jīng
【經】

shí yǒu sì nián chūn, wáng zhēng yuè, jì sūn sù shū lǎo huì jìn shì gài qí rén sòng rén wèi rén zhèng gōng sūn chài cáo rén jǔ rén zhū rén téng rén xuē rén qǐ rén xiǎo zhū rén huì wú yú xiàng.
十有四年春，王正月，季孫宿、叔老會晉士匄、齊人、宋人、衛人、鄭公孫蠆、曹人、莒人、邾人、滕人、薛人、杞人、小邾人會吳於向。

èr yuè yǐ wèi shuò, rì yǒu shí zhī.
二月乙未朔，日有食之。

xià sì yuè, shū sūn bào huì jìn xún yǎn qí rén sòng rén wèi běi gōng kuò zhèng gōng sūn chài cáo rén jǔ rén zhū rén téng rén xuē rén qǐ rén xiǎo zhū rén fá qín.
夏四月，叔孫豹會晉荀偃、齊人、宋人、衛北宮括、鄭公孫蠆、曹人、莒人、邾人、滕人、薛人、杞人、小邾人伐秦。

jǐ wèi, wèi hóu chū bēn qí.
己未，衛侯出奔齊。

jǔ rén qīn wǒ dōng bǐ.
莒人侵我東鄙。

qiū, chǔ gōng zǐ zhēn shuài shī fá wú.
秋，楚公子貞帥師伐吳。

dōng, jì sūn sù huì jìn shì gài sòng huá yuè wèi sūn lín fù zhèng gōng sūn chài jǔ rén zhū rén yú qī.
冬，季孫宿會晉士匄、宋華閱、衛孫林父、鄭公孫蠆、莒人、邾人於戚。

chuán
【傳】

shí sì nián chūn, wú gào bài yú jìn. huì yú xiàng, wèi wú móu chǔ gù yě. fàn xuān zi shù wú zhī bù dé yě, yǐ tuì wú rén. zhí jǔ gōng zǐ wù lóu, yǐ qí tōng chǔ shǐ yě. jiāng zhí róng zi jū zhī. fàn xuān zi qīn shù zhū cháo, yuē: lái! jiāng róng shì, xī qín rén pò zhú nǎi zǔ wú lí yú guā zhōu, nǎi zǔ wú lí bèi shān gài, méng jīng jí, yǐ lái guī wǒ xiān jūn. wǒ xiān jūn huì gōng yǒu bù tiǎn zhī tián, yǔ nǚ pōu fēn ér shí zhī. jīn zhū hóu zhī shì wǒ guǎ jūn, bù rú xī zhě, gài yán yǔ lòu xiè, zé zhí nǚ zhī yóu. jié cháo zhī shì, ěr wú yǔ yān! yǔ jiāng zhí nǚ! duì yuē: xī qín rén fù shì qí zhòng, tān yú tǔ dì, zhú wǒ zhū róng. huì gōng juān qí dà dé, wèi wǒ zhū róng shì sì yuè zhī yì zhòu yě, wú shì jiǎn qì. cì wǒ nán bǐ zhī tián, hú lí suǒ jū, chái láng suǒ háo. wǒ zhū róng chú jiǎn qí jīng jí, qū qí hú lí chái láng, yǐ wèi xiān jūn bù qīn bù pàn zhī chén, zhì yú jīn bù èr. xī wén gōng yǔ qín fá zhèng, qín rén qiè yǔ zhèng méng ér shě shù yān, yú shì hū yǒu xiáo zhī shī. jìn yù qí shàng, róng kàng qí xià, qín shī bù fù, wǒ zhū róng shí rán. pì rú bǔ lù, jìn rén jiǎo zhī, zhū róng jǐ zhī, yǔ jìn bó zhī, róng hé yǐ bù miǎn? zì shì yǐ lái, jìn zhī bǎi yì, yǔ wǒ zhū róng xiāng jì yú shí, yǐ cóng zhí zhèng, yóu xiáo zhì yě. qǐ gǎn lí tì? jīn guān zhī shī lǚ, wú nǎi shí yǒu suǒ què, yǐ xié zhū hóu, ér zuì wǒ zhū róng! wǒ zhū róng yǐn shí yī fú, bù yǔ huá tóng, zhì bì bù tōng, yán yǔ bù dá, hé è zhī néng wèi? bù yǔ yú huì, yì wú méng yān! fù qīng yíng ér tuì. xuān zi cí yān, shǐ jí shì yú huì, chéng kǎi tì yě. yú shì, zi shū qí zi wèi jì wǔ zi jiè yǐ huì, zì shì jìn rén qīng lǔ bì, ér yì jìng qí shǐ.
十四年春，吳告敗於晉。會於向，為吳謀楚故也。范宣子數吳之不德也，以退吳人。執莒公子務婁，以其通楚使也。將執戎子駒支。范宣子親數諸朝，曰：「來！姜戎氏，昔秦人迫逐乃祖吾離於瓜州，乃祖吾離被苫蓋，蒙荊棘，以來歸我先君。我先君惠公有不腆之田，與女剖分而食之。今諸侯之事我寡君，不如昔者，蓋言語漏洩，則職女之由。詰朝之事，爾無與焉！與將執女！」對曰：「昔秦人負恃其眾，貪於土地，逐我諸戎。惠公蠲其大德，謂我諸戎是四岳之裔胄也，毋是翦棄。賜我南鄙之田，狐狸所居，豺狼所嗥。我諸戎除翦其荊棘，驅其狐狸豺狼，以為先君不侵不叛之臣，至於今不貳。昔文公與秦伐鄭，秦人竊與鄭盟而舍戍焉，於是乎有殽之師。晉御其上，戎亢其下，秦師不復，我諸戎實然。譬如捕鹿，晉人角之，諸戎掎之，與晉踣之，戎何以不免？自是以來，晉之百役，與我諸戎相繼於時，以從執政，猶殽志也。豈敢離逷？今官之師旅，無乃實有所闕，以攜諸侯，而罪我諸戎！我諸戎飲食衣服，不與華同，贄幣不通，言語不達，何惡之能為？不與於會，亦無瞢焉！」賦《青蠅》而退。宣子辭焉，使即事於會，成愷悌也。於是，子叔齊子為季武子介以會，自是晉人輕魯幣，而益敬其使。

