huò wèn yuē:" rén dào duō duān, qiú xiān zhì nán, fēi yǒu fèi yě, zé shì bù jiān jì. yì wén zhī yè, yōu lè zhī wù, jūn chén zhī dào, hú kě tì hū?" bào piáo zi dá yuē:" yào dào bù fán, suǒ wéi xiān ěr. dàn huàn zhì zhī bù lì, xìn zhī bù dǔ, hé yōu yú rén lǐ zhī fèi hū? cháng cái zhě jiān ér xiū zhī, hé nán zhī yǒu? nèi bǎo yǎng shēng zhī dào, wài zé hé guāng yú shì, zhì shēn ér shēn cháng xiū, zhì guó ér guó tài píng. yǐ liù jīng xùn sú shì, yǐ fāng shù shòu zhī yīn, yù shǎo liú zé qiě zhǐ ér zuǒ shí, yù shēng téng zé líng xiāo ér qīng jǔ zhě, shàng shì yě. zì chí cái lì, bù néng bìng chéng, zé qì zhì rén jiān, zhuān xiū dào dé zhě, yì qí cì yě. xī huáng dì hé sì hǎi zhī rèn, bù fáng dǐng hú zhī jǔ péng zǔ wèi dài fū bā bǎi nián, rán hòu xī shì liú shā bó yáng wèi zhù shǐ, níng fēng wèi táo zhèng, fāng huí wèi lǘ shì, lǚ wàng wèi tài shī, chóu shēng shì yú yīn, mǎ dān guān yú jìn, fàn gōng bà yuè ér fàn hǎi, qín gāo zhí hù yú sòng kāng, cháng shēng jiàng zhì yú zhí biān, zhuāng gōng cáng qì yú xiǎo lì, gǔ rén duō de dào ér kuāng shì, xiū zhī yú cháo yǐn, gài yǒu yú lì gù yě. hé bì xiū yú shān lín, jǐn fèi shēng mín zhī shì, rán hòu nǎi chéng hū? yì yǒu xīn ān jìng mò, xìng è xuān huá, yǐ zòng yì wèi huān, yǐ róng rèn wèi qī zhě, dài suǒ lán lǚ, rú cǎo cāo sì, wán qí sān lè, shǒu cháng dài zhōng, bù yíng gǒu shēng, bù dàn sù sǐ, cí qiān jīn zhī pìn, hū qīng xiàng zhī guì zhě. wú suǒ xiū wéi, yóu cháng rú cǐ, kuàng yòu jiā zhī yǐ zhī shén xiān zhī dào, qí yì bì bù kěn yì shēn yú shì yǐ, gè cóng qí zhì, bù kě yī gài ér yán yě." bào piáo zǐ yuē:" shì zhī wèi yī yán zhī shàn, guì yú qiān jīn rán, gài yì jūn guó zhī dé shī, xíng jǐ zhī zāng pǐ ěr. zhì yú gào rén yǐ cháng shēng zhī jué, shòu zhī yǐ bù sǐ zhī fāng, fēi tè ruò bǐ cháng rén zhī shàn yán yě, zé xī tú qiān jīn ér yǐ hū? shè shǐ yǒu kùn bìng chuí sǐ, ér yǒu néng jiù zhī dé yù zhě, mò bù wèi zhī wèi hóng ēn zhòng shī yǐ. jīn ruò àn xiān jīng, fēi jiǔ dān, shuǐ jīn yù, zé tiān xià jiē kě lìng bù sǐ, qí huì fēi dàn huó yī rén zhī gōng yě. huáng lǎo zhī dé, gù wú liàng yǐ, ér mò zhī kè shí, wèi wèi wàng dàn zhī yán, kě tàn zhě yě."
