yǐn yì
隱逸
suī kuā féng liàng zhèng xiū cuī kuò zi zé xú zé zhāng wén xǔ
眭夸 馮亮 鄭修 崔廓子賾 徐則 張文詡
gài jiān jì dú shàn, xiǎn huì zhī shū, qí shì bù tóng, yóu lái jiǔ yǐ. xī yí qí huò quán yú zhōu wǔ, huá yù bù róng yú tài gōng, hé zāi? qiú qí xīn zhě, xǔ yǐ jī tān zhī yòng dū qí jī zhě, jiǎo yǐ jiào yì zhī fēng. ér féi dùn bù guī, dài yǒu qí rén yǐ. gù yì chēng dùn shì wú mèn, bù shì wáng hóu. shī yún jiǎo jiǎo bái jū, zài bǐ kōng gǔ. lǐ yún rú yǒu shàng bù chén tiān zǐ, xià bù shì zhū hóu. yǔ yuē jǔ yì mín, tiān xià zhī rén guī xīn yān. suī chū chù shū tú, yǔ mò yì yòng, gè yán qí zhì, jiē jūn zǐ zhī dào yě.
蓋兼濟獨善,顯晦之殊,其事不同,由來久矣。昔夷、齊獲全於周武,華矞不 容於太公,何哉?求其心者,許以激貪之用;督其跡者,矯以教義之風。而肥遁不 歸,代有其人矣。故《易》稱「遁世無悶」,「不事王侯」。《詩》雲「皎皎白駒, 在彼空谷」。《禮》雲「儒有上不臣天子,下不事諸侯」。《語》曰「舉逸民,天 下之人歸心焉」。雖出處殊途,語默異用,各言其志,皆君子之道也。
hóng yá zhào qí shǐ, jī shān shàn qí fēng, qī rén zuò hū zhōu nián, sì hào guāng hū hàn rì. wèi jìn yǐ jiàng, qí liú yú guǎng. qí dà zhě zé qīng tiān xià, xì wàn wù qí xiǎo zhě zé ān kǔ jié, gān jiàn pín. huò yǔ shì tóng chén, suí bō lán yǐ jù shì huò wéi shí jiǎo sú, wàng jiāng hú ér dú wǎng. xiá wán yú niǎo, zuǒ yòu qín shū, shí yí lì ér zhī luò máo, yǐn shí quán ér bì sōng bǎi. fàng qíng yǔ zhòu zhī wài, zì zú huái bào zhī zhōng. rán jiē xīn xīn yú dú shàn, xiān jí jí yú jiān jì. yí qíng dé sàng, wàng huái lèi yǒu. bǐ fū mài dé hóng dào, kuāng sú bì rén, kě dé ér xiǎo, bù kě dé ér hū yě. ér shòu mìng zhé wáng, shǒu wén lìng zhǔ, mò bù shù bó jiāo chí, pú lún jié zhé, bēn zǒu yán gǔ, wéi kǒng bù dǎi zhě, hé zāi? yǐ qí dào suī wèi hóng, zhì bù kě duó, zòng wú zhōu jí zhī gōng, zhōng yǒu jiān zhēn zhī cāo, zú yǐ lì nuò fū zhī zhì, xī tān jìng zhī fēng. yǔ gǒu dé zhī tú, bù kě tóng nián gòng rì, suǒ wèi wú yòng yǐ wèi yòng, wú wèi ér wú bù wèi yě.
洪崖兆其始,箕山扇其風,七人作乎周年,四皓光乎漢日。魏、晉以降,其流 逾廣。其大者則輕天下,細萬物;其小者則安苦節,甘賤貧。或與世同塵,隨波瀾 以俱逝;或違時矯俗,望江湖而獨往。狎玩魚鳥,左右琴書,拾遺粒而織落毛,飲 石泉而庇松柏。放情宇宙之外,自足懷抱之中。然皆欣欣於獨善,鮮汲汲於兼濟。 夷情得喪,忘懷累有。比夫邁德弘道,匡俗庇人,可得而小,不可得而忽也。而受 命哲王,守文令主,莫不束帛交馳,蒲輪結轍,奔走岩谷,唯恐不逮者,何哉?以 其道雖未弘,志不可奪,縱無舟楫之功,終有堅貞之操,足以立懦夫之志,息貪競 之風。與苟得之徒,不可同年共日,所謂無用以為用,無為而無不為也。
zì shū shì jiāo fú, chún fēng dài jǐn, zhuī dāo zhī mò, jìng rù chéng qún. ér néng míng xīn wù biǎo, jiè rán lí sú, wàng gǔ dú shì, qiú yǒu qiān líng, yì yì rén yǐ! hé bì yù xiá chéng yún ér zhuī rì yuè, qióng jí tiān dì, shǐ wèi chāo yuǎn zāi!
自叔世澆浮,淳風殆盡,錐刀之末,競入成群。而能冥心物表,介然離俗,望 古獨適,求友千齡,亦異人矣!何必御霞乘雲而追日月,窮極天地,始為超遠哉!
àn wèi shū liè suī kuā féng liàng lǐ mì zhèng xiū wèi yì shì chuán. suí shū liè lǐ shì qiān cuī kuò kuò zi zé xú zé zhāng wén xǔ wèi yǐn yì chuán. jīn yǐ lǐ mì shì qiān fù qí jiā chuán, qí yú bìng biān fù piān, yǐ bèi yǐn yì chuán yún.
