jīng
【经】
èr nián chūn, qí hóu fá wǒ běi bǐ.
二年春,齐侯伐我北鄙。
xià sì yuè bǐng xū, wèi sūn liáng fū shuài shī jí qí shī zhàn yú xīn zhù, wèi shī bài jī.
夏四月丙戌,卫孙良夫帅师及齐师战于新筑,卫师败绩。
liù yuè guǐ yǒu, jì sūn xíng fù zāng sūn xǔ shū sūn qiáo rú gōng sūn yīng qí shuài shī huì jìn xì kè wèi sūn liáng fū cáo gōng zǐ shǒu jí qí hóu zhàn yú ān, qí shī bài jī.
六月癸酉,季孙行父、臧孙许、叔孙侨如、公孙婴齐帅师会晋郤克、卫孙良夫、曹公子首及齐侯战于鞌,齐师败绩。
qiū qī yuè, qí hóu shǐ guó zuǒ rú shī.
秋七月,齐侯使国佐如师。
jǐ yǒu, jí guó zuǒ méng yú yuán lóu.
己酉,及国佐盟于袁娄。
bā yuè rén wǔ, sòng gōng bào zú.
八月壬午,宋公鲍卒。
gēng yín, wèi hóu sù zú.
庚寅,卫侯速卒。
qǔ wèn yáng tián.
取汶阳田。
dōng, chǔ shī zhèng shī qīn wèi.
冬,楚师、郑师侵卫。
shí yǒu yī yuè, gōng huì chǔ gōng zǐ yīng qí yú shǔ.
十有一月,公会楚公子婴齐于蜀。
bǐng shēn, gōng jí chǔ rén qín rén sòng rén chén rén wèi rén zhèng rén qí rén cáo rén zhū rén xuē rén zēng rén méng yú shǔ.
丙申,公及楚人、秦人、宋人、陈人、卫人、郑人、齐人、曹人、邾人、薛人、鄫人盟于蜀。
chuán
【传】
èr nián chūn, qí hóu fá wǒ běi bǐ, wéi lóng. qǐng gōng zhī bì rén lú pú jiù kuí mén yān, lóng rén qiú zhī. qí hóu yuē:" wù shā! wú yǔ ér méng, wú rù ér fēng." fú tīng, shā ér bó zhū chéng shàng. qí hóu qīn gǔ shì líng chéng, sān rì, qǔ lóng, suì nán qīn jí cháo qiū.
二年春,齐侯伐我北鄙,围龙。顷公之嬖人卢蒲就魁门焉,龙人囚之。齐侯曰:“勿杀!吾与而盟,无入而封。”弗听,杀而膊诸城上。齐侯亲鼓士陵城,三日,取龙,遂南侵及巢丘。
wèi hóu shǐ sūn liáng fū shí jì níng xiāng xiàng qín jiāng qīn qí, yǔ qí shī yù. shí zǐ yù hái, sūn zǐ yuē:" bù kě. yǐ shī fá rén, yù qí shī ér hái, jiāng wèi jūn hé? ruò zhī bù néng, zé rú wú chū. jīn jì yù yǐ, bù rú zhàn yě."
卫侯使孙良夫、石稷、甯相、向禽将侵齐,与齐师遇。石子欲还,孙子曰:“不可。以师伐人,遇其师而还,将谓君何?若知不能,则如无出。今既遇矣,不如战也。”
xià yǒu shí chéng zǐ yuē:" shī bài yǐ. zi bù shǎo xū, zhòng jù jǐn. zi sàng shī tú, hé yǐ fù mìng?" jiē bú duì. yòu yuē:" zi, guó qīng yě. yǔn zi, rǔ yǐ. zi yǐ zhòng tuì, wǒ cǐ nǎi zhǐ." qiě gào chē lái shén zhòng. qí shī nǎi zhǐ, cì yú jū jū.
夏有石成子曰:“师败矣。子不少须,众惧尽。子丧师徒,何以复命?”皆不对。又曰:“子,国卿也。陨子,辱矣。子以众退,我此乃止。”且告车来甚众。齐师乃止,次于鞫居。
xīn zhù rén zhòng shū yú xī jiù sūn huán zi, huán zi shì yǐ miǎn. jì, wèi rén shǎng zhī yǐ yì, cí. qǐng qū xiàn fán yīng yǐ cháo, xǔ zhī. zhòng ní wén zhī yuē:" xī yě, bù rú duō yǔ zhī yì. wéi qì yǔ míng, bù kě yǐ jiǎ rén, jūn zhī suǒ sī yě. míng yǐ chū xìn, xìn yǐ shǒu qì, qì yǐ cáng lǐ, lǐ yǐ xíng yì, yì yǐ shēng lì, lì yǐ píng mín, zhèng zhī dà jié yě. ruò yǐ jiǎ rén, yú rén zhèng yě. zhèng wáng, zé guó jiā cóng zhī, fú kě zhǐ yě yǐ."
