strong wáng zhě bù chén strong
王者不臣
wáng zhě suǒ yǐ bù chén sān, hé yě? wèi tiān wáng zhī hòu, qī zhī fù mǔ, yí dí yě. bù chén èr wáng zhī hòu zhě, zūn xiān wáng tōng tiān xià zhī sān tǒng yě. shī yún: yǒu kè yǒu kè, yì bái qí mǎ. wèi wēi zǐ cháo zhōu yě. shàng shū yuē: yú bīn zài wèi. bù chén dān zhū yě. bù chén qī fù mǔ hé? qī zhě, yǔ jǐ yī tǐ, gōng chéng zōng miào, yù de qí huān xīn, shàng chéng xiān zǔ, xià jì wàn shì, chuán yú wú qióng, gù bù chén yě. chūn qiū yuē: jì jì jiāng guī yú jīng shī. fù mǔ zhī yú zi, suī wèi wáng hòu, zūn bù jiā yú fù mǔ, jiā wáng hé. wáng zhě bù chén yě. yòu jī sòng sān shì nèi qǔ yú guó zhōng, wèi wú chén yě. yí dí zhě, yǔ zhōng guó jué yù yì sú, fēi zhōng hé qì suǒ shēng, fēi lǐ yì suǒ néng huà, gù bù chén yě. chūn qiū chuán yuē: yí dí xiāng yòu, jūn zǐ bù jí. shàng shū dà chuán yuē: zhēng shuò suǒ bù jiā, jí jūn zǐ suǒ bù chén yě.
王者所以不臣三,何也?謂天王之後,妻之父母,夷狄也。不臣二王之後者,尊先王通天下之三統也。《詩》云:「有客有客,亦白其馬。」謂微子朝周也。《尚書》曰:「虞賓在位。」不臣丹朱也。不臣妻父母何?妻者,與己一體,恭承宗廟,欲得其歡心,上承先祖,下繼萬世,傳於無窮,故不臣也。《春秋》曰:「紀季姜歸於京師。」父母之於子,雖為王后,尊不加於父母,加王何。王者不臣也。又譏宋三世內娶於國中,謂無臣也。夷狄者,與中國絕域異俗,非中和氣所生,非禮義所能化,故不臣也。《春秋傳》曰:「夷狄相誘,君子不疾。」《尚書大傳》曰:「正朔所不加,即君子所不臣也。」
wáng zhě yǒu zàn bù chén zhě wǔ, wèi jì shī shòu shòu zhī shī, jiāng shuài yòng bīng sān lǎo wǔ gēng. bù chén jì shī zhě, fāng yǔ zūn zhě pèi yě. bù chén shòu shòu zhī shī zhě, zūn shī zhòng dào, yù shǐ jí chén tiān rén zhī yì yě, gù lǐ xué jì yuē: dāng qí wèi shī, zé bù chén yě. dāng qí wèi shī, zé bù chén yě. bù chén jiāng shuài yòng bīng zhě, zhòng shì zhòng wèi dí guó, guó bù kě cóng wài zhì, bīng bù kě cóng nèi yù, yù chéng qí wēi, yī qí lìng. chūn qiū zhī yì, bīng bù chēng shǐ, míng bù kě chén yě. bù chén sān lǎo wǔ gēng zhě, yù lǜ tiān xià, wèi rén zǐ dì. lǐ yuē: fù shì sān lǎo, xiōng shì wǔ gēng.