案《魏書》列眭夸、馮亮、李謐、鄭脩為《逸士傳》。《隋書》列李士謙、崔 廓、廓子賾、徐則、張文詡為《隱逸傳》。今以李謐、士謙附其家傳,其餘並編附 篇,以備《隱逸傳》雲。
suī kuā, yī míng xù, zhào jùn gāo yì rén yě. zǔ mài, jìn dōng hǎi wáng yuè jūn móu yuàn, hòu méi shí lè, wèi xú zhōu cì shǐ. fù suì, zì huái dào, mù róng bǎo zhōng shū lìng. kuā shǎo yǒu dà dù, bù jū xiǎo jié, dān hǎo shū chuán, wèi zēng yǐ shì wù jīng xīn. hǎo yǐn jiǔ, hào rán wù biǎo. nián sān shí, zāo fù sàng, xū bìn zhì bái, měi yī bēi kū, wén zhě wèi zhī liú tì. gāo shàng bù shì, jì qíng qiū hè. tóng jùn lǐ shùn yuàn yǔ zhī jiāo, kuā jù ér bù xǔ. bāng guó shǎo zhǎng mò bù dàn zhī. shǎo yǔ cuī hào wèi mò nì zhī jiāo. hào wèi sī tú, zòu zhēng wèi zhōng láng, cí jí bù fù. zhōu jùn bī qiǎn, bù dé yǐ, rù jīng dū, yǔ hào xiāng jiàn. jīng liú shù rì, wéi yǐn jiǔ tán xù píng shēng, bù jí shì lì. hào měi yù lùn qū zhī, jìng bù néng fā yán, qí jiàn jìng dàn rú cǐ. hào hòu suì tóu zhào shū yú kuā huái, yì bù kāi kǒu. kuā yuē: táo jiǎn, qīng yǐ wèi sī tú, hé zú yǐ cǐ láo guó shì yě? wú biàn jiāng bié. táo jiǎn, hào xiǎo míng. hào lǜ kuā jí hái, shí chéng yī luó, gèng wú jiān qí, nǎi yǐ kuā luó nèi zhī jiù zhōng, jì xiāng wéi zhí. kuā suì tuō xiāng rén shū zū zhě, miù wèi yù chē, nǎi dé chū guān. hào zhī ér tàn yuē: suī kuā dú xíng shì, běn bù yīng yǐ xiǎo zhí rǔ zhī, yòu shǐ qí rén zhàng cè fù lù, wú dāng hé cí yǐ xiè yě! shí cháo fǎ shén jùn, kuā jì sī hái, jiāng yǒu sī guī zhī jiù. hào réng xiāng zuǒ yòu, shǐ dé wú zuò. jīng nián, sòng kuā běn luó, jiān yí yǐ suǒ chéng mǎ, wèi shū xiè zhī. kuā gèng bù shòu qí luó mǎ, yì bù fù shū. jí hào méi, wèi zhī sù fú, shòu xiāng rén diào yàn, jīng yī shí nǎi zhǐ. tàn yuē: cuī gōng jì sǐ, shuí néng gèng róng suī kuā! fù fù jù lù wèi pān, dāng shí míng dá zhī shì, wèi cháng bèi xù zhī lǐ, qíng tóng péng hǎo. huò rén wèi kuā yuē: wú wén yǒu dà cái zhě bì jū guì shì, zi hé dú zài sāng yú hū? suì zhe zhī mìng lùn yǐ shì zhī. jí zú, zàng rì fù huì zhě rú shì. wú zi.
眭夸,一名旭,趙郡高邑人也。祖邁,晉東海王越軍謀掾,後沒石勒,為徐州 刺史。父邃,字懷道,慕容寶中書令。夸少有大度,不拘小節,耽好書傳,未曾以 世務經心。好飲酒,浩然物表。年三十,遭父喪,須鬢致白,每一悲哭,聞者為之 流涕。高尚不仕,寄情丘壑。同郡李順願與之交,夸拒而不許。邦國少長莫不憚之。 少與崔浩為莫逆之交。浩為司徒,奏征為中郎,辭疾不赴。州郡逼遣,不得已,入 京都,與浩相見。經留數日,唯飲酒談敘平生,不及世利。浩每欲論屈之,竟不能 發言,其見敬憚如此。浩後遂投詔書於夸懷,亦不開口。夸曰:「桃簡,卿已為司 徒,何足以此勞國士也?吾便將別。」桃簡,浩小名。浩慮夸即還,時乘一騾,更 無兼騎,乃以夸騾內之廄中,冀相維縶。夸遂托鄉人輸租者,謬為御車,乃得出關。 浩知而嘆曰:「眭夸獨行士,本不應以小職辱之,又使其人杖策復路,吾當何辭以 謝也!」時朝法甚峻,夸既私還,將有私歸之咎。浩仍相左右,始得無坐。經年, 送夸本騾,兼遺以所乘馬,為書謝之。夸更不受其騾馬,亦不復書。及浩沒,為之 素服,受鄉人弔唁,經一時乃止。嘆曰:「崔公既死,誰能更容眭夸!」婦父巨鹿 魏攀,當時名達之士,未嘗備婿之禮,情同朋好。或人謂夸曰:「吾聞有大才者必 居貴仕,子何獨在桑榆乎?」遂著《知命論》以釋之。及卒,葬日赴會者如市。無 子。
féng liàng, zì líng tōng, nán yáng rén, liáng píng běi jiāng jūn cài dào gōng zhī shēng yě. shǎo bó lǎn zhū shū, yòu dǔ hǎo fó lǐ. suí dào gōng zhì yì yáng, huì zhōng shān wáng yīng píng yì yáng, huò yān. yīng sù wén qí míng, yǐ lǐ dài jiē. liàng xìng qīng jìng, hòu yǐn jū sōng shān, gǎn yīng zhī dé, yǐ shí zhǎn jìn. yīng wáng, liàng bēn fù, jǐn qí āi tòng. xuān wǔ cháng zhào yǐ wèi yǔ lín jiān, lǐng zhōng shū shè rén, jiāng lìng shì jiǎng shí dì zhū jīng, gù cí bù xǔ. yòu yù shǐ yī zé rù jiàn, kǔ qiú yǐ fú jīn jiù cháo, suì bù qiáng bī. hái shān shù nián, yǔ sēng lǐ sòng wèi yè, shū shí yǐn shuǐ, yǒu zhōng yān zhī zhì. huì nì rén wáng chǎng shì fā, lián shān zhōng shā mén fǎ. ér liàng bèi zhí fù shàng shū shěng, shí yú rì, zhào tè miǎn xuě. liàng bù gǎn hái shān, suì yù jū jǐng míng sì, chì gěi yī shí jí qí cóng zhě shù rén. hòu sī qí jiù jū, fù hái shān shì. liàng jì yǎ ài shān shuǐ, yòu jiān gōng sī, jié jià yán lín, shén dé qī yóu zhī shì. pō yǐ cǐ wén, xuān wǔ gěi qí gōng lì, lìng yǔ shā mén tǒng sēng xiān hé nán yǐn zhēn shēn děng tóng shì sōng shān xíng shèng zhī chù, suì zào xián jū fó sì. lín quán jì qí, yíng zhì yòu měi, qū jǐn shān jū zhī miào. liàng shí chū jīng shī. yán chāng èr nián dōng, yīn yù dǔ jí, xuān wǔ chì yǐ mǎ yú sòng lìng hái shān, jū sōng gāo dào chǎng sì, shù rì zú. zhào zèng bó èr bǎi pǐ, yǐ gōng xiōng shì.