或问曰:“人道多端,求仙至难,非有废也,则事不兼济。艺文之业,忧乐之务,君臣之道,胡可替乎?”抱朴子答曰:“要道不烦,所为鲜耳。但患志之不立,信之不笃,何忧於人理之废乎?长才者兼而修之,何难之有?内宝养生之道,外则和光於世,治身而身长修,治国而国太平。以六经训俗士,以方术授知音,欲少留则且止而佐时,欲昇腾则凌霄而轻举者,上士也。自持才力,不能并成,则弃置人间,专修道德者,亦其次也。昔黄帝荷四海之任,不妨鼎湖之举;彭祖为大夫八百年,然後西適流沙;伯阳为柱史,甯封为陶正,方回为闾士,吕望为太师,仇生仕於殷,马丹官於晋,范公霸越而泛海,琴高执笏於宋康,常生降志於执鞭,庄公藏器於小吏,古人多得道而匡世,修之於朝隐,盖有馀力故也。何必修於山林,尽废生民之事,然後乃成乎?亦有心安静默,性恶諠譁,以纵逸为欢,以荣任为戚者,带索蓝缕,茹草操耜,玩其三乐,守常待终,不营苟生,不惮速死,辞千金之聘,忽卿相之贵者。无所修为,犹常如此,况又加之以知神仙之道,其亦必不肯役身於世矣,各从其志,不可一概而言也。”抱朴子曰:“世之谓一言之善,贵於千金然,盖亦军国之得失,行己之臧否耳。至於告人以长生之诀,授之以不死之方,非特若彼常人之善言也,则奚徒千金而已乎?设使有困病垂死,而有能救之得愈者,莫不谓之为宏恩重施矣。今若按仙经,飞九丹,水金玉,则天下皆可令不死,其惠非但活一人之功也。黄老之德,固无量矣,而莫之克识,谓为妄诞之言,可叹者也。”
bào piáo zǐ yuē:" yù qiú shén xiān, wéi dāng de qí zhì yào, zhì yào zhě zài yú bǎo jīng xíng qì, fú yī dà yào biàn zú, yì bù yòng duō yě. rán cǐ sān shì, fù yǒu qiǎn shēn, bù zhí míng shī, bù jīng qín kǔ, yì bù kě cāng cù ér jǐn zhī yě. suī yún xíng qì, ér xíng qì yǒu shù fǎ yān. suī yuē fáng zhōng, ér fáng zhōng zhī shù, jìn yǒu bǎi yú shì yān. suī yán fú yào, ér fú yào zhī fāng, lüè yǒu qiān tiáo yān. chū yǐ shòu rén, jiē cóng qiǎn shǐ, yǒu zhì bù dài, qín láo kě zhī, fāng nǎi gào qí yào ěr. gù xíng qì huò kě yǐ zhì bǎi bìng, huò kě yǐ rù wēn yì, huò kě yǐ jìn shé hǔ, huò kě yǐ zhǐ chuāng xuè, huò kě yǐ jū shuǐ zhōng, huò kě yǐ xíng shuǐ shàng, huò kě yǐ pì jī kě, huò kě yǐ yán nián mìng. qí dà yào zhě, tāi xī ér yǐ. dé tāi xī zhě, néng bù yǐ bí kǒu xū xī, rú zài bāo tāi zhī zhōng, zé dào chéng yǐ. chū xué xíng qì, bí zhōng yǐn qì ér bì zhī, yīn yǐ xīn shù zhì yī bǎi èr shí, nǎi yǐ kǒu wēi tǔ zhī, jí yǐn zhī, jiē bù yù lìng jǐ ěr wén qí qì chū rù zhī shēng, cháng lìng rù duō chū shǎo, yǐ hóng máo zhe bí kǒu zhī shàng, tǔ qì ér hóng máo bù dòng wèi hòu yě. jiàn xí zhuǎn zēng qí xīn shù, jiǔ jiǔ kě yǐ zhì qiān, zhì qiān zé lǎo zhě gèng shǎo, rì hái yī rì yǐ. fū xíng qì dāng yǐ shēng qì zhī shí, wù yǐ sǐ qì zhī shí yě. gù yuē xiān rén fú liù qì, cǐ zhī wèi yě. yī rì yī yè yǒu shí èr shí, qí cóng bàn yè yǐ zhì rì zhōng liù shí wéi shēng qì, cóng rì zhōng zhì yè bàn liù shí wéi sǐ qì, sǐ qì zhī shí, xíng qì wú yì yě. shàn yòng qì zhě, xū shuǐ, shuǐ wèi zhī nì liú shù bù xū huǒ, huǒ wèi zhī miè xū hǔ láng, hǔ láng fú ér bù dé dòng qǐ xū shé huī, shé huī pán ér bù néng qù. ruò tā rén wéi bīng rèn suǒ shāng, xū zhī xuè jí zhǐ wén yǒu wéi dú chóng suǒ zhōng, suī bú jiàn qí rén, yáo wèi xū zhù wǒ zhī shǒu, nán xū wǒ zuǒ, nǚ xū wǒ yòu, ér bǐ rén suī zài bǎi