àn jì fǎ, tiān zǐ zhū hóu zōng miào, jiē yuè jì zhī. yòu yǒu yuè lìng" jiē jiàn xīn", bìng yún" xiān jiàn qǐn miào". cǐ jiē shì yuè jì zhèng wén. guó yǔ yún:" gǔ zhě xiān wáng yuè jì rì sì, suī zhū hóu bù dé zǔ tiān zǐ." ér zōng miào zài dōu, xiōng nú wèi miè, fǔ xīn zhǎng jiào, wàn hèn bù zhuī. xī lǔ guó kǒng shì yǒu zhòng ní, chē yú guān fú. hàn míng dì xī dōng píng wáng cāng, guāng liè huáng hòu jiǎ jì, jīn yī yī qiè. wáng shěn jí chēng rì chuí qì yú gān quán zhī huà, yáng xióng xiàn sòng yú qí lín zhī tú. suì huà xiān jūn xiān bǐ zhī xiàng, fù xián jí huà zàn yuē, jìng tú xiān jūn xiān bǐ zhī róng xiàng, huà zhī dān qīng. cáo xiū huà qí fù xiàng, duì zhī liú qì, chéng kě bēi yě. lù jī yǒu chéng xiàng xiàng zàn, dà sī mǎ fū rén xiàng zàn, jí qí lì yān. qiè xún xiào jīng suǒ shuō, bì chēng xiān wáng, gài shì xiān wáng zhī xíng, bù gǎn yǐ bù xíng yě. fú jiàn tái nèi bié zào zhì jìng diàn, gān zhǐ bǎi pǐn, yuè jì rì sì, yòu wèi qǐn shì, hūn dìng chén xǐng, rú píng shēng yān. xiān dì shuò wàng, jǐn āi tòng kū. yòu xuān xiū róng fèng zào èr qīn xiàng, zhāo xī lǐ jìng, qián shì zī zī, sì shí nián zhōng, yù xiū gōng dé, zhuī jiàn jì xiào, dīng lán wú yǐ shàng cǐ. yì qiè mù kǎo bǐ zhī shèng, zé lì zūn xiàng, gōng yǎng yú dào chǎng, nèi shè huā fān dēng zhú, shǐ sēng ní dǐng lǐ, zhèng yǐ wū niǎo zhī xīn, xì liàn wǎng jí. bù yàn dīng nián zhī nèi, zāo cǐ bǎi yōu, yī tóng jiàn shì, gān xīn yǔn yuè. suī fù yú lǐ jīng wú wén, jiā mén zhī nèi, xíng zhī yǐ jiǔ. gù yuè jì rì sì, yòng zūn jì fǎ, chē yú qiè yī, jǐn tóng lǔ shèng. zhǐ lìng péng yǒu zhī yú cǐ xīn. pān yuè fù yún:" tài fū rén yù bǎn yú, chéng qīng xuān, liǔ chuí yīn, chē jié guǐ, huò yàn yú lín, huò yàn yú. xiōng dì bān bái, ér tóng zhì chǐ. chēng fú shòu yǐ xiàn shāng, xián yī jù ér yī xǐ. jiē fū, tiān xià zhī zhì lè, wéi sī ér yǐ yǐ! tiān xià zhī zhì lè, wéi sī ér yǐ yǐ! hū hū qióng shēng, bǎi nián zhī nèi, hé yóu fù rú cǐ yǐ. tòng yǐ guò xì, āi zāi shì chuān, lèi jǐn ér jì zhī yǐ xuè, bù zhī fù hé cóng chén yě."
　　案《祭法》，天子諸侯宗廟，皆月祭之。又有《月令》「皆薦新」，並雲「先薦寢廟」。此皆是月祭正文。《國語》云：「古者先王月祭日祀，雖諸侯不得祖天子。」而宗廟在都，匈奴未滅，拊心長叫，萬恨不追。昔魯國孔氏有仲尼，車輿冠服。漢明帝錫東平王蒼，光烈皇后假髻，巾衣一篋。王沈集稱日垂泣於甘泉之畫，揚雄獻頌於麒麟之圖。遂畫先君先妣之像，傅咸集畫贊曰，敬圖先君先妣之容像，畫之丹青。曹休畫其父像，對之流泣，誠可悲也。陸機有丞相像讚，大司馬夫人像讚，即其例焉。竊尋《孝經》所說，必稱先王，蓋是先王之行，不敢以不行也。伏見台內別造至敬殿，甘旨百品，月祭日祀，又為寢室，昏定晨省，如平生焉。先帝朔望，盡哀慟哭。又宣修容奉造二親像，朝夕禮敬，虔事孜孜，四十年中，聿修功德，追薦繼孝，丁蘭無以尚此。繹竊慕考妣之盛，則立尊像，供養於道場，內設花幡燈燭，使僧尼頂禮，正以烏鳥之心，繫戀罔極。不厭丁年之內，遭此百憂，一同見似，甘心殞越。雖復於禮經無文，家門之內，行之已久。故月祭日祀，用遵祭法，車輿篋衣，謹同魯聖。止令朋友知余此心。潘岳賦云：「太夫人御板輿，乘輕軒，柳垂陰，車結軌，或宴於林，或宴於。兄弟斑白，兒童稚齒。稱福壽以獻觴，咸一懼而一喜。嗟夫，天下之至樂，唯斯而已矣！天下之至樂，唯斯而已矣！忽忽窮生，百年之內，曷由復如此矣。痛矣過隙，哀哉逝川，淚盡而繼之以血，不知復何從陳也。」

yú rén shàn yán, nuǎn yú bù bó shāng rén yǐ yán, shēn yú máo jǐ. zèng rén yǐ yán, zhòng yú jīn shí zhū yù guān rén yǐ yán, měi yú fǔ fú wén zhāng tīng rén yǐ yán, lè yú zhōng gǔ qín sè.
　　與人善言，暖於布帛；傷人以言，深於矛戟。贈人以言，重於金石珠玉；觀人以言，美於黼黻文章；聽人以言，樂於鐘鼓琴瑟。

jiǎn yuē zhī dé, qí yì dà zāi. qí zhī qiān wèi yú chǔ qiū yě, wèi wén gōng dà bù zhī fú, dà bó zhī guān, wù cái xùn nóng, jìng jiào qín xué, yuán nián yǒu chē sān shí chéng, jì nián sān bǎi chéng yě. qǐ bù hóng zhī zài rén.
　　儉約之德，其義大哉。齊之遷衛於楚丘也，衛文公大布之服，大帛之冠，務材訓農，敬教勤學，元年有車三十乘，季年三百乘也。豈不宏之在人。

míng yuè zhī yè, kě yǐ yuǎn shì, bù kě yǐ jìn shū wù lù zhī cháo, kě yǐ jìn shū, bù tōng yǐ yuǎn shì. rén cái xìng yì rú shì, gè yǒu bù tóng yě.
　　明月之夜，可以遠視，不可以近書；霧露之朝，可以近書，不通以遠視。人才性亦如是，各有不同也。

jūn zǐ wú yì yì yú qióng, wú wù wù yú jiàn. yù zhī ér bù jiā dòng, fēi zhī ér bù jiā jǔ, dìng wài nèi zhī fēn, yí róng rǔ zhī xīn, lì bù yì fāng, sī yǒu héng yě.
　　君子無邑邑於窮，無勿勿於賤。譽之而不加動，非之而不加沮，定外內之分，夷榮辱之心，立不易方，斯有恆也。

