曰：「德、刑、詳、義、禮、信，戰之器也。德以施惠，刑以正邪，詳以事神，義以建利，禮以順時，信以守物。民生厚而德正，用利而事節，時順而物成。上下和睦，周旋不逆，求無不具，各知其極。故《詩》曰：『立我烝民，莫匪爾極。』是以神降之福，時無災害，民生敦厖，和同以聽，莫不盡力以從上命，致死以補其闕。此戰之所由克也。今楚內棄其民，而外絕其好，瀆齊盟，而食話言，奸時以動，而疲民以逞。民不知信，進退罪也。人恤所厎，其誰致死？子其勉之！吾不復見子矣。」姚句耳先歸，子駟問焉，對曰：「其行速，過險而不整。速則失志，不整喪列。志失列喪，將何以戰？楚懼不可用也。」

wǔ yuè, jìn shī jì hé. wén chǔ shī jiāng zhì, fàn wén zi yù fǎn, yuē: wǒ wěi táo chǔ, kě yǐ shū yōu. fū hé zhū hóu, fēi wú suǒ néng yě, yǐ yí néng zhě. wǒ ruò qún chén jí mù yǐ shì jūn, duō yǐ. wǔ zǐ yuē: bù kě.
五月，晉師濟河。聞楚師將至，範文子欲反，曰：「我偽逃楚，可以紓憂。夫合諸侯，非吾所能也，以遺能者。我若群臣輯睦以事君，多矣。」武子曰：「不可。」

liù yuè, jìn chǔ yù yú yān líng. fàn wén zi bù yù zhàn, xì zhì yuē: hán zhī zhàn, huì gōng bù zhèn lǚ. jī zhī yì, xiān zhěn bù fǎn mìng. bì zhī shī, xún bó bù fù cóng. jiē jìn zhī chǐ yě. zi yì jiàn xiān jūn zhī shì yǐ. jīn wǒ pì chǔ, yòu yì chǐ yě. wén zǐ yuē: wú xiān jūn zhī jí zhàn yě, yǒu gù. qín dí qí chǔ jiē qiáng, bù jǐn lì, zi sūn jiāng ruò. jīn sān qiáng fú yǐ, dí chǔ ér yǐ. wéi shèng rén néng wài nèi wú huàn, zì fēi shèng rén, wài níng bì yǒu nèi yōu. hé shì chǔ yǐ wèi wài jù hū?
六月，晉、楚遇於鄢陵。範文子不欲戰，郤至曰：「韓之戰，惠公不振旅。箕之役，先軫不反命。邲之師，荀伯不復從。皆晉之恥也。子亦見先君之事矣。今我辟楚，又益恥也。」文子曰：「吾先君之亟戰也，有故。秦、狄、齊、楚皆強，不盡力，子孫將弱。今三強服矣，敵楚而已。唯聖人能外內無患，自非聖人，外寧必有內憂。盍釋楚以為外懼乎？」

jiǎ wǔ huì, chǔ chén yā jìn jūn ér chén. jūn lì huàn zhī. fàn gài qū jìn, yuē: sāi jǐng yí zào, chén yú jūn zhōng, ér shū xíng shǒu. jìn chǔ wéi tiān suǒ shòu, hé huàn yān? wén zi zhí gē zhú zhī, yuē: guó zhī cún wáng, tiān yě. tóng zǐ hé zhī yān? luán shū yuē: chǔ shī qīng tiǎo, gù lěi ér dài zhī, sān rì bì tuì. tuì ér jī zhī, bì huò shèng yān. xì zhì yuē: chǔ yǒu liù jiān, bù kě shī yě: qí èr qīng xiàng è wáng zú yǐ jiù zhèng chén ér bù zhěng mán jūn ér bù chén chén bù wéi huì zài chén ér xiāo, hé ér jiā xiāo, gè gù qí hòu, mò yǒu dòu xīn. jiù bù bì liáng, yǐ fàn tiān jì. wǒ bì kè zhī.
甲午晦，楚晨壓晉軍而陳。軍吏患之。范匄趨進，曰：「塞井夷灶，陳於軍中，而疏行首。晉、楚唯天所授，何患焉？」文子執戈逐之，曰：「國之存亡，天也。童子何知焉？」欒書曰：「楚師輕窕，固壘而待之，三日必退。退而擊之，必獲勝焉。」郤至曰：「楚有六間，不可失也：其二卿相惡；王卒以舊；鄭陳而不整；蠻軍而不陳；陳不違晦；在陳而囂，合而加囂，各顧其後，莫有斗心。舊不必良，以犯天忌。我必克之。」