lǐ zhī wài, jí shí jiē yù yǐ. yòu zhōng è jí jí, dàn tūn sān jiǔ zhī qì, yì dēng shí chà yě. dàn rén xìng duō zào, shǎo néng ān jìng yǐ xiū qí dào ěr. yòu xíng qì dà yào, bù yù duō shí, jí shí shēng cài féi xiān zhī wù, lìng rén qì qiáng nán bì. yòu jìn huì nù, duō huì nù zé qì luàn, jì bù dé yì, huò lìng rén fā kài, gù xiān yǒu néng wéi zhě yě. yǔ cóng zǔ xiān gōng, měi dà zuì jí xià tiān shèng rè, zhé rù shēn yuān zhī dǐ, yī rì xǔ nǎi chū zhě, zhèng yǐ néng bì qì tāi xī gù ěr. fáng zhōng zhī fǎ shí yú jiā, huò yǐ bǔ jiù shāng sǔn, huò yǐ gōng zhì zhòng bìng, huò yǐ cǎi yīn yì yáng, huò yǐ zēng nián yán shòu, qí dà yào zài yú hái jīng bǔ nǎo zhī yī shì ěr. cǐ fǎ nǎi zhēn rén kǒu kǒu xiāng chuán, běn bù shū yě, suī fú míng yào, ér fù bù zhī cǐ yào, yì bù dé cháng shēng yě. rén fù bù kě dōu jué yīn yáng, yīn yáng bù jiāo, zé zuò zhì yōng è zhī bìng, gù yōu bì yuàn kuàng, duō bìng ér bù shòu yě. rèn qíng sì yì, yòu sǔn nián mìng. wéi yǒu de qí jié xuān zhī hé, kě yǐ bù sǔn. ruò bù dé kǒu jué zhī shù, wàn wú yī rén wéi zhī ér bù yǐ cǐ zì shāng shā zhě yě. xuán sù zǐ dōu róng chéng gōng péng zǔ zhī shǔ, gài zài qí cū shì, zhōng bù yǐ zhì yào zhě zhe yú zhǐ shàng zhě yě. zhì qiú bù sǐ zhě, yí qín xíng qiú zhī. yú chéng shī zhèng jūn zhī yán, gù jì yǐ shì jiāng lái zhī xìn dào zhě, fēi yì duàn zhī tán yě. yú shí fù wèi jǐn qí jué yǐ. yī tú zhī dào shì, huò yù zhuān shǒu jiāo jiē zhī shù, yǐ guī shén xiān, ér bù zuò jīn dān zhī dà yào, cǐ yú zhī shén yǐ."
抱朴子曰:“欲求神仙,唯当得其至要,至要者在於宝精行炁,服一大药便足,亦不用多也。然此三事,复有浅深,不值明师,不经勤苦,亦不可仓卒而尽知也。虽云行炁,而行炁有数法焉。虽曰房中,而房中之术,近有百馀事焉。虽言服药,而服药之方,略有千条焉。初以授人,皆从浅始,有志不怠,勤劳可知,方乃告其要耳。故行炁或可以治百病,或可以入瘟疫,或可以禁蛇虎,或可以止疮血,或可以居水中,或可以行水上,或可以辟饥渴,或可以延年命。其大要者,胎息而已。得胎息者,能不以鼻口嘘吸,如在胞胎之中,则道成矣。初学行炁,鼻中引炁而闭之,阴以心数至一百二十,乃以口微吐之,及引之,皆不欲令己耳闻其炁出入之声,常令入多出少,以鸿毛著鼻口之上,吐炁而鸿毛不动为候也。渐习转增其心数,久久可以至千,至千则老者更少,日还一日矣。夫行炁当以生炁之时,勿以死炁之时也。故曰仙人服六炁,此之谓也。一日一夜有十二时,其从半夜以至日中六时为生炁,从日中至夜半六时为死炁,死炁之时,行炁无益也。善用炁者,嘘水,水为之逆流数步;嘘火,火为之灭;嘘虎狼,虎狼伏而不得动起;嘘蛇虺,蛇虺蟠而不能去。若他人为兵刃所伤,嘘之血即止;闻有为毒虫所中,虽不见其人,遥为嘘祝我之手,男嘘我左,女嘘我右,而彼人虽在百里之外,即时皆愈矣。又中恶急疾,但吞三九之炁,亦登时差也。但人性多躁,少能安静以修其道耳。又行炁大要,不欲多食,及食生菜肥鲜之物,令人炁强难闭。又禁恚怒,多恚怒则炁乱,既不得溢,或令人发欬,故鲜有能为者也。予从祖仙公,每大醉及夏天盛热,辄入深渊之底,一日许乃出者,正以能闭炁胎息故耳。房中之法十馀家,或以补救伤损,或以攻治众病,或以采阴益阳,或以增年延寿,其大要在於还精补脑之一事耳。此法乃真人口口相传,本不书也,虽服名药,而复不知此要,亦不得长生也。人复不可都绝阴阳,阴阳不交,则坐致壅阏之病,故幽闭怨旷,多病而不寿也。任情肆意,又损年命。唯有得其节宣之和,可以不损。若不得口诀之术,万无一人为之而不以此自伤煞者也。玄素子都容成公彭祖之属,盖载其粗事,终不以至要者著於纸上者也。志求不死者,宜勤行求之。余承师郑君之言,故记以示将来之信道者,非臆断之谈也。余实复未尽其诀矣。一涂之道士,或欲专守交接之术,以规神仙,而不作金丹之大药,此愚之甚矣。”