新筑人仲叔于奚救孙桓子,桓子是以免。既,卫人赏之以邑,辞。请曲县、繁缨以朝,许之。仲尼闻之曰:“惜也,不如多与之邑。唯器与名,不可以假人,君之所司也。名以出信,信以守器,器以藏礼,礼以行义,义以生利,利以平民,政之大节也。若以假人,与人政也。政亡,则国家从之,弗可止也已。”
sūn huán zi hái yú xīn zhù, bù rù, suì rú jìn qǐ shī. zāng xuān shū yì rú jìn qǐ shī. jiē zhǔ xì xiàn zi.
孙桓子还于新筑,不入,遂如晋乞师。臧宣叔亦如晋乞师。皆主郤献子。
jìn hóu xǔ zhī qī bǎi chéng. xì zǐ yuē:" cǐ chéng pú zhī fù yě. yǒu xiān jūn zhī míng yǔ xiān dài fū zhī sù, gù jié. kè yú xiān dài fū, wú néng wéi yì." qǐng bā bǎi chéng, xǔ zhī. xì kè jiāng zhōng jūn, shì xiè zuǒ shàng jūn, luán shū jiāng xià jūn, hán jué wèi sī mǎ, yǐ jiù lǔ wèi. zāng xuān shū nì jìn shī, qiě dào zhī. jì wén zi shuài shī huì zhī. jí wèi dì, hán xiàn zǐ jiāng zhǎn rén, xì xiàn zi chí, jiāng jiù zhī, zhì zé jì zhǎn zhī yǐ. xì zi shǐ sù yǐ xùn, gào qí pū yuē:" wú yǐ fēn bàng yě."
晋侯许之七百乘。郤子曰:“此城濮之赋也。有先君之明与先大夫之肃,故捷。克于先大夫,无能为役。”请八百乘,许之。郤克将中军,士燮佐上军,栾书将下军,韩厥为司马,以救鲁、卫。臧宣叔逆晋师,且道之。季文子帅师会之。及卫地,韩献子将斩人,郤献子驰,将救之,至则既斩之矣。郤子使速以徇,告其仆曰:“吾以分谤也。”
shī cóng qí shī yú shēn. liù yuè rén shēn, shī zhì yú mí jī zhī xià. qí hóu shǐ qǐng zhàn, yuē:" zi yǐ jūn shī, rǔ yú bì yì, bù tiǎn bì fù, jí cháo qǐng jiàn." duì yuē:" jìn yǔ lǔ wèi, xiōng dì yě. lái gào yuē:' dà guó zhāo xī shì hàn yú bì yì zhī dì.' guǎ jūn bù rěn, shǐ qún chén qǐng yú dà guó, wú lìng yú shī yān yú jūn dì. néng jìn bù néng tuì, jūn wú suǒ rǔ mìng." qí hóu yuē:" dài fū zhī xǔ, guǎ rén zhī yuàn yě ruò qí bù xǔ, yì jiāng jiàn yě." qí gāo gù rù jìn shī, jié shí yǐ tóu rén, qín zhī ér chéng qí chē, xì sāng běn yān yǐ xùn qí lěi, yuē:" yù yǒng zhě jiǎ yú yú yǒng."
师从齐师于莘。六月壬申,师至于靡笄之下。齐侯使请战,曰:“子以君师,辱于敝邑,不腆敝赋,诘朝请见。”对曰:“晋与鲁、卫,兄弟也。来告曰:‘大国朝夕释憾于敝邑之地。’寡君不忍,使群臣请于大国,无令舆师淹于君地。能进不能退,君无所辱命。”齐侯曰:“大夫之许,寡人之愿也;若其不许,亦将见也。”齐高固入晋师,桀石以投人,禽之而乘其车,系桑本焉以徇齐垒,曰:“欲勇者贾余馀勇。”
guǐ yǒu, shī chén yú ān. bǐng xià yù qí hóu, féng chǒu fù wèi yòu. jìn jiě zhāng yù xì kè, zhèng qiū huǎn wèi yòu. qí hóu yuē:" yú gū jiǎn miè cǐ ér cháo shí." bù jiè mǎ ér chí zhī. xì kè shāng yú shǐ, liú xiě jí jù, wèi jué gǔ yīn, yuē:" yú bìng yǐ!" zhāng hóu yuē:" zì shǐ hé, ér shǐ guàn yú shǒu jí zhǒu, yú zhé yǐ yù, zuǒ lún zhū yīn, qǐ gǎn yán bìng. wú zi rěn zhī!" huǎn yuē:" zì shǐ hé, gǒu yǒu xiǎn, yú bì xià tuī chē, zi qǐ shí zhī? rán zi bìng yǐ!" zhāng hóu yuē:" shī zhī ěr mù, zài wú qí gǔ, jìn tuì cóng zhī. cǐ chē yī rén diàn zhī, kě yǐ jí shì, ruò zhī hé qí yǐ bìng bài jūn zhī dà shì yě? huàn jiǎ zhí bīng, gù jí sǐ yě. bìng wèi jí sǐ, wú zi miǎn zhī!" zuǒ bìng pèi, yòu yuán bāo ér gǔ, mǎ yì bù néng zhǐ, shī cóng zhī. qí shī bài jī. zhú zhī, sān zhōu huá bù zhù.