王者有蹔不臣者五,謂祭屍、受授之師,將帥用兵、三老、五更。不臣祭屍者,方與尊者配也。不臣受授之師者,尊師重道,欲使極陳天人之意也,故《禮 學記》曰:「當其為師,則不臣也。當其為屍,則不臣也。」不臣將帥用兵者,重士眾為敵國,國不可從外治,兵不可從內御,欲成其威,一其令。《春秋》之義,兵不稱使,明不可臣也。不臣三老、五更者,欲率天下,為人子弟。《禮》曰:「父事三老,兄事五更。」
wáng zhě bù chún chén zhū hóu hé? zūn zhòng zhī. yǐ qí liè tǔ chuán zi sūn, shì shì chēng jūn, nán miàn ér zhì. fán bù chén yì. cháo zé yíng zhī yú zhe, jìn zé dài zhī yú zuò jiē, shēng jiē zì xī jiē, wèi tíng liáo, shè jiǔ bīn, xiǎng lǐ ér hòu guī. shì yì yú zhòng chén yě.
王者不純臣諸侯何?尊重之。以其列土傳子孫,世世稱君,南面而治。凡不臣異。朝則迎之於著,覲則待之於阼階,升階自西階,為庭燎,設九賓,享禮而後歸。是異於眾臣也。
shǐ fēng zhī jūn bù chén zhū fù dì hé? bù rěn yǐ jǐ yī rì zhī gōng dé jiā yú zhū fù kūn dì yě. gù lǐ fú chuán yuē: fēng jūn zhī zǐ bù chén zhū fù, fēng jūn zhī sūn jǐn chén zhī.
始封之君不臣諸父、弟何?不忍以己一日之功德加於諸父、昆弟也。故《禮 服傳》曰:「封君之子不臣諸父,封君之孫盡臣之。」
lǐ fú chuán yuē: zi dé wèi fù chén zhě, bù yí shàn zhī yì yě. shī yún: wén wǔ shòu mìng, zhào gōng suī hàn. zhào gōng, wén wáng zǐ yě. chuán yuē: zi bù dé wèi fù chén zhě, guī mén shàng hé, cháo tíng shàng jìng, rén bù néng wú guò shī, wèi ēn shāng yì yě.
《禮 服傳》曰:「子得為父臣者,不遺善之義也。」《詩》云:「文武受命,召公雖翰。」召公,文王子也。《傳》曰:「子不得為父臣者,閨門尚和,朝廷尚敬,人不能無過失,為恩傷義也。」
wáng zhě chén bù dé wèi zhū hóu chén, yǐ qí zūn dāng yǔ zhū hóu tóng. chūn qiū chuán yuē: xǔ gōng bù shì, dài yǐ chū. huò yuē: wáng zhě chén dé fù wèi zhū hóu chén zhě, wèi shuāi shì zhǔ shàng bù míng, xián zhě fēi qí zuì ér qù, dào bù shī xíng, bǎi xìng bù dé qí suǒ, fù lìng dé wèi zhū hóu chén, shī xíng qí dào. yì yuē: bù shì wáng hóu. cǐ jù yán wáng zhī zhì shì chén yě, yán bù shì wáng kě zhī, fù yán hóu zhě, míng nián shào fù dé shì yú zhū hóu yě.
王者臣不得為諸侯臣,以其尊當與諸侯同。《春秋傳》曰:「許公不世,待以初。」或曰:王者臣得復為諸侯臣者,為衰世主上不明,賢者非其罪而去,道不施行,百姓不得其所,復令得為諸侯臣,施行其道。《易》曰:「不事王侯。」此據言王之致仕臣也,言不事王可知,復言侯者,明年少復得仕於諸侯也。
wáng zhě chén yǒu bù míng zhě wǔ: xiān wáng lǎo chén bù míng. qīn yǔ xiān wáng lù lì gòng zhì guó tóng gōng yú tiān xià, gù zūn ér bù míng yě. shàng shū yuē: zī, ěr bó. bù yán míng yě, bù míng zhě, guì xián zhě ér yǐ. gòng chéng xiān zǔ gōng dé, dé jiā yú bǎi xìng zhě yě. chūn qiū yuē: dān fù bù yán míng. chuán yuē: dài fū zhī mìng yú tiān zǐ zhě dà yě. shèng dé zhī shì bù míng, zūn xián yě. chūn qiū yuē: gōng dì shū xì. zhū fù zhū xiōng bù míng. zhū fù zhū xiōng zhě, qīn yǔ jǐ fù xiōng yǒu dí tǐ zhī yì yě. shī yún: wáng yuē shū fù. chūn qiū chuán yuē: wáng lǐ zhě hé? wú zhǎng zhī chēng yě. bù míng shèng dé zhī shì zhě, bù kě qū jué lù yě. gù hán shī nèi chuán yuē: shī chén zhě dì, jiāo yǒu shòu chén zhě wáng, chén chén zhě jué, lǔ chén zhě wáng bù xíng.