bào piáo zǐ yuē:" dào shū zhī chū yú huáng lǎo zhě, gài shǎo xǔ ěr, lǜ duō hòu shì zhī hào shì zhě, gè yǐ suǒ zhī jiàn ér zī zhǎng, suì lìng piān juǎn zhì yú shān jī. gǔ rén zhì piáo, yòu duō wú cái, qí suǒ lùn wù lǐ, jì bù zhōu xī, qí suǒ zhèng àn, yòu bù zhe míng, jiē quē suǒ yào ér nán jiě, jiě zhī yòu bù shēn yuǎn, bù zú yǐ yǎn chàng wēi yán, kāi shì fèn fěi, quàn jìn yǒu zhì, jiào jiè shǐ xué, lìng zhī xuán miào zhī tú jìng, huò fú zhī yuán liú yě. tú sòng zhī wàn biàn, shū wú kě de yě. suī yù bó shè, rán yí xiáng zé qí shàn zhě, ér hòu liú yì, zhì yú bú yào zhī dào shū, bù zú xún yì yě. mò xué zhě huò bù bié zuò zhě zhī qiǎn shēn, qí yú míng wéi dào jiā zhī yán, biàn xiě qǔ lèi xiāng yíng kuāng, jìn xīn sī suǒ qí zhōng. shì tàn yàn cháo ér qiú fèng luǎn, sōu jǐng dǐ ér bǔ shàn yú, suī jiā zhì qín, fēi qí suǒ yǒu yě, bù dé bì kě shī yòng, wú gù xiāo qì rì yuè, kōng yǒu pí kùn zhī láo, liǎo wú zī zhū zhī yì yě. jìn shī dàng shì zhī wù, tuì wú cháng shēng zhī xiào, zé mò bù zhǐ diǎn zhī yuē, bǐ xiū dào rú cǐ zhī qín, ér bù de dù shì, shì tiān xià guǒ wú bù sǐ zhī fǎ yě ér bù zhī bǐ zhī qiú xiān, yóu lín hé xiàn yú, ér wú wǎng gǔ, fēi hé zhōng zhī wú yú yě. yòu wǔ qiān wén suī chū lǎo zi, rán jiē fàn lùn jiào lüè ěr. qí zhōng liǎo bù kěn shǒu wěi quán jǔ qí shì, yǒu kě chéng àn zhě yě. dàn àn sòng cǐ jīng, ér bù de yào dào, zhí wèi tú láo ěr, yòu kuàng bù jí zhě hū? zhì yú wén zi zhuāng zi guān lìng yǐn xǐ zhī tú, qí zhǔ wén bǐ, suī zǔ shù huáng lǎo, xiàn zhāng xuán xū, dàn yǎn qí dà zhǐ, yǒng wú zhì yán. huò fù qí sǐ shēng, wèi wú yì yǐ cún huó wèi yáo yì, yǐ cú mò wèi xiū xī, qí qù shén xiān, yǐ qiān yì lǐ yǐ, qǐ zú dān wán zāi? qí yù yán pì yù, yóu yǒu kě cǎi, yǐ gōng jǐ suì yòng, chōng yù zú fá, zhì shǐ mò shì lì kǒu zhī jiān nìng, wú xíng zhī bì zi, dé yǐ lǎo zhuāng wèi kū sǒu, bù yì xī hū?"
抱朴子曰:“道书之出於黄老者,盖少许耳,率多後世之好事者,各以所知见而滋长,遂令篇卷至於山积。古人质朴,又多无才,其所论物理,既不周悉,其所证按,又不著明,皆阙所要而难解,解之又不深远,不足以演畅微言,开示愤悱,劝进有志,教戒始学,令知玄妙之涂径,祸福之源流也。徒诵之万遍,殊无可得也。虽欲博涉,然宜详择其善者,而後留意,至於不要之道书,不足寻绎也。末学者或不别作者之浅深,其於名为道家之言,便写取累箱盈筐,尽心思索其中。是探燕巢而求凤卵,搜井底而捕鳝鱼,虽加至勤,非其所有也,不得必可施用,无故消弃日月,空有疲困之劳,了无锱铢之益也。进失当世之务,退无长生之效,则莫不指点之曰,彼修道如此之勤,而不得度世,是天下果无不死之法也;而不知彼之求仙,犹临河羡鱼,而无网罟,非河中之无鱼也。又五千文虽出老子,然皆泛论较略耳。其中了不肯首尾全举其事,有可承按者也。但暗诵此经,而不得要道,直为徒劳耳,又况不及者乎?至於文子庄子关令尹喜之徒,其属文笔,虽祖述黄老,宪章玄虚,但演其大旨,永无至言。或复齐死生,谓无异以存活为徭役,以殂殁为休息,其去神仙,已千亿里矣,岂足耽玩哉?其寓言譬喻,犹有可采,以供给碎用,充御卒乏,至使末世利口之奸佞,无行之弊子,得以老庄为窟薮,不亦惜乎?”