馮亮,字靈通,南陽人,梁平北將軍蔡道恭之甥也。少博覽諸書,又篤好佛理。 隨道恭至義陽,會中山王英平義陽,獲焉。英素聞其名,以禮待接。亮性清靜,後 隱居嵩山,感英之德,以時展覲。英亡,亮奔赴,盡其哀慟。宣武嘗召以為羽林監, 領中書舍人,將令侍講《十地》諸經,固辭不許。又欲使衣幘入見,苦求以幅巾就 朝,遂不強逼。還山數年,與僧禮誦為業,蔬食飲水,有終焉之志。會逆人王敞事 發,連山中沙門法。而亮被執赴尚書省,十餘日,詔特免雪。亮不敢還山,遂寓居 景明寺,敕給衣食及其從者數人。後思其舊居,復還山室。亮既雅愛山水,又兼工 思,結架岩林,甚得棲游之適。頗以此聞,宣武給其工力,令與沙門統僧暹、河南 尹甄深等同視嵩山形勝之處,遂造閒居佛寺。林泉既奇,營制又美,曲盡山居之妙。 亮時出京師。延昌二年冬,因遇篤疾,宣武敕以馬輿送令還山,居嵩高道場寺,數 日卒。詔贈帛二百匹,以供凶事。
yí jiè xiōng zi zōng, liàn yǐ yī qiàn, zuǒ shǒu chí bǎn, yòu shǒu zhí xiào jīng yī juàn, zhì shī pán shí shàng, qù rén shù lǐ wài, jī shí yú rì, nǎi fén yú shān, huī jìn chù, qǐ fó tǎ jīng cáng. chū liàng yǐ shèng dōng sàng, lián rì zhòu xuě, qióng shān huāng jiàn, niǎo shòu jī jiǒng, jiāng shī shān yě, wú suǒ fáng hù. shí yǒu shòu chūn dào rén huì xū, měi dàn wǎng kàn qí shī, fú qù chén sǎn. qín chóng zhī jī, jiāo héng zuǒ yòu, ér chū wú qīn huǐ. yī fú rú běn, wéi fēng qiàn jīn. yòu yǐ liàng shí jiù nán fāng fǎ shī xìn dà lì shí méi, yán qī zhī jiāng lái shí dì guǒ bào, kāi liàng shǒu, yǐ zhì bǎ zhōng. jīng sù, nǎi wèi chóng niǎo dào shí, pí ké zài dì, ér yì bù shāng jī tǐ. fén liáo zhī rì, yǒu sù wù wěng yù, huí rào qí bàng, zì dì shǔ tiān, mí cháo bù jué. shān zhōng dào sú yíng zhù zhě bǎi yú rén, mò bù yì yān.
遺誡兄子綜,殮以衣蒨,左手持板,右手執《孝經》一卷,置屍盤石上,去人 數里外,積十餘日,乃焚於山,灰燼處,起佛塔經藏。初、亮以盛冬喪,連日驟雪, 窮山荒澗,鳥獸飢窘,殭屍山野,無所防護。時有壽春道人惠需,每旦往看其屍, 拂去塵霰。禽蟲之跡,交橫左右,而初無侵毀。衣服如本,唯風蒨巾。又以亮識舊 南方法師信大栗十枚,言期之將來十地果報,開亮手,以置把中。經宿,乃為蟲鳥 盜食,皮殼在地,而亦不傷肌體。焚燎之日,有素霧蓊鬱,迴繞其傍,自地屬天, 彌朝不絕。山中道俗營助者百餘人,莫不異焉。
zhèng xiū, běi hǎi rén yě. shǎo yǐn yú qí nán fán gǔ zhōng, yī yán jié yǔ, bù jiāo shì sú, yǎ hǎo jīng shǐ, zhuān yì xuán mén. qián hòu zhōu jiāng, měi zhēng bù zhì. qí zhōu cì shǐ wèi lán gēn pín qiǎn zhì mìng, xiū bù dé yǐ, zàn chū jiàn lán gēn, xún hái shān shě. lán gēn shēn biǎo jiàn xiū, míng dì zhào fù yōng zhōu cì shǐ xiāo bǎo yín fǎng shí yǐ wén. huì bǎo yín zuò nì, shì bù xíng.
