wáng huì lóng xuán sūn sōng nián wǔ shì sūn shào zhèng xī sūn shù zǔ cóng céng sūn dào yōng dào yōng zi yì yì shū zǔ yǎn yǎn zú sūn wěi
王慧龍玄孫松年 五世孫劭 鄭羲孫述祖 從曾孫道邕 道邕子譯譯叔祖 儼 儼族孫偉
wáng huì lóng, tài yuán jìn yáng rén, jìn shàng shū pú shè yú zhī sūn, sàn qí cháng shì láng jī zhī zǐ yě. yòu cōng huì, yú yǐ wèi zhū sūn zhī lóng, gù míng yān. chū, sòng wǔ wēi shí, yú bù wèi zhī lǐ, jí dé zhì, yú hé jiā jiàn zhū. huì lóng nián shí sì, wèi shā mén sēng bīn suǒ nì, yīn jiāng guò jiāng. jīn rén jiàn qí xíng yì cōng cōng, yí wèi wáng shì zi sūn. bīn chēng wèi shòu yè zhě, nǎi miǎn. jì jì, suì xī shàng jiāng líng, yī shū zǔ chén gù lì jīng zhōu qián zhōng cóng shì xí pì qiáng. shí cì shǐ wèi yǒng zhī zú, pì qiáng yǔ jiāng líng lìng luó xiū qián bié jià liú qī gōng tǔ rén wáng téng děng móu jǔ bīng, tuī huì lóng wèi méng zhǔ, kè rì xí zhōu chéng. ér sòng wǔ wén yǒng zhī zú, yì jù jiāng líng yǒu biàn, qiǎn qí dì dào guī wèi jīng zhōu, zhòng suì bù guǒ. luó xiū děng jiāng huì lóng yòu yǔ sēng bīn běi yì xiāng yáng. jìn yōng zhōu cì shǐ lǔ zōng zhī zī gěi huì lóng, sòng dù jiāng, suì bēn yáo xìng. zì yán yě rú cǐ.
王慧龍,太原晉陽人,晉尚書僕射愉之孫,散騎常侍郎緝之子也。幼聰慧,愉 以為諸孫之龍,故名焉。初,宋武微時,愉不為之禮,及得志,愉合家見誅。慧龍 年十四,為沙門僧彬所匿,因將過江。津人見其行意匆匆,疑為王氏子孫。彬稱為 受業者,乃免。既濟,遂西上江陵,依叔祖忱故吏荊州前中從事習辟強。時刺史魏 詠之卒,辟強與江陵令羅修、前別駕劉期公、土人王騰等謀舉兵,推慧龍為盟主, 克日襲州城。而宋武聞詠之卒,亦懼江陵有變,遣其弟道規為荊州,眾遂不果。羅 修等將慧龍又與僧彬北詣襄陽。晉雍州刺史魯宗之資給慧龍,送度江,遂奔姚興。 自言也如此。
yáo hóng miè, huì lóng guī wèi. míng yuán yǐn jiàn yǔ yán, huì lóng qǐng xiào lì nán tǎo. yán zhōng, fǔ ér liú tì, tiān zǐ wèi zhī dòng róng. wèi yuē: zhèn fāng hùn yī chē shū, xí juǎn wú huì, qīng qíng jì rú cǐ, qǐ bù néng xiāng zī yǐ zhòng hū? rán yì wèi zhī yòng. hòu bài luò chéng zhèn jiāng, zhèn jīn yōng. huì míng yuán bēng, tài wǔ chū jí wèi, xián wèi nán rén bù yí wěi yǐ shī lǚ zhī rèn, suì tíng qián shòu.
姚泓滅,慧龍歸魏。明元引見與言,慧龍請效力南討。言終,俯而流涕,天子 為之動容。謂曰:「朕方混一車書,席捲吳會,卿情計如此,豈不能相資以眾乎?」 然亦未之用。後拜洛城鎮將,鎮金墉。會明元崩,太武初即位,咸謂南人不宜委以 師旅之任,遂停前授。
chū, cuī hào dì tián wén huì lóng wáng shì zi, yǐ nǚ qī zhī. hào jì hūn yīn, jí jiàn huì lóng, yuē: xìn wáng jiā ér yě. wáng shì shì zhā bí, jiāng dōng wèi zhī zhā wáng. huì lóng bí jiàn dà, hào yuē: zhēn guì zhǒng yǐ! shù xiàng zhū gōng chēng qí měi. sī tú zhǎng sūn sōng wén zhī bù yuè, yán yú tài wǔ, yǐ qí jiē fú nán rén zé yǒu shàn bǐ guó huà zhī yì. tài wǔ nù, zhào hào zé zhī. hào miǎn guān chén xiè dé shì. huì lóng yóu shì bù diào. jiǔ zhī, chú lè ān wáng fàn fù, lǐng bìng jīng yáng sān zhōu dà zhōng zhèng. huì lóng kàng biǎo, yuàn dé nán chuí zì xiào, cuī hào gù yán zhī, nǎi shòu nán mán xiào wèi ān nán dà jiāng jūn zuǒ zhǎng shǐ. jí sòng jīng zhōu cì shǐ xiè huì qǐ bīng jiāng líng, yǐn huì lóng wèi yuán. huì lóng dū sī mǎ líng shòu děng yī wàn rén, bá qí sī líng shù, jìn wéi xiàng chéng. huì bài, nǎi bān shī. hòu sòng jiāng wáng xuán mó kòu huá tái, zhào jiǎ huì lóng chǔ bīng jiāng jūn, yǔ ān xié děng tóng tǎo zhī. xiāng chí wǔ shí yú rì, zhū jiāng yǐ zéi shèng, mò gǎn xiān, huì lóng shè qí bīng dà pò zhī. tài wǔ cì yǐ jiàn mǎ qián bó, shòu lóng xiāng jiāng jūn, cì jué zhǎng shè hóu, bài xíng yáng tài shǒu, réng lǐng zhǎng shǐ. zài rèn shí nián, nóng zhàn bìng xiū, dà zhe shēng jī, zhāo xié biān yuǎn, guī fù zhě wàn yú jiā, hào wèi shàn zhèng.
初,崔浩弟恬聞慧龍王氏子,以女妻之。浩既婚姻,及見慧龍,曰:「信王家 兒也。」王氏世齄鼻,江東謂之「齄王」。慧龍鼻漸大,浩曰:「真貴種矣!」數 向諸公稱其美。司徒長孫嵩聞之不悅,言於太武,以其嗟服南人則有訕鄙國化之意。 太武怒,召浩責之。浩免冠陳謝得釋。慧龍由是不調。久之,除樂安王范傅,領並、 荊、揚三州大中正。慧龍抗表,願得南垂自效,崔浩固言之,乃授南蠻校尉、安南 大將軍左長史。及宋荊州刺史謝晦起兵江陵,引慧龍為援。慧龍督司馬靈壽等一萬 人,拔其思陵戍,進圍項城。晦敗,乃班師。後宋將王玄謨寇滑台,詔假慧龍楚兵 將軍,與安頡等同討之。相持五十餘日,諸將以賊盛,莫敢先,慧龍設奇兵大破之。 太武賜以劍馬錢帛,授龍驤將軍,賜爵長社侯,拜滎陽太守,仍領長史。在任十年, 農戰並修,大著聲績,招攜邊遠,歸附者萬餘家,號為善政。
qí hòu sòng jiāng dào yàn zhī tán dào jì pín dùn huái yǐng, dà xiāng qīn lüè huì lóng lì zhàn, lǚ cuī qí fēng. yàn zhī yǔ yǒu rén xiāo bīn shū yuē: lǔ guǐ wán dùn, mǎ chǔ cū kuáng, wáng rén zhī zhōng, wéi wáng huì lóng jí hán yán zhī kě wèi shēn dàn. bù yì rú shēng nuò fū, nǎi lìng lǎo zi yà zhī. sòng wén zòng fǎn jiān, yún huì lóng zì yǐ gōng gāo ér wèi bù zhì, yù yǐn kòu rù biān, yīn zhí ān nán dà jiāng jūn sī mǎ chǔ zhī yǐ pàn. tài wǔ wén yuē: cǐ bì bù rán, shì qí rén jì lè yì ěr. nǎi cì huì lóng xǐ shū yuē: yì lóng wèi jiāng jūn rú hǔ, yù xiāng zhòng hài, zhèn zì zhī zhī. fēng chén zhī yán, xiǎng bù zú jiè yì yě. sòng wén jì jì bù xíng, fù qiǎn cì kè lǚ xuán bó gòu huì lóng shǒu èr bǎi hù nán juàn yī qiān pǐ. xuán bó wèi fǎn jiān lái, píng rén yǒu suǒ lùn. huì lóng yí zhī, shǐ rén tàn qí huái yǒu chǐ dāo. xuán bó kòu tóu qǐng sǐ. huì lóng yuē: gè wèi qí zhǔ yě, wú bù rěn hài cǐ rén. zuǒ yòu jiē yán yì lóng zéi xīn wèi sì, bù shā xuán bó, wú yǐ chuàng jiāng lái. huì lóng yuē: sǐ shēng yǒu mìng, bǐ yì ān néng hài wǒ. qiě wú fāng yǐ rén yì wèi gàn lǔ, yòu hé yōu hū cì kè. suì shě zhī. shí rén fú qí kuān shù.
其後宋將到彥之、檀道濟頻頓淮、潁,大相侵掠;慧龍力戰,屢摧其鋒。彥之 與友人蕭斌書曰:「魯軌頑鈍,馬楚粗狂,亡人之中,唯王慧龍及韓延之可為深憚。 不意儒生懦夫,乃令老子訝之。」宋文縱反間,雲慧龍自以功高而位不至,欲引寇 入邊,因執安南大將軍司馬楚之以叛。太武聞曰:「此必不然,是齊人忌樂毅耳。」 乃賜慧龍璽書曰:「義隆畏將軍如虎,欲相中害,朕自知之。風塵之言,想不足介 意也。」宋文計既不行,復遣刺客呂玄伯購慧龍首二百戶男、絹一千匹。玄伯為反 間來,屏人有所論。慧龍疑之,使人探其懷有尺刀。玄伯叩頭請死。慧龍曰:「各 為其主也,吾不忍害此人。」左右皆言義隆賊心未巳,不殺玄伯,無以創將來。慧 龍曰:「死生有命,彼亦安能害我。且吾方以仁義為干鹵,又何憂乎刺客。」遂舍 之。時人服其寬恕。
huì lóng zì yǐ zāo nán liú lí, cháng huái yōu cuì, nǎi zuò jì wǔ zǐ xū wén yǐ jì yì yān. shēng yī nán yī nǚ, suì jué fáng shì, bù yī shū shí, bù cān jí shì, jǔ dòng bì yǐ lǐ. tài zǐ shǎo fù yóu yǎ yán yú cháo yuē: huì lóng, gǔ zhī yí xiào yě. zhuàn dì wáng zhì dù shí bā piān, hào yuē guó diǎn. zhēn jūn yuán nián, bài shǐ chí jié níng nán jiāng jūn wǔ láo zhèn dōu fù jiāng, wèi zhì zhèn ér zú. lín méi, wèi gōng cáo zhèng yè yuē: wú jī lǚ nán rén, ēn fēi jiù jié, méng shèng cháo shū tè zhī cí, dé zài jiāng chǎng xiào mìng, shì yuàn biān shī wú shì, lù fén jiāng yīn. bù wèi yīng cǐ zhòng jí, yǒu xīn mò suì, fēi wéi yǎng kuì guó líng, shí yì fǔ cán hòu tǔ. xiū duǎn mìng yě, fū fù hé yán! shēn mò hòu, qǐ zàng hé nèi zhōu xiàn zhī dōng xiāng, yī gǔ mù ér bù fén, zú cáng fā chǐ ér yǐ. shù qí hún ér yǒu zhī, yóu xī jié cǎo zhī bào. shí zhì, nán rén rù guó zhě, jiē zàng sāng gān. yè děng shēn yí yì, zhào xǔ zhī. zèng ān nán jiāng jūn jīng zhōu cì shǐ, shì mù hóu. lì rén jí jiāng shì gòng yú mù suǒ qǐ fó sì, tú huì lóng jí sēng bīn xiàng ér zàn zhī. lǚ xuán bó gǎn quán yòu zhī ēn, liú shǒu mù cè, zhōng shēn bù qù. zi bǎo xìng xí jué.
慧龍自以遭難流離,常懷憂悴,乃作《祭伍子胥文》以寄意焉。生一男一女, 遂絕房室,布衣蔬食,不參吉事,舉動必以禮。太子少傅游雅言於朝曰:「慧龍, 古之遺孝也。」撰帝王制度十八篇,號曰《國典》。真君元年,拜使持節、寧南將 軍、武牢鎮都副將,未至鎮而卒。臨沒,謂功曹鄭曄曰:「吾羈旅南人,恩非舊結, 蒙聖朝殊特之慈,得在疆場效命,誓願鞭屍吳市,戮墳江陰。不謂嬰此重疾,有心 莫遂,非唯仰愧國靈,實亦俯慚后土。修短命也,夫復何言!身歿後,乞葬河內州 縣之東鄉,依古墓而不墳,足藏發齒而已。庶其魂而有知,猶希結草之報。」時制, 南人入國者,皆葬桑乾。曄等申遺意,詔許之。贈安南將軍、荊州刺史,諡穆侯。 吏人及將士共於墓所起佛寺,圖慧龍及僧彬像而贊之。呂玄伯感全宥之恩,留守墓 側,終身不去。子寶興襲爵。
bǎo xìng shǎo gū, shì mǔ zhì xiào. shàng shū lú xiá qī, cuī hào nǚ yě. chū, bǎo xìng mǔ jí xiá qī jù yùn, hào wèi yuē: rǔ děng jiāng lái suǒ shēng, jiē wǒ zhī zì chū, kě zhǐ fù wèi qīn. jí hūn, hào wèi zhuàn yí, gōng zì jiān shì, wèi zhū kè yuē: cǐ jiā lǐ shì, yí jǐn qí měi. jí hào bèi zhū, lú xiá hòu qī bǎo xìng cóng mǔ yě, yuán zuò méi guān. bǎo xìng yì táo bì, wèi jǐ dé chū. lú xiá qī shí guān cì dù jīn zhèn gāo chē huá gǔ, bǎo xìng jǐn mài huò chǎn, zì chū sài shú zhī yǐ guī. zhōu pì zhōng cóng shì bié jià, jǔ xiù cái, jiē bù jiù. bì mén bù jiāo rén shì. xí jué fēng zhǎng shè hóu lóng xiāng jiāng jūn. zú, zi qióng xí jué.
寶興少孤,事母至孝。尚書盧遐妻,崔浩女也。初,寶興母及遐妻俱孕,浩謂 曰:「汝等將來所生,皆我之自出,可指腹為親。」及昏,浩為撰儀,躬自監視, 謂諸客曰:「此家禮事,宜盡其美。」及浩被誅,盧遐後妻寶興從母也,緣坐沒官。 寶興亦逃避,未幾得出。盧遐妻時官賜度斤鎮高車滑骨,寶興盡賣貨產,自出塞贖 之以歸。州辟中從事、別駕,舉秀才,皆不就。閉門不交人事。襲爵封長社侯、龍 驤將軍。卒,子瓊襲爵。
qióng zì shì zhēn, xiào wén cì míng yān. tài hé jiǔ nián, wèi diǎn sì lìng liù shí nián, jiàng hóu wèi bó. dì nà qí zhǎng nǚ wèi pín, bài qián jiāng jūn bīng zhōu dà zhōng zhèng. zhèng shǐ zhōng, wèi guāng zhōu cì shǐ, yǒu shòu nà xiǎng, wèi zhōng wèi wáng xiǎn suǒ hé, zhōng dé xuě miǎn. shén guī zhōng, chú zuǒ jiāng jūn yǎn zhōu cì shǐ. qù zhōu guī jīng, duō nián shěn zhì. suǒ jū zài sī kōng liú téng zhái xī, téng suī shì qīng cháo yě, chū bù hòu zhī. téng jì quán zhòng, tūn bìng lín zhái, zēng guǎng jiù jū, wéi qióng zhōng bù kěn yǔ, yǐ cǐ jiǔ jiàn qū yì.
瓊字世珍,孝文賜名焉。太和九年,為典寺令六十年,降侯為伯。帝納其長女 為嬪,拜前將軍、并州大中正。正始中,為光州刺史,有受納響,為中尉王顯所劾, 終得雪免。神龜中,除左將軍、兗州刺史。去州歸京,多年沈滯。所居在司空劉騰 宅西,騰雖勢傾朝野,初不候之。騰既權重,吞併鄰宅,增廣舊居,唯瓊終不肯與, 以此久見屈抑。
qióng nǚ shì fàn yáng lú dào liàng, bù tīng guī qí fū jiā. nǚ zú, āi tòng wú yǐ, qióng réng zàng zhī bié suǒ, zhǒng bù jí sāi, cháng yú kuàng nèi kū qì, jiǔ zhī nǎi yǎn, dāng shí shēn guài zhī. jiā yǐ lóng jí, měi jiàn dào sú, qǐ gài wú yǐ, zào cì jiàn zhī, lìng rén xiào è. dào féng tài bǎo guǎng píng wáng huái, jù ān kàng lǐ, zì yán mǎ shòu huái jí yǐ dàn mǎ bìng chéng jù yǔ zhī. cháng yì shàng shū lìng lǐ chóng, qí mǎ zhì qí huáng gé, jiàn chóng zi shì zhé, zhí wèn jì bó zài fǒu. chóng qū chū, qióng nǎi xià. chóng jiǎn ér hǎo yǐ zhǐ tiē yī lǐng, qióng shěn ér chè qù zhī. chóng xiǎo zi qīng zhūn cháng shèng fú, chǒng shì yì bù zú hèn. lǐng jūn yuán chā shǐ nú yí qióng mǎ, qióng bìng liú nú. wáng sòng wén zhī xiào yuē: dōng hǎi zhī fēng, yú zī zhuì yǐ. xiào chāng sān nián, chú zhèn dōng jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū zhōng shū lìng. shí qióng zi zūn yè wèi huáng mén láng, gù yǒu cǐ shòu. zú, zèng zhēng běi jiāng jūn zhōng shū jiān bīng zhōu cì shǐ. zì huì lóng rù guó, sān shì yī shēn, zhì qióng shǐ yǒu sì zǐ.