huò yuē:" shèng míng yù shì, wéi xián shì bǎo, ér xué xiān zhī shì, bù kěn jìn huàn, rén jiē xiū dào, shuí fù zuǒ zhèng shì zāi?" bào piáo zǐ yuē:" bèi shèng zhǔ ér shān qī zhě, cháo xǔ suǒ yǐ chēng gāo yě zāo yǒu dào ér dùn shì zhě, zhuāng bó suǒ yǐ wéi guì yě xuān yuán zhī lín tiān xià, kě wèi zhì lǐ yě, ér guǎng chéng bù yǔ yān táng yáo zhī yǒu sì hǎi, kě wèi tài píng yě, ér wò quán bù zuǒ yān, ér dé huà bù yǐ zhī sǔn yě, cái zǐ bù yǐ zhī fá yě tiān yǐ gé mìng, ér wù guāng fù shí yǐ tóu hé, jī wǔ jiǎn shāng, ér yí qí bù shí yú xī shān qí huán zhī xìng, ér shǎo jì gāo zhěn yú lòu xiàng wèi wén zhī lóng, ér gàn mù sàn fà yú xī hé sì lǎo fèng jí yú shāng luò, ér bù fáng dà hàn zhī duō shì yě zhōu dǎng lín zhì yú lín sǒu, ér wú sǔn guāng wǔ zhī xíng cuò yě. fū chǒng guì bù néng dòng qí xīn, jí fù bù néng yí qí hǎo, zhuó yīng cāng láng, bù jiàng bù rǔ, yǐ fāng lín wèi tái xiè, jùn xiù wèi dà shà, cuì lán wèi yīn chuáng, lǜ yè wèi wéi mù, bèi hè dài gǔn yī, wēi huò dāng jiā shàn, fēi gōng gēng bù yǐ chōng jī, fēi qī zhī bù yǐ bì shēn, qiān zǎi zhī zhōng, shí huò yǒu zhī, kuàng yòu jiā zhī yǐ wěi liù qīn yú bāng zú, juān shì jiā ér bù gù, bèi róng huá rú qì jī, jué kě yù yú xiōng xīn, líng sōng jùn yǐ dú wǎng, lǚ yǐng xiǎng yú míng shān, nèi shì yú wú xíng zhī yù, fǎn tīng hū zhì jì zhī zhōng, bā jí zhī nèi, jiāng jù jǐ rén? ér wú zi nǎi kǒng jūn zhī wú chén, bù yì duō yōu hū?"
或曰:“圣明御世,唯贤是宝,而学仙之士,不肯进宦,人皆修道,谁复佐政事哉?”抱朴子曰:“背圣主而山栖者,巢许所以称高也;遭有道而遁世者,庄伯所以为贵也;轩辕之临天下,可谓至理也,而广成不与焉;唐尧之有四海,可谓太平也,而偓佺不佐焉,而德化不以之损也,才子不以之乏也;天乙革命,而务光负石以投河,姬武翦商,而夷齐不食於西山;齐桓之兴,而少稷高枕於陋巷;魏文之隆,而干木散发於西河;四老凤戢於商洛,而不妨大汉之多士也;周党麟跱於林薮,而无损光武之刑厝也。夫宠贵不能动其心,极富不能移其好,濯缨沧浪,不降不辱,以芳林为台榭,峻岫为大厦,翠兰为絪床,绿叶为帏幙,被褐代衮衣,薇藿当嘉膳,非躬耕不以充饥,非妻织不以蔽身,千载之中,时或有之,况又加之以委六亲於邦族,捐室家而不顾,背荣华如弃迹,绝可欲於胸心,凌嵩峻以独往,侣影响於名山,内视於无形之域,反听乎至寂之中,八极之内,将遽几人?而吾子乃恐君之无臣,不亦多忧乎?”
