jīng
【經】

liù nián chūn, wáng zhēng yuè, qǐ bó yì gū zú.
六年春，王正月，杞伯益姑卒。

zàng qín jǐng gōng.
葬秦景公。

xià, jì sūn sù rú jìn.
夏，季孫宿如晉。

zàng qǐ wén gōng.
葬杞文公。

sòng huá hé bǐ chū bēn wèi.
宋華合比出奔衛。

qiū jiǔ yuè, dà yú.
秋九月，大雩。

chǔ wěi bà shuài shī fá wú.
楚薳罷帥師伐吳。

dōng, shū gōng rú chǔ.
冬，叔弓如楚。

qí hóu fá běi yàn.
齊侯伐北燕。

chuán
【傳】

liù nián chūn, wáng zhēng yuè, qǐ wén gōng zú, diào rú tóng méng, lǐ yě. dài fū rú qín, zàng jǐng gōng, lǐ yě.
六年春，王正月，杞文公卒，吊如同盟，禮也。大夫如秦，葬景公，禮也。

sān yuè, zhèng rén zhù xíng shū. shū xiàng shǐ yí zi chǎn shū yuē: shǐ wú yǒu yú yú zi, jīn zé yǐ yǐ. xī xiān wáng yì shì yǐ zhì, bù wèi xíng pì, jù mín zhī yǒu zhēng xīn yě. yóu bù kě jìn yù, shì gù xián zhī yǐ yì, jiū zhī yǐ zhèng, xíng zhī yǐ lǐ, shǒu zhī yǐ xìn, fèng zhī yǐ rén, zhì wèi lù wèi yǐ quàn qí cóng, yán duàn xíng fá yǐ wēi qí yín. jù qí wèi yě, gù huì zhī yǐ zhōng, sǒng zhī yǐ xíng, jiào zhī yǐ wù, shǐ zhī yǐ hé, lín zhī yǐ jìng, lì zhī yǐ qiáng, duàn zhī yǐ gāng. yóu qiú shèng zhé zhī shàng, míng chá zhī guān, zhōng xìn zhī zhǎng, cí huì zhī shī, mín yú shì hū kě rèn shǐ yě, ér bù shēng huò luàn. mín zhī yǒu pì, zé bù jì yú shàng, bìng yǒu zhēng xīn, yǐ zhēng yú shū, ér jiǎo xìng yǐ chéng zhī, fú kě wèi yǐ. xià yǒu luàn zhèng ér zuò yǔ xíng, shāng yǒu luàn zhèng ér zuò tāng xíng, zhōu yǒu luàn zhèng ér zuò jiǔ xíng, sān pì zhī xìng, jiē shū shì yě. jīn wú zi xiāng zhèng guó, zuò fēng xù, lì bàng zhèng, zhì cān pì, zhù xíng shū, jiāng yǐ jìng mín, bù yì nán hū? shī yuē: yí shì xíng wén wáng zhī dé, rì jìng sì fāng. yòu yuē: yí xíng wén wáng, wàn bāng zuò fú. rú shì, hé pì zhī yǒu? mín zhī zhēng duān yǐ, jiāng qì lǐ ér zhēng yú shū. zhuī dāo zhī mò, jiāng jǐn zhēng zhī. luàn yù zī fēng, huì lù bìng xíng, zhōng zi zhī shì, zhèng qí bài hū! xī wén zhī, guó jiāng wáng, bì duō zhì, qí cǐ zhī wèi hū! fù shū yuē: ruò wú zi zhī yán. qiáo bù cái, bù néng jí zi sūn, wú yǐ jiù shì yě. jì bù chéng mìng, gǎn wàng dà huì?
三月，鄭人鑄刑書。叔向使詒子產書曰：「始吾有虞於子，今則已矣。昔先王議事以制，不為刑辟，懼民之有爭心也。猶不可禁御，是故閒之以義，糾之以政，行之以禮，守之以信，奉之以仁，制為祿位以勸其從，嚴斷刑罰以威其淫。懼其未也，故誨之以忠，聳之以行，教之以務，使之以和，臨之以敬，涖之以強，斷之以剛。猶求聖哲之上，明察之官，忠信之長，慈惠之師，民於是乎可任使也，而不生禍亂。民知有辟，則不忌於上，並有爭心，以征於書，而徼幸以成之，弗可為矣。夏有亂政而作《禹刑》，商有亂政而作《湯刑》，周有亂政而作《九刑》，三辟之興，皆叔世也。今吾子相鄭國，作封洫，立謗政，制參辟，鑄刑書，將以靖民，不亦難乎？《詩》曰：『儀式刑文王之德，日靖四方。』又曰：『儀刑文王，萬邦作孚。』如是，何辟之有？民知爭端矣，將棄禮而征於書。錐刀之末，將盡爭之。亂獄滋豐，賄賂並行，終子之世，鄭其敗乎！肸聞之，國將亡，必多制，其此之謂乎！」復書曰：「若吾子之言。僑不才，不能及子孫，吾以救世也。既不承命，敢忘大惠？」