王者臣有不名者五:先王老臣不名。親與先王戮力共治國同功於天下,故尊而不名也。《尚書》曰:「咨,爾伯。」不言名也,不名者,貴賢者而已。共成先祖功德,德加於百姓者也。《春秋》曰:「單父不言名。」《傳》曰:「大夫之命於天子者大也。」盛德之士不名,尊賢也。《春秋》曰:「公弟叔盻。」諸父、諸兄不名。諸父、諸兄者,親與己父、兄有敵體之義也。《詩》云:「王曰叔父。」《春秋傳》曰:「王禮者何?無長之稱也。不名盛德之士者,不可屈爵祿也。」故《韓詩內傳》曰:「師臣者帝,交友受臣者王,臣臣者爵,魯臣者亡不行。」
strong shī guī strong
蓍龜
tiān zǐ xià zhì shì, jiē yǒu shī guī zhě, zhòng shì jué yí, yì bù zì zhuān. shàng shū yuē: nǚ zé yǒu dà yí, móu jí qīng shì, móu jí shù rén, móu jí bǔ shì. dìng tiān xià zhī jí xiōng, chéng tiān xià zhī wěi wěi zhě, mò shàn hū shī guī.
天子下至士,皆有蓍龜者,重事決疑,亦不自專。《尚書》曰:「女則有大疑,謀及卿士,謀及庶人,謀及卜筮。」定天下之吉凶,成天下之亹亹者,莫善乎蓍龜。
lǐ sān zhèng jì yuē: tiān zǐ guī zhǎng yī chǐ èr cùn, zhū hóu yī chǐ, dài fū bā cùn, shì liù cùn. guī yīn, gù shù ǒu yě. tiān zǐ shī zhǎng jiǔ chǐ, zhū hóu qī chǐ, dài fū wǔ chǐ, shì sān chǐ. shī yáng, gù shù qí yě.
《禮三正記》曰:「天子龜長一尺二寸,諸侯一尺,大夫八寸,士六寸。龜陰,故數偶也。天子蓍長九尺,諸侯七尺,大夫五尺,士三尺。蓍陽,故數奇也。」
suǒ yǐ xiān móu jí qīng shì hé? xiān jǐn rén shì, niàn ér bù néng dé, sī ér bù néng zhī, rán hòu wèn yú shī guī. shèng rén dú jiàn xiān dǔ, bì wèn zhe guī hé? shì bù zì zhuān yě. huò yuē: qīng wēi wú duān xù, fēi shèng rén suǒ jí, shèng rén yì yí zhī. shàng shū yuē: nǚ zé yǒu yí. wèi wǔ wáng yě. gān cǎo kū gǔ, zhòng duō fēi yī, dú yǐ zhuó guī hé? cǐ tiān dì zhī jiān shòu kǎo zhī wù, gù wèn zhī yě. guī zhī wèi yán jiǔ yě, shī zhī wèi yán qí yě, jiǔ zhǎng yì yě. guī yuē bo shī yuē shì hé? bo, fù yě, bào jiàn zhào cè yě zhě xìn yě, jiàn qí guà yě. shàng shū yuē: bo sān guī. lǐ shì guān jīng yuē: shì yú miào mén wài.