huò yuē:" xué xiān zhī shì, dú jié qí shēn ér wàng dà lún zhī luàn, bèi shì zhǔ ér yǒu bù chén zhī màn, yú kǒng cháng shēng wú chéng gōng, ér zuì gǔ jiāng jiàn jí yě." bào piáo zi dá yuē:" fū běi rén shí hù shàn juàn zi zhōu, jiē dà cái yě, ér shěn dùn fàng yì, yǎng qí hào rán, shēng jiàng bù wéi zhī kuī, dà huà bù wéi zhī quē yě. kuàng xué xiān zhī shì, wèi bì yǒu jīng guó zhī cái, lì cháo zhī yòng, dé zhī bù jiā chén lù zhī yì, qì zhī bù jué háo lí zhī sǔn zhě hū? fāng jīn jiǔ yǒu tóng zhái, ér yōu huāng lái shì, yuán kǎi wěi jī, wú suǒ yòng zhī. shì yǒu dài cì zhī zhì, guān wú zàn kuàng zhī zhí qín jiǔ zhě yǒu chí xù zhī tàn, xūn gāo zhě yǒu xún zī zhī qū jì jì zhī shèng, mò cǐ zhī měi, yī jiè zhī tú, fēi suǒ fá yě. xī zi jìn shě shì shàn zhī yì, qì chǔ èr zhī zhòng, ér líng wáng bù zé zhī yǐ bù xiào yǐn shēng wěi jīn dài zhī zhí, wéi shì è zhī rèn, ér yǒu zhōu bù zuì zhī yǐ bù zhōng. hé zhě, bǐ chéng liàng qí fēi qīng shì báo zhǔ, zhí yǐ suǒ hǎo zhě yì, pǐ fū zhī zhì, yǒu bù kě yí gù yě. fū yǒu dào zhī zhǔ, hán gòu shàn shù, zhī rén xīn zhī bù kě tóng, chū chù zhī gè yǒu xìng, bù bī bù jīn, yǐ chóng guāng dà, shàng wú xián hèn zhī piān xīn, xià yǒu de yì zhī zhì huān, gù néng huī shēng bìng yáng yú wǎng jí, tān fū wén fēng ér niǔ ní yě. wú wén jǐng fēng qǐ zé qiú lú xī, shì dào yí zé qí shì tuì, jīn sāng luàn jì píng, xiū niú fàng mǎ, fēng suì miè yǐng, gàn gē zǎi jí, fán ruò jì tāo, lú què jiāng pēng, zǐ fáng chū xuán wéi ér fǎn lǘ xiàng, xìn yuè shì jiǎ zhòu ér xiū yú diào, kuàng hū xué xiān zhī shì, wàn wèi yǒu yī, guó jiā lìn cǐ yǐ hé wéi zāi? rán qí shì zài yú shǎo sī guǎ yù, qí yè zài yú quán shēn jiǔ shòu, fēi zhēng jìng zhī chǒu, wú shāng sú zhī fù, yì hé zuì hū? qiě huá huò zhī jí dà, cāng hǎi zhī huàng yàng, qí gāo bù qí xiáng āi zhī lái, qí shēn bù yǎng xíng lǎo zhī zhù, cuō rǎng tǔ bù zú yǐ jiǎn qí jùn, yì sháo shuǐ bù zú yǐ xuē qí guǎng, yī shì bù guò yǒu shù xiān rén, hé néng yǒu sǔn rén wù zhī yāng zhǎng hū?"
或曰:“学仙之士,独洁其身而忘大伦之乱,背世主而有不臣之慢,余恐长生无成功,而罪罟将见及也。”抱朴子答曰:“夫北人石户善卷子州,皆大才也,而沈遁放逸,养其浩然,昇降不为之亏,大化不为之缺也。况学仙之士,未必有经国之才,立朝之用,得之不加尘露之益,弃之不觉毫釐之损者乎?方今九有同宅,而幽荒来仕,元凯委积,无所用之。士有待次之滞,官无暂旷之职;勤久者有迟叙之叹,勋高者有循资之屈;济济之盛,莫此之美,一介之徒,非所乏也。昔子晋舍视膳之役,弃储贰之重,而灵王不责之以不孝;尹生委衿带之职,违式遏之任,而有周不罪之以不忠。何者,彼诚亮其非轻世薄主,直以所好者异,匹夫之志,有不可移故也。夫有道之主,含垢善恕,知人心之不可同,出处之各有性,不逼不禁,以崇光大,上无嫌恨之偏心,下有得意之至欢,故能晖声并扬於罔极,贪夫闻风而忸怩也。吾闻景风起则裘炉息,世道夷则奇士退,今丧乱既平,休牛放马,烽燧灭影,干戈载戢,繁弱既韬,卢鹊将烹,子房出玄帷而反闾巷,信越释甲胄而修鱼钓,况乎学仙之士,万未有一,国家吝此以何为哉?然其事在於少思寡欲,其业在於全身久寿,非争竞之醜,无伤俗之负,亦何罪乎?且华霍之极大,沧海之滉瀁,其高不俟翔埃之来,其深不仰行潦之注,撮壤土不足以减其峻,挹勺水不足以削其广,一世不过有数仙人,何能有损人物之鞅掌乎?”