鄭修,北海人也。少隱於岐南凡谷中,依岩結宇,不交世俗,雅好經史,專意 玄門。前後州將,每征不至。岐州刺史魏蘭根頻遣致命,修不得已,暫出見蘭根, 尋還山舍。蘭根申表薦修,明帝詔付雍州刺史蕭寶夤訪實以聞。會寶夤作逆,事不 行。
cuī kuò, zì shì xuán, bó líng ān píng rén yě. fù zǐ yuán, qí yàn zhōu sī mǎ. kuò shǎo gū pín, mǔ jiàn, yóu shì bù wèi bāng zú suǒ chǐ. chū wèi lǐ zuǒ, lǚ féng qū rǔ, yú shì gǎn jī, táo rù shān zhōng. suì bó lǎn shū jí, duō suǒ tōng shè, shān dōng xué zhě jiē zōng zhī. jì hái xiāng, bù yīng pì mìng. yǔ zhào jùn lǐ shì qiān wèi wàng yán yǒu, shí chēng cuī lǐ. shì qiān sǐ, kuò kū zhī tòng, wèi zhī zuò chuán, shū zhī mì fǔ. shì qiān qī lú shì guǎ jū, měi jiā shì, zhé lìng rén zī kuò qǔ dìng. kuò cháng zhe lùn yán xíng míng zhī lǐ, qí yì shén jīng, wén duō bù zài. suí dà yè zhōng, zhōng yú jiā.
崔廓,字士玄,博陵安平人也。父子元,齊燕州司馬。廓少孤貧,母賤,由是 不為邦族所齒。初為里佐,屢逢屈辱,於是感激,逃入山中。遂博覽書籍,多所通 涉,山東學者皆宗之。既還鄉,不應辟命。與趙郡李士謙為忘言友,時稱崔、李。 士謙死,廓哭之慟,為之作傳,輸之秘府。士謙妻盧氏寡居,每家事,輒令人諮廓 取定。廓嘗著論言刑名之理,其義甚精,文多不載。隋大業中,終於家。
zi zé, zì zǔ jùn, qī suì néng shǔ wén. róng mào duǎn xiǎo, yǒu kǒu biàn. kāi huáng chū, qín xiào wáng jiàn zhī, shè cè gāo dì. zhào yǔ zhū rú dìng lè, shòu xiào shū láng, zhuǎn xié lǜ láng. tài cháng qīng sū wēi yǎ zhòng zhī. mǔ yōu qù zhí, xìng zhì xiào, shuǐ jiāng bù rù kǒu zhě wǔ rì. hòu zhēng wèi hé nán yù zhāng èr wáng shì dú, měi gèng rì lái wǎng èr wáng zhī dì. jí hé nán wèi jìn wáng, zhuǎn jì shì cān jūn, zì cǐ qù yù zhāng. wáng zhòng zhī bù yǐ, yí zé shū yuē:
子賾,字祖浚,七歲能屬文。容貌短小,有口辯。開皇初,秦孝王薦之,射策 高第。詔與諸儒定樂,授校書郎,轉協律郎。太常卿蘇威雅重之。母憂去職,性至 孝,水漿不入口者五日。後征為河南、豫章二王侍讀,每更日來往二王之第。及河 南為晉王,轉記室參軍,自此去豫章。王重之不已,遺賾書曰:
xī hàn shì xī jīng, liáng wáng jiàn guó, píng tái dōng yuàn, mù yì rú lín, mǎ qīng cí wǔ qí zhī guān, méi chéng bà hóng nóng zhī shǒu. měi lǎn shǐ chuán, cháng qiè guài zhī: hé nǎi tuō lüè guān róng, qī chí fān dǐ? yǐ jīn wàng gǔ, fāng zhī yǎ zhì. bǐ èr zi zhě, qǐ tú rán zāi! zú xià bó wén qiáng jì, gōu shēn zhì yuǎn, shì hàn chén zhī sān qiè, shì zhì měng shān duì liáng xiāng zhī wǔ chē, ruò tūn yún mèng. wú xiōng qīn xián zhòng shì, jìng ài wàng pí, xiān zhú guō kuí zhī gōng, cháng zhì mù shēng zhī lǐ. jīn zhě zhòng kāi tǔ yǔ, gèng shì shān hé. dì fāng qī bǎi, láo lóng qū fù chéng jiān qī shí, bāo jǔ lín zī. dà qǐ nán yáng, fāng kāi dōng gé. xiǎng dé fèng fēi gài, yè zhǎng jū, jí dài yán, niè zhū lǚ, gē shān guì zhī yǎn jiǎn, fù chí zhú zhī tán luán. qí chóng guì yě rú bǐ, qí fēng liú yě rú cǐ, xìng shèn xìng shèn, hé lè rú zhī! gāo shì shàng jīng, yǒu huái dé zǔ cái xiè tiān rén, duō cán zi jiàn. shū bù jǐn yì, níng qí fán cí.
昔漢氏西京,梁王建國,平台東苑,慕義如林,馬卿辭武騎之官,枚乘罷弘農 之守。每覽史傳,嘗竊怪之:何乃脫略官榮,棲遲籓邸?以今望古,方知雅志。彼 二子者,豈徒然哉!足下博聞強記,鈎深致遠,視漢臣之三篋,似陟蒙山;對梁相 之五車,若吞雲夢。吾兄欽賢重士,敬愛忘疲,先築郭隗之宮,常置穆生之醴。今 者重開土宇,更誓山河。地方七百,牢籠曲阜;城兼七十,包舉臨淄。大啟南陽, 方開東閤。想得奉飛蓋,曳長裾,藉玳筵,躡珠履,歌山桂之偃蹇,賦池竹之檀欒。 其崇貴也如彼,其風流也如此,幸甚幸甚,何樂如之!高視上京,有懷德祖;才謝 天人,多慚子建。書不盡意,寧俟繁辭。
zé dá yuē:
賾答曰:
yī zuó fú fèng jiào shū, róng kuàng fēi héng, xīn líng zì shī. ruò nǎi lǐ gāo xiàng xì, guǎn hé sī ér bù jiě shì fù shān hǎi, guō pú zhù ér wèi xiáng. zhì yú wǔ sè xiàng xuān, bā yīn fán huì, fèng míng bù zú yù, lóng zhāng mò zhī bǐ. wú zhá zhī lùn zhōu sòng, jù jǐn yú yáng yǐng kè zhī zòu yáng chūn, shuí néng fù jié? fú wéi lìng wáng diàn xià, bǐng rùn tiān huáng, chéng huī rì guān, yǎ dào mài yú dōng píng, wén yì gāo yú běi hǎi. hàn zé mǎ qiān xiāo wàng, jìn zé péi kǎi zhāng huá. jī shù téng shēng, yuān chí bō měi, wàng wǒ qīng chén, yōu rán lù jué.
