jīng
【經】
shí yǒu qī nián chūn, wèi běi gōng kuò shuài shī qīn zhèng.
十有七年春，衛北宮括帥師侵鄭。
xià, gōng huì yǐn zi dān zi jìn hóu qí hóu sòng gōng wèi hóu cáo bó zhū rén fá zhèng.
夏，公會尹子、單子、晉侯、齊侯、宋公、衛侯、曹伯、邾人伐鄭。
liù yuè yǐ yǒu, tóng méng yú kē líng.
六月乙酉，同盟於柯陵。
qiū, gōng zhì zì huì.
秋，公至自會。
qí gāo wú jiù chū bēn jǔ.
齊高無咎出奔莒。
jiǔ yuè xīn chǒu, yòng jiāo.
九月辛丑，用郊。
jìn hóu shǐ xún yīng lái qǐ shī.
晉侯使荀罃來乞師。
dōng, gōng huì dān zi jìn hóu sòng gōng wèi hóu cáo bó qí rén zhū rén fá zhèng.
冬，公會單子、晉侯、宋公、衛侯、曹伯、齊人、邾人伐鄭。
shí yǒu yī yuè, gōng zhì zì fá zhèng.
十有一月，公至自伐鄭。
rén shēn, gōng sūn yīng qí zú yú lí shèn.
壬申，公孫嬰齊卒於貍脤。
shí yǒu èr yuè dīng sì shuò, rì yǒu shí zhī.
十有二月丁巳朔，日有食之。
zhū zi jué qiě zú.
邾子貜且卒。
jìn shā qí dài fū xì qí xì chōu xì zhì.
晉殺其大夫郤錡、郤犫、郤至。
chǔ rén miè shū yōng.
楚人滅舒庸。
chuán
【傳】
shí qī nián chūn, wáng zhēng yuè, zhèng zi sì qīn jìn xū huá. wèi běi gōng kuò jiù jìn qīn zhèng, zhì yú gāo shì.
十七年春，王正月，鄭子駟侵晉虛、滑。衛北宮括救晉侵鄭，至於高氏。
xià wǔ yuè, zhèng dà zi kūn wán hóu nòu wèi zhì yú chǔ, chǔ gōng zǐ chéng gōng zǐ yín shù zhèng. gōng huì yǐn wǔ gōng dān xiāng gōng jí zhū hóu fá zhèng, zì xì tóng zhì yú qū wěi.
夏五月，鄭大子髠頑、侯獳為質於楚，楚公子成、公子寅戍鄭。公會尹武公、單襄公及諸侯伐鄭，自戲童至於曲洧。
jìn fàn wén zi fǎn zì yān líng, shǐ qí zhù zōng qí sǐ, yuē: jūn jiāo chǐ ér kè dí, shì tiān yì qí jí yě. nán jiāng zuò yǐ! ài wǒ zhě wéi zhù wǒ, shǐ wǒ sù sǐ, wú jí yú nán, fàn shì zhī fú yě. liù yuè wù chén, shì xiè zú.
晉範文子反自鄢陵，使其祝宗祈死，曰：「君驕侈而克敵，是天益其疾也。難將作矣！愛我者惟祝我，使我速死，無及於難，范氏之福也。」六月戊辰，士燮卒。
yǐ yǒu, tóng méng yú kē líng, xún qī zhī méng yě.
乙酉，同盟於柯陵，尋戚之盟也。
chǔ zi zhòng jiù zhèng, shī yú shǒu zhǐ. zhū hóu hái.
楚子重救鄭，師於首止。諸侯還。
qí qìng kè tōng yú shēng mèng zǐ, yǔ fù rén méng yī chéng niǎn ér rù yú hóng. bào qiān jiàn zhī, yǐ gào guó wǔ zi, wǔ zi zhào qìng kè ér wèi zhī. qìng kè jiǔ bù chū, ér gào fū rén yuē: guó zi zhé wǒ! fū rén nù.
齊慶克通於聲孟子，與婦人蒙衣乘輦而入於閎。鮑牽見之，以告國武子，武子召慶克而謂之。慶克久不出，而告夫人曰：「國子謫我！」夫人怒。
guó zi xiāng líng gōng yǐ huì, gāo bào chù shǒu. jí hái, jiāng zhì, bì mén ér suǒ kè. mèng zǐ sù zhī yuē: gāo bào jiāng bù nà jūn, ér lì gōng zǐ jiǎo. guó zi zhī zhī.
