jīng
【經】

shí yǒu sān nián chūn, qí hóu wèi hóu cì yú chuí jiā.
十有三年春，齊侯、衛侯次於垂葭。

xià, zhú shé yuān yòu.
夏，築蛇淵囿。

dà sōu yú bǐ pú.
大蒐於比蒲。

wèi gōng mèng kōu shuài shī fá cáo.
衛公孟彄帥師伐曹。

qiū, jìn zhào yāng rù yú jìn yáng yǐ pàn.
秋，晉趙鞅入於晉陽以叛。

dōng, jìn xún yín shì jí shè rù yú zhāo gē yǐ pàn.
冬，晉荀寅、士吉射入於朝歌以叛。

jìn zhào yāng guī yú jìn.
晉趙鞅歸於晉。

xuē shì qí jūn bǐ.
薛弒其君比。

chuán
【傳】

shí sān nián chūn, qí hóu wèi hóu cì yú chuí jiā, shí jú shì. shǐ shī fá jìn, jiāng jì hé. zhū dài fū jiē yuē: bù kě. bǐng yì zī yuē: kě. ruì shī fá hé nèi, chuán bì shù rì ér hòu jí jiàng. jiàng bù sān yuè, bù néng chū hé, zé wǒ jì jì shuǐ yǐ. nǎi fá hé nèi. qí hóu jiē liǎn zhū dài fū zhī xuān, wéi bǐng yì zī chéng xuān. qí hóu yù yǔ wèi hóu chéng, yǔ zhī yàn, ér jià chéng guǎng, zài jiǎ yān. shǐ gào yuē: jìn shī zhì yǐ. qí hóu yuē: bǐ jūn zhī jià yě, guǎ rén qǐng shè. nǎi jiè ér yǔ zhī chéng, qū zhī. huò gào yuē: wú jìn shī. nǎi zhǐ.
十三年春，齊侯、衛侯次於垂葭，實郹氏。使師伐晉，將濟河。諸大夫皆曰：「不可。」邴意茲曰：「可。銳師伐河內，傳必數日而後及絳。絳不三月，不能出河，則我既濟水矣。」乃伐河內。齊侯皆斂諸大夫之軒，唯邴意茲乘軒。齊侯欲與衛侯乘，與之宴，而駕乘廣，載甲焉。使告曰：「晉師至矣。」齊侯曰：「比君之駕也，寡人請攝。」乃介而與之乘，驅之。或告曰：「無晉師。」乃止。

jìn zhào yāng wèi hán dān wǔ yuē: guī wǒ wèi gòng wǔ bǎi jiā, wú shě zhū jìn yáng. wǔ xǔ nuò. guī gào qí fù xiōng, fù xiōng jiē yuē: bù kě. wèi shì yǐ wèi hán dān, ér zhì zhū jìn yáng, jué wèi zhī dào yě. bù rú qīn qí ér móu zhī. nǎi rú zhī, ér guī zhī yú jìn yáng. zhào mèng nù, zhào wǔ ér qiú zhū jìn yáng. shǐ qí cóng zhě shuō jiàn ér rù, shè bīn bù kě. nǎi shǐ gào hán dān rén yuē: wú sī yǒu tǎo yú wǔ yě, èr sān zi wéi suǒ yù lì. suì shā wǔ. zhào jì shè bīn yǐ hán dān pàn.
晉趙鞅謂邯鄲午曰：「歸我衛貢五百家，吾舍諸晉陽。」午許諾。歸告其父兄，父兄皆曰：「不可。衛是以為邯鄲，而寘諸晉陽，絕衛之道也。不如侵齊而謀之。」乃如之，而歸之於晉陽。趙孟怒，召午而囚諸晉陽。使其從者說劍而入，涉賓不可。乃使告邯鄲人曰：「吾私有討於午也，二三子唯所欲立。」遂殺午。趙稷、涉賓以邯鄲叛。

xià liù yuè, shàng jūn sī mǎ jí qín wéi hán dān. hán dān wǔ, xún yín zhī shēng yě xún yín, fàn jí shè zhī yīn yě. ér xiāng yǔ mù, gù bù yǔ wéi hán dān, jiāng zuò luàn. dǒng ān yú wén zhī, gào zhào mèng yuē: xiān bèi zhū. zhào mèng yuē: jìn guó yǒu mìng, shǐ huò zhě sǐ, wèi hòu kě yě. ān yú yuē: yǔ qí hài yú mín, níng wǒ dú sǐ. qǐng yǐ wǒ shuō. zhào mèng bù kě.
夏六月，上軍司馬籍秦圍邯鄲。邯鄲午，荀寅之甥也；荀寅，范吉射之姻也。而相與睦，故不與圍邯鄲，將作亂。董安於聞之，告趙孟曰：「先備諸。」趙孟曰：「晉國有命，始禍者死，為後可也。」安於曰：「與其害於民，寧我獨死。請以我說。」趙孟不可。