一昨伏奉教書,榮貺非恆,心靈自失。若乃理高《象系》,管輅思而不解;事 富《山海》,郭璞注而未詳。至於五色相宣,八音繁會,鳳鳴不足喻,龍章莫之比。 吳札之論《周頌》,詎盡揄揚;郢客之奏《陽春》,誰能赴節?伏惟令王殿下,稟 潤天潢,承輝日觀,雅道邁於東平,文藝高於北海。漢則馬遷、蕭望,晉則裴楷、 張華。雞樹騰聲,鵷池播美,望我清塵,悠然路絕。
zǔ jùn yàn nán zhuì kè, hé shuò duò yóu, běn wú yì yú xī yán, qǐ yǒu xīn yú mù lìn. wèi cháng jù yíng yìng xuě, xuán tóu cì gǔ. dú lùn wéi qǔ yī piān, pī zhuāng bù guò yíng chǐ. kuàng fù sāng yú jiàn mù, lí huò lǚ kōng, jǔ zhú wú chéng, chuān yáng jǐn qì. dàn yǐ yàn qiú mǎ shǒu, xuē yǎng jī míng, miù chǐ hóng yí, xū bān jì. xié tài shān ér chāo hǎi, bǐ bào dé ér fēi nán yīn kūn lún yǐ wèi chí, pǐ chóu ēn ér fǎn yì.
祖浚燕南贅客,河朔惰游,本無意於希顏,豈有心於慕藺。未嘗聚螢映雪,懸 頭刺股。讀《論》唯取一篇,披《莊》不過盈尺。況復桑榆漸暮,藜藿屢空,舉燭 無成,穿楊盡棄。但以燕求馬首,薛養雞鳴,謬齒鴻儀,虛班驥IZ。挾太山而超 海,比報德而非難;堙崑崙以為池,匹酬恩而反易。
hū shǔ zhōu tóng xī ruì, táng shuǐ chéng jiā, mén yǒu jiāng xiāng, shù yí táo lǐ. zhēn lóng jiāng xià, shuí hǎo yǒu míng làn chuī xiān táo, hé xū bié tīng. dàn cí zhǐ yì yáng, sǔn shàng yì xià, jiāng hǎi suǒ yǐ chēng wáng, qiū líng wèi zhī bù dǎi. cáo zhí tǎng yù wén gāo lùn, zé bù yǔn lìng míng yáng xiū ruò qiè zài xià fēng, yì jù kuī chún dé. wú rèn hé dài zhī zhì, jǐn fèng qǐ yǐ wén.
忽屬周桐錫瑞,唐水承家,門有將相,樹宜桃李。真龍將下,誰好有名;濫吹 先逃,何須別聽。但慈旨抑揚,損上益下,江海所以稱王,丘陵為之不逮。曹植儻 豫聞高論,則不殞令名;楊脩若竊在下風,亦詎虧淳德。無任荷戴之至,謹奉啟以 聞。
yù zhāng dé shū, jī mǐ wǔ shí shí, bìng yī fú qián bó. shí jìn dǐ wén hàn, duō chéng qí shǒu. wáng rù dōng gōng, chú tài zǐ zhāi shuài, é jiān shè rén. jí yuán dé tài zǐ hōng, yǐ jí guī yú jiā. hòu zhēng qǐ jū shè rén.
豫章得書,齎米五十石,並衣服、錢帛。時晉邸文翰,多成其手。王入東宮, 除太子齋帥,俄兼舍人。及元德太子薨,以疾歸於家。後征起居舍人。
dà yè sì nián, cóng jià fén yáng gōng, cì hé yáng zhèn. lán tián lìng wáng tán yú lán tián shān dé yī yù rén, zhǎng sān sì cùn, zhe dà lǐng yī, guān zé. zòu zhī. zhào wèn qún chén, mò yǒu shí zhě. zé dá yuē: jǐn àn: hàn wén dì yǐ qián, wèi yǒu guān zé, jí shì wén dì yǐ lái suǒ zhì yě. chén jiàn wèi dà sī nóng lú yuán míng zhuàn sōng gāo shān miào jì yún: yǒu shén rén, yǐ yù wèi xíng, xiàng zhǎng shù cùn, huò chū huò yǐn, chū zé lìng shì yán zhǎng. fú wéi bì xià, yīng tiān shùn rén, dìng dǐng sōng luò, yuè shén zì jiàn, chén gǎn chēng qìng. yīn zài bài, bǎi guān bì hè. tiān zǐ dà yuè, cì jiān èr bǎi pǐ. cóng jià wǎng tài shān, zhào wèn zé yuē: hé chù yǒu yáng cháng bǎn? zé dá yuē: chén àn hàn shū dì lǐ zhì, shàng dǎng hú guān xiàn yǒu yáng cháng bǎn. dì yuē: bú shì. yòu dá yuē: chén àn huáng fǔ shì ān zhuàn dì shū. yún tài yuán běi jiǔ shí lǐ, yǒu yáng cháng bǎn. dì yuē: shì yě. yīn wèi niú hóng yuē: cuī zǔ jùn suǒ wèi wèn yī zhī èr.
