hè nè yáo huáng méi dù chāo hè mí lǘ pí féng xī lǐ huì gāo zhào hú guó zhēn cóng céng sūn zhǎng càn yáng téng yǐ fú huì zhào měng hú zhǎng rén suí wén dì wài jiā lǚ shì
賀訥 姚黃眉 杜超 賀迷 閭毗 馮熙 李惠 高肇 胡國珍從曾孫長粲 楊騰 乙弗繪 趙猛 胡長仁 隋文帝外家呂氏
fū zuǒ xián yòu qī, shàng dé zūn gōng, yǒu guó zhě suǒ yǐ yù tiān xià yě. yīn zhào wáng jī, bù jí shēn shì wèi zuǒ zhōu chéng wáng yè, wèi wén sì xìng wèi fǔ. rán lì guān lěi dài wài qī zhī jiā, chéng mǔ hòu zhī quán yǐ qǔ gāo wèi hòu zhì zhě, duō yǐ! ér xiān néng yǒu kè zhōng zhī měi, bì lí diān fù zhī huàn, hé zāi? jiē yóu hū jū shàng bù yǐ zhì gōng rèn wù, zài xià tú yòng sī chǒng yào róng. jiǎn dú yǐn dà chē, shēng zhì rèn hòu dòng, wú dé ér zūn, bù zhī jì jí, hū yú mǎn yíng zhī jiè, wǎng niàn gāo wēi zhī jiù. gù guǐ kàn qí shì, yōu bì jí zhī, suǒ yǐ shā shēn qīng zú xiāng jì yú xī jīng yě. fū chéng zhe jiān nán, gōng xuān shè jì, bù yǐ qiān chōng zì mù, wèi miǎn diān jué zhī huò ér kuàng dào bù zú yǐ jì shí, rén bù zú yǐ lì wù, zì jīn yú jǐ, yǐ fù guì jiāo rén zhě hū!
夫左賢右戚,尚德尊功,有國者所以御天下也。殷肇王基,不藉莘氏為佐;周 成王業,未聞姒姓為輔。然歷觀累代外戚之家,乘母后之權以取高位厚秩者,多矣! 而鮮能有克終之美,必罹顛覆之患,何哉?皆由乎居上不以至公任物,在下徒用私 寵要榮。繭犢引大車,升質任厚棟,無德而尊,不知紀極,忽於滿盈之戒,罔念高 危之咎。故鬼瞰其室,憂必及之,所以殺身傾族相繼於西京也。夫誠著艱難,功宣 社稷,不以謙沖自牧,未免顛蹶之禍;而況道不足以濟時,仁不足以利物,自矜於 己,以富貴驕人者乎!
wèi dào wǔ chū, hè nè yǒu bù zhòng zhī yè, yì chéng huáng zuò, qí yú huò yǐ láo qín, huò yuán ēn zé. qí shì hòu fēi zhī zú, duō zì bǎo quán. hú zhǎng rén yǐ zèn sù yí huò, hú lǜ guāng yǐ dì shì bèi lù, jù fēi nǚ yè shèng shuāi zhī suǒ zhì yě. lóu zhāo zì yǐ zuǒ mìng zhī gōng, chóng qí míng qì, qiě bà yè quán yú, shí fāng tóng dé, líng bào zhī xìn, yīn zī ér qǐ. qí jìng dé zhāo xùn èr mén, bìng liáng jiā yí niè, shǒu sǐ wú xiá, gù bù zú shè yán. yòu zi fēi jì shì, quán nán wàng jiǎ. zhāo xìn fēi wéi sù mén lǚ dào, qì gòu fèi rǔ, wēi wàng zhī dì, zì zhì wú yóu. yǒu zhōu yù lì, hòu mén chū wú yǔ zhèng, jì ér mò jī qiè quán, jìng yí dǐng xǐ, sī nǎi xī hàn fù chē zhī zhé, wèi wén suǒ yǐ shēn jiè. suí wén qián yuè zhī chū, xiàn hòu biàn xiāng tuī gǔ yáng dì dà héng fāng zhào, xiāo fēi mì wù jīng lún. shì yǐ ēn lǐ chóu móu, shǐ zhōng bù yì. rán wài nèi qīn qī, mò yù cháo quán, kūn dì zài wèi, yì wú shū chǒng. zhì yú jū shàn yù táng, jiā chēng jīn xué, huī guāng qī lǐ, xūn zhuó sì fāng, jiāng sān sī yǐ bǐ yí, mìng wǔ hóu ér tóng bài zhě, zhōng shǐ yī dài, jì wú wén yān. kǎo zhī qián wáng, kě wèi jiǎo qí bì yǐ. gù suī shí jīng rǎo rǎng, wú yǒu xiàn yú bù yì, shì cháo qiān mào, ér jiē dé yǐ bǎo quán. bǐ fū píng jí chǒng sī, jiē yuán ēn zé, chéng qí fēi jù, xuán jiù diān yǔn zhě, qǐ kě tóng rì ér yán zāi! cǐ suǒ wèi ài zhī yǐ lǐ zhě yě.
魏道武初,賀訥有部眾之業,翼成皇祚,其餘或以勞勤,或緣恩澤。齊氏后妃 之族,多自保全。胡長仁以譖訴貽禍,斛律光以地勢被戮,俱非女謁盛衰之所致也。 婁昭自以佐命之功,崇其名器,且霸業權輿,時方同德,陵暴之釁,因茲而起。其 靖德、昭訓二門,並良家遺孽,守死無暇,固不足涉言。又子非繼世,權難妄假。 昭信非惟素門履道,訖構廢辱,威望之地,自致無由。有周御歷,後門初無與政, 既而末跡竊權,竟移鼎璽,斯乃西漢覆車之轍,魏文所以深誡。隋文潛躍之初,獻 後便相推轂;煬帝大橫方兆,蕭妃密勿經綸。是以恩禮綢繆,始終不易。然外內親 戚,莫預朝權,昆弟在位,亦無殊寵。至於居擅玉堂,家稱金穴,暉光戚里,熏灼 四方,將三司以比儀,命五侯而同拜者,終始一代,寂無聞焉。考之前王,可謂矯 其弊矣。故雖時經擾攘,無有陷於不義,市朝遷貿,而皆得以保全。比夫憑藉寵私, 階緣恩澤,乘其非據,旋就顛隕者,豈可同日而言哉!此所謂愛之以禮者也。
àn wài qī, wèi shū yǒu hè nè liú luó chén yáo huáng méi dù chāo hè mí lǘ pí féng xī lǐ jùn lǐ huì gāo zhào yú jìn hú guó zhēn lǐ yán shí, qí shū yǒu zhào měng lóu ruì ěr zhū wén chàng zhèng zhòng lǐ lǐ zǔ shēng yuán mán hú zhǎng rén, zhōu shū bù lì cǐ piān, suí shū yǒu dú gū luó xiāo kuī. jīn yǐ liú luó chén lǐ jùn yú jìn lǐ yán shí lóu ruì ěr zhū wén chàng zhèng zhòng lǐ lǐ zǔ shēng yuán mán dú gū luó xiāo kuī gè fù qí jiā chuán, qí yú bìng rù cǐ piān. yòu jiǎn yáng téng yǐ fú huì fù zhī wèi mò, yǐ bèi wài qī chuán.
案外戚,《魏書》有賀訥、劉羅辰、姚黃眉、杜超、賀迷、閭毗、馮熙、李峻、 李惠、高肇、於勁、胡國珍、李延實,《齊書》有趙猛、婁睿、爾硃文暢、鄭仲禮、 李祖升、元蠻、胡長仁,《周書》不立此篇,《隋書》有獨孤羅、蕭巋。今以劉羅 辰、李峻、於勁、李延實、婁睿、爾硃文暢、鄭仲禮、李祖升、元蠻、獨孤羅、蕭 巋各附其家傳,其餘併入此篇。又檢楊騰、乙弗繪附之魏末,以備《外戚傳》。
hè nè, dài rén, wèi dào wǔ huáng dì zhī jiù, xiàn míng hòu zhī xiōng yě. qí xiān shì wèi jūn zhǎng. zǔ hé, shàng píng wén nǚ. fù yě gàn, shàng zhāo chéng nǚ liáo xī gōng zhǔ. zhāo chéng bēng, zhū bù guāi luàn, xiàn míng hòu yǔ dào wǔ jí wèi qín èr wáng yī nè. huì fú jiān shǐ liú kù rén fēn shè guó shì, dào wǔ hái jū dú gū. nè zǒng shè dōng bù wèi dà rén, qiān jū dà níng, xíng qí ēn xìn, zhòng duō guī zhī, móu yú kù rén. fú jiān jiǎ nè yīng yáng jiāng jūn. hòu liú xiǎn móu nì, dào wǔ qīng qí guī nè, nè jīng bài yuē: guān jiā fù guó, dāng niàn lǎo chén. dì xiào dá yuē chéng rú jiù yán, yào bù wáng yě. nè zhōng dì rǎn gàn cū bào, jì dì, cháng tú wèi nì. měi wèi huáng gū liáo xī gōng zhǔ yōng hù, gù rǎn gàn bù dé sì gòng huò xīn. zhū bù dà rén qǐng nè xiōng dì, qiú jǔ dào wǔ wèi zhǔ, rǎn gàn bù cóng. suì yǔ zhū dà rén quàn jìn, dào wǔ dēng dài wáng wèi yú niú chuān. jí dì tǎo tǔ tū lín bù, nè xiōng dì suì huái yì tú, lǜ zhū bù jiù zhī. dì jī zhī, dà kuì, nè xī dùn. wèi chén qiǎn zi zhí lì dī zhēng nè, gào jí qǐng jiàng. dào wǔ jiǎn jīng qí èr shí wàn jiù zhī, suì xǐ nè bù luò jí zhū dì, chù zhī dōng jiè. nè yòu tōng yú mù róng chuí, chuí yǐ nè wèi guī shàn wáng. rǎn gàn móu shā nè ér dài lì, nè suì yǔ rǎn gàn xiāng gōng. chuí qiǎn zi lín tǎo zhī, bài rǎn gàn yú niú dōu, pò nè yú chì chéng. dào wǔ qiǎn shī jiù nè, lín nǎi yǐn tuì. nè cóng dào wǔ píng zhōng yuán, bài ān yuǎn jiāng jūn. qí hòu lí sàn zhū bù, fēn tǔ dìng jū, bù tīng qiān xǐ. qí jūn zhǎng dà rén, jiē tóng biān hù. nè yǐ yuán jiù, shén jiàn zūn zhòng, rán wú tǒng lǐng, yǐ shòu zhōng yú jiā.
賀訥,代人,魏道武皇帝之舅,獻明後之兄也。其先世為君長。祖紇,尚平文 女。父野干,尚昭成女遼西公主。昭成崩,諸部乖亂,獻明後與道武及衛、秦二王 依訥。會苻堅使劉庫仁分攝國事,道武還居獨孤。訥總攝東部為大人,遷居大寧, 行其恩信,眾多歸之,侔於庫仁。苻堅假訥鷹揚將軍。後劉顯謀逆,道武輕騎歸訥, 訥驚拜曰:「官家復國,當念老臣。」帝笑答曰「誠如舅言,要不亡也。」訥中弟 染干粗暴,忌帝,常圖為逆。每為皇姑遼西公主擁護,故染干不得肆共禍心。諸部 大人請訥兄弟,求舉道武為主,染干不從。遂與諸大人勸進,道武登代王位於牛川。 及帝討吐突鄰部,訥兄弟遂懷異圖,率諸部救之。帝擊之,大潰,訥西遁。衛辰遣 子直力鞮征訥,告急請降。道武簡精騎二十萬救之,遂徙訥部落及諸弟,處之東界。 訥又通於慕容垂,垂以訥為歸善王。染干謀殺訥而代立,訥遂與染干相攻。垂遣子 麟討之,敗染干於牛都,破訥於赤城。道武遣師救訥,麟乃引退。訥從道武平中原, 拜安遠將軍。其後離散諸部,分土定居,不聽遷徙。其君長大人,皆同編戶。訥以 元舅,甚見尊重,然無統領,以壽終於家。
nè dì lú, yì cóng píng zhōng yuán, yǐ gōng cì jué liáo xī gōng. dì qiǎn lú huì wèi wáng yí fá yè, ér lú zì yǐ dì zhī jì jiù, bù kěn shòu yí jié dù. dì qiǎn shǐ qiè zé zhī, lú suì fèn hèn, yǔ yí sī mǎ dīng jiàn gòu chéng qí xián, mí jiā cāi jì. huì dào wǔ chì yí qù yè, lú yì yǐn guī. dào wǔ yǐ lú wèi guǎng chuān tài shǒu. lú xìng xióng háo, chǐ jū jì zhōu cì shǐ wáng fǔ xià, xí shā fǔ, bēn mù róng dé. dé yǐ wèi bīng zhōu cì shǐ guǎng níng wáng. guǎng gù bài, lú yì méi.
訥弟盧,亦從平中原,以功賜爵遼西公。帝遣盧會衛王儀伐鄴,而盧自以帝之 季舅,不肯受儀節度。帝遣使切責之,盧遂忿恨,與儀司馬丁建構成其嫌,彌加猜 忌。會道武敕儀去鄴,盧亦引歸。道武以盧為廣川太守。盧性雄豪,恥居冀州刺史 王輔下,襲殺輔,奔慕容德。德以為并州刺史、廣寧王。廣固敗,盧亦沒。
nè cóng fù dì yuè. chū, dào wǔ jū hè lán bù xià, rén qíng wèi shén fù, wéi yuè jǔ bù suí cóng. yòu mì wèi dì qí dǎo tiān shén, qǐng chéng dà yè, chū yú chéng zhì. dì jiā zhī, shén jiàn chǒng dài. hòu píng zhōng yuán, yǐ gōng cì jué jù lù hóu, jìn jué běi xīn, zú.
訥從父弟悅。初,道武居賀蘭部下,人情未甚附,唯悅舉部隨從。又密為帝祈 禱天神,請成大業,出於誠至。帝嘉之,甚見寵待。後平中原,以功賜爵鉅鹿侯, 進爵北新,卒。
zi ní xí jué, hòu jiàng wèi féi rú hóu. dào wǔ bēng, jīng shī cǎo cǎo, ní chū, jǔ fēng yú ān yáng chéng běi, hè lán bù rén jiē wǎng fù zhī. míng yuán jí wèi, nǎi bà. zhào ní yǔ yuán hún děng bā rén shí yí zuǒ yòu. yǔ běi xīn hóu ān tóng chí jié xíng bìng dìng èr zhōu, hé zòu bīng zhōu cì shǐ yuán liù tóu děng, jiē fú zuì, zhōu jùn sù rán. hòu cóng tài wǔ zhēng hè lián chāng, yǐ gōng jìn jué wèi láng yá gōng, jūn guó dà yì, měi cān yù yān. yòu zhēng rú rú, wèi bié dào jiāng, zuò zhú zéi bù jìn, zhà zēng lǔ, dāng zhǎn. shú wèi shù rén. jiǔ zhī, bài guāng lù xūn, wèi wài dōu dà guān, fù běn jué. zú guān, zǐ chǒu jiàn xí.