癸酉,师陈于鞌。邴夏御齐侯,逢丑父为右。晋解张御郤克,郑丘缓为右。齐侯曰:“余姑翦灭此而朝食。”不介马而驰之。郤克伤于矢,流血及屦,未绝鼓音,曰:“余病矣!”张侯曰:“自始合,而矢贯余手及肘,余折以御,左轮朱殷,岂敢言病。吾子忍之!”缓曰:“自始合,苟有险,余必下推车,子岂识之?然子病矣!”张侯曰:“师之耳目,在吾旗鼓,进退从之。此车一人殿之,可以集事,若之何其以病败君之大事也?擐甲执兵,固即死也。病未及死,吾子勉之!”左并辔,右援枹而鼓,马逸不能止,师从之。齐师败绩。逐之,三周华不注。
hán jué mèng zi yú wèi jǐ yuē:" dàn pì zuǒ yòu." gù zhōng yù ér cóng qí hóu. bǐng xià yuē:" shè qí yù zhě, jūn zǐ yě." gōng yuē:" wèi zhī jūn zǐ ér shè zhī, fēi lǐ yě." shè qí zuǒ, yuè yú chē xià. shè qí yòu, bì yú chē zhōng. qí wú zhāng sàng chē, cóng hán jué, yuē:" qǐng yù chéng cóng zuǒ yòu." jiē zhǒu zhī, shǐ lì yú hòu. hán jué fǔ, dìng qí yòu. féng chǒu fù yǔ gōng yì wèi. jiāng jí huá quán, cān guà yú mù ér zhǐ. chǒu fù qǐn yú zhàn zhōng, shé chū yú qí xià, yǐ gōng jī zhī, shāng ér nì zhī, gù bù néng tuī chē ér jí. hán jué zhí zhí mǎ qián, zài bài qǐ shǒu, fèng shāng jiā bì yǐ jìn, yuē:" guǎ jūn shǐ qún chén wèi lǔ wèi qǐng yuē:' wú lìng yú shī xiàn rù jūn dì.' xià chén bù xìng, shǔ dāng róng háng, wú suǒ táo yǐn. qiě jù bēn pì ér tiǎn liǎng jūn, chén rǔ róng shì, gǎn gào bù mǐn, shè guān chéng fá." chǒu fù shǐ gōng xià, rú huá quán qǔ yǐn. zhèng zhōu fù yù zuǒ chē, wǎn fá wèi yòu, zài qí hóu yǐ miǎn. hán jué xiàn chǒu fù, xì xiàn zǐ jiāng lù zhī. hū yuē:" zì jīn wú yǒu dài qí jūn rèn huàn zhě, yǒu yī yú cǐ, jiāng wèi lù hū!" xì zǐ yuē:" rén bù nán yǐ sǐ miǎn qí jūn, wǒ lù zhī bù xiáng, shè zhī yǐ quàn shì jūn zhě." nǎi miǎn zhī.
韩厥梦子舆谓己曰:“旦辟左右。”故中御而从齐侯。邴夏曰:“射其御者,君子也。”公曰:“谓之君子而射之,非礼也。”射其左,越于车下。射其右,毙于车中。綦毋张丧车,从韩厥,曰:“请寓乘从左右。”皆肘之,使立于后。韩厥俛,定其右。逢丑父与公易位。将及华泉,骖絓于木而止。丑父寝于轏中,蛇出于其下,以肱击之,伤而匿之,故不能推车而及。韩厥执絷马前,再拜稽首,奉觞加璧以进,曰:“寡君使群臣为鲁、卫请曰:‘无令舆师陷入君地。’下臣不幸,属当戎行,无所逃隐。且惧奔辟而忝两君,臣辱戎士,敢告不敏,摄官承乏。”丑父使公下,如华泉取饮。郑周父御佐车,宛茷为右,载齐侯以免。韩厥献丑父,郤献子将戮之。呼曰:“自今无有代其君任患者,有一于此,将为戮乎!”郤子曰:“人不难以死免其君,我戮之不祥,赦之以劝事君者。”乃免之。
qí hóu miǎn, qiú chǒu fù, sān rù sān chū. měi chū, qí shī yǐ shuài tuì, rù yú dí zú. dí zú jiē chōu gē dùn mào zhī, yǐ rù yú wèi shī. wèi shī miǎn zhī. suì zì xú guān rù. qí hóu jiàn bǎo zhě, yuē:" miǎn zhī! qí shī bài yǐ." pì nǚ zǐ, nǚ zǐ yuē:" jūn miǎn hū?" yuē:" miǎn yǐ." yuē:" ruì sī tú miǎn hū?" yuē:" miǎn yǐ." yuē:" gǒu jūn yǔ wú fù miǎn yǐ, kě ruò hé!" nǎi bēn. qí hóu yǐ wéi yǒu lǐ, jì ér wèn zhī, pì sī tú zhī qī yě. yǔ zhī shí jiào.