國子相靈公以會，高、鮑處守。及還，將至，閉門而索客。孟子訴之曰：「高、鮑將不納君，而立公子角。國子知之。」
qiū qī yuè rén yín, yuè bào qiān ér zhú gāo wú jiù. wú jiù bēn jǔ, gāo ruò yǐ lú pàn. qí rén lái zhào bào guó ér lì zhī.
秋七月壬寅，刖鮑牽而逐高無咎。無咎奔莒，高弱以盧叛。齊人來召鮑國而立之。
chū, bào guó qù bào shì ér lái, wèi shī xiào shū chén. shī shì bo zǎi, kuāng jù xū jí. shī shì zhī zǎi, yǒu bǎi shì zhī yì. yǔ kuāng jù xū yì, shǐ wèi zǎi. yǐ ràng bào guó, ér zhì yì yān. shī xiào shū yuē: zi shí jí. duì yuē: néng yǔ zhōng liáng, jí shú dà yān! bào guó xiāng shī shì zhōng, gù qí rén qǔ yǐ wèi bào shì hòu. zhòng ní yuē: bào zhuāng zi zhī zhī bù rú kuí, kuí yóu néng wèi qí zú.
初，鮑國去鮑氏而來，為施孝叔臣。施氏卜宰，匡句須吉。施氏之宰，有百室之邑。與匡句須邑，使為宰。以讓鮑國，而致邑焉。施孝叔曰：「子實吉。」對曰：「能與忠良，吉孰大焉！」鮑國相施氏忠，故齊人取以為鮑氏後。仲尼曰：「鮑莊子之知不如葵，葵猶能衛其足。」
dōng, zhū hóu fá zhèng. shí yuè gēng wǔ, wéi zhèng. chǔ gōng zǐ shēn jiù zhèng, shī yú rǔ shàng. shí yī yuè, zhū hóu hái.
冬，諸侯伐鄭。十月庚午，圍鄭。楚公子申救鄭，師於汝上。十一月，諸侯還。
chū, shēng bó mèng shè huán, huò yǔ jǐ qióng guī, shí zhī, qì ér wèi qióng guī, yíng qí huái. cóng ér gē zhī yuē: jì huán zhī shuǐ, zèng wǒ yǐ qióng guī. guī hū! guī hū! qióng guī yíng wú huái hū! jù bù gǎn zhàn yě. hái zì zhèng, rén shēn, zhì yú lí shèn ér zhàn zhī, yuē: yú kǒng sǐ, gù bù gǎn zhàn yě. jīn zhòng fán ér cóng yú, sān nián yǐ, wú shāng yě, yán zhī zhī mò ér zú.
初，聲伯夢涉洹，或與己瓊瑰，食之，泣而為瓊瑰，盈其懷。從而歌之曰：「濟洹之水，贈我以瓊瑰。歸乎！歸乎！瓊瑰盈吾懷乎！」懼不敢占也。還自鄭，壬申，至於貍脤而占之，曰：「余恐死，故不敢占也。今眾繁而從余，三年矣，無傷也，」言之之莫而卒。
qí hóu shǐ cuī zhù wèi dài fū, shǐ qìng kè zuǒ zhī. shuài shī wéi lú. guó zuǒ cóng zhū hóu wéi zhèng, yǐ nán qǐng ér guī. suì rú lú shī, shā qìng kè, yǐ gǔ pàn. qí hóu yǔ zhī méng yú xú guān ér fù zhī. shí èr yuè, lú jiàng, shǐ guó shèng gào nán yú jìn, dài mìng yú qīng.