所以先謀及卿士何?先盡人事,念而不能得,思而不能知,然後問於蓍龜。聖人獨見先睹,必問著龜何?示不自專也。或曰:清微無端緒,非聖人所及,聖人亦疑之。《尚書》曰:「女則有疑。」謂武王也。乾草枯骨,眾多非一,獨以灼龜何?此天地之間壽考之物,故問之也。龜之為言久也,蓍之為言耆也,久長意也。龜曰卜、蓍曰筮何?卜,赴也,爆見兆筴也;者信也,見其卦也。《尚書》曰:「卜三龜。」《禮 士冠經》曰:「筮於廟門外。」
shì huà guà suǒ yǐ bì yú miào hé? tuō yì guī zhì yú xiān zǔ zhì zūn, gù yīn xiān zǔ ér wèn zhī yě.
筮畫卦所以必於廟何?托義歸智於先祖至尊,故因先祖而問之也。
bo, chūn qiū hé fāng? yǐ wèi yú xī fāng dōng miàn, gài shī zhī chù yě. bo shí xī xiàng, jǐ bo tuì, dōng xiàng. wèn shī yú dōng fāng miàn, yǐ shǎo wèn lǎo zhī yì.
卜,春秋何方?以為於西方東面,蓋蓍之處也。卜時西向,己卜退,東向。問蓍於東方面,以少問老之義。
pí biàn sù jī, qiú zhī yú zhì yě. lǐ yuē: pí biàn sù jī, shì yú miào mén zhī wài.
皮弁素積,求之於質也。《禮》曰:「皮弁素積,筮於廟門之外。」
huò yuē: tiān zǐ zhān bǔ jiǔ rén, zhū hóu qī rén, dài fū wǔ rén, shì sān rén. yòu shàng shū yuē: sān rén zhàn, zé cóng èr rén zhī yán.
或曰:天子占卜九人,諸侯七人,大夫五人,士三人。又《尚書》曰:「三人占,則從二人之言。」
bù jiàn jí xiōng yú shī, fù yǐ bo hé? shī zhě, yáng dào duō biàn, biàn nǎi chéng.
不見吉凶於蓍,復以卜何?蓍者,陽道多變,變乃成。
guī yǐ jīng huǒ zhuó zhī hé? lǐ zá jì yuē: guī, yīn zhī lǎo yě. shī, yáng zhī lǎo yě. lóng fēi shuǐ bù chù, guī fēi huǒ bù zhào. yǐ yáng dòng yīn yě. bì yǐ jīng zhě, qǔ qí jiū yīn yě. lǐ sān zhèng jì yuē: zhuó guī yǐ jīng. yǐ huǒ dòng guī, bù yǐ shuǐ dòng shī hé? yǐ wèi ǒu zé shì yě.
龜以荊火灼之何?《禮 雜記》曰:「龜,陰之老也。蓍,陽之老也。龍非水不處,龜非火不兆。以陽動陰也。」必以荊者,取其究音也。《禮三正記》曰:「灼龜以荊。」以火動龜,不以水動蓍何?以為嘔則是也。
shī guī bài zé mái zhī hé? zhòng zhī, bù yù rén xí zūn zhě yě.
蓍龜敗則埋之何?重之,不欲人襲尊者也。
zhōu guān yuē: fán guó zhī dà shì, xiān shì ér hòu bo. fán bo, rén jūn shì tǐ, dài fū shì sè, shì shì mò. fán rén bo shì, shì gāo, yáng huǒ yǐ zuò guī. fán qǔ guī yòng qiū shí, gōng guī yòng dōng shí.
《周官》曰:「凡國之大事,先筮而後卜。凡卜,人君視體,大夫視色,士視墨。」「凡人卜事,視高,揚火以作龜。」「凡取龜用秋時,攻龜用冬時。」
strong shèng rén strong
聖人
shèng rén zhě hé? shèng zhě, tōng yě, dào yě, shēng yě. dào wú suǒ bù tōng, míng wú suǒ bù zhào, wén shēng zhī qíng, yǔ tiān dì hé dé, rì yuè hé míng, sì shí hé xù, guǐ shén hé jí xiōng. lǐ bié míng jì yuē: wǔ rén yuē mào, shí rén yuē xuǎn, bǎi rén yuē jùn, qiān rén yuē yīng, bèi yīng yuē xián, wàn rén yuē jié, wàn jié yuē shèng.
