jīng
【经】
shí yǒu jiǔ nián chūn, sòng gōng fá zhū.
十有九年春,宋公伐邾。
xià wǔ yuè wù chén, xǔ shì zǐ zhǐ shì qí jūn mǎi.
夏五月戊辰,许世子止弑其君买。
jǐ mǎo, dì zhèn.
己卯,地震。
qiū, qí gāo fā shuài shī fá jǔ.
秋,齐高发帅师伐莒。
dōng, zàng xǔ dào gōng.
冬,葬许悼公。
chuán
【传】
shí jiǔ nián chūn, chǔ gōng yǐn chì qiān yīn yú xià yīn, lìng yǐn zi xiá chéng jiá. shū sūn zhāo zǐ yuē:" chǔ bù zài zhū hóu yǐ! qí jǐn zì wán yě, yǐ chí qí shì ér yǐ."
十九年春,楚工尹赤迁阴于下阴,令尹子瑕城郏。叔孙昭子曰:“楚不在诸侯矣!其仅自完也,以持其世而已。”
chǔ zi zhī zài cài yě, jú yáng fēng rén zhī nǚ bēn zhī, shēng dà zi jiàn. jí jí wèi, shǐ wǔ shē wèi zhī shī. fèi wú jí wéi shǎo shī, wú chǒng yān, yù zèn zhū wáng, yuē:" jiàn kě shì yǐ." wáng wèi zhī pìn yú qín, wú jí yǔ nì, quàn wáng qǔ zhī. zhēng yuè, chǔ fū rén yíng shì zhì zì qín.
楚子之在蔡也,郹阳封人之女奔之,生大子建。及即位,使伍奢为之师。费无极为少师,无宠焉,欲谮诸王,曰:“建可室矣。”王为之聘于秦,无极与逆,劝王取之。正月,楚夫人嬴氏至自秦。
yǔ fū rén, sòng xiàng xū zhī nǚ yě, gù xiàng níng qǐng shī. èr yuè, sòng gōng fá zhū, wéi chóng. sān yuè, qǔ zhī. nǎi jǐn guī yǔ fú.
鄅夫人,宋向戌之女也,故向宁请师。二月,宋公伐邾,围虫。三月,取之。乃尽归鄅俘。
xià, xǔ dào gōng nüè. wǔ yuè wù chén, yǐn dà zi zhǐ zhī yào, zú. dà zi bēn jìn. shū yuē:" shì qí jūn." jūn zǐ yuē:" jìn xīn lì yǐ shì jūn, shě yào wù kě yě."
夏,许悼公疟。五月戊辰,饮大子止之药,卒。大子奔晋。书曰:“弑其君。”君子曰:“尽心力以事君,舍药物可也。”
zhū rén ní rén xú rén huì sòng gōng. yǐ hài, tóng méng yú chóng.
邾人、郳人、徐人会宋公。乙亥,同盟于虫。
chǔ zi wèi zhōu shī yǐ fá pú. fèi wú jí yán yú chǔ zǐ yuē:" jìn zhī bó yě, ěr yú zhū xià, ér chǔ pì lòu, gù fú néng yǔ zhēng. ruò dài chéng chéng fù ér zhì dà zi yān, yǐ tōng běi fāng, wáng shōu nán fāng, shì de tiān xià yě." wáng shuō, cóng zhī. gù dà zi jiàn jū yú chéng fù. lìng yǐn zi xiá pìn yú qín, bài fū rén yě.
楚子为舟师以伐濮。费无极言于楚子曰:“晋之伯也,迩于诸夏,而楚辟陋,故弗能与争。若大城城父而寘大子焉,以通北方,王收南方,是得天下也。”王说,从之。故大子建居于城父。令尹子瑕聘于秦,拜夫人也。
qiū, qí gāo fā shuài shī fá jǔ. jǔ zi bēn jì zhāng. shǐ sūn shū fá zhī.
秋,齐高发帅师伐莒。莒子奔纪鄣。使孙书伐之。
chū, jǔ yǒu fù rén, jǔ zi shā qí fū, jǐ wèi lí fù. jí lǎo, tuō yú jì zhāng, fǎng yān yǐ dù ér qù zhī. jí shī zhì, zé tóu zhū wài. huò xiàn zhū zǐ zhàn. zi zhàn shǐ shī yè zhuì ér dēng. dēng zhě liù shí rén, zhuì jué, shī gǔ zào. chéng shàng zhī rén yì zào. jǔ gòng gōng jù, qǐ xī mén ér chū. qī yuè bǐng zǐ, qí shī rù jì.
初,莒有妇人,莒子杀其夫,己为嫠妇。及老,託于纪鄣,纺焉以度而去之。及师至,则投诸外。或献诸子占。子占使师夜缒而登。登者六十人,缒绝,师鼓噪。城上之人亦噪。莒共公惧,启西门而出。七月丙子,齐师入纪。
shì suì yě, zhèng sì yǎn zú. zi yóu qǔ yú jìn dài fū, shēng sī, ruò. qí fù xiōng lì zi xiá. zǐ chǎn zēng qí wéi rén yě, qiě yǐ wéi bù shùn, fú xǔ, yì fú zhǐ. sì shì sǒng.
