jīng
【經】
shí yǒu wǔ nián chūn, jì sūn xíng fù rú jìn.
十有五年春，季孫行父如晉。
sān yuè, sòng sī mǎ huá sūn lái méng.
三月，宋司馬華孫來盟。
xià, cáo bó lái cháo.
夏，曹伯來朝。
qí rén guī gōng sūn áo zhī sàng.
齊人歸公孫敖之喪。
liù yuè xīn chǒu shuò, rì yǒu shí zhī. gǔ, yòng shēng yú shè.
六月辛丑朔，日有食之。鼓，用牲於社。
dān bó zhì zì qí.
單伯至自齊。
jìn xì quē shuài shī fá cài.
晉郤缺帥師伐蔡。
wù shēn, rù cài.
戊申，入蔡。
qiū, qí rén qīn wǒ xī bǐ.
秋，齊人侵我西鄙。
jì sūn xíng fù rú jìn.
季孫行父如晉。
dōng shí yǒu yī yuè, zhū hóu méng yú hù.
冬十有一月，諸侯盟於扈。
shí yǒu èr yuè, qí rén lái guī zi shū jī.
十有二月，齊人來歸子叔姬。
qí hóu qīn wǒ xī bǐ. suì fá cáo, rù qí fú.
齊侯侵我西鄙。遂伐曹，入其郛。
chuán
【傳】
shí wǔ nián chūn, jì wén zi rú jìn, wèi dān bó yǔ zi shū jī gù yě.
十五年春，季文子如晉，為單伯與子叔姬故也。
sān yuè, sòng huá ǒu lái méng, qí guān jiē cóng zhī. shū yuē sòng sī mǎ huá sūn, guì zhī yě. gōng yǔ zhī yàn, cí yuē: jūn zhī xiān chén dū, dé zuì yú sòng shāng gōng, míng zài zhū hóu zhī cè. chén chéng qí sì, qí gǎn rǔ jūn! qǐng chéng mìng yú yà lǚ. lǔ rén yǐ wèi mǐn.
三月，宋華耦來盟，其官皆從之。書曰「宋司馬華孫」，貴之也。公與之宴，辭曰：「君之先臣督，得罪於宋殤公，名在諸侯之策。臣承其祀，其敢辱君！請承命於亞旅。」魯人以為敏。
xià, cáo bó lái cháo, lǐ yě. zhū hóu wǔ nián zài xiāng cháo, yǐ xiū wáng mìng, gǔ zhī zhì yě.
夏，曹伯來朝，禮也。諸侯五年再相朝，以修王命，古之制也。
qí rén huò wèi mèng shì móu, yuē: lǔ, ěr qīn yě. shì guān zhì zhū táng fù, lǔ bì qǔ zhī. cóng zhī. biàn rén yǐ gào. huì shū yóu huǐ yǐ wèi qǐng, lì yú cháo yǐ dài mìng. xǔ zhī, qǔ ér bìn zhī. qí rén sòng zhī. shū yuē: qí rén guī gōng sūn áo zhī sàng. wèi mèng shì, qiě guó gù yě. zàng shì gòng zhòng. shēng jǐ bù shì, wéi táng ér kū. xiāng zhòng yù wù kū, huì bó yuē: sàng, qīn zhī zhōng yě. suī bù néng shǐ, shàn zhōng kě yě. shǐ yì yǒu yán yuē: xiōng dì zhì měi. jiù fá hè shàn diào zāi jì jìng sàng āi, qíng suī bù tóng, wú jué qí ài, qīn zhī dào yě. zi wú shī dào, hé yuàn yú rén? xiāng zhòng shuō, shuài xiōng dì yǐ kū zhī. tā nián, qí èr zi lái, mèng xiàn zi ài zhī, wén yú guó. huò zèn zhī yuē: jiāng shā zi. xiàn zi yǐ gào jì wén zi. èr zǐ yuē: fū zǐ yǐ ài wǒ wén, wǒ yǐ jiāng shā zi wén, bù yì yuǎn yú lǐ hū? yuǎn lǐ bù rú sǐ. yī rén mén yú jù méng, yī rén mén yú lì qiū, jiē sǐ.