子泥襲爵,後降為肥如侯。道武崩,京師草草,泥出,舉烽於安陽城北,賀蘭 部人皆往赴之。明元即位,乃罷。詔泥與元渾等八人拾遺左右。與北新侯安同持節 行並、定二州,劾奏并州刺史元六頭等,皆伏罪,州郡肅然。後從太武征赫連昌, 以功進爵為琅邪公,軍國大議,每參豫焉。又征蠕蠕,為別道將,坐逐賊不進,詐 增虜,當斬。贖為庶人。久之,拜光祿勛,為外都大官,複本爵。卒官,子丑建襲。
yáo huáng méi, yáo xìng zhī zǐ, míng yuán zhāo āi huáng hòu zhī dì yě. yáo hóng miè, huáng méi jiān lái guī wèi. míng yuán hòu lǐ dài zhī, cì jué lǒng xī gōng. shàng yáng dí gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, lì hù èr bǎi. tài wǔ jí wèi, qiān nèi dōu dà guān, hòu bài tài cháng qīng, zú. zèng yōng zhōu cì shǐ lǒng xī wáng, shì yuē xiàn, péi zàng jīn líng. huáng méi kuān hé wēn hòu, xī yán dé shī, tài wǔ dào xī zhī, gù zèng lǐ yǒu jiā.
姚黃眉,姚興之子,明元昭哀皇后之弟也。姚泓滅,黃眉間來歸魏。明元厚禮 待之,賜爵隴西公。尚陽翟公主,拜附馬都尉,隸戶二百。太武即位,遷內都大官, 後拜太常卿,卒。贈雍州刺史、隴西王,諡曰獻,陪葬金陵。黃眉寬和溫厚,希言 得失,太武悼惜之,故贈禮有加。
dù chāo, zì zǔ rén, wèi jùn yè rén, mì huáng hòu zhī xiōng yě. shǎo yǒu jié cāo. tài cháng zhōng, wèi xiāng zhōu bié jià. shǐ guāng zhōng, tài wǔ sī niàn jiù shì, yǐ chāo wèi yáng píng gōng, shàng nán ān zhǎng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, wèi dà hóng lú qīng, chē jià xìng qí dì, shǎng cì jù wàn. shén sān nián, yǐ chāo xíng zhēng nán dà jiāng jūn tài zǎi, jìn jué wèi wáng, zhèn yè. zhuī jiā chāo fù bào zhèn dōng dà jiāng jūn yáng píng jǐng wáng, mǔ yuē jù lù huì jūn. zhēn jūn wǔ nián, chāo wèi zhàng xià suǒ hài, tài wǔ lín qí sàng, āi tòng zhě jiǔ zhī. shì yuē wēi wáng. zhǎng zǐ dào shēng cì jué chéng yáng hóu, hòu wèi qín zhōu cì shǐ, jìn jué hé dōng gōng. dào shēng dì fèng huáng xí jué, jiā shì zhōng tè jìn. tài wǔ zhuī sī chāo bù yǐ, yù yǐ fèng huáng wèi dìng zhōu cì shǐ. fèng huáng bù yuàn wéi lí què tíng, nǎi zhǐ. fèng huáng dì dào jùn cì jué fā gān hóu, zhèn fāng tóu, chú yǎn zhōu cì shǐ.
杜超,字祖仁,魏郡鄴人,密皇后之兄也。少有節操。泰常中,為相州別駕。 始光中,太武思念舅氏,以超為陽平公,尚南安長公主,拜附馬都尉,位大鴻臚卿, 車駕幸其第,賞賜巨萬。神三年,以超行征南大將軍、太宰,進爵為王,鎮鄴。 追加超父豹鎮東大將軍、陽平景王,母曰鉅鹿惠君。真君五年,超為帳下所害,太 武臨其喪,哀慟者久之。諡曰威王。長子道生賜爵城陽侯,後為秦州刺史,進爵河 東公。道生弟鳳凰襲爵,加侍中、特進。太武追思超不已,欲以鳳凰為定州刺史。 鳳凰不願違離闕庭,乃止。鳳凰弟道俊賜爵發乾侯,鎮枋頭,除兗州刺史。
chāo jì hōng, fù shòu chāo cóng dì yí shì zhōng ān nán jiāng jūn kāi fǔ xiāng zhōu cì shǐ, rù wèi nèi dōu dà guān, jìn jué guǎng píng wáng. yí xìng zhōng hòu, pín lì zhōu jùn, suǒ zài zhe chēng. hōng, zèng tài fù, shì yuē xuān wáng.
超既薨,復授超從弟遺侍中、安南將軍、開府、相州刺史,入為內都大官,進 爵廣平王。遺性忠厚,頻歷州郡,所在著稱。薨,贈太傅,諡曰宣王。
zhǎng zi yuán bǎo, wèi sī kōng. yuán bǎo dì yìn bǎo, sī lì xiào wèi. yuán bǎo yòu jìn jué jīng zhào wáng. jí guī ér fù yí sàng. míng dāng rù xiè, yuán bǎo yù yǐ biǎo wén. wén chéng wèi zhī yí hōng, guài qí chí, zhào zhī. yuán bǎo jiāng rù, shí rén zhǐ zhī yuē: yí yǐ jiā yōu zì cí. yuán bǎo yù jiàn qí chǒng, bù cóng, suì mào āi ér rù. wèi jǐ, yǐ móu fǎn fú zhū, qīn cóng jiē zhǎn, wéi yuán bǎo zi shì chōng táo miǎn. shí cháo yì yù zhuī xuē chāo jué wèi, zhōng shū lìng gāo yǔn shàng biǎo lǐ zhī. hòu yǎn zhōu gù lì jí zōng děng, yǐ dào jùn yí huì zài rén, qián cóng zuò jué shòu zhū, wěi hái tǔ rǎng, qiú dé shōu zàng. shū zòu, zhào yì ér tīng zhī. zèng sàn qí cháng shì ān nán jiāng jūn nán kāng gōng, shì yuē zhāo. shì chōng xí yí gōng jué.
長子元寶,位司空。元寶弟胤寶,司隸校尉。元寶又進爵京兆王。及歸而父遺 喪。明當入謝,元寶欲以表聞。文成未知遺薨,怪其遲,召之。元寶將入,時人止 之曰:「宜以家憂自辭。」元寶欲見其寵,不從,遂冒哀而入。未幾,以謀反伏誅, 親從皆斬,唯元寶子世沖逃免。時朝議欲追削超爵位,中書令高允上表理之。後兗 州故吏汲宗等,以道俊遺惠在人,前從坐爵受誅,委骸土壤,求得收葬。書奏,詔 義而聽之。贈散騎常侍、安南將軍、南康公,諡曰昭。世沖襲遺公爵。
hè mí, dài rén, tài wǔ jìng āi huáng hòu zhī cóng fù yě. huáng hòu shēng jǐng mù. chū, hòu shǎo gū, fù xiōng jìn qīn wéi mí, gù méng cì jué zhǎng xiāng zi. zú, zèng guāng lù dài fū wǔ yuán gōng.
賀迷,代人,太武敬哀皇后之從父也。皇后生景穆。初,後少孤,父兄近親唯 迷,故蒙賜爵長鄉子。卒,贈光祿大夫、五原公。
lǘ pí, dài rén, rú rú zhǔ dà tán zhī qīn shǔ, tài wǔ shí zì qí guó lái jiàng. pí jí gōng huáng hòu zhī xiōng yě. hòu shēng wén chéng. wén chéng tài ān èr nián, yǐ pí wèi píng běi jiāng jūn, cì jué hé dōng gōng. dì hé wèi níng běi jiāng jūn, cì jué líng líng gōng. qí nián, bìng jiā shì zhōng, jìn jué wèi wáng. pí, zhēng dōng jiāng jūn, píng shàng shū shì hé, zhēng xī jiāng jūn zhōng dōu dà guān. zì yú zǐ dì cì jué wèi wáng zhě èr rén, gōng wǔ rén, hóu liù rén, zi sān rén, tóng shí shòu bài, suǒ yǐ lóng chóng jiù shì. hé píng èr nián, zhuī shì hòu zǔ fù yán xiāng kāng gōng, fù chén dìng xiāng yì wáng. pí hōng, zèng tài wèi, zhuī zèng pí qī hé dōng wáng fēi. zǐ huì xí. hé hōng, zèng sī kōng. zi dòu, hòu cì míng zhuāng. tài hé zhōng, chū lì sān zhǎng, yǐ zhuāng wèi dìng hù jí dà shǐ, shén yǒu shí yù. shí liù nián, lì jiàng jué. hòu wèi qī bīng shàng shū, zú.
閭毗,代人,蠕蠕主大檀之親屬,太武時自其國來降。毗即恭皇后之兄也。後 生文成。文成太安二年,以毗為平北將軍,賜爵河東公。弟紇為寧北將軍,賜爵零 陵公。其年,並加侍中,進爵為王。毗,征東將軍,評尚書事;紇,征西將軍、中 都大官。自餘子弟賜爵為王者二人,公五人,侯六人,子三人,同時受拜,所以隆 崇舅氏。和平二年,追諡後祖父延襄康公,父辰定襄懿王。毗薨,贈太尉,追贈毗 妻河東王妃。子惠襲。紇薨,贈司空。子豆,後賜名莊。太和中,初立三長,以莊 為定戶籍大使,甚有時譽。十六年,例降爵。後為七兵尚書,卒。
hé dì rǎn, wèi wài dōu dà guān jì zhōu cì shǐ jiāng xià gōng, zú.
紇弟染,位外都大官、冀州刺史、江夏公,卒。
xiān shì, wén chéng yǐ rǔ mǔ cháng shì yǒu bǎo hù gōng, jì jí wèi, zūn wèi bǎo tài hòu, hòu zūn wèi huáng tài hòu. xìng ān èr nián, tài hòu qián xiōng yīng, zì shì huá, zì féi rú lìng chāo wèi sàn qí cháng shì zhèn jūn dà jiāng jūn, cì jué liáo xī gōng dì xǐ, zhèn jūn dà jiāng jūn cí cáo shàng shū dài fāng gōng sān mèi jiē fēng xiàn jūn mèi fū wáng shǔ wèi píng zhōu cì shǐ, liáo dōng gōng. zhuī zèng yīng zǔ fù fú jiān fú fēng tài shǒu hài wèi zhèn xī jiāng jūn liáo xī lán gōng bó hǎi tài shǒu chéng wèi shì zhōng zhēng dōng dà jiāng jūn tài zǎi liáo xī xiàn wáng yīng mǔ xǔ shì bó líng jùn jūn. qiǎn jiān tài cháng lú dù shì chí jié gǎi zàng xiàn wáng yú liáo xī, shù bēi lì miào, zhì shǒu zhǒng bǎi jiā. tài ān chū, yīng wèi shì zhōng zhēng dōng dà jiāng jūn tài zǎi, jìn jué wèi wáng xǐ zuǒ guāng lù dài fū, gǎi fēng yàn jùn cóng xiōng tài wèi ān dōng jiāng jūn cháo xiān hóu zi bó fū, sàn qí cháng shì xuǎn bù shàng shū cì zǐ yuán, jīn bù shàng shū xǐ zǐ zhèn, tài zǐ shù zǐ. sān nián, yīng lǐng tài shī, píng shàng shū shì, nèi dōu dà guān fú bǎo tài děng zhōu cì shǐ. wǔ nián, zhào yǐ tài hòu mǔ sòng shì wèi liáo xī wáng tài fēi. hé píng yuán nián, xǐ wèi luò zhōu cì shǐ.
先是,文成以乳母常氏有保護功,既即位,尊為保太后,後尊為皇太后。興安 二年,太后前兄英,字世華,自肥如令超為散騎常侍、鎮軍大將軍,賜爵遼西公; 弟喜,鎮軍大將軍、祠曹尚書、帶方公;三妹皆封縣君;妹夫王暏為平州刺史,遼 東公。追贈英祖父苻堅扶風太守亥為鎮西將軍、遼西蘭公;勃海太守澄為侍中、征 東大將軍、太宰、遼西獻王;英母許氏博陵郡君。遣兼太常盧度世持節改葬獻王於 遼西,樹碑立廟,置守冢百家。太安初,英為侍中、征東大將軍、太宰,進爵為王; 喜左光祿大夫,改封燕郡;從兄泰為安東將軍、朝鮮侯;子伯夫,散騎常侍、選 部尚書;次子員,金部尚書;喜子振,太子庶子。三年,英領太師,評尚書事,內 都大官、伏寶泰等州刺史。五年,詔以太后母宋氏為遼西王太妃。和平元年,喜為 洛州刺史。
chū, yīng shì sòng bù néng jǐn, ér shǔ fèng sòng shèn zhì, jiù shí yú hé lóng. wú chē niú, sòng pí bù jìn, zhě fù sòng yú jí. zhì shì, sòng yú yīng děng báo, bù rú shǔ zhī dǔ. wèi tài hòu yuē: hé bù wáng shǔ ér chù yīng? tài hòu yuē: yīng wèi zhǎng xiōng, mén hù zhǔ yě, jiā nèi xiǎo xiǎo bù shùn, hé zú zhuī jì. shǔ suī jǐn lì, gù shì tā xìng, nài hé zài yīng shàng. běn zhōu jùn gōng, yì zú bào ěr. tiān ān zhōng, yīng wèi píng zhōu cì shǐ, wèi yōu zhōu cì shǐ, bó fū jìn jué fàn yáng gōng. yīng zhuó huò, xǐ dūn huáng. zhū cháng zì xìng gōng jí zhì shì, jiē yǐ qīn shū shòu jué cì tián zhái, shí wèi lóng shèng. hòu bó fū wèi luò zhōu cì shǐ, yǐ zāng wū qī wàng, zhēng zhǎn yú jīng shī. chéng míng yuán nián, huī yīng fù guān. hōng, shì liáo xī píng wáng. shǐ yīng zhī zhēng yě, mèng rì zhuì qí suǒ jū huáng shān xià shuǐ zhōng, cūn rén yǐ chē niú wǎn zhì bù néng chū, yīng dú bào zài ér guī. wén zhě yì zhī.
初,英事宋不能謹,而暏奉宋甚至,就食於和龍。無車牛,宋疲不進,者負 宋於笈。至是,宋於英等薄,不如暏之篤。謂太后曰:「何不王暏而黜英?」太后 曰:「英為長兄,門戶主也,家內小小不順,何足追計。暏雖盡力,故是他姓,奈 何在英上。本州郡公,亦足報耳。」天安中,英為平州刺史,為幽州刺史,伯夫 進爵范陽公。英濁貨,徙敦煌。諸常自興公及至是,皆以親疏受爵賜田宅,時為隆 盛。後伯夫為洛州刺史,以髒污欺妄,征斬於京師。承明元年,徽英復官。薨,諡 遼西平王。始英之徵也,夢日墜其所居黃山下水中,村人以車牛挽致不能出,英獨 抱載而歸。聞者異之。
hòu yuán yǔ bó fū zǐ qín kě gòng wèi fēi shū, wū bàng cháo zhèng. shì fā, yǒu sī zhí xiàn, xíng jí wǔ zú. xiào wén yǐ míng tài hòu gù, zuì zhǐ yī mén. nián lǎo, shè miǎn guī jiā, shù qí sūn yī rén fú yǎng zhī, jīng nú bì tián zhái. qí jiā tóng rù zhě bǎi rén, jīn jǐn bù bó shù wàn jì, cì shàng shū yǐ xià sù wèi yǐ shàng. qí nǚ xù jí qīn cóng zài cháo, jiē miǎn guān guī běn xiāng. shí yī nián, xiào wén wén míng tài hòu yǐ wén zhāo tài hòu gù, xī chū qí jiā qián hòu méi rù fù nǚ, yǐ xǐ zǐ zhèn shì shǒu zhèng píng jùn, zú.