是岁也,郑驷偃卒。子游娶于晋大夫,生丝,弱。其父兄立子瑕。子产憎其为人也,且以为不顺,弗许,亦弗止。驷氏耸。
tā rì, sī yǐ gào qí jiù. dōng, jìn rén shǐ yǐ bì rú zhèng, wèn sì qǐ zhī lì gù. sì shì jù, sì qǐ yù táo. zǐ chǎn fú qiǎn. qǐng guī yǐ bo, yì fú yǔ. dài fū móu duì. zǐ chǎn bù dài ér duì kè yuē:" zhèng guó bù tiān, guǎ jūn zhī èr sān chén, zhá chài yāo hūn. jīn yòu sàng wǒ xiān dài fū yǎn, qí zi yòu ruò, qí yī èr fù xiōng, jù duì zōng zhǔ, sī zú yú móu ér lì zhǎng qīn. guǎ jūn yǔ qí èr sān lǎo yuē:' yì tiān shí bō luàn shì, wú hé zhī yān?' yàn yuē:' wú guò luàn mén.' mín yǒu bīng luàn, yóu dàn guò zhī, ér kuàng gǎn zhī tiān zhī suǒ luàn. jīn dài fū jiāng wèn qí gù, yì guǎ jūn shí bù gǎn zhī, qí shuí shí zhī zhī. píng qiū zhī huì, jūn xún jiù méng yuē:' wú huò shī zhí.' ruò guǎ jūn zhī èr sān chén, qí jí shì zhě, jìn dài fū ér zhuān zhì qí wèi, shì jìn zhī xiàn bǐ yě, hé guó zhī wèi?" cí kè bì ér bào qí shǐ. jìn rén shě zhī.
他日,丝以告其舅。冬,晋人使以币如郑,问驷乞之立故。驷氏惧,驷乞欲逃。子产弗遣。请龟以卜,亦弗予。大夫谋对。子产不待而对客曰:“郑国不天,寡君之二三臣,札瘥夭昏。今又丧我先大夫偃,其子幼弱,其一二父兄,惧队宗主,私族于谋而立长亲。寡君与其二三老曰:‘抑天实剥乱是,吾何知焉?’谚曰:‘无过乱门。’民有兵乱,犹惮过之,而况敢知天之所乱。今大夫将问其故,抑寡君实不敢知,其谁实知之。平丘之会,君寻旧盟曰:‘无或失职。’若寡君之二三臣,其即世者,晋大夫而专制其位,是晋之县鄙也,何国之为?”辞客币而报其使。晋人舍之。
chǔ rén chéng zhōu lái. shěn yǐn xū yuē:" chǔ rén bì bài. xī wú miè zhōu lái, zi qí qǐng fá zhī. wáng yuē:' wú wèi fǔ wú mín.' jīn yì rú zhī, ér chéng zhōu lái yǐ tiāo wú, néng wú bài hū?" shì zhě yuē:" wáng shī shě bù juàn, xī mín wǔ nián, kě wèi fǔ zhī yǐ." xū yuē:" wú wén fǔ mín zhě, jié yòng yú nèi, ér shù dé yú wài, mín yuè qí xìng, ér wú kòu chóu. jīn gōng shì wú liàng, mín rén rì hài, láo bà sǐ zhuǎn, wàng qǐn yǔ shí, fēi fǔ zhī yě."
楚人城州来。沈尹戌曰:“楚人必败。昔吴灭州来,子旗请伐之。王曰:‘吾未抚吾民。’今亦如之,而城州来以挑吴,能无败乎?”侍者曰:“王施舍不倦,息民五年,可谓抚之矣。”戌曰:“吾闻抚民者,节用于内,而树德于外,民乐其性,而无寇仇。今宫室无量,民人日骇,劳罢死转,忘寝与食,非抚之也。”
zhèng dà shuǐ, lóng dòu yú shí mén zhī wài wěi yuān. guó rén qǐng wèi yǒng yān, zǐ chǎn fú xǔ, yuē:" wǒ dòu, lóng bù wǒ dí yě. lóng dòu, wǒ dú hé dí yān? ráng zhī, zé bǐ qí shì yě. wú wú qiú yú lóng, lóng yì wú qiú yú wǒ." nǎi zhǐ yě.
郑大水,龙斗于时门之外洧渊。国人请为禜焉,子产弗许,曰:“我斗,龙不我觌也。龙斗,我独何觌焉?禳之,则彼其室也。吾无求于龙,龙亦无求于我。”乃止也。
lìng yǐn zi xiá yán jué yóu yú chǔ zǐ yuē:" bǐ hé zuì? yàn suǒ wèi' shì yú nù, shì yú sè' zhě, chǔ zhī wèi yǐ. shě qián zhī fèn kě yě." nǎi guī jué yóu.
令尹子瑕言蹶由于楚子曰:“彼何罪?谚所谓‘室于怒,市于色’者,楚之谓矣。舍前之忿可也。”乃归蹶由。