大業四年,從駕汾陽宮,次河陽鎮。藍田令王曇於藍田山得一玉人,長三四寸, 著大領衣,冠幘。奏之。詔問群臣,莫有識者。賾答曰:「謹案:漢文帝已前,未 有冠幘,即是文帝以來所制也。臣見魏大司農盧元明撰《嵩高山廟記》云:『有神 人,以玉為形,像長數寸,或出或隱,出則令世延長。』伏惟陛下,應天順人,定 鼎嵩、雒,岳神自見,臣敢稱慶。」因再拜,百官畢賀。天子大悅,賜縑二百匹。 從駕往太山,詔問賾曰:「何處有羊腸坂?」賾答曰:「臣案《漢書地理志》,上 黨壺關縣有羊腸坂。」帝曰:「不是。」又答曰:「臣案皇甫士安撰《地書》。雲 太原北九十里,有羊腸坂。」帝曰:「是也。」因謂牛弘曰:「崔祖浚所謂問一知 二。」
wǔ nián, shòu zhào yǔ zhū rú zhuàn qū yǔ tú zhì èr bǎi wǔ shí juǎn, zòu zhī. dì bù shàn zhī, gèng lìng yú shì jī xǔ shàn xīn yǎn wèi liù bǎi juǎn. yǐ fù yōu qù zhí, xún qǐ lìng shì shì. liáo dōng zhī yì, shòu yīng yáng zhǎng shǐ. zhì liáo dōng jùn xiàn míng, jiē zé zhī yì yě. fèng zhào zuò dōng zhēng jì. jiǔ nián, chú yuè wáng zhǎng shǐ. yú shí shān dōng dào zéi fēng qǐ, dì lìng fǔ wèi gāo yáng xiāng guó, guī shǒu zhě bā bǎi yú rén. shí èr nián, cóng jià jiāng dū. yǔ wén huà jí zhī shì dì yě, yǐn wèi zhù zuò láng, chēng jí bù qǐ. zài lù fā jí, zú yú péng chéng, nián liù shí jiǔ.
五年,受詔與諸儒撰《區宇圖志》二百五十卷,奏之。帝不善之,更令虞世基、 許善心演為六百卷。以父憂去職,尋起令視事。遼東之役,授鷹揚長史。置遼東郡 縣名,皆賾之議也。奉詔作《東征記》。九年,除越王長史。於時山東盜賊蜂起, 帝令撫慰高陽、襄國,歸首者八百餘人。十二年,從駕江都。宇文化及之弒帝也, 引為著作郎,稱疾不起。在路發疾,卒於彭城,年六十九。
zé yǔ hé nán yuán shàn hé dōng liǔ qiǎo yán tài yuán wáng shào wú xìng yáo chá láng yá zhū gé yǐng xìn dōu liú chāo hé jiān liú xuàn xiāng shàn, měi yīn xiū jià, qīng tán jìng rì. suǒ zhe cí fù bēi zhì shí yú wàn yán, zhuàn qià wén zhì qī juǎn, bā dài sì kē zhì sān shí juǎn. wèi jí shī xíng, jiāng dū qīng fù, xián wèi wēi jìn.
賾與河南元善、河東柳{巧言}、太原王劭、吳興姚察、琅琊諸葛潁、信都劉焯、 河間劉炫相善,每因休假,清談竟日。所著詞、賦、碑、志十餘萬言,撰《洽聞志》 七卷,《八代四科志》三十卷。未及施行,江都傾覆,咸為煨燼。
xú zé, dōng hǎi tán rén yě. yòu shěn jìng, guǎ shì yù, shòu yè yú zhōu hóng zhèng, shàn sān xuán, jīng yú lùn yì, shēng shàn dū yì. zé tàn yuē: míng zhě shí zhī bīn, wú qí wèi bīn hū! suì huái qī yǐn zhī cāo, zhàng cè rù jìn yún shān. hòu xué zhě shù bǎi rén kǔ qǐng jiào shòu, zé xiè ér qiǎn zhī. bù qǔ qī, cháng fú jīn hè. chén tài jiàn zhōng, yīng zhào lái qì yú zhì zhēn guān. qī yuè, yòu cí rù tiān tāi shān. yīn jué lì yǎng xìng, suǒ zī wéi sōng shuǐ ér yǐ, suī lóng dōng hù hán, bù fú mián xù. tài fù xú líng wèi zhī kān shān lì sòng.
徐則,東海郯人也。幼沈靜,寡嗜欲,受業於周弘正,善三玄,精於論議,聲 擅都邑。則嘆曰:「名者實之賓,吾其為賓乎!」遂懷棲隱之操,杖策入縉雲山。 後學者數百人苦請教授,則謝而遣之。不娶妻,常服巾褐。陳太建中,應召來憩於 至真觀。期月,又辭入天台山。因絕粒養性,所資唯松水而已,雖隆冬冱寒,不服 綿絮。太傅徐陵為之刊山立頌。
chū zài jìn yún shān, tài jí zhēn rén xú jūn jiàng zhī yuē: rǔ nián chū bā shí, dāng wèi wáng zhě shī, rán hòu dé dào yě. jìn wáng guǎng zhèn yáng zhōu, wén qí míng, shǒu shū zhào zhī yuē: fū dào dé zhòng miào, fǎ tǐ zì rán, bāo hán èr yí, hùn chéng wàn wù, rén néng hóng dào, dào bù xū xíng. xiān shēng lǚ dé yǎng kōng, zōng xuán qí wù, shēn xiǎo yì lǐ, pō wèi fǎ mén. yuè xìng chōng xuán, tián shén xū bái, cān sōng ěr shù, qī xī yān xiá. wàng chì chéng ér dài fēng yún, yóu yù táng ér jià lóng fèng. suī fù cáng míng tái yuè, yóu qiě téng shí jiāng huái. jí shén jiā yóu, yǒu láo wù mèi. qīn chéng sù dào, jiǔ jī xū jīn, cè xí yōu rén, mèng