shì wén bó yuē: huǒ jiàn, zhèng qí huǒ hū. huǒ wèi chū ér zuò huǒ yǐ zhù xíng qì, cáng zhēng pì yān. huǒ rú xiàng zhī, bù huǒ hé wèi?
士文伯曰：「火見，鄭其火乎。火未出而作火以鑄刑器，藏爭辟焉。火如象之，不火何為？」

xià, jì sūn sù rú jìn, bài jǔ tián yě. jìn hóu xiǎng zhī, yǒu jiā biān. wǔ zi tuì, shǐ xíng rén gào yuē: xiǎo guó zhī shì dà guó yě, gǒu miǎn yú tǎo, bù gǎn qiú kuàng. dé kuàng bù guò sān xiàn. jīn dòu yǒu jiā, xià chén fú kān, wú nǎi lì yě. hán xuān zǐ yuē: guǎ jūn yǐ wèi huān yě. duì yuē: guǎ jūn yóu wèi gǎn, kuàng xià chén, jūn zhī lì yě, gǎn wén jiā kuàng? gù qǐng chè jiā ér hòu zú shì. jìn rén yǐ wèi zhī lǐ, zhòng qí hǎo huò.
夏，季孫宿如晉，拜莒田也。晉侯享之，有加籩。武子退，使行人告曰：「小國之事大國也，苟免於討，不敢求貺。得貺不過三獻。今豆有加，下臣弗堪，無乃戾也。」韓宣子曰：「寡君以為驩也。」對曰：「寡君猶未敢，況下臣，君之隸也，敢聞加貺？」固請徹加而後卒事。晉人以為知禮，重其好貨。

sòng sì rén liǔ yǒu chǒng, dà zi zuǒ è zhī. huá hé bǐ yuē: wǒ shā zhī. liǔ wén zhī, nǎi kǎn yòng shēng mái shū, ér gào gōng yuē: hé bǐ jiāng nà wáng rén zhī zú, jì méng yú běi guō yǐ. gōng shǐ shì zhī, yǒu yān, suì zhú huá hé bǐ. hé bǐ bēn wèi. yú shì huá hài yù dài yòu shī, nǎi yǔ sì rén liǔ bǐ, cóng wèi zhī zhēng yuē: wén zhī jiǔ yǐ. gōng shǐ dài zhī. jiàn yú zuǒ shī, zuǒ shī yuē: nǚ fū yě, bì wáng! nǚ sàng ér zōng shì, yú rén hé yǒu? rén yì yú nǚ hé yǒu? shī yuē: zōng zi wéi chéng, wú bǐ chéng huài, wú dú sī wèi. nǚ qí wèi zāi!
宋寺人柳有寵，大子佐惡之。華合比曰：「我殺之。」柳聞之，乃坎用牲埋書，而告公曰：「合比將納亡人之族，既盟於北郭矣。」公使視之，有焉，遂逐華合比。合比奔衛。於是華亥欲代右師，乃與寺人柳比，從為之徵曰：「聞之久矣。」公使代之。見於左師，左師曰：「女夫也，必亡！女喪而宗室，於人何有？人亦於女何有？《詩》曰：『宗子維城，毋俾城壞，毋獨斯畏。』女其畏哉！」