聖人者何?聖者,通也,道也,聲也。道無所不通,明無所不照,聞聲知情,與天地合德,日月合明,四時合序,鬼神合吉凶。《禮別名記》曰:「五人曰茂,十人曰選,百人曰俊,千人曰英,倍英曰賢,萬人曰傑,萬傑曰聖。」
shèng rén wèi méi shí, níng zhī qí shèng hū? yuē zhī zhī. lùn yǔ yuē: tài zǎi wèn zi gòng yuē: fū zǐ shèng zhě yú? kǒng zǐ yuē: tài zǎi zhī wǒ hū? shèng rén yì zì zhī shèng hū? yuē: zhī zhī. kǒng zǐ yuē: wén wáng jì méi, wén bù zài zī hū.
聖人未沒時,寧知其聖乎?曰知之。《論語》曰:「太宰問子貢曰:『夫子聖者歟?』孔子曰:『太宰知我乎?』」聖人亦自知聖乎?曰:知之。孔子曰:「文王既沒,文不在茲乎。」
hé yǐ zhī dì wáng shèng rén yě? yì yuē: gǔ zhě fú xī shì zhī wáng tiān xià yě, yú shì shǐ zuò bā guà. yòu yuē: shèng rén zhī zuò yì yě. yòu yuē: fú xī shì méi, shén nóng shì zuò. shén nóng méi, huáng dì yáo shùn shì zuò. wén jù yán zuò, míng jiē shèng rén yě. lùn yǔ yuē: shèng hū yáo shùn, qí yóu bìng zhū.
何以知帝、王聖人也?《易》曰:「古者伏羲氏之王天下也,於是始作八卦。」又曰:「聖人之作易也。」又曰:「伏羲氏沒,神農氏作。神農沒,黃帝、堯、舜氏作。」文俱言作,明皆聖人也。《論語》曰:「聖乎堯舜,其由病諸。」
hé yǐ yán yǔ tāng shèng rén? lùn yǔ yuē: wēi wēi hū shùn yǔ zhī yǒu tiān xià ér bù yù yān. yǔ shùn bǐ fāng wēi wēi, zhī yǔ tāng shèng rén. chūn qiū chuán yuē: tāng yǐ shèng dé, gù fàng jié.
何以言禹、湯聖人?《論語》曰:「巍巍乎舜、禹之有天下而不預焉。」與舜比方巍巍,知禹、湯聖人。《春秋傳》曰:「湯以盛德,故放桀。」
hé yǐ yán wén wáng wǔ wáng zhōu gōng jiē shèng rén? shī yuē: wén wáng shòu mìng. fēi shèng bù néng shòu mìng. yì yuē: tāng wǔ gé mìng, shùn hū tiān. tāng wǔ yǔ wén wáng bǐ fāng. xiào jīng yuē: zé zhōu gōng qí rén yě. xià yán fū shèng rén zhī dé, yòu hé yǐ jiā yú xiào hū?
何以言文王、武王、周公皆聖人?《詩》曰:「文王受命。」非聖不能受命。《易》曰:「湯武革命,順乎天。」湯武與文王比方。《孝經》曰:「則周公其人也。」下言「夫聖人之德,又何以加於孝乎?」
hé yǐ yán gāo yáo shèng rén yě? yǐ zì piān yuē: ruò jī gǔ gāo yáo. shèng rén ér néng wèi shùn chén dào. zhèn yán huì kě dǐ xíng. yòu: páng shī xiàng xíng, wéi míng.