瓊女適范陽盧道亮,不聽歸其夫家。女卒,哀慟無已,瓊仍葬之別所,冢不即 塞,常於壙內哭泣,久之乃掩,當時深怪之。加以聾疾,每見道俗,乞丐無已,造 次見之,令人笑愕。道逢太保、廣平王懷,據鞍抗禮,自言馬瘦;懷即以誕馬並乘 具與之。嘗詣尚書令李崇,騎馬至其黃閣,見崇子世哲,直問繼伯在否。崇趨出, 瓊乃下。崇儉而好以紙帖衣領,瓊哂而掣去之。崇小子青肫嘗盛服,寵勢亦不足恨。 領軍元叉使奴遺瓊馬,瓊並留奴。王誦聞之笑曰:「東海之風,於茲墜矣。」孝昌 三年,除鎮東將軍、金紫光祿大夫、中書令。時瓊子遵業為黃門郎,故有此授。卒, 贈征北將軍、中書監、并州刺史。自慧龍入國,三世一身,至瓊始有四子。
zhǎng zi zūn yè, fēng yí qīng xiù, shè lì jīng shǐ. wèi zhù zuò zuǒ láng, yǔ sī tú zuǒ zhǎng shǐ cuī hóng tóng zhuàn qǐ jū zhù. qiān yòu jūn jiāng jūn jiān sàn qí cháng shì, wèi láo rú rú. nǎi yì dài jīng, cǎi shí yí wén, yǐ bǔ qǐ jū suǒ què. yǔ cuī guāng ān fēng wáng yán míng děng cān dìng fú zhāng. jí guāng wèi xiào míng jiǎng xiào jīng, zūn yè yù jiǎng, yán yè lù yì, bìng yīng zhào zuò shì diàn shì yàn shī. shí rén yǔ yuē: yīng yīng jì jì, wáng jiā xiōng dì. zhuǎn sī tú zuǒ zhǎng shǐ huáng mén láng, jiān diǎn yí zhù.
長子遵業,風儀清秀,涉歷經史。位著作佐郎,與司徒左長史崔鴻同撰起居注。 遷右軍將軍、兼散騎常侍,慰勞蠕蠕。乃詣代京,採拾遺文,以補起居所闕。與崔 光、安豐王延明等參定服章。及光為孝明講《孝經》,遵業預講,延業錄義,並應 詔作《釋奠侍宴詩》。時人語曰:「英英濟濟,王家兄弟。」轉司徒左長史、黃門 郎,監典儀注。
zūn yè yǒu yù dāng shí, yǔ zhōng shū lìng chén jùn yuán fān shàng shū láng yá wáng sòng bìng lǐng huáng mén láng, hào yuē sān zhé. shí zhèng guī mén xià, shì wèi shì zhōng huáng mén wèi xiǎo zǎi xiàng. ér zūn yè cóng róng tián sù, ruò chù qiū yuán. cháng zhe chuān jiǎo lǚ, hào shì zhě duō huǐ xīn lǚ yǐ xué zhī. yǐ hú tài hòu lín cháo, tiān xià fāng luàn, móu bì dì, zì qiú xú zhōu. tài hòu yuē: wáng sòng bà yōu zhōu shǐ zuò huáng mén, qīng hé nǎi yù xú zhōu yě? gèng dài yī èr nián, dāng yǒu hǎo chù fēn. zūn yè xiōng dì bìng jiāo yóu shí jùn, nǎi wèi dāng shí suǒ měi. jí ěr zhū róng rù luò, xiōng dì zài fù sàng zhōng, yǐ yú zhuāng dì yǒu cóng yí xiōng dì zhī qīn, xiāng shuài fèng yíng, jù jiàn hài hé yīn. yì zhě xī qí rén cái, ér jī qí zào jìng. zèng bīng zhōu cì shǐ. zhe sān jìn jì shí juǎn.
遵業有譽當時,與中書令陳郡袁翻、尚書琅邪王誦並領黃門郎,號曰三哲。時 政歸門下,世謂侍中、黃門為小宰相。而遵業從容恬素,若處丘園。嘗著穿角履, 好事者多毀新履以學之。以胡太后臨朝,天下方亂,謀避地,自求徐州。太后曰: 「王誦罷幽州始作黃門,卿何乃欲徐州也?更待一二年,當有好處分。」遵業兄弟 並交遊時俊,乃為當時所美。及爾硃榮入洛,兄弟在父喪中,以於莊帝有從姨兄弟 之親,相率奉迎,俱見害河陰。議者惜其人才,而譏其躁競。贈并州刺史。著《三 晉記》十卷。
zi sōng nián, shǎo zhī míng, qí wén xiāng lín bīng zhōu, pì wèi zhǔ bù. lèi qiān tōng zhí sàn qí cháng shì, fù lǐ wěi shǐ liáng. shǐ hái, lì wèi shàng shū láng zhōng. wèi shōu zhuàn wèi shū chéng, sōng nián yǒu bàng yán. wén xuān nù, jìn zhǐ zhī, réng jiā zhàng fá. suì yú dé miǎn, chú lín zhāng lìng. qiān sī mǎ bié jià běn zhōu dà zhōng zhèng. xiào zhāo zhuó bài gěi shì huáng mén shì láng. dì měi cì zuò, yǔ lùn zhèng shì, shén shàn zhī. xiào zhāo bēng, sōng nián chí yì zhì yè dōu xuān yí zhào. fā yán tì sì, qì yú xuān bà, róng sè wú gǎi, cí tǔ xié yùn, xuān qì hào tòng, zì jué yú dì, bǎi guān mò bù gǎn tòng. hái jìn yáng, jiān shì zhōng, hù zǐ gōng hái yè. zhū jiù chén bì xíng jī, wú gǎn jǐn āi, wéi sōng nián kū bì liú tì, cháo shì xián kǒng. wǔ chéng suī fèn sōng nián liàn jiù qíng qiē, yì yǎ zhòng zhī. yǐ běn guān jiā sàn qí cháng shì, shí gāo yì xiàn gàn. cān dìng lǜ lìng, qián hòu dà yù duō wěi yān. jiān yù shǐ zhōng chéng. fā jìn yáng zhī yè, zài dào yù jí zú. zèng lì bù shàng shū, bīng zhōu cì shǐ, shì yuē píng. dì èr zi shào zuì zhī míng.
子松年,少知名,齊文襄臨并州,闢為主簿。累遷通直散騎常侍,副李緯使梁。 使還,歷位尚書郎中。魏收撰《魏書》成,松年有謗言。文宣怒,禁止之,仍加杖 罰。歲余得免,除臨漳令。遷司馬、別駕、本州大中正。孝昭擢拜給事黃門侍郎。 帝每賜坐,與論政事,甚善之。孝昭崩,松年馳驛至鄴都宣遺詔。發言涕泗,迄於 宣罷,容色無改,辭吐諧韻,宣訖號慟,自絕於地,百官莫不感慟。還晉陽,兼侍 中,護梓宮還鄴。諸舊臣避形跡,無敢盡哀,唯松年哭必流涕,朝士咸恐。武成雖 忿松年戀舊情切,亦雅重之。以本官加散騎常侍,食高邑縣干。參定律令,前後大 獄多委焉。兼御史中丞。發晉陽之鄴,在道遇疾卒。贈吏部尚書,并州刺史,諡曰 平。第二子劭最知名。
shào zì jūn mào, shǎo shěn mò, hǎo dú shū. shì qí, lèi qiān tài zǐ shè rén, dài zhào wén lín guǎn. shí zǔ xiào zhēng wèi shōu yáng xiū zhī děng cháng lùn gǔ shì, yǒu suǒ yí wàng, tǎo yuè bù néng dé. wèn shào, shào jù lùn suǒ chū, qǔ shū yàn zhī, yī wú chuǎn wù. zì shì dà wèi shí rén suǒ xǔ, chēng qí bó wù. hòu qiān zhōng shū shè rén. qí miè rù zhōu, bù dé diào. suí wén dì shòu chán, shòu zhù zuò zuǒ láng, yǐ mǔ yōu qù zhí. zài jiā zhe qí shū, shí zhì jìn sī zhuàn shǐ, wèi nèi shǐ shì láng lǐ yuán cāo suǒ zòu. shàng nù, qiǎn shōu qí shū, lǎn ér yuè zhī. yú shì qǐ wèi yuán wài sàn qí shì láng, xiū qǐ jū zhù.
劭字君懋,少沈默,好讀書。仕齊,累遷太子舍人,待詔文林館。時祖孝征、 魏收、陽休之等嘗論古事,有所遺忘,討閱不能得。問劭,劭具論所出,取書驗之, 一無舛誤。自是大為時人所許,稱其博物。後遷中書舍人。齊滅入周,不得調。隋 文帝受禪,授著作佐郎,以母憂去職。在家著《齊書》,時制禁私撰史,為內史侍 郎李元操所奏。上怒,遣收其書,覽而悅之。於是起為員外散騎侍郎,修起居注。
shào yǐ shàng gǔ yǒu zuān suì gǎi huǒ zhī yì, jìn dài fèi jué, yú shì shàng biǎo qǐng biàn huǒ yuē: chén jǐn àn zhōu guān: sì shí biàn huǒ, yǐ jiù shí jí. míng huǒ bù shù biàn, shí jí bì xìng. shèng rén zuò fǎ, qǐ tú rán yě? zài jìn shí, yǒu rén yǐ luò yáng huǒ dù jiāng zhě, shì shì shì zhī, xiāng xù bù miè, huǒ sè biàn qīng. xī shī kuàng shí fàn, yún shì láo xīn suǒ cuàn, jìn píng gōng shǐ shì zhī, guǒ rán chē wǎng. jīn wēn jiǔ jí zhì ròu, yòng shí tàn mù tàn huǒ zhú huǒ cǎo huǒ má gāi huǒ, qì wèi gè bù tóng. yǐ cǐ tuī zhī, xīn huǒ jiù huǒ, lǐ yīng yǒu yì. fú yuàn yuǎn zūn xiān shèng, yú wǔ shí qǔ wǔ mù yǐ biàn huǒ. yòng gōng shén shǎo, jiù yì fāng dà. zòng shǐ bǎi xìng xí jiǔ, wèi néng dùn tóng, shàng shí nèi chú jí dōng gōng zhū wáng shí chú, bù kě bù yī gǔ fǎ. shàng cóng zhī. shào yòu yán shàng yǒu lóng yán dài gàn zhī biǎo, zhǐ shì qún chén. shàng dà yuè, cì wù shù bǎi duàn, bài zhù zuò láng. shàng biǎo yán fú mìng yuē:
劭以上古有鑽燧改火之義,近代廢絕,於是上表請變火曰:「臣謹案《周官》: 『四時變火,以救時疾。』明火不數變,時疾必興。聖人作法,豈徒然也?在晉時, 有人以洛陽火度江者,世世事之,相續不滅,火色變青。昔師曠食飯,雲是勞薪所 爨,晉平公使視之,果然車輞。今溫酒及炙肉,用石炭、木炭火、竹火、草火、麻 荄火,氣味各不同。以此推之,新火舊火,理應有異。伏願遠遵先聖,於五時取五 木以變火。用功甚少,救益方大。縱使百姓習久,未能頓同,尚食內廚及東宮諸王 食廚,不可不依古法。」上從之。劭又言上有龍顏戴干之表,指示群臣。上大悅, 賜物數百段,拜著作郎。上表言符命曰:
xī zhōu bǎo dìng èr nián, suì zài rén wǔ, wǔ yuè wǔ rì, qīng zhōu huáng hé biàn qīng, shí lǐ jìng chè. qí shì yǐ wèi jǐ ruì, gǎi yuán, nián yuē hé qīng. shì yuè, zhì zūn yǐ dà xìng gōng shǐ zuò suí zhōu cì shǐ. lì nián èr shí, suí guǒ dà xìng. chén jǐn àn yì kūn líng tú yuē: shèng rén shòu mìng, ruì bì xiān jiàn yú hé. hé zhě zuì zhuó, wèi néng qīng yě. qiè yǐ líng kuàng xiū xiáng, lǐ wú xū fā hé qīng qǐ shèng, shí shǔ dà suí. wǔ wèi chún huǒ, yǐ míng huǒ dé zhòng xià huǒ wáng, yì míng huǒ dé. yuè wǔ rì wǔ, hé tiān dì shù, jì dé shòu mìng zhī chén, yǔn dāng xiān jiàn zhī zhào.
昔周保定二年,歲在壬午,五月五日,青州黃河變清,十里鏡澈。齊氏以為己 瑞,改元,年曰河清。是月,至尊以大興公始作隨州刺史。歷年二十,隋果大興。 臣謹案《易·坤靈圖》曰:「聖人受命,瑞必先見於河。」河者最濁,未能清也。 竊以靈貺休祥,理無虛發;河清啟聖,實屬大隋。午為鶉火,以明火德;仲夏火王, 亦明火德。月五日五,合天地數,既得受命之辰,允當先見之兆。
kāi huáng chū, shào zhōu rén yáng lìng zhé jìn hé dé qīng shí tú yī zǐ shí tú yī, jiē yǐn qǐ chéng wén, yǒu zhì zūn míng, xià yún bā fāng tiān xīn. yǒng zhōu yòu dé shí tú, pōu wèi liǎng duàn, yǒu yáng shù zhī xíng, huáng gēn qīng yè. rǔ shuǐ de shén guī, fù xià yǒu wén yuē tiān bo yáng xìng. ān yì jué dì dé gǔ tiě bǎn, wén yuē huáng shǐ tiān nián, jī yáng tiě quàn, wáng xìng. tóng zhōu dé shí guī, wén yuē tiān zǐ yán qiān nián, dà jí. chén yǐ qián zhī sān shí, bù yì lóng tú. hé yǐ yòng shí? shí tǐ jiǔ gù, yì yǔ shàng míng fú hé. guī fù qī zì hé yǐ zhe guī? guī yì jiǔ gù, jiān shì shén líng zhī wù. kǒng zǐ tàn hé bù chū tú, luò bù chū shū. jīn yú dà suí shèng shì, tú shū lǚ chū. jiàn dé liù nián, bó zhōu dà zhōu cūn yǒu lóng dòu, bái zhě shèng, hēi zhě sǐ. dà xiàng yuán nián xià, yíng yáng biàn shuǐ běi yǒu lóng dòu. chū jiàn bái qì shǔ tiān, zì dōng fāng lì yáng wǔ ér lái. jí zhì, bái lóng yě, zhǎng shí xǔ zhàng. yǒu hēi lóng chéng yún ér zhì, yún yǔ xiāng báo, zhà hé zhà lí, zì wǔ zhì shēn, bái lóng shēng tiān, hēi lóng zhuì dì. jǐn àn: lóng, jūn xiàng yě. qián dòu yú bó zhōu zhōu cūn zhě, gài xiàng zhì zūn yǐ lóng dòu zhī suì wèi bó zhōu zǒng guǎn, suì dài zhōu yǒu tiān xià. hòu dòu yú yíng yáng zhě, yíng zì sān huǒ, míng huǒ dé zhī shèng yě. bái lóng cóng dōng fāng lái, lì yáng wǔ zhě, gài xiàng zhì zūn jiāng dēng dì wèi, cóng dōng dì rù zì chóng yáng mén yě. xī běi shēng tiān zhě, dāng gān wèi tiān mén.
開皇初,邵州人楊令悊近河得青石圖一、紫石圖一,皆隱起成文,有至尊名, 下雲「八方天心」。永州又得石圖,剖為兩段,有楊樹之形,黃根青葉。汝水得神 龜,腹下有文曰「天卜楊興」。安邑掘地得古鐵板,文曰「皇始天年,齎楊鐵券, 王興」。同州得石龜,文曰「天子延千年,大吉」。臣以前之三石,不異《龍圖》。 何以用石?石體久固,義與上名符合。龜腹七字何以著龜?龜亦久固,兼是神靈之 物。孔子嘆河不出圖,洛不出書。今於大隋聖世,圖書屢出。建德六年,亳州大周 村有龍斗,白者勝,黑者死。大象元年夏,熒陽汴水北有龍斗。初見白氣屬天,自 東方歷陽武而來。及至,白龍也,長十許丈。有黑龍乘雲而至,雲雨相薄,乍合乍 離,自午至申,白龍升天,黑龍墜地。謹案:龍,君象也。前斗於亳州周村者,蓋 象至尊以龍斗之歲為亳州總管,遂代周有天下。後斗於熒陽者,熒字三火,明火德 之盛也。白龍從東方來,歷陽武者,蓋象至尊將登帝位,從東第入自崇陽門也。西 北升天者,當乾位天門。
kūn líng tú yuē: shèng rén shā lóng, lóng bù kě dé ér shā, jiē gǎn qì yě. yòu yuē: tài, xìng shāng míng gōng, huáng sè, zhǎng bā chǐ, liù shí shì. hé lóng yǐ zhēng yuè chén jiàn, bái lóng yǔ wǔ hēi lóng dòu, bái lóng líng, gù tài rén yǒu mìng. jǐn àn cǐ yán, jiē wèi dà suí ér fā yě. shèng rén shā lóng zhě, qián hòu lóng sǐ shì yě. xìng shāng zhě, huáng jiā yú wǔ xìng wèi shāng yě. míng gōng zhě, wǔ yuán huáng dì huì yú wǔ shēng wèi gōng. huáng sè zhě, suí sè shàng huáng. zhǎng bā chǐ zhě, wǔ yuán huáng dì shēn zhǎng bā chǐ. hé lóng yǐ zhēng yuè chén jiàn zhě, tài, zhēng yuè guà, lóng jiàn zhī suǒ yú jīng shī wèi chén dì. bái lóng yǔ hēi lóng dòu zhě, bó zhōu yíng yáng lóng dòu shì yě. shèng lóng suǒ yǐ bái zhě, yáng xìng nà yīn wèi shāng, zhì zūn yòu xīn yǒu suì shēng, wèi jiē zài xī fāng, xī fāng bái sè yě. sǐ lóng suǒ yǐ hēi zhě, zhōu sè hēi. suǒ yǐ chēng wǔ zhě, zhōu mǐn míng wǔ xuān jìng fán wǔ dì yuè chén dài yuè téng wǔ wáng yī shí fú fǎ, yì dāng wǔ shù. bái lóng líng zhě, líng yóu shèng yě. zhèng xuán shuō líng dāng wèi chú, fán dòu néng qù dí yuē chú. chén yǐ tài rén yǒu mìng zhě, tài zhī wèi yán, tōng yě, dà yě, míng qí rén dào tōng dé dà, yǒu tiān mìng yě. gān záo dù yuē: tài biǎo dài gàn. zhèng xuán zhù yún: biǎo zhě, rén xíng tǐ zhī zhāng shí yě. gàn, dùn yě. tài rén zhī biǎo, dài gàn. chén fú jiàn zhì zūn yǒu dài gàn zhī biǎo, yì zhī tài rén zhī biǎo, bù shuǎng háo lí. kūn líng tú suǒ yún, zì zì jiē yàn. wěi shū yòu chēng hàn sì bǎi nián, zhōng rú qí yán, zé zhī liù shí shì yì bì rán yǐ. xī zōng zhōu bo shì sān shí, jīn zé bèi zhī.