fū yán xíng zài yú měi, bù zài yú duō. chū yī měi yán měi xíng, ér tiān xià cóng zhī, huò jiàn yī è yì chǒu shì, ér wàn mín wéi zhī, kě bù shèn hū? yì yuē:" yán xíng, jūn zǐ zhī shū jī." shū jī zhī fā, róng rǔ zhī zhǔ yě. xī chéng tāng jiào mín qù sān miàn zhī wǎng, ér zhū hóu xiàng zhī qí xuān wáng huó xìn zhōng zhī niú, ér mèng kē yǐ wáng dào qiú zhī zhōu wén wáng jué dì de sǐ rén gǔ, āi mǐn ér shōu zàng, ér tiān xià jiā zhī yě.
　　夫言行在於美，不在於多。出一美言美行，而天下從之，或見一惡意醜事，而萬民違之，可不慎乎？《易》曰：「言行，君子之樞機。」樞機之發，榮辱之主也。昔成湯教民去三面之網，而諸侯向之；齊宣王活釁鐘之牛，而孟軻以王道求之；周文王掘地得死人骨，哀憫而收葬，而天下嘉之也。

yì yán:" bù héng qí dé, huò chéng zhī xiū." lún yǔ yán:" wú héng zhī rén, bù kě bǔ shì." gù zhī rén zhī wèi xíng, bù kě bù héng. shī yán:" wú héng zhī rén, qí rú piāo fēng. hú bù zì nán, hú bù zì běi" zhě yě. bān shū bù wéi zhuō gōng gǎi shéng zhǔn, páng yì bù wéi zhuō shè biàn xián, jūn zǐ huái dào dé zhī yǒu jiǎn. shī yún:" rú yuè zhī héng, rú rì zhī shēng." kǒng zǐ chēng:" dà zāi zhōng yōng zhī wèi dé, qí zhì yǐ hū!" yòu yuē:" jūn zǐ zhī dào, zhōng shù ér yǐ yǐ." bó lè jiào qí suǒ zēng zhě xiāng qiān lǐ mǎ, qí suǒ ài zhě xiāng nú mǎ. qiān lǐ zhī mǎ bù shí yǒu, qí lì huǎn nú mǎ rì shòu, qí lì jí. suǒ wèi xià yán ér shàng yòng zhě yě.
　　《易》言：「不恆其德，或承之羞。」《論語》言：「無恆之人，不可卜筮。」故知人之為行，不可不恆。《詩》言：「無恆之人，其如飄風。胡不自南，胡不自北」者也。般輸不為拙工改繩准，逄羿不為拙射變弦，君子懷道德之有檢。《詩》云：「如月之恆，如日之升。」孔子稱：「大哉中庸之為德，其至矣乎！」又曰：「君子之道，忠恕而已矣。」伯樂教其所憎者相千里馬，其所愛者相駑馬。千里之馬不時有，其利緩；駑馬日售，其利急。所謂下言而上用者也。

jūn zǐ yǐ yàn ān wèi zhèn dú, fù guì wèi bù xìng. gù nì yú qíng zhě wàng yuè mǎn zhī kuī, zài hu dào zhě zhī rì sǔn zhī wèi guì. sī gù fěi bàng zhī mù, táng yú zhī dào, yǔ qióng yáo zhī tái. xīn guǐ zhī zuò wáng, hān gē zhōng rì, qiú shù kè zhī huān, dān yín cháng yè, pìn wáng guī zhī lè. ér huò sì zhī bì xiǎn, wǔ měi cháng zài, pì jīn zhōu bù néng líng yáng hóu zhī bō, yù mǎ bù néng ǒu qí zhī jī. shì yóu zhì bīng shǐ zào, qīng shì lìng chì, bù kě de yě. fū jiāo shē zhě zhòng, zòng yì zhě duō, rú qīng āi zhī yīng fēng, shì xiāo dù zhī fù zhú yě. yù bù zuó, bù chéng qì rén bù xué, bù zhī dào. ruò suī yǒu tiān zòng, céng wú xué shù, yóu ruò bó yá kōng dàn, wú qī xián zé bù bēi wáng liáng shī pèi, chù sì mǎ zé bù jí. jìn píng gōng wèn shī kuàng yuē:" wú nián yǐ lǎo, xué jiāng wǎn yé?" duì yuē:" shǎo hào xué zhě rú rì shèng yáng, lǎo hào xué zhě rú bǐng zhú yè xíng." zhuī wèi sī yán, kě wèi shī yě. huái nán yán:" xiāo tiáo zhě xíng zhī jūn, jì mò zhě shēn zhī zhǔ." yòu yún:" jiào zhě shēng yú jūn zǐ, yǐ bèi xiǎo rén lì zhě xìng yú xiǎo rén, yǐ rùn jūn zǐ." mèng zǐ yán:" yǔ è zhǐ jiǔ ér lè shàn yán." yòu yún:" ruò wǒ dé zhì, bù wéi shí qián fāng zhàng, qiè shù bǎi rén." sī yán zhì yǐ. gù yuán xiàn zhī páo xián yú jì sūn zhī hú háo, zhào xuān zhī ròu shí zhǐ yú zhì bó zhī chú huàn, zi sī zhī yín pèi měi yú yú gōng zhī chuí jí. jiāo yín zhī lǐ, qǐ kě zì yú! rén fēi yǒu liǔ xià yán líng zhī cái, méng zhuāng zhù shǐ zhī zhì, qí yǐ cǐ zhě, gài yǒu yǐ yān. suī fù bá shān gài shì zhī xióng, huí tiān dǎo dì zhī lì, yù jǐ wèi zūn, jīn tāng shè xiǎn, lí shān wú zuì zhī qiú, wǔ lǐng bù guī zhī shù, yī yǒu jiāo shē, sān dài tóng miè, juān jīn shí zhě nán wéi lì, cuī kū xiǔ zhě yì wèi gōng, jū dé qí shì yě.
　　君子以宴安為鴆毒，富貴為不幸。故溺於情者忘月滿之虧，在乎道者知日損之為貴。斯固誹謗之木，唐虞之道，與瓊瑤之台。辛癸之祚亡，酣歌終日，求數刻之歡，耽淫長夜，聘亡歸之樂。而或四知必顯，五美常在，譬金舟不能凌陽侯之波，玉馬不能偶騏之跡。是猶炙冰使燥，清柿令熾，不可得也。夫驕奢者眾，縱逸者多，如輕埃之應風，似宵蠹之赴燭也。玉不琢，不成器；人不學，不知道。若雖有天縱，曾無學術，猶若伯牙空彈，無七弦則不悲；王良失轡，處駟馬則不疾。晉平公問師曠曰：「吾年已老，學將晚耶？」對曰：「少好學者如日盛陽，老好學者如炳燭夜行。」追味斯言，可為師也。《淮南》言：「蕭條者形之君，寂寞者身之主。」又云：「教者生於君子，以被小人；利者興於小人，以潤君子。」孟子言：「禹惡旨酒而樂善言。」又云：「若我得志，不為食前方丈，妾數百人。」斯言至矣。故原憲之袍賢於季孫之狐貉，趙宣之肉食旨於智伯之芻豢，子思之銀佩美於虞公之垂棘。嬌淫之理，豈可恣歟！人非有柳下延陵之才，蒙莊柱史之志，其以此者，蓋有以焉。雖復拔山蓋世之雄，回天倒地之力，玉幾為樽，金湯設險，驪山無罪之囚，五嶺不歸之戍，一有驕奢，三代同滅，鐫金石者難為力，摧枯朽者易為功，居得其勢也。

