guó zǐ xiān shēng chén rù tài xué, zhāo zhū shēng lì guǎn xià, huì zhī yuē:" yè jīng yú qín, huāng yú xī xíng chéng yú sāi, huǐ yú suí
國子先生晨入太學,招諸生立館下,誨之曰:「業精於勤,荒於嬉;行成於思,毀於隨。
fāng jīn shèng xián xiàng féng, zhì jù bì zhāng
方今聖賢相逢,治具畢張。
bá qù xiōng xié, dēng chóng jùn liáng
拔去凶邪,登崇畯良。
zhàn xiǎo shàn zhě lǜ yǐ lù, míng yī yì zhě wú bù yōng
占小善者率以錄,名一藝者無不庸。
pá luó tī jué, guā gòu mó guāng
爬羅剔抉,刮垢磨光。
gài yǒu xìng ér huò xuǎn, shú yún duō ér bù yáng? zhū shēng yè huàn bù néng jīng, wú huàn yǒu sī zhī bù míng xíng huàn bù néng chéng, wú huàn yǒu sī zhī bù gōng
蓋有幸而獲選,孰雲多而不揚?諸生業患不能精,無患有司之不明;行患不能成,無患有司之不公。
" yán wèi jì, yǒu xiào yú liè zhě yuē:" xiān shēng qī yú zāi! dì zǐ shì xiān shēng, yú zī yǒu nián yǐ
」言未既,有笑於列者曰:「先生欺余哉!弟子事先生,於茲有年矣。
xiān shēng kǒu bù jué yín yú liù yì zhī wén, shǒu bù tíng pī yú bǎi jiā zhī biān
先生口不絕吟於六藝之文,手不停披於百家之編。
jì shì zhě bì tí qí yào, zuǎn yán zhě bì gōu qí xuán
紀事者必提其要,纂言者必鈎其玄。
tān duō wù dé, xì dà bù juān
貪多務得,細大不捐。
fén gào yóu yǐ jì guǐ, héng wù wù yǐ qióng nián
焚膏油以繼晷,恆兀兀以窮年。
xiān shēng zhī yè, kě wèi qín yǐ
先生之業,可謂勤矣。
dǐ pái yì duān, rǎng chì fó lǎo
觝排異端,攘斥佛老。
bǔ jū xià lòu, zhāng huáng yōu miǎo
補苴罅漏,張皇幽眇。
xún zhuì xù zhī máng máng, dú páng sōu ér yuǎn shào
尋墜緒之茫茫,獨旁搜而遠紹。
zhàng bǎi chuān ér dōng zhī, huí kuáng lán yú jì dào
障百川而東之,回狂瀾於既倒。
xiān shēng zhī yú rú, kě wèi yǒu láo yǐ
先生之於儒,可謂有勞矣。
chén jìn nóng yù, hán yīng jǔ huá, zuò wéi wén zhāng, qí shū mǎn jiā
沉浸醲郁,含英咀華,作為文章,其書滿家。
shàng guī yáo sì, hún hún wú yá zhōu gào yīn pán, jí qū áo yá chūn qiū jǐn yán, zuǒ shì fú kuā yì qí ér fǎ, shī zhèng ér pā xià dǎi zhuāng sāo, tài shǐ suǒ lù zi yún, xiàng rú, tóng gōng yì qǔ
上規姚姒,渾渾無涯;周誥、殷《盤》,佶屈聱牙;《春秋》謹嚴,《左氏》浮誇;《易》奇而法,《詩》正而葩;下逮《莊》、《騷》,太史所錄;子云,相如,同工異曲。
xiān shēng zhī yú wén, kě wèi hóng qí zhōng ér sì qí wài yǐ
先生之於文,可謂閎其中而肆其外矣。
shǎo shǐ zhī xué, yǒng yú gǎn wéi zhǎng tōng yú fāng, zuǒ yòu jù yí
少始知學,勇於敢為;長通於方,左右具宜。
xiān shēng zhī yú wéi rén, kě wèi chéng yǐ
先生之於為人,可謂成矣。
rán ér gōng bú jiàn xìn yú rén, sī bú jiàn zhù yú yǒu
然而公不見信於人,私不見助於友。
bá qián zhì hòu, dòng zhé dé jiù