chǔ zi dēng cháo chē yǐ wàng jìn jūn, zi zhòng shǐ dà zǎi bó zhōu lí shì yú wáng hòu. wáng yuē: chěng ér zuǒ yòu, hé yě? yuē: zhào jūn lì yě. jiē jù yú zhōng jūn yǐ! yuē: hé móu yě. zhāng mù yǐ! yuē: qián bo yú xiān jūn yě. chè mù yǐ! yuē: jiāng fā mìng yě. shén xiāo, qiě chén shàng yǐ! yuē: jiāng sāi jǐng yí zào ér wèi xíng yě. jiē chéng yǐ, zuǒ yòu zhí bīng ér xià yǐ! yuē: tīng shì yě. zhàn hū? yuē: wèi kě zhī yě. chéng ér zuǒ yòu jiē xià yǐ! yuē: zhàn dǎo yě. bó zhōu lí yǐ gōng zú gào wáng. miáo bì huáng zài jìn hóu zhī cè, yì yǐ wáng zú gào. jiē yuē: guó shì zài, qiě hòu, bù kě dāng yě. miáo bì huáng yán yú jìn hóu yuē: chǔ zhī liáng, zài qí zhōng jūn wáng zú ér yǐ. qǐng fēn liáng yǐ jī qí zuǒ yòu, ér sān jūn cuì yú wáng zú, bì dà bài zhī. gōng shì zhī. shǐ yuē: jí. qí guà yù fù chā tú, yuē: nán guó chā tú, shè qí yuán wáng, zhōng jué mù. guó chā tú wáng shāng, bù bài hé dài? gōng cóng zhī. yǒu nào yú qián, nǎi jiē zuǒ yòu xiāng wéi yú nào. bù yì yù jìn lì gōng, luán zhēn wèi yòu. péng míng yù chǔ gòng wáng, pān dǎng wèi yòu. shí shǒu yù zhèng chéng gōng, táng gǒu wèi yòu. luán fàn yǐ qí zú jiā gōng xíng, xiàn yú nào. luán shū jiāng zài jìn hóu, zhēn yuē: shū tuì, guó yǒu dà rèn, yān dé zhuān zhī. qiě qīn guān, mào yě shī guān, màn yě lí jú, jiān yě. yǒu sān zuì yān, bù kě fàn yě. nǎi xiān gōng yǐ chū yú nào.
楚子登巢車以望晉軍，子重使大宰伯州犁侍於王后。王曰：「騁而左右，何也？」曰：「召軍吏也。」「皆聚於中軍矣！」曰：「合謀也。」「張幕矣！」曰：「虔卜於先君也。」「徹幕矣！」曰：「將發命也。」「甚囂，且塵上矣！」曰：「將塞井夷灶而為行也。」「皆乘矣，左右執兵而下矣！」曰：「聽誓也。」「戰乎？」曰：「未可知也。」「乘而左右皆下矣！」曰：「戰禱也。」伯州犁以公卒告王。苗賁皇在晉侯之側，亦以王卒告。皆曰：「國士在，且厚，不可當也。」苗賁皇言於晉侯曰：「楚之良，在其中軍王族而已。請分良以擊其左右，而三軍萃於王卒，必大敗之。」公筮之。史曰：「吉。其卦遇《復》[插圖]，曰：『南國[插圖]，射其元王，中厥目。』國[插圖]王傷，不敗何待？」公從之。有淖於前，乃皆左右相違於淖。步毅御晉厲公，欒鍼為右。彭名御楚共王，潘黨為右。石首御鄭成公，唐苟為右。欒、范以其族夾公行，陷於淖。欒書將載晉侯，鍼曰：「書退，國有大任，焉得專之。且侵官，冒也；失官，慢也；離局，奸也。有三罪焉，不可犯也。」乃掀公以出於淖。