後員與伯夫子禽可共為飛書,誣謗朝政。事發,有司執憲,刑及五族。孝文以 明太后故,罪止一門。年老,赦免歸家,恕其孫一人扶養之,經奴婢田宅。其家 僮入者百人,金錦布帛數萬計,賜尚書已下宿衛已上。其女婿及親從在朝,皆免官 歸本鄉。十一年,孝文、文明太后以文昭太后故,悉出其家前後沒入婦女,以喜子 振試守正平郡,卒。
féng xī, zì jìn guó, zhǎng lè xìn dōu rén, wén míng tài hòu zhī xiōng yě. zǔ hóng, běi yàn wáng. tài wǔ píng liáo hǎi, xī fù lǎng nèi xǐ, guān zhì qín yōng èr zhōu cì shǐ liáo xī jùn gōng, zuò shì zhū. wén míng tài hòu lín cháo, zhuī zèng jiǎ huáng yuè tài zǎi yàn xuān wáng, lì miào zhǎng ān.
馮熙,字晉國,長樂信都人,文明太后之兄也。祖弘,北燕王。太武平遼海, 熙父朗內徙,官至秦雍二州刺史、遼西郡公,坐事誅。文明太后臨朝,追贈假黃鉞、 太宰、燕宣王,立廟長安。
xī shēng yú zhǎng ān, wèi yáo shì wèi mǔ suǒ yǎng. yǐ shū fù lè líng gōng miǎo yīn zhàn rù rú rú, wèi mǔ xié xī táo bì zhì dī qiāng zhōng fǔ yù. nián shí èr, hǎo gōng mǎ, yǒu yǒng gàn, dī qiāng jiē guī fù zhī. wèi mǔ è qí rú cǐ, jiāng hái zhǎng ān, shǐ jiù bó shì xué wèn. cóng shī shòu xiào jīng lùn yǔ, hǎo yīn yáng bīng fǎ shì. jí zhǎng, yóu huá yīn hé dōng èr jùn jiān. xìng fàn ài, bù jū xiǎo jié, rén wú shì shù, lái zé nà zhī.
熙生於長安,為姚氏魏母所養。以叔父樂陵公邈因戰入蠕蠕,魏母攜熙逃避至 氐羌中撫育。年十二,好弓馬,有勇干,氐羌皆歸附之。魏母惡其如此,將還長安, 始就博士學問。從師受《孝經》、《論語》,好陰陽兵法事。及長,游華陰、河東 二郡間。性泛愛,不拘小節,人無士庶,來則納之。
xī gū xiān rù yè tíng, wèi tài wǔ zuǒ zhāo yí. mèi wèi wén chéng dì hòu, jí wén míng tài hòu yě. shǐ rén wài fǎng, zhī xī suǒ zài, zhēng fù jīng shī, bài guān jūn jiāng jūn, cì jué féi rú hóu, shàng jǐng mù nǚ bó líng zhǎng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi. chū wèi dìng zhōu cì shǐ, jìn jué chāng lí wáng. xiàn wén jí wèi, wèi tài fù, lèi bài nèi dōu dà guān. xiào wén jí wèi, wén míng tài hòu lín cháo, dì nǎi chéng zhǐ yǐ xī wèi shì zhōng tài shī zhōng shū jiān, lǐng mì shū shì. xī yǐ pín lǚ shī fù, yòu zhōng gōng zhī chǒng, wèi qún qíng suǒ hài, xīn bù zì ān, qǐ zhuǎn wài rèn. wén míng tài hòu yì yǐ wèi rán, chú dū du luò zhōu cì shǐ, shì zhōng tài shī rú gù.
熙姑先入掖庭,為太武左昭儀。妹為文成帝後,即文明太后也。使人外訪,知 熙所在,征赴京師,拜冠軍將軍,賜爵肥如侯,尚景穆女博陵長公主,拜駙馬都尉。 出為定州刺史,進爵昌黎王。獻文即位,為太傅,累拜內都大官。孝文即位,文明 太后臨朝,帝乃承旨以熙為侍中、太師、中書監,領秘書事。熙以頻履師傅,又中 宮之寵,為群情所駭,心不自安,乞轉外任。文明太后亦以為然,除都督、洛州刺 史,侍中、太師如故。
luò yáng suī jīng pò luàn, ér jiù sān zì shí jīng wǎn rán yóu zài. zhì xī yǔ cháng bó fū xiāng jì wèi zhōu, fèi huǐ fēn yòng, dà zhì tuí luò. xī wèi zhèng bù néng rén hòu, ér xìn fó fǎ. zì chū jiā cái zài zhū zhōu zhèn jiàn fú tú jīng shè, hé qī shí èr chù. xiě shí liù bù yī qiè jīng, yán zhì míng dé shā mén, rì yǔ jiǎng lùn, jīng qín bù juàn, suǒ fèi yì bù zī. ér yíng tǎ sì duō zài gāo shān xiù fù, shāng shā rén niú. yǒu shā mén quàn zhǐ zhī, xī yuē: chéng jiù hòu, rén wéi jiàn fú tú, yān zhī shā rén niú yě. qí běi máng sì bēi wén, zhōng shū shì láng jiǎ yuán shòu cí. xiào wén pín dēng běi máng sì, qīn dú bēi wén, chēng wèi jiā zuò. xī wèi zhōu, yīn qǔ rén zǐ nǚ wèi nú bì, yǒu róng sè zhě xìng zhī wèi qiè, yǒu zǐ nǚ shù shí rén, hào wèi tān zòng.
洛陽雖經破亂,而舊《三字石經》宛然猶在。至熙與常伯夫相繼為州,廢毀分 用,大至頹落。熙為政不能仁厚,而信佛法。自出家財在諸州鎮建佛圖精舍,合七 十二處。寫十六部一切經,延致名德沙門,日與講論,精勤不倦,所費亦不貲。而 營塔寺多在高山秀阜,傷殺人牛。有沙門勸止之,熙曰:「成就後,人唯見佛圖, 焉知殺人牛也。」其北芒寺碑文,中書侍郎賈元壽詞。孝文頻登北芒寺,親讀碑文, 稱為佳作。熙為州,因取人子女為奴婢,有容色者幸之為妾,有子女數十人,號為 貪縱。
hòu shòu nèi dōu dà guān, tài shī rú gù. xī shì wèi mǔ xiào jǐn, rú shì suǒ shēng. wèi mǔ zú, nǎi sàn fā tú xiǎn, shuǐ jiāng bù rù kǒu sān rì. zhào bù tīng fú, xī biǎo qiú yī zhào shì zhī gū. dì yǐ xī qíng nán duó, tīng fú qí shuāi qī. hòu yǐ lì jiàng, gǎi fēng jīng zhào jùn gōng.
後授內都大官,太師如故。熙事魏母孝謹,如事所生。魏母卒,乃散發徒跣, 水漿不入口三日。詔不聽服,熙表求依趙氏之孤。帝以熙情難奪,聽服齊衰期。後 以例降,改封京兆郡公。
dì nà qí nǚ wèi hòu, yuē: bái wǔ tōng yún: wáng suǒ bù chén, shù yǒu sān yān. qī zhī fù mǔ, yì yán qí yī. cǐ suǒ wèi gōng chéng zōng miào, bù yù duó sī xīn. rán wú jì zhe yú chūn qiū, wú chén zhèng yú wǎng dié, jì xǔ tōng tǐ zhī yī, yòng kāi zhì zūn zhī jìng. bǐ zhǎng qiū pèi jí, yīn zhèng jì fū, wèi wén yǒu sī, chén zòu sī shì. kě zhào tài shī, chuò chén cóng lǐ. yòu lēi jí shū zào yí fù wài. xiào wén qián hòu nà xī sān nǚ, èr wèi hòu, yī wèi zuǒ zhāo yí. yóu shì féng shì chǒng guì yì lóng, shǎng cì lèi jù wàn. dì měi zhào xī shàng shū bù chén, rù cháo bù bài, xī shàng shū rú jiù.
帝納其女為後,曰:「《白武通》云:王所不臣,數有三焉。妻之父母,抑言 其一。此所謂供承宗廟,不欲奪私心。然吾季著於《春秋》,無臣證於往牒,既許 通體之一,用開至尊之敬。比長秋配極,陰政既敷,未聞有司,陳奏斯式。可詔太 師,輟臣從禮。」又勒集書造儀付外。孝文前後納熙三女,二為後,一為左昭儀。 由是馮氏寵貴益隆,賞賜累巨萬。帝每詔熙上書不臣,入朝不拜,熙上書如舊。
xī yú hòu yù jí, mián qǐn sì zài. zhào qiǎn jiān wèn, dào lù xiāng wàng, chē jià yì shù xìng yān. jiāng qiān luò, dì qīn yǔ xī bié, jiàn qí kùn dǔ, xū xī liú tì. mì chì dàng chāng gōng zhǔ yù yuē: tài shī wàn yī, jí kě jiān hù sàng shì. shí jiǔ nián, hōng yú dài. chē jià zài huái nán, liú tái biǎo wén, hái zhì xú zhōu, nǎi jǔ āi, wèi zhì sī fú. zhào yǒu sī yù biàn xiōng yí, bìng kāi wèi jīng zhī mù, lìng gōng zhǔ zhī jiù, jù xiàng yī luò. fán suǒ yíng sòng, jiē gōng jiā wèi bèi. yòu chì dài gěi cǎi bó, qián hòu liù qiān pǐ, yǐ gōng xiōng yòng. huáng hòu yì dài dōu fù kū, tài zǐ xún yì fù dài kū diào. jiāng zàng, zèng jiǎ huáng yuè shì zhōng dū du shí zhōu zhū jūn shì dà sī mǎ tài wèi jì zhōu cì shǐ, jiā huáng wū zuǒ dào, bèi jiǔ xī qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī, jiē yī jìn tài zǎi ān píng xiàn wáng gù shì. yǒu sī zòu shì, zhào yuē: kě yǐ wēi qiáng huī yuǎn yuē wǔ, fèng shì yú gōng. jiù zhì qī lǐ jiàn, dì fú cuī wǎng yíng, kòu líng bēi tòng ér bài yān. zàng rì, sòng lín mù suǒ, qīn zuò zhì míng.
熙於後遇疾,綿寢四載。詔遣監問,道路相望,車駕亦數幸焉。將遷洛,帝親 與熙別,見其困篤,歔欷流涕。密敕宕昌公主遇曰:「太師萬一,即可監護喪事。」 十九年,薨於代。車駕在淮南,留台表聞,還至徐州,乃舉哀,為制緦服。詔有司 預辨凶儀,並開魏京之墓,令公主之柩,俱向伊洛。凡所營送,皆公家為備。又敕 代給彩帛,前後六千匹,以供凶用。皇后詣代都赴哭,太子恂亦赴代哭吊。將葬, 贈假黃鉞、侍中、都督十州諸軍事、大司馬、太尉、冀州刺史,加黃屋、左纛,備 九錫、前後部羽葆鼓吹,皆依晉太宰、安平獻王故事。有司奏諡,詔曰:「可以威 強恢遠曰武,奉諡於公。」柩至七里澗,帝服縗往迎,叩靈悲慟而拜焉。葬日,送 臨墓所,親作志銘。
zhǔ shēng èr zi, dàn xiū.
主生二子,誕、脩。
dàn zì sī zhèng, xiū zì bǎo yè, jiē zī zhì yán lì. nián cái shí yú, wén míng tài hòu jù yǐn rù jìn zhōng, shēn yǐ jiào jiè. rán bù néng xí dú jīng shǐ, xiōng dì bìng wú xué shù, tú zhěng shì róng yí, kuān yǎ gōng jǐn ér yǐ. dàn yǔ xiào wén tóng suì, yòu shì shū xué, réng méng qīn dài, shàng dì mèi lè ān zhǎng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi shì zhōng zhēng xī dà jiāng jūn nán píng wáng. xiū shì zhōng zhèn běi dà jiāng jūn shàng shū dōng píng gōng. yòu chú dàn yí cáo shàng shū, zhī diàn zhōng shì. jí bà shù xìng wáng, dàn wèi shì zhōng dū du zhōng wài zhū jūn shì zhōng jūn jiāng jūn tè jìn, gǎi fēng zhǎng lè jùn gōng. dàn bài guān, xiào wén lì yú tíng, yáo shòu qí bài, jì qì hái shì. xiū jiàng wèi hóu.
誕字思正,脩字寶業,皆姿質妍麗。年才十餘,文明太后俱引入禁中,申以教 誡。然不能習讀經史,兄弟並無學術,徒整飾容儀,寬雅恭謹而已。誕與孝文同歲, 幼侍書學,仍蒙親待,尚帝妹樂安長公主,拜駙馬都尉、侍中、征西大將軍、南平 王。脩侍中、鎮北大將軍、尚書、東平公。又除誕儀曹尚書,知殿中事。及罷庶姓 王,誕為侍中、都督中外諸軍事、中軍將軍、特進,改封長樂郡公。誕拜官,孝文 立於庭,遙受其拜,既訖還室。脩降為侯。
dàn xiū suī bìng zhǎng gōng jìn, ér xìng qù guāi bié. dàn xìng chún dǔ, xiū nǎi fú jìng. dàn yì wèi néng huì dū qí guò, rán shí yán yú tài hòu. xiào wén yán zé zhī, zhì yú chǔ chuí. yóu shì yīn huái dú hèn, suì jié zuǒ yòu yǒu hàn yú dàn zhě, qiú yào, yù yīn shí hài dàn. shì jué, dì zì jié zhī, jù dé qíng zhuàng. dàn yǐn guò xiè, qǐ quán xiū mìng. dì yǐ dàn fù lǎo, yòu zhòng qí yì, bù zhì yú fǎ, tà zhī bǎi yú, chù wèi píng chéng bǎi xìng. xiū qī, sī kōng mù liàng nǚ yě, qiú lí hūn, qǐng miǎn guān. dì yǐn guǎn cài shì, jiē bù xǔ.