齐侯免,求丑父,三入三出。每出,齐师以帅退,入于狄卒。狄卒皆抽戈楯冒之,以入于卫师。卫师免之。遂自徐关入。齐侯见保者,曰:“勉之!齐师败矣。”辟女子,女子曰:“君免乎?”曰:“免矣。”曰:“锐司徒免乎?”曰:“免矣。”曰:“苟君与吾父免矣,可若何!”乃奔。齐侯以为有礼,既而问之,辟司徒之妻也。予之石窌。
jìn shī cóng qí shī, rù zì qiū yú, jī mǎ xíng. qí hóu shǐ bīn mèi rén lù yǐ jì yǎn yù qìng yǔ dì. bù kě, zé tīng kè zhī suǒ wéi. bīn mèi rén zhì lù, jìn rén bù kě, yuē:" bì yǐ xiāo tóng shū zǐ wèi zhì, ér shǐ qí zhī fēng nèi jǐn dōng qí mǔ." duì yuē:" xiāo tóng shū zǐ fēi tā, guǎ jūn zhī mǔ yě. ruò yǐ pǐ dí, zé yì jìn jūn zhī mǔ yě. wú zi bù dà mìng yú zhū hóu, ér yuē:' bì zhì qí mǔ yǐ wéi xìn.' qí ruò wáng mìng hé? qiě shì yǐ bù xiào lìng yě. shī yuē:' xiào zǐ bù kuì, yǒng xī ěr lèi.' ruò yǐ bù xiào lìng yú zhū hóu, qí wú nǎi fēi dé lèi yě hū? xiān wáng jiāng lǐ tiān xià wù tǔ zhī yí, ér bù qí lì, gù shī yuē:' wǒ jiāng wǒ lǐ, nán dōng qí mǔ.' jīn wú zi jiāng lǐ zhū hóu, ér yuē' jǐn dōng qí mǔ' ér yǐ, wéi wú zi róng chē shì lì, wú gù tǔ yí, qí wú nǎi fēi xiān wáng zhī mìng yě hū? fǎn xiān wáng zé bú yì, hé yǐ wéi méng zhǔ? qí jìn shí yǒu quē. sì wáng zhī wáng yě, shù dé ér jì tóng yù yān. wǔ bó zhī bà yě, qín ér fǔ zhī, yǐ yì wáng mìng. jīn wú zi qiú hé zhū hóu, yǐ chěng wú jiāng zhī yù. shī yuē:' bù zhèng yōu yōu, bǎi lù shì qiú.' zǐ shí bù yōu, ér qì bǎi lù, zhū hóu hé hài yān! bù rán, guǎ jūn zhī mìng shǐ chén zé yǒu cí yǐ, yuē:' zi yǐ jūn shī, rǔ yú bì yì, bù tiǎn bì fù, yǐ kào cóng zhě. wèi jūn zhī zhèn, shī tú ráo bài. wú zǐ huì jiǎo qí guó zhī fú, bù mǐn qí shè jì, shǐ jì jiù hǎo, wéi shì xiān jūn zhī bì qì tǔ dì bù gǎn ài. zi yòu bù xǔ. qǐng shōu hé yú jìn, bèi chéng jiè yī. bì yì zhī xìng, yì yún cóng yě. kuàng qí bù xìng, gǎn bù wéi mìng shì tīng.'" lǔ wèi jiàn yuē:" qí jí wǒ yǐ! qí sǐ wáng zhě, jiē qīn nì yě. zi ruò bù xǔ, chóu wǒ bì shén. wéi zi zé yòu hé qiú? zi dé qí guó bǎo, wǒ yì de dì, ér shū yú nán, qí róng duō yǐ! qí jìn yì wéi tiān suǒ shòu, qǐ bì jìn?" jìn rén xǔ zhī, duì yuē:" qún chén shuài fù yú yǐ wéi lǔ wèi qǐng, ruò gǒu yǒu yǐ jiè kǒu ér fù yú guǎ jūn, jūn zhī huì yě. gǎn bù wéi mìng shì tīng."