wú zi zhū fán jì chú sàng, jiāng lì jì zhá. jì zhá cí yuē: cáo xuān gōng zhī zú yě, zhū hóu yǔ cáo rén bù yì cáo jūn, jiāng lì zi zāng. zi zāng qù zhī, suì fú wèi yě, yǐ chéng cáo jūn. jūn zǐ yuē: néng shǒu jié. jūn, yì sì yě. shuí gǎn jiān jūn? yǒu guó, fēi wú jié yě. zhá suī bù cái, yuàn fù yú zi zāng, yǐ wú shī jié. gù lì zhī, qì qí shì ér gēng. nǎi shě zhī.
吳子諸樊既除喪，將立季札。季札辭曰：「曹宣公之卒也，諸侯與曹人不義曹君，將立子臧。子臧去之，遂弗為也，以成曹君。君子曰：『能守節。』君，義嗣也。誰敢奸君？有國，非吾節也。札雖不才，願附於子臧，以無失節。」固立之，棄其室而耕。乃舍之。

xià, zhū hóu zhī dài fū cóng jìn hóu fá qín, yǐ bào lì zhī yì yě. jìn hóu dài yú jìng, shǐ liù qīng shuài zhū hóu zhī shī yǐ jìn. jí jīng, bù jì. shū xiàng jiàn shū sūn mù zi, mù zi fù páo yǒu kǔ yè. shū xiàng tuì ér jù zhōu, lǔ rén jǔ rén xiān jì. zhèng zi jiǎo jiàn wèi běi gōng yì zǐ yuē: yǔ rén ér bù gù, qǔ è mò shén yān! ruò shè jì hé? yì zi shuō. èr zi jiàn zhū hóu zhī shī ér quàn zhī jì, jì jīng ér cì. qín rén dú jīng shàng liú, shī rén duō sǐ. zhèng sī mǎ zi jiǎo shuài zhèng shī yǐ jìn, shī jiē cóng zhī, zhì yú yù lín, bù huò chéng yān. xún yǎn lìng yuē: jī míng ér jià, sāi jǐng yí zào, wéi yú mǎ shǒu shì zhān! luán yǎn yuē: jìn guó zhī mìng, wèi shì yǒu yě. yú mǎ shǒu yù dōng. nǎi guī. xià jūn cóng zhī. zuǒ shǐ wèi wèi zhuāng zǐ yuē: bù dài zhōng xíng bó hū? zhuāng zǐ yuē: fū zǐ mìng cóng shuài. luán bó, wú shuài yě, wú jiāng cóng zhī. cóng shuài, suǒ yǐ dài fū zǐ yě. bó yóu yuē: wú lìng shí guò, huǐ zhī hé jí, duō yí qín qín. nǎi mìng dà hái. jìn rén wèi zhī qiān yán zhī yì.