guǐ sì, pān wāng zhī dǎng yǔ yǎng yóu jī dūn jiǎ ér shè zhī, chè qī zhá yān. yǐ shì wáng, yuē: jūn yǒu èr chén rú cǐ, hé yōu yú zhàn? wáng nù yuē: dà rǔ guó. jié cháo, ěr shè, sǐ yì. lǚ qí mèng shè yuè, zhōng zhī, tuì rù yú ní. zhàn zhī, yuē: jī xìng, rì yě. yì xìng, yuè yě. bì chǔ wáng yě. shè ér zhōng zhī, tuì rù yú ní, yì bì sǐ yǐ. jí zhàn, shè gòng wáng zhōng mù. wáng zhào yǎng yóu jī, yǔ zhī liǎng shǐ, shǐ shè lǚ qí, zhōng xiàng, fú chā tú. yǐ yī shǐ fù mìng.
癸巳，潘尪之黨與養由基蹲甲而射之，徹七札焉。以示王，曰：「君有二臣如此，何憂於戰？」王怒曰：「大辱國。詰朝，爾射，死藝。」呂錡夢射月，中之，退入於泥。占之，曰：「姬姓，日也。異姓，月也。必楚王也。射而中之，退入於泥，亦必死矣。」及戰，射共王中目。王召養由基，與之兩矢，使射呂錡，中項，伏[插圖]。以一矢復命。

xì zhì sān yù chǔ zi zhī zú, jiàn chǔ zi bì xià, miǎn zhòu ér qū fēng. chǔ zi shǐ gōng yǐn xiāng wèn zhī yǐ gōng, yuē: fāng shì zhī yīn yě, yǒu chā tú wéi zhī fū zhù, jūn zǐ yě. shí jiàn bù gǔ ér qū, wú nǎi shāng hū? xì zhì jiàn kè, miǎn zhòu chéng mìng, yuē: jūn zhī wài chén zhì, cóng guǎ jūn zhī róng shì, yǐ jūn zhī líng, jiān méng jiǎ zhòu, bù gǎn bài mìng. gǎn gào bù níng jūn mìng zhī rǔ, wèi shì zhī gù, gǎn sù shǐ zhě. sān sù shǐ zhě ér tuì.
郤至三遇楚子之卒，見楚子必下，免胄而趨風。楚子使工尹襄問之以弓，曰：「方事之殷也，有[插圖]韋之跗注，君子也。識見不穀而趨，無乃傷乎？」郤至見客，免胄承命，曰：「君之外臣至，從寡君之戎事，以君之靈，間蒙甲冑，不敢拜命。敢告不寧君命之辱，為事之故，敢肅使者。」三肅使者而退。

jìn hán jué cóng zhèng bó, qí yù dù hùn luó yuē: sù cóng zhī! qí yù lǚ gù, bù zài mǎ, kě jí yě. hán jué yuē: bù kě yǐ zài rǔ guó jūn. nǎi zhǐ. xì zhì cóng zhèng bó, qí yòu fú hàn hú yuē: dié hé zhī, yú cóng zhī chéng ér fú yǐ xià. xì zhì yuē: shāng guó jūn yǒu xíng. yì zhǐ. shí shǒu yuē: wèi yì gōng wéi bù qù qí qí, shì yǐ bài yú yíng. nǎi nèi jīng yú chā tú zhōng. táng gǒu wèi shí shǒu yuē: zi zài jūn cè, bài zhě yī dà. wǒ bù rú zi, zi yǐ jūn miǎn, wǒ qǐng zhǐ. nǎi sǐ.
晉韓厥從鄭伯，其御杜溷羅曰：「速從之！其御屢顧，不在馬，可及也。」韓厥曰：「不可以再辱國君。」乃止。郤至從鄭伯，其右茀翰胡曰：「諜輅之，余從之乘而俘以下。」郤至曰：「傷國君有刑。亦止。」石首曰：「衛懿公唯不去其旗，是以敗於熒。」乃內旌於[插圖]中。唐苟謂石首曰：「子在君側，敗者壹大。我不如子，子以君免，我請止。」乃死。