晋师从齐师,入自丘舆,击马陉。齐侯使宾媚人赂以纪甗、玉磬与地。不可,则听客之所为。宾媚人致赂,晋人不可,曰:“必以萧同叔子为质,而使齐之封内尽东其亩。”对曰:“萧同叔子非他,寡君之母也。若以匹敌,则亦晋君之母也。吾子布大命于诸侯,而曰:‘必质其母以为信。’其若王命何?且是以不孝令也。《诗》曰:‘孝子不匮,永锡尔类。’若以不孝令于诸侯,其无乃非德类也乎?先王疆理天下物土之宜,而布其利,故《诗》曰:‘我疆我理,南东其亩。’今吾子疆理诸侯,而曰‘尽东其亩’而已,唯吾子戎车是利,无顾土宜,其无乃非先王之命也乎?反先王则不义,何以为盟主?其晋实有阙。四王之王也,树德而济同欲焉。五伯之霸也,勤而抚之,以役王命。今吾子求合诸侯,以逞无疆之欲。《诗》曰:‘布政优优,百禄是遒。’子实不优,而弃百禄,诸侯何害焉!不然,寡君之命使臣则有辞矣,曰:‘子以君师,辱于敝邑,不腆敝赋,以犒从者。畏君之震,师徒桡败。吾子惠徼齐国之福,不泯其社稷,使继旧好,唯是先君之敝器、土地不敢爱。子又不许。请收合馀烬,背城借一。敝邑之幸,亦云从也。况其不幸,敢不唯命是听。’”鲁、卫谏曰:“齐疾我矣!其死亡者,皆亲暱也。子若不许,仇我必甚。唯子则又何求?子得其国宝,我亦得地,而纾于难,其荣多矣!齐、晋亦唯天所授,岂必晋?”晋人许之,对曰:“群臣帅赋舆以为鲁、卫请,若苟有以藉口而复于寡君,君之惠也。敢不唯命是听。”
qín zhèng zì shī nì gōng.
禽郑自师逆公。
qiū qī yuè, jìn shī jí qí guó zuǒ méng yú yuán lóu, shǐ qí rén guī wǒ wèn yáng zhī tián. gōng huì jìn shī yú shàng míng, cì sān shuài xiān lù sān mìng zhī fú, sī mǎ sī kōng yú shuài hòu zhèng yà lǚ, jiē shòu yī mìng zhī fú.
秋七月,晋师及齐国佐盟于爰娄,使齐人归我汶阳之田。公会晋师于上鄍,赐三帅先路三命之服,司马、司空、舆帅、候正、亚旅,皆受一命之服。
bā yuè, sòng wén gōng zú. shǐ hòu zàng, yòng shèn tàn, yì chē mǎ, shǐ yòng xùn. zhòng qì bèi, guǒ yǒu sì ā, guān yǒu hàn guì. jūn zǐ wèi:" huá yuán lè jǔ, yú shì hū bù chén. chén zhì fán qù huò zhě yě, shì yǐ fú sǐ ér zhēng. jīn èr zi zhě, jūn shēng zé zòng qí huò, sǐ yòu yì qí chǐ, shì qì jūn yú è yě. hé chén zhī wèi?"
八月,宋文公卒。始厚葬,用蜃炭,益车马,始用殉。重器备,椁有四阿,棺有翰桧。君子谓:“华元、乐举,于是乎不臣。臣治烦去惑者也,是以伏死而争。今二子者,君生则纵其惑,死又益其侈,是弃君于恶也。何臣之为?”
jiǔ yuè, wèi mù gōng zú, jìn sān zi zì yì diào yān, kū yú dà mén zhī wài. wèi rén nì zhī, fù rén kū yú mén nèi, sòng yì rú zhī. suì cháng yǐ zàng.
九月,卫穆公卒,晋三子自役吊焉,哭于大门之外。卫人逆之,妇人哭于门内,送亦如之。遂常以葬。
chǔ zhī tǎo chén xià shì yě, zhuāng wáng yù nà xià jī, shēn gōng wū chén yuē:" bù kě. jūn zhào zhū hóu, yǐ tǎo zuì yě. jīn nà xià jī, tān qí sè yě. tān sè wèi yín, yín wèi dà fá. zhōu shū yuē:' míng dé shèn fá.' wén wáng suǒ yǐ zào zhōu yě. míng dé, wù chóng zhī zhī wèi yě. shèn fá, wù qù zhī zhī wèi yě. ruò xìng zhū hóu, yǐ qǔ dà fá, fēi shèn zhī yě. jūn qí tú zhī!" wáng nǎi zhǐ. zi fǎn yù qǔ zhī, wū chén yuē:" shì bù xiáng rén yě! shì yāo zi mán, shā yù shū, shā líng hóu, lù xià nán, chū kǒng yí, sàng chén guó, hé bù xiáng rú shì! rén shēng shí nán, qí yǒu bù huò sǐ hū? tiān xià duō měi fù rén, hé bì shì?" zi fǎn nǎi zhǐ.