何以言皋陶聖人也?以《自篇》曰:「若稽古皋陶」。聖人而能為舜陳道。「朕言惠可底行。」又:「旁施象刑,維明」。
yòu shèng rén jiē yǒu biǎo yì, chuán yuē: fú xī lù héng lián zhū wéi dà mù bí lóng fú, zuò yì bā guà yǐ yīng shū. huáng dì yán, dé tiān kuāng yáng, shàng fǎ zhōng sù, qǔ xiàng wén chāng. zhuān xū dài wǔ, shì wèi qīng míng, fā jié yí dù, gài xiàng zhāo yáo. dì kù pián chǐ, shàng fǎ yuè cān, kāng dù chéng jì, qǔ lǐ yīn yáng. yáo méi bā cǎi, shì wèi tōng míng, lì xiàng rì yuè xuán jī yù héng. shùn zhòng tóng zi, shì wèi xuán jǐng, shàng yīng shè tí, yǐ xiàng sān guāng.
又聖人皆有表異,《傳》曰:「伏羲祿、衡連珠、唯大目、鼻龍伏,作《易》八卦以應樞。黃帝顏,得天匡陽,上法中宿,取象文昌。顓頊戴午,是謂清明,發節移度,蓋象招搖。帝嚳駢齒,上法月參,康度成紀,取理陰陽。堯眉八彩,是謂通明,曆象日月、璇璣玉衡。舜重瞳子,是謂玄景,上應攝提,以象三光。」
lǐ yuē: yǔ ěr sān lòu, shì wèi dà tōng, xìng lì chú hài, jué hé shū jiāng. gāo yáo mǎ huì, shì wèi zhì chéng, jué yù míng bái, chá yú rén qíng. tāng bì sān zhǒu, shì wèi liǔ yì, rǎng qù bù yì, wàn mín xián xī. wén wáng sì rǔ, shì wèi zhì rén, tiān xià suǒ guī, bǎi xìng suǒ qīn. wǔ wáng wàng yáng, shì wèi shè yáng, xū mù chén bīng, tiān xià fù chāng. zhōu gōng bèi lóu, shì wèi qiáng jùn, chéng jiù zhōu dào, fǔ yú yòu zhǔ. kǒng zǐ fǎn yǔ, shì wèi ní fǔ, lì dé zé suǒ xìng, cáng yuán tōng liú. shèng rén suǒ yǐ néng dú jiàn qián dǔ, yǔ shén tōng jīng zhě, gài jiē tiān suǒ shēng yě.
《禮》曰:「禹耳三漏,是謂大通,興利除害,決河疏江。皋陶馬喙,是謂至誠,決獄明白,察於人情。湯臂三肘,是謂柳翼,攘去不義,萬民咸息。文王四乳,是謂至仁,天下所歸,百姓所親。武王望羊,是謂攝揚,盱目陳兵,天下富昌。周公背僂,是謂強俊,成就周道,輔於幼主。孔子反宇,是謂尼甫,立德澤所興,藏元通流。」聖人所以能獨見前睹,與神通精者,蓋皆天所生也。
strong bā fēng strong
八風
fēng zhě hé wèi yě? fēng zhī wèi yán méng yě, yǎng wù chéng gōng, suǒ yǐ xiàng bā guà.
風者何謂也?風之為言萌也,養物成功,所以象八卦。
yáng lì yú wǔ, jí yú jiǔ, wǔ jiǔ sì shí wǔ rì biàn, biàn yǐ wèi fēng, yīn hé yáng yǐ shēng fēng. jù dōng zhì sì shí wǔ rì tiáo fēng zhì. tiáo zhě, wáng yě. sì shí wǔ rì míng shù fēng zhì. míng shù zhě, yíng zhòng yě. sì shí wǔ rì qīng míng fēng zhì. qīng míng zhě, qīng máng yě. sì shí wǔ rì jǐng fēng zhì. jǐng dà fēng, yáng qì zhǎng yǎng. sì shí wǔ rì liáng fēng zhì. liáng, hán yě, xíng yīn qì yě. sì shí wǔ rì chāng hé fēng zhì. jiè shōu cáng yě. sì shí wǔ rì bù zhōu fēng zhì. bù zhōu zhě, bù jiāo yě, yīn yáng wèi hé huà yě. sì shí wǔ rì guǎng mò fēng. guǎng mò zhě, dà yě, tóng yáng qì yě.