zhé rén jūn zǐ jiè yíng sī chōng zhě hé yě? zhèng yǐ jiè jù suǒ bù dǔ, kǒng wèi suǒ bù wén, kuàng qí shén cǐ zhě hū? fū shēng zì shēn gōng zhī zhōng, cháng yú fù rén zhī shǒu, yōu jù zhī suǒ bù jiā, chǒng rǔ zhī suǒ wèi zhì. yuè zì tiáo chèn, biàn zuò bāng jūn, qí tiān zī zhuō ěr, zé hé jiān suǒ yǐ gāo bù, qióng xiōng jí bèi, guǎng chuān suǒ yǐ xiǎn lù, zhì zhī yǒu yóu zhě yě. xī ruì fān tú, zhí yù bǐng guī, chūn cháo zé qū chí qiān shèng, qiū yè zé yí bǎi pì, jiāng dū guǎng chuān, kě yǐ yì zhě ěr. qǐng lùn zhī, yī yuē jiāo, èr yuē fù, sān yuē yín, sì yuē jì. yòu xiǎng zūn guì, jiāo yě míng tián xiàn dào, fù yě gē zhōng yíng shì, yín yě shā lù wú gū, jì yě. fū xíng fá bù zhōng zé mín wú suǒ cuò shǒu zú, kuàng bèi cǐ zhě xié? fū guì ér bù jiāo zhě xiān yǐ, jiāo zé qīng yú xiàn wǎng, fù zé shì yú jīn bǎo, yín zé huò yú hūn zòng, jì zé qīng yú shēng shā. jì bù zhī jià sè zhī jiān nán, yòu bù zhī mín tiān zhī yǒu běn, tú jiàn zhū jī xī jiǎ zhī wán, jīn qián cuì yǔ zhī qí. dòng róng zé yàn gē zhèng wǔ, gù miǎn zé qín zhēng qí sè. wèi yǔ chūn gǔ qí líng, níng zhī huá yì wǎn, fù qí zōng shè, céng bù sān xǐng sǔn qí shēn míng, bù féng bā yì. yì yǐ zāi, gǔ zhī yù yuè míng míng dé yú tiān xià zhě, xiān zhì qí guó, yù zhì qí guó zhě, xiān qí qí jiā, yù qí qí jiā zhě, xiān xiū qí shēn, yù xiū qí shēn zhě, xiān zhèng qí xīn, yù zhèng qí xīn zhě, wú wéi bù shàn ér yuàn rén. xíng yǐ zhì ér hū tiān, shēn bù shàn ér yuàn rén, bù yì fǎn hū? xíng zhì ér hū tiān, bù yì wǎn hū? tài gōng yuē:" fū wéi rén è wén qí qíng, ér xǐ wén rén zhī qíng è wén yǐ zhī è, xǐ wén rén zhī è. shì yǐ bù bì zhì yě."
　　哲人君子戒盈思沖者何也？政以戒懼所不睹，恐畏所不聞，況其甚此者乎？夫生自深宮之中，長於婦人之手，憂懼之所不加，寵辱之所未至。粵自齠齔，便作邦君，其天姿卓爾，則河間所以高步，窮凶極悖，廣川所以顯戮，致之有由者也。錫瑞蕃圖，執玉秉圭，春朝則驅馳千乘，秋謁則儀百辟，江都廣川，可以意者耳。請論之，一曰驕，二曰富，三曰淫，四曰忌。幼饗尊貴，驕也；名田縣道，富也；歌鐘盈室，淫也；殺戮無辜，忌也。夫刑罰不中則民無所措手足，況倍此者邪？夫貴而不驕者鮮矣，驕則輕於憲網，富則恃於金寶，淫則惑於昏縱，忌則輕於生殺。既不知稼穡之艱難，又不知民天之有本，徒見珠璣犀甲之玩，金錢翠羽之奇。動容則燕歌鄭舞，顧眄則秦箏齊瑟。謂與椿鵠齊齡，寧知華易晚，覆其宗社，曾不三省；損其身名，不逢八議。異矣哉，古之欲月明明德於天下者，先治其國，欲治其國者，先齊其家，欲齊其家者，先修其身，欲修其身者，先正其心，欲正其心者，無為不善而怨人。刑已至而呼天，身不善而怨人，不亦反乎？刑至而呼天，不亦晚乎？太公曰：「夫為人惡聞其情，而喜聞人之情；惡聞已之惡，喜聞人之惡。是以不必治也。」

niǎo yǔ niǎo yù zé xiāng zhú, shòu yǔ shòu yù zé xiàng jiǎo, mǎ yǔ mǎ yù zé shì, yú yǔ yú yù zé xiāng shāng. tiān zhī shēng cǐ wù, duō qí lì ér shǎo qí zhì. zhì zhě zhī móu, wàn yǒu yī shī kuáng fū zhī yán, wàn yǒu yī de. shì yǐ jūn zǐ qǔ kuáng fū zhī yán, bǔ wàn dé zhī yī shī yě. xíng rén bù xiū xī yú sōng bǎi ér zhǐ yú yáng liǔ zhě, yǐ sōng bǎi yǒu yōu pì zhī qióng, yáng liǔ yǒu lù cè zhī shì gù yě.
　　鳥與鳥遇則相躅，獸與獸遇則相角，馬與馬遇則是，愚與愚遇則相傷。天之生此物，多其力而少其智。智者之謀，萬有一失；狂夫之言，萬有一得。是以君子取狂夫之言，補萬得之一失也。行人不休息於松柏而止於楊柳者，以松柏有幽僻之窮，楊柳有路側之勢故也。

jūn zǐ dāng qù èr qīng qǔ sì zhòng: yán zhòng zé yǒu fǎ, xíng zhòng zé yǒu dé, mào zhòng zé yǒu wēi, hǎo zhòng zé yǒu guān yán qīng zé zhāo zuì, mào qīng zé zhāo rǔ.
　　君子當去二輕取四重：言重則有法，行重則有德，貌重則有威，好重則有觀；言輕則招罪，貌輕則招辱。

