jīng
【經】

sān shí yǒu èr nián chūn, wáng zhēng yuè, gōng zài gān hóu.
三十有二年春，王正月，公在乾侯。

qǔ kàn.
取闞。

xià, wú fá yuè.
夏，吳伐越。

qiū, qī yuè.
秋，七月。

dōng, zhòng sūn hé jì huì jìn hán bù xìn qí gāo zhāng sòng zhòng jǐ wèi shì shū shēn zhèng guó cān cáo rén jǔ rén xuē rén qǐ rén xiǎo zhū rén, chéng chéng zhōu.
冬，仲孫何忌會晉韓不信、齊高張、宋仲幾、衛世叔申、鄭國參、曹人、莒人、薛人、杞人、小邾人，城成周。

shí yǒu èr yuè jǐ wèi, gōng hōng yú gān hóu.
十有二月己未，公薨於乾侯。

chuán
【傳】

sān shí èr nián chūn, wáng zhēng yuè, gōng zài gān hóu. yán bù néng wài nèi, yòu bù néng yòng qí rén yě.
三十二年春，王正月，公在乾侯。言不能外內，又不能用其人也。

xià, wú fá yuè, shǐ yòng shī yú yuè yě. shǐ mò yuē: bù jí sì shí nián, yuè qí yǒu wú hū. yuè dé suì ér wú fá zhī, bì shòu qí xiōng.
夏，吳伐越，始用師于越也。史墨曰：「不及四十年，越其有吳乎。越得歲而吳伐之，必受其凶。」

qiū bā yuè, wáng shǐ fù xīn yǔ shí zhāng rú jìn, qǐng chéng chéng zhōu. tiān zǐ yuē: tiān jiàng huò yú zhōu, bǐ wǒ xiōng dì bìng yǒu luàn xīn, yǐ wèi bó fù yōu. wǒ yī èr qīn nì shēng jiù, bù huáng qǐ chù, yú jīn shí nián, qín shù wǔ nián. yú yī rén wú rì wàng zhī, mǐn mǐn yān rú nóng fū zhī wàng suì, jù yǐ dài shí. bó fù ruò sì dà huì, fù èr wén zhī yè, chí zhōu shì zhī yōu, jiǎo wén wǔ zhī fú, yǐ gù méng zhǔ, xuān zhāo lìng míng, zé yú yī rén yǒu dà yuàn yǐ. xī chéng wáng hé zhū hóu, chéng chéng zhōu, yǐ wèi dōng dōu, chóng wén dé yān. jīn wǒ yù jiǎo fú jiǎ líng yú chéng wáng, xiū chéng zhōu zhī chéng, bǐ shù rén wú qín, zhū hóu yòng níng, máo zéi yuǎn píng, jìn zhī lì yě. qí wěi zhū bó fù, shǐ bó fù shí zhòng tú zhī. bǐ wǒ yī rén wú zhēng yuàn yú bǎi xìng, ér bó fù yǒu róng shī, xiān wáng yōng zhī. fàn xiàn zi wèi wèi xiàn zǐ yuē: yǔ qí shù zhōu, bù rú chéng zhī, tiān zǐ shí yún. suī yǒu hòu shì, jìn wù yǔ zhī kě yě. cóng wáng mìng yǐ shū zhū hóu, jìn guó wú yōu. shì zhī bù wù, ér yòu yān cóng shì? wèi xiàn zǐ yuē: shàn. shǐ bó yīn duì yuē: tiān zǐ yǒu mìng, gǎn bù fèng chéng, yǐ bēn gào yú zhū hóu. chí sù shuāi xù, yú shì yān zài.
秋八月，王使富辛與石張如晉，請城成周。天子曰：「天降禍於周，俾我兄弟並有亂心，以為伯父憂。我一二親昵甥舅，不皇啟處，於今十年，勤戍五年。餘一人無日忘之，閔閔焉如農夫之望歲，懼以待時。伯父若肆大惠，復二文之業，弛周室之憂，徼文、武之福，以固盟主，宣昭令名，則餘一人有大願矣。昔成王合諸侯，城成周，以為東都，崇文德焉。今我欲徼福假靈於成王，修成周之城，俾戍人無勤，諸侯用寧，蝥賊遠屏，晉之力也。其委諸伯父，使伯父實重圖之。俾我一人無征怨於百姓，而伯父有榮施，先王庸之。」范獻子謂魏獻子曰：「與其戍周，不如城之，天子實雲。雖有後事，晉勿與知可也。從王命以紓諸侯，晉國無憂。是之不務，而又焉從事？」魏獻子曰：「善。」使伯音對曰：「天子有命，敢不奉承，以奔告於諸侯。遲速衰序，於是焉在。」

dōng shí yī yuè, jìn wèi shū hán bù xìn rú jīng shī, hé zhū hóu zhī dài fū yú dí quán, xún méng, qiě lìng chéng chéng zhōu. wèi zi nán miàn. wèi biāo xī yuē: wèi zi bì yǒu dà jiù, gàn wèi yǐ lìng dà shì, fēi qí rèn yě. shī yuē: jìng tiān zhī nù, bù gǎn xì yù. jìng tiān zhī yú, bù gǎn chí qū. kuàng gǎn gàn wèi yǐ zuò dà shì hū?
冬十一月，晉魏舒、韓不信如京師，合諸侯之大夫於狄泉，尋盟，且令城成周。魏子南面。衛彪傒曰：「魏子必有大咎，干位以令大事，非其任也。《詩》曰：『敬天之怒，不敢戲豫。敬天之渝，不敢馳驅。』況敢幹位以作大事乎？」

