jīng
【经】
shí yǒu sān nián chūn, gōng zhì zì jìn.
十有三年春,公至自晋。
xià, qǔ shī.
夏,取邿。
qiū jiǔ yuè gēng chén, chǔ zi shěn zú.
秋九月庚辰,楚子审卒。
dōng, chéng fáng.
冬,城防。
chuán
【传】
shí sān nián chūn, gōng zhì zì jìn, mèng xiàn zǐ shū láo yú miào, lǐ yě.
十三年春,公至自晋,孟献子书劳于庙,礼也。
xià, shī luàn, fēn wéi sān. shī jiù shī, suì qǔ zhī. fán shū" qǔ", yán yì yě. yòng dà shī yān yuē" miè". fú dì yuē" rù".
夏,邿乱,分为三。师救邿,遂取之。凡书“取”,言易也。用大师焉曰“灭”。弗地曰“入”。
xún yīng shì fáng zú. jìn hóu sōu yú mián shàng yǐ zhì bīng, shǐ shì gài jiāng zhōng jūn, cí yuē:" bó yóu zhǎng. xī chén xí yú zhī bó, shì yǐ zuǒ zhī, fēi néng xián yě. qǐng cóng bó yóu." xún yǎn jiāng zhōng jūn, shì gài zuǒ zhī. shǐ hán qǐ jiāng shàng jūn, cí yǐ zhào wǔ. yòu shǐ luán yǎn, cí yuē:" chén bù rú hán qǐ. hán qǐ yuàn shàng zhào wǔ, jūn qí tīng zhī!" shǐ zhào wǔ jiàng shàng jūn, hán qǐ zuǒ zhī. luán yǎn jiāng xià jūn, wèi jiàng zuǒ zhī. xīn jūn wú shuài, jìn hóu nán qí rén, shǐ qí shén lì, lǜ qí zú chéng guān shǔ, yǐ cóng yú xià jūn, lǐ yě. jìn guó zhī mín, shì yǐ dà hé. zhū hóu suì mù. jūn zǐ yuē:" ràng, lǐ zhī zhǔ yě. fàn xuān zi ràng, qí xià jiē ràng. luán yǎn wèi tài, fú gǎn wéi yě. jìn guó yǐ píng, shù shì lài zhī. xíng shàn yě fū! yī rén xíng shàn, bǎi xìng xiū hé, kě bù wù hū? shū yuē:' yī rén yǒu qìng, zhào mín lài zhī, qí níng wéi yǒng.' qí shì zhī wèi hū? zhōu zhī xìng yě, qí shī yuē:' yí xíng wén wáng, wàn bāng zuò fú.' yán xíng shàn yě. jí qí shuāi yě, qí shī yuē:' dài fū bù jūn, wǒ cóng shì dú xián.' yán bù ràng yě. shì zhī zhì yě, jūn zǐ shàng néng ér ràng qí xià, xiǎo rén nóng lì yǐ shì qí shàng, shì yǐ shàng xià yǒu lǐ, ér chán tè chù yuǎn, yóu bù zhēng yě. wèi zhī yì dé. jí qí luàn yě, jūn zǐ chēng qí gōng yǐ jiā xiǎo rén, xiǎo rén fá qí jì yǐ féng jūn zǐ, shì yǐ shàng xià wú lǐ, luàn nüè bìng shēng, yóu zhēng shàn yě. wèi zhī hūn dé. guó jiā zhī bì, héng bì yóu zhī."
荀罃、士鲂卒。晋侯蒐于绵上以治兵,使士匄将中军,辞曰:“伯游长。昔臣习于知伯,是以佐之,非能贤也。请从伯游。”荀偃将中军,士匄佐之。使韩起将上军,辞以赵武。又使栾黡,辞曰:“臣不如韩起。韩起愿上赵武,君其听之!”使赵武将上军,韩起佐之。栾黡将下军,魏绛佐之。新军无帅,晋侯难其人,使其什吏,率其卒乘官属,以从于下军,礼也。晋国之民,是以大和。诸侯遂睦。君子曰:“让,礼之主也。范宣子让,其下皆让。栾黡为汰,弗敢违也。晋国以平,数世赖之。刑善也夫!一人刑善,百姓休和,可不务乎?《书》曰:‘一人有庆,兆民赖之,其宁惟永。’其是之谓乎?周之兴也,其《诗》曰:‘仪刑文王,万邦作孚。’言刑善也。及其衰也,其《诗》曰:‘大夫不均,我从事独贤。’言不让也。世之治也,君子尚能而让其下,小人农力以事其上,是以上下有礼,而谗慝黜远,由不争也。谓之懿德。及其乱也,君子称其功以加小人,小人伐其技以冯君子,是以上下无礼,乱虐并生,由争善也。谓之昏德。国家之敝,恒必由之。”
chǔ zi jí, gào dài fū yuē:" bù gǔ bù dé, shǎo zhǔ shè jì, shēng shí nián ér sàng xiān jūn, wèi jí xí shī bǎo zhī jiào xùn, ér yīng shòu duō fú. shì yǐ bù dé, ér wáng shī yú yān, yǐ rǔ shè jì, wèi dài fū yōu, qí hóng duō yǐ. ruò yǐ dài fū zhī líng, huò bǎo shǒu lǐng yǐ mò yú dì, wéi shì chūn qiū zhūn xī zhī shì, suǒ yǐ cóng xiān jūn yú mí miào zhě, qǐng wèi' líng' ruò' lì'. dài fū zé yān!" mò duì. jí wǔ mìng nǎi xǔ.
