jīng
【经】
èr shí yǒu èr nián chūn, qí hóu fá jǔ.
二十有二年春,齐侯伐莒。
sòng huá hài xiàng níng huá dìng zì sòng nán lǐ chū bēn chǔ.
宋华亥、向宁、华定自宋南里出奔楚。
dà sōu yú chāng jiān.
大蒐于昌间。
xià sì yuè yǐ chǒu, tiān wáng bēng.
夏四月乙丑,天王崩。
liù yuè, shū yāng rú jīng shī, zàng jǐng wáng.
六月,叔鞅如京师,葬景王。
wáng shì luàn.
王室乱。
liú zi dān zi yǐ wáng měng jū yú huáng.
刘子、单子以王猛居于皇。
qiū, liú zi dān zi yǐ wáng měng rù yú wáng chéng.
秋,刘子、单子以王猛入于王城。
dōng shí yuè, wáng zǐ měng zú.
冬十月,王子猛卒。
shí yǒu èr yuè guǐ yǒu shuò, rì yǒu shí zhī.
十有二月癸酉朔,日有食之。
chuán
【传】
èr shí èr nián chūn, wáng èr yuè jiǎ zǐ, qí běi guō qǐ shuài shī fá jǔ. jǔ zǐ jiāng zhàn, yuàn yáng mù zhī jiàn yuē:" qí shuài jiàn, qí qiú bù duō, bù rú xià zhī. dà guó bù kě nù yě." fú tīng. bài qí shī yú shòu yú. qí hóu fá jǔ, jǔ zi xíng chéng. sī mǎ zào rú jǔ lì méng. jǔ zi rú qí lì méng, méng yú jì mén zhī wài. jǔ yú shì hū dà è qí jūn.
二十二年春,王二月甲子,齐北郭启帅师伐莒。莒子将战,苑羊牧之谏曰:“齐帅贱,其求不多,不如下之。大国不可怒也。”弗听。败齐师于寿馀。齐侯伐莒,莒子行成。司马竈如莒涖盟。莒子如齐涖盟,盟于稷门之外。莒于是乎大恶其君。
chǔ wěi yuè shǐ gào yú sòng yuē:" guǎ jūn wén jūn yǒu bù lìng zhī chén wèi jūn yōu, wú níng yǐ wéi zōng xiū, guǎ jūn qǐng shòu ér lù zhī." duì yuē:" gū bù nìng, bù néng mèi yú fù xiōng, yǐ wéi jūn yōu, bài mìng zhī rǔ. yì jūn chén rì zhàn, jūn yuē yú bì chén shì zhù, yì wéi mìng. rén yǒu yán yuē,' wéi luàn mén zhī wú guò'. jūn ruò huì bǎo bì yì, wú kàng bù zhōng, yǐ jiǎng luàn rén, gū zhī wàng yě. wéi jūn tú zhī!" chǔ rén huàn zhī. zhū hóu zhī shù móu yuē:" ruò huá shì zhī kùn ér zhì sǐ, chǔ chǐ wú gōng ér jí zhàn, fēi wú lì yě. bù rú chū zhī, yǐ wéi chǔ gōng, qí yì wú néng wéi yě yǐ. jiù sòng ér chú qí hài, yòu hé qiú?" nǎi gù qǐng chū zhī. sòng rén cóng zhī. jǐ sì, sòng huá hài xiàng níng huá dìng huá chā tú huá dēng huáng yǎn shāng shěng zāng shì píng chū bēn chǔ. sòng gōng shǐ gōng sūn jì wèi dà sī mǎ, biān áng wèi dà sī tú, lè qí wèi sī chéng, zhòng jǐ wèi zuǒ shī, lè dà xīn wèi yòu shī, lè wǎn wèi dà sī kòu, yǐ jìng guó rén.