liù yuè bǐng xū, zhèng zāi.
六月丙戌，鄭災。

chǔ gōng zǐ qì jí rú jìn, bào hán zi yě. guò zhèng, zhèng hǎn hǔ gōng sūn qiáo yóu jí cóng zhèng bó yǐ láo zhū zhā. cí bù gǎn jiàn. gù qǐng jiàn zhī, jiàn, rú jiàn wáng, yǐ qí chéng mǎ bā pǐ sī miàn. jiàn zi pí rú shàng qīng, yǐ mǎ liù pǐ. jiàn zi chǎn, yǐ mǎ sì pǐ. jiàn zi dà shū, yǐ mǎ èr pǐ. jìn chú mù cǎi qiáo, bù rù tián, bù qiáo shù, bù cǎi yì, bù chōu wū, bù qiáng gài. shì yuē: yǒu fàn mìng zhě, jūn zǐ fèi, xiǎo rén jiàng. shě bù wèi bào, zhǔ bù hùn bīn. wǎng lái rú shì. zhèng sān qīng jiē zhī qí jiāng wèi wáng yě.
楚公子棄疾如晉，報韓子也。過鄭，鄭罕虎、公孫僑、游吉從鄭伯以勞諸柤。辭不敢見。固請見之，見，如見王，以其乘馬八匹私面。見子皮如上卿，以馬六匹。見子產，以馬四匹。見子大叔，以馬二匹。禁芻牧采樵，不入田，不樵樹，不採蓺，不抽屋，不強匄。誓曰：「有犯命者，君子廢，小人降。」舍不為暴，主不慁賓。往來如是。鄭三卿皆知其將為王也。

hán xuān zi zhī shì chǔ yě, chǔ rén fú nì. gōng zǐ qì jí jí jìn jìng, jìn hóu jiāng yì fú nì. shū xiàng yuē: chǔ pì wǒ zhōng, ruò hé xiào pì? shī yuē: ěr zhī jiào yǐ, mín xū xiào yǐ. cóng wǒ ér yǐ, yān yòng xiào rén zhī pì? shū yuē: shèng zuò zé. wú níng yǐ shàn rén wèi zé, ér zé rén zhī pì hū? pǐ fū wèi shàn, mín yóu zé zhī, kuàng guó jūn hū? jìn hóu shuō, nǎi nì zhī.
韓宣子之適楚也，楚人弗逆。公子棄疾及晉竟，晉侯將亦弗逆。叔向曰：「楚辟我衷，若何效辟？《詩》曰：『爾之教矣，民胥效矣。』從我而已，焉用效人之辟？《書》曰：『聖作則。』無寧以善人為則，而則人之辟乎？匹夫為善，民猶則之，況國君乎？」晉侯說，乃逆之。

qiū jiǔ yuè, dà yú, hàn yě.
秋九月，大雩，旱也。

xú yí chǔ pìn yú chǔ. chǔ zi zhí zhī, táo guī. jù qí pàn yě, shǐ wěi xiè fá xú. wú rén jiù zhī. lìng yǐn zi dàng shuài shī fá wú, shī yú yù zhāng, ér cì yú gān xī. wú rén bài qí shī yú fáng zhōng, huò gōng jiù yǐn qì jí. zi dàng guī zuì yú wěi xiè ér shā zhī.
徐儀楚聘於楚。楚子執之，逃歸。懼其叛也，使薳洩伐徐。吳人救之。令尹子盪帥師伐吳，師於豫章，而次於乾谿。吳人敗其師於房鍾，獲宮廄尹棄疾。子盪歸罪於薳洩而殺之。

dōng, shū gōng rú chǔ pìn, qiě diào bài yě.
冬，叔弓如楚聘，且吊敗也。

shí yī yuè, qí hóu rú jìn, qǐng fá běi yàn yě. shì gài xiàng shì yāng, nì zhū hé, lǐ yě. jìn hóu xǔ zhī. shí èr yuè, qí hóu suì fá běi yàn, jiāng nà jiǎn gōng. yàn zǐ yuē: bù rù. yàn yǒu jūn yǐ, mín bù èr. wú jūn huì, zuǒ yòu chǎn yú, zuò dà shì bù yǐ xìn, wèi cháng kě yě.
十一月，齊侯如晉，請伐北燕也。士匄相士鞅，逆諸河，禮也。晉侯許之。十二月，齊侯遂伐北燕，將納簡公。晏子曰：「不入。燕有君矣，民不貳。吾君賄，左右諂諛，作大事不以信，未嘗可也。」