chǔ shī báo yú xiǎn, shū shān rǎn wèi yǎng yóu jī yuē: suī jūn yǒu mìng, wèi guó dí, zi bì shè! nǎi shè. zài fā, jǐn yì. shū shān rǎn bó rén yǐ tóu, zhōng chē zhé shì. jìn shī nǎi zhǐ. qiú chǔ gōng zǐ fá.
楚師薄於險，叔山冉謂養由基曰：「雖君有命，為國敵，子必射！」乃射。再發，盡殪。叔山冉搏人以投，中車折軾。晉師乃止。囚楚公子茷。

luán zhēn jiàn zi zhòng zhī jīng, qǐng yuē: chǔ rén wèi: fū jīng, zi zhòng zhī huī yě. bǐ qí zi zhòng yě. rì chén zhī shǐ yú chǔ yě, zi zhòng wèn jìn guó zhī yǒng. chén duì yuē: hǎo yǐ zhòng zhěng. yuē: yòu hé rú? chén duì yuē: hǎo yǐ xiá. jīn liǎng guó zhì róng, xíng rén bù shǐ, bù kě wèi zhěng. lín shì ér shí yán, bù kě wèi xiá. qǐng shè yǐn yān. gōng xǔ zhī. shǐ xíng rén zhí kē chéng yǐn, zào yú zi zhòng, yuē: guǎ jūn fá shǐ, shǐ zhēn yù chí máo. shì yǐ bù dé kào cóng zhě, shǐ mǒu shè yǐn. zi zhòng yuē: fū zǐ cháng yǔ wú yán yú chǔ, bì shì gù yě, bù yì shí hū! shòu ér yǐn zhī. miǎn shǐ zhě ér fù gǔ.
欒鍼見子重之旌，請曰：「楚人謂：『夫旌，子重之麾也。』彼其子重也。日臣之使於楚也，子重問晉國之勇。臣對曰：『好以眾整。』曰：『又何如？』臣對曰：『好以暇。』今兩國治戎，行人不使，不可謂整。臨事而食言，不可謂暇。請攝飲焉。」公許之。使行人執榼承飲，造於子重，曰：「寡君乏使，使鍼御持矛。是以不得犒從者，使某攝飲。」子重曰：「夫子嘗與吾言於楚，必是故也，不亦識乎！」受而飲之。免使者而復鼓。

dàn ér zhàn, jiàn xīng wèi yǐ. zi fǎn mìng jūn lì chá yí shāng, bǔ zú chéng, shàn jiǎ bīng, zhǎn chē mǎ, jī míng ér shí, wéi mìng shì tīng. jìn rén huàn zhī. miáo bì huáng xùn yuē: sōu chéng bǔ zú, mò mǎ lì bīng, xiū chén gù liè, rù shí shēn dǎo, míng rì fù zhàn. nǎi yì chǔ qiú. wáng wén zhī, zhào zi fǎn móu. gǔ yáng shù xiàn yǐn yú zi fǎn, zi fǎn zuì ér bù néng jiàn. wáng yuē: tiān bài chǔ yě fū! yú bù kě yǐ dài. nǎi xiāo dùn. jìn rù chǔ jūn, sān rì gǔ. fàn wén zi lì yú róng mǎ zhī qián, yuē: jūn yòu, zhū chén bù nìng, hé yǐ jí cǐ? jūn qí jiè zhī! zhōu shū yuē wéi mìng bù yú cháng, yǒu dé zhī wèi.
旦而戰，見星未已。子反命軍吏察夷傷，補卒乘，繕甲兵，展車馬，雞鳴而食，唯命是聽。晉人患之。苗賁皇徇曰：「蒐乘補卒，秣馬利兵，修陳固列，蓐食申禱，明日復戰。」乃逸楚囚。王聞之，召子反謀。穀陽豎獻飲於子反，子反醉而不能見。王曰：「天敗楚也夫！余不可以待。」乃宵遁。晉入楚軍，三日穀。範文子立於戎馬之前，曰：「君幼，諸臣不佞，何以及此？君其戒之！《周書》曰『惟命不於常』，有德之謂。」