huò yuē:" guǒ qí xiān dào kě qiú dé zhě, wǔ jīng hé yǐ bù zài, zhōu kǒng hé yǐ bù yán, shèng rén hé yǐ bù dù shì, shàng zhì hé yǐ bù cháng cún? ruò zhōu kǒng bù zhī, zé bù kě wèi shèng. ruò zhī ér bù xué, zé shì wú xiān dào yě." bào piáo zi dá yuē:" rén shēng xīng xiù, gè yǒu suǒ zhí, jì xiáng zhī yú bié piān yǐ. zi kě wèi dài pén yǐ yǎng wàng, bù dǔ qī yào zhī bǐng càn zàn yǐn lǐng yú dà chuān, bù zhī zhòng yuān zhī qí guài yě. fū wǔ jīng suǒ bù zài zhě wú xiàn yǐ, zhōu kǒng suǒ bù yán zhě bù shǎo yǐ. tè wèi wú zi lüè shuō qí wàn yī yān. suī dà xiào bù kě zhǐ, jú qíng nán zú kāi, qiě lìng zǐ wén qí jiào lüè yān. fū tiān dì wèi wù zhī dà zhě yě. jiǔ shèng gòng chéng yì jīng, zú yǐ mí lún yīn yáng, bù kě fù jiā yě. jīn wèn shàn yì zhě, zhōu tiān zhī dù shù, sì hǎi zhī guǎng xiá, yǔ zhòu zhī xiāng qù, fán wèi jǐ lǐ? shàng hé suǒ jí, xià hé suǒ jù, jí qí zhuàn dòng, shuí suǒ tuī yǐn, rì yuè chí jí, jiǔ dào suǒ chéng, hūn míng xiū duǎn, qī xīng dié zhèng, wǔ wěi yíng suō, guān ěr báo shí, sì qī líng fàn, huì bèi suǒ chū, qì shǐ zhī yì, jǐng lǎo zhī xiáng, chén jí bù dòng, zhèn xīng dú dōng, xī hé wài jǐng ér rè, wàng shū nèi jiàn ér hán, tiān hàn yǎng jiàn wèi rùn xià zhī xìng, tāo cháo wǎng lái yǒu dà xiǎo zhī biàn, wǔ yīn liù shǔ, zhàn xǐ nù zhī qíng, yún dòng qì qǐ, hán jí xiōng zhī hòu, chán qiāng yóu shǐ, xún shǐ jiàng yì, sì zhèn wǔ cán, tiān gǒu guī xié, huò yǐ shì chéng, huò yǐ zhèng bài, míng yì zhī shēng, bù néng lùn cǐ yě. yǐ cì wèn chūn qiū sì bù shī shū sān lǐ zhī jiā, jiē fù wú yǐ duì yǐ. jiē yuē xī zhèng jīng suǒ bù zài, wéi yǒu wū xián gān gōng dàn shēn hǎi zhōng xì méng qī yào jì zhī xī yǐ. yú jiāng wèn zhī yuē, cǐ liù jiā zhī shū, shì wèi jīng diǎn zhī jiào hū? bǐ jiāng yuē fēi yě. yú yòu jiāng wèn yuē: gān shí zhī tú, shì wèi shèng rén hū? bǐ yì yuē fēi yě. rán zé rén shēng ér dài tiān, yì lǎo lǚ dì, ér qiú zhī yú wǔ jīng zhī shàng zé wú zhī, suǒ zhī yú zhōu kǒng zhī shū zé bù dé, jīn nìng kě jǐn yǐ wéi xū wàng hū? tiān dì zhì dà, jǔ mù suǒ jiàn, yóu bù néng le, kuàng yú xuán zhī yòu xuán, miào zhī jí miào zhě hū?" fù wèn sú rén yuē:" fū chéng yún jiǎn chǎn zhī guó, gān xīn bù xiǔ zhī mín, cháo jū xué chǔ, dú mù sān shǒu, mǎ xián gǒu tí, xiū bì jiāo gǔ, huáng chí wú nán, chuān xiōng páng kǒu, lǐn jūn qǐ shí ér fàn tǔ chuán, shā yī chù mù ér shēng qún lóng, nǚ wā dì chū, dù yǔ tiān duò, pì fēi quǎn yán, shān xǐ shè yí, sān jūn zhī zhòng, yī zhāo jǐn huà, jūn zǐ wèi hè, xiǎo rén chéng shā, nǚ chǒu yǐ kū, èr fù bào zhì, jì jū zhī chóng, wěi jiǎ bù ròu, èr shǒu zhī shé, xián zhī wèi gōng, bù huī zhī mù, bù rè zhī huǒ, chāng shǔ zhī qín, wú mù zhī shòu, wú shēn zhī tóu, wú shǒu zhī tǐ, jīng wèi tián hǎi, jiāo ràng dì shēng, huǒ huàn zhī bù, qiè yù zhī dāo, yán mèi tǔ liè, mó ní lù shuǐ, kū guàn huà xíng, shān kuí qián gēn, shí xiū jiǔ shǒu, bì fāng rén miàn, shǎo qiān zhī hé bó lǜ, shèng qīng zhī yì sù shuāng, xī qiāng yǐ hǔ jǐng xìng, xiān bēi yǐ chéng biē qiáng, lín yì yǐ shén lù wáng, yōng shǔ yǐ liú shī dì, yán shén yīng lái ér chóng fēi, zòng mù shì biàn yú jīng xiù, wǔ dīng yǐn shé yǐ qīng jùn, ròu shén zhèn chì yú sān hǎi. jīn jiǎn yù zì, fā yú yǔ jǐng zhī cè. zhèng jī píng héng, gē hū wén shí zhī zhōng. fán cǐ qí shì, gài yǐ qiān jì, wǔ jīng suǒ bù zài, zhōu kǒng suǒ bù shuō, kě jiē fù yún wú shì wù hū? zhì yú nán rén néng rù zhù yǐ chū ěr, yù kòu tíng zhǒu shuǐ ér kòng xián, bó hūn niè yì rèn ér qǐ zhǒng, lǚ liáng néng xíng gē yǐ píng yuān, sòng gōng kè xiàng yè yǐ luàn zhēn, gōng shū fēi mù xuán zhī piān xuān, lí zhū dí háo máng yú bǎi bù, bēn huò xiào lǚ lì yú wàn jūn, yuè rén chuāi zhēn yǐ sū sǐ, shù hài chāo jī yú lèi qiān, yǐng rén fèn fǔ yú bí è, zhòng dōu tǎn shēn yú hán tiān, cǐ jiē zhōu kǒng suǒ bù néng wéi yě, fù kě yǐ wéi wú yǒu hū? ruò shèng rén chéng yǒu suǒ bù néng, zé wú guài yú bù dé xiān, bù dé xiān yì wú fáng yú wèi shèng rén, wèi shèng rén ǒu suǒ bù xián, hé zú yǐ wéi gōng nàn zhī zhǔ zāi? shèng rén huò kě tóng qù liú, rèn zì rán, yǒu shēn ér bù sī, yǒu shēng ér bù yíng, cún wáng rèn tiān, cháng duǎn wěi mìng, gù bù xué xiān, yì hé guài yě."