夏，諸侯之大夫從晉侯伐秦，以報櫟之役也。晉侯待於竟，使六卿帥諸侯之師以進。及涇，不濟。叔向見叔孫穆子，穆子賦《匏有苦葉》。叔向退而具舟，魯人、莒人先濟。鄭子蟜見衛北宮懿子曰：「與人而不固，取惡莫甚焉！若社稷何？」懿子說。二子見諸侯之師而勸之濟，濟涇而次。秦人毒涇上流，師人多死。鄭司馬子蟜帥鄭師以進，師皆從之，至於棫林，不獲成焉。荀偃令曰：「雞鳴而駕，塞井夷灶，唯余馬首是瞻！」欒黶曰：「晉國之命，未是有也。余馬首欲東。」乃歸。下軍從之。左史謂魏莊子曰：「不待中行伯乎？」莊子曰：「夫子命從帥。欒伯，吾帥也，吾將從之。從帥，所以待夫子也。」伯游曰：「吾令實過，悔之何及，多遺秦禽。」乃命大還。晉人謂之遷延之役。

luán zhēn yuē: cǐ yì yě, bào lì zhī bài yě. yì yòu wú gōng, jìn zhī chǐ yě. wú yǒu èr wèi yú róng lù, gǎn bù chǐ hū? yǔ shì yāng chí qín shī, sǐ yān. shì yāng fǎn, luán yǎn wèi shì gài yuē: yú dì bù yù wǎng, ér zi zhào zhī. yú dì sǐ, ér zi lái, shì ér zi shā yú zhī dì yě. fú zhú, yú yì jiāng shā zhī. shì yāng bēn qín. yú shì, qí cuī zhù sòng huá yuè zhòng jiāng huì fá qín, bù shū, duò yě. xiàng zhī huì yì rú zhī. wèi běi gōng kuò bù shū yú xiàng, shū yú fá qín, shè yě.
欒鍼曰：「此役也，報櫟之敗也。役又無功，晉之恥也。吾有二位於戎路，敢不恥乎？」與士鞅馳秦師，死焉。士鞅反，欒黶謂士匄曰：「余弟不欲往，而子召之。余弟死，而子來，是而子殺余之弟也。弗逐，余亦將殺之。」士鞅奔秦。於是，齊崔杼、宋華閱、仲江會伐秦，不書，惰也。向之會亦如之。衛北宮括不書於向，書於伐秦，攝也。

qín bó wèn yú shì yāng yuē: jìn dài fū qí shuí xiān wáng? duì yuē: qí luán shì hū! qín bó yuē: yǐ qí tài hū? duì yuē: rán. luán yǎn tài nüè yǐ shèn, yóu kě yǐ miǎn. qí zài yíng hū! qín bó yuē: hé gù? duì yuē: wǔ zi zhī dé zài mín, rú zhōu rén zhī sī zhào gōng yān, ài qí gān táng, kuàng qí zi hū? luán yǎn sǐ, yíng zhī shàn wèi néng jí rén, wǔ zi suǒ shī méi yǐ, ér yǎn zhī yuàn shí zhāng, jiāng yú shì hū zài. qín bó yǐ wèi zhī yán, wèi zhī qǐng yú jìn ér fù zhī.
秦伯問於士鞅曰：「晉大夫其誰先亡？」對曰：「其欒氏乎！」秦伯曰：「以其汰乎？」對曰：「然。欒黶汰虐已甚，猶可以免。其在盈乎！」秦伯曰：「何故？」對曰：「武子之德在民，如周人之思召公焉，愛其甘棠，況其子乎？欒黶死，盈之善未能及人，武子所施沒矣，而黶之怨實章，將於是乎在。」秦伯以為知言，為之請於晉而復之。