zhōu gōng méi wǔ bǎi nián yǒu kǒng zǐ, kǒng zǐ méi wǔ bǎi nián yǒu tài shǐ gōng. wǔ bǎi nián yùn, yú hé gǎn ràng yān? dàn shuǐ zhì qīng zé wú yú, rén zhì chá zé wú tú, sī yán zhì yǐ. zhèng dāng bù qióng shì zhì, zhèng jiàn shì zhí, yīng xié shì yōu, huì dé shì yǐn. cháng wèi rén yuē:" zhū gě wǔ hòu huán xuān wǔ bìng yì zàn wáng shì, xuān wēi xiá wài, cǐ bǐ fū zhī suǒ yǐ mù yě dǒng zhòng shū liú zi zhèng shēn jīng hóng fàn, miào dá gōng yáng, bǐ fū zhī suǒ yǐ xī yě róng qǐ qī jī qìng zòng jiǔ xíng gē, sī wèi zhì lè, bǐ fū zhī suǒ yǐ zhòng yě. hé zhě? qǐng shì lùn zhī: fū yǐ wǔ hòu zhī xián, xuān wǔ zhī zhì, zì tiān yòu zhī, gài yǒu yǐ rán yě. jiǎ shǐ féng wén míng zhī hòu, zhí zé zhé zhī jūn, bù zú wèi bǐ fū fú gǔ, qǐ qīng zǐ zhī kě wàng xié? dōng fāng shǔ hǔ zhī yù, sī dé zhī yǐ. jí zhòng shū zhī xué shù, zi zhèng zhī tàn wēi, jiàn zhòng yuán guāng zhī chū shēng, gāo jiàn shǐ zhī mò, tōng xiāo wàng mèi, zhōng rì xià wéi, bù yǒu xué shù, hé yǐ chéng qì? chuān liū jué shí, kě bù miǎn hū? chí guāng bù liú, shì chuān shū hū. chǐ bì fēi bǎo, cùn yīn kě xī. wén wǔ èr tú, bìng dé chóu pǐ. qǐ qī jī qìng, bǐ dú hé rén, níng zhǐ bó luán zhī shī, jiāng tóng wēi niǎn zhī yǒng. yī yǐ wǒ wèi mǎ, yī yǐ wǒ wèi niú, zhuāng zhōu wǎng yǐ, sì zōng cháng shì. wú zhī yǔ zhòu zhī nèi, gèng yǒu rén zāi.
　　周公沒五百年有孔子，孔子沒五百年有太史公。五百年運，余何敢讓焉？但水至清則無魚，人至察則無徒，斯言至矣。正當不窮似智，正諫似直，應諧似優，穢德似隱。嘗謂人曰：「諸葛武侯桓宣武並翼贊王室，宣威遐外，此鄙夫之所以慕也；董仲舒劉子政深精《洪範》，妙達《公羊》，鄙夫之所以希也；榮啟期擊磬縱酒行歌，斯為至樂，鄙夫之所以重也。何者？請試論之：夫以武侯之賢，宣武之智，自天佑之，蓋有以然也。假使逢文明之後，值則哲之君，不足為鄙夫扶轂，豈青紫之可望邪？東方鼠虎之諭，斯得之矣。及仲舒之學術，子政之探微，見重元光之初聲，高建始之末，通宵忘寐，終日下帷，不有學術，何以成器？川溜決石，可不勉乎？馳光不留，逝川倏忽。尺璧非寶，寸陰可惜。文武二途，並得儔匹。啟期擊磬，彼獨何人，寧止伯鸞之詩，將同威輦之詠。一以我為馬，一以我為牛，莊周往矣，嗣宗長逝。吾知宇宙之內，更有人哉。

tiān xià yī zhì ér bǎi lǜ, tóng guī ér shū tú, hé zhě? fū rú zhě liè jūn chén fù zǐ zhī lǐ, xù fū fù cháng yòu zhī bié mò zhě táng gāo sān chǐ, tǔ jiē sān děng, máo cí bù jiǎn, cǎi chuán bù zhuó, dōng rì yǐ lù qiú wèi lǐ, shèng shǔ yǐ gé yī wèi guì fǎ jiā bù shū guì jiàn, bù bié qīn shū, yán ér shǎo ēn, suǒ wèi fǎ yě míng jiā kē chá jiǎo rào, jiǎn ér shī zhēn, shì wèi míng yě dào jiā xū wú wéi běn, yīn xún wèi wù, zhōng yuán sāng luàn, shí wèi cǐ fēng, hé dèng zhū yú qián, péi wáng miè yú hòu, gài wèi cǐ yě.
　　天下一致而百慮，同歸而殊途，何者？夫儒者列君臣父子之禮，序夫婦長幼之別；墨者堂高三尺，土階三等，茅茨不剪，采椽不斫，冬日以鹿裘為禮，盛暑以葛衣為貴；法家不殊貴賤，不別親疏，嚴而少恩，所謂法也；名家苛察繳繞，檢而失真，是謂名也；道家虛無為本，因循為務，中原喪亂，實為此風，何鄧誅於前，裴王滅於後，蓋為此也。

péi jǐ yuán wèn yuē:" xī bó jū ér chǎn yì, zhòng ní è ér zuò chūn qiū sūn zi zhī yù páng juān, hán fēi zhī zhí qín hòu yú qīng qióng chóu, bù wéi qiān shǔ, shì yíng jí xíng, yí qí qián yǐn, jiē xīn yǒu bù yuè, ěr nǎi zhù shū. fū zǐ shí zūn qiān shèng, qiān wéi wàn lǐ, dì dé zhōu dàn, shēng qí yàn, háo pǐ sì jūn, wēi tóng wǔ bó. dài zān zhī kè, yàn háng jiē zhǒng zhū jiàn zhī bīn, jiān suí lín cì. xià wéi zhù shū, qí yì hé yě? shū wèi dǐ wǔ, liáng yòng yú yì. yǔ dá yuē:" wú yú tiān xià yì bù jiàn yě, suǒ yǐ yī mù sān wò fā, yī shí zài tǔ bǔ, hé zhě? zhèng yǐ míng jié wèi shù yě. wú cháng yù léng wēi hàn hǎi, jué mù jū yán, chū wàn sǐ ér bù gù, bì lìng wēi zhèn zhū xià, rán hòu dù liáo chéng ér zhǎng wàng, xiàng yáng guān ér kǎi rù. jìn zhōng jìn lì, yǐ bào guó jiā, cǐ wú zhī shàng yuàn yān. cì zé qīng jiǔ yī hú, tán qín yī qǔ, yǒu zhì bù suí, mìng yě rú hé? tuō lüè xíng míng, xiāo sàn huái bào, ér wèi néng wéi yě. dàn xìng guò yì yáng, héng yù quán héng chēng wù, suǒ yǐ lóng shǔ bù cí rè, níng dōng bù dàn hán, zhe hóng liè zhě, gài wèi cǐ yě. yòu wèn zhī yuē:" zi hé bù xún zhī yǒu shí, gòng zhe cǐ shū, hé wèi qū qū zì qín rú cǐ?" yǔ dá yuē:" fū hé zhān bèi cuì zhě, nán yǔ dào chún mián zhī zhì mì gēng lí hán qiǔ zhě, bù zú lùn tài láo zhī zī wèi. gù fú zhī liáng zhě, bù kǔ shèng shǔ zhī yù fán xí diāo hú zhī nuǎn zhě, bù zhī zhì hán zhī qī chuàng. zi zhī shù yè, qǐ bīn kè zhī néng. sī gài yǐ tíng zhuàng zhōng, yǐ lǐ cè hǎi yě. yǔ cháng qiè chǐ huái nán bù wéi zhī shū, wèi wèi bīn yóu suǒ zhì, měi zhì zhù shù zhī jiān, bù lìng bīn kè zhī yě.
　　裴幾原問曰：「西伯拘而闡《易》，仲尼厄而作《春秋》；孫子之遇龐涓，韓非之值秦後；虞卿窮愁，不韋遷蜀，士嬴疾行，夷齊潛隱，皆心有不悅，爾乃著書。夫子實尊千乘，搴帷萬里，地得周旦，聲齊燕，豪匹四君，威同五伯。玳簪之客，雁行接踵；珠劍之賓，肩隨鱗次。下帷著書，其義何也？殊為牴牾，良用於邑。予答曰：「吾於天下亦不賤也，所以一沐三握髮，一食再吐哺，何者？正以名節未樹也。吾嘗欲棱威瀚海，絕幕居延，出萬死而不顧，必令威振諸夏，然後度聊城而長望，向陽關而凱入。盡忠盡力，以報國家，此吾之上願焉。次則清酒一壺，彈琴一曲，有志不遂，命也如何？脫略刑名，蕭散懷抱，而未能為也。但性過抑揚，恆欲權衡稱物，所以隆暑不辭熱，凝冬不憚寒，著《鴻烈》者，蓋為此也。又問之曰：「子何不詢之有識，共著此書，曷為區區自勤如此？」予答曰：「夫荷旃被毳者，難與道純綿之緻密；羹藜含糗者，不足論太牢之滋味。故服之涼者，不苦盛暑之郁煩；襲貂狐之暖者，不知至寒之悽愴。子之術業，豈賓客之能。斯蓋以莛撞鐘，以蠡測海也。予嘗切齒淮南不韋之書，謂為賓游所制，每至著述之間，不令賓客之也。