xiǎng yán xué. shuāng fēng yǐ lěng, hǎi qì jiāng hán, yǎn xī mào lín, dào tǐ xiū yù. xī shāng shān sì hào, qīng jǔ hàn tíng huái nán bā gōng, lái yí fān dǐ. gǔ jīn suī yì, shān gǔ bù shū. shì cháo zhī yǐn, qián xián yǐ shuō. dǎo fán shù shèng. fēi xiān shēng ér shuí? gù qiǎn shǐ rén, wǎng bǐ yán qǐng, xiǎng wú láo dōng bó, bì rán lái sī, bù dài pú lún, qù bǐ kōng gǔ. xī néng qū jǐ, zhù wàng pī yún. zé wèi mén rén yuē: wú jīn nián bā shí yī, wáng lái zhào wǒ, xú jūn zhī zhǐ, xìn ér bù zhēng. yú shì suì yì yáng zhōu. jìn wáng jiāng qǐng shòu dào fǎ, zé cí yǐ shí rì bù biàn. qí hòu xī zhōng, mìng dài zhě qǔ xiāng huǒ, rú píng cháng cháo lǐ zhī yí, zhì yú wǔ gēng ér sǐ. zhī tǐ róu ruò rú shēng, tíng liú shù xún, yán sè bù biàn. jìn wáng xià shū yuē: tiān tāi zhēn yǐn dōng hǎi xú xiān shēng, xū què jū zōng, chōng xuán chéng dé, qí wù chù wài, jiǎn xíng ān shēn. cǎo hè pú yī, cān sōng ěr, qī yǐn líng yuè, wǔ shí yú nián. zhuō yǐ xiān cái, piāo rán téng qì, qiān xún wàn qǐng, mò cè qí yá. guǎ rén qīn chéng dào fēng, jiǔ cān dé sù, pín qiǎn shǐ hū, yuǎn cǐ yán qū, jì dé qián shòu shàng fǎ, shì jiàn liáng yuán. zhì zhǐ fǔ ěr, wèi yān xún rì, yàn chén yǔ huà, fǎn zhēn líng fǔ. shēn tǐ róu ruǎn, yán sè bù biàn, jīng fāng suǒ wèi shī jiě dì xiān zhě zāi. chéng fù shī lǐ wèi shēn, ér xīn xǔ yǒu zài, suī wàng dá huà, yóu chuàng yú huái. sàng shì suǒ zī, suí xū gōng gěi. ní cháng yǔ gài, jì qiě téng yún kōng guǒ yú yī, jù jí fén lǒng? dàn zhàng xì zài ěr, kě tóng sú fǎ. yí qiǎn shǐ rén, sòng hái tiān tāi dìng zàng.
初在縉雲山,太極真人徐君降之曰:「汝年出八十,當為王者師,然後得道也。」 晉王廣鎮揚州,聞其名,手書召之曰:「夫道得眾妙,法體自然,包涵二儀,混成 萬物,人能弘道,道不虛行。先生履德養空,宗玄齊物,深曉義理,頗味法門。悅 性沖玄,恬神虛白,餐松餌術,棲息煙霞。望赤城而待風雲,游玉堂而駕龍鳳。雖 復藏名台岳,猶且騰實江、淮。藉甚嘉猷,有勞寤寐。欽承素道,久積虛襟,側席 幽人,夢想岩穴。霜風已冷,海氣將寒,偃息茂林,道體休悆。昔商山四皓,輕舉 漢庭;淮南八公,來儀籓邸。古今雖異,山谷不殊。市朝之隱,前賢已說。導凡述 聖。非先生而誰?故遣使人,往彼延請,想無勞東帛,賁然來思,不待蒲輪,去彼 空谷。希能屈己,佇望披雲。」則謂門人曰:「吾今年八十一,王來召我,徐君之 旨,信而不征。」於是遂詣揚州。晉王將請受道法,則辭以時日不便。其後夕中, 命待者取香火,如平常朝禮之儀,至於五更而死。支體柔弱如生,停留數旬,顏色 不變。晉王下書曰:「天台真隱東海徐先生,虛確居宗,沖玄成德,齊物處外,檢 行安身。草褐蒲衣,餐松餌,棲隱靈岳,五十餘年。卓矣仙才,飄然騰氣,千尋 萬頃,莫測其涯。寡人欽承道風,久餐德素,頻遣使乎,遠此延屈,冀得虔受上法, 式建良緣。至止甫爾,未淹旬日,厭塵羽化,反真靈府。身體柔軟,顏色不變,經 方所謂屍解地仙者哉。誠復師禮未申,而心許有在,雖忘怛化,猶愴於懷。喪事所 資,隨須供給。霓裳羽蓋,既且騰雲;空槨余衣,詎藉墳壟?但杖舄在爾,可同俗 法。宜遣使人,送還天台定葬。」
shì shí, zì jiāng dū zhì tiān tāi, zài dào duō jiàn zé tú bù, yún dé fàng hái. zhì qí jiù jū, qǔ jīng shū dào fǎ, fēn qiǎn dì zǐ, réng lìng jìng sǎo yī fáng, yuē: ruò yǒu kè zhì, yí yán zhī yú cǐ. rán hòu kuà shí liáng ér qù, bù zhī suǒ zhī. xū yú shī jiù zhì, zhī qí líng huà, shí nián bā shí èr. jìn wáng wén ér yì yì zhī, fèng wù qiān duàn, qiǎn huà gōng tú qí zhuàng, lìng liǔ qiǎo yán wèi zhī zàn.
是時,自江都至天台,在道多見則徒步,雲得放還。至其舊居,取經書道法, 分遣弟子,仍令淨掃一房,曰:「若有客至,宜延之於此。」然後跨石樑而去,不 知所之。須臾屍柩至,知其靈化,時年八十二。晉王聞而益異之,賵物千段,遣畫 工圖其狀,令柳{巧言}為之贊。
shí yǒu jiàn ān sòng yù quán huì jī kǒng dào mào dān yáng wáng yuǎn zhī děng, yì xíng pì gǔ dào, yǐ sōng shuǐ zì gěi, jiē wèi yáng dì suǒ zhòng.