《坤靈圖》曰:「聖人殺龍,龍不可得而殺,皆感氣也。」又曰:「泰,姓商 名宮,黃色,長八尺,六十世。河龍以正月辰見,白龍與五黑龍斗,白龍陵,故泰 人有命。」謹案此言,皆為大隋而發也。「聖人殺龍」者,前後龍死是也。「姓商」 者,皇家於五姓為商也。「名宮」者,武元皇帝諱於五聲為宮。「黃色」者,隋色 尚黃。「長八尺」者,武元皇帝身長八尺。「河龍以正月辰見」者,《泰》,正月 卦,龍見之所於京師為辰地。「白龍與黑龍斗」者,亳州、熒陽龍斗是也。勝龍所 以白者,楊姓納音為商,至尊又辛酉歲生,位皆在西方,西方白色也。死龍所以黑 者,周色黑。所以稱五者,周閔、明、武、宣、靖凡五帝;越、陳、代、越、滕五 王一時伏法,亦當五數。「白龍陵」者,陵猶勝也。鄭玄說「陵」當為「除」,凡 斗能去敵曰除。臣以「泰人有命」者,泰之為言,通也,大也,明其人道通德大, 有天命也。《乾鑿度》曰:「泰表戴干。」鄭玄注云:「表者,人形體之彰識也。 干,盾也。泰人之表,戴干。」臣伏見至尊有戴干之表,益知泰人之表,不爽毫釐。 《坤靈圖》所云,字字皆驗。緯書又稱漢四百年,終如其言,則知六十世亦必然矣。 昔宗周卜世三十,今則倍之。
jī lǎn tú yuē: tài píng shí, yīn yáng hé hé, fēng yǔ huì tóng, hǎi nèi bù piān. dì yǒu zǔ xiǎn, gù fēng yǒu chí jí. suī tài píng zhī zhèng yóu yǒu bù néng jūn, wéi píng jūn nǎi bù míng tiáo, gù yù fēng yú bó. bó zhě chén liú yě. jǐn àn cǐ yán, gài míng zhì zūn xī wèi chén liú gōng shì zǐ, bó zhōu zǒng guǎn, suì shòu tiān mìng, hǎi nèi jūn tóng, bù piān bù dǎng, yǐ chéng tài píng zhī fēng huà yě. zài dà tǒng shí liù nián, wǔ yuán huáng dì gǎi fēng chén liú gōng. shì shí, qí guó yǒu mì jì yún: tiān wáng chén liú rù bīng zhōu. qí zhǔ gāo yáng wèi shì zhū chén liú wáng péng lè. qí hòu, wǔ yuán huáng dì guǒ jiāng bīng rù bīng zhōu. zhōu wǔ dì shí, wàng qì zhě yún bó zhōu yǒu tiān zǐ qì, yú shì shā bó zhōu cì shǐ hé dòu líng gōng. zhì zūn dài wèi zhī. yòu chén liú lǎo zi cí yǒu kū bǎi, shì chuán yún lǎo zi jiāng dù shì, yún: dài kū bǎi shēng dōng nán zhī, huí zhǐ, dāng yǒu shèng rén chū, wú dào fù xíng. zhì qí, kū bǎi cóng xià shēng zhī, dōng nán shàng zhǐ, yè yǒu sān tóng zǐ xiāng yǔ gē yuē: lǎo zi miào qián gǔ kū shù, dōng nán zhī rú sǎn, shèng zhǔ cóng cǐ qù. jí zhì zūn mù bó zhōu, qīn zhì cí shù zhī xià, zì shì bǎi zhī huí bào, qí kū zhī jiàn zhǐ xī běi, dào jiào guǒ xíng. kǎo xiào zhòng shì, tài píng zhǔ chū yú bó zhōu chén liú zhī dì, jiē rú suǒ yán. jī lǎn tú yòu yún: zhèng dào dé, zé yīn wù biàn wèi yáng wù. zhèng xuán zhù yún: cōng biàn wèi jiǔ, yì shì. jǐn àn zì liù nián yǐ lái, yuǎn jìn shān shí duō biàn wèi yù. shí wèi yīn, yù wèi yáng. yòu zuǒ wèi yuán zhōng, cōng jiē biàn wèi jiǔ.
《稽覽圖》曰:「太平時,陰陽和合,風雨會同,海內不偏。地有阻險,故風 有遲疾。雖太平之政猶有不能均,惟平均乃不鳴條,故欲風於亳。亳者陳留也。」 謹案此言,蓋明至尊昔為陳留公世子,亳州總管,遂受天命,海內均同,不偏不黨, 以成太平之風化也。在大統十六年,武元皇帝改封陳留公。是時,齊國有秘記云: 「天王陳留入并州。」齊主高洋為是誅陳留王彭樂。其後,武元皇帝果將兵入并州。 周武帝時,望氣者雲「亳州有天子氣」,於是殺亳州刺史紇豆陵恭。至尊代為之。 又陳留老子祠有枯柏,世傳雲老子將度世,云:「待枯柏生東南枝,回指,當有聖 人出,吾道復行。」至齊,枯柏從下生枝,東南上指,夜有三童子相與歌曰:「老 子廟前古枯樹,東南枝如傘,聖主從此去。」及至尊牧亳州,親至祠樹之下,自是 柏枝回抱,其枯枝漸指西北,道教果行。考校眾事,太平主出於亳州陳留之地,皆 如所言。《稽覽圖》又云:「政道得,則陰物變為陽物。」鄭玄注云:「蔥變為韭, 亦是。」謹案自六年以來,遠近山石多變為玉。石為陰,玉為陽。又左衛園中,蔥 皆變為韭。
shàng lǎn zhī dà yuè, cì wù wǔ bǎi duàn. wèi jǐ, shào fù shàng shū yuē:
上覽之大悅,賜物五百段。未幾,劭復上書曰:
yì gān záo dù yuē: suí, shàng liù, jū xì zhī, nǎi cóng wéi zhī, wáng yòng xiǎng yú xī shān. suí zhě, èr yuè guà. yáng dé shī xíng, fān jué nán jiě, wàn wù suí yáng ér chū. gù shàng liù yù jiǔ wǔ jū xì zhī, wéi chí zhī, míng bèi yáng huà ér yù yīn suí cóng zhī yě. yì jī lǎn tú: kūn liù yuè, yǒu zǐ nǚ rèn zhèng, yī nián chuán wèi fù. wǔ yuè, pín zhī cóng dōng běi lái lì, dà qǐ tǔ yì xī běi dì dòng xīng zhuì, yáng wèi. tún shí yī yuè, shén rén cóng zhōng shān chū, zhào dì dòng běi fāng sān shí rì, qiān lǐ mǎ shù zhì. jǐn àn: fán cǐ yì wěi suǒ yán, jiē shì dà suí fú mìng. suí zhě, èr yuè zhī guà, míng dà suí yǐ èr yuè jí huáng dì wèi yě. yáng dé shī xíng zhě, míng yáng shì zhī dé jiào shī xíng yú tiān xià yě. fān jué nán jiě zhě, míng dāng shí fān zhāng jiē tōng jué, xiǎn nán jiē jiě sàn yě. wàn wù suí yáng ér chū zhě, míng tiān dì jiān wàn wù jǐn suí yáng shì ér chū jiàn yě. shàng liù yù jiǔ wǔ jū xì zhī zhě, wǔ wèi wáng, liù wèi zōng miào, míng zōng miào shén líng yù mìng dēng jiǔ wǔ zhī wèi, dì wáng jū rén yǐ lǐ, xì rén yǐ yì yě. jū rén yǐ lǐ, xì rén yǐ yì, cǐ èr xún, yì shì gān záo dù zhī yán. wéi chí zhī zhě, míng néng yǐ gāng wéi chí zhèng tiān xià yě. bèi yáng huà ér yù yīn suí cóng zhī zhě, míng zhū yīn lèi bèi fú yáng shì zhī fēng huà, mò bù suí cóng. yīn, wèi chén xià yě. wáng yòng xiǎng yú xī shān zhě, gài míng zhì zūn cháng yǐ suì èr yuè xìng xī shān rén shòu gōng yě. fán sì chēng suí, sān chēng yáng, yù měi suí yáng, dīng níng zhī zhì yě. kūn liù yuè zhě, kūn wèi zài wèi, liù yuè jiàn wèi, yán zhì zūn yǐ liù yuè shēng yě. yǒu zǐ nǚ rèn zhèng zhě, yán lè píng gōng zhǔ shì huáng dì zǐ nǚ, ér wèi zhōu hòu, rèn lǐ nèi zhèng yě. yī nián chuán wèi fù zhě, fù shì kūn zhī yī shì guà, yáng qì chū qǐ, yán zhōu xuān dì bēng hòu yī nián, chuán wèi yǔ yáng shì yě. wǔ yuè, pín zhī cóng dōng běi lái lì, pín zhī dāng wèi zhēn rén, zì zhī wù yě. yán zhōu xuān dì yǐ wǔ yuè bēng, zhēn rén gé mìng, dāng zài cǐ shí. zhì zūn qiān ràng ér nì tiān yì, gù yú nián nǎi lì. xī wèi dìng zhōu zǒng guǎn, zài jīng shī dōng běi, běn ér yán zhī, gù yuē zhēn rén cóng dōng běi lái lì. dà qǐ tǔ yì zhě, dà qǐ, jí dà xìng chéng yì yě. xī běi dì dòng xīng zhuì zhě, gài tiān yì qù zhōu shòu suí, gù biàn dòng yě. yáng wèi zhě, yán yáng shì dé tiān wèi zhù yě. tún, shí yī yuè, shén rén cóng zhōng shān chū zhě, cǐ guà dòng ér dà hēng zuò, gù zhì zūn yǐ shí yī yuè bèi shòu bó zhōu zǒng guǎn, jiāng cóng zhōng shān ér chū yě. zhào dì dòng zhě, zhōng shān wèi zhào dì, yǐ shén rén jiāng qù, gù biàn dòng yě. běi fāng sān shí rì zhě, gài zhì zūn cóng běi fāng jiāng wǎng bó zhōu zhī shí, tíng liú sān shí rì yě. qiān lǐ mǎ zhě, gài zhì zūn jiù suǒ chéng guā liú mǎ yě. tún guà, zhèn xià kǎn shàng, zhèn yú mǎ wèi zuò zú, kǎn yú mǎ wèi měi jí, shì gù guā mǎ jí yǒu ròu ān, xíng zé xiān zuō nòng sì zú yě. shù zhì zhě, yán lì shù zhì yě.
《易·乾鑿度》曰:「《隨》,上六,拘系之,乃從維之,王用享於西山。 《隨》者,二月卦。陽德施行,蕃決難解,萬物隨陽而出。故上六欲九五拘系之, 維持之,明被陽化而欲陰隨從之也。」《易·稽覽圖》:「《坤》六月,有子女任 政,一年傳為《復》。五月,貧之從東北來立,大起土邑;西北地動星墜,陽衛。 《屯》十一月,神人從中山出,趙地動;北方三十日,千里馬數至。」謹案:凡此 《易緯》所言,皆是大隋符命。《隨》者,二月之卦,明大隋以二月即皇帝位也。 「陽德施行」者,明楊氏之德教施行於天下也。「蕃決難解」者,明當時蕃鄣皆通 決,險難皆解散也。「萬物隨陽而出」者,明天地間萬物盡隨楊氏而出見也。「上 六欲九五拘系之」者,五為王,六為宗廟,明宗廟神靈欲命登九五之位,帝王拘人 以禮,系人以義也。「拘人以禮,系人以義」,此二旬,亦是《乾鑿度》之言。 「維持之」者,明能以綱維持正天下也。」被陽化而欲陰隨從之」者,明諸陰類被 服楊氏之風化,莫不隨從。陰,謂臣下也。「王用享於西山」者,蓋明至尊常以歲 二月幸西山仁壽宮也。凡四稱「隨」,三稱「陽」,欲美隨楊,丁寧之至也。「 《坤》六月」者,坤位在未,六月建未,言至尊以六月生也。「有子女任政」者, 言樂平公主是皇帝子女,而為周后,任理內政也。「一年傳為《復》」者,《復》 是《坤》之一世卦,陽氣初起,言周宣帝崩後一年,傳位與楊氏也。「五月,貧之 從東北來立」,「貧之」當為「真人」,字之誤也。言周宣帝以五月崩,真人革命, 當在此時。至尊謙讓而逆天意,故逾年乃立。昔為定州總管,在京師東北,本而言 之,故曰「真人從東北來立」。「大起土邑」者,大起,即大興城邑也。「西北地 動星墜」者,蓋天意去周授隋,故變動也。「陽衛」者,言楊氏得天衛助也。「 《屯》,十一月,神人從中山出」者,此卦動而大亨作,故至尊以十一月被授亳州 總管,將從中山而出也。「趙地動」者,中山為趙地,以神人將去,故變動也。 「北方三十日」者,蓋至尊從北方將往亳州之時,停留三十日也。「千里馬」者, 蓋至尊舊所乘騧騮馬也。《屯》卦,震下坎上,震於馬為作足,坎於馬為美脊,是 故騧馬脊有肉鞍,行則先作弄四足也。「數至」者,言歷數至也。
hé tú dì tōng jì yuē: xíng ruì chū, biàn jǔ héng. chì yīng suí, yè líng huáng. hé tú huáng cān chí yuē: huáng pì chū, chéng yuán qì. dào wú wèi, ān lǜ. bèi suì jǔ, xì zuò shù. kāi huáng sè, wò shén rì. tóu fǔ tí, xiàng bù jué. lì huáng hòu, yì bù gé. dào zhōng shǐ, dé yōu liè. dì rèn zhèng, hé diǎn chū. yè fǔ xī, làn kě shù. jǐn àn: fán cǐ hé tú suǒ yán, yì shì dà suí fú mìng. xíng ruì chū, biàn jǔ héng zhě, jǔ, fǎ yě héng, běi dǒu xīng míng, suǒ wèi xuán jī yù héng zhě yě. dà suí shòu mìng, xíng zhào zhī ruì shǐ chū, tiān xiàng zé wèi zhī biàn dòng. běi dǒu zhǔ tiān zhī fǎ dù, gù yuē jǔ héng. yì wěi: fú xì, jǔ héng shén. zhèng xuán zhù, yǐ wèi fǎ yù héng zhī shén. yǔ cǐ hé tú jǔ héng yì tóng. chì yīng suí zhě, yán chì dì jiàng jīng, gǎn yīng ér shēng suí yě. gù suí yǐ huǒ dé wèi chì dì tiān zǐ. yè líng huáng zhě, yè, hé yě, yán dà suí dé hé shàng líng tiān huáng dà dì yě. yòu nián hào kāi huáng, yǔ líng bǎo jīng zhī kāi huáng nián xiāng hé, gù yuē yè líng huáng. huáng pì chū zhě, huáng, dà yě pì, jūn yě. dà jūn chū, gài wèi zhì zūn shòu mìng chū wèi tiān zǐ yě. chéng yuán qì zhě, yán chéng zhōu tiān yuán zhōng qì zhī yùn yě. dào wú wèi, ān lǜ zhě, ān xià tuō yī zì, yán dà dào wú wèi, ān dìng, tiān xià lǜ cóng. bèi suì jǔ, xì zuò shù zhě, jǔ, fǎ yě, xī suì huáng wò jī jǔ, fú xì zuò bā guà zhī shù, yán dà suí bèi fú bǐ èr huáng zhī fǎ shù yě. suì huáng jī jǔ, yǔ jiàn yì wěi. kāi huáng sè zhě, yán kāi huáng nián yì fú sè yě. wò shén rì zhě, yán wò chí qún shén, míng zhào rú rì yě. yòu kāi huáng yǐ lái rì jiàn zhǎng, yì qí yì yě. tóu fǔ tí zhě, yán tóu shòu zhèng shì yú fǔ zuǒ, shǐ zhī tí qiè yě. xiàng bù jué zhě, fǎ xiàng bù fèi jué yě. lì huáng hòu, yì bù gé zhě, gé, zhì yě, yán běn lì tài zǐ yǐ wèi huáng jiā hòu sì, ér qí fǔ yì zhī rén bù néng zhì yú shàn yě. dào zhōng shǐ, dé yōu liè zhě, yán qián dōng gōng dào zhōng ér dé liè, jīn huáng tài zǐ dào shǐ ér dé yōu yě. dì rèn zhèng, hé diǎn chū zhě, yán huáng dì qīn rèn zhèng shì, ér shào zhōu hé bīn dé shí tú yě. yè fǔ xī, làn kě shù zhě, yè, hé yě xī, xìng yě. yán qún chén hé xīn fǔ zuǒ, yǐ xìng zhèng jiào, làn rán kě jì shù yě. suǒ yǐ yú huáng cān chí dì tōng jì èr piān, dà chén fú mìng zhě, míng huáng dào dì dé jǐn zài yú suí yě.