yú jiàn zǎi rén tàn yuē:" yī yǐn yǔ yì yá tóng zhī diào dǐng, ér yǒu xián bù xiào zhī shū." jì ér tàn yuē:" wú shí zhī tú, shàng yǐ yī yǐn fāng yì yá, yú hé yǒu zāi?" tuì ér fù tàn yuē:" bì lú shì yù, yī dùn bié zhī bái gǔ shì yá, lí lóu bié zhī. yī dùn lí lóu, qiān nián bù céng yù, yá gǔ zhī yuàn, hé shí dāng mǐ? yú jiàn rén wéi, tàn yuē:" lóng zhī wèi wù yě, wèi zhī sì líng, ér yì wèi yú zhī wèi wù, wèi zhī wǔ xié, ér yòu wèi. yì nǎi yǒu cuì zhī diào dǐng, xiāo xiāng zhī kāi guó yú! tuì ér fù tàn yuē:" líng guī wǔ sè shì yù jīn, bù miǎn wèi huò, yú hé yǒu zāi, yú hé yǒu zāi!"
　　余見宰人嘆曰：「伊尹與易牙同知調鼎，而有賢不肖之殊。」既而嘆曰：「無識之徒，尚以伊尹方易牙，余何有哉？」退而復嘆曰：「碧廬似玉，猗頓別之；白骨似牙，離婁別之。猗頓離婁，千年不曾遇，牙骨之怨，何時當弭？余見人為，嘆曰：」龍之為物也，謂之四靈，而亦為；魚之為物，謂之五協，而又為。抑乃有萃之調鼎，瀟湘之開國歟！退而復嘆曰：「靈龜五色似玉金，不免為霍，余何有哉，余何有哉！」

bǎo shí gāo wò, lì yán hé qiú yān? xiū dé lǚ dào, shēn hé yōu yān? jū ān lǜ wēi, qī yě jiàn xiǎn huái jù, yōu yě. fēn fēn rán, róng kū chǒng rǔ zhī dòng yě, rén qí néng bù dòng hū? zhòng ní qí rén yě, yì wú qí cì zhī, yǒu nìng ér jìn, yǒu zhí ér tuì, qí níng tuì hū? yǔ bù xǐ yóu yàn yān liú, měi yàn zhé zǎo bà, bù fù gū zhuó yǐ.
　　飽食高臥，立言何求焉？修德履道，身何憂焉？居安慮危，戚也；見險懷懼，憂也。紛紛然，榮枯寵辱之動也，人其能不動乎？仲尼其人也，抑吾其次之，有佞而進，有直而退，其寧退乎？予不喜游宴淹留，每宴輒早罷，不復沽酌矣。

dà xū suǒ yǐ gāo zhě, yǐ qí qīng ér wú lèi yě. rén shēng gǒu qīng ér wú yù, zé piāo piāo zhī qì líng yān.
　　大虛所以高者，以其輕而無累也。人生苟清而無欲，則飄飄之氣凌焉。

dǎo yī qīng ér chè, yǒu bēi rén zhě, cǐ shì qiū shì bēi yú xīn. dǎo yī gǎn yú wài, nèi wài xiāng gǎn, chóu qíng jié bēi, rán hòu āi yuàn shēng yān. gǒu wú gǎn, hé jiē hé yuàn yě?
　　搗衣清而徹，有悲人者，此是秋士悲於心。搗衣感於外，內外相感，愁情結悲，然後哀怨生焉。苟無感，何嗟何怨也？

zhǎng jǔ yù, jié nì wèn yān:" jīn rì yù jiā yé?" yuē:" jiā." zhǎng jǔ yuē:" yù xū yù qí nèi, rán hòu qí biǎo. wǔ zàng liù fǔ, shàng yǒu wèi jié, sì zhī bā tǐ, hé wéi zhě yé? fū yù zhě, jiāng shǐ biǎo lǐ jié yě. nèi gǒu hán xiá, hé jù yù yé?"
　　長沮浴，桀溺問焉：「今日浴佳耶？」曰：「佳。」長沮曰：「浴須浴其內，然後其表。五臟六腑，尚有未潔，四支八體，何為者耶？夫浴者，將使表里潔也。內苟含瑕，何遽浴耶？」

kǒng zǐ dōng yóu, jiàn liǎng xiǎo ér xiāng dòu. yī ér yuē:" wǒ yǐ rì chū chū qù rén jìn." yī ér yuē:" rì zhōng jìn." yī ér yuē:" rì chū chū rú chē gài, zhì zhōng cái rú pán yú, qǐ bù jìn zhě dà, yuǎn zhě xiǎo?" yī ér yuē:" rì chū chū, cāng cāng liáng liáng, zhì rì zhōng yǒu rú tàn tāng, cǐ fēi yuǎn zhě liáng, jìn zhě rè yé?" kǒng zǐ yì bù zhī. rì zhōng tiān ér xiǎo, luò fú sāng ér dà, wéi zhèng yì rú shì yǐ. xū rì yòng bù zhī, rú zhōng tiān zhī xiǎo yě, suī hè hè rán, cǐ gài luò rì zhī zhì, bù zú chēng yě.
　　孔子東遊，見兩小兒相鬥。一兒曰：「我以日初出去人近。」一兒曰：「日中近。」一兒曰：「日初出如車蓋，至中裁如盤盂，豈不近者大，遠者小？」一兒曰：「日初出，滄滄涼涼，至日中有如探湯，此非遠者涼，近者熱耶？」孔子亦不知。日中天而小，落扶桑而大，為政亦如是矣。須日用不知，如中天之小也，雖赫赫然，此蓋落日之治，不足稱也。

jū jiā zhì lǐ, kě yí yú guān, hé yě? zhì guó xū rú zhì jiā, suǒ yǐ zì jiā xíng guó. shí fèn zhī wèi jiā kě yǐ, ruò wèi zhì guó yì zhì jiā zhě, zé tiáo zhāng bù zhì, mín wú yī yān. gù zhì guó zhě qīn mín, ruò zhì jiā yě. xīn bù kě qī wù, bù kě shì wù. bù qī bù shì, dé qí zhōng yě. qī zhī zé wù bù xìn, shì zhī zé mín jiāo yǐ. zì jiā xíng guó, zì guó xíng jiā, kě wú shī yǐ.
　　居家治理，可移於官，何也？治國須如治家，所以自家刑國。石奮之為家可矣，若謂治國異治家者，則條章不治，民無依焉。故治國者親民，若治家也。心不可欺物，不可示物。不欺不示，得其衷也。欺之則物不信，示之則民驕矣。自家刑國，自國刑家，可無失矣。

jiàn shàn zé xǐ, wén è zé yōu, mín zhī qíng yě. gǒu wú yōu xǐ, qí wéi shèng rén hū! ruò wú xǐ ér bù xǐ, wú yōu ér bù yōu, gài hé zú chēng yě?
　　見善則喜，聞惡則憂，民之情也。苟無憂喜，其惟聖人乎！若無喜而不喜，無憂而不憂，蓋何足稱也？