時有建安宋玉泉、會稽孔道茂、丹陽王遠知等,亦行辟穀道,以松水自給,皆 為煬帝所重。
zhāng wén xǔ, hé dōng rén yě. fù jū, kāi huáng zhōng, wèi huán shuǐ lìng, yǐ qīng zhèng wén. wén xǔ bó lǎn qún shū, tè jīng sān lǐ. suí wén dì fāng yǐn tiān xià míng rú shuò xué zhī shì, wén xǔ shí yóu tài xué, bó shì fáng huī yuǎn děng mò bù tuī fú zhī. shū shì yù shǐ huáng fǔ dàn, yī shí cháo yàn, héng zhí dì zǐ zhī lǐ, yǐ suǒ chéng mǎ jiù xué yāo qū. wén xǔ suì měi qiān mǎ bù jìn, yì zài bù yīn rén zì zhì yě. yòu pú shè sū wēi wén ér zhào zhī, yǔ yǔ dà yuè, quàn lìng cóng guān, wén xǔ gù cí. rén shòu mò, xué fèi, wén xǔ cè zhàng ér guī, guàn yuán wèi yè. zhōu jùn pín jǔ, jiē bù yīng mìng. shì mǔ yǐ xiào wén. měi yǐ dé huà rén, xiāng dǎng pō yí fēng sú. cháng yǒu rén yè zhōng qiè yì qí mài zhě, jiàn ér bì zhī. dào yīn gǎn wù, qì mài ér xiè. wén xǔ wèi yù zhī, zì shì bù yán, gù lìng chí qù. jīng shù nián, dào zhě xiàng xiāng rén shuō zhī, shǐ wèi yuǎn jìn suǒ xī. lín jiā zhú qiáng, xīn yǒu bù zhí, wén xǔ yīn huǐ jiù dǔ yǐ yīng zhī. wén xǔ cháng yǒu yāo jí, huì yī zhě zì yán shàn jìn, wén xǔ lìng jìn zhī, suì wèi dāo suǒ shāng, zhì yú dùn fú chuáng zhěn. yī zhě kòu tóu qǐng zuì. wén xǔ jù qiǎn zhī, yīn wèi yǐn, wèi qī zǐ yuē: wú zuó fēng xuàn, luò kēng suǒ zhì. qí yǎn rén duǎn, jiē cǐ lèi yě. zhōu xiàn yǐ qí pín sù, jiāng jiā zhèn xù, zhé cí bù shòu. cháng xián jū wú shì, cóng róng tàn yuē: lǎo rǎn rǎn ér jiāng zhì, kǒng xiū míng zhī bù lì! yǐ rú yì jī jǐ zì lè, jiē yǒu chù suǒ, shí rén fāng zhī mǐn zi qiān yuán xiàn yān. zhōng yú jiā, xiāng rén wèi lì bēi sòng, hào yuē zhāng xiān shēng.
張文詡,河東人也。父琚,開皇中,為洹水令,以清正聞。文詡博覽群書,特 精《三禮》。隋文帝方引天下名儒碩學之士,文詡時游太學,博士房暉遠等莫不推 伏之。書侍御史皇甫誕,一時朝彥,恆執弟子之禮,以所乘馬就學邀屈。文詡遂每 牽馬步進,意在不因人自致也。右僕射蘇威聞而召之,與語大悅,勸令從官,文詡 固辭。仁壽末,學廢,文詡策杖而歸,灌園為業。州郡頻舉,皆不應命。事母以孝 聞。每以德化人,鄉黨頗移風俗。嘗有人夜中竊刈其麥者,見而避之。盜因感悟, 棄麥而謝。文詡慰諭之,自誓不言,固令持去。經數年,盜者向鄉人說之,始為遠 近所悉。鄰家築牆,心有不直,文詡因毀舊堵以應之。文詡常有腰疾,會醫者自言 善禁,文詡令禁之,遂為刀所傷,至於頓伏床枕。醫者叩頭請罪。文詡遽遣之,因 為隱,謂妻子曰:「吾昨風眩,落坑所致。」其掩人短,皆此類也。州縣以其貧素, 將加賑恤,輒辭不受。嘗閒居無事,從容嘆曰:「老冉冉而將至,恐修名之不立!」 以如意擊幾自樂,皆有處所,時人方之閔子騫、原憲焉。終於家,鄉人為立碑頌, 號曰張先生。
lùn yuē: gǔ zhī suǒ wèi yǐn yì zhě, fēi fú qí shēn ér bù jiàn yě, fēi bì qí yán ér bù chū yě, fēi cáng qí zhì ér bù fā yě. gài yǐ tián dàn wèi xīn, bù jiǎo bù mèi, ān shí chù shùn, yǔ wù wú sī zhě yě. suī kuā wàng huái yīng miǎn, bì zhì qiū yuán, huò yǐn bù wéi qīn, zhēn bù jué sú huò bù jiào ér quàn, xū wǎng shí guī, fēi yǒu zì rán chún dé, qí shú néng zhì cǐ? rán wén xǔ jiàn shāng wú yùn, xú zé zhì zài shěn míng, bù kě qīn shū, mò néng guì jiàn, jiē kě wèi bào piáo zhī shì yǐ. cuī kuò gǎn yú qū rǔ, suì yǐ féi dùn jiàn chēng zǔ jùn wén jí zhī měi, zú yǐ kè lóng táng gòu. fù zǐ suī dòng jìng shū fāng, qí yú chéng míng yī yě, měi zāi!
論曰:古之所謂隱逸者,非伏其身而不見也,非閉其言而不出也,非藏其智而 不發也。蓋以恬淡為心,不皦不昧,安時處順,與物無私者也。眭夸忘懷纓冕,畢 志丘園,或隱不違親,貞不絕俗;或不教而勸,虛往實歸,非有自然純德,其孰能 至此?然文詡見傷無慍,徐則志在沈冥,不可親疏,莫能貴賤,皆可謂抱朴之士矣。 崔廓感於屈辱,遂以肥遁見稱;祖浚文籍之美,足以克隆堂構。父子雖動靜殊方, 其於成名一也,美哉!