齊侯使崔杼為大夫，使慶克佐之。帥師圍盧。國佐從諸侯圍鄭，以難請而歸。遂如盧師，殺慶克，以穀叛。齊侯與之盟於徐關而復之。十二月，盧降，使國勝告難於晉，待命於清。
jìn lì gōng chǐ, duō wài bì. fǎn zì yān líng, yù jǐn qù qún dài fū, ér lì qí zuǒ yòu. xū tóng yǐ xū kè zhī fèi yě, yuàn xì shì, ér bì yú lì gōng. xì qí duó yí yáng wǔ tián, wǔ yì bì yú lì gōng. xì chōu yǔ zhǎng yú jiǎo zhēng tián, zhí ér gù zhī, yǔ qí fù mǔ qī zǐ tóng yī yuán. jì, jiǎo yì bì yú lì gōng. luán shū yuàn xì zhì, yǐ qí bù cóng jǐ ér bài chǔ shī yě, yù fèi zhī. shǐ chǔ gōng zǐ fá gào gōng yuē: cǐ zhàn yě, xì zhì shí zhào guǎ jūn. yǐ dōng shī zhī wèi zhì yě, yǔ jūn shuài zhī bù jù yě, yuē: cǐ bì bài! wú yīn fèng sūn zhōu yǐ shì jūn. gōng gào luán shū, shū yuē: qí yǒu yān! bù rán, qǐ qí sǐ zhī bù xù, ér shòu dí shǐ hū? jūn hé cháng shǐ zhū zhōu ér chá zhī! xì zhì pìn yú zhōu, luán shū shǐ sūn zhōu jiàn zhī. gōng shǐ chān zhī, xìn. suì yuàn xì zhì.
晉厲公侈，多外嬖。反自鄢陵，欲盡去群大夫，而立其左右。胥童以胥克之廢也，怨郤氏，而嬖於厲公。郤錡奪夷陽五田，五亦嬖於厲公。郤犫與長魚矯爭田，執而梏之，與其父母妻子同一轅。既，矯亦嬖於厲公。欒書怨郤至，以其不從己而敗楚師也，欲廢之。使楚公子茷告公曰：「此戰也，郤至實召寡君。以東師之未至也，與軍帥之不具也，曰：『此必敗！吾因奉孫周以事君。』」公告欒書，書曰：「其有焉！不然，豈其死之不恤，而受敵使乎？君盍嘗使諸周而察之！」郤至聘於周，欒書使孫周見之。公使覘之，信。遂怨郤至。
lì gōng tián, yǔ fù rén xiān shā ér yǐn jiǔ, hòu shǐ dài fū shā. xì zhì fèng shǐ, sì rén mèng zhāng duó zhī, xì zhì shè ér shā zhī. gōng yuē: jì zǐ qī yú.
厲公田，與婦人先殺而飲酒，後使大夫殺。郤至奉豕，寺人孟張奪之，郤至射而殺之。公曰：「季子欺余。」
lì gōng jiāng zuò nán, xū tóng yuē: bì xiān sān xì, zú dà duō yuàn. qù dà zú bù bī, dí duō yuàn yǒu yōng. gōng yuē: rán. xì shì wén zhī, xì qí yù gōng gōng, yuē: suī sǐ, jūn bì wēi. xì zhì yuē: rén suǒ yǐ lì, xìn zhī yǒng yě. xìn bù pàn jūn, zhī bù hài mín, yǒng bù zuò luàn. shī zī sān zhě, qí shuí yǔ wǒ? sǐ ér duō yuàn, jiāng ān yòng zhī? jūn shí yǒu chén ér shā zhī, qí wèi jūn hé? wǒ zhī yǒu zuì, wú sǐ hòu yǐ! ruò shā bù gū, jiāng shī qí mín, yù ān dé hū? dài mìng ér yǐ! shòu jūn zhī lù, shì yǐ jù dǎng. yǒu dǎng ér zhēng mìng, zuì shú dà yān!
厲公將作難，胥童曰：「必先三郤，族大多怨。去大族不偪，敵多怨有庸。」公曰：「然。」郤氏聞之，郤錡欲攻公，曰：「雖死，君必危。」郤至曰：「人所以立，信、知、勇也。信不叛君，知不害民，勇不作亂。失茲三者，其誰與我？死而多怨，將安用之？君實有臣而殺之，其謂君何？我之有罪，吾死後矣！若殺不辜，將失其民，欲安得乎？待命而已！受君之祿，是以聚黨。有黨而爭命，罪孰大焉！」
rén wǔ, xū tóng yí yáng wǔ shuài jiǎ bā bǎi, jiāng gōng xì shì. zhǎng yú jiǎo qǐng wú yòng zhòng, gōng shǐ qīng fèi tuí zhù zhī, chōu gē jié rèn, ér wěi sòng zhě. sān xì jiāng móu yú xiè. jiǎo yǐ gē shā jū bó kǔ chéng shū yú qí wèi. wēn jì yuē: táo wēi yě! suì qū. jiǎo jí zhū qí chē, yǐ gē shā zhī, jiē shī zhū cháo.