wèi xiàn gōng jiè sūn wén zi níng huì zi shí, jiē fú ér cháo. rì gàn bù zhào, ér shè hóng yú yòu. èr zi cóng zhī, bù shì pí guān ér yǔ zhī yán. èr zi nù. sūn wén zi rú qī, sūn kuǎi rù shǐ. gōng yǐn zhī jiǔ, shǐ dà shī gē qiǎo yán zhī zú zhāng. dà shī cí, shī cáo qǐng wèi zhī. chū, gōng yǒu bì qiè, shǐ shī cáo huì zhī qín, shī cáo biān zhī. gōng nù, biān shī cáo sān bǎi. gù shī cáo yù gē zhī, yǐ nù sūn zi yǐ bào gōng. gōng shǐ gē zhī, suì sòng zhī.
衛獻公戒孫文子、甯惠子食，皆服而朝。日旰不召，而射鴻於囿。二子從之，不釋皮冠而與之言。二子怒。孫文子如戚，孫蒯入使。公飲之酒，使大師歌《巧言》之卒章。大師辭，師曹請為之。初，公有嬖妾，使師曹誨之琴，師曹鞭之。公怒，鞭師曹三百。故師曹欲歌之，以怒孫子以報公。公使歌之，遂誦之。

kuǎi jù, gào wén zi. wén zǐ yuē: jūn jì wǒ yǐ, fú xiān, bì sǐ. bìng tǎng yú qī, ér rù jiàn qú bó yù yuē: jūn zhī bào nüè, zi suǒ zhī yě. dà jù shè jì zhī qīng fù, jiāng ruò zhī hé? duì yuē: jūn zhì qí guó, chén gǎn jiān zhī? suī jiān zhī, yōng zhī yù hū? suì xíng, cóng jìn guān chū. gōng shǐ zi chā tú zi bó zi pí yǔ sūn zi méng yú qiū gōng, sūn zi jiē shā zhī.
蒯懼，告文子。文子曰：「君忌我矣，弗先，必死。」並帑於戚，而入見蘧伯玉曰：「君之暴虐，子所知也。大懼社稷之傾覆，將若之何？」對曰：「君制其國，臣敢奸之？雖奸之，庸知愈乎？」遂行，從近關出。公使子[插圖]、子伯、子皮與孫子盟於丘宮，孫子皆殺之。

sì yuè jǐ wèi, zi zhǎn bēn qí. gōng rú juàn, shǐ zi xíng yú sūn zi, sūn zi yòu shā zhī. gōng chū bēn qí, sūn shì zhuī zhī, bài gōng tú yú ā zé. juàn rén zhí zhī. chū, yǐn gōng tuó xué shè yú yǔ gōng chāi, yǔ gōng chāi xué shè yú gōng sūn dīng. èr zi zhuī gōng, gōng sūn dīng yù gōng. zi yú yuē: shè wèi bèi shī, bù shè wèi lù, shè wèi lǐ hū. shè liǎng qú ér hái. yǐn gōng tuó yuē: zi wèi shī, wǒ zé yuǎn yǐ. nǎi fǎn zhī. gōng sūn dīng shòu gōng pèi ér shè zhī, guàn bì. zi xiān cóng gōng.
四月己未，子展奔齊。公如鄄，使子行於孫子，孫子又殺之。公出奔齊，孫氏追之，敗公徒於阿澤。鄄人執之。初，尹公佗學射於庾公差，庾公差學射於公孫丁。二子追公，公孫丁御公。子魚曰：「射為背師，不射為戮，射為禮乎。」射兩軥而還。尹公佗曰：「子為師，我則遠矣。」乃反之。公孫丁授公轡而射之，貫臂。子鮮從公。