齊人或為孟氏謀，曰：「魯，爾親也。飾棺寘諸堂阜，魯必取之。」從之。卞人以告。惠叔猶毀以為請，立於朝以待命。許之，取而殯之。齊人送之。書曰：「齊人歸公孫敖之喪。」為孟氏，且國故也。葬視共仲。聲己不視，帷堂而哭。襄仲欲勿哭，惠伯曰：「喪，親之終也。雖不能始，善終可也。史佚有言曰：『兄弟致美。』救乏、賀善、吊災、祭敬、喪哀，情雖不同，毋絕其愛，親之道也。子無失道，何怨於人？」襄仲說，帥兄弟以哭之。他年，其二子來，孟獻子愛之，聞於國。或譖之曰：「將殺子。」獻子以告季文子。二子曰：「夫子以愛我聞，我以將殺子聞，不亦遠於禮乎？遠禮不如死。」一人門於句鼆，一人門於戾丘，皆死。
liù yuè xīn chǒu shuò, rì yǒu shí zhī, gǔ yòng shēng yú shè, fēi lǐ yě. rì yǒu shí zhī, tiān zǐ bù jǔ, fá gǔ yú shè, zhū hóu yòng bì yú shè, fá gǔ yú cháo, yǐ zhāo shì shén, xùn mín shì jūn. shì yǒu děng wēi, gǔ zhī dào yě.
六月辛丑朔，日有食之，鼓用牲於社，非禮也。日有食之，天子不舉，伐鼓於社，諸侯用幣於社，伐鼓於朝，以昭事神，訓民事君。示有等威，古之道也。
qí rén xǔ dān bó qǐng ér shè zhī, shǐ lái zhì mìng. shū yuē: dān bó zhì zì qí. guì zhī yě.
齊人許單伯請而赦之，使來致命。書曰：「單伯至自齊。」貴之也。
xīn chéng zhī méng, cài rén bù yǔ. jìn xì quē yǐ shàng jūn xià jūn fá cài, yuē: jūn ruò, bù kě yǐ dài. wù shēn, rù cài, yǐ chéng xià zhī méng ér hái. fán shèng guó, yuē miè zhī huò dài chéng yān, yuē rù zhī.
新城之盟，蔡人不與。晉郤缺以上軍、下軍伐蔡，曰：「君弱，不可以怠。」戊申，入蔡，以城下之盟而還。凡勝國，曰「滅之」；獲大城焉，曰「入之」。
qiū, qí rén qīn wǒ xī bǐ, gù jì wén zi gào yú jìn.
秋，齊人侵我西鄙，故季文子告於晉。
dōng shí yī yuè, jìn hóu sòng gōng wèi hóu cài hóu chén hóu zhèng bó xǔ nán cáo bó méng yú hù, xún xīn chéng zhī méng, qiě móu fá qí yě. qí rén lù jìn hóu, gù bù kè ér hái. yú shì yǒu qí nán, shì yǐ gōng bù huì. shū yuē: zhū hóu méng yú hù. wú néng wèi gù yě. fán zhū hóu huì, gōng bù yǔ, bù shū, huì jūn è yě. yǔ ér bù shū, hòu yě. qí rén lái guī zi shū jī, wáng gù yě.
冬十一月，晉侯、宋公、衛侯、蔡侯、陳侯、鄭伯、許男、曹伯盟於扈，尋新城之盟，且謀伐齊也。齊人賂晉侯，故不克而還。於是有齊難，是以公不會。書曰：「諸侯盟於扈。」無能為故也。凡諸侯會，公不與，不書，諱君惡也。與而不書，後也。齊人來歸子叔姬，王故也。
qí hóu qīn wǒ xī bǐ, wèi zhū hóu bù néng yě. suì fá cáo, rù qí fú, tǎo qí lái cháo yě. jì wén zǐ yuē: qí hóu qí bù miǎn hū? jǐ zé wú lǐ, ér tǎo yú yǒu lǐ zhě yuē: nǚ hé gù xíng lǐ! lǐ yǐ shùn tiān, tiān zhī dào yě. jǐ zé fǎn tiān, ér yòu yǐ tǎo rén, nán yǐ miǎn yǐ. shī yuē: hú bù xiāng wèi, bù wèi yú tiān? jūn zǐ zhī bù nüè yòu jiàn, wèi yú tiān yě. zài zhōu sòng yuē: wèi tiān zhī wēi, yú shí bǎo zhī. bù wèi yú tiān, jiāng hé néng bǎo? yǐ luàn qǔ guó, fèng lǐ yǐ shǒu, yóu jù bù zhōng, duō xíng wú lǐ, fú néng zài yǐ!
齊侯侵我西鄙，謂諸侯不能也。遂伐曹，入其郛，討其來朝也。季文子曰：「齊侯其不免乎？己則無禮，而討於有禮者曰：『女何故行禮！』禮以順天，天之道也。己則反天，而又以討人，難以免矣。《詩》曰：『胡不相畏，不畏於天？』君子之不虐幼賤，畏於天也。在《周頌》曰：『畏天之威，於時保之。』不畏於天，將何能保？以亂取國，奉禮以守，猶懼不終，多行無禮，弗能在矣！」