qiū qī yuè, fàn shì zhōng xíng shì fá zhào shì zhī gōng, zhào yāng bēn jìn yáng. jìn rén wéi zhī. fàn gāo yí wú chǒng yú fàn jí shè, ér yù wèi luàn yú fàn shì. liáng yīng fù bì yú zhī wén zi, wén zi yù yǐ wèi qīng. hán jiǎn zi yǔ zhōng xíng wén zi xiāng è, wèi xiāng zi yì yǔ fàn zhāo zi xiāng è. gù wǔ zǐ móu, jiāng zhú xún yín ér yǐ liáng yīng fù dài zhī, zhú fàn jí shè ér yǐ fàn gāo yí dài zhī. xún lì yán yú jìn hóu yuē: jūn mìng dà chén, shǐ huò zhě sǐ, zài shū zài hé. jīn sān chén shǐ huò, ér dú zhú yāng, xíng yǐ bù jūn yǐ. qǐng jiē zhú zhī.
秋七月，范氏、中行氏伐趙氏之宮，趙鞅奔晉陽。晉人圍之。范皋夷無寵於范吉射，而欲為亂於范氏。梁嬰父嬖於知文子，文子欲以為卿。韓簡子與中行文子相惡，魏襄子亦與范昭子相惡。故五子謀，將逐荀寅而以梁嬰父代之，逐范吉射而以范皋夷代之。荀躒言於晉侯曰：「君命大臣，始禍者死，載書在河。今三臣始禍，而獨逐鞅，刑已不鈞矣。請皆逐之。」

dōng shí yī yuè, xún lì hán bù xìn wèi màn duō fèng gōng yǐ fá fàn shì zhōng xíng shì, fú kè. èr zi jiāng fá gōng, qí gāo jiàng yuē: sān zhé gōng zhī wèi liáng yī. wéi fá jūn wèi bù kě, mín fú yǔ yě. wǒ yǐ fá jūn zài cǐ yǐ. sān jiā wèi mù, kě jǐn kè yě. kè zhī, jūn jiāng shuí yǔ? ruò xiān fá jūn, shì shǐ mù yě. fú tīng, suì fá gōng. guó rén zhù gōng, èr zi bài, cóng ér fá zhī. dīng wèi, xún yín shì jí shè bēn zhāo gē, hán wèi yǐ zhào shì wèi qǐng. shí èr yuè xīn wèi, zhào yāng rù yú jiàng, méng yú gōng gōng.
冬十一月，荀躒、韓不信、魏曼多奉公以伐范氏、中行氏，弗克。二子將伐公，齊高彊曰：「三折肱知為良醫。唯伐君為不可，民弗與也。我以伐君在此矣。三家未睦，可盡克也。克之，君將誰與？若先伐君，是使睦也。」弗聽，遂伐公。國人助公，二子敗，從而伐之。丁未，荀寅、士吉射奔朝歌，韓、魏以趙氏為請。十二月辛未，趙鞅入於絳，盟於公宮。

chū, wèi gōng shū wén zi cháo ér qǐng xiǎng líng gōng, tuì, jiàn shǐ ér gào zhī. shǐ yuē: zi bì huò yǐ, zi fù ér jūn tān, zuì qí jí zi hū. wén zǐ yuē: rán. wú bù xiān gào zi, shì wú zuì yě. jūn jì xǔ wǒ yǐ, qí ruò zhī hé? shǐ yuē: wú hài. zi chén, kě yǐ miǎn. fù ér néng chén, bì miǎn yú nán, shàng xià tóng zhī. xū yě jiāo, qí wáng hū. fù ér bù jiāo zhě xiān, wú wéi zi zhī jiàn. jiāo ér bù wáng zhě, wèi zhī yǒu yě. xū bì yǔ yān. jí wén zi zú, wèi hóu shǐ è yú gōng shū xū, yǐ qí fù yě. gōng shū xū yòu jiāng qù fū rén zhī dǎng, fū rén sù zhī yuē: xū jiāng wèi luàn.
初，衛公叔文子朝而請享靈公，退，見史而告之。史曰：「子必禍矣，子富而君貪，罪其及子乎。」文子曰：「然。吾不先告子，是吾罪也。君既許我矣，其若之何？」史曰：「無害。子臣，可以免。富而能臣，必免於難，上下同之。戌也驕，其亡乎。富而不驕者鮮，吾唯子之見。驕而不亡者，未之有也。戌必與焉。」及文子卒，衛侯始惡於公叔戌，以其富也。公叔戌又將去夫人之黨，夫人愬之曰：「戌將為亂。」