楚之讨陈夏氏也,庄王欲纳夏姬,申公巫臣曰:“不可。君召诸侯,以讨罪也。今纳夏姬,贪其色也。贪色为淫,淫为大罚。《周书》曰:‘明德慎罚。’文王所以造周也。明德,务崇之之谓也。慎罚,务去之之谓也。若兴诸侯,以取大罚,非慎之也。君其图之!”王乃止。子反欲取之,巫臣曰:“是不祥人也!是夭子蛮,杀御叔,杀灵侯,戮夏南,出孔、仪,丧陈国,何不祥如是!人生实难,其有不获死乎?天下多美妇人,何必是?”子反乃止。
wáng yǐ yǔ lián yǐn xiāng lǎo. xiāng lǎo sǐ yú bì, bù huò qí shī, qí zi hēi yào zhēng yān. wū chén shǐ dào yān, yuē:" guī! wú pìn nǚ." yòu shǐ zì zhèng zhào zhī, yuē:" shī kě de yě, bì lái nì zhī." jī yǐ gào wáng, wáng wèn zhū qū wū. duì yuē:" qí xìn! zhī chā tú zhī fù, chéng gōng zhī bì yě, ér zhōng xíng bó zhī jì dì yě, xīn zuǒ zhōng jūn, ér shàn zhèng huáng xū, shén ài cǐ zi. qí bì yīn zhèng ér guī wáng zǐ yǔ xiāng lǎo zhī shī yǐ qiú zhī. zhèng rén jù yú bì zhī yì ér yù qiú mèi yú jìn, qí bì xǔ zhī." wáng qiǎn xià jī guī. jiāng xíng, wèi sòng zhě yuē:" bù dé shī, wú bù fǎn yǐ." wū chén pìn zhū zhèng, zhèng bó xǔ zhī.
王以予连尹襄老。襄老死于邲,不获其尸,其子黑要烝焉。巫臣使道焉,曰:“归!吾聘女。”又使自郑召之,曰:“尸可得也,必来逆之。”姬以告王,王问诸屈巫。对曰:“其信!知[插图]之父,成公之嬖也,而中行伯之季弟也,新佐中军,而善郑皇戌,甚爱此子。其必因郑而归王子与襄老之尸以求之。郑人惧于邲之役而欲求媚于晋,其必许之。”王遣夏姬归。将行,谓送者曰:“不得尸,吾不反矣。”巫臣聘诸郑,郑伯许之。
jí gòng wáng jí wèi, jiāng wèi yáng qiáo zhī yì, shǐ qū wū pìn yú qí, qiě gào shī qī, wū chén jǐn shì yǐ xíng. shēn shū guì cóng qí fù jiāng shì yǐng, yù zhī, yuē:" yì zāi! fū zǐ yǒu sān jūn zhī jù, ér yòu yǒu sāng zhōng zhī xǐ, yí jiāng qiè qī yǐ táo zhě yě." jí zhèng, shǐ jiè fǎn bì, ér yǐ xià jī xíng. jiāng bēn qí, qí shī xīn bài, yuē:" wú bù chǔ bù shèng zhī guó." suì bēn jìn, ér yīn xì zhì yǐ chén yú jìn. jìn rén shǐ wèi xíng dài fū.
及共王即位,将为阳桥之役,使屈巫聘于齐,且告师期,巫臣尽室以行。申叔跪从其父将適郢,遇之,曰:“异哉!夫子有三军之惧,而又有《桑中》之喜,宜将窃妻以逃者也。”及郑,使介反币,而以夏姬行。将奔齐,齐师新败,曰:“吾不处不胜之国。”遂奔晋,而因郤至以臣于晋。晋人使为邢大夫。
zi fǎn qǐng yǐ zhòng bì gù zhī, wáng yuē:" zhǐ! qí zì wèi móu yě, zé guò yǐ. qí wèi wú xiān jūn móu yě, zé zhōng. zhōng, shè jì zhī gù yě, suǒ gài duō yǐ. qiě bǐ ruò néng lì guó jiā, suī zhòng bì, jìn jiāng kě hū? ruò wú yì yú jìn, jìn jiāng qì zhī, hé láo gù yān."