《河圖·帝通紀》曰:「形瑞出,變矩衡。赤應隨,葉靈皇。」《河圖·皇參 持》曰:「皇辟出,承元訖。道無為,安率。被遂矩,戲作術。開皇色,握神日。 投輔提,象不絕。立皇后,翼不格。道終始,德優劣。帝任政,河典出。葉輔嬉, 爛可述。」謹案:凡此《河圖》所言,亦是大隋符命。「形瑞出,變矩衡」者,矩, 法也;衡,北斗星名,所謂璇璣玉衡者也。大隋受命,形兆之瑞始出,天象則為之 變動。北斗主天之法度,故曰矩衡。《易緯》:「伏戲,矩衡神。」鄭玄注,以為 法玉衡之神。與此《河圖》矩衡義同。「赤應隨」者,言赤帝降精,感應而生隋也。 故隋以火德為赤帝天子。「葉靈皇」者,葉,合也,言大隋德合上靈天皇大帝也。 又年號開皇,與《靈寶經》之開皇年相合,故曰葉靈皇。「皇辟出」者,皇,大也; 辟,君也。大君出,蓋謂至尊受命出為天子也。「承元訖」者,言承周天元終訖之 運也。「道無為,安率」者,「安」下脫一字,言大道無為,安定,天下率從。 「被遂矩,戲作術」者,矩,法也,昔遂皇握機矩,伏戲作八卦之術,言大隋被服 彼二皇之法術也。「遂皇機矩」,語見《易緯》。「開皇色」者,言開皇年易服色 也。「握神日」者,言握持群神,明照如日也。又開皇以來日漸長,亦其義也。 「投輔提」者,言投授政事於輔佐,使之提挈也。「象不絕」者,法象不廢絕也。 「立皇后,翼不格」者,格,至也,言本立太子以為皇家後嗣,而其輔翼之人不能 至於善也。「道終始,德優劣」者,言前東宮道終而德劣,今皇太子道始而德優也。 「帝任政,河典出」者,言皇帝親任政事,而邵州河濱得石圖也。「葉輔嬉,爛可 述」者,葉,合也;嬉,興也。言群臣合心輔佐,以興政教,爛然可紀述也。所以 於《皇參持》、《帝通紀》二篇,大陳符命者,明皇道帝德盡在於隋也。
shàng dà yuè, yǐ shào zhì chéng, chǒng xī rì lóng.
上大悅,以劭至誠,寵錫日隆。
shí yǒu rén yú huáng fèng quán yù, dé èr bái shí, pō yǒu wén lǐ. suì fù qí wén yǐ wèi zì, fù yán yǒu zhū wù xiàng, ér shàng zòu yuē: qí dà yù yǒu rì yuè xīng chén bā guà wǔ yuè jí èr lín shuāng fèng qīng lóng zhū què zōu yú xuán wǔ, gè dāng qí fāng wèi. yòu yǒu wǔ xíng shí rì shí èr chén zhī gè, fán èr shí qī zì. yòu yǒu tiān mén dì hù rén mén guǐ mén bì jiǔ zì. yòu yǒu què fēi jí èr niǎo. qí niǎo jiē rén miàn, zé bào piáo zi suǒ wèi qiān qiū wàn suì zhě yě. qí xiǎo yù yì yǒu wǔ yuè què fēi qiú xī zhī xiàng. èr yù jù yǒu xiān rén yù nǚ chéng yún kòng hè zhī xiàng. bié yǒu yì zhuàng zhū shén, bù kě jǐn shí, gài shì fēng bó yǔ shī shān jīng hǎi ruò zhī lèi. yòu yǒu tiān huáng dà dì huáng dì jí sì dì zuò, gōu chén běi dǒu sān gōng tiān jiāng jūn tǔ sī kōng lǎo rén tiān cāng nán hé běi hé wǔ xīng èr shí bā xiù fán sì shí wǔ guān. zhū zì běn wú háng wǔ, jiē wǎng wǎng ǒu duì. yú dà yù zé yǒu huáng dì rì míng, bìng lín nán miàn, yǔ rì zì zhèng dǐng zú. fù yǒu lǎo rén xīng, gài míng nán miàn xiàng rì, ér zhǎng shòu yě. huáng hòu èr zì zài xī, shàng yǒu yuè xíng, gài míng xiàng yuè yě. yú cì yù, zé huáng dì míng yǔ jiǔ qiān zì cì bǐ, liǎng yáng zì yǔ wàn nián zì cì bǐ, suí yǔ jí zì zhèng bìng, gài míng zhǎng jiǔ jí qìng yě. shào fù huí hù qí zì, zuò shī èr bǎi bā shí piān zòu zhī. shàng yǐ wèi chéng, cì bó qiān pǐ.
時有人於黃鳳泉浴,得二白石,頗有文理。遂附其文以為字,復言有諸物象, 而上奏曰:「其大玉有日月、星辰、八卦、五嶽及二麟、雙鳳、青龍、硃雀、騶虞、 玄武,各當其方位。又有五行、十日、十二辰之各,凡二十七字。又有『天門、地 戶、人門、鬼門閉』九字。又有卻非及二鳥。其鳥皆人面,則《抱朴子》所謂千秋 萬歲者也。其小玉亦有五嶽、卻非、虬、犀之象。二玉俱有仙人玉女乘雲控鶴之象。 別有異狀諸神,不可盡識,蓋是風伯、雨師、山精、海若之類。又有天皇大帝、皇 帝及四帝坐,鈎陳、北斗、三公、天將軍、土司空、老人、天倉、南河、北河、五 星、二十八宿凡四十五官。諸字本無行伍,皆往往偶對。於大玉則有皇帝日名,並 臨南面,與日字正鼎足。復有老人星,蓋明南面象日,而長壽也。皇后二字在西, 上有月形,蓋明象月也。於次玉,則皇帝名與九千字次比,兩楊字與萬年字次比, 隋與吉字正並,蓋明長久吉慶也。」劭復回互其字,作詩二百八十篇奏之。上以為 誠,賜帛千匹。
shào yú shì cǎi rén jiān gē yáo, yǐn tú shū chèn wěi, yī yuē fú mìng, jùn zhí fú jīng, zhuàn wèi huáng suí líng gǎn zhì hé sān shí juǎn, zòu zhī. shàng lìng xuān shì tiān xià. shào jí zhū zhōu cháo jí shǐ, xǐ shǒu fén xiāng, bì mù dú zhī. qū zhé qí shēng, yǒu rú gē yǒng, jīng shè xún shuò, biàn ér hòu bà. shàng yì xǐ, shǎng cì yōu qià.
劭於是采人間歌謠,引圖書讖緯,依約符命,捃摭佛經,撰為《皇隋靈感志》 合三十卷,奏之。上令宣示天下。劭集諸州朝集使,洗手焚香,閉目讀之。曲折其 聲,有如歌詠,經涉旬朔,遍而後罷。上益喜,賞賜優洽。
jí wén xiàn huáng hòu bēng, shào fù shàng yán: fú jīng shuō rén yīng shēng tiān shàng jí shàng pǐn shàng shēng wú liàng shòu guó zhī shí, tiān fú fàng dà guāng míng, yǐ xiāng huā jì lè lái yíng zhī. rú lái yǐ míng xīng chū shí rù niè pán. fú wéi dà xíng huáng hòu, shèng dé rén cí fú shàn zhēn fú, bèi zhū mì jì, jiē yún shì miào shàn pú sà. chén jǐn àn: bā yuè èr shí èr rì, rén shòu gōng nèi zài yǔ jīn yín zhī huā èr shí sān rì, dà bǎo diàn hòu, yè yǒu shén guāng èr shí sì rì mǎo shí, yǒng ān gōng běi, yǒu zì rán zhǒng zhǒng yīn lè, zhèn mǎn xū kōng. zhì wǔ gēng zhōng, yǎn rán rú mèi, biàn jí shēng xiá. yǔ jīng wén suǒ shuō, shì jiē fú yàn. chén yòu yǐ yú yì sī zhī, huáng hòu qiān huà bù zài rén shòu dà xìng gōng zhě, gài bì zhì zūn cháng jū zhèng chù yě. zài yǒng ān gōng zhě, xiàng jīng shī yǒng ān mén, píng shēng suǒ chū rù yě. hòu shēng xiá hòu èr rì, yuàn nèi yè yǒu zhōng shēng èr bǎi yú chù, cǐ zé shēng tiān zhī yīng, xiǎn rán yě. shàng lǎn zhī, qiě bēi qiě xǐ. shí shǔ wáng xiù yǐ zuì fèi, shàng wèi shào yuē: jiē hū! wú yǒu wǔ zǐ, sān zi bù cái. shào jìn yuē: zì gǔ shèng dì míng wáng, jiē bù néng yí bù xiào zhī zǐ. huáng dì èr shí wǔ zi, tóng xìng zhě èr, yú gè yì dé. yáo shí zi, shùn jiǔ zǐ, jiē bù xiào. xià yǒu wǔ guān, zhōu yǒu sān jiān. shàng rán qí yán. hòu shàng mèng yù shàng gāo shān ér bù néng dé, cuī péng pěng jiǎo, lǐ shèng fú zhǒu, nǎi dé shàng. yīn wèi péng yuē: sǐ shēng dāng yǔ ěr jù. shào yuē: cǐ mèng dà jí. shàng gāo shān zhě, míng gāo chóng dà ān, yǒng rú shān yě. péng yóu péng zǔ, lǐ yóu lǐ lǎo, èr rén fú shì, shí wèi zhǎng shòu zhī zhēng. shàng wén zhī, xǐ jiàn róng sè. qí nián, shàng bēng, wèi jǐ, cuī péng yì zú.
及文獻皇后崩,劭復上言:「佛經說人應生天上及上品上生無量壽國之時,天 佛放大光明,以香花妓樂來迎之。如來以明星出時入涅盤。伏惟大行皇后,聖德仁 慈;福善禎符,備諸秘記,皆雲是妙善菩薩。臣謹案:八月二十二日,仁壽宮內再 雨金銀之花;二十三日,大寶殿後,夜有神光;二十四日卯時,永安宮北,有自然 種種音樂,震滿虛空。至五更中,奄然如寐,便即升遐。與經文所說,事皆符驗。 臣又以愚意思之,皇后遷化不在仁壽大興宮者,蓋避至尊常居正處也。在永安宮者, 象京師永安門,平生所出入也。後升遐後二日,苑內夜有鐘聲二百餘處,此則生天 之應,顯然也。」上覽之,且悲且喜。時蜀王秀以罪廢,上謂劭曰:「嗟乎!」吾 有五子,三子不才。」劭進曰:「自古聖帝明王,皆不能移不肖之子。黃帝二十五 子,同姓者二,余各異德。堯十子,舜九子,皆不肖。夏有五觀,周有三監。」上 然其言。後上夢欲上高山而不能得,崔彭捧腳,李盛扶肘,乃得上。因謂彭曰: 「死生當與爾俱。」劭曰:「此夢大吉。上高山者,明高崇大安,永如山也。彭猶 彭祖,李猶李老,二人扶侍,實為長壽之徵。」上聞之,喜見容色。其年,上崩, 未幾,崔彭亦卒。
yáng dì sì wèi, hàn wáng liàng zuò luàn, dì bù rěn zhū. shào shàng shū yuē: chén wén huáng dì miè yán, gài yún mǔ dì zhōu gōng zhū guǎn, xìn yì tiān lún shū xiàng lù shū yú, zhòng ní wèi zhī yí zhí shí là shā shí hòu, qiū míng yǐ wèi dà yì. cǐ jiē jīng jí míng wén, dì wáng cháng fǎ. jīn bì xià zhì cǐ nì zéi, dù yuè qián shèng. jǐn àn: zéi liàng dú bèi shēng líng zhě yě. gǔ zhě tóng dé zé tóng xìng, dé bù tóng zé yì xìng, gù huáng dì yǒu èr shí wǔ zǐ, qí dé xìng zhě shí yǒu sì rén, wéi qīng yáng yí gǔ yǔ huáng dì tóng wèi jī xìng. liàng jì zì jué, qǐng gǎi qí shì. shào yǐ cǐ qiú mèi, dì yī wéi bù cóng. hòu qiān mì shū shǎo jiān, zú yú guān.
煬帝嗣位,漢王諒作亂,帝不忍誅。劭上書曰:「臣聞黃帝滅炎,蓋雲母弟; 周公誅管,信亦天倫;叔向戮叔魚,仲尼謂之遺直;石蠟殺石厚,丘明以為大義。 此皆經籍明文,帝王常法。今陛下置此逆賊,度越前聖。謹案:賊諒毒被生靈者也。 古者同德則同姓,德不同則異姓,故黃帝有二十五子,其得姓者十有四人,唯青陽、 夷鼓與黃帝同為姬姓。諒既自絕,請改其氏。」劭以此求媚,帝依違不從。後遷秘 書少監,卒於官。
shào zài zhù zuò, jiāng èr shí nián, zhuān diǎn guó shǐ, zhuàn suí shū bā shí juǎn. duō lù kǒu chì. yòu cǎi yū guài bù jīng zhī yǔ, jí wěi xiàng zhī yán, yǐ lèi xiāng cóng, wèi qí tí mù. cí yì fán zá, wú zú chēng zhě. suì shǐ suí dài wén wǔ míng chén shàn è zhī jī, yīn miè wú wén. chū zhuàn qí zhì wèi biān nián tǐ èr shí juǎn, fù wèi qí shū, jì chuán yī bǎi juǎn, jí píng zéi jì sān juǎn, huò wén cí bǐ yě, huò bù guǐ bù wù, hài rén shì tīng, dà wèi yǒu shí chī bǐ. rán qí zhǐ zhāi jīng shǐ miù wù, wèi dú shū jì sān shí juǎn, shí rén fú qí jīng bó. yuán zì zhì xué, jì yú mù chǐ. dǔ hǎo jīng shǐ, yí lüè shì shì. yòng sī jì zhuān, xìng pō huǎng hū, měi zhì duì shí, bì mù níng sī, pán zhōng zhī ròu, zhé wèi pú cóng suǒ dàn. shào fú zhī jué, wéi zé ròu shǎo, shù fá chú rén. chú rén yǐ qíng bái shào, shào yī qián bì mù, cì ér huò zhī. chú rén fāng miǎn chī rǔ. qí zhuān gù rú cǐ.
劭在著作,將二十年,專典國史,撰《隋書》八十卷。多錄口敕。又采迂怪不 經之語,及委巷之言,以類相從,為其題目。詞義繁雜,無足稱者。遂使隋代文武 名臣善惡之跡,堙滅無聞。初撰《齊志》為編年體二十卷,復為《齊書》,紀傳一 百卷,及《平賊記》三卷,或文詞鄙野,或不軌不物,駭人視聽,大為有識嗤鄙。 然其指摘經史謬誤,為《讀書記》三十卷,時人服其精博。爰自志學,暨於暮齒。 篤好經史,遺略世事。用思既專,性頗恍忽,每至對食,閉目凝思,盤中之肉,輒 為僕從所啖。劭弗之覺,唯責肉少,數罰廚人。廚人以情白劭,劭依前閉目,伺而 獲之。廚人方免笞辱。其專固如此。
zūn yè dì guǎng yè, xìng shěn yǎ, shè lì shū chuán, wèi tài wèi jì jiǔ, qiān shǔ. zú yú tài zhōng dài fū, zèng xú zhōu cì shǐ. zi yì, yǒu yí wàng, yǐ gàn yòng jiàn chēng, zú yú nán jù lù tài shǒu.
遵業弟廣業,性沈雅,涉曆書傳,位太尉祭酒,遷屬。卒於太中大夫,贈徐州 刺史。子乂,有儀望,以干用見稱,卒於南鉅鹿太守。
guǎng yè dì yán yè, bó xué duō wén, pō yǒu cái zǎo, wèi zhōng shū láng. hé yīn zhī yì, suì wáng hái gǔ. yì wú zi, zèng qí zhōu cì shǐ. yán yè dì jì hé, wèi shū shì yù shǐ bīng zhōu dà zhōng zhèng, zèng huá zhōu cì shǐ.
廣業弟延業,博學多聞,頗有才藻,位中書郎。河陰之役,遂亡骸骨。乂無子, 贈齊州刺史。延業弟季和,位書侍御史、并州大中正,贈華州刺史。
zhèng xī, zì yòu lín, xíng yáng kāi fēng rén, wèi jiāng zuò dà jiàng hún zhī bā shì sūn yě. zēng zǔ huō, mù róng chuí tài cháng qīng. fù yè, bù shì. qǔ zhǎng lè pān shì, shēng liù zǐ, cū yǒu zhì qì, ér xī dì liù, wén xué wèi yōu. ruò guàn jǔ xiù cái, shàng shū lǐ xiào bó yǐ nǚ qī zhī. wén chéng mò, bài zhōng shū bó shì.
鄭羲,字幼麟,滎陽開封人,魏將作大匠渾之八世孫也。曾祖豁,慕容垂太常 卿。父曄,不仕。娶長樂潘氏,生六子,粗有志氣,而羲第六,文學為優。弱冠舉 秀才,尚書李孝伯以女妻之。文成末,拜中書博士。
tiān ān chū, sòng sī zhōu cì shǐ cháng zhēn qí jù rǔ nán lái jiàng, xiàn wén zhào diàn zhōng shàng shū yuán shí wèi dōu jiāng fù zhī, qiǎn xī cān shí jūn shì. dào shàng cài, zhēn qí lǜ wén wǔ sān bǎi rén lái yíng. jì xiāng jiàn, yì yù dùn jūn rǔ běi, wèi jí rù chéng. xī wèi shí yuē: jī shì shàng sù, jīn zhēn qí suī lái, yì wèi kě liàng. bù rú zhí rù qí chéng, duó qí guǎn yuè, jù yǒu fǔ kù. suī chū zhēn qí fēi yì, yào yǐ quán zhì wèi shèng. shí cóng xī yán, suì cè mǎ jìng rù qí chéng. chéng zhōng shàng yǒu zhēn qí qīn bīng shù bǎi rén, zài zhēn qí zhái nèi. shí jì kè chéng, yì yì jiāo dài, zhì jiǔ xī xì, wú jǐng fáng zhī yú. xī quàn yán bīng shè bèi, yǐ dài fēi cháng. qí yè, zhēn qí guǒ shǐ rén shāo fǔ, yù yīn jiù huǒ zuò nán, yǐ shí yǒu bèi, nǎi zhǐ. míng dàn, xī jī bái wǔ fān ān wèi guō yì, zhòng xīn nǎi dìng. míng nián, yòu yǐn jūn dōng tǎo rǔ yīn. sòng rǔ yīn tài shǒu zhāng chāo chéng shǒu bù xià, shí gōng zhī bù kè, yì yù hái jūn zhǎng shè, dài qiū jī zhī. xī yuē: jīn chāo qū shì rén, mìng bù yán yuè, yí ān xīn shǒu zhī. chāo shí yǐ jǐn, bù jiàng dāng zǒu. ér yù qì hái zhǎng shè, chāo bì xiū chéng shēn qiàn, duō jī xīn gǔ, jiāng lái kǒng nán tú yǐ. shí bù nà, suì xuán shī zhǎng shè. zhì dōng, fù wǎng gōng chāo, chāo guǒ shè bèi, wú gōng ér hái. lì nián, chāo sǐ, yáng wén zhǎng dài shù, shí jǐn chéng kuì, nǎi kè zhī, jìng rú xī cè. huái běi píng, qiān zhōng shū shì láng.