誕、脩雖並長宮禁,而性趣乖別。誕性淳篤,脩乃浮競。誕亦未能誨督其過, 然時言於太后。孝文嚴責之,至於楚捶。由是陰懷毒恨,遂結左右有憾於誕者,求 藥,欲因食害誕。事覺,帝自詰之,具得情狀。誕引過謝,乞全脩命。帝以誕父老, 又重其意,不致於法,撻之百餘,黜為平城百姓。脩妻,司空穆亮女也,求離婚, 請免官。帝引管、蔡事,皆不許。
dì chǒng dàn, réng zuò tóng yú ér zài, tóng àn ér shí, tóng xí zuò wò. péng chéng wáng xié běi hǎi wáng xiáng suī zhí jìn zhōng, rán qīn jìn bù jí. shí liù nián, yǐ dàn wèi sī tú. dì jì ài dàn, chú guān rì, qīn wèi zhì sān ràng biǎo, bìng qǐ. jiāng bài, yòu wèi qí zhāng xiè. xún jiā chē qí dà jiāng jūn tài zǐ tài shī. shí bā nián, dì wèi qí wú shī fù jiǎng dǎo fēng, dàn shēn zì huì zé. cóng jià nán fá, shí jiǔ nián, zhì zhōng lí. dàn yù jí, bù néng shì cóng, dì rì shěng wèn, yī yào bèi jiā. dì ruì yì lín jiāng, nǎi mìng liù jūn fā zhōng lí nán yuán, yǔ dàn qì jué. zuǒ yòu jiē rù, wú bù yǎn tì. shí dàn yǐ chuò rán, qiáng zuò shì dì, bēi ér lèi bù néng xià, yán mèng tài hòu lái hū chén. dì wū yàn, zhí shǒu ér chū, suì xíng. shì rì, qù zhōng lí wǔ shí lǐ xǔ, hūn shí, gào dàn hōng wèn, dì āi bù zì shèng. shí cuī huì jǐng péi shū yè jūn zài zhōng huái, qù suǒ cì bù guò bǎi lǐ, dì nǎi qīng jià xī hái, cóng zhě shù qiān rén, yè zhì dàn hōng suǒ. fǔ shī āi tòng, ruò sàng zhì qī, dá dàn shēng lèi bù jué. cóng zhě yì dié jǔ yīn. dì yǐ suǒ fú yī tāo chōng suì, qīn zì lín shì, chè lè qù shàn, xuān chì liù jūn, zhǐ lín jiāng zhī jià. dì qīn běi dù, tòng kū jí āi. sàng zhì luò yáng, chē jià yóu zài zhōng lí. zhào liú shǒu cì fù wù bù bó wǔ qiān pǐ gǔ wǔ qiān hú, yǐ gōng zàng shì. zèng jiǎ huáng yuè shǐ chí jié dà sī mǎ, lǐng sī tú shì zhōng dū du, tài shī fù mǎ gōng rú gù. jiā yǐ shū lǐ, bèi xī jiǔ mìng, yī jìn dà sī mǎ qí wáng yōu gù shì. yǒu sī zòu shì, zhào yuē: àn shì fǎ, zhǔ shàn xíng dé yuē yuán, róu kè yǒu guāng yuē yì. xī zhēn huì jiān měi, shòu sān shì zhī róng zhōng wǔ shuāng huī, xī liǎng hào zhī mào. shì zhǔn qián xùn, yí qì jù zhān. jì zì shǎo chóu móu, zhī zhī wéi zhèn, àn xíng dìng míng, shì yuē yuán yì. dì yòu qīn wèi zuò bēi wén jí wǎn gē cí, jiē qióng měi jǐn āi, shì guò qí hòu. chē jià hái jīng, suì qīn zhì dàn mù, tíng chē ér kū. shǐ péng chéng wáng xié zhào qún guān tuō zhū yī, fú dān yī jiè zé ér kū sī tú, guì zhě shì yǐ péng yǒu, wēi zhě shì rú liáo zuǒ. gōng zhǔ zhēn hòu yǒu lǐ dù, chǎn èr nán.
帝寵誕,仍作同輿而載,同案而食,同席坐臥。彭城王勰、北海王詳雖直禁中, 然親近不及。十六年,以誕為司徒。帝既愛誕,除官日,親為制三讓表,並啟。將 拜,又為其章謝。尋加車騎大將軍、太子太師。十八年,帝謂其無師傅獎導風,誕 深自誨責。從駕南伐,十九年,至鍾離。誕遇疾,不能侍從,帝日省問,醫藥備加。 帝銳意臨江,乃命六軍發鍾離南轅,與誕泣訣。左右皆入,無不掩涕。時誕已惙然, 強坐視帝,悲而淚不能下,言「夢太后來呼臣「。帝嗚咽,執手而出,遂行。是日, 去鍾離五十里許,昏時,告誕薨問,帝哀不自勝。時崔慧景、裴叔業軍在中淮,去 所次不過百里,帝乃輕駕西還,從者數千人,夜至誕薨所。拊屍哀慟,若喪至戚, 達旦聲淚不絕。從者亦迭舉音。帝以所服衣幍充襚,親自臨視,徹樂去膳,宣敕六 軍,止臨江之駕。帝親北度,慟哭極哀。喪至洛陽,車駕猶在鍾離。詔留守賜賻物 布帛五千匹、谷五千斛,以供葬事。贈假黃鉞、使持節、大司馬,領司徒、侍中、 都督,太師、駙馬、公如故。加以殊禮,備錫九命,依晉大司馬、齊王攸故事。有 司奏諡,詔曰:「案諡法,主善行德曰元,柔克有光曰懿。昔貞惠兼美,受三諡之 榮;忠武雙徽,錫兩號之茂。式准前訓,宜契具瞻。既自少綢繆,知之惟朕,案行 定名,諡曰元懿。」帝又親為作碑文及輓歌詞,皆窮美盡哀,事過其厚。車駕還京, 遂親至誕墓,停車而哭。使彭城王勰詔群官脫硃衣,服單衣介幘而哭司徒,貴者示 以朋友,微者示如僚佐。公主貞厚有禮度,產二男。
zhǎng zi mù, zì xiào hé, xí xī jué, bì huáng zǐ yú fēng, gǎi fēng fú fēng jùn gōng. shàng xiào wén nǚ shùn yáng zhǎng gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi, lì yuán wài tōng zhí sàn qí cháng shì. mù yǔ shū fǔ xìng bù hé. fǔ xìng wáng, zèng xiāng zhōu cì shǐ, zǔ zài zài tíng, ér mù fāng gāo chē liáng mǎ, gōng shòu zhí mìng, yán yàn mǎn táng, xīn xiào zì ruò, wèi yù shǐ zhōng wèi dōng píng wáng kuāng suǒ hé. hòu wèi jīn zǐ guāng lù dài fū, yù hài hé yīn, zèng sī kōng yōng zhōu cì shǐ. zi jiǒng, zì jǐng zhāo, xí jué chāng lí wáng. xún yǐ shù xìng bà wáng, réng xí fú fēng jùn gōng. zi qiào, zì zi hàn, qí shòu chán, lì jiàng.
長子穆,字孝和,襲熙爵,避皇子愉封,改封扶風郡公。尚孝文女順陽長公主, 拜駙馬都尉,歷員外通直散騎常侍。穆與叔輔興不和。輔興亡,贈相州刺史,祖載 在庭,而穆方高車良馬,恭受職命,言宴滿堂,忻笑自若,為御史中尉、東平王匡 所劾。後位金紫光祿大夫,遇害河陰,贈司空、雍州刺史。子冏,字景昭,襲爵昌 黎王。尋以庶姓罷王,仍襲扶風郡公。子峭,字子漢,齊受禪,例降。
mù dì hào, xí fù dàn zhǎng lè jùn gōng.
穆弟顥,襲父誕長樂郡公。
xiū dì yù, zì bǎo xìng, fèi hòu tóng chǎn xiōng yě. wèi huáng mén láng xìn dōu bó. hòu zuò mèi fèi, miǎn wèi zhǎng lè bǎi xìng. xuān wǔ shí, zú yú hé nán yǐn.
脩弟聿,字寶興,廢后同產兄也。位黃門郎、信都伯。後坐妹廢,免為長樂百 姓。宣武時,卒於河南尹。
yù tóng chǎn dì fēng, yòu yǎng yú gōng, wén míng tài hòu tè jiā ài niàn. shù suì cì jué zhì běi píng wáng, bài tài zǐ zhōng shù zi, chū rù jìn tà, chǒng móu èr xiōng. xiào wén qīn zhèng hòu, ēn chǒng shāo shuāi, jiàng jué wèi hóu. yōu hòu lì, nǎi fù xù yòng. hòu sǐ, yì rǒng sǎn. zú, zèng qīng zhōu cì shǐ.
聿同產弟風,幼養於宮,文明太后特加愛念。數歲賜爵至北平王,拜太子中庶 子,出入禁闥,寵侔二兄。孝文親政後,恩寵稍衰,降爵為侯。幽後立,乃復敘用。 後死,亦冗散。卒,贈青州刺史。
cuī guāng zhī jiān huáng mén yě, yǔ yù jù zhí. guāng měi wèi zhī yuē: jūn jiā fù guì dà shèng, zhōng bì shuāi bài. yù yún: wǒ jiā hé fù sì hǎi, nǎi zhòu wǒ yě! guāng yún: yǐ gǔ tuī zhī, bù kě bù shèn. shí xī wèi tài bǎo, dàn sī tú tài zǐ tài fù, xiū shì zhōng shàng shū, yù huáng mén, fèi hòu zài wèi, lǐ ài wèi chí. shì hòu suì yú, xiū yǐ zuì qì, xī dàn sàng wáng, hòu fèi, yù tuì. shí rén yǐ wèi shèng bì shuāi yě.
崔光之兼黃門也,與聿俱直。光每謂之曰:「君家富貴大盛,終必衰敗。」聿 云:「我家何負四海,乃咒我也!」光云:「以古推之,不可不慎。」時熙為太保, 誕司徒、太子太傅,脩侍中、尚書,聿黃門,廢后在位,禮愛未弛。是後歲余,脩 以罪棄,熙、誕喪亡,後廢,聿退。時人以為盛必衰也。
lǐ huì, zhōng shān rén, sī huáng hòu zhī fù yě. fù gài, shǎo zhī míng, lì wèi diàn zhōng dōu guān èr shàng shū zuǒ jiāng jūn nán jùn gōng. chū, tài wǔ mèi wǔ wēi zhǎng gōng zhǔ, gù liáng wáng jǔ qú mù jiān zhī qī. tài wǔ píng liáng zhōu, pō yǐ gōng zhǔ tōng mì jì zhī zhù, gù chǒng yù chà lóng, zhào gài shàng yān. gài qī yǔ shì yǐ shì chū. hòu gài jiā shì zhōng fù mǎ dū wèi diàn zhōng dōu guān shàng shū yòu pú shè. zú guān, zèng zhēng nán dà jiāng jūn dìng zhōu cì shǐ zhōng shān wáng, shì yuē zhuāng.
李惠,中山人,思皇后之父也。父蓋,少知名,歷位殿中都官二尚書、左將軍、 南郡公。初,太武妹武威長公主,故涼王沮渠牧犍之妻。太武平涼州,頗以公主通 密計之助,故寵遇差隆,詔蓋尚焉。蓋妻與氏以是出。後蓋加侍中、駙馬都尉、殿 中都官尚書、右僕射。卒官,贈征南大將軍、定州刺史、中山王,諡曰莊。
huì ruò guàn xí fù jué, qī xiāng chéng wáng hán tuí nǚ, shēng èr nǚ, zhǎng jí hòu yě. huì lì wèi sàn qí cháng shì shì zhōng, zhēng xī dà jiāng jūn qín yì èr zhōu cì shǐ, jìn jué wèi wáng. zhuǎn yōng zhōu cì shǐ zhēng nán dà jiāng jūn, jiā zhǎng ān zhèn dà jiāng.
惠弱冠襲父爵,妻襄城王韓頹女,生二女,長即後也。惠歷位散騎常侍、侍中, 征西大將軍、秦益二州刺史,進爵為王。轉雍州刺史、征南大將軍,加長安鎮大將。
huì zhǎng yú sāi chá. yōng zhōu shì, yǒu yàn zhēng cháo, dòu yǐ lèi rì, huì lìng rén yǎn huò, shì mìng gāng jì duàn zhī, bìng cí. huì nǎi shǐ zú yǐ ruò zhú dàn liǎng yàn, jì ér yī qù yī liú, huì xiào wèi lì shǔ yuē: cǐ liú zhě zì jì wèi cháo gōng zhòng, bǐ qù zhě jì jīng chǔ tòng, lǐ wú gù xīn. qún xià fú qí shēn chá. rén yǒu fù yán fù xīn zhě, tóng shì zhòng yán xī shù yīn. èr rén jiāng xíng, zhēng yī yáng pí, gè yán jí bèi zhī wù. huì qiǎn zhēng zhě chū, gù zhōu gāng jì yuē: cǐ yáng pí kě kǎo zhī zhǔ hū? qún xià xián wú dá zhě. huì lìng rén zhì yáng pí xí shàng, yǐ zhàng jī zhī, jiàn shǎo yán xiè, dé qí shí yǐ. shǐ zhēng zhě shì zhī, fù xīn zhě nǎi fú ér jiù zuì. fán suǒ chá jiū, duō rú cǐ lèi, yóu shì lì rén mò gǎn qī fàn. hòu wèi kāi fǔ yí tóng sān sī qīng zhōu cì shǐ, wáng rú gù. lì zhèng yǒu měi jī.
惠長于思察。雍州事,有燕爭巢,斗已累日,惠令人掩獲,試命綱紀斷之, 並辭。惠乃使卒以弱竹彈兩燕,既而一去一留,惠笑謂吏屬曰:「此留者自計為巢 功重,彼去者既經楚痛,理無固心。」群下伏其深察。人有負鹽負薪者,同釋重檐 息樹陰。二人將行,爭一羊皮,各言藉背之物。惠遣爭者出,顧州綱紀曰:「此羊 皮可拷知主乎?」群下咸無答者。惠令人置羊皮席上,以杖擊之,見少鹽屑,「得 其實矣。」使爭者視之,負薪者乃伏而就罪。凡所察究,多如此類,由是吏人莫敢 欺犯。後為開府儀同三司、青州刺史,王如故。歷政有美績。
huì sù wèi wén míng tài hòu suǒ jì. wū huì jiāng nán pàn, zhū zhī. huì èr dì chū lè yǔ huì zhū zi tóng lù. hòu qī liáng shì yì sǐ qīng zhōu, jǐn méi qí jiā cái. huì běn wú xìn gù, tiān xià yuān xī yān.