子反请以重币锢之,王曰:“止!其自为谋也,则过矣。其为吾先君谋也,则忠。忠,社稷之固也,所盖多矣。且彼若能利国家,虽重币,晋将可乎?若无益于晋,晋将弃之,何劳锢焉。”
jìn shī guī, fàn wén zi hòu rù. wǔ zǐ yuē:" wú wéi wú wàng ěr yě hū?" duì yuē:" shī yǒu gōng, guó rén xǐ yǐ nì zhī, xiān rù, bì shǔ ěr mù yān, shì dài shuài shòu míng yě, gù bù gǎn." wǔ zǐ yuē:" wú zhī miǎn yǐ." xì bó jiàn, gōng yuē:" zi zhī lì yě fū!" duì yuē:" jūn zhī xùn yě, èr sān zi zhī lì yě, chén hé lì zhī yǒu yān!" fàn shū jiàn, láo zhī rú xì bó, duì yuē:" gēng suǒ mìng yě, kè zhī zhì yě, xiè hé lì zhī yǒu yān!" luán bó jiàn, gōng yì rú zhī, duì yuē:" xiè zhī zhào yě, shì yòng mìng yě, shū hé lì zhī yǒu yān!"
晋师归,范文子后入。武子曰:“无为吾望尔也乎?”对曰:“师有功,国人喜以逆之,先入,必属耳目焉,是代帅受名也,故不敢。”武子曰:“吾知免矣。”郤伯见,公曰:“子之力也夫!”对曰:“君之训也,二三子之力也,臣何力之有焉!”范叔见,劳之如郤伯,对曰:“庚所命也,克之制也,燮何力之有焉!”栾伯见,公亦如之,对曰:“燮之诏也,士用命也,书何力之有焉!”
xuān gōng shǐ qiú hǎo yú chǔ. zhuāng wáng zú, xuān gōng hōng, bù kè zuò hǎo. gōng jí wèi, shòu méng yú jìn. huì jìn fá qí. wèi rén bù xíng shǐ yú chǔ, ér yì shòu méng yú jìn, cóng yú fá qí. gù chǔ lìng yǐn zi zhòng wèi yáng qiáo zhī yì yǐ jiù qí. jiāng qǐ shī, zi zhòng yuē:" jūn ruò, qún chén bù rú xiān dài fū, shī zhòng ér hòu kě. shī yuē:' jì jì duō shì, wén wáng yǐ níng.' fū wén wáng yóu yòng zhòng, kuàng wú chái hū? qiě xiān jūn zhuāng wáng shǔ zhī yuē:' wú dé yǐ jí yuǎn fāng, mò rú huì xù qí mín ér shàn yòng zhī.'" nǎi dà hù, yǐ zé, dǎi guān, jiù fá, shè zuì, xī shī. wáng zú jǐn xíng, péng míng yù róng, cài jǐng gōng wèi zuǒ, xǔ líng gōng wèi yòu. èr jūn ruò, jiē qiáng guān zhī.
宣公使求好于楚。庄王卒,宣公薨,不克作好。公即位,受盟于晋。会晋伐齐。卫人不行使于楚,而亦受盟于晋,从于伐齐。故楚令尹子重为阳桥之役以救齐。将起师,子重曰:“君弱,群臣不如先大夫,师众而后可。《诗》曰:‘济济多士,文王以宁。’夫文王犹用众,况吾侪乎?且先君庄王属之曰:‘无德以及远方,莫如惠恤其民而善用之。’”乃大户,已责,逮鳏,救乏,赦罪,悉师。王卒尽行,彭名御戎,蔡景公为左,许灵公为右。二君弱,皆强冠之。
dōng, chǔ shī qīn wèi, suì qīn wǒ, shī yú shǔ. shǐ zāng sūn wǎng, cí yuē:" chǔ yuǎn ér jiǔ, gù jiāng tuì yǐ. wú gōng ér shòu míng, chén bù gǎn." chǔ qīn jí yáng qiáo, mèng sūn qǐng wǎng lù zhī. yǐ zhí zhuó zhí zhēn zhī rèn, jiē bǎi rén, gōng héng wèi zhì, yǐ qǐng méng. chǔ rén xǔ píng.
冬,楚师侵卫,遂侵我,师于蜀。使臧孙往,辞曰:“楚远而久,固将退矣。无功而受名,臣不敢。”楚侵及阳桥,孟孙请往赂之。以执斫、执针、织纴,皆百人,公衡为质,以请盟。楚人许平。
shí yī yuè, gōng jí chǔ gōng zǐ yīng qí cài hóu xǔ nán qín yòu dài fū shuō sòng huá yuán chén gōng sūn níng wèi sūn liáng fū zhèng gōng zǐ qù jí jí qí guó zhī dài fū méng yú shǔ. qīng bù shū, kuì méng yě. yú shì hū wèi jìn ér qiè yǔ chǔ méng, gù yuē kuì méng. cài hóu xǔ nán bù shū, chéng chǔ chē yě, wèi zhī shī wèi. jūn zǐ yuē:" wèi qí bù kě bù shèn yě hū! cài xǔ zhī jūn, yī shī qí wèi, bù dé liè yú zhū hóu, kuàng qí xià hū? shī yuē:' bù jiě yú wèi, mín zhī yōu jì.' qí shì zhī wèi yǐ."