天安初,宋司州刺史常珍奇據汝南來降,獻文詔殿中尚書元石為都將赴之,遣 羲參石軍事。到上蔡,珍奇率文武三百人來迎。既相見,議欲頓軍汝北,未即入城。 羲謂石曰:「機事尚速,今珍奇雖來,意未可量。不如直入其城,奪其管籥,據有 府庫。雖出珍奇非意,要以全制為勝。」石從羲言,遂策馬徑入其城。城中尚有珍 奇親兵數百人,在珍奇宅內。石既克城,意益憍怠,置酒嬉戲,無警防之虞。羲勸 嚴兵設備,以待非常。其夜,珍奇果使人燒府,欲因救火作難,以石有備,乃止。 明旦,羲齎白武幡安慰郭邑,眾心乃定。明年,又引軍東討汝陰。宋汝陰太守張超 城守不下,石攻之不克,議欲還軍長社,待秋擊之。羲曰:「今超驅市人,命不延 月,宜安心守之。超食已盡,不降當走。而欲棄還長社,超必修城深塹,多積薪谷, 將來恐難圖矣。」石不納,遂旋師長社。至冬,復往攻超,超果設備,無功而還。 歷年,超死,楊文長代戍,食盡城潰,乃克之,竟如羲策。淮北平,遷中書侍郎。
yán xìng chū, yáng wǔ rén tián zhì dù nián shí wǔ, yāo huò dòng zhòng, rǎo luàn jīng suǒ. yǐ xī hé nán rén wàng, wèi zhōu jùn suǒ xìn, qiǎn chéng chuán wèi yù. xī dào, xuān shì huò fú, zhòng jiē sàn, zhì dù xún jiàn qín zhǎn. yǐ gōng cì jué tài chāng nán. xiào wén chū, jiān yuán wài sàn qí cháng shì níng shuò jiāng jūn yáng wǔ zi, shǐ yú sòng.
延興初,陽武人田智度年十五,妖惑動眾,擾亂京索。以羲河南人望,為州郡 所信,遣乘傳慰喻。羲到,宣示禍福,眾皆散,智度尋見禽斬。以功賜爵泰昌男。 孝文初,兼員外散騎常侍、寧朔將軍、陽武子,使於宋。
zhōng shān wáng ruì chǒng xìng dāng shì, bìng zhì wáng guān, xī wèi qí fù. shì hòu lì nián bù zhuǎn, zī chǎn yì fá, yīn qǐng jiǎ guī, suì pán huán bù fǎn. jí lǐ chōng guì chǒng, yǔ xī hūn yīn, nǎi jiù jiā zhēng wèi zhōng shū lìng. wén míng tài hòu wèi fù yàn xuān wáng lì miào yú zhǎng ān, chū chéng, yǐ xī jiān tài cháng qīng, jiǎ xíng yáng hóu, jù guān shǔ, yì zhǎng ān bài miào, jiàn bēi yú miào mén. hái, yǐ shǐ gōng, réng cì hóu jué.
中山王睿寵幸當世,並置王官,羲為其傅。是後歷年不轉,資產亦乏,因請假 歸,遂盤桓不返。及李沖貴寵,與羲昏姻,乃就家征為中書令。文明太后為父燕宣 王立廟於長安,初成,以羲兼太常卿,假滎陽侯,具官屬,詣長安拜廟,建碑於廟 門。還,以使功,仍賜侯爵。
chū wèi xī yǎn zhōu cì shǐ, jiǎ nán yáng gōng. xī duō suǒ shòu nà, zhèng yǐ huì chéng. xìng yòu sè lìn, rén yǒu lǐ xiǎng zhě, bù yǔ bēi jiǔ luán ròu, ér xī mén shòu yáng jiǔ, dōng mén gū mài zhī. yǐ lǐ chōng zhī qīn, fǎ guān bù zhī jiū yě. suān zǎo lìng zhèng bó sūn juàn chéng lìng dǒng téng bié jià jiǎ huái dé zhōng cóng shì shēn líng dù bìng zài rèn lián zhēn, qín xù bǎi xìng, xī jiē shēn biǎo chēng jiàn, shí lùn duō zhī. wén míng tài hòu wèi xiào wén nà qí nǚ wèi pín, zhēng wèi mì shū jiān. tài hé shí liù nián zú, shàng shū zòu shì yuē xuān. zhào yuē: gài guān dìng shì, xiān diǎn chéng shì jī yáng qīng zhuó, zhèng dào míng fàn. xī suī sù yǒu wén yè, ér zhèng què lián qīng. shàng shū hé nǎi qíng yí zhì gōng, qiān wéi míng diǎn? yī shì fǎ, bó wén duō jiàn yuē wén, bù qín chéng míng yuē líng, kě zèng yǐ běn guān, jiā shì wén líng.
出為西兗州刺史,假南陽公。羲多所受納,政以賄成。性又嗇吝,人有禮餉者, 不與杯酒臠肉,而西門受羊酒,東門沽賣之。以李沖之親,法官不之糾也。酸棗令 鄭伯孫、鄄城令董騰、別駕賈懷德、中從事申靈度並在任廉貞,勤恤百姓,羲皆申 表稱薦,時論多之。文明太后為孝文納其女為嬪,征為秘書監。太和十六年卒,尚 書奏諡曰宣。詔曰:「蓋棺定諡,先典成式;激揚清濁,政道明範。羲雖宿有文業, 而政闕廉清。尚書何乃情遺至公,愆違明典?依諡法,博聞多見曰文,不勤成名曰 靈,可贈以本官,加諡文靈。」
zhǎng zi yì, zì jǐng bó, shè lì jīng shǐ. wèi tài zǐ zhōng shù zǐ, xí jué xíng yáng bó. yì xián yǎ yǒu zhèng shì cái, wèi xiào wén suǒ qì yù, bài zhǎng jiān gěi shì huáng mén shì láng sī tú zuǒ zhǎng shǐ. xuān wǔ chū, yǐ cóng dì sī hé tóng xián yáng wáng xǐ nì, yǔ dì tōng zhí cháng shì dào zhāo jù zuò sī qīn chū jìn. bài tài cháng shǎo qīng, chū wèi qí zhōu cì shǐ. yì hǎo quàn kè, shàn duàn jué, suī bù qīng jié, yì rán hòu qǔ, bǎi xìng yóu sī zhī. zú, zèng yǎn zhōu cì shǐ, shì yuē mù. zi gōng yè xí jué, wǔ dìng sān nián, zuò yǔ fáng zi yuǎn móu hài qí shén wǔ, fú zhū.
長子懿,字景伯,涉歷經史。位太子中庶子,襲爵滎陽伯。懿閒雅有政事才, 為孝文所器遇,拜長兼給事黃門侍郎、司徒左長史。宣武初,以從弟思和同咸陽王 禧逆,與弟通直常侍道昭俱坐緦親出禁。拜太常少卿,出為齊州刺史。懿好勸課, 善斷決,雖不清潔,義然後取,百姓猶思之。卒,贈兗州刺史,諡曰穆。子恭業襲 爵,武定三年,坐與房子遠謀害齊神武,伏誅。
yì dì dào zhāo, zì xī bó, shǎo hǎo xué, zōng lǎn qún yán. jiān zhōng shū shì láng, cóng zhēng miǎn běi. xiào wén xiǎng shì chén yú xiàn hù fāng zhàng zhú táng, dào zhāo yǔ xiōng yì jù shì zuò. lè zuò jiǔ hān, xiào wén gē yuē: bái rì guāng tiān xī wú bù yào, jiāng zuǒ yī yú dú wèi zhào. péng chéng wáng xié xù yuē: yuàn cóng shèng míng xī dēng héng huì, wàn guó chí chéng hùn rì wài. zhèng yì gē yuē: yún léi dà zhèn xī tiān mén pì, lǜ tǔ lái bīn yī zhèng lì. xíng luán gē yuē: shùn wǔ gàn qī xī tiān xià guī, wén dé yuǎn bèi mò bù sī. dào zhāo gē yuē: huáng fēng yī gǔ xī jiǔ dì zā, dài rì yī tiān qīng liù hé. xiào wén yòu gē yuē: zūn bǐ rǔ fén xī xī huà zhēn, wèi ruò jīn rì dào fēng míng. sòng biàn gē yuē: wén wáng zhèng jiào xī huī jiāng zhào, níng rú dà huà guāng sì biǎo. xiào wén wèi dào zhāo yuē: zì bǐ qiān yù suī wěi, yǔ zhū cái jùn bù fèi yǒng zhuì, wèi ruò jīn rì. suì mìng xíng luán zǒng jí xù jì. dāng ěr zhī nián, qīng pín dīng jiān sī, měi juàn wén xí, cháng yòng kǎi rán.
懿弟道昭,字僖伯,少好學,綜覽群言。兼中書侍郎,從征沔北。孝文饗侍臣 於縣瓠方丈竹堂,道昭與兄懿俱侍坐。樂作酒酣,孝文歌曰:「白日光天兮無不曜, 江左一隅獨未照。」彭城王勰續曰:「願從聖明兮登衡、會,萬國馳誠混日外。」 鄭懿歌曰:「雲雷大振兮天門辟,率土來賓一正歷。」邢巒歌曰:「舜舞干戚兮天 下歸,文德遠被莫不思。」道昭歌曰:「皇風一鼓兮九地匝,戴日依天清六合。」 孝文又歌曰:「遵彼汝墳兮昔化貞,未若今日道風明。」宋弁歌曰:「文王政教兮 暉江召,寧如大化光四表。」孝文謂道昭曰:「自比遷豫雖猥,與諸才俊不廢詠綴, 未若今日。」遂命邢巒總集敘記。「當爾之年,卿頻丁艱私,每眷文席,常用慨然」。
xún zhèng chú zhōng shū láng, lèi qiān guó zi jì jiǔ. guǎng píng wáng huái wèi sī zhōu mù, yǐ dào zhāo yǔ zōng zhèng qīng yuán kuāng wèi zhōu dū du. dào zhāo shàng biǎo yuē: chén wén táng yú qǐ yùn, yǐ wén dé wèi běn yīn zhōu chuàng yè, yǐ dào yì wèi xiān. rán zé lǐ lè zhě, wèi guó zhī jī, bù kě sī xū fèi yě. fú wéi dà wèi, dìng dǐng yī chán, wéi xīn bǎo lì. jiǔ fú gǎn zhì dé zhī hé, sì yín huái jī rǎng zhī qìng. ér chǔn ěr mǐn wú, zǔ huà jiāng jiǎo xiān dì yuán zhèn wǔ nù, róng chē bù xī. ér tíng luán zhù bì, liú xīn diǎn fén. mìng gù yù shǐ zhōng wèi chén lǐ biāo, yǔ lì bù shàng shū rèn chéng wáng chén chéng děng, miào xuǎn yīng rú, yǐ chóng xué xiào. chéng děng yī zhǐ, zhì sì mén bó shì sì shí rén. qí guó zi bó shì tài xué bó shì jí guó zi zhù jiào, sù yǐ jiǎn zhì. fú xún xiān zhǐ, yì zài sù jiù dàn jūn guó duō shì, wèi huáng yíng lì. zì ěr qì jīn, chuí jiāng yī jì, xué guān diāo luò, sì shù qǐn fèi. suì shǐ shuò rú qí dé, juǎn jīng ér bù tán sú xué hòu shēng, yí běn ér zhú mò. jìn jìng zhī fēng, shí yóu yú cǐ yǐ. fú wéi bì xià, qīn míng wén sī, xuán jiàn dòng yuǎn, chuí xīn jīng sù. yōu róu fén jí, lǚ fā zhōng zhǐ, dūn yíng xué guǎn, fáng yǔ jì xiū, shēng tú wèi lì. chén wǎng nián shān dìng lǜ lìng, miù yù yì yán. jǐn yī zhǔn qián xiū, xún fǎng jiù shì, cān dìng xué lìng, shì qì fēng chéng. qǐng zǎo chì shī xíng, shǐ xuǎn shòu yǒu yī, shēng tú kě zhǔn. zhào bāo měi zhī, ér shàng wèi yǔn suì. dào zhāo yòu biǎo yuē: chén zì wǎng nián yǐ lái, pín qǐng xué lìng, bìng zhì shēng yuán, qián hòu lèi shàng, wèi méng yī bào. dāng yǐ chén shí qiǎn làn guān, wú néng yǒu suǒ gǎn wù zhě yě. guǎn yǔ jì xiū, shēng fáng cū gòu, bó shì jiàn yuán, zú kě jiǎng xí. suī xīn lìng wèi bān, qǐng yī jiù quán zhì guó zi xué shēng, jiàn kāi xùn yè, shǐ bō jiào yǒu zhāng, rú fēng bù zhuì. zhì ruò kǒng miào jì chéng, shì diàn gào shǐ, yī ràng zhī róng, qǐng qí lìng chū. bù bào. qiān mì shū jiān, xíng yáng yì zhōng zhèng, chū lì guāng qīng èr zhōu cì shǐ, fù rù wèi mì shū jiān. zú, shì yuē wén gōng.
尋正除中書郎,累遷國子祭酒。廣平王懷為司州牧,以道昭與宗正卿元匡為州 都督。道昭上表曰:臣聞唐、虞啟運,以文德為本;殷、周創業,以道藝為先。然 則禮樂者,為國之基,不可斯須廢也。伏惟大魏,定鼎伊、瀍,惟新寶曆。九服感 至德之和,四垠懷擊壤之慶。而蠢爾閩吳,阻化江湫;先帝爰震武怒,戎車不息。 而停鑾駐蹕,留心典墳。命故御史中尉臣李彪,與吏部尚書任城王臣澄等,妙選英 儒,以崇學校。澄等依旨,置四門博士四十人。其國子博士、太學博士及國子助教, 宿已簡置。伏尋先旨,意在速就;但軍國多事,未遑營立。自爾迄今,垂將一紀, 學官雕落,四術寢廢。遂使碩儒耆德,卷經而不談;俗學後生,遺本而逐末。進競 之風,實由於此矣。伏惟陛下,欽明文思,玄鑒洞遠,垂心經素。優柔墳籍,屢發 中旨,敦營學館,房宇既修,生徒未立。臣往年刪定律令,謬預議筵。謹依准前修, 尋訪舊事,參定學令,事訖封呈。請早敕施行,使選授有依,生徒可准。」詔褒美 之,而尚未允遂。道昭又表曰:「臣自往年以來,頻請學令,並置生員,前後累上, 未蒙一報。當以臣識淺濫官,無能有所感悟者也。館宇既修,生房粗構,博士見員, 足可講習。雖新令未班,請依舊權置國子學生,漸開訓業,使播教有章,儒風不墜。 至若孔廟既成,釋奠告始,揖讓之容,請俟令出。」不報。遷秘書監,滎陽邑中正, 出歷光、青二州刺史,復入為秘書監。卒,諡曰文恭。
dào zhāo hǎo wèi shī fù, fán shù shí piān. qí zài èr zhōu, zhèng wù kuān hòu, bù rèn wēi xíng, wèi lì rén suǒ ài.
道昭好為詩賦,凡數十篇。其在二州,政務寬厚,不任威刑,為吏人所愛。
zi yán zǔ, pō yǒu fēng yí, cū guān wén shǐ, qīng zào báo xíng, bù xiū shì yè. xiào wǔ shí, yù shǐ zhōng wèi qí jùn hé yán zǔ yǔ sòng shì cóng zǐ jiān tōng, rén shì xián chǐ yán zhī, ér yán zǔ liáo wú kuì sè. xiào jìng chū, chú biāo qí jiāng jūn zuǒ guāng lù dài fū hóng lú qīng, chū wèi běi yù zhōu cì shǐ, hái chú hóng lú qīng. zú, zèng sī kōng gōng.
子嚴祖,頗有風儀,粗觀文史,輕躁薄行,不修士業。孝武時,御史中尉綦俊 劾嚴祖與宋氏從姊奸通,人士咸恥言之,而嚴祖聊無愧色。孝靜初,除驃騎將軍、 左光祿大夫、鴻臚卿,出為北豫州刺史,還除鴻臚卿。卒,贈司空公。
shù zǐ zhòng lǐ, shǎo qīng xiǎn, yǒu lǚ lì. qí shén wǔ bì chǒng qí zǐ huǒ chē, yǐ qīn qī bèi nì, zhuó wèi zhàng nèi dōu dū. zhǎng shén wǔ gōng shǐ, chū rù suí cóng. yǔ rèn zhòu jù hǎo jiǔ, bù yōu gōng shì, shén wǔ zé zhī. zhòu jù, qián tōng xī wèi, wèi rén jiū gào, jù, suì móu nì. shì fā, huǒ chē yù qǐ āi, shén wǔ bì bù jiàn. lài wǔ míng huáng hòu jí wén xiāng zhēng wèi yán, gù zhòng lǐ sǐ ér bù jí qí jiā. yán zǔ gèng wú zi, dì jìng zǔ yǐ zi shào yuán sì. shào yuán xiǎo zì ān dōu, wèi tài wèi zī yì zhào jùn tài shǒu, zú.