惠素為文明太后所忌。誣惠將南叛,誅之。惠二弟初、樂與惠諸子同戮。後妻 梁氏亦死青州,盡沒其家財。惠本無釁故,天下冤惜焉。
huì cóng dì fèng wèi dìng zhōu cì shǐ ān xiàn wáng zhǎng lè zhǔ bù. hòu zhǎng lè yǐ zuì cì sǐ, shí bǔ shì zhě hé jiān xíng zàn cí yǐn fèng, yún zhǎng lè bù guǐ, fèng wèi móu zhǔ, fú zhū. wéi fèng dì dào niàn yǔ fèng zi jí xiōng dì zhī zǐ jiē táo miǎn, hòu yù shè nǎi chū. tài hé shí èr nián, xiào wén jiāng jué jiù shì, zhào fǎng cún zhě. ér huì zhū cóng yǐ zài lí nú lù, nán yú yīng mìng. wéi dào niàn gǎn xiān yì què, nǎi shēn hòu mèi jí fèng xiōng dì zǐ nǚ zhī cún zhě. yú shì cì fèng zi tún jué bǎi rén hóu, ān zǔ fú yáng hóu, xìng zǔ ān xǐ hóu, dào niàn zhēn dìng hóu, cóng dì jì shēng gāo yì zi, jiē jiā jiāng jūn. shí wǔ nián, ān zǔ kūn dì sì rén, yǐ wài qī méng jiàn. zhào wèi yuē: qīng zhī xiān shì, nèi wài yǒu fàn, dé zuì yú shí. rán guān bì yòng cái, yǐ qīn fēi xìng bāng zhī xuǎn. wài shì zhī chǒng, chāo yú mò yè. cóng jīn yǐ hòu, zì fēi qí cái, bù dé fù wài qī miù bān chōu jǔ. jì wú shū néng, jīn qiě kě hái. hòu lì jiàng jué, yí zǔ děng gǎi hóu wèi bó, bìng qù jūn hào.
惠從弟鳳為定州刺史、安縣王長樂主簿。後長樂以罪賜死,時卜筮者河間邢瓚 辭引鳳,雲長樂不軌,鳳為謀主,伏誅。唯鳳弟道念與鳳子及兄弟之子皆逃免,後 遇赦乃出。太和十二年,孝文將爵舅氏,詔訪存者。而惠諸從以再離孥戮,難於應 命。唯道念敢先詣闕,乃申後妹及鳳兄弟子女之存者。於是賜鳳子屯爵柏人侯,安 祖浮陽侯,興祖安喜侯,道念真定侯,從弟寄生高邑子,皆加將軍。十五年,安祖 昆弟四人,以外戚蒙見。詔謂曰:「卿之先世,內外有犯,得罪於時。然官必用才, 以親非興邦之選。外氏之寵,超於末葉。從今已後,自非奇才,不得復外戚謬班抽 舉。既無殊能,今且可還。」後例降爵,宜祖等改侯為伯,並去軍號。
dì fèng féng shì guò hòu, yú lǐ shì guò báo, jiù jiā le wú xù yòng, cháo yě rén shì, suǒ yǐ qiè yì. tài cháng gāo lǘ, xiǎn yán yú jìn zhōng. jí xuān wǔ chǒng lóng wài jiā, bìng jū xiǎn wèi. nǎi wéi xiào wén jiù shì, cún yǐ bù zhān ēn zé. jǐng míng mò, tè zhào xìng zǔ wèi zhōng shān tài shǒu. zhèng shǐ chū, zhào zhuī chóng huì wèi shǐ chí jié biāo qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī dìng zhōu cì shǐ zhōng shān gōng. tài cháng kǎo xíng, shàng yán: àn shì fǎ, wǔ ér bù suí yuē zhuàng, shì yuē zhuàng gōng.
帝奉馮氏過厚,於李氏過薄,舅家了無敘用,朝野人士,所以竊議。太常高閭, 顯言于禁中。及宣武寵隆外家,並居顯位。乃惟孝文舅氏,存已不沾恩澤。景明末, 特詔興祖為中山太守。正始初,詔追崇惠為使持節、驃騎將軍、開府儀同三司、定 州刺史、中山公。太常考行,上言:案諡法,武而不遂曰壯,諡曰壯公。
xìng zǔ zì zhōng shān qiān yàn zhōu cì shǐ, zú. yǐ xiōng ān zǔ zi kǎn xī wèi hòu, xí xiān fēng nán jùn wáng. hòu yǐ shù xìng bà wáng, gǎi wèi bó líng jùn gōng. kǎn xī wèi zhuāng dì suǒ qīn xìng, bài sàn qí cháng shì cháng shí diǎn yù. dì zhī tú ěr zhū róng, kǎn xī yǔ lǔ ān děng chí rèn yú jìn nèi shā róng. jí zhuāng dì méng chén, kǎn xī bēn liáng.
興祖自中山遷燕州刺史,卒。以兄安祖子侃晞為後,襲先封南郡王。後以庶姓 罷王,改為博陵郡公。侃晞為莊帝所親幸,拜散騎常侍、嘗食典御。帝之圖爾硃榮, 侃晞與魯安等持刃于禁內殺榮。及莊帝蒙塵,侃晞奔梁。
gāo zhào, zì shǒu wén, wén zhāo huáng tài hòu zhī xiōng yě. zì yún běn bó hǎi tiáo rén. wǔ shì zǔ gù, jìn yǒng jiā zhōng, bì luàn rù gāo lì. fù yáng, zì fǎ xiū. xiào wén chū, yǔ dì chéng xìn jí qí xiāng rén hán nèi jì fù děng rù wèi, bài lì wēi jiāng jūn hé jiān zi chéng xìn míng wēi jiāng jūn, jù dài yǐ kè lǐ. suì nà yáng nǚ, shì wèi wén zhāo huáng hòu, shēng xuān wǔ. yáng zú, jǐng míng chū, xuān wǔ zhuī sī jiù shì, zhēng zhào xiōng dì děng. lù shàng shū shì běi hǎi wáng xiáng děng zòu, yáng yí zèng zuǒ guāng lù dài fū, cì jué bó hǎi gōng, shì yuē jìng. qí qī gài shì, yí zhuī fēng qīng hé jùn jūn. zhào kě. yòu zhào yáng dí sūn měng xí bó hǎi gōng jué, fēng zhào píng yuán jùn gōng, zhào dì xiǎn chéng chéng jùn gōng, sān rén tóng rì shòu fēng. shǐ xuān wǔ wèi yǔ jiù shì xiāng jiē, jiāng bài jué, nǎi cì yī zé, yǐn jiàn zhào xiǎn yú huá lín dōu tíng. jiē shén huáng jù, jǔ dòng shī yí, shù rì zhī jiān, fù guì hè yì. shì nián, xián yáng wáng xǐ zhū, cái wù zhēn bǎo nú bì tián zhái duō rù gāo shì. wèi jǐ, zhào wèi shàng shū yòu pú shè jì zhōu dà zhōng zhèng, shàng xuān wǔ gū gāo píng gōng zhǔ, qiān shàng shū lìng. zhào chū zì yí tǔ, shí wàng qīng zhī. jí zài wèi jū yào, liú xīn bǎi kuí, zī zī wú juàn, shì xián wèi zhī wèi néng. xuān wǔ chū, liù fǔ zhuān zhèng, hòu yǐ xián yáng wáng xǐ wú shì gòu nì, yóu shì wěi zhào. zhào jì wú qīn zú, pō jié péng dǎng, fù zhī zhě xún yuè chāo shēng, bèi zhī zhě xiàn yǐ dà zuì. yǐ běi hǎi wáng xiáng wèi jū qí shàng, gòu shā zhī. yòu shuō xuān wǔ fáng wèi zhū wáng, dài tóng qiú jìn. shí shùn huáng hòu bào bēng, shì yì yán zhào wèi zhī. huáng zǐ chāng hōng, qiān wèi wáng xiǎn shī yú yī liáo, chéng zhào yì zhǐ. jí jīng zhào wáng yú chū wèi jì zhōu cì shǐ, wèi zhào zì shàn, suì zhì bù guǐ. zhào yòu zèn shā péng chéng wáng xié. yóu shì cháo yě cè mù, xián wèi è zhī. yīn cǐ zhuān quán, yǔ duó rèn jǐ. yòu cháng yǔ qīng hé wáng yì yú yún mén wài wǔ xià, hū fèn zhèng, dà zhì fēn yún. tài wèi gāo yáng wáng yōng hé zhǐ zhī. gāo hòu jì lì, yú jiàn chǒng xìn. zhào jì dāng héng zhóu, měi shì rèn jǐ, běn wú xué shí, dòng wéi lǐ dù. hǎo gǎi xiān cháo jiù zhì, jiǎn xuē fēng zhì, yì chù xūn rén, yóu shì yuàn shēng yíng lù yǐ.
高肇,字首文,文昭皇太后之兄也。自雲本勃海蓚人。五世祖顧,晉永嘉中, 避亂入高麗。父颺,字法脩。孝文初,與弟乘信及其鄉人韓內、冀富等入魏,拜厲 威將軍、河間子;乘信明威將軍,俱待以客禮。遂納颺女,是為文昭皇后,生宣武。 颺卒,景明初,宣武追思舅氏,征肇兄弟等。錄尚書事、北海王詳等奏,颺宜贈左 光祿大夫,賜爵勃海公,諡曰敬。其妻蓋氏,宜追封清河郡君。詔可。又詔颺嫡孫 猛襲勃海公爵,封肇平原郡公,肇弟顯澄城郡公,三人同日受封。始宣武未與舅氏 相接,將拜爵,乃賜衣幘,引見肇、顯於華林都亭。皆甚惶懼,舉動失儀,數日之 間,富貴赫奕。是年,咸陽王禧誅,財物珍寶、奴婢、田宅多入高氏。未幾,肇為 尚書右僕射、冀州大中正,尚宣武姑高平公主,遷尚書令。肇出自夷土,時望輕之。 及在位居要,留心百揆,孜孜無倦,世咸謂之為能。宣武初,六輔專政,後以咸陽 王禧無事構逆,由是委肇。肇既無親族,頗結朋黨,附之者旬月超升,背之者陷以 大罪。以北海王詳位居其上,構殺之。又說宣武防衛諸王,殆同囚禁。時順皇后暴 崩,世議言肇為之。皇子昌薨,僉謂王顯失於醫療,承肇意旨。及京兆王愉出為冀 州刺史,畏肇恣擅,遂至不軌。肇又譖殺彭城王勰。由是朝野側目,咸畏惡之。因 此專權,與奪任己。又嘗與清河王懌於雲門外廡下,忽忿諍,大至紛紜。太尉、高 陽王雍和止之。高后既立,逾見寵信。肇既當衡軸,每事任己,本無學識,動違禮 度。好改先朝舊制,減削封秩,抑黜勛人,由是怨聲盈路矣。
yán chāng chū, qiān sī tú. suī guì dēng tái dǐng, yóu yǐ qù yào yàng yàng, zhòng xián chī xiào zhī. fù xiōng fēng zèng suī jiǔ, jìng bù gǎi yì. sān nián, nǎi zhào lìng hái zàng. zhào bù zì lín fù, wéi qiǎn qí xiōng zi měng gǎi fú yì dài, qiān zàng yú xiāng. shí rén yǐ zhào wú shí, shěn ér bù zé yě. jí dà jǔ zhēng shǔ, yǐ zhào wèi dà jiāng jūn dū du zhū jūn, wèi zhī jié dù. yǔ dū du zhēn chēn děng èr shí yú rén, jù miàn cí xuān wǔ yú dōng táng, qīn fèng guī lüè. shì rì, zhào suǒ chéng jùn mǎ, tíng yú shén shòu mén wài, wú gù jīng dào, zhuǎn wò qú zhōng, ān jù wǎ jiě, zhòng xián guài yì. zhào chū, è yān.
延昌初,遷司徒。雖貴登台鼎,猶以去要怏怏,眾咸嗤笑之。父兄封贈雖久, 竟不改瘞。三年,乃詔令還葬。肇不自臨赴,唯遣其兄子猛改服詣代,遷葬於鄉。 時人以肇無識,哂而不責也。及大舉征蜀,以肇為大將軍、都督諸軍,為之節度。 與都督甄琛等二十餘人,俱面辭宣武於東堂,親奉規略。是日,肇所乘駿馬,停於 神獸門外,無故驚倒,轉臥渠中,鞍具瓦解,眾咸怪異。肇出,惡焉。
sì nián, xuān wǔ bēng, shè, bà zhēng jūn. míng dì yǔ zhào jí zhēng nán jiāng jūn yuán yáo děng shū, chēng huì yán yǐ gào xiōng wèn. zhào chéng biàn, fēi wéi yǎng mù, yì yōu shēn huò, zhāo xī bēi qì, zhì yú léi cuì. jiāng zhì, sù chán jiàn yì tíng, jiā rén yè yíng shěng zhī, jiē bù xiāng shì. zhí zhì què xià, cuī fú hào kū, shēng tài jí diàn, jǐn āi. tài wèi gāo yáng wáng xiān jū xī bǎi táng, zhuān jué shù shì, yǔ lǐng jūn yú zhōng, mì yù chú zhī. qián bèi zhuàng shì zhí qǐn xíng bào yī pén shēng děng shí yú rén yú shě rén shěng xià. zhào kū zǐ gōng qì, yú bǎi guān qián yǐn rù xī kuò, qīng hé wáng yì rèn chéng wáng chéng jí zhū wáng děng jiē qiè yán mù zhī. zhào rù shěng, zhuàng shì è ér lā shā zhī, xià zhào bào qí zuì è, chēng wèi zì jǐn. zì yú qīn dǎng, xī wú zhuī wèn. xuē chú zhí jué, zàng yǐ shì lǐ. dǎi hūn, nǎi yú cè mén chū qí shī guī jiā. chū zhào xī zhēng, xíng zhì hán gǔ, chē zhóu zhōng zhé, cóng zhě jiē yǐ wèi bù huò jí hái yě. líng tài hòu lín cháo, lìng tè zèng yíng zhōu cì shǐ. yǒng xī èr nián, xiào wǔ dì zèng shǐ chí jié shì zhōng zhōng wài zhū jūn shì tài shī dà chéng xiàng tài wèi gōng lù shàng shū shì jì zhōu cì shǐ.
四年,宣武崩,赦,罷征軍。明帝與肇及征南將軍元遙等書,稱諱言以告凶問。 肇承變,非唯仰慕,亦憂身禍,朝夕悲泣,至於羸悴。將至,宿瀍澗驛亭,家人夜 迎省之,皆不相視。直至闕下,縗服號哭,升太極殿,盡哀。太尉高陽王先居西柏 堂,專決庶事,與領軍於忠,密欲除之。潛備壯士直寢邢豹、伊盆生等十餘人於舍 人省下。肇哭梓宮訖,於百官前引入西廓,清河王懌、任城王澄及諸王等皆竊言目 之。肇入省,壯士扼而拉殺之,下詔暴其罪惡,稱為自盡。自余親黨,悉無追問。 削除職爵,葬以士禮。逮昏,乃於廁門出其屍歸家。初肇西征,行至函谷,車軸中 折,從者皆以為不獲吉還也。靈太后臨朝,令特贈營州刺史。永熙二年,孝武帝贈 使持節、侍中、中外諸軍事、太師、大丞相、太尉公、錄尚書事、冀州刺史。
zhào zi zhí, zì zhōng shū shì láng wèi jì zhōu cì shǐ, lǜ zhōu jūn tǎo pò yuán yú bié jiāng yǒu gōng, dāng méng fēng shǎng. bù shòu. yún: jiā hè zhòng ēn, wèi guó zhì xiào, shì qí cháng jié, hé zú yǐ yīng jìn zhì zhī bào? kěn cè fā yú zhì chéng. lì qīng xiāng shuò héng sì zhōu cì shǐ, zú. zhí pín lì wǔ zhōu, jiē qīng néng zhe chēng, dāng shí hào wèi liáng cì shǐ. zèng ān běi jiāng jūn jì zhōu cì shǐ.
