jīng
【經】
sān shí yǒu yī nián chūn, wáng zhēng yuè, gōng zài gān hóu.
三十有一年春,王正月,公在乾侯。
jì sūn yì rú huì jìn xún lì yú shì lì.
季孫意如會晉荀躒於適歷。
xià sì yuè dīng sì, xuē bó gǔ zú.
夏四月丁巳,薛伯穀卒。
jìn hóu shǐ xún lì yàn gōng yú gān hóu.
晉侯使荀躒唁公於乾侯。
qiū, zàng xuē xiàn gōng.
秋,葬薛獻公。
dōng, hēi gōng yǐ làn lái bēn.
冬,黑肱以濫來奔。
shí yǒu èr yuè xīn hài shuò, rì yǒu shí zhī.
十有二月辛亥朔,日有食之。
chuán
【傳】
sān shí yī nián chūn, wáng zhēng yuè, gōng zài gān hóu, yán bù néng wài nèi yě. jìn hóu jiāng yǐ shī nà gōng. fàn xiàn zǐ yuē: ruò zhào jì sūn ér bù lái, zé xìn bù chén yǐ. rán hòu fá zhī, ruò hé? jìn rén zhào jì sūn, xiàn zi shǐ sī yān, yuē: zi bì lái, wǒ shòu qí wú jiù. jì sūn yì rú huì jìn xún lì yú shì lì. xún lì yuē: guǎ jūn shǐ lì wèi wú zi, hé gù chū jūn? yǒu jūn bù shì, zhōu yǒu cháng xíng. zi qí tú zhī! jì sūn liàn guān má yī xiǎn xíng, fú ér duì yuē: shì jūn, chén zhī suǒ bù de yě, gǎn táo xíng mìng? jūn ruò yǐ chén wèi yǒu zuì, qǐng qiú yú fèi, yǐ dài jūn zhī chá yě, yì wéi jūn. ruò yǐ xiān chén zhī gù, bù jué jì shì, ér cì zhī sǐ. ruò fú shā fú wáng, jūn zhī huì yě, sǐ qiě bù xiǔ. ruò dé cóng jūn ér guī, zé gù chén zhī yuàn yě. gǎn yǒu yì xīn?
三十一年春,王正月,公在乾侯,言不能外內也。晉侯將以師納公。范獻子曰:「若召季孫而不來,則信不臣矣。然後伐之,若何?」晉人召季孫,獻子使私焉,曰:「子必來,我受其無咎。」季孫意如會晉荀躒於適歷。荀躒曰:「寡君使躒謂吾子,何故出君?有君不事,周有常刑。子其圖之!」季孫練冠麻衣跣行,伏而對曰:「事君,臣之所不得也,敢逃刑命?君若以臣為有罪,請囚於費,以待君之察也,亦唯君。若以先臣之故,不絕季氏,而賜之死。若弗殺弗亡,君之惠也,死且不朽。若得從君而歸,則固臣之願也。敢有異心?」
xià sì yuè, jì sūn cóng zhī bó rú gān hóu. zi jiā zǐ yuē: jūn yǔ zhī guī, yī cán zhī bù rěn, ér zhōng shēn cán hū? gōng yuē: nuò. zhòng yuē: zài yī yán yǐ, jūn bì zhú zhī. xún lì yǐ jìn hóu zhī mìng yàn gōng, qiě yuē: guǎ jūn shǐ lì yǐ jūn mìng tǎo yú yì rú, yì rú bù gǎn táo sǐ, jūn qí rù yě! gōng yuē: jūn huì gù xiān jūn zhī hǎo, shī jí wáng rén, jiāng shǐ guī fèn chú zōng tiāo yǐ shì jūn, zé bù néng jiàn fū rén. jǐ suǒ néng jiàn fū rén zhě, yǒu rú hé! xún lì yǎn ěr ér zǒu, yuē: guǎ jūn qí zuì zhī kǒng, gǎn yǔ zhī lǔ guó zhī nán? chén qǐng fù yú guǎ jūn. tuì ér wèi jì sūn: jūn nù wèi dài, zi gū guī jì. zi jiā zǐ yuē: jūn yǐ yī chéng rù yú lǔ shī, jì sūn bì yǔ jūn guī. gōng yù cóng zhī, zhòng cóng zhě xié gōng, bù dé guī.
夏四月,季孫從知伯如乾侯。子家子曰:「君與之歸,一慚之不忍,而終身慚乎?」公曰:「諾。」眾曰:「在一言矣,君必逐之。」荀躒以晉侯之命唁公,且曰:「寡君使躒以君命討於意如,意如不敢逃死,君其入也!」公曰:「君惠顧先君之好,施及亡人,將使歸糞除宗祧以事君,則不能見夫人。己所能見夫人者,有如河!」荀躒掩耳而走,曰:「寡君其罪之恐,敢與知魯國之難?臣請復於寡君。」退而謂季孫:「君怒未怠,子姑歸祭。」子家子曰:「君以一乘入於魯師,季孫必與君歸。」公欲從之,眾從者脅公,不得歸。
xuē bó gǔ zú, tóng méng gù shū.