庶子仲禮,少輕險,有膂力。齊神武嬖寵其姊火車,以親戚被昵,擢為帳內都 督。掌神武弓矢,出入隨從。與任胄俱好酒,不憂公事,神武責之。胄懼,潛通西 魏,為人糾告,懼,遂謀逆。事發,火車欲乞哀,神武避不見。賴武明皇后及文襄 爭為言,故仲禮死而不及其家。嚴祖更無子,弟敬祖以子紹元嗣。紹元小字安都, 位太尉諮議、趙郡太守,卒。
zi zi fān, zì líng què. shǎo yǒu qì shí, xué shè, hǎo wén zhāng. qí wǔ píng mò, wèi sī tú jì shì cān jūn. xún yù qí wáng, lì zhōu suí, suì bù shì, yǐn jū xíng yáng sān kū shān. ào dàn bù zì jī shù, huò yǒu suǒ zhī zào, chéng lǘ yī jiān, pò bì ér wǎng. yuǎn jìn qīn qí gāo míng, jiē wèi yǒu yì zhuàng, guān zhě rú dǔ. jí jiàn, xíng nǎi duǎn lòu, bù fù suǒ wén. rán fēng shén jùn fā, wú guì jiàn bìng jìng fú zhī. nà yán yáng sù wén qí míng, yīn shǐ guò xíng yáng, yíng yǔ xiāng jiàn, yán tán mí rì, shēn jiā lǐ zhòng. jí guī, yán zhī cháo tíng, lèi zhēng bù zhì. zhōng yú jiā.
子子翻,字靈雀。少有器識,學涉,好文章。齊武平末,位司徒記室參軍。尋 遇齊亡,歷周、隋,遂不仕,隱居滎陽三窟山。傲誕不自羈束,或有所之造,乘驢 衣韉,破弊而往。遠近欽其高名,皆謂有異狀,觀者如堵。及見,形乃短陋,不副 所聞。然風神俊發,無貴賤並敬服之。納言楊素聞其名,因使過滎陽,迎與相見, 言談彌日,深加禮重。及歸,言之朝廷,累征不至。終於家。
zi fān èr dì zǐ téng tiān shòu, jù shì suí. zi téng wèi jiǎng zhōu sī mǎ, tiān shòu kāi fǔ cān jūn, bìng yǐ yǎ sù chēng.
子翻二弟子騰、天壽,俱仕隋。子騰位蔣州司馬,天壽開府參軍,並以雅素稱。
yán zǔ dì jìng zǔ, qǐ jiā zhù zuò láng. zhèng yǎn zhī bài yě, wèi xiāng rén suǒ hài.
嚴祖弟敬祖,起家著作郎。鄭儼之敗也,為鄉人所害。
zi yuán lǐ, zì wén guī. shǎo hǎo xué, ài wén zǎo, yǒu míng wàng. qí wén xiāng yǐn wèi guǎn kè, lì jiān zhōng shū shè rén nán zhǔ kè láng zhōng tài wèi zī yì cān jūn zhǎng guǎng lè líng èr jùn shǒu, dài zhào wén lín guǎn, tài zǐ zhōng shè rén. cuī áng hòu qī, yuán lǐ zǐ yě, wèi shōu yòu áng zhī mèi fū. áng cháng chí yuán lǐ shù piān shī shì lú sī dào, nǎi yuē: kàn yuán lǐ bǐ lái shī yǒng, yì céng bù jiǎn wèi shōu. sī dào dá yún: wèi jué yuán lǐ xián yú wèi shōu, qiě zhī mèi fū shū yú fù dì. yuán lǐ, dà xiàng zhōng zú yú shǐ zhōu bié jià.
子元禮,字文規。少好學,愛文藻,有名望。齊文襄引為館客,歷兼中書舍人、 南主客郎中、太尉諮議參軍、長廣樂陵二郡守,待詔文林館,太子中舍人。崔昂後 妻,元禮姊也,魏收又昂之妹夫。昂嘗持元禮數篇詩示盧思道,乃曰:「看元禮比 來詩詠,亦曾不減魏收。」思道答云:「未覺元禮賢於魏收,且知妹夫疏於婦弟。」 元禮,大象中卒於始州別駕。
jìng zǔ dì shù zǔ, zì gōng wén. shǎo cōng mǐn, hǎo shǔ wén, yǒu fēng jiǎn, wèi xiān dá suǒ chēng yù. lì wèi sī tú zuǒ zhǎng shǐ shàng shū shì zhōng tài cháng qīng chéng xiàng yòu zhǎng shǐ. qí tiān bǎo zhōng, lì tài zǐ shǎo bǎo zuǒ guāng lù dài fū yí tóng sān sī yǎn zhōu cì shǐ. shí mù zi róng wèi xún shěng shǐ, tàn yuē: gǔ rén yǒu yán, wén bó yí zhī fēng, tān fū lián, nuò fū yǒu lì zhì, jīn yú zhèng yǎn zhōu jiàn zhī yǐ. qiān guāng zhōu cì shǐ.
敬祖弟述祖,字恭文。少聰敏,好屬文,有風檢,為先達所稱譽。歷位司徒左 長史、尚書、侍中、太常卿、丞相右長史。齊天保中,歷太子少保、左光祿大夫、 儀同三司、兗州刺史。時穆子容為巡省使,嘆曰:「古人有言,聞伯夷之風,貪夫 廉,懦夫有立志,今於鄭兗州見之矣。」遷光州刺史。
chū, shù zǔ fù wèi yǎn zhōu, yú zhèng chéng nán xiǎo shān qǐ zhāi tíng, kè shí wèi jì. shù zǔ shí nián jiǔ suì. jí wèi cì shǐ, wǎng xún jiù jī, dé yī pò shí, yǒu míng yún: zhōng yuè xiān shēng zhèng dào zhāo zhī bái yún táng. shù zǔ duì zhī wū yàn, bēi dòng qún liáo. yǒu rén rù shì dào bù, qí fù nù yuē: hé fù wú jūn? zhí zhī yǐ guī shǒu. shù zǔ tè yuán zhī, zì shì jìng nèi wú dào. bǎi xìng gē yuē: dà zhèng gōng, xiǎo zhèng gōng, xiāng qù wǔ shí zài, fēng jiào yóu shàng tóng.
初,述祖父為兗州,於鄭城南小山起齋亭,刻石為記。述祖時年九歲。及為刺 史,往尋舊跡,得一破石,有銘云:「中嶽先生鄭道昭之白雲堂。」述祖對之嗚咽, 悲動群寮。有人入市盜布,其父怒曰:「何負吾君?」執之以歸首。述祖特原之, 自是境內無盜。百姓歌曰:「大鄭公,小鄭公,相去五十載,風教猶尚同。」
shù zǔ néng gǔ qín, zì zào lóng yín shí nòng, yún cháng mèng rén dàn qín, wù ér xiě dé. dāng shí yǐ wèi jué miào. suǒ zài hǎo wèi shān chí, sōng zhú jiāo zhí, shèng yáo zhuàn yǐ dài bīn kè, jiāng yíng bù juàn. shǎo shí zài xiāng, dān mǎ chū xíng, hū yǒu qí zhě shù bǎi, jiàn shù zǔ jiē xià mǎ, yuē gōng zài cǐ, háng liè ér bài. shù zǔ gù wèn cóng rén, jiē bù jiàn, xīn shén yì zhī. wèi jǐ bèi zhēng, zhōng lì xiǎn wèi. jí bìng dǔ, nǎi zì yán zhī. qiě yuē: wú lǎo yǐ, yī shēng fù guì zú yǐ, yǐ qīng bái zhī míng yí zi sūn, sǐ wú suǒ hèn. qián hòu xíng yíng yīn jì cāng zhào dìng liù zhōu shì, zhèng chú huái yǎn guāng sān zhōu cì shǐ, yòu chóng xíng yīn huái zhào sān zhōu cì shǐ, suǒ zài jiē yǒu huì zhèng. tiān tǒng yuán nián zú, nián bā shí yī, zèng kāi fǔ zhōng shū jiān běi yù zhōu cì shǐ, shì yuē píng jiǎn gōng.
述祖能鼓琴,自造《龍吟十弄》,雲嘗夢人彈琴,寤而寫得。當時以為絕妙。 所在好為山池,松竹交植,盛肴饌以待賓客,將迎不倦。少時在鄉,單馬出行,忽 有騎者數百,見述祖皆下馬,曰「公在此」,行列而拜。述祖顧問從人,皆不見, 心甚異之。未幾被徵,終歷顯位。及病篤,乃自言之。且曰:「吾老矣,一生富貴 足矣,以清白之名遺子孫,死無所恨。」前後行瀛、殷、冀、滄、趙、定六州事, 正除懷、兗、光三州刺史,又重行殷、懷、趙三州刺史,所在皆有惠政。天統元年 卒,年八十一,贈開府、中書監、北豫州刺史,諡曰平簡公。
shù zǔ nǚ wèi zhào jùn wáng ruì fēi, shù zǔ cháng zuò shòu wáng bài, mìng zuò, wáng nǎi zuò. fēi hōng hòu, wáng gèng qǔ zhèng dào yìn nǚ, wáng zuò shòu dào yìn bài. wáng mìng zuò, nǎi gǎn zuò. wáng wèi dào yìn yuē: zhèng shàng shū fēng dé rú cǐ, yòu guì zhòng sù jiù, jūn bù dé bìng zhī.
述祖女為趙郡王睿妃,述祖常坐受王拜,命坐,王乃坐。妃薨後,王更娶鄭道 廕女,王坐受道廕拜。王命坐,乃敢坐。王謂道廕曰:「鄭尚書風德如此,又貴重 宿舊,君不得並之。」
shù zǔ zi yuán dé, duō yì shù, guān láng yá tài shǒu. shù zǔ dì zūn zǔ, mì shū láng, zèng guāng zhōu cì shǐ. zūn zǔ dì shùn zǔ, zú yú tài cháng chéng.
述祖子元德,多藝術,官琅邪太守。述祖弟遵祖,秘書郎,贈光州刺史。遵祖 弟順祖,卒於太常丞。
zì líng tài hòu yù zhèng, yín fēng shāo xíng jí yuán chā shàn quán, gōng wèi jiān huì, zì cǐ sù zú míng jiā, suì duō luàn zá. fǎ guān bù jiā jiū zhèng, hūn huàn wú biǎn, yú shí yǒu shí, xián yǐ tàn xī yǐ.
自靈太后豫政,淫風稍行;及元叉擅權,公為奸穢,自此素族名家,遂多亂雜。 法官不加糾正,婚宦無貶,於時有識,咸以嘆息矣。
xī zhǎng xiōng bái lín, cì xiǎo bái, cì dòng lín, cì shū yè, cì lián shān, bìng shì háo mén, duō xíng wú lǐ, xiāng dǎng zhī nèi, jí zhī ruò chóu. xiǎo bái wèi zhōng shū bó shì. zi yìn bó, yǒu dāng shì qì gàn, xiào wén nà qí nǚ wèi pín, wèi dōng xú zhōu cì shǐ, zú yú hóng lú shǎo qīng, shì yuē jiǎn. zi xī jùn, wèi guān ér zú. zǐ dào yù, wǔ dìng zhōng, kāi fēng tài shǒu.
羲長兄白驎,次小白,次洞林,次叔夜,次連山,並恃豪門,多行無禮,鄉黨 之內,疾之若仇。小白位中書博士。子胤伯,有當世器干,孝文納其女為嬪,位東 徐州刺史,卒於鴻臚少卿,諡曰簡。子希俊,未官而卒。子道育,武定中,開封太 守。
xī jùn dì yòu rú, hǎo xué xiū jǐn, chéng xiàng gāo yáng wáng yōng yǐ nǚ qī zhī. wèi sī zhōu bié jià, yǒu dāng guān chēng. zú, zèng sàn qí cháng shì yǎn zhōu cì shǐ, shì yuē sù. yòu rú wáng hòu, qī yín dàng xiōng bèi, sì xíng wú lǐ. yòu rú shí wàng shén yōu, qí cóng xiōng bó yóu měi wèi suǒ qīn yuē: cóng dì rén cái, zú wèi lìng dé, bù xìng de rú cǐ fù. jīn sǐ fù zhòng sǐ, kě wèi bēi tàn.
希俊弟幼儒,好學修謹,丞相、高陽王雍以女妻之。位司州別駕,有當官稱。 卒,贈散騎常侍、兗州刺史,諡曰肅。幼儒亡後,妻淫蕩凶悖,肆行無禮。幼儒時 望甚優,其從兄伯猷每謂所親曰:「從弟人才,足為令德,不幸得如此婦。今死復 重死,可為悲嘆。」
yòu rú zi jìng dào jìng dé, jù shì xī wèi. jìng dào bìng bā kāi xīn sān zhōu cì shǐ. jìng dào zǐ zhèng zé shì zhōu, fù zhōu cì shǐ.
幼儒子敬道、敬德,俱仕西魏。敬道並巴、開、新三州刺史。敬道子正則仕周, 復州刺史。
yìn bó dì píng chéng, guǎng líng wáng yǔ nà qí nǚ wèi fēi, wèi dōng píng yuán tài shǒu. xìng cāi kuáng shǐ jiǔ, wèi zhèng tān cán. zú, zèng nán qīng zhōu cì shǐ.
胤伯弟平城,廣陵王羽納其女為妃,位東平原太守。性猜狂使酒,為政貪殘。 卒,贈南青州刺史。
zhǎng zi bó yóu, bó xué yǒu wén cái, zǎo zhī míng. jǔ sī zhōu xiù cái, lì tài xué bó shì, lǐng diàn zhōng yù shǐ. yǔ dāng shí míng shèng, xián shēn yóu kuǎn. míng dì shì diàn, zhào bó yóu lù yì. hòu wèi shàng shū wài bīng láng zhōng, diǎn qǐ jū zhù, yǐ jūn gōng cì jué yáng wǔ zi. jié mǐn dì chū, yǐ jiù shì chāo shòu zhēng dōng jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū, lǐng guó zi jì jiǔ. zhuǎn hù jūn jiāng jūn, cì jué wǔ chéng zi.
長子伯猷,博學有文才,早知名。舉司州秀才,歷太學博士,領殿中御史。與 當時名勝,咸申游款。明帝釋奠,詔伯猷錄義。後為尚書外兵郎中,典起居注,以 軍功賜爵陽武子。節閔帝初,以舅氏超授征東將軍、金紫光祿大夫,領國子祭酒。 轉護軍將軍,賜爵武城子。
yuán xiàng chū, yǐ běn guān jiān sàn qí cháng shì shǐ liáng. qián hòu shǐ rén, liáng wǔ lìng qí hóu wáng yú mǎ shè zhī rì yàn duì shēn lǐ. bó yóu zhī xíng, liáng wǔ lìng qí lǐng jūn jiāng jūn zāng dùn yǔ zhī jiē. yì zhě yǐ cǐ biǎn zhī. shǐ hái, chú nán qīng zhōu cì shǐ. zài guān tān lán, qī ān fēng wáng yuán yán míng nǚ, zhuān wèi jù liǎn, huò huì gōng xíng, rùn jí qīn qī. hù kǒu táo sàn, yì luò kōng xū. nǎi wū xiàn liáng shàn, yún yù fǎn pàn, jí qí zī cái, jǐn yǐ rù jǐ, zhū qí zhàng fū, fù nǚ pèi méi. bǎi xìng yuān kǔ, shēng wén sì fāng. wèi yù shǐ jiū hé, sǐ zuì shù shí tiáo. yù shè miǎn, yīn yǐ dùn fèi. qí wén xiāng zuò xiāng, měi jiè lì cháo shì, cháng yǐ bó yóu jí cuī shū rén wèi yù. wǔ dìng qī nián, chú tài cháng qīng. zú, zèng biāo qí dà jiāng jūn zhōng shū jiān yǎn zhōu cì shǐ. zi yùn, tài zǐ shè rén yáng xià tài shǒu. bó yóu dì zhòng héng, wǔ dìng zhōng, yí tóng kāi fǔ zhōng láng.
元象初,以本官兼散騎常侍使梁。前後使人,梁武令其侯王於馬射之日宴對申 禮。伯猷之行,梁武令其領軍將軍臧盾與之接。議者以此貶之。使還,除南青州刺 史。在官貪婪,妻安豐王元延明女,專為聚斂,貨賄公行,潤及親戚。戶口逃散, 邑落空虛。乃誣陷良善,雲欲反叛,籍其資財,盡以入己,誅其丈夫,婦女配沒。 百姓冤苦,聲聞四方。為御史糾劾,死罪數十條。遇赦免,因以頓廢。齊文襄作相, 每誡厲朝士,常以伯猷及崔叔仁為喻。武定七年,除太常卿。卒,贈驃騎大將軍、 中書監、兗州刺史。子蘊,太子舍人、陽夏太守。伯猷弟仲衡,武定中,儀同開府 中郎。
zhòng héng dì jí zhī, sī tú zī yì. qí dà níng zhōng, yǐ jūn gōng cì jué chéng gāo nán, wèi jīn zǐ guāng lù dài fū, dōng jì běi tài shǒu féi chéng shù zhǔ. zú, zèng dù zhī shàng shū běi yù zhōu cì shǐ.
仲衡弟輯之,司徒諮議。齊大寧中,以軍功賜爵成皋男,位金紫光祿大夫,東 濟北太守、肥城戍主。卒,贈度支尚書、北豫州刺史。
jí zhī dì huái xiào, sī tú zī yì. qí dà níng zhōng, rén zhōu cì shǐ.
輯之弟懷孝,司徒諮議。齊大寧中,仁州刺史。
dòng lín zi jìng shū, xíng yáng yì zhōng zhèng pú yáng tài shǒu, zuò tān huì chú míng. zi jí, zì chéng zōng, xú zhōu píng dōng fǔ zhǎng shǐ.
洞林子敬叔,滎陽邑中正、濮陽太守,坐貪穢除名。子籍,字承宗,徐州平東 府長史。
jí dì qióng, zì zǔ zhēn, yǒu qiáng gàn chēng, wèi fàn yáng tài shǒu, pō yǒu shēng, zú. xiào chāng zhōng, dì yǎn chǒng yào, zhòng zèng qīng zhōu cì shǐ. qióng xiōng dì yōng mù, qí zhū dì sì yì xián xiāng qīn ài, guī mén zhī nèi, yǒu wú xiāng tōng, wèi shí rén suǒ chēng měi. zǐ dào yōng.