肇子植,自中書侍郎為濟州刺史,率州軍討破元愉別將有功,當蒙封賞。不受。 云:「家荷重恩,為國致效,是其常節,何足以膺進陟之報?」懇惻發於至誠。歷 青、相、朔、恆四州刺史,卒。植頻蒞五州,皆清能著稱,當時號為良刺史。贈安 北將軍、冀州刺史。
zhào zhǎng xiōng kūn, zǎo zú, xí yáng fēng bó hǎi jùn gōng, zèng dū du wǔ zhōu zhū jūn shì zhèn dōng dà jiāng jūn jì zhōu cì shǐ. zhào qí zi měng sì.
肇長兄琨,早卒,襲颺封勃海郡公,贈都督五州諸軍事、鎮東大將軍、冀州刺 史。詔其子猛嗣。
měng zì bào ér, shàng zhǎng lè gōng zhǔ, jí xuān wǔ tóng mǔ mèi yě. bài fù mǎ dū wèi, lì wèi zhōng shū lìng, chū wèi yōng zhōu cì shǐ, yǒu néng míng. rù wèi diàn zhōng shàng shū, zú. zèng sī kōng jì zhōu cì shǐ. xiào wǔ dì shí, fù zèng tài shī dà chéng xiàng lù shàng shū shì. gōng zhǔ wú zi, měng xiān zài wài yǒu nán, bù gǎn lìng zhǔ zhī, lín zhōng fāng yán zhī, nián suì sān shí yǐ. nǎi zhào wèi sàng zhǔ. xún zú, wú hòu.
猛字豹兒,尚長樂公主,即宣武同母妹也。拜駙馬都尉,歷位中書令,出為雍 州刺史,有能名。入為殿中尚書,卒。贈司空、冀州刺史。孝武帝時,復贈太師、 大丞相、錄尚書事。公主無子,猛先在外有男,不敢令主知,臨終方言之,年歲三 十矣。乃召為喪主。尋卒,無後。
kūn dì yǎn, zì zhòng yóu. tài hé shí nián, zú. zhèng shǐ zhōng, zèng ān dōng jiāng jūn dū du qīng zhōu cì shǐ, shì yuē zhuāng hóu. jǐng míng sì nián, xuān wǔ nà qí nǚ wèi guì pín, jí yú shùn huáng hòu bēng, yǒng píng yuán nián, lì wèi huáng hòu. èr nián, bā zuò zòu fēng hòu mǔ wáng shì wèi wǔ yì jùn jūn.
琨弟偃,字仲游。太和十年,卒。正始中,贈安東將軍、都督、青州刺史,諡 曰莊侯。景明四年,宣武納其女為貴嬪,及於順皇后崩,永平元年,立為皇后。二 年,八坐奏封后母王氏為武邑郡君。
yǎn dì shòu, zǎo zú. shòu dì jí zhào yě. zhào dì xiǎn, shì zhōng gāo lì guó dà zhōng zhèng, zǎo zú.
偃弟壽,早卒。壽弟即肇也。肇弟顯,侍中、高麗國大中正,早卒。
hú guó zhēn, zì shì yù, ān dìng lín jīng rén yě. zǔ lüè, yáo xìng bó hǎi gōng yáo kuí píng běi fǔ zī yì cān jūn. fù shēn, hè lián qū gài gěi shì huáng mén shì láng. tài wǔ kè tǒng wàn, shēn yǐ jiàng kuǎn zhī gōng, cì jué wǔ shǐ hóu. hòu bài hé zhōu cì shǐ.
胡國珍,字世玉,安定臨涇人也。祖略,姚興勃海公姚逵平北府諮議參軍。父 深,赫連屈丐給事黃門侍郎。太武克統萬,深以降款之功,賜爵武始侯。後拜河州 刺史。
guó zhēn shǎo hǎo xué, yǎ shàng qīng jiǎn. tài hé shí wǔ nián xí jué, lì jiàng wèi bó. nǚ yǐ xuǎn rù yè tíng, shēng míng dì, jí líng tài hòu yě. xiào míng dì jiàn zuò, yǐ guó zhēn wèi guāng lù dài fū. líng tài hòu lín cháo, jiā shì zhōng, fēng ān dìng jùn gōng. zhuī chóng guó zhēn qī huáng fǔ shì wèi jīng zhào jùn jūn, zhì shǒu zhǒng shí hù. shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng zòu, ān dìng gōng yí chū rù jìn zhōng, cān zī dà wù. zhào qū gōng rù jué wàn jī. xún jìn wèi zhōng shū jiān yí tóng sān sī, shì zhōng rú gù. cì juàn, suì bā bǎi pǐ, qī liáng sì bǎi pǐ, nán nǚ zǐ mèi gè yǒu chà. guó zhēn yǔ tài shī gāo yáng wáng yōng tài fù qīng hé wáng yì tài bǎo guǎng píng wáng huái rù jū mén xià, tóng lí shù zhèng. zhào yī hàn chē qiān qiū jìn ān píng wáng gù shì, gěi bù wǎn yī chéng, zì yē mén zhì yú xuān guāng diàn, dé yǐ chū rù, bìng bèi jǐ zhàng. hòu yǔ shì zhōng cuī guāng, jù shòu dì jīng, shì zhí jìn zhōng. guó zhēn shàng biǎo chén xíng zhèng zhī yí, zhào jiē shī xíng.
國珍少好學,雅尚清儉。太和十五年襲爵,例降為伯。女以選入掖庭,生明帝, 即靈太后也。孝明帝踐祚,以國珍為光祿大夫。靈太后臨朝,加侍中,封安定郡公。 追崇國珍妻皇甫氏為京兆郡君,置守冢十戶。尚書令、任城王澄奏,安定公宜出入 禁中,參諮大務。詔屈公入決萬機。尋進位中書監、儀同三司,侍中如故。賜絹, 歲八百疋,妻梁四百匹,男女姊妹各有差。國珍與太師高陽王雍、太傅清河王懌、 太保廣平王懷入居門下,同厘庶政。詔依漢車千秋、晉安平王故事,給步挽一乘, 自掖門至於宣光殿,得以出入,並備几杖。後與侍中崔光,俱授帝經,侍直禁中。 國珍上表陳刑政之宜,詔皆施行。
yán hé chū, jiā guó zhēn shǐ chí jié dū du yōng zhōu cì shǐ, biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ. líng tài hòu yǐ guó zhēn nián lǎo, bù yù lìng qí zài wài, qiě yù shì yǐ fāng miàn zhī róng, jìng bù xíng. qiān sī tú gōng, shì zhōng rú gù. jiù zhái bài zhī. líng tài hòu míng dì lǜ bǎi liáo xìng qí dì, yàn huì jí huān. yòu zhuī jīng zhào jùn jūn wèi qín tài shàng jūn. tài shàng jūn jǐng míng sān nián hōng yú luò yáng, yú cǐ shí liù nián yǐ. tài hòu yǐ tài shàng jūn fén yì bēi jú, gèng zēng guǎng, wèi qǐ yíng yù mén què bēi biǎo. shì zhōng cuī guāng děng zòu: àn hàn gāo zǔ mǔ shǐ shì yuē zhāo líng fū rén, hòu wèi zhāo líng hòu báo tài hòu mǔ yuē líng wén fū rén, jiē zhì yuán yì sān bǎi jiā, zhǎng chéng fèng shǒu. jīn qín tài shàng jūn wèi yǒu zūn shì, líng qǐn gū lì, jí qín jūn míng, yí shàng zhōng chēng, jiān shè sǎo wèi, yǐ wèi qíng diǎn. qǐng shàng zūn shì yuē xiào mù, quán zhì yuán yì sān shí hù, lì zhǎng chéng fèng shǒu. tài hòu cóng zhī. fēng guó zhēn jì shì liáng shì wèi zhào píng jùn jūn. yuán chā qī bài wèi nǚ shì zhōng, fēng xīn píng jùn jūn, yòu xǐ fēng féng yì jūn. guó zhēn zi xiáng qī zhǎng ān xiàn gōng zhǔ, jí qīng hé wáng yì nǚ yě.
延和初,加國珍使持節、都督、雍州刺史,驃騎大將軍開府。靈太后以國珍年 老,不欲令其在外,且欲示以方面之榮,竟不行。遷司徒公,侍中如故。就宅拜之。 靈太后、明帝率百僚幸其第,宴會極歡。又追京兆郡君為秦太上君。太上君景明三 年薨於洛陽,於此十六年矣。太后以太上君墳瘞卑局,更增廣,為起塋域門闕碑表。 侍中崔光等奏:「按漢高祖母始諡曰昭靈夫人,後為昭靈後;薄太后母曰靈文夫人, 皆置園邑三百家,長丞奉守。今秦太上君未有尊諡,陵寢孤立,即秦君名,宜上終 稱,兼設掃衛,以慰情典。請上尊諡曰孝穆,權置園邑三十戶,立長丞奉守。」太 後從之。封國珍繼室梁氏為趙平郡君。元叉妻拜為女侍中,封新平郡君,又徙封馮 翊君。國珍子祥妻長安縣公主,即清河王懌女也。
guó zhēn nián suī dǔ lǎo, ér yǎ jìng fó fǎ, shí shì jié qí, zì lǐ bài. zhì yú chū rù shì cóng, yóu néng kuà mǎ jù ān. shén guī yuán nián sì yuè qī rì, bù cóng suǒ jiàn fó xiàng, fā dì zhì chāng hé mén sì wǔ lǐ. bā rì, yòu lì guān xiàng, wǎn nǎi kěn zuò. láo rè zēng shén, yīn suì qǐn jí. líng tài hòu qīn shì yào shàn, shí èr rì hōng, nián bā shí. gěi dōng yuán wēn míng mì qì, wǔ shí cháo fú gè yī jù, yī yī xí, zèng bù wǔ qiān pǐ, qián yī bǎi wàn, là qiān jīn. dà hóng lú chí jié jiān hù sàng shì. tài hòu hái gōng, chéng fú yú jiǔ lóng diàn, suì jū jiǔ lóng qǐn shì. míng dì fú xiǎo gōng fú, jǔ āi yú tài jí dōng táng. yòu zhào, zì shǐ hōng zhì qī qī, jiē wèi shè qiān sēng zhāi, zhāi lìng qī rén chū jiā, bǎi rì shè wàn rén zhāi, èr qī rén chū jiā. xiān shì wū xí yán jiāng yǒu xiōng, quàn lìng wèi yàn shèng fǎ, guó zhēn jù ér bù cóng, yún jí xiōng yǒu dìng fēn, wéi xiū dé yǐ ráng zhī. lín sǐ, yǔ tài hòu jué, yún mǔ zǐ shàn lín tiān xià, yīn qín zhì yú zài sān. yòu jí qí zi xiáng yún, wǒ wéi yǒu yī zi, sǐ hòu wù rú bǐ lái wēi yì zhī. líng tài hòu yǐ qí hǎo xì, shí jiā wēi xùn, guó zhēn gù yǐ wèi yán.
國珍年雖篤老,而雅敬佛法,時事潔齊,自禮拜。至於出入侍從,猶能跨馬據 鞍。神龜元年四月七日,步從所建佛像,發第至閶闔門四五里。八日,又立觀像, 晚乃肯坐。勞熱增甚,因遂寢疾。靈太后親侍藥膳,十二日薨,年八十。給東園溫 明秘器,五時朝服各一具,衣一襲,贈布五千匹,錢一百萬,蠟千斤。大鴻臚持節 監護喪事。太后還宮,成服於九龍殿,遂居九龍寢室。明帝服小功服,舉哀於太極 東堂。又詔,自始薨至七七,皆為設千僧齋,齋令七人出家,百日設萬人齋,二七 人出家。先是巫覡言將有凶,勸令為厭勝法,國珍拒而不從,雲吉凶有定分,唯修 德以禳之。臨死,與太后訣,雲「母子善臨天下」,殷勤至於再三。又及其子祥雲, 「我唯有一子,死後勿如比來威抑之」。靈太后以其好戲,時加威訓,國珍故以為 言。
shǐ guó zhēn yù jiù zǔ fù, xī zàng jiù xiāng. hòu yuán qián shì zhū hú duō zài luò zàng, yǒu zhōng luò zhī xīn. cuī guāng cháng duì tài hòu qián wèn guó zhēn: guó gōng wàn nián hòu, wèi zài cǐ ān cuò? wèi guī zhǎng ān? guó zhēn yán: dāng péi zàng tiān zi shān líng. jí bìng wēi, tài hòu qǐng yǐ hòu shì, jìng yán hái ān dìng. yǔ suì hūn hū. tài hòu wèn qīng hé wáng yì yǔ cuī guāng děng, yì qù liú. yì děng jiē yǐ bìng luàn, qǐng cóng xiān yán. tài hòu yóu jì cuī guāng xī yǔ guó zhēn yán, suì yíng mù yú luò yáng. tài hòu suī wài cóng zhòng yì, ér shēn zhuī lín zhōng zhī yǔ, yún: wǒ gōng zhī yuǎn mù èr qīn, yì wú zhī sī fù mǔ yě. zhuī chóng jiǎ huáng yuè shǐ chí jié shì zhōng xiāng guó dū du zhōng wài zhū jūn shì tài shī, lǐng tài wèi gōng sī zhōu mù, hào tài shàng qín gōng, jiā jiǔ xī, zàng yǐ shū lǐ. gěi jiǔ liú luán hé, wǔ bì bān jiàn bǎi rén, qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī, chán liáng chē, shì yuē wén xuān gōng. cì wù sān qiān duàn, sù yī qiān wǔ bǎi shí. yòu zhào zèng guó zhēn zǔ fù fù, xiōng xià dǎi cóng zi, jiē yǒu fēng zhí. chí jié jiù ān dìng jiān hù sàng shì. líng tài hòu yíng tài shàng jūn shén jiù hái dì, yǔ guó zhēn jù zàng, zèng suì yī yǔ guó zhēn tóng. jí guó zhēn shén zhǔ rù miào, zhào tài cháng quán gěi yǐ xuān xiàn zhī lè, liù yì zhī wǔ.