壬午，胥童、夷羊五帥甲八百，將攻郤氏。長魚矯請無用眾，公使清沸魋助之，抽戈結衽，而偽訟者。三郤將謀於榭。矯以戈殺駒伯、苦成叔於其位。溫季曰：「逃威也！」遂趨。矯及諸其車，以戈殺之，皆屍諸朝。
xū tóng yǐ jiǎ jié luán shū zhōng xíng yǎn yú cháo. jiǎo yuē: bù shā èr zi, yōu bì jí jūn. gōng yuē: yī zhāo ér shī sān qīng, yú bù rěn yì yě. duì yuē: rén jiāng rěn jūn. chén wén luàn zài wài wèi jiān, zài nèi wèi guǐ. yù jiān yǐ dé, yù guǐ yǐ xíng. bù shī ér shā, bù kě wèi dé. chén bī ér bù tǎo, bù kě wèi xíng. dé xíng bù lì, jiān guǐ bìng zhì. chén qǐng xíng. suì chū bēn dí. gōng shǐ cí yú èr zi, yuē: guǎ rén yǒu tǎo yú xì shì, xì shì jì fú qí gū yǐ. dài fū wú rǔ, qí fù zhí wèi. jiē zài bài qǐ shǒu yuē: jūn tǎo yǒu zuì, ér miǎn chén yú sǐ, jūn zhī huì yě. èr chén suī sǐ, gǎn wàng jūn dé. nǎi jiē guī. gōng shǐ xū tóng wèi qīng.
胥童以甲劫欒書、中行偃於朝。矯曰：「不殺二子，憂必及君。」公曰：「一朝而屍三卿，余不忍益也。」對曰：「人將忍君。臣聞亂在外為奸，在內為軌。御奸以德，御軌以刑。不施而殺，不可謂德。臣偪而不討，不可謂刑。德刑不立，奸軌並至。臣請行。」遂出奔狄。公使辭於二子，曰：「寡人有討於郤氏，郤氏既伏其辜矣。大夫無辱，其復職位。」皆再拜稽首曰：「君討有罪，而免臣於死，君之惠也。二臣雖死，敢忘君德。」乃皆歸。公使胥童為卿。
gōng yóu yú jiàng lì shì, luán shū zhōng xíng yǎn suì zhí gōng yān. zhào shì gài, shì gài cí. zhào hán jué, hán jué cí, yuē: xī wú chù yú zhào shì, mèng jī zhī chán, wú néng wéi bīng. gǔ rén yǒu yán yuē, shā lǎo niú mò zhī gǎn shī, ér kuàng jūn hū? èr sān zi bù néng shì jūn, yān yòng jué yě!
公游於匠麗氏，欒書、中行偃遂執公焉。召士匄，士匄辭。召韓厥，韓厥辭，曰：「昔吾畜於趙氏，孟姬之讒，吾能違兵。古人有言曰，『殺老牛莫之敢屍』，而況君乎？二三子不能事君，焉用厥也！」
shū yōng rén yǐ chǔ shī zhī bài yě, dào wú rén wéi cháo, fá jià, wéi lí huī, suì shì wú ér bù shè bèi. chǔ gōng zǐ tuó shī xí shū yōng, miè zhī.
舒庸人以楚師之敗也，道吳人圍巢，伐駕，圍厘、虺，遂恃吳而不設備。楚公子橐師襲舒庸，滅之。
rùn yuè yǐ mǎo huì, luán shū zhōng xíng yǎn shā xū tóng. mín bù yǔ xì shì, xū tóng dào jūn wèi luàn, gù jiē shū yuē: jìn shā qí dài fū.
閏月乙卯晦，欒書、中行偃殺胥童。民不與郤氏，胥童道君為亂，故皆書曰：「晉殺其大夫。」