籍弟瓊,字祖珍,有強幹稱,位范陽太守,頗有聲,卒。孝昌中,弟儼寵要, 重贈青州刺史。瓊兄弟雍睦,其諸娣姒亦咸相親愛,閨門之內,有無相通,為時人 所稱美。子道邕。
dào yōng zì xiào mù. yòu jǐn hòu, yǐ qīng yuē zì jū, nián wèi ruò guàn, shè lì jīng shǐ. fù shū sì rén bìng zǎo mò, kūn fú jì zhī zhōng, dào yōng jū zhǎng, fǔ xùn zhū dì, yǒu rú tóng shēng, guī tíng zhī zhōng, yí yí rú yě. wèi xiào chāng chū, jiě hè tài wèi xíng cān jūn, lèi yǐ zhàn gōng jìn zhì zuǒ guāng lù dài fū tài shī xián yáng wáng zhǎng shǐ. jí xiào wǔ xī qiān, cóng rù guān, chú sī tú zuǒ zhǎng shǐ, lǐng lín táo wáng yǒu, cì jué yǒng níng xiàn hóu.
道邕字孝穆。幼謹厚,以清約自居,年未弱冠,涉歷經史。父叔四人並早歿, 昆服季之中,道邕居長,撫訓諸弟,有如同生,閨庭之中,怡怡如也。魏孝昌初, 解褐太尉行參軍,累以戰功進至左光祿大夫、太師咸陽王長史。及孝武西遷,從入 關,除司徒左長史,領臨洮王友,賜爵永寧縣侯。
dà tǒng zhōng, xíng qí zhōu cì shǐ, zài rèn wèi jǐ, yǒu néng míng. wáng pí shí wèi yōng zhōu cì shǐ, qīn qí shàn zhèng, yí shū shèng xiāng chēng shù. xiān shì, suǒ bù bǎi xìng, jiǔ zāo lí luàn, táo sàn dài jǐn. dào yōng xià chē zhī rì, hù zhǐ sān qiān, liú qíng suī fǔ, yuǎn jìn xián zhì, shù nián zhī nèi, yǒu sì wàn jiā. suì kǎo jī wèi tiān xià zuì, zhōu wén dì cì shū tàn měi zhī. zhēng bài jīng zhào yǐn. jí liáng yuè yáng wáng xiāo chá chēng fān, nǎi jiǎ dào yōng sàn qí cháng shì, chí jié bài chá wèi liáng wáng. shǐ hái, chēng zhǐ, jìn yí tóng sān sī, jiā sàn qí cháng shì.
大統中,行岐州刺史,在任未幾,有能名。王羆時為雍州刺史,欽其善政,貽 書盛相稱述。先是,所部百姓,久遭離亂,逃散殆盡。道邕下車之日,戶止三千, 留情綏撫,遠近咸至,數年之內,有四萬家。歲考績為天下最,周文帝賜書嘆美之。 征拜京兆尹。及梁岳陽王蕭察稱蕃,乃假道邕散騎常侍,持節拜察為梁王。使還, 稱旨,進儀同三司,加散騎常侍。
shí zhōu wén dōng tǎo, chú dà chéng xiàng fǔ yòu zhǎng shǐ, fēng jīn xiāng xiàn nán. jūn cì tóng guān, mìng dào yōng yǔ zuǒ zhǎng shǐ sūn jiǎn sī mǎ yáng kuān shàng shū sū liàng zī yì liú mèng liáng děng fēn zhǎng zhòng wù. réng lìng dào yōng yǐn jiē guān dōng guī fù rén shì, bìng pǐn zǎo cái xíng ér rèn yòng zhī, fǔ nà quán xù, xián dé qí yí. hòu bài zhōng shū lìng, cì xìng yǔ wén shì, xún yǐ jí miǎn.
時周文東討,除大丞相府右長史,封金鄉縣男。軍次潼關,命道邕與左長史孫 儉、司馬楊寬、尚書蘇亮、諮議劉孟良等分掌眾務。仍令道邕引接關東歸附人士, 並品藻才行而任用之,撫納銓敘,鹹得其宜。後拜中書令,賜姓宇文氏,尋以疾免。
zhōu xiào mǐn dì jiàn zuò, jiā biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn jué wèi zi. lì yù bó zhōng dài fū yù zhèng yí huá yú shǎn sì zhōu cì shǐ. pín lì shù zhōu, jiē yǒu zhèng jī. rù wèi shǎo sī kōng, zú. zèng běn guān, jiā zhèng liáng běi yù sān zhōu cì shǐ, shì yuē zhēn.
周孝閔帝踐阼,加驃騎大將軍、開府儀同三司,進爵為子。歷御伯中大夫、御 正、宜、華、虞、陝四州刺史。頻歷數州,皆有政績。入為少司空,卒。贈本官, 加鄭、梁、北豫三州刺史,諡曰貞。
zi xǔ sì, lì wèi nà yán, wèi pìn chén shǐ. hòu zhì kāi fǔ yí tóng dà jiāng jūn shào zhōu cì shǐ. xǔ dì yì yú suí wén dì yǒu yì zàn gōng, kāi huáng chū, yòu zhuī zèng dào yōng dà jiāng jūn xú yǎn děng liù zhōu cì shǐ, gǎi shì yuē wén.
子詡嗣,歷位納言,為聘陳使。後至開府儀同大將軍、邵州刺史。詡弟譯於隋 文帝有翊贊功,開皇初,又追贈道邕大將軍、徐兗等六州刺史,改諡曰文。
yì zì zhèng yì. yòu cōng mǐn, shè liè qún shū, gōng qí shè, yóu shàn yīn lè, yǒu míng yú shì. yì cóng zǔ wén kuān, shàng zhōu wén dì yuán hòu mèi wèi píng yáng gōng zhǔ, wú zi, zhōu wén mìng yì hòu zhī. yóu shì yì shǎo wèi zhōu wén suǒ qīn, héng lìng yǔ zhū zi yóu jí. nián shí yú suì, cháng yì fǔ sī lù lǐ zhǎng zōng. zhǎng zōng yú zhòng zhōng xì zhī, yì liǎn róng wèi yuē: míng gōng wèi wàng bù qīng, zhān yǎng sī shǔ, zhé xiāng wán xiá, wú nǎi sàng dé yě. zhǎng zōng shén yì zhī. wén kuān hòu dàn èr zi, yì fù guī běn shēng.
譯字正義。幼聰敏,涉獵群書,工騎射,尤善音樂,有名於世。譯從祖文寬, 尚周文帝元後妹魏平陽公主,無子,周文命譯後之。由是譯少為周文所親,恆令與 諸子游集。年十餘歲,嘗詣府司錄李長宗。長宗於眾中戲之,譯斂容謂曰:「明公 位望不輕,瞻仰斯屬,輒相玩狎,無乃喪德也。」長宗甚異之。文寬後誕二子,譯 復歸本生。
zhōu míng dì shí, zhào lìng shì fǔ chéng gōng, shì wèi wǔ dì. jí dì jí wèi, wèi zuǒ shì shàng shì, yǔ yí tóng liú fǎng, héng shì dì cè. yì shí sàng qī, dì lìng yì shàng liáng ān gù gōng zhǔ. jí dì qīn zǒng wàn jī, yǐ wèi yù zhèng xià dài fū, pō bèi gù yù. dōng gōng jiàn, zhuǎn tài zǐ gōng yǐn xià dài fū, tè bèi tài zǐ qīn dài. shí tài zǐ duō shī dé, nèi shǐ zhōng dài fū wū wán guǐ měi quàn dì fèi tài zǐ lì qín wáng, yóu shì tài zǐ héng bù zì ān. jiàn dé èr nián, wèi pìn qí shǐ fù. hòu zhào tài zi xī zhēng tǔ gǔ hún, tài zǐ yīn wèi yì yuē: qín wáng, shàng ài zi yě wū wán guǐ, shàng xìn chén yě, jīn wú cǐ xíng, dé wú fú sū zhī shì hū? yì yuē: yuàn diàn xià miǎn zhe rén xiào, wú shī zǐ dào ér yǐ. tài zǐ rán zhī. jì pò zéi, yì yǐ gōng zuì, cì jué kāi guó zi. hòu zuò xiè xiá huáng tài zǐ, wū wán guǐ yǔ wén xiào bó děng yǐ wén. dì dà nù, chú yì míng. gōng chén qīn xìng zhě xián bèi qiǎn. tài zǐ fù zhào yì, xì xiá rú chū. yīn yuē: diàn xià hé shí kě dé jù tiān xià? tài zǐ yuè ér yì nì zhī. lì fù guān, réng bài lì bù xià dài fū.
周明帝時,詔令事輔城公,是為武帝。及帝即位,為左侍上士,與儀同劉昉, 恆侍帝側。譯時喪妻,帝令譯尚梁安固公主。及帝親總萬機,以為御正下大夫,頗 被顧遇。東宮建,轉太子宮尹下大夫,特被太子親待。時太子多失德,內史中大夫 烏丸軌每勸帝廢太子立秦王,由是太子恆不自安。建德二年,為聘齊使副。後詔太 子西征吐谷渾,太子陰謂譯曰:「秦王,上愛子也;烏丸軌,上信臣也,今吾此行, 得無扶蘇之事乎?」譯曰:「願殿下勉著仁孝,無失子道而已。」太子然之。既破 賊,譯以功最,賜爵開國子。後坐褻狎皇太子,烏丸軌、宇文孝伯等以聞。帝大怒, 除譯名。宮臣親幸者咸被譴。太子復召譯,戲狎如初。因曰:「殿下何時可得據天 下?」太子悅而益昵之。例復官,仍拜吏部下大夫。
jí wǔ dì bēng, xuān dì sì wèi, chāo bài kāi fǔ yí tóng dà jiāng jūn nèi shǐ zhōng dài fū, fēng guī chāng xiàn gōng. jì yǐ ēn jiù, rèn yù shén zhòng, wěi yǐ cháo zhèng. qiān nèi shǐ shàng dài fū, jìn fēng pèi guó gōng. shàng dài fū zhī guān, zì yì shǐ yě. yǐ qí zi shàn yuàn wèi guī chāng gōng, yuán cóng wèi yǒng ān xiàn nán. yòu jiān guó shǐ. yì pō zhuān quán, shí dì xìng dōng jīng, yì shàn qǔ guān cái, zì yíng sī dì, zuò chú míng. liú fǎng shù yán yú dì, dì fù zhào zhī, gù dài rú chū, zhào lǐng nèi shǐ shì.
及武帝崩,宣帝嗣位,超拜開府儀同大將軍、內史中大夫,封歸昌縣公。既以 恩舊,任遇甚重,委以朝政。遷內史上大夫,進封沛國公。上大夫之官,自譯始也。 以其子善願為歸昌公,元琮為永安縣男。又監國史。譯頗專權,時帝幸東京,譯擅 取官材,自營私第,坐除名。劉昉數言於帝,帝復召之,顧待如初,詔領內史事。
chū, suí wén dì yǔ yì yǒu tóng xué zhī jiù, yì yòu sù zhī suí wén xiāng biǎo yǒu qí, qīng xīn xiāng jié. zhì shì, suí wén wèi xuān dì suǒ jì, qíng bù zì ān, cháng zài yǒng xiàng, sī yú yì yuē: jiǔ yuàn chū fān, gōng suǒ xī yě, gǎn bù xīn fù, shǎo liú yì yān. yì yuē: yǐ gōng dé wàng, tiān xià guī xīn, yù qiú duō fú, qǐ gǎn wàng yě? jǐn jí yán zhī. shí jiāng qiǎn yì nán zhēng. yì yuē: ruò dìng jiāng dōng, zì fēi yì qī zhòng chén, wú yǐ zhèn fǔ. kě lìng suí gōng xíng, qiě wèi shòu yáng zǒng guǎn, yǐ dū jūn shì. dì cóng zhī, nǎi xià zhào, yǐ suí wén wèi yáng zhōu zǒng guǎn, yì fā bīng jù huì shòu yáng yǐ dài chén. xíng yǒu rì yǐ, dì bù yù, yì suì yǔ yù zhèng xià dài fū liú fǎng móu, yǐn suí wén rù shòu gù tuō. jì ér yì xuān zhào, wén wǔ bǎi guān, jiē shòu suí wén jié dù. shí yù zhèng zhōng dài fū yán zhī yí yǔ huàn zhě móu, yǐn dà jiāng jūn yǔ wén zhòng fǔ zhèng. zhòng yǐ zhì yù zuò, yì zhī zhī, jù lǜ kāi fǔ yáng huì jí liú fǎng huáng fǔ jī liǔ qiú jù rù. zhòng yǔ zhī yí jiàn yì děng, è rán, qūn xún yù chū. suí wén yīn zhí zhī. yú shì jiǎo zhào, fù yǐ yì wèi nèi shǐ shàng dài fū. míng rì, suí wén wèi chéng xiàng, bài yì zhù guó fǔ zhǎng shǐ, xíng nèi shǐ shàng dài fū shì. jí suí wén wèi dà zhǒng zǎi, zǒng bǎi kuí, yǐ yì jiān lǐng tiān guān dōu fǔ sī huì, zǒng liù fǔ shì. chū rù wò nèi, yán wú bù cóng, shǎng cì yù bó, bù kě shèng jì, měi chū rù yǐ jiǎ shì cóng. bài qí zi yuán shú wèi yí tóng. shí wèi chí jiǒng wáng qiān sī mǎ xiāo nán děng zuò luàn, suí wén yú jiā qīn lǐ, jìn shàng zhù guó, shù yǐ shí sǐ.
初,隋文帝與譯有同學之舊,譯又素知隋文相表有奇,傾心相結。至是,隋文 為宣帝所忌,情不自安,嘗在永巷,私於譯曰:「久願出籓,公所悉也,敢布心腹, 少留意焉。」譯曰:「以公德望,天下歸心,欲求多福,豈敢忘也?謹即言之。」 時將遣譯南征。譯曰:「若定江東,自非懿戚重臣,無以鎮撫。可令隋公行,且為 壽陽總管,以督軍事。」帝從之,乃下詔,以隋文為揚州總管,譯發兵俱會壽陽以 代陳。行有日矣,帝不悆,譯遂與御正下大夫劉昉謀,引隋文入受顧托。既而譯宣 詔,文武百官,皆受隋文節度。時御正中大夫顏之儀與宦者謀,引大將軍宇文仲輔 政。仲已至御坐,譯知之,遽率開府楊惠及劉昉、皇甫績、柳裘俱入。仲與之儀見 譯等,愕然,逡巡欲出。隋文因執之。於是矯詔,復以譯為內史上大夫。明日,隋 文為丞相,拜譯柱國、府長史,行內史上大夫事。及隋文為大冢宰,總百揆,以譯 兼領天官都府司會,總六府事。出入臥內,言無不從,賞賜玉帛,不可勝計,每出 入以甲士從。拜其子元璹為儀同。時尉遲迥、王謙、司馬消難等作亂,隋文逾加親 禮,進上柱國,恕以十死。
yì xìng qīng xiǎn, bù qīn zhí wù, ér zāng huò láng jí. suí wén yīn shū zhī, rán yǐ qí yǒu dìng cè gōng, bù rěn fèi fàng, yīn chì guān shǔ bù dé bái shì yú yì. yì yóu zuò shì, wú suǒ guān yù, jù, dùn shǒu qiú jiě zhí. suí wén kuān yù zhī, jiē yǐ ēn lǐ. jí dì shòu chán, yì yǐ shàng zhù guó guī dì. shǎng cì fēng hòu, jìn zi yuán shú chéng gāo jùn gōng, yuán xún yǒng ān nán, zhuī zèng qí fù jí wáng xiōng èr rén bìng wèi cì shǐ.
譯性輕險,不親職務,而贓貨狼籍。隋文陰疏之,然以其有定冊功,不忍廢放, 陰敕官屬不得白事於譯。譯猶坐事,無所關預,懼,頓首求解職。隋文寬喻之, 接以恩禮。及帝受禪,譯以上柱國歸第。賞賜豐厚,進子元璹成皋郡公,元珣永安 男,追贈其父及亡兄二人並為刺史。
yì zì yǐ bèi shū, yīn hū dào shì zhāng jiào, yǐ qí fú zhù. qí bì zòu yì yàn gǔ zuǒ dào. dì wèi yì yuē: wǒ bù fù gōng, cǐ hé yì yě? yì wú yǐ duì. yì yòu yǔ mǔ bié jū, wèi xiàn sī suǒ hé, yóu shì chú míng. xià zhào yún: yì jiā móu liáng cè, jì ěr wú wén yù yù mài guān, fèi téng yíng ěr. ruò liú zhī yú shì, zài rén wèi bù dào zhī chén lù zhī yú cháo, rù dì wèi bù xiào zhī guǐ. yǒu lèi yōu xiǎn, wú yǐ zhì zhī. yí cì yǐ xiào jīng, lìng qí shú dú, réng qiǎn yǔ mǔ gòng jū.