始國珍欲就祖、父,西葬舊鄉。後緣前世諸胡多在洛葬,有終洛之心。崔光嘗 對太后前問國珍:「國公萬年後,為在此安厝?為歸長安?」國珍言:「當陪葬天 子山陵。」及病危,太后請以後事,竟言還安定。語遂惛忽。太后問清河王懌與崔 光等,議去留。懌等皆以病亂,請從先言。太后猶記崔光昔與國珍言,遂營墓於洛 陽。太后雖外從眾議,而深追臨終之語,云:「我公之遠慕二親,亦吾之思父母也。」 追崇假黃鉞、使持節、侍中、相國、都督中外諸軍事、太師,領太尉公、司州牧, 號太上秦公,加九錫,葬以殊禮。給九旒鑾輅,武賁班劍百人,前後部羽葆鼓吹, 巉輬車,諡曰文宣公。賜物三千段,粟一千五百石。又詔贈國珍祖父、父,兄下逮 從子,皆有封職。持節就安定監護喪事。靈太后迎太上君神柩還第,與國珍俱葬, 贈襚一與國珍同。及國珍神主入廟,詔太常權給以軒縣之樂,六佾之舞。
chū, guó zhēn wú nán, yǎng xiōng zhēn zǐ sēng xǐ wèi hòu. hòu nà zhào píng jūn, shēng zǐ xiáng, zì yuán jí, xí fēng. gù shì, shì xí lì jiē jiǎn yì, wéi xiáng dú dé quán fēng. zhào píng jūn hōng, gěi dōng yuán mì qì, míng dì fú xiǎo gōng fú, jǔ āi yú dōng táng, líng tài hòu fú qí shuāi qī. zàng yú tài shàng jūn mù zuǒ, bù dé fù hé. xiáng lì wèi diàn zhōng shàng shū zhōng shū jiān shì zhōng, gǎi fēng píng liáng jùn gōng. hōng, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ, shì yuē xiào jǐng.
初,國珍無男,養兄真子僧洗為後。後納趙平君,生子祥,字元吉,襲封。故 事,世襲例皆減邑,唯祥獨得全封。趙平君薨,給東園秘器,明帝服小功服,舉哀 於東堂,靈太后服齊衰期。葬於太上君墓左,不得祔合。祥歷位殿中尚書、中書監、 侍中,改封平涼郡公。薨,贈開府儀同三司、雍州刺史,諡曰孝景。
sēng xǐ zì zhàn huī, fēng yuán dé xiàn gōng, wèi zhōng shū jiān shì zhōng, gǎi fēng pú yáng jùn gōng. sēng xǐ zì yǒng ān hòu fèi qì, bù yù cháo zhèng. tiān píng sì nián, hōng. zhào gěi dōng yuán mì qì, zèng tài shī tài wèi gōng lù shàng shū shì yōng zhōu cì shǐ, shì yuē xiào.
僧洗字湛輝,封爰德縣公,位中書監、侍中,改封濮陽郡公。僧洗自永安後廢 棄,不預朝政。天平四年,薨。詔給東園秘器,贈太師、太尉公、錄尚書事、雍州 刺史,諡曰孝。
zhēn zhǎng zi níng, zì huì guī, xí guó zhēn xiān jué, gǎi wèi lín jīng bó, hòu jìn wèi gōng. lì qí jīng èr zhōu cì shǐ, zú, shì yuē xiào mù. nǚ wèi qīng hé wáng dǎn fēi, shēng xiào jìng huáng dì. wǔ dìng chū, zèng tài shī tài wèi gōng lù shàng shū shì, shì yuē xiào zhāo.
真長子寧,字惠歸,襲國珍先爵,改為臨涇伯,後進為公。歷岐涇二州刺史, 卒,諡曰孝穆。女為清河王亶妃,生孝靜皇帝。武定初,贈太師、太尉公、錄尚書 事,諡曰孝昭。
zi qián, zì sēng jìng. yuán chā zhī fèi líng tài hòu, qián shí wèi qiān niú bèi shēn, yǔ bèi shēn zhāng chē qú děng móu chā. shì fā, chā shā chē qú děng, qián zuò yuǎn xǐ. líng tài hòu fǎn zhèng, zhēng wèi lì bù láng zhōng. tài hòu hǎo yǐ jiā rén lǐ yǔ qīn zú yàn xì, qián cháng zhì jiàn, yóu shì, hòu yàn xuè duō bù yù yān. chū wèi jīng zhōu cì shǐ, fēng ān yáng xiàn hóu. xìng hé sān nián, yǐ dì yuán jiù, chāo qiān sī kōng gōng. hōng, zèng tài fù tài wèi gōng shàng shū pú shè xú zhōu cì shǐ, shì yuē xuān. zàng rì, bǎi guān huì zàng, chéng yú sòng yú guō wài. zi zhǎng càn.
子虔,字僧敬。元叉之廢靈太后,虔時為千牛備身,與備身張車渠等謀叉。事 發,叉殺車渠等,虔坐遠徙。靈太后反政,征為吏部郎中。太后好以家人禮與親族 宴戲,虔常致諫,由是,後宴謔多不預焉。出為涇州刺史,封安陽縣侯。興和三年, 以帝元舅,超遷司空公。薨,贈太傅、太尉公、尚書僕射、徐州刺史,諡曰宣。葬 日,百官會葬,乘輿送於郭外。子長粲。
zhǎng càn shì qí, lèi qiān zhāng wǔ tài shǒu, wèi zhèng qīng jìng, pō dé rén hé. chú jiān bìng shěng shàng shū zuǒ chéng, dāng guān zhèng sè, wú suǒ huí bì. shàng shū zuǒ pú shè zhào yàn shēn mì wù shū yào, zhōng shū shè rén péi zé biàn fān zuǒ yòu, yǐ diàn mén shòu bài, jiē dàn jiū zhī. yàn shēn děng pō yǒu hèn yán, zhǎng càn bù yǐ jiè yì. hòu zhǔ jiàn zuò, zhǎng càn bèi chì, yǔ huáng mén féng zi cóng chū rù jìn zhōng, zhuān diǎn fū zòu. wǔ chéng hái yè, hòu zhǔ zài jìn yáng, zhǎng càn réng shòu wěi liú hòu. hòu zhǔ cóng wǔ chéng hái yè, réng chì zài jīng shěng pàn dù zhī shàng shū, jiān yì wǔ lǐ. wǔ chéng bēng, yǔ lǐng jūn lóu dìng yuǎn lù shàng shū zhào yàn shēn zuǒ pū shè hé shì kāi gāo wén yáo lǐng jūn qí lián měng gāo ā nà gōng yòu pú shè táng yōng, tóng zhī cháo zhèng, shí rén hào wèi bā guì. yú hòu dìng yuǎn wén yáo bìng chū, táng yōng zhuān diǎn wài bīng, qí lián měng gāo ā nà gōng bié zǒng wǔ rèn, zhǎng càn cháng zài zuǒ yòu, jiān xuān zhào lìng. cóng xìng jìn yáng. hòu zhǔ jì fù yú chūn qiū, shù shì jiē xiāng guī wěi. zhǎng càn jǐn xīn pí fèng, shén dé míng yù. yòu zhèng wèi shì zhōng. dīng mǔ yōu, gěi jiǎ chí yì bēn sàng. xún yǒu zhào, qǐ fù qián rèn. lǒng dōng wáng zhǎng rén xīn yù rù chù jī yào zhī dì, wèi zhí zhèng bù xǔ. zhǎng rén yí zhǎng càn tōng móu, dà yǐ wèi hèn, yán yú tài hòu, fā qí yīn sī, qǐng chū wèi zhōu. tài hòu wèi yán yú hòu zhǔ, bù huò yǐ, cóng yān. chú zhào zhōu cì shǐ. jí cí, juàn liàn liú tì, hòu zhǔ yì mǐn rán wèi miǎn zhī. zhì zhōu, cún xīn zhèng shì, wèi rén lì suǒ huái. yīn mù fā, shǒu bù dé jǔ, shī yīn, zú yú zhōu. hòu zhǔ wén ér shāng dào, zài cháo wén wǔ jiē tàn, xián xī zhī. zèng sī kōng gōng shàng shū zuǒ pú shè yíng zhōu cì shǐ, shì wén zhēn gōng.
長粲仕齊,累遷章武太守,為政清靜,頗得人和。除兼併省尚書左丞,當官正 色,無所迴避。尚書左僕射趙彥深密勿樞要,中書舍人裴澤便蕃左右,以殿門受拜, 皆彈糾之。彥深等頗有恨言,長粲不以介意。後主踐祚,長粲被敕,與黃門馮子琮 出入禁中,專典敷奏。武成還鄴,後主在晉陽,長粲仍受委留後。後主從武成還鄴, 仍敕在京省判度支尚書,監議五禮。武成崩,與領軍婁定遠、錄尚書趙彥深、左仆 射和士開、高文遙、領軍綦連猛、高阿那肱、右僕射唐邕,同知朝政,時人號為八 貴。於後定遠、文遙並出,唐邕專典外兵,綦連猛、高阿那肱別總武任,長粲常在 左右,兼宣詔令。從幸晉陽。後主既富於春秋,庶事皆相歸委。長粲盡心毗奉,甚 得名譽。又正為侍中。丁母憂,給假馳驛奔喪。尋有詔,起復前任。隴東王長仁心 欲入處機要之地,為執政不許。長仁疑長粲通謀,大以為恨,言於太后,發其陰私, 請出為州。太后為言於後主,不獲已,從焉。除趙州刺史。及辭,眷戀流涕,後主 亦憫然慰勉之。至州,存心政事,為人吏所懷。因沐發,手不得舉,失瘖,卒於州。 後主聞而傷悼,在朝文武嗟嘆,咸惜之。贈司空公、尚書左僕射、瀛州刺史,諡文 貞公。
zhǎng càn xìng wēn yǎ, zài guān qīng jié. dàn shǐ jū yào mì, biàn wèi zi shū quán qǔ qīng hé wáng cuī dé jiǎn nǚ wèi qī. zài jìn yáng chù fēn, yòng qī dì wáng tì yǔ dé jiǎn duì wèi sī tú zhǔ bù, shí lùn yǐ cǐ jī zhī. yòu xìng hǎo nèi. yǒu yī shì bì, qí qī wáng jiāo dù, shǒu cì shā zhī, wèi cǐ fèn hèn, shù nián bù xiāng jiàn. qīn biǎo wèi zhī yǔ yuē: zì wǒ bù jiàn, yú jīn sān nián. hòu nà qiè lǐ shì, réng yǔ wáng shì bié zhái, yì wú cháo bài zhī lǐ. lí fù gōng sūn shì yě, yǐ shā sān fū, zhǎng càn bù xìn, qiáng qǔ zhī, lìng yǔ lǐ shì tóng zhù, wèi qī ér wáng. zi zhòng cāo, wèi chén liú tài shǒu. cì shū quán, tōng zhí sàn qí shì láng.
長粲性溫雅,在官清潔。但始居要密,便為子叔泉取清河王崔德儉女為妻。在 晉陽處分,用妻弟王逖與德儉對為司徒主簿,時論以此譏之。又性好內。有一侍婢, 其妻王驕妒,手刺殺之,為此忿恨,數年不相見。親表為之語曰:「自我不見,於 今三年。」後納妾李氏,仍與王氏別宅,亦無朝拜之禮。嫠婦公孫氏也,已殺三夫, 長粲不信,強取之,令與李氏同住,未期而亡。子仲操,位陳留太守。次叔泉,通 直散騎侍郎。
xiān shì, wàng qì zhě shàng yán, tài bái shí mǎo, fǎ dāng dà shè. hé shì kāi zòu wén, zhào jiàng zuì rén yǐ yīng zhī. shàng shū zuǒ pú shè xú zhī cái ān liàn wǎng shì, yǔ shì kāi yuē: tiān chuí xiàng, jiàn jí xiōng, yǒu chéng zāi zhě, yǒu bù chéng zāi zhě. àn mǎo, zhào fēn, huò yún zhào dì yǒu zāi. gǔ zhě, wáng hóu gè zài fēng yì, gù fēn yě yǒu zāi, dāng qí jūn zhǎng. jīn wú děng xū míng, jìng bù zhī guó. cì shǐ zhuān lìng yī jìng, shàn è suǒ guī, bǐ lái duō yǐ cì shǐ wèi yàn. wèi jǐ ér zhǎng càn sǐ yān.
先是,望氣者上言,太白食昴,法當大赦。和士開奏聞,詔降罪人以應之。尚 書左僕射徐之才諳練往事,語士開曰:「天垂象,見吉凶,有成災者,有不成災者。 案昴,趙分,或雲趙地有災。古者,王侯各在封邑,故分野有災,當其君長。今吾 等虛名,竟不之國。刺史專令一境,善惡所歸,比來多以刺史為驗。」未幾而長粲 死焉。
níng dì shèng, zì guī xìng, wèi zuǒ wèi jiāng jūn, cì jué jiāng yáng nán. lì yōu yíng èr zhōu cì shǐ, wèi zhèng qīng jìng, rén lì ài zhī. zhuǎn jì zhōu cì shǐ, zú, cì sī tú gōng lù shàng shū shì dìng zhōu cì shǐ, zhuī fēng yáng píng jùn gōng, shì yuē yì mù. míng dì hòu nà qí nǚ wèi huáng tài hòu.
寧弟盛,字歸興,位左衛將軍,賜爵江陽男。歷幽、瀛二州刺史,為政清靜, 人吏愛之。轉冀州刺史,卒,賜司徒公、錄尚書事、定州刺史,追封陽平郡公,諡 曰懿穆。明帝後納其女為皇太后。
tài hòu jiù huáng fǔ jí, zì yuán huì, yī zì wén dōu, ān dìng cháo nà rén. fēng jīng yáng xiàn gōng, wèi yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ yòu wèi dà jiāng jūn, zèng shì zhōng sī kōng gōng, shì yuē jìng.
太后舅皇甫集,字元會,一字文都,安定朝那人。封涇陽縣公,位儀同三司、 雍州刺史、右衛大將軍,贈侍中、司空公,諡曰靜。
jí dì dù, zì wén liàng, fēng ān xiàn gōng, lèi qiān shàng shū zuǒ pú shè, lǐng zuǒ wèi jiāng jūn. dù wán bì, měi yǔ rén yán, zì chēng pú shè, shí rén fāng zhī máo jiā. zhèng guāng chū, yuán chā chū zhī wèi dū du yíng zhōu cì shǐ. dù bù yuàn chū, pín biǎo gù cí, nǎi chú yòu guāng lù dài fū. xiào chāng yuán nián, wèi sī kōng lǐng jūn jiāng jūn, jiā shì zhōng. yuán chā zhī jiàn chū yě, kǒng zhāo xī zhū miè, dù yǔ qī chén shì, duō nà qí huò, wèi zhī zuǒ yòu. dù wú zi, yǎng xiōng jí zǐ zi xī wèi zi. zi xī sǎo zhào jùn tài shǒu péi tuó nǚ. tuó hái jīng shī, dù wèn tuó wài hé xiāo xī, tuó yuē: xíng lù suǒ wén, wéi dào míng gōng duō qǔ yuán chā jīn bó, yuǎn jìn wú bù kǎi tàn. gōng yí lù cǐ zuì rén, yǐ xiè tiān xià. chén shì wén ér è zhī. yòu shè lì bù shì, qiān sī tú, jiān shàng shū lìng, bù bài. xún zhuǎn tài wèi, zī zī yíng lì, lǎo ér mí shén. qiān shòu zhī jì, jiē zì qǐng qǐ. líng tài hòu zhī qí wú yòng. yǐ jiù shì, nán wéi zhī. rán suǒ lì guān, zuì wèi tān dù. ěr zhū róng rù luò, xī bēn xiōng zi huá zhōu cì shǐ yōng, xún yǔ yōng wèi rén suǒ shā.