陽立於五,極於九,五九四十五日變,變以為風,陰合陽以生風。距冬至四十五日條風至。條者,王也。四十五日明庶風至。明庶者,迎眾也。四十五日清明風至。清明者,青芒也。四十五日景風至。景大風,陽氣長養。四十五日涼風至。涼,寒也,行陰氣也。四十五日昌盍風至。戒收藏也。四十五日不周風至。不周者,不交也,陰陽未合化也。四十五日廣莫風。廣莫者,大也,同陽氣也。
gù yuē: tiáo fēng zhì dì nuǎn, míng shù fēng zhì wàn wù chǎn, qīng míng fēng zhì wù xíng gān, jǐng fēng zhì jí zào shí, liáng fēng zhì shǔ hé gān, chāng hé fēng zhì shēng jì mài, bù zhōu fēng zhì zhé chóng nì, guǎng mò fēng zhì zé wàn wù fú. shì yǐ wáng zhě chéng shùn zhī, tiáo fēng zhì zé chū qīng xíng jiě jī liú, míng shù fēng zhì zé xiū fēng jiāng mái tián chóu, qīng míng fēng zhì chū bì bó shǐ zhū hóu, jǐng fēng zhì zé jué yǒu dé fēng yǒu gōng, liáng fēng zhì bào dì dé, huà sì xiāng, chāng hé fēng zhì zé shēn xiàng xíng shì qūn cāng, bù zhōu fēng zhì zé zhú gōng shì xiū chéng guō, guǎng mò fēng zhì zé duàn dà pì xíng yù xíng.
故曰:條風至地暖,明庶風至萬物產,清明風至物形乾,景風至棘造實,涼風至黍禾乾,昌盍風至生薺麥,不周風至蟄蟲匿,廣莫風至則萬物伏。是以王者承順之,條風至則出輕刑、解稽留,明庶風至則修封疆、埋田疇,清明風至出幣帛、使諸侯,景風至則爵有德、封有功,涼風至報地德,化四鄉,昌盍風至則申象刑、飾囷倉,不周風至則築宮室、修城郭,廣莫風至則斷大辟、行獄刑。
strong shāng jiǎ strong
商賈
shāng jiǎ hé wèi yě? shāng zhī wèi yán, shāng qí yuǎn jìn dù qí yǒu wáng tōng sì fāng zhī wù, gù wèi zhī shāng yě. jiǎ zhī wèi yán gù, gù yǒu qí yòng wù yǐ dài mín lái, yǐ qiú qí lì zhě yě. xíng yuē shāng, zhǐ yuē jiǎ. yì yuē: xiān wáng yǐ zhì rì bì guān, shāng lǚ bù xíng, hòu bù xǐng fāng. lùn yǔ yuē: gū zhī zāi, wǒ dài jiǎ zhě yě. jí rú shì, shàng shū yuē: zhào qiān chē niú, yuǎn fú jiǎ yòng? fāng yán yuǎn xíng kě zhī yě. fāng yán qīn jué fù mǔ, yù liú gōng yǎng zhī yě.
商、賈何謂也?商之為言,商其遠近、度其有亡、通四方之物,故謂之商也。賈之為言固,固有其用物以待民來,以求其利者也。行曰商,止曰賈。《易》曰:「先王以至日閉關,商旅不行,後不省方。」《論語》曰:「沽之哉,我待賈者也。」即如是,《尚書》曰:「肇牽車牛,遠服賈用」?方言遠行可知也。方言欽厥父母,欲留供養之也。