jí jìng, gōng shǐ zhù zōng gào wáng, qiě gào wú zuì. dìng jiāng yuē: wú shén hé gào? ruò yǒu, bù kě wū yě. yǒu zuì, ruò hé gào wú? shě dà chén ér yǔ xiǎo chén móu, yī zuì yě. xiān jūn yǒu zhǒng qīng yǐ wèi shī bǎo, ér miè zhī, èr zuì yě. yú yǐ jīn zhì shì xiān jūn, ér bào qiè shǐ yú, sān zuì yě. gào wáng ér yǐ, wú gào wú zuì.
及竟，公使祝宗告亡，且告無罪。定姜曰：「無神何告？若有，不可誣也。有罪，若何告無？舍大臣而與小臣謀，一罪也。先君有冢卿以為師保，而蔑之，二罪也。余以巾櫛事先君，而暴妾使余，三罪也。告亡而已，無告無罪。」

gōng shǐ hòu chéng shū diào yú wèi, yuē: guǎ jūn shǐ jí, wén jūn bù fǔ shè jì, ér yuè zài tā jìng, ruò zhī hé bù diào? yǐ tóng méng zhī gù, shǐ jí gǎn sī yú zhí shì yuē: yǒu jūn bù diào, yǒu chén bù mǐn, jūn bù shè yòu, chén yì bù shuài zhí, zēng yín fā xiè, qí ruò zhī hé? wèi rén shǐ dà shū yí duì yuē: qún chén bù nìng, dé zuì yú guǎ jūn. guǎ jūn bù yǐ jí xíng ér dào qì zhī, yǐ wèi jūn yōu. jūn bù wàng xiān jūn zhī hǎo, rǔ diào qún chén, yòu zhòng xù zhī. gǎn bài jūn mìng zhī rǔ, zhòng bài dà kuàng. hòu sūn guī, fù mìng, yǔ zāng wǔ zhòng yuē: wèi jūn qí bì guī hū! yǒu dà shū yí yǐ shǒu, yǒu mǔ dì chā tú yǐ chū, huò fǔ qí nèi, huò yíng qí wài, néng wú guī hū?
公使厚成叔吊於衛，曰：「寡君使瘠，聞君不撫社稷，而越在他竟，若之何不吊？以同盟之故，使瘠敢私於執事曰：『有君不弔，有臣不敏，君不赦宥，臣亦不帥職，增淫發洩，其若之何？』」衛人使大叔儀對曰：「群臣不佞，得罪於寡君。寡君不以即刑而悼棄之，以為君憂。君不忘先君之好，辱吊群臣，又重恤之。敢拜君命之辱，重拜大貺。」厚孫歸，復命，語臧武仲曰：「衛君其必歸乎！有大叔儀以守，有母弟 [插圖]以出，或撫其內，或營其外，能無歸乎？」

qí rén yǐ lái jì wèi hóu. jí qí fù yě, yǐ lái liáng guī. yòu zǎi gǔ cóng ér táo guī, wèi rén jiāng shā zhī. cí yuē: yú bù shuō chū yǐ, yú hú qiú ér gāo xiù. nǎi shè zhī. wèi rén lì gōng sūn piāo, sūn lín fù níng zhí xiāng zhī, yǐ tīng mìng yú zhū hóu.
齊人以郲寄衛侯。及其復也，以郲糧歸。右宰穀從而逃歸，衛人將殺之。辭曰：「余不說初矣，余狐裘而羔袖。」乃赦之。衛人立公孫剽，孫林父、甯殖相之，以聽命於諸侯。