楚薳越使告于宋曰:“寡君闻君有不令之臣为君忧,无宁以为宗羞,寡君请受而戮之。”对曰:“孤不佞,不能媚于父兄,以为君忧,拜命之辱。抑君臣日战,君曰余必臣是助,亦唯命。人有言曰,‘唯乱门之无过’。君若惠保敝邑,无亢不衷,以奖乱人,孤之望也。唯君图之!”楚人患之。诸侯之戍谋曰:“若华氏知困而致死,楚耻无功而疾战,非吾利也。不如出之,以为楚功,其亦无能为也已。救宋而除其害,又何求?”乃固请出之。宋人从之。己巳,宋华亥、向宁、华定、华[插图]、华登、皇奄伤、省臧、士平出奔楚。宋公使公孙忌为大司马,边卬为大司徒,乐祁为司城,仲幾为左师,乐大心为右师,乐輓为大司寇,以靖国人。
wáng zǐ cháo bīn qǐ yǒu chǒng yú jǐng wáng. wáng yǔ bīn mèng shuō zhī, yù zhǔ zhī. liú xiàn gōng zhī shù zǐ bó fén shì dān mù gōng, è bīn mèng zhī wéi rén yě, yuàn shā zhī. yòu è wáng zǐ cháo zhī yán, yǐ wéi luàn, yuàn qù zhī. bīn mèng shì jiāo, jiàn xióng jī zì duàn qí wěi. wèn zhī, shì zhě yuē:" zì dàn qí xī yě." jù guī gào wáng, qiě yuē:" jī qí dàn wéi rén yòng hū, rén yì yú shì. xī zhě, shí yòng rén, rén xī shí nán, jǐ xī hé hài." wáng fú yīng.
王子朝、宾起有宠于景王。王与宾孟说之,欲主之。刘献公之庶子伯蚠事单穆公,恶宾孟之为人也,愿杀之。又恶王子朝之言,以为乱,愿去之。宾孟適郊,见雄鸡自断其尾。问之,侍者曰:“自惮其牺也。”遽归告王,且曰:“鸡其惮为人用乎,人异于是。牺者,实用人,人牺实难,己牺何害。”王弗应。
xià sì yuè, wáng tián běi shān, shǐ gōng qīng jiē cóng, jiāng shā dān zi liú zi. wáng yǒu xīn jí, yǐ chǒu, bēng yú róng qí shì. wù chén, liú zi zhì zú, wú zi, dān zi lì liú fén. wǔ yuè gēng chén, jiàn wáng, suì gōng bīn qǐ, shā zhī. méng qún wáng zǐ yú dān shì.
夏四月,王田北山,使公卿皆从,将杀单子、刘子。王有心疾,乙丑,崩于荣锜氏。戊辰,刘子挚卒,无子,单子立刘蚠。五月庚辰,见王,遂攻宾起,杀之。盟群王子于单氏。
jìn zhī qǔ gǔ yě, jì xiàn, ér fǎn gǔ zi yān, yòu pàn yú xiān yú.
晋之取鼓也,既献,而反鼓子焉,又叛于鲜虞。
liù yuè, xún wú lüè dōng yáng, shǐ shī wěi dí zhě, fù jiǎ yǐ xī yú xī yáng zhī mén wài, suì xí gǔ miè zhī. yǐ gǔ zi yuān dī guī, shǐ shè tuó shǒu zhī.
六月,荀吴略东阳,使师伪籴者,负甲以息于昔阳之门外,遂袭鼓灭之。以鼓子鸢鞮归,使涉佗守之。
dīng sì, zàng jǐng wáng. wáng zǐ cháo yīn jiù guān bǎi gōng zhī sàng zhí zhì zhě, yǔ líng jǐng zhī zú yǐ zuò luàn. shuài jiāo yào jiàn zhī jiǎ, yǐ zhú liú zi. rén xū, liú zi bēn yáng. dān zi nì dào wáng yú zhuāng gōng yǐ guī. wáng zǐ hái yè qǔ wáng yǐ rú zhuāng gōng. guǐ hài, dān zi chū. wáng zǐ hái yǔ zhào zhuāng gōng móu, yuē:" bù shā dān qí, bù jié. yǔ zhī zhòng méng, bì lái. bèi méng ér kè zhě duō yǐ." cóng zhī. fán qǐng zǐ yuē:" fēi yán yě, bì bù kè." suì fèng wáng yǐ zhuī dān zi. jí lǐng, dà méng ér fù, shā zhì huāng yǐ shuō. liú zi rú liú. dān zi wáng, yǐ chǒu, bēn yú píng zhì. qún wáng zǐ zhuī zhī. dān zi shā hái gū fā ruò zōng yán dìng chóu, zi cháo bēn jīng. bǐng yín, fá zhī. jīng rén bēn shān, liú zi rù yú wáng chéng. xīn wèi, gǒng jiǎn gōng bài jī yú jīng. yǐ hài, gān píng gōng yì bài yān.