或曰:“果其仙道可求得者,五经何以不载,周孔何以不言,圣人何以不度世,上智何以不长存?若周孔不知,则不可为圣。若知而不学,则是无仙道也。”抱朴子答曰:“人生星宿,各有所值,既详之於别篇矣。子可谓戴盆以仰望,不睹七曜之炳粲;暂引领於大川,不知重渊之奇怪也。夫五经所不载者无限矣,周孔所不言者不少矣。特为吾子略说其万一焉。虽大笑不可止,局情难卒开,且令子闻其较略焉。夫天地为物之大者也。九圣共成易经,足以弥纶阴阳,不可复加也。今问善易者,周天之度数,四海之广狭,宇宙之相去,凡为几里?上何所极,下何所据,及其转动,谁所推引,日月迟疾,九道所乘,昏明脩短,七星迭正,五纬盈缩,冠珥薄蚀,四七凌犯,彗孛所出,气矢之异,景老之祥,辰极不动,镇星独东,羲和外景而热,望舒内鉴而寒,天汉仰见为润下之性,涛潮往来有大小之变,五音六属,占喜怒之情,云动气起,含吉凶之候,欃、枪、尤、矢,旬始绛绎,四镇五残,天狗归邪,或以示成,或以正败,明易之生,不能论此也。以次问春秋四部诗书三礼之家,皆复无以对矣。皆曰悉正经所不载,唯有巫咸甘公石申海中郤萌七曜记之悉矣。余将问之曰,此六家之书,是为经典之教乎?彼将曰非也。余又将问曰:甘石之徒,是为圣人乎?彼亦曰非也。然则人生而戴天,诣老履地,而求之於五经之上则无之,索之於周孔之书则不得,今宁可尽以为虚妄乎?天地至大,举目所见,犹不能了,况於玄之又玄,妙之极妙者乎?”复问俗人曰:“夫乘云茧产之国,肝心不朽之民,巢居穴处,独目三首,马閒狗蹄,脩臂交股,黄池无男,穿胸旁口,廪君起石而汎土船,沙壹触木而生群龙,女娲地出,杜宇天堕,甓飞犬言,山徙社移,三军之众,一朝尽化,君子为鹤,小人成沙,女丑倚枯,贰负抱桎,寄居之虫,委甲步肉,二首之蛇,弦之为弓,不灰之木,不热之火,昌蜀之禽,无目之兽,无身之头,无首之体,精卫填海,交让递生,火浣之布,切玉之刀,炎昧吐烈,磨泥漉水,枯灌化形,山夔前跟,石脩九首,毕方人面,少千之劾伯率,圣卿之役肃霜,西羌以虎景兴,鲜卑以乘鳖强,林邑以神录王,庸蜀以流尸帝,盐神婴来而虫飞,纵目世变於荆岫,五丁引蛇以倾峻,肉甚振翅於三海。金简玉字,发於禹井之侧。正机平衡,割乎文石之中。凡此奇事,盖以千计,五经所不载,周孔所不说,可皆复云无是物乎?至於南人能入柱以出耳,御寇停肘水而控弦,伯昏蹑亿仞而企踵,吕梁能行歌以凭渊,宋公克象叶以乱真,公输飞木玄之翩翾,离朱觌毫芒於百步,贲获效膂力於万钧,越人揣针以苏死,竖亥超迹於累千,郢人奋斧於鼻垩,仲都袒身於寒天,此皆周孔所不能为也,复可以为无有乎?若圣人诚有所不能,则无怪於不得仙,不得仙亦无妨於为圣人,为圣人偶所不閒,何足以为攻难之主哉?圣人或可同去留,任自然,有身而不私,有生而不营,存亡任天,长短委命,故不学仙,亦何怪也。”