wèi hóu zài lái. zāng hé rú qí, yàn wèi hóu. wèi hóu yǔ zhī yán, nüè. tuì ér gào qí rén yuē: wèi hóu qí bù dé rù yǐ! qí yán fèn tǔ yě, wáng ér bù biàn, hé yǐ fù guó? zi zhǎn zi xiān wén zhī, jiàn zāng hé, yǔ zhī yán, dào. zāng sūn shuō, wèi qí rén yuē: wèi jūn bì rù. fū èr zi zhě, huò wǎn zhī, huò tuī zhī, yù wú rù, dé hū?
衛侯在郲。臧紇如齊，唁衛侯。衛侯與之言，虐。退而告其人曰：「衛侯其不得入矣！其言糞土也，亡而不變，何以復國？」子展、子鮮聞之，見臧紇，與之言，道。臧孫說，謂其人曰：「衛君必入。夫二子者，或輓之，或推之，欲無入，得乎？」

shī guī zì fá qín, jìn hóu shě xīn jūn, lǐ yě, chéng guó bù guò bàn tiān zǐ zhī jūn, zhōu wèi liù jūn, zhū hóu zhī dà zhě, sān jūn kě yě. yú shì zhī shuò shēng yíng ér sǐ, yíng shēng liù nián ér wǔ zi zú, zhì qiú yì yòu, jiē wèi kě lì yě. xīn jūn wú shuài, gù shě zhī.
師歸自伐秦，晉侯舍新軍，禮也，成國不過半天子之軍，周為六軍，諸侯之大者，三軍可也。於是知朔生盈而死，盈生六年而武子卒，彘裘亦幼，皆未可立也。新軍無帥，故舍之。

shī kuàng shì yú jìn hóu. jìn hóu yuē: wèi rén chū qí jūn, bù yì shén hū? duì yuē: huò zhě qí jūn shí shén. liáng jūn jiāng shǎng shàn ér xíng yín, yǎng mín rú zi, gài zhī rú tiān, róng zhī rú dì. mín fèng qí jūn, ài zhī rú fù mǔ, yǎng zhī rú rì yuè, jìng zhī rú shén míng, wèi zhī rú léi tíng, qí kě chū hū? fū jūn, shén zhī zhǔ ér mín zhī wàng yě. ruò kùn mín zhī zhǔ, guì shén fá sì, bǎi xìng jué wàng, shè jì wú zhǔ, jiāng ān yòng zhī? fú qù hé wèi? tiān shēng mín ér lì zhī jūn, shǐ sī mù zhī, wù shǐ shī xìng. yǒu jūn ér wèi zhī èr, shǐ shī bǎo zhī, wù shǐ guò dù. shì gù tiān zǐ yǒu gōng, zhū hóu yǒu qīng, qīng zhì cè shì, dài fū yǒu èr zōng, shì yǒu péng yǒu, shù rén gōng shāng zào lì mù yǔ jiē yǒu qīn nì, yǐ xiāng fǔ zuǒ yě. shàn zé shǎng zhī, guò zé kuāng zhī, huàn zé jiù zhī, shī zé gé zhī. zì wáng yǐ xià, gè yǒu fù xiōng zǐ dì, yǐ bǔ chá qí zhèng. shǐ wèi shū, gǔ wèi shī, gōng sòng zhēn jiàn, dài fū guī huì, shì chuán yán, shù rén bàng, shāng lǚ yú shì, bǎi gōng xiàn yì. gù xià shū yuē: qiú rén yǐ mù duó xùn yú lù. guān shī xiāng guī, gōng zhí yì shì yǐ jiàn. zhēng yuè mèng chūn, yú shì hū yǒu zhī, jiàn shī cháng yě. tiān zhī ài mín shén yǐ. qǐ qí shǐ yī rén sì yú mín shàng, yǐ cóng qí yín, ér qì tiān dì zhī xìng? bì bù rán yǐ.
師曠恃於晉侯。晉侯曰：「衛人出其君，不亦甚乎？」對曰：「或者其君實甚。良君將賞善而刑淫，養民如子，蓋之如天，容之如地。民奉其君，愛之如父母，仰之如日月，敬之如神明，畏之如雷霆，其可出乎？夫君，神之主而民之望也。若困民之主，匱神乏祀，百姓絕望，社稷無主，將安用之？弗去何為？天生民而立之君，使司牧之，勿使失性。有君而為之貳，使師保之，勿使過度。是故天子有公，諸侯有卿，卿置側室，大夫有貳宗，士有朋友，庶人、工、商、皂、隸、牧、圉皆有親暱，以相輔佐也。善則賞之，過則匡之，患則救之，失則革之。自王以下，各有父兄子弟，以補察其政。史為書，瞽為詩，工誦箴諫，大夫規誨，士傳言，庶人謗，商旅於市，百工獻藝。故《夏書》曰：『遒人以木鐸徇於路。官師相規，工執藝事以諫。』正月孟春，於是乎有之，諫失常也。天之愛民甚矣。豈其使一人肆於民上，以從其淫，而棄天地之性？必不然矣。」