丁巳,葬景王。王子朝因旧官百工之丧职秩者,与灵、景之族以作乱。帅郊、要、饯之甲,以逐刘子。壬戌,刘子奔扬。单子逆悼王于庄宫以归。王子还夜取王以如庄宫。癸亥,单子出。王子还与召庄公谋,曰:“不杀单旗,不捷。与之重盟,必来。背盟而克者多矣。”从之。樊顷子曰:“非言也,必不克。”遂奉王以追单子。及领,大盟而复,杀挚荒以说。刘子如刘。单子亡,乙丑,奔于平畤。群王子追之。单子杀还、姑、发、弱、鬷、延、定、稠,子朝奔京。丙寅,伐之。京人奔山,刘子入于王城。辛未,巩简公败绩于京。乙亥,甘平公亦败焉。
shū yāng zhì zì jīng shī, yán wáng shì zhī luàn yě. mǐn mǎ fù yuē:" zi cháo bì bù kè, qí suǒ yǔ zhě, tiān suǒ fèi yě." dān zi yù gào jí yú jìn, qiū qī yuè wù yín, yǐ wáng rú píng zhì, suì rú pǔ chē, cì yú huáng. liú zi rú liú. dān zi shǐ wáng zǐ chù shǒu yú wáng chéng, méng bǎi gōng yú píng gōng. xīn mǎo, xún xī fá huáng, dà bài, huò xún xī. rén chén, fén zhū wáng chéng zhī shì. bā yuè xīn yǒu, sī tú chǒu yǐ wáng shī bài jī yú qián chéng, bǎi gōng pàn. jǐ sì, fá dān shì zhī gōng, bài yān. gēng wǔ, fǎn fá zhī. xīn wèi, fá dōng yǔ. dōng shí yuè dīng sì, jìn jí tán xún lì shuài jiǔ zhōu zhī róng jí jiāo xiá wēn yuán zhī shī, yǐ nà wáng yú wáng chéng. gēng shēn, dān zi liú fén yǐ wáng shī bài jī yú jiāo, qián chéng rén bài lù hún yú shè. shí yī yuè yǐ yǒu, wáng zǐ měng zú, bù chéng sàng yě. jǐ chǒu, jìng wáng jí wèi, guǎn yú zi lǚ shì.
叔鞅至自京师,言王室之乱也。闵马父曰:“子朝必不克,其所与者,天所废也。”单子欲告急于晋,秋七月戊寅,以王如平畤,遂如圃车,次于皇。刘子如刘。单子使王子处守于王城,盟百工于平宫。辛卯,鄩肸伐皇,大败,获鄩肸。壬辰,焚诸王城之市。八月辛酉,司徒醜以王师败绩于前城,百工叛。己巳,伐单氏之宫,败焉。庚午,反伐之。辛未,伐东圉。冬十月丁巳,晋籍谈、荀跞帅九州之戎及焦、瑕、温、原之师,以纳王于王城。庚申,单子、刘蚠以王师败绩于郊,前城人败陆浑于社。十一月乙酉,王子猛卒,不成丧也。己丑,敬王即位,馆于子旅氏。
shí èr yuè gēng xū, jìn jí tán xún lì jiǎ xīn sī mǎ dū shuài shī jūn yú yīn, yú hòu shì, yú xī quán, cì yú shè. wáng shī jūn yú fàn, yú jiě, cì yú rèn rén. rùn yuè, jìn jī yí lè zhēng yòu xíng guǐ jì shī, qǔ qián chéng, jūn qí dōng nán. wáng shī jūn yú jīng chǔ. xīn chǒu, fá jīng, huǐ qí xī nán.
十二月庚戌,晋籍谈、荀跞、贾辛、司马督帅师军于阴,于侯氏,于溪泉,次于社。王师军于氾,于解,次于任人。闰月,晋箕遗、乐徵、右行诡济师,取前城,军其东南。王师军于京楚。辛丑,伐京,毁其西南。