bái niǎo wén yě, qí huán gōng wò yú bǎi qǐn, wèi zhòng fù yuē:" wú guó fù mín yīn, wú yú yōu yǐ. yī wù shī suǒ, guǎ rén yóu wèi zhī yì yì, jīn bái niǎo yíng yíng, jī ér wèi bǎo, guǎ rén yōu zhī." yīn kāi cuì shā zhī chóu, jìn wén zi yān. qí wén yǒu zhī lǐ zhě, bù shí gōng zhī ròu ér tuì, qí wén yǒu zhī zú zhě, zī gōng ér tuì qí wén yǒu bù zhī zú zhě, suì zhǎng xū duǎn xī ér shí zhī, jí qí bǎo yě, fù cháng wèi zhī pò kuì. gōng yuē:" jiē hū, mín shēng yì yóu shì." nǎi xuān xià qí guó, xiū zhǐ zú zhī jiàn, jié mín yù shí, jié mín jǐn yī, qí guó dà huà.
　　白鳥蚊也，齊桓公臥於柏寢，謂仲父曰：「吾國富民殷，無餘憂矣。一物失所，寡人猶為之悒悒，今白鳥營營，飢而未飽，寡人憂之。」因開翠紗之幬，進蚊子焉。其蚊有知禮者，不食公之肉而退，其蚊有知足者，觜公而退；其蚊有不知足者，遂長噓短吸而食之，及其飽也，腹腸為之破潰。公曰：「嗟乎，民生亦猶是。」乃宣下齊國，修止足之鑑，節民玉食，節民錦衣，齊國大化。

fū dòu zhě, wàng qí shēn yě, wàng qí qīn zhě yě. xíng xū yú zhī nù, ér dòu zhōng shēn zhī huò, rán ér wèi zhī, shì wàng qí shēn yě.
　　夫斗者，忘其身也，忘其親者也。行須臾之怒，而斗終身之禍，然而為之，是忘其身也。

rù shì guó yě, yán xìn hū qún chén, zé kě liú yě xíng zhōng hū qún chén, zé kě shì yě zé hū bǎi lǐ, zé fù kě ān yě.
　　入是國也，言信乎群臣，則可留也；行忠乎群臣，則可仕也；澤乎百里，則富可安也。

fèng wú sī chén zhī shàn, lín fá jǐng yè zhī gōng, rì yuè bù qí guāng, cān chén bù bìng jiàn, bīng tàn bù tóng shì, fěn mò bù tóng tuó, yǒu zhī yǐ.
　　鳳無司晨之善，麟乏警夜之功，日月不齊光，參辰不並見，冰炭不同室，粉墨不同橐，有之矣。

gǔ yǔ yún:" bù jiàn yú jìng ér jiàn yú rén, jiàn jìng zé biàn xíng, jiàn rén zé xuán zhī shàn è." shì zhī jiàn yú rén shèng jiàn hū jìng yǐ.
　　古語云：「不鑑於鏡而鑑於人，鑒鏡則辨形，鑒人則懸知善惡。」是知鑑於人勝鑒乎鏡矣。

chǔ wáng zhī shí chǔ yě, gù ài chǔ sì jìng zhī mín yuè wáng zhī shí yuè yě, gù ài yuè sì jìng zhī mín. tiān zǐ zhī shí tiān xià yě, wú shì yǐ zhī jiān ài tiān xià zhī mín yǐ.
　　楚王之食楚也，故愛楚四境之民；越王之食越也，故愛越四境之民。天子之食天下也，吾是以知兼愛天下之民矣。

chéng wǎ zhě tàn, ér wǎ bù kě yǐ dé tàn rùn zhú zhě shuǐ, ér zhú bù kě yǐ dé shuǐ. hāo ài yǒu huǒ, bù shāo bù rán tǔ zhōng yǒu shuǐ, bù jué wú quán. bǎi méi néng shǐ bǎi rén suān, yī méi bù zú chéng wèi yě.
　　成瓦者炭，而瓦不可以得炭；潤竹者水，而竹不可以得水。蒿艾有火，不燒不燃；土中有水，不掘無泉。百梅能使百人酸，一梅不足成味也。

kǒng wén jǔ yán:" wǔ wáng fá zhòu ér xuán zhī bái qí, hàn zǔ rù guān, zǐ yīng bù sǐ. wǔ wáng lì nián, zhǐ yǒu bái yú zhī ruì hàn zǔ xiáng yīng, qí ruì bù yī. shì zé hàn zǔ yōu ér wǔ wáng liè yě." yīn hóng yuǎn yún:" wèi wǔ xīng shī, běn yóu qīn jǔ hàn zǔ chū qǐ, běn shì luàn bīng. cǐ zé wèi wǔ yōu yú hàn dì." jiǎng zi tōng yán:" hàn zǔ qǔ tiān xià rú dēng shān, guāng wǔ qǔ tiān xià rú zǒu wán. dāng xún yì bǎi wàn, zhèn gǔ wèi wén, hū tuó hé bīng, shēn miàn liú xiě, qǐ qí yì yě?" fán rú cǐ lì, yǒu shū bù rú wú shū, wěi zhī wēi jìn, yú shì wèi yí yǐ.
　　孔文舉言：「武王伐紂而懸之白旗，漢祖入關，子嬰不死。武王歷年，止有白魚之瑞；漢祖祥應，其瑞不一。是則漢祖優而武王劣也。」殷洪遠云：「魏武興師，本由親舉；漢祖初起，本是亂兵。此則魏武優於漢帝。」蔣子通言：「漢祖取天下如登山，光武取天下如走丸。當尋邑百萬，振古未聞，滹沱河冰，身面流血，豈其易也？」凡如此例，有書不如無書，委之煨燼，於事為宜矣。

wǎng zhě chéng huá diàn zāi, zhào wèn gāo táng lóng:" cǐ hé zāi?" lóng yuē:" diàn míng chóng huá, ér wèi tiān zāi suǒ chú. shì tiān yù shǐ jié jiǎn, wù fù xīng chóng huá zhī shì yě."
　　往者承華殿災，詔問高堂隆：「此何災？」隆曰：「殿名崇華，而為天災所除。是天欲使節儉，勿復興崇華之飾也。」

jūn zǐ yǒu sān huàn: wèi zhī wén, huàn fú dé wén. jì wén zhī, huàn fú néng xué. jì xué zhī, huàn fú néng xíng. jūn zǐ yǒu sì chǐ: yǒu qí wèi wú qí yán, jūn zǐ chǐ zhī wú qí xíng, jūn zǐ chǐ zhī jì dé zhī yòu shī zhī, jūn zǐ chǐ zhī dì yǒu yú ér mín bù zú, jūn zǐ chǐ zhī.
　　君子有三患：未之聞，患弗得聞。既聞之，患弗能學。既學之，患弗能行。君子有四恥：有其位無其言，君子恥之；無其行，君子恥之；既得之又失之，君子恥之；地有餘而民不足，君子恥之。

zhì jiāng zhī fǎ, bì shǐ chí zhāng cóng shí. shì yí zé zhēng shēng, shì móu zé luàn qǐ. suǒ yǐ xiāo fán bèi yú léi xiè, xìn bù jiàn yú zhū yí. yù jiāng zhī jiān, kě bù shēn shèn zhī?
　　制將之法，必使馳張從時。事疑則爭生，勢侔則亂起。所以蕭樊被於縲紲，信布見於誅夷。馭將之間，可不深慎之？

fū táo quǎn wú shǒu yè zhī jǐng, wǎ jī wú sī chén zhī yì. tú chē bù néng dài láo, mù mǎ bù zhōng chí zhú.
　　夫陶犬無守夜之警，瓦雞無司晨之益。塗車不能代勞，木馬不中馳逐。