chǔ shī hái jí xiá, wáng shǐ wèi zi fǎn yuē: xiān dài fū zhī fù shī tú zhě, jūn bù zài. zi wú yǐ wèi guò, bù gǔ zhī zuì yě. zi fǎn zài bài qǐ shǒu yuē: jūn cì chén sǐ, sǐ qiě bù xiǔ. chén zhī zú shí bēn, chén zhī zuì yě. zi zhòng shǐ wèi zi fǎn yuē: chū yǔn shī tú zhě, ér yì wén zhī yǐ! hé tú zhī? duì yuē: suī wēi xiān dài fū yǒu zhī, dài fū mìng cè, cè gǎn bù yì? cè wáng jūn shī, gǎn wàng qí sǐ. wáng shǐ zhǐ zhī, fú jí ér zú.
楚師還及瑕，王使謂子反曰：「先大夫之覆師徒者，君不在。子無以為過，不穀之罪也。」子反再拜稽首曰：「君賜臣死，死且不朽。臣之卒實奔，臣之罪也。」子重使謂子反曰：「初隕師徒者，而亦聞之矣！盍圖之？」對曰：「雖微先大夫有之，大夫命側，側敢不義？側亡君師，敢忘其死。」王使止之，弗及而卒。

zhàn zhī rì, qí guó zuǒ gāo wú jiù zhì yú shī. wèi hóu chū yú wèi. gōng chū yú huài chā tú. xuān bó tōng yú mù jiāng, yù qù jì mèng, ér qǔ qí shì. jiāng xíng, mù jiāng sòng gōng, ér shǐ zhú èr zi. gōng yǐ jìn nán gào, yuē: qǐng fǎn ér tīng mìng. jiāng nù, gōng zǐ yǎn gōng zǐ chú qū guò, zhǐ zhī yuē: nǚ bù kě, shì jiē jūn yě. gōng dài yú huài chā tú, shēn gōng jǐng bèi, shè shǒu ér hòu xíng, shì yǐ hòu. shǐ mèng xiàn zi shǒu yú gōng gōng.
戰之日，齊國佐、高無咎至於師。衛侯出於衛。公出於壞[插圖]。宣伯通於穆姜，欲去季、孟，而取其室。將行，穆姜送公，而使逐二子。公以晉難告，曰：「請反而聽命。」姜怒，公子偃、公子鉏趨過，指之曰：「女不可，是皆君也。」公待於壞[插圖]，申宮儆備，設守而後行，是以後。使孟獻子守於公宮。

qiū, huì yú shā suí, móu fá zhèng yě.
秋，會於沙隨，謀伐鄭也。

xuān bó shǐ gào xì chōu yuē: lǔ hóu dài yú huài chā tú yǐ dài shèng zhě. xì chōu jiāng xīn jūn, qiě wèi gōng zú dài fū, yǐ zhǔ dōng zhū hóu. qǔ huò yú xuān bó, ér sù gōng yú jìn hóu, jìn hóu bù jiàn gōng.
宣伯使告郤犫曰：「魯侯待於壞[插圖]以待勝者。」郤犫將新軍，且為公族大夫，以主東諸侯。取貨於宣伯，而訴公於晉侯，晉侯不見公。