十一月,公及楚公子婴齐、蔡侯、许男、秦右大夫说、宋华元、陈公孙宁、卫孙良夫、郑公子去疾及齐国之大夫盟于蜀。卿不书,匮盟也。于是乎畏晋而窃与楚盟,故曰匮盟。蔡侯、许男不书,乘楚车也,谓之失位。君子曰:“位其不可不慎也乎!蔡、许之君,一失其位,不得列于诸侯,况其下乎?《诗》曰:‘不解于位,民之攸塈。’其是之谓矣。”
chǔ shī jí sòng, gōng héng táo guī. zāng xuān shū yuē:" héng fù bù rěn shù nián zhī bù yàn, yǐ qì lǔ guó, guó jiāng ruò zhī hé? shuí jū? hòu zhī rén bì yǒu rèn shì fū! guó qì yǐ."
楚师及宋,公衡逃归。臧宣叔曰:“衡父不忍数年之不宴,以弃鲁国,国将若之何?谁居?后之人必有任是夫!国弃矣。”
shì xíng yě, jìn pì chǔ, wèi qí zhòng yě. jūn zǐ yuē:" zhòng zhī bù kě yǐ yǐ yě. dài fū wéi zhèng, yóu yǐ zhòng kè, kuàng míng jūn ér shàn yòng qí zhòng hū? dà shì suǒ wèi' shāng zhào mín lí, zhōu shí rén tóng' zhě, zhòng yě."
是行也,晋辟楚,畏其众也。君子曰:“众之不可以已也。大夫为政,犹以众克,况明君而善用其众乎?《大誓》所谓‘商兆民离,周十人同’者,众也。”
jìn hóu shǐ gǒng shuò xiàn qí jié yú zhōu, wáng fú jiàn, shǐ dān xiāng gōng cí yān, yuē:" mán yí róng dí, bù shì wáng mìng, yín miǎn huǐ cháng, wáng mìng fá zhī, zé yǒu xiàn jié, wáng qīn shòu ér láo zhī, suǒ yǐ chéng bù jìng, quàn yǒu gōng yě. xiōng dì shēng jiù, qīn bài wáng lüè, wáng mìng fá zhī, gào shì ér yǐ, bù xiàn qí gōng, suǒ yǐ jìng qīn nì, jìn yín tè yě. jīn shū fù kè suì yǒu gōng yú qí, ér bù shǐ mìng qīng zhèn fǔ wáng shì, suǒ shǐ lái fǔ yú yī rén, ér gǒng bó shí lái, wèi yǒu zhí sī yú wáng shì, yòu jiān xiān wáng zhī lǐ, yú suī yù yú gǒng bó, qí gǎn fèi jiù diǎn yǐ tiǎn shū fù? fū qí, shēng jiù zhī guó yě, ér dà shī zhī hòu yě, níng bù yì yín cóng qí yù yǐ nù shū fù, yì qǐ bù kě jiàn huì?" shì zhuāng bó bù néng duì. wáng shǐ wěi yú sān lì, lǐ zhī rú hóu bó kè dí shǐ dài fū gào qìng zhī lǐ, jiàng yú qīng lǐ yī děng. wáng yǐ gǒng bó yàn ér sī huì zhī. shǐ xiāng gào zhī yuē:" fēi lǐ yě, wù jí."
晋侯使巩朔献齐捷于周,王弗见,使单襄公辞焉,曰:“蛮夷戎狄,不式王命,淫湎毁常,王命伐之,则有献捷,王亲受而劳之,所以惩不敬,劝有功也。兄弟甥舅,侵败王略,王命伐之,告事而已,不献其功,所以敬亲暱,禁淫慝也。今叔父克遂有功于齐,而不使命卿镇抚王室,所使来抚余一人,而巩伯实来,未有职司于王室,又奸先王之礼,余虽欲于巩伯,其敢废旧典以忝叔父?夫齐,甥舅之国也,而大师之后也,宁不亦淫从其欲以怒叔父,抑岂不可谏诲?”士庄伯不能对。王使委于三吏,礼之如侯伯克敌使大夫告庆之礼,降于卿礼一等。王以巩伯宴而私贿之。使相告之曰:“非礼也,勿籍。”