qiū, chǔ zi wèi yōng pǔ zhī yì gù, zǐ náng shī yú táng yǐ fá wú, wú bù chū ér hái. zǐ náng diàn, yǐ wú wèi bù néng ér fú jǐng. wú rén zì gāo zhōu zhī ài, yào ér jī zhī, chǔ rén bù néng xiāng jiù. wú rén bài zhī, huò chǔ gōng zǐ yí gǔ.
秋，楚子為庸浦之役故，子囊師於棠以伐吳，吳不出而還。子囊殿，以吳為不能而弗儆。吳人自皋舟之隘，要而擊之，楚人不能相救。吳人敗之，獲楚公子宜穀。

wáng shǐ liú dìng gōng cì qí hóu mìng, yuē: xī bó jiù dà gōng, yòu wǒ xiān wáng, gǔ gōng zhōu shì, shī bǎo wàn mín, shì zuò dà shī, yǐ biǎo dōng hǎi. wáng shì zhī bù huài, yī bó jiù shì lài. jīn yú mìng nǚ huán! zī lǜ jiù shì zhī diǎn, zuǎn nǎi zǔ kǎo, wú tiǎn nǎi jiù. jìng zhī zāi, wú fèi zhèn mìng!
王使劉定公賜齊侯命，曰：「昔伯舅大公，右我先王，股肱周室，師保萬民，世胙大師，以表東海。王室之不壞，繄伯舅是賴。今余命女環！茲率舅氏之典，纂乃祖考，無忝乃舊。敬之哉，無廢朕命！」

jìn hóu wèn wèi gù yú zhōng xíng xiàn zi, duì yuē: bù rú yīn ér dìng zhī, wèi yǒu jūn yǐ. fá zhī, wèi kě yǐ dé zhì ér qín zhū hóu. shǐ yì yǒu yán yuē: yīn zhòng ér fǔ zhī. zhòng huī yǒu yán yuē: wáng zhě wǔ zhī, luàn zhě qǔ zhī, tuī wáng gù cún, guó zhī dào yě. jūn qí dìng wèi yǐ dài shí hū!
晉侯問衛故於中行獻子，對曰：「不如因而定之，衛有君矣。伐之，未可以得志而勤諸侯。史佚有言曰：『因重而撫之。』仲虺有言曰：『亡者侮之，亂者取之，推亡固存，國之道也。』君其定衛以待時乎！」

dōng, huì yú qī, móu dìng wèi yě.
冬，會於戚，謀定衛也。

fàn xuān zi jiǎ yǔ máo yú qí ér fú guī, qí rén shǐ èr.
范宣子假羽毛於齊而弗歸，齊人始貳。

chǔ zǐ náng hái zì fá wú, zú. jiāng sǐ, yí yán wèi zi gēng: bì chéng yǐng. jūn zǐ wèi: zǐ náng zhōng. jūn hōng bù wàng zēng qí míng, jiāng sǐ bù wàng wèi shè jì, kě bù wèi zhōng hū? zhōng, mín zhī wàng yě. shī yuē: xíng guī yú zhōu, wàn mín suǒ wàng. zhōng yě.
楚子囊還自伐吳，卒。將死，遺言謂子庚：「必城郢。」君子謂：「子囊忠。君薨不忘增其名，將死不忘衛社稷，可不謂忠乎？忠，民之望也。《詩》曰：『行歸於周，萬民所望。』忠也。」