jǐ chǒu, shì mí móu yíng chéng zhōu, jì zhàng shù, chuāi gāo bēi, dù hòu bó, rèn gōu xù, wù tǔ fāng, yì yuǎn ěr, liàng shì qī, jì tú yōng, lǜ cái yòng, shū hóu liáng, yǐ lìng yì yú zhū hóu, shǔ yì fù zhàng, shū yǐ shòu shuài, ér xiào zhū liú zi. hán jiǎn zi lín zhī, yǐ wèi chéng mìng.
己丑，士彌牟營成周，計丈數，揣高卑，度厚薄，仞溝洫，物土方，議遠邇，量事期，計徒庸，慮材用，書餱糧，以令役於諸侯，屬役賦丈，書以授帥，而效諸劉子。韓簡子臨之，以為成命。

shí èr yuè, gōng jí, biàn cì dài fū, dài fū bù shòu. cì zi jiā zǐ shuāng hǔ, yī huán, yī bì, qīng fú, shòu zhī. dài fū jiē shòu qí cì. jǐ wèi, gōng hōng. zi jiā zǐ fǎn cì yú fǔ rén, yuē: wú bù gǎn nì jūn mìng yě. dài fū jiē fǎn qí cì. shū yuē: gōng hōng yú gān hóu. yán shī qí suǒ yě.
十二月，公疾，徧賜大夫，大夫不受。賜子家子雙琥，一環，一璧，輕服，受之。大夫皆受其賜。己未，公薨。子家子反賜於府人，曰：「吾不敢逆君命也。」大夫皆反其賜。書曰：「公薨於乾侯。」言失其所也。

zhào jiǎn zi wèn yú shǐ mò yuē: jì shì chū qí jūn, ér mín fú yān, zhū hóu yǔ zhī, jūn sǐ yú wài, ér mò zhī huò zuì yě. duì yuē: wù shēng yǒu liǎng, yǒu sān, yǒu wǔ, yǒu péi èr. gù tiān yǒu sān chén, dì yǒu wǔ xíng, tǐ yǒu zuǒ yòu, gè yǒu fēi ǒu. wáng yǒu gōng, zhū hóu yǒu qīng, jiē yǒu èr yě. tiān shēng jì shì, yǐ èr lǔ hóu, wèi rì jiǔ yǐ. mín zhī fú yān, bù yì yí hū? lǔ jūn shì cóng qí shī, jì shì shì xiū qí qín, mín wàng jūn yǐ. suī sǐ yú wài, qí shuí jīn zhī? shè jì wú cháng fèng, jūn chén wú cháng wèi, zì gǔ yǐ rán. gù shī yuē: gāo àn wèi gǔ, shēn gǔ wèi líng. sān hòu zhī xìng, yú jīn wèi shù, zhǔ suǒ zhī yě. zài yì guà, léi chéng gān yuē dà zhuàng chā tú, tiān zhī dào yě. xī chéng jì yǒu, huán zhī jì yě, wén jiāng zhī ài zi yě, shǐ zhèn ér bo, bo rén yè zhī, yuē: shēng yǒu jiā wén, qí míng yuē yǒu, wèi gōng shì fǔ. jí shēng, rú bo rén zhī yán, yǒu wén zài qí shǒu yuē yǒu, suì yǐ míng zhī. jì ér yǒu dà gōng yú lǔ, shòu fèi yǐ wèi shàng qīng. zhì yú wén zi wǔ zi, shì zēng qí yè, bù fèi jiù jī. lǔ wén gōng hōng, ér dōng mén suì shā shì lì shù, lǔ jūn yú shì hū shī guó, zhèng zài jì shì, yú cǐ jūn yě sì gōng yǐ. mín bù zhī jūn, hé yǐ dé guó? shì yǐ wèi jūn, shèn qì yǔ míng, bù kě yǐ jiǎ rén.
趙簡子問於史墨曰：「季氏出其君，而民服焉，諸侯與之，君死於外，而莫之或罪也。」對曰：「物生有兩，有三，有五，有陪貳。故天有三辰，地有五行，體有左右，各有妃耦。王有公，諸侯有卿，皆有貳也。天生季氏，以貳魯侯，為日久矣。民之服焉，不亦宜乎？魯君世從其失，季氏世修其勤，民忘君矣。雖死於外，其誰矜之？社稷無常奉，君臣無常位，自古以然。故《詩》曰：『高岸為穀，深穀為陵。』三後之姓，於今為庶，主所知也。在《易》卦，雷乘《乾》曰《大壯》[插圖]，天之道也。昔成季友，桓之季也，文姜之愛子也，始震而卜，卜人謁之，曰：『生有嘉聞，其名曰友，為公室輔。』及生，如卜人之言，有文在其手曰『友』，遂以名之。既而有大功於魯，受費以為上卿。至於文子、武子，世增其業，不廢舊績。魯文公薨，而東門遂殺適立庶，魯君於是乎失國，政在季氏，於此君也四公矣。民不知君，何以得國？是以為君，慎器與名，不可以假人。」