jīng
【经】
shí nián chūn, wáng zhēng yuè, gōng bài qí shī yú cháng sháo.
十年春,王正月,公败齐师于长勺。
èr yuè, gōng qīn sòng.
二月,公侵宋。
sān yuè, sòng rén qiān sù.
三月,宋人迁宿。
xià liù yuè, qí shī sòng shī cì yú láng. gōng bài sòng shī yú chéng qiū.
夏六月,齐师、宋师次于郎。公败宋师于乘丘。
qiū jiǔ yuè, jīng bài cài shī yú shēn, yǐ cài hóu xiàn wǔ guī.
秋九月,荆败蔡师于莘,以蔡侯献舞归。
dōng shí yuè, qí shī miè tán. tán zi bēn jǔ.
冬十月,齐师灭谭。谭子奔莒。
chuán
【传】
shí nián chūn, qí shī fá wǒ. gōng jiāng zhàn, cáo guì qǐng jiàn. qí xiāng rén yuē:" ròu shí zhě móu zhī, yòu hé jiān yān." guì yuē:" ròu shí zhě bǐ, wèi néng yuǎn móu." nǎi rù jiàn. wèn hé yǐ zhàn. gōng yuē:" yī shí suǒ ān, fú gǎn zhuān yě, bì yǐ fēn rén." duì yuē:" xiǎo huì wèi biàn, mín fú cóng yě." gōng yuē:" xī shēng yù bó, fú gǎn jiā yě, bì yǐ xìn." duì yuē:" xiǎo xìn wèi fú, shén fú fú yě." gōng yuē:" xiǎo dà zhī yù, suī bù néng chá, bì yǐ qíng." duì yuē:" zhōng zhī shǔ yě, kě yǐ yī zhàn. zhàn zé qǐng cóng." gōng yǔ zhī chéng. zhàn yú cháng sháo, gōng jiāng gǔ zhī. guì yuē:" wèi kě." qí rén sān gǔ, guì yuē:" kě yǐ." qí shī bài jī. gōng jiāng chí zhī. guì yuē:" wèi kě." xià shì qí zhé, dēng shì ér wàng zhī, yuē:" kě yǐ." suì zhú qí shī.
十年春,齐师伐我。公将战,曹刿请见。其乡人曰:“肉食者谋之,又何间焉。”刿曰:“肉食者鄙,未能远谋。”乃入见。问何以战。公曰:“衣食所安,弗敢专也,必以分人。”对曰:“小惠未徧,民弗从也。”公曰:“牺牲玉帛,弗敢加也,必以信。”对曰:“小信未孚,神弗福也。”公曰:“小大之狱,虽不能察,必以情。”对曰:“忠之属也,可以一战。战则请从。”公与之乘。战于长勺,公将鼓之。刿曰:“未可。”齐人三鼓,刿曰:“可矣。”齐师败绩。公将驰之。刿曰:“未可。”下视其辙,登轼而望之,曰:“可矣。”遂逐齐师。
jì kè, gōng wèn qí gù. duì yuē:" fū zhàn, yǒng qì yě. yī gǔ zuò qì, zài ér shuāi, sān ér jié. bǐ jié wǒ yíng, gù kè zhī. fū dà guó nàn cè yě, jù yǒu fú yān. wú shì qí zhé luàn, wàng qí qí mí, gù zhú zhī."
既克,公问其故。对曰:“夫战,勇气也。一鼓作气,再而衰,三而竭。彼竭我盈,故克之。夫大国难测也,惧有伏焉。吾视其辙乱,望其旗靡,故逐之。”
xià liù yuè, qí shī sòng shī cì yú láng. gōng zǐ yǎn yuē:" sòng shī bù zhěng, kě bài yě. sòng bài, qí bì hái, qǐng jī zhī." gōng fú xǔ. zì yú mén qiè chū, méng gāo bǐ ér xiān fàn zhī. gōng cóng zhī, dà bài sòng shī yú chéng qiū. qí shī nǎi hái. cài āi hóu qǔ yú chén, xī hóu yì qǔ yān. xī guī jiāng guī, guò cài. cài hóu yuē:" wú yí yě." zhǐ ér jiàn zhī, fú bīn. xī hóu wén zhī, nù, shǐ wèi chǔ wén wáng yuē:" fá wǒ, wú qiú jiù yú cài ér fá zhī." chǔ zi cóng zhī.
夏六月,齐师、宋师次于郎。公子偃曰:“宋师不整,可败也。宋败,齐必还,请击之。”公弗许。自雩门窃出,蒙皋比而先犯之。公从之,大败宋师于乘丘。齐师乃还。蔡哀侯娶于陈,息侯亦娶焉。息妫将归,过蔡。蔡侯曰:“吾姨也。”止而见之,弗宾。息侯闻之,怒,使谓楚文王曰:“伐我,吾求救于蔡而伐之。”楚子从之。
qiū jiǔ yuè, chǔ bài cài shī yú shēn, yǐ cài hóu xiàn wǔ guī. qí hóu zhī chū yě, guò tán, tán bù lǐ yān. jí qí rù yě, zhū hóu jiē hè, tán yòu bù zhì.
秋九月,楚败蔡师于莘,以蔡侯献舞归。齐侯之出也,过谭,谭不礼焉。及其入也,诸侯皆贺,谭又不至。
dōng, qí shī miè tán, tán wú lǐ yě. tán zi bēn jǔ, tóng méng gù yě.
冬,齐师灭谭,谭无礼也。谭子奔莒,同盟故也。