跋前躓後,動輒得咎。
zàn wèi yù shǐ, suì cuàn nán yí
暫為御史,遂竄南夷。
sān nián bó shì, rǒng bú jiàn zhì
三年博士,冗不見治。
mìng yǔ chóu móu, qǔ bài jǐ shí
命與仇謀,取敗幾時。
dōng nuǎn ér ér hào hán, nián fēng ér qī tí jī
冬暖而兒號寒,年豐而妻啼飢。
tóu tóng chǐ huò, jìng sǐ hé bì
頭童齒豁,竟死何裨。
bù zhī lǜ cǐ, ér fǎn jiào rén wéi?" xiān shēng yuē:" xū, zi lái qián! fū dà mù wèi máng, xì mù wèi jué, bó lú zhū rú, wēi niè diàn xiē, gè dé qí yí, shī yǐ chéng shì zhě, jiàng shì zhī gōng yě
不知慮此,而反教人為?」先生曰:「吁,子來前!夫大木為杗,細木為桷,欂櫨、侏儒,椳、闑、扂、楔,各得其宜,施以成室者,匠氏之工也。
yù zhá dān shā, chì jiàn qīng zhī, niú sōu mǎ bó, bài gǔ zhī pí, jù shōu bìng xù, dài yòng wú yí zhě, yī shī zhī liáng yě
玉札、丹砂,赤箭、青芝,牛溲、馬勃,敗鼓之皮,俱收並蓄,待用無遺者,醫師之良也。
dēng míng xuǎn gōng, zá jìn qiǎo zhuō, yū yú wèi yán, zhuō luò wèi jié, jiào duǎn liáng cháng, wéi qì shì shì zhě, zǎi xiàng zhī fāng yě
登明選公,雜進巧拙,紆餘為妍,卓犖為傑,校短量長,惟器是適者,宰相之方也。
xī zhě mèng kē hǎo biàn, kǒng dào yǐ míng, zhé huán tiān xià, zú lǎo yú xíng
昔者孟軻好辯,孔道以明,轍環天下,卒老於行。
xún qīng shǒu zhèng, dà lùn shì hóng, táo chán yú chǔ, fèi sǐ lán líng
荀卿守正,大論是弘,逃讒於楚,廢死蘭陵。
shì èr rú zhě, tǔ cí wèi jīng, jǔ zú wèi fǎ, jué lèi lí lún, yōu rù shèng yù, qí yù yú shì hé rú yě? jīn xiān shēng xué suī qín ér bù yáo qí tǒng, yán suī duō ér bú yào qí zhōng, wén suī qí ér bù jì yú yòng, xíng suī xiū ér bù xiǎn yú zhòng
是二儒者,吐辭為經,舉足為法,絕類離倫,優入聖域,其遇於世何如也?今先生學雖勤而不繇其統,言雖多而不要其中,文雖奇而不濟於用,行雖修而不顯於眾。
yóu qiě yuè fèi fèng qián, suì mí lǐn sù zi bù zhī gēng, fù bù zhī zhī chéng mǎ cóng tú, ān zuò ér shí
猶且月費俸錢,歲靡廩粟;子不知耕,婦不知織;乘馬從徒,安坐而食。
zhǒng cháng tú zhī yì yì, kuī chén biān yǐ dào qiè
踵常途之役役,窺陳編以盜竊。
rán ér shèng zhǔ bù jiā zhū, zǎi chén bú jiàn chì, zī fēi qí xìng yú? dòng ér dé bàng, míng yì suí zhī
然而聖主不加誅,宰臣不見斥,茲非其幸歟?動而得謗,名亦隨之。
tóu xián zhì sàn, nǎi fēn zhī yí
投閒置散,乃分之宜。
ruò fú shāng cái huì zhī yǒu wáng, jì bān zī zhī chóng bì, wàng jǐ liàng zhī suǒ chēng, zhǐ qián rén zhī xiá cī, shì suǒ wèi jí jiàng shì zhī bù yǐ yì wèi yíng, ér zī yī shī yǐ chāng yáng yǐn nián, yù jìn qí xī líng yě
若夫商財賄之有亡,計班資之崇庳,忘己量之所稱,指前人之瑕疵,是所謂詰匠氏之不以杙為楹,而訾醫師以昌陽引年,欲進其豨苓也。
。