shì zhě jūn zhī yú, wēi zhě jūn zhī cè, chén zhě jūn zhī mǎ, mín zhě jūn zhī lún. shì gù zé yú ān, wēi dìng zé cè jìn, chén cóng zé mǎ liáng, mín hé zé lún lì.
　　勢者君之輿，威者君之策，臣者君之馬，民者君之輪。勢固則輿安，威定則策勁，臣從則馬良，民和則輪利。

liè měng hǔ zhě, bù yú běi yuàn diào jīng yú zhě, bù yú nán chí. hé zé? yuán fēi měng hǔ zhī sǒu, chí fēi jīng ní zhī chù yě. zé bà zhě yǐ jǔ qiān jūn, dū bǒ zhě yǐ jí zǒu tù, qū qí jì yú tíng, qiú yuán náo yú kǎn, yóu dào qiú ér suǒ lǐng yě.
　　獵猛虎者，不於北苑；釣鯨魚者，不於南池。何則？園非猛虎之藪，池非鯨鯢之處也。責罷者以舉千鈞，督跛者以及走兔，驅騏驥於庭，求猿猱於檻，猶倒裘而索領也。

zhū zǐ xìng yú zhàn guó, wén jí shèng yú èr hàn, zhì jiā jiā yǒu zhì, rén rén yǒu jí. qí měi zhě zú yǐ xù qíng zhì, dūn fēng sú qí bì zhě zhī yǐ fán jiǎn dú, pí hòu shēng. wǎng zhě jì jī, lái zhě wèi yǐ. qiáo zú zhì xué, bái shǒu bù biàn. huò xī zhī suǒ zhòng jīn fǎn qīng, jīn zhī suǒ zhòng, gǔ zhī suǒ jiàn. jiē wǒ hòu shēng bó yuǎn zhī shì, yǒu néng pǐn zǎo yì tóng, shān zhěng wú huì, shǐ juǎn wú xiá diàn, lǎn wú yí gōng, kě wèi xué yǐ.
　　諸子興於戰國，文集盛於二漢，至家家有制，人人有集。其美者足以敘情志，敦風俗；其弊者祗以煩簡牘，疲後生。往者既積，來者未已。翹足志學，白首不遍。或昔之所重今反輕，今之所重，古之所賤。嗟我後生博遠之士，有能品藻異同，刪整蕪穢，使卷無瑕玷，覽無遺功，可謂學矣。

fū cōng míng shū tōng zhě jiè yú tài chá, guǎ wén shǎo jiàn zhě jiè yú yōng bì, yǒng měng gāng qiáng zhě jiè yú tài bào, rén ài wēn liáng zhě jiè yú wú duàn yě.
　　夫聰明疏通者戒於太察，寡聞少見者戒於壅蔽，勇猛剛強者戒於太暴，仁愛溫良者戒於無斷也。

shì yǒu xí gān gē zhě jiàn hū zǔ dòu, xiū rú xíng zhě hū xíng wǔ gōng. fàn níng yǐ wáng bì bǐ jié zhòu, xiè hùn yǐ jiǎn wén fāng nǎn xiàn. lǐ zhǎng yǒu xiǎn wǔ zhī lùn, wén zhuāng yǒu fèi zhuāng zhī shuō. yú yǐ wéi bù rán. yú yǐ sūn wú wèi yíng lěi, yǐ zhōu kǒng wèi guàn dài, yǐ lǎo zhuāng wèi huān yàn, yǐ quán shí wèi dào liáng, yǐ bǔ shì wèi shén míng, yǐ zhèng zhì wèi shǒu zú. yī wéi zhī mù chí qiān jūn, wǔ cùn zhī shou jiàn zhì kāi hé, zǒng zhī zhě míng yě.
　　世有習干戈者賤乎俎豆，修儒行者忽行武功。范寧以王弼比桀紂，謝混以簡文方赧獻。李長有顯武之論，文莊有廢莊之說。余以為不然。余以孫吳為營壘，以周孔為冠帶，以老莊為歡宴，以權實為稻糧，以卜筮為神明，以政治為手足。一圍之木持千鈞，五寸之扌建制開闔，總之者明也。

yán huí xī shùn, suǒ yǐ zǎo wáng jiǎ yì hào xué, suì lìng sù yǔn. yáng xióng zuò fù, yǒu mèng cháng zhī tán cáo zhí wéi wén, yǒu fǎn wèi zhī lùn. shēng yě yǒu yá, zhì yě wú yá, yǐ yǒu yá zhī shēng, zhú wú yá zhī zhì, yú jiāng yǎng xìng yǎng shén, huò lín yú jīn lóu zhī zhì yě. fū shí tián bù shēng wǔ gǔ, gòu shān bù yóu mí lù, hé zāi? yǐ qí wú suǒ yīn yě. gù lóng jí fēng ér fēi, guī yóu huǒ ér zhào, yǒu qí zī yān. cháng shàn lì wù, wú qì rén yě. fù guì bù kě yǐ ào pín, xián míng bù kě yǐ qīng àn. yí wú chǐ ér bào shū lián, qí xìng bù tóng yě zhāng sǒng jié ér chén zūn wū, qí xíng bù qí yě. rán ér zhōng néng xiāng shàn zhě, gài wú qì rén zhī wèi yě. huò shuō rén xū cái xué, bù zī jīn sù. yú wèi bù rán. xī kǒng wén jǔ yǒu yán: sān rén tóng háng, liǎng rén cōng juàn, yī fū dǐ xià, jī nián wú shí, wèi yí shí dǐ xià zhě, pì yóu zhēng yī xīng xīng, zhǔ yī yīng wǔ ěr. cǐ gài bèi dào zhī yán yě, níng yǒu shì hū! mí héng yún: xún qiáng kě yǔ yǔ, yú rén jiē jiǔ wèng fàn náng. wèi shí liú táo yǔ rén yuē: zhì zhě nòng yú rén, rú nòng yī wán yú zhǎng zhōng.
　　顏回希舜，所以早亡；賈誼好學，遂令速殞。揚雄作賦，有夢腸之談；曹植為文，有反胃之論。生也有涯，智也無涯，以有涯之生，逐無涯之智，余將養性養神，獲麟於金樓之制也。夫石田不生五穀，構山不游麋鹿，何哉？以其無所因也。故龍藉風而飛，龜由火而兆，有其資焉。常善利物，無棄人也。富貴不可以傲貧，賢明不可以輕暗。夷吾侈而鮑叔廉，其性不同也；張竦潔而陳遵污，其行不齊也。然而終能相善者，蓋無棄人之謂也。或說人須才學，不資矜素。余謂不然。昔孔文舉有言：三人同行，兩人聰雋，一夫底下，飢年無食，謂宜食底下者，譬猶蒸一猩猩，煮一鸚鵡耳。此蓋悖道之言也，寧有是乎！禰衡云：荀強可與語，餘人皆酒瓮飯囊。魏時劉陶語人曰：智者弄愚人，如弄一丸於掌中。

jìn zhōng cháo gēng dào jì yún: lián pō lìn xiàng rú, suī qiān zǎi sǐ rén, lǐn lǐn rú yǒu shēng qì cáo chú lǐ zhì, suī jiǔ zài shì, yàn yàn rú jiǔ quán xià rén. jiē rú cǐ, biàn kě jié shéng ér lǐ, bìng yì kàng zhī lùn yě.
　　晉中朝庚道季云：廉頗藺相如，雖千載死人，凜凜如有生氣；曹蜍李志，雖久在世，厭厭如九泉下人。皆如此，便可結繩而理，並抑抗之論也。