譯自以被疏,陰呼道士章醮,以祈福助。其婢奏譯厭蠱左道。帝謂譯曰:「我 不負公,此何意也?」譯無以對。譯又與母別居,為憲司所劾,由是除名。下詔云: 「譯嘉謀良策,寂爾無聞;鬻獄賣官,沸騰盈耳。若留之於世,在人為不道之臣; 戮之於朝,入地為不孝之鬼。有累幽顯,無以置之。宜賜以《孝經》,令其熟讀, 仍遣與母共居。」
wèi jǐ, zhào yì cān zhuàn lǜ lìng. fù shòu kāi fǔ lóng zhōu cì shǐ. qǐng hái liáo jí, yǒu zhào zhēng zhī, jiàn yú lǐ quán gōng, cì yàn shén huān. yīn wèi yì yuē: biǎn tuì yǐ jiǔ, qíng xiāng jīn mǐn. yú shì gù wèi shì chén yuē: zhèng yì yǔ zhèn tóng shēng gòng sǐ, jiān guān wēi nán, xìng yán niàn cǐ, hé rì wàng zhī. yì yīn fèng shāng shàng shòu. dì lìng nèi shǐ lǐ dé lín lì zuò zhào shū, fù jué pèi guó gōng, wèi shàng zhù guó. gāo jiǒng xì wèi yì yuē: bǐ gàn. dá yuē: chū wèi fāng yuè, zhàng cè yán guī, bù dé yī qián, hé yǐ rùn bǐ! shàng dà xiào. wèi jǐ, zhào yì cān yì lè shì. yì yǐ zhōu dài qī shēng fèi quē, zì dà suí shòu mìng, lǐ lè yí xīn. gèng xiū qī shǐ zhī yì, míng yuē lè fǔ shēng diào, fán bā piān, zòu zhī. dì jiā měi yān. é bài qí zhōu cì shǐ. suì yú, fù fèng zhào dìng lè yú tài cháng. dì láo yì yuē: lǜ lìng, zé gōng dìng zhī yīn lè, zé gōng zhèng zhī. lǐ lè lǜ lìng, gōng jū qí sān, liáng zú měi yě. xún hái qí zhōu. kāi huáng shí yī nián zú, nián wǔ shí èr, shì yuē dá. zi yuán shú sì. yáng dì chū lì, wǔ děng xī chú, yǐ yì zuǒ mìng yuán gōng, zhào zhuī gǎi fēng yì shēn gōng, yǐ yuán shú xí.
未幾,詔譯參撰律令。復授開府、隆州刺史。請還療疾,有詔徵之,見於醴泉 宮,賜宴甚歡。因謂譯曰:「貶退已久,情相矜愍。」於是顧謂侍臣曰:「鄭譯與 朕同生共死,間關危難,興言念此,何日忘之。」譯因奉觴上壽。帝令內史李德林 立作詔書,復爵沛國公,位上柱國。高熲戲謂譯曰:「筆干。」答曰:「出為方岳, 杖策言歸,不得一錢,何以潤筆!」上大笑。未幾,詔譯參議樂事。譯以周代七聲 廢缺,自大隋受命,禮樂宜新。更修七始之義,名曰《樂府聲調》,凡八篇,奏之。 帝嘉美焉。俄拜岐州刺史。歲余,復奉詔定樂於太常。帝勞譯曰:「律、令,則公 定之;音樂,則公正之。禮、樂、律、令,公居其三,良足美也。」尋還岐州。開 皇十一年卒,年五十二,諡曰達。子元璹嗣。煬帝初立,五等悉除,以譯佐命元功, 詔追改封譯莘公,以元璹襲。
yuán shú lì wèi yòu guāng lù dài fū yòu wèi jiāng jūn. dà yè mò, wèi wén chéng tài shǒu, yǐ chéng guī guó.
元璹歷位右光祿大夫、右衛將軍。大業末,為文城太守,以城歸國。
qióng dì yǎn. yǎn zì jì rán, róng mào zhuàng lì. chū wèi sī tú hú guó zhēn xíng cān jūn, yīn wèi líng tài hòu suǒ xìng, shí rén wèi zhī zhī. hòu tài hòu fèi, xiāo bǎo yín xī zhēng, yǐ yǎn wèi yǒu. jí tài hòu fǎn zhèng, yǎn qǐng shǐ hái cháo, fù jiàn chǒng dài. bài jiàn yì dài fū zhōng shū shè rén, lǐng shàng shí diǎn yù, zhòu yè jìn zhōng, chǒng ài yóu shén. yǎn měi xiū mù, tài hòu cháng qiǎn yān tóng suí shì, yǎn jiàn qí qī, wéi dé yán jiā shì ér yǐ.
瓊弟儼。儼字季然,容貌壯麗。初為司徒胡國珍行參軍,因為靈太后所幸,時 人未知之。後太后廢,蕭寶夤西征,以儼為友。及太后反政,儼請使還朝,復見寵 待。拜諫議大夫、中書舍人,領尚食典御,晝夜禁中,寵愛尤甚。儼每休沐,太后 常遣閹童隨侍,儼見其妻,唯得言家事而已。
yǔ xú hé jù wèi shè rén, yǎn yǐ hé yǒu zhì shù, zhàng wèi móu zhǔ. hé yǐ yǎn chǒng xìng jì shèng, qīng shēn chéng jiē. gòng xiāng biǎo lǐ, shì qīng nèi wài. chéng yáng wáng huī yì yǔ zhī hé, dāng shí zhèng lìng, guī yú yǎn děng. qiān sàn qí cháng shì chē qí jiāng jūn, shè rén cháng shì rú gù. míng dì bēng, shì chū cāng zú, tiān xià xián yán yǎn jì. ěr zhū róng jǔ bīng xiàng luò yáng, yǐ yǎn hé wèi cí. róng bī jīng shī, yǎn zǒu guī xiāng lǐ. yǎn cóng xiōng zhòng míng yù jù jùn qǐ zhòng, xún wèi qí bù xià suǒ shā, yǔ zhòng míng jù chuán shǒu luò yáng. zi wén kuān cóng wǔ dì rù guān xī.
與徐紇俱為舍人,儼以紇有智數,仗為謀主。紇以儼寵幸既盛,傾身承接。共 相表里,勢傾內外。城陽王徽亦與之合,當時政令,歸於儼等。遷散騎常侍、車騎 將軍,舍人、常侍如故。明帝崩,事出倉卒,天下咸言儼計。爾硃榮舉兵向洛陽, 以儼、紇為辭。榮逼京師,儼走歸鄉里。儼從兄仲明欲據郡起眾,尋為其部下所殺, 與仲明俱傳首洛陽。子文寬從武帝入關西。
jìng shū dì zǐ gōng, yàn jùn tài shǒu. xiào chāng zhōng, yīn yǎn shì, chú wèi wèi shǎo qīng, qiān wèi jiāng jūn zuǒ guāng lù dà fū. zú hòu, zèng shàng shū yòu pú shè, shì yuē zhēn.
敬叔弟子恭,燕郡太守。孝昌中,因儼勢,除衛尉少卿,遷衛將軍、左光祿大 夫。卒後,贈尚書右僕射,諡曰貞。
shū yè zi bó xià, wèi dōng lái tài shǒu. zú, zèng qīng zhōu cì shǐ. bó xià dì jǐn, zì zhòng gōng, láng yá tài shǒu.
叔夜子伯夏,位東萊太守。卒,贈青州刺史。伯夏弟謹,字仲恭,琅邪太守。
lián shān xìng yán bào, wō tà tóng pú, kù guò rén lǐ. fù zǐ yī shí wèi nú suǒ hài, duàn shǒu tóu mǎ cáo xià, chéng mǎ běi táo. qí dì èr zi sī míng, xiāo yǒng shàn qí shè, bèi fā lǜ cūn yì chí zhuī zhī. jí hé, nú chéng mǎ tóu shuǐ. sī míng zhǐ jiāng cóng, zì shè zhī, yī fā ér zhōng, luò mǎ duò liú, qín zhì jiā, luán shā zhī.
連山性嚴暴,撾撻僮僕,酷過人理。父子一時為奴所害,斷首投馬槽下,乘馬 北逃。其第二子思明,驍勇善騎射,被發率村義馳追之。及河,奴乘馬投水。思明 止將從,自射之,一發而中,落馬墮流,禽至家,臠殺之。
sī míng, dì sī hé, bìng yǐ wǔ lì zì xiào. sī míng wèi zhí gé jiāng jūn, zuò dì sī hé tóng yuán xǐ nì, xǐ biān. huì shè, miǎn. zú hòu, zèng jì zhōu cì shǐ.
思明,弟思和,並以武力自效。思明位直閣將軍,坐弟思和同元禧逆,徙邊。 會赦,免。卒後,贈濟州刺史。
zi xiān hù, shǎo yǒu wǔ gàn. zhuāng dì jū fān yě, xiān hù dé zì jié tuō. jí ěr zhū róng chēng bīng xiàng luò, líng tài hòu lìng xiān hù yǔ zhèng jì míng děng shǒu hé liáng. xiān hù wén zhuāng dì jí wèi yú hé běi, suì kāi mén nà róng. yǐ gōng fēng píng chāng xiàn hóu, guǎng zhōu cì shǐ. yuán hào rù luò, zhuāng dì běi xún, xiān hù jù zhōu qǐ yì bīng, bù shòu mìng. zhuāng dì hái jīng, jìn jué jùn gōng. lì dōng yōng yù èr zhōu cì shǐ, jiān shàng shū yòu pú shè. jí ěr zhū róng sǐ, xú zhōu cì shǐ ěr zhū zhòng yuǎn yōng bīng xiàng luò. zhào xiān hù yǔ dū du hè bá shèng xíng tái yáng yù tóng tǎo zhī. wén jīng shī bù shǒu, xiān hù bù zhòng táo sàn, yīn bēn liáng. xún guī, wèi zhòng yuǎn suǒ hài. xiào wǔ chū, zèng shǐ chí jié dū du sì zhōu cì shǐ. zi wěi.
子先護,少有武干。莊帝居籓也,先護得自結托。及爾硃榮稱兵向洛,靈太后 令先護與鄭季明等守河梁。先護聞莊帝即位於河北,遂開門納榮。以功封平昌縣侯, 廣州刺史。元顥入洛,莊帝北巡,先護據州起義兵,不受命。莊帝還京,進爵郡公。 歷東雍、豫二州刺史,兼尚書右僕射。及爾硃榮死,徐州刺史爾硃仲遠擁兵向洛。 詔先護與都督賀拔勝、行台楊昱同討之。聞京師不守,先護部眾逃散,因奔梁。尋 歸,為仲遠所害。孝武初,贈使持節、都督、四州刺史。子偉。
wěi zì zi zhí, shǎo tì tǎng yǒu dà zhì, měi yǐ gōng míng zì xǔ, shàn qí shè, dǎn lì guò rén. ěr zhū shì miè hòu, zì liáng guī wèi. jí wǔ dì xī qiān, wěi yì guī xiāng lǐ, bù qiú shì jìn. dà tǒng sān nián, hé nèi gōng dú gū xìn jì fù luò yáng, wěi nǎi yǔ zōng rén róng yè, jiū hé zhōu lǐ jǔ bīng yú chén liú, xìn sù jiān, zhòng yǒu wàn rén. suì bá liáng zhōu, qín dōng wèi cì shǐ lù yǒng jí zhèn chéng shǒu jiāng líng hú dé, bìng huò chén liú jùn shǒu zhào jì hé. nǎi lǜ zhòng xī fù. yīn shì, liáng chén jiān xiāng cì jiàng kuǎn. wěi chí rù guān xī, zhōu wén dì yǔ yǔ, tàn měi zhī, bài běi xú zhōu cì shǐ, fēng wǔ yáng xiàn bó. cóng zhàn hé qiáo jí jiě yù bì wéi, wěi cháng xiān fēng xiàn zhèn. hóu jǐng guī kuǎn, zhōu wén mìng wěi lǜ suǒ bù yīng jiē. jí jǐng pàn, wěi yì quán jūn ér hái. chú xíng yáng jùn shǒu, jìn jué xiāng chéng jùn gōng, shì zhōng biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. wèi gōng dì èr nián, jìn wèi dà jiāng jūn jiāng líng fáng zhǔ dū du shí wǔ zhōu zhū jūn shì.
偉字子直,少倜儻有大志,每以功名自許,善騎射,膽力過人。爾硃氏滅後, 自梁歸魏。及武帝西遷,偉亦歸鄉里,不求仕進。大統三年,河內公獨孤信既復洛 陽,偉乃與宗人榮業,糾合州里舉兵於陳留,信宿間,眾有萬人。遂拔梁州,禽東 魏刺史鹿永及鎮城守將令狐德,並獲陳留郡守趙季和。乃率眾西附。因是,梁、陳 間相次降款。偉弛入關西,周文帝與語,嘆美之,拜北徐州刺史,封武陽縣伯。從 戰河橋及解玉壁圍,偉常先鋒陷陣。侯景歸款,周文命偉率所部應接。及景叛,偉 亦全軍而還。除滎陽郡守,進爵襄城郡公,侍中、驃騎大將軍、開府儀同三司。魏 恭帝二年,進位大將軍、江陵防主、都督十五州諸軍事。
wěi xìng cū guǎng, bù zūn fǎ dù, yá zì zhī jiān, biàn xíng shā lù. cháo tíng yǐ qí yǒu lì yì zhī xiào, měi yōu róng zhī. jí zài jiāng líng, nǎi zhuān lù fù fáng zhǔ qǐ bīn wáng, zuò chú míng. bǎo dìng yuán nián, zhào fù guān jué. tiān hé liù nián, wèi huá zhōu cì shǐ. wěi qián hòu lì zhí, jiē yǐ wēi měng wèi zhèng, lì rén mò gǎn fàn jìn, dào zéi yì wèi zhī xiū zhǐ. suī fēi rén zhèng, rán pō yǐ cǐ jiàn chēng. zú yú zhōu, zèng běn guān, jiā shǎo fù dū du sī zhōu cì shǐ, shì yuē sù.
偉性粗獷,不遵法度,睚眥之間,便行殺戮。朝廷以其有立義之效,每優容之。 及在江陵,乃專戮副防主杞賓王,坐除名。保定元年,詔復官爵。天和六年,為華 州刺史。偉前後蒞職,皆以威猛為政,吏人莫敢犯禁,盜賊亦為之休止。雖非仁政, 然頗以此見稱。卒於州,贈本官,加少傅、都督、司州刺史,諡曰肅。
wěi xìng chī, shǎo shí cháng zhú lù yú yě. shī zhī, yù mù shù, wèn yān. mù shù dá zhī, qí yán yì chī. wěi nù, wèi qí xiào jǐ, suì shè shā zhī. qí rěn bào rú cǐ. zi dà shì sì.
偉性吃,少時嘗逐鹿於野。失之,遇牧豎,問焉。牧豎答之,其言亦吃。偉怒, 謂其效己,遂射殺之。其忍暴如此。子大士嗣。
shù zǔ zú zi chú, yǒu shí shàng, cāo xíng qīng zhěng, shì zhì jiāo zhōu cì shǐ. chū, qí wén xuān wèi huáng tài zǐ nà qí nǚ wèi liáng dì, chú shí wèi shàng shū láng, zhào jùn lǐ zǔ shēng xiōng dì wēi xiāng jìng dàn. yáng yīn zòu shòu chú zhào jùn tài shǒu, zǔ shēng xiōng dì jù fú zhì chú mén, tóu cì bài yè. wén xuān wén zhī xǐ, xiào yuē: zú dé shā lǐ jiā ér yǐ.
述祖族子雛,有識尚,操行清整,仕至膠州刺史。初,齊文宣為皇太子納其女 為良娣,雛時為尚書郎,趙郡李祖升兄弟微相敬憚。楊愔奏授雛趙郡太守,祖升兄 弟具服至雛門,投刺拜謁。文宣聞之喜,笑曰:「足得殺李家兒矣。」
lùn yuē: wáng huì lóng bá nán zì guī, jiān guān yí xiǎn, fǔ rén dū zhòng, jiàn dàn yán dí. shì zhēn shí yǒu lìng zǐ, kè bō jiā shēng. sōng nián zhī sòng zhōng liàn jiù, yǒu gǔ rén fēng yǐ. shào yuán zì yòu tóng, qì yú bái shǒu hǎo xué bù juàn, jiū jí qún shū, jìn shēn qià wén zhī shì, wú bù tuī qí bó wù. yǎ hǎo zhù shù, jiǔ zài shǐ guān, jì zhuàn qí shū, jiān xiū suí diǎn. hǎo guǐ guài zhī shuō, shàng wěi qū zhī tán wén cí bǐ huì, tǐ tǒng fán zá, zhí kuì nán dǒng, cái wú qiān gù, tú fán hàn mò, bù zú guān cǎi. jīng yíng fú ruì, zá yǐ yāo é. wèi hé shuò qīng liú ér gān méi róng lì, dé bù yǐ dào ér tuí qí jiā shēng. xī yǐ!
論曰:王慧龍拔難自歸,間關夷險,撫人督眾,見憚嚴敵。世珍實有令子,克 播家聲。松年之送終戀舊,有古人風矣。劭爰自幼童,訖於白首;好學不倦,究極 群書,晉紳洽聞之士,無不推其博物。雅好著述,久在史官,既撰《齊書》,兼修 隋典。好詭怪之說,尚委曲之談;文詞鄙穢,體統煩雜,直愧南、董,才無遷、固, 徒煩翰墨,不足觀採。經營符瑞,雜以妖訛。為河朔清流而乾沒榮利,得不以道而 頹其家聲。惜矣!
zhèng xī jī shí míng wù, wèi shí suǒ xǔ. yì xiōng dì fēng shàng, jù yǒu kě guān, gù néng bìng dāng róng yù, gòng jì qí měi. shù zǔ dé yè, zú sì jiā shēng. yán zǔ zhòng lǐ, dà kuī mén sù. yòu rú lìng wèn cù nián. bó yóu yǐ huì bài dé. dào yōng fǔ níng lí sàn, rén huì kè jǔ. yì shí shòu gù tuō, shì zú wèi bài. jí dì xíng míng dé, yì fēi jiǎn zài yán méi zhī jì, gù bù yōu guī. yán zhuī xī kuǎn, nèi huái jué wàng, chǐ jū wú gěng zhī mò, xiū yǔ jiàng guàn wèi wǔ. shì jūn jǐn lǐ, jì què yú sù xīn bù ài qí qīn, jù zhāng yú wù yì. gé zhī míng jiào, jūn zǐ suǒ shēn yóu yě. yǎn míng biān ēn xìng, qǔ rǔ qián zài. wěi fān rán bào biàn, gài zhī jī zhī shì hū.
鄭羲機識明悟,為時所許。懿兄弟風尚,俱有可觀,故能並當榮遇,共濟其美。 述祖德業,足嗣家聲。嚴祖、仲禮,大虧門素。幼儒令問促年。伯猷以賄敗德。道 邕撫寧離散,仁惠克舉。譯實受顧托,適足為敗。及帝行明德,義非簡在;鹽梅之 寄,固不攸歸。言追昔款,內懷觖望,恥居吳、耿之末,羞與絳、灌為伍。事君盡 禮,既闕於夙心;不愛其親,遽彰於物議。格之名教,君子所深尤也。儼名編《恩 倖》,取辱前載。偉翻然豹變,蓋知機之士乎。