集弟度,字文亮,封安縣公,累遷尚書左僕射,領左衛將軍。度頑蔽,每與人 言,自稱僕射,時人方之毛嘉。正光初,元叉出之為都督、瀛州刺史。度不願出, 頻表固辭,乃除右光祿大夫。孝昌元年,為司空、領軍將軍,加侍中。元叉之見出 也,恐朝夕誅滅,度與妻陳氏,多納其貨,為之左右。度無子,養兄集子子熙為子。 子熙嫂趙郡太守裴佗女。佗還京師,度問佗外何消息,佗曰:「行路所聞,唯道明 公多取元叉金帛,遠近無不慨嘆。公宜戮此罪人,以謝天下。」陳氏聞而惡之。又 攝吏部事,遷司徒,兼尚書令,不拜。尋轉太尉,孜孜營利,老而彌甚。遷授之際, 皆自請乞。靈太后知其無用。以舅氏,難違之。然所歷官,最為貪蠹。爾硃榮入洛, 西奔兄子華州刺史邕,尋與邕為人所殺。
yáng téng, hóng nóng rén, wén dì zhī jiù yě. fù guì, láng yá jùn shǒu, fēng huá yīn nán. téng mèi wèi jīng zhào wáng yú fēi, gù téng dé chù guì yóu. jǐng míng chū, xí jué. hòu wèi xiāng chéng tài shǒu, shén yǒu shēng chēng. wén dì jí wèi, wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, chū zhèn hé dōng. hōng, zèng sī kōng yōng zhōu cì shǐ, shì yuē zhēn xiāng. zi shèng.
楊騰,弘農人,文帝之舅也。父貴,琅邪郡守,封華陰男。騰妹為京兆王愉妃, 故騰得處貴游。景明初,襲爵。後為襄城太守,甚有聲稱。文帝即位,位開府儀同 三司,出鎮河東。薨,贈司空、雍州刺史,諡曰貞襄。子盛。
yǐ fú huì, hé nán luò yáng rén, wén dì huáng hòu zhī xiōng yě. wén dì jí wèi, wèi kāi fǔ yí tóng sān sī shì zhōng zhōng shū jiān wèi chāng xiàn gōng. yòu wèi lì bù shàng shū.
乙弗繪,河南洛陽人,文帝皇后之兄也。文帝即位,位開府儀同三司、侍中、 中書監、魏昌縣公。又為吏部尚書。
zhào měng, tài ān dí nà rén yě. zǐ wèi qí wén mù huáng dì jì shì, shēng zhào jùn gōng chēn. měng xìng fāng zhí, pō yǒu qì gàn. qí shén wǔ jǔ yì, yǐ yù yì xūn, fēng xìn dōu xiàn bó. lèi qiān nán yíng zhōu cì shǐ. zú, zèng sī kōng gōng.
趙猛,太安狄那人也。姊為齊文穆皇帝繼室,生趙郡公琛。猛性方直,頗有器 干。齊神武舉義,以預義勛,封信都縣伯。累遷南營州刺史。卒,贈司空公。
hú zhǎng rén, zì xiào lóng, ān dìng lín jīng rén, qí wǔ chéng huáng hòu zhǎng xiōng yě. fù yán zhī, wèi zhōng shū lìng yǎn zhōu cì shǐ. dà níng zhōng, zèng sī kōng gōng.
胡長仁,字孝隆,安定臨涇人,齊武成皇后長兄也。父延之,魏中書令、兗州 刺史。大寧中,贈司空公。
zhǎng rén yǐ nèi qī, lì wèi shàng shū zuǒ pú shè shàng shū lìng. jí wǔ chéng bēng, yù cān cháo zhèng, fēng lǒng dōng jùn wáng. zuǒ chéng lì xiào yù láng zhōng lù rén huì lú yuán liàng hòu xiāng jié tuō. zhǎng rén měi shàng shěng, xiào yù bì fāng jià ér lái. shěng wù jì fán, bù àn duī jī, lìng shǐ yù zī dōu zuò zhě, rì yǒu bǎi shù. xiào yù píng rén sī huà, cháo tuì yì xiāng suí. rén huì yuán liàng yòu cì xián ér wǎng, tíng duàn gōng shì, rén hào wèi sān nìng. zhǎng rén sī yóu zè mì, chù chù zhuī xún. xiào yù quàn qí qiú jìn, hé shì kāi shēn jí zhī, yú shì zòu chú xiào yù wèi zhāng wǔ jùn shǒu, yuán liàng wèi huái nán jùn shǒu, rén huì wèi yōu zhōu zhǎng shǐ. xiào yù yòu shuō zhǎng rén yuē: wáng yáng wò jí, hé shì kāi bì lái, yīn ér shā zhī. rù jiàn tài hòu, bù guò bǎi rì shī guān, biàn dài qí chù. shì kāi zhī qí móu, gèng xǐ xiào yù wèi běi yíng zhōu jiàn dé jùn shǒu. zhǎng rén měi gàn zhí shì, qiú wèi lǐng jūn. jiāng xiāng wén wǔ yǐ zhǔ shàng fù yú chūn qiū, mǔ hòu jiā bù kě zhuān zhèng, gù yì ér bù xǔ. yǐ běn guān shè xuǎn. zhǎng rén xìng hǎo wēi fú, yì yóu wèi jǐn. xiān shì shàng shū hú zhǎng càn zòu shì nèi shěng, zhǎng rén yí càn jiān jǐ, kǔ qǐng tài hòu chū zhī.
長仁以內戚,歷位尚書左僕射、尚書令。及武成崩,預參朝政,封隴東郡王。 左丞酈孝裕、郎中陸仁惠、盧元亮厚相結託。長仁每上省,孝裕必方駕而來。省務 既繁,簿案堆積,令史欲諮都坐者,日有百數。孝裕屏人私話,朝退亦相隨。仁惠、 元亮又伺閒而往,停斷公事,人號為三佞。長仁私游仄密,處處追尋。孝裕勸其求 進,和士開深疾之,於是奏除孝裕為章武郡守,元亮為淮南郡守,仁惠為幽州長史。 孝裕又說長仁曰:「王陽臥疾,和士開必來,因而殺之。入見太后,不過百日失官, 便代其處。」士開知其謀,更徙孝裕為北營州建德郡守。長仁每干執事,求為領軍。 將相文武以主上富於春秋,母后家不可專政,故抑而不許。以本官攝選。長仁性好 威福,意猶未盡。先是尚書胡長粲奏事內省,長仁疑粲間己,苦請太后出之。
tiān tǒng wǔ nián, cóng jià zì bìng hái yè, yè fā fǔ kǒu, dì yǐ yè lòu shàng zǎo, tíng yú lù bàng. zhǎng rén hòu lái, wèi shì cóng xíng zhū guì, suì qiǎn mén kè chéng yá chí qí hū wèn. dì qiǎn zhōng shàng shí chén dé xìn wèn shì hé rén, yá bù dá ér zǒu. dì mìng zuǒ yòu zhuī shè zhī. jì ér zhuō huò, yīn lìng zhuàng shì pū zhī, jué mǎ biān èr bǎi, yá yī xiǔ biàn sǐ. shì kāi yīn cǐ, suì lìng dé xìn liè zhǎng rén yǐ qīn jiāo háo wú wèi dàn. yóu shì, chú qí zhōu cì shǐ. jí cí yú zhāo yáng, liè zhàng yǐn jiàn, zhǎng rén bù gǎn fā yǔ, wéi qì tì héng liú. dào rèn, qǐ qiú zàn guī, suǒ sī bù wèi zòu. yuàn fèn, móu lìng jì zhōu rén lǐ kāi qiáng cì hé shì kāi, qí dì zhǎng xián gào zhī. shì kāi mì yǔ zǔ xiào zhēng yì zhī, xiào zhēng yǐn hàn wén dì shā báo zhāo wèi gù shì, yú shì chì qiǎn zhāng gù liú táo zhī chí yì yì qí zhōu, zé zhǎng rén móu hài zǎi fǔ, suì cì sǐ.
天統五年,從駕自並還鄴,夜發滏口,帝以夜漏尚早,停於路傍。長仁後來, 謂是從行諸貴,遂遣門客程牙馳騎呼問。帝遣中尚食陳德信問是何人,牙不答而走。 帝命左右追射之。既而捉獲,因令壯士撲之,決馬鞭二百,牙一宿便死。士開因此, 遂令德信列長仁倚親驕豪無畏憚。由是,除齊州刺史。及辭於昭陽,列仗引見,長 仁不敢發語,唯泣涕橫流。到任,啟求暫歸,所司不為奏。怨憤,謀令冀州人李揩 牆刺和士開,其弟長咸告之。士開密與祖孝徵議之,孝徵引漢文帝殺薄昭為故事, 於是敕遣張固、劉桃枝馳驛詣齊州,責長仁謀害宰輔,遂賜死。
xiān shì, tài bái shí mǎo, zhàn zhě yuē: mǎo wèi zhào fēn, bù lì hú wáng. zhǎng rén wèi jǐ sǐ. zhǎng rén xìng hǎo gē wǔ, yǐn jiǔ zhì shù dòu bù luàn. zì zhì qí zhōu, měi jìn jiǔ hòu, bì zhǎng tàn xī xū, liú tì bù zì shèng, zuǒ yòu mò bù guài zhī.
先是,太白食昴,占者曰:「昴為趙分,不利胡王。」長仁未幾死。長仁性好 歌舞,飲酒至數斗不亂。自至齊州,每進酒後,必長嘆欷歔,流涕不自勝,左右莫 不怪之。
xún ér hòu zhǔ nà zhǎng rén nǚ wèi hòu, zhòng jiā zèng. zhǎng rén zi jūn bì, xí jué lǒng dōng wáng. jūn bì dì jūn zhāng, jí zhǎng rén dì zhǎng yōng děng, qián hòu qī rén bìng cì jué, hé mén guì shèng. hòu fèi hòu, shāo shāo chù tuì yān.
尋而後主納長仁女為後,重加贈。長仁子君璧,襲爵隴東王。君璧弟君璋,及 長仁弟長雍等,前後七人並賜爵,合門貴盛。後廢后,稍稍黜退焉。
suí wén dì wài jiā lǚ shì, qí zú gài wēi. píng qí hòu qiú fǎng, bù zhī suǒ zài. kāi huáng chū, jì nán jùn shàng yán, yǒu nán zǐ lǚ yǒng jí, zì chēng yǒu gū zì kǔ táo, jià wèi yáng huì qī. kān yàn, zhī shì jiù zǐ. shǐ zhuī zèng wài zǔ shuāng zhōu wèi shàng zhù guó tài wèi bā zhōu zhū jūn shì qīng zhōu cì shǐ, fēng qí jùn gōng, shì yuē jìng. wài zǔ mǔ yáo shì wèi qí jìng gōng fū rén. zhào bìng gǎi zàng, yú qí zhōu lì miào, zhì shǒu zhǒng shí jiā, yǐ yǒng jí xí jué, liú zài jīng shī. jí dà yè zhōng, shòu shàng dǎng jùn tài shǒu. xìng shí yōng liè, zhí wù bù lǐ. hòu qù guān, bù zhī suǒ zhōng.
隋文帝外家呂氏,其族蓋微。平齊後求訪,不知所在。開皇初,濟南郡上言, 有男子呂永吉,自稱有姑字苦桃,嫁為楊諱妻。勘驗,知是舅子。始追贈外祖雙周 為上柱國、太尉、八州諸軍事、青州刺史,封齊郡公,諡曰敬。外祖母姚氏為齊敬 公夫人。詔並改葬,於齊州立廟,置守冢十家,以永吉襲爵,留在京師。及大業中, 授上黨郡太守。性識庸劣,職務不理。後去官,不知所終。
cóng fù dào guì, xìng yóu wán ái, yán cí bǐ lòu. chū zì xiāng lǐ zhēng rù zhǎng ān, shàng jiàn zhī bēi qì. dào guì lüè wú qī róng, dàn lián hū dì míng yún: zhǒng wèi dìng bù kě tōu, dà shì kǔ táo zǐ. hòu shù fàn jì huì, dòng zhì wéi wǔ. shàng shén chǐ zhī, nǎi mìng gāo jiǒng hòu jiā gōng gěi, bù xǔ jiē duì cháo shì. bài shàng yí tóng sān sī, chū wèi jì nán tài shǒu, lìng jí zhī rèn, duàn qí rù cháo. dào guì hái zhì běn jùn, gāo zì chóng zhòng, měi yǔ rén yán, zì chēng huáng jiù. shù jiāng yí wèi, chū rù lǘ lǐ, cóng gù rén yóu yàn, shù liáo xián kǔ zhī. hòu jùn fèi, zhōng yú jiā, zi sūn wú wén yān.
從父道貴,性尤頑騃,言詞鄙陋。初自鄉里徵入長安,上見之悲泣。道貴略無 戚容,但連呼帝名云:「種未定不可偷,大似苦桃姊。」後數犯忌諱,動致違忤。 上甚恥之,乃命高熲厚加供給,不許接對朝士。拜上儀同三司,出為濟南太守,令 即之任,斷其入朝。道貴還至本郡,高自崇重,每與人言,自稱皇舅。數將儀衛, 出入閭里,從故人游宴,庶僚咸苦之。後郡廢,終於家,子孫無聞焉。
lùn yuē: sān wǔ zhé wáng, fáng shēn lǜ yuǎn jiù shēng zhī guó, hǎn zhí jūn héng mǔ hòu zhī jiā, wú wén qīng bài. yuán jí hàn jìn, diān fù jì guǐ, jiē yóu hū jìn bù yǐ lǐ, gù qí bì yì sù. zì wèi zhì suí, shí yí sì dài, dé shī zhī jī, sī wén kě dǔ. gǒu bù qīng zōng, zhōng zhì wáng guó, zhōu suí zhī jì, kě wèi jiàn yān. ruò shǐ kāi huáng chuàng yè, bù qǔ chéng yú yǐ wǎng, dú gū quán móu lǚ huò, bì bài yú rén shòu zhī qián xiāo shì shì jūn liáng dòu, qǐ quán yú dà yè zhī hòu. jīn huò bù yǔn jiù jī, huò gèng lóng xiān gòu, qǐ fēi chù zhī yǐ dào, yuǎn quán zhī suǒ zhì hū?
論曰:三五哲王,防深慮遠;舅甥之國,罕執鈞衡;母后之家,無聞傾敗。爰 及漢晉,顛覆繼軌,皆由乎進不以禮,故其斃亦速。自魏至隋,時移四代,得失之 跡,斯文可睹。苟不傾宗,終致亡國,周隋之際,可為鑑焉。若使開皇創業,不取 懲於已往,獨孤權侔呂、霍,必敗於仁壽之前;蕭氏勢均梁、竇,豈全於大業之後。 今或不隕舊基,或更隆先構,豈非處之以道,遠權之所致乎?