wèi zhǎng gāo yǒu yǎ tǐ, ér cái xué fēi suǒ jīng. chū guān chū, yú cún cháo zhī yuē:" yǔ qīng yuē fǎ sān zhāng, tán sǐ wén bǐ xíng shāng lüè dǐ zuì." wèi yí rán ér xiào, wú wǔ sè. gèng jué zhǎng gāo zhī wèi gāo, yú cún zhī wèi yú yě.
　　魏長高有雅體，而才學非所經。初官出，虞存嘲之曰：「與卿約法三章，談死、文筆刑、商略抵罪。」魏怡然而笑，無忤色。更覺長高之為高，虞存之為愚也。

biàn bīn wèi qín shòu jué lǜ yún:" yáng yín ér hěn, zhū bēi ér luán, é wán ér ào, gǒu xiǎn ér chū" jiē zhǐ chì guì shì. qí há ma kē dǒu fù yún:" yū qīng tuō zǐ, chū rù tái zhōng", yǐ bǐ dāng shí lìng pū yě" kē dǒu wěi wěi, qún fú àn shuǐ. wéi cháo jì xī, yù yì rú guǐ" bǐ lìng shǐ zī shì yě. fēi bù cái yě, rán fù ān yòng cǐ cái hū?
　　卞彬為《禽獸決綠》云：「羊淫而狠，豬卑而攣，鵝頑而傲，狗險而出」皆指斥貴勢。其《蝦蟆科斗賦》云：「紆青拖紫，出入苔中」，以比當時令仆也；「科斗唯唯，群浮暗水。唯朝繼夕，聿役如鬼」比令史咨事也。非不才也，然復安用此才乎？

xiāo bēn jì rì bài guān, yòu jīng zuì zì dào fù míng. yǒu rén jī cǐ shì, bēn dà xiào yuē:" bù lè ér yǐ, hé fáng bài guān wēn jiǔ zhī tán, liáo mù yán zài." liǎo wú zuò sè. bēn pō dú shū ér wú xíng, zài jiā jìng tōu zǔ mǔ yuán shì wù, jí wèn qí gù, jù dào qí mǔ suǒ tōu. zǔ mǔ nǎi biān qí mǔ. chū huò zhī, suǒ de yú qián, qǐ wèn nǎi gū jiǔ gōng zuì. běn míng huàn, xiōng dì gòng yǐ qí xin qiān, yīn wèi hū bēn, cǐ rén fēi bù xué, rán fù ān yòng cǐ xué hū?
　　蕭賁忌日拜官，又經醉自道父名。有人譏此事，賁大笑曰：「不樂而已，何妨拜官；溫酒之談，聊慕言在。」了無怍色。賁頗讀書而無行，在家徑偷祖母袁氏物，及問其故，具道其母所偷。祖母乃鞭其母。出貨之，所得余錢，乞問乃沽酒供醉。本名渙，兄弟共以其忄僉，因為呼賁，此人非不學，然復安用此學乎？

shì rén yǒu cái xué bù shèng péng yǒu, ér hǎo zuò wén zhāng, kǔ rǔ péng yǒu, cǐ wèi xué táng láng zhī, yùn jí qiāng zhī jiǎ, hé zú yǐ yún? wú shǎo dú bīng shū, sān shí yú nián, sōu zuǎn shù qiān, zhǐ wèi yī zhì. jīng huá lǐng xiù, bèi zài qí zhōng. xìng pō shàng rén, měi hóng jiě wǎng, zhòng qiú jiāng sǐ, huò xǔ kàng lì zì kàn, chéng lóu yè hán, bì tí páo zhī cì. bì láo bìng qiǎn, àn yǔ kōng xū. dào zhě gèng míng, hái qǔ jiāng jūn zhī zhàng jiān fū gǎi wǎng, fù xī shè rén zhī chē. yóu lái cǐ shì, chà fēi yī kuí. dàn xìng pō juàn jí, huò yǒu bù kān, bù yù yùn xù xiōng jīn, xū lìng huò rán wú zhì. jiàng lìng shì shù wén wǔ, jiàn wǒ suǒ huái, bīng fǎ jūn lìng, shěng ér bù fán, cǐ yán dāng yǐ. nǎi wèi fǎ sān zhāng: yī yuē pàn zhě, qù yàn jiù chǔ, cóng wèi rù hán, shuō zhào wáng zhī yīn móu, shāo yè dōu zhī cāng lǐn, gù yuē pàn zhě sǐ. èr yuē bù fù, fū bù fù zhě, gōng chéng yù shòu qí lù, shì luàn yù bì qí huò, yù jié yóu jiàn, huò kě wèi wēi, jīn tāng tǎng fù, jí xū bēn zǒu, suī zhāo hòu lù, cháng qī zhī gāo, kōng jiā lóng yù, bù chóu guó shì. dāng xiǎo kòu féng líng, qín wáng yǐ jí, qǐ kě jiàn jù? yì yáng héng yì, chū rù yì cí, gù yuē bù fù zhě sǐ. sān yuē wéi lìng, huī zhī bù jìn, gǔ zhī bù zhǐ, yīng zhuī bái hǔ, fǎn rù qīng lóng, wǒ jǔ zhèng zhèng zhī qí, bǐ wǎng tíng tíng zhī dì, wǒ gōng què yuè, bǐ xiàng héng yún, bǎi wàn zhī shī, fù hé yì yě? rán ér lǐ guǎng shù qí, huò fēi shēn shī páng juān zhàn sǐ, ǒu zhí fú bīng. gù yuē wéi lìng zhě dǐ zuì.
　　世人有才學不勝朋友，而好作文章，苦辱朋友，此謂學螳螂之，運吉蜣之甲，何足以雲？吾少讀兵書，三十餘年，搜纂數千，止為一帙。菁華領袖，備在其中。性頗尚仁，每宏解網，重囚將死，或許伉儷自看，城樓夜寒，必綈袍之賜。狴牢並遣，犴圉空虛。盜者更鳴，還取將軍之帳；姦夫改往，復錫舍人之車。由來此事，差非一揆。但性頗狷急，或有不堪，不欲蘊蓄胸襟，須令豁然無滯。將令士庶文武，見我所懷，兵法軍令，省而不煩，此言當矣。乃為法三章：一曰叛者，去燕就楚，從魏入韓，說趙王之陰謀，燒鄴都之倉廩，故曰叛者死。二曰不附，夫不附者，功成欲受其祿，事亂欲避其禍，玉節猶建，或可畏威，金湯倘覆，急須奔走，雖招厚祿，常欺脂膏，空加隆遇，不酬國士。當小寇馮陵，勤王以及，豈可見拒？抑揚橫議，出入異辭，故曰不附者死。三曰違令，麾之不進，鼓之不止，應追白虎，反入青龍，我舉正正之旗，彼往亭亭之地，我攻卻月，彼向橫雲，百萬之師，復何益也？然而李廣數奇，或非深失；龐涓戰死，偶值伏兵。故曰違令者抵罪。

zēng zǐ yuē:" xī chǔ rén yǎn kǒu ér yán, yù yǐ shuō wáng, wáng yǐ wéi màn, suì jiā zhī zhū." wèi tài zǐ yǐ zhǐ bì bí, hàn wǔ dì wèi wén jǐ zhī chòu, yòu zhì dà zuì. èr zhě shì shū ér xiāng sì, shí yì ér yuàn tóng.
　　曾子曰：「昔楚人掩口而言，欲以說王，王以為慢，遂加之誅。」衛太子以紙閉鼻，漢武帝謂聞己之臭，又致大罪。二者事殊而相似，時異而怨同。