cáo rén qǐng yú jìn yuē: zì wǒ xiān jūn xuān gōng jí shì, guó rén yuē: ruò zhī hé yōu yóu wèi mǐ? ér yòu tǎo wǒ guǎ jūn, yǐ wáng cáo guó shè jì zhī zhèn gōng zǐ, shì dà mǐn cáo yě. xiān jūn wú nǎi yǒu zuì hū? ruò yǒu zuì, zé jūn liè zhū huì yǐ. jūn wéi bù yí dé xíng, yǐ bó zhū hóu. qǐ dú yí zhū bì yì? gǎn sī bù zhī.
曹人請於晉曰：「自我先君宣公即世，國人曰：『若之何憂猶未弭？』而又討我寡君，以亡曹國社稷之鎮公子，是大泯曹也。先君無乃有罪乎？若有罪，則君列諸會矣。君唯不遺德刑，以伯諸侯。豈獨遺諸敝邑？敢私布之。」

qī yuè, gōng huì yǐn wǔ gōng jí zhū hóu fá zhèng. jiāng xíng, jiāng yòu mìng gōng rú chū. gōng yòu shēn shǒu ér xíng. zhū hóu zhī shī cì yú zhèng xī. wǒ shī cì yú dū yáng, bù gǎn guò zhèng. zi shū shēng bó shǐ shū sūn bào qǐng nì yú jìn shī, wèi shí yú zhèng jiāo. shī nì yǐ zhì, shēng bó sì rì bù shí yǐ dài zhī. shí shǐ zhě ér hòu shí. zhū hóu qiān yú zhì tián. zhī wǔ zi zuǒ xià jūn, yǐ zhū hóu zhī shī qīn chén, zhì yú míng lù. suì qīn cài, wèi fǎn. zhū hóu qiān yú yǐng shàng. wù wǔ, zhèng zi hǎn xiāo jūn zhī, sòng qí wèi jiē shī jūn.
七月，公會尹武公及諸侯伐鄭。將行，姜又命公如初。公又申守而行。諸侯之師次於鄭西。我師次於督揚，不敢過鄭。子叔聲伯使叔孫豹請逆於晉師，為食於鄭郊。師逆以至，聲伯四日不食以待之。食使者而後食。諸侯遷於制田。知武子佐下軍，以諸侯之師侵陳，至於鳴鹿。遂侵蔡，未反。諸侯遷於潁上。戊午，鄭子罕宵軍之，宋、齊、衛皆失軍。

cáo rén fù qǐng yú jìn, jìn hóu wèi zi zāng: fǎn! wú guī ér jūn. zi zāng fǎn, cáo bó guī. zi zāng jǐn zhì qí yì yǔ qīng ér bù chū.
曹人復請於晉，晉侯謂子臧：「反！吾歸而君。」子臧反，曹伯歸。子臧盡致其邑與卿而不出。

xuān bó shǐ gào xì chōu yuē: lǔ zhī yǒu jì mèng, yóu jìn zhī yǒu luán fàn yě, zhèng lìng yú shì hū chéng. jīn qí móu yuē: jìn zhèng duō mén, bù kě cóng yě. níng shì qí chǔ, yǒu wáng ér yǐ, miè cóng jìn yǐ. ruò yù de zhì yú lǔ, qǐng zhǐ xíng fù ér shā zhī, wǒ bì miè yě ér shì jìn, miè yǒu èr yǐ. lǔ bù èr, xiǎo guó bì mù. bù rán, guī bì pàn yǐ.
宣伯使告郤犫曰：「魯之有季、孟，猶晉之有欒、范也，政令於是乎成。今其謀曰：『晉政多門，不可從也。寧事齊、楚，有亡而已，蔑從晉矣。』若欲得志於魯，請止行父而殺之，我斃蔑也而事晉，蔑有貳矣。魯不貳，小國必睦。不然，歸必叛矣。」

