kù lì
酷吏

yú luò hóu hú ní lǐ hóng zhī zǐ shén zhāng shè tí zhào bà cuī xiān dǐ zhēn tián shì yàn róng yuán hóng sì wáng wén tóng
於洛侯 胡泥 李洪之子神 張赦提趙霸 崔暹 邸珍 田式 燕榮 元弘嗣 王文同

fū wèi guó zhī tǐ yǒu sì yān: yī yuē rén yì, èr yuē lǐ zhì, sān yuē fǎ lìng, sì yuē xíng fá. rén yì lǐ zhì, jiào zhī běn yě fǎ lìng xíng fá, jiào zhī mò yě. wú běn