楚子疾,告大夫曰:“不穀不德,少主社稷,生十年而丧先君,未及习师保之教训,而应受多福。是以不德,而亡师于鄢,以辱社稷,为大夫忧,其弘多矣。若以大夫之灵,获保首领以殁于地,唯是春秋窀穸之事,所以从先君于祢庙者,请为‘灵’若‘厉’。大夫择焉!”莫对。及五命乃许。
qiū, chǔ gòng wáng zú. zǐ náng móu shì. dài fū yuē:" jūn yǒu mìng yǐ." zǐ náng yuē:" jūn mìng yǐ gòng, ruò zhī hé huǐ zhī? hè hè chǔ guó, ér jūn lín zhī, fǔ yǒu mán yí, yǎn zhēng nán hǎi, yǐ shǔ zhū xià, ér zhī qí guò, kě bù wèi gòng hū? qǐng shì zhī' gòng'." dài fū cóng zhī.
秋,楚共王卒。子囊谋谥。大夫曰:“君有命矣。”子囊曰:“君命以共,若之何毁之?赫赫楚国,而君临之,抚有蛮夷,奄征南海,以属诸夏,而知其过,可不谓共乎?请谥之‘共’。”大夫从之。
wú qīn chǔ, yǎng yóu jī bèn mìng, zi gēng yǐ shī jì zhī. yǎng shū yuē:" wú chéng wǒ sàng, wèi wǒ bù néng shī yě, bì yì wǒ ér bù jiè. zi wèi sān fù yǐ dài wǒ, wǒ qǐng yòu zhī." zi gēng cóng zhī. zhàn yú yōng pǔ, dà bài wú shī, huò gōng zǐ dǎng. jūn zǐ yǐ wú wèi bù diào. shī yuē:" bù diào hào tiān, luàn mí yǒu dìng."
吴侵楚,养由基奔命,子庚以师继之。养叔曰:“吴乘我丧,谓我不能师也,必易我而不戒。子为三覆以待我,我请诱之。”子庚从之。战于庸浦,大败吴师,获公子党。君子以吴为不吊。《诗》曰:“不吊昊天,乱靡有定。”
dōng, chéng fáng, shū shì shí yě. yú shì jiāng zǎo chéng, zāng wǔ zhòng qǐng qí bì nóng shì, lǐ yě.
冬,城防,书事时也。于是将早城,臧武仲请俟毕农事,礼也。
zhèng liáng xiāo dà zǎi shí chā tú yóu zài chǔ. shí chán yán yú zǐ náng yuē:" xiān wáng bǔ zhēng wǔ nián, ér suì xí qí xiáng, xiáng xí zé xíng. bù xí zé zēng, xiū dé ér gǎi bo. jīn chǔ shí bù jìng, xíng rén hé zuì? zhǐ zhèng yī qīng, yǐ chú qí bī, shǐ mù ér jí chǔ, yǐ gù yú jìn, yān yòng zhī? shǐ guī ér fèi qí shǐ, yuàn qí jūn yǐ jí qí dài fū, ér xiāng qiān yǐn yě, bù yóu yù hū?" chǔ rén guī zhī.
郑良霄、大宰石[插图]犹在楚。石毚言于子囊曰:“先王卜征五年,而岁习其祥,祥习则行。不习则增,修德而改卜。今楚实不竞,行人何罪?止郑一卿,以除其偪,使睦而疾楚,以固于晋,焉用之?使归而废其使,怨其君以疾其大夫,而相牵引也,不犹愈乎?”楚人归之。