jiǔ yuè, jìn rén zhí jì wén zi yú sháo qiū. gōng hái, dài yú yùn. shǐ zi shū shēng bó qǐng jì sūn yú jìn, xì chōu yuē: gǒu qù zhòng sūn miè ér zhǐ jì sūn xíng fù, wú yǔ zi guó qīn yú gōng shì. duì yuē: qiáo rú zhī qíng, zi bì wén zhī yǐ. ruò qù miè yǔ xíng fù, shì dà qì lǔ guó ér zuì guǎ jūn yě. ruò yóu bù qì, ér huì jiǎo zhōu gōng zhī fú, shǐ guǎ jūn dé shì jìn jūn. zé fū èr rén zhě, lǔ guó shè jì zhī chén yě. ruò cháo wáng zhī, lǔ bì xī wáng. yǐ lǔ zhī mì ěr chóu chóu, wáng ér wèi chóu, zhì zhī hé jí? xì chōu yuē: wú wèi zi qǐng yì. duì yuē: yīng qí, lǔ zhī cháng lì yě, gǎn jiè rù guó yǐ qiú hòu yān! chéng guǎ jūn zhī mìng yǐ qǐng, ruò dé suǒ qǐng, wú zi zhī cì duō yǐ. yòu hé qiú?
九月，晉人執季文子於苕丘。公還，待於鄆。使子叔聲伯請季孫於晉，郤犫曰：「苟去仲孫蔑而止季孫行父，吾與子國親於公室。」對曰：「僑如之情，子必聞之矣。若去蔑與行父，是大棄魯國而罪寡君也。若猶不棄，而惠徼周公之福，使寡君得事晉君。則夫二人者，魯國社稷之臣也。若朝亡之，魯必夕亡。以魯之密邇仇讎，亡而為仇，治之何及？」郤犫曰：「吾為子請邑。」對曰：「嬰齊，魯之常隸也，敢介入國以求厚焉！承寡君之命以請，若得所請，吾子之賜多矣。又何求？」

fàn wén zi wèi luán wǔ zǐ yuē: jì sūn yú lǔ, xiāng èr jūn yǐ. qiè bù yī bó, mǎ bù shí sù, kě bù wèi zhōng hū? xìn chán tè ér qì zhōng liáng, ruò zhū hóu hé? zi shū yīng qí fèng jūn mìng wú sī, móu guó jiā bù èr, tú qí shēn bù wàng qí jūn. ruò xū qí qǐng, shì qì shàn rén yě. zi qí tú zhī! nǎi xǔ lǔ píng, shè jì sūn.
範文子謂欒武子曰：「季孫於魯，相二君矣。妾不衣帛，馬不食粟，可不謂忠乎？信讒慝而棄忠良，若諸侯何？子叔嬰齊奉君命無私，謀國家不貳，圖其身不忘其君。若虛其請，是棄善人也。子其圖之！」乃許魯平，赦季孫。

dōng shí yuè, chū shū sūn qiáo rú ér méng zhī, qiáo rú bēn qí.
冬十月，出叔孫僑如而盟之，僑如奔齊。

shí èr yuè, jì sūn jí xì chōu méng yú hù. guī, cì gōng zǐ yǎn, zhào shū sūn bào yú qí ér lì zhī.
十二月，季孫及郤犫盟於扈。歸，刺公子偃，召叔孫豹於齊而立之。

qí shēng mèng zǐ tōng qiáo rú, shǐ lì yú gāo guó zhī jiān. qiáo rú yuē: bù kě yǐ zài zuì. bēn wèi, yì jiān yú qīng.
齊聲孟子通僑如，使立於高、國之間。僑如曰：「不可以再罪。」奔衛，亦間於卿。

jìn hóu shǐ xì zhì xiàn chǔ jié yú zhōu, yǔ dān xiāng gōng yǔ, zhòu chēng qí fá. dān zi yǔ zhū dài fū yuē: wēn jì qí wáng hū! wèi yú qī rén zhī xià, ér qiú yǎn qí shàng. yuàn zhī suǒ jù, luàn zhī běn yě. duō yuàn ér jiē luàn, hé yǐ zài wèi? xià shū yuē yuàn qǐ zài míng, bù jiàn shì tú. jiāng shèn qí xì yě. jīn ér míng zhī, qí kě hū?
晉侯使郤至獻楚捷於周，與單襄公語，驟稱其伐。單子語諸大夫曰：「溫季其亡乎！位於七人之下，而求掩其上。怨之所聚，亂之本也。多怨而階亂，何以在位？《夏書》曰『怨豈在明，不見是圖。』將慎其細也。今而明之，其可乎？」