薛伯穀卒,同盟故書。
qiū, wú rén qīn chǔ, fá yí, qīn qián liù. chǔ shěn yǐn xū shuài shī jiù qián, wú shī hái. chǔ shī qiān qián yú nán gāng ér hái. wú shī wéi xián. zuǒ sī mǎ xū yòu sī mǎ jī shuài shī jiù xián, jí yù zhāng. wú shī hái. shǐ yòng zi xū zhī móu yě.
秋,吳人侵楚,伐夷,侵潛、六。楚沈尹戌帥師救潛,吳師還。楚師遷潛於南岡而還。吳師圍弦。左司馬戌、右司馬稽帥師救弦,及豫章。吳師還。始用子胥之謀也。
dōng, zhū hēi gōng yǐ làn lái bēn. jiàn ér shū míng, zhòng dì gù yě. jūn zǐ yuē: míng zhī bù kě bù shèn yě rú shì. fū yǒu suǒ yǒu míng, ér bù rú qí yǐ. yǐ dì pàn, suī jiàn, bì shū dì, yǐ míng qí rén. zhōng wèi bù yì, fú kě miè yǐ. shì gù jūn zǐ dòng zé sī lǐ, xíng zé sī yì, bù wèi lì huí, bù wèi yì jiù. huò qiú míng ér bù dé, huò yù gài ér míng zhāng, chéng bù yì yě. qí bào wèi wèi sī kòu, shǒu sì dài fū, zuò ér bù yì, qí shū wèi dào. zhū shù qí jǔ móu yí zhū hēi gōng yǐ tǔ dì chū, qiú shí ér yǐ, bù qiú qí míng, jiàn ér bì shū. cǐ èr wù zhě, suǒ yǐ chéng sì ér qù tān yě. ruò jiān nán qí shēn, yǐ xiǎn wēi dà rén, ér yǒu míng zhāng chè, gōng nán zhī shì, jiāng bēn zǒu zhī. ruò qiè yì pàn jūn, yǐ jiǎo dà lì ér wú míng, tān mào zhī mín, jiāng zhì lì yān. shì yǐ chūn qiū shū qí bào yuē dào, sān pàn rén míng, yǐ chéng bù yì, shù è wú lǐ, qí shàn zhì yě. gù yuē, chūn qiū zhī chēng: wēi ér xiǎn, wǎn ér biàn. shàng zhī rén néng shǐ zhāo míng, shàn rén quàn yān, yín rén jù yān, shì yǐ jūn zǐ guì zhī.
冬,邾黑肱以濫來奔。賤而書名,重地故也。君子曰:「名之不可不慎也如是。夫有所有名,而不如其已。以地叛,雖賤,必書地,以名其人。終為不義,弗可滅已。是故君子動則思禮,行則思義,不為利回,不為義疚。或求名而不得,或欲蓋而名章,懲不義也。齊豹為衛司寇,守嗣大夫,作而不義,其書為『盜』。邾庶其、莒牟夷、邾黑肱以土地出,求食而已,不求其名,賤而必書。此二物者,所以懲肆而去貪也。若艱難其身,以險危大人,而有名章徹,攻難之士,將奔走之。若竊邑叛君,以徼大利而無名,貪冒之民,將寘力焉。是以《春秋》書齊豹曰『盜』,三叛人名,以懲不義,數惡無禮,其善志也。故曰,《春秋》之稱:微而顯,婉而辨。上之人能使昭明,善人勸焉,淫人懼焉,是以君子貴之。」
shí èr yuè xīn hài shuò, rì yǒu shí zhī. shì yè yě, zhào jiǎn zi mèng tóng zǐ luǒ ér zhuǎn yǐ gē. dàn zhàn zhū shǐ mò, yuē: wú mèng rú shì, jīn ér rì shí, hé yě? duì yuē: liù nián jí cǐ yuè yě, wú qí rù yǐng hū! zhōng yì fú kè. rù yǐng, bì yǐ gēng chén. rì yuè zài chén wěi, gēng wǔ zhī rì, rì shǐ yǒu zhé. huǒ shèng jīn, gù fú kè.
十二月辛亥朔,日有食之。是夜也,趙簡子夢童子臝而轉以歌。旦占諸史墨,曰:「吾夢如是,今而日食,何也?」對曰:「六年及此月也,吳其入郢乎!終亦弗克。入郢,必以庚辰。日月在辰尾,庚午之日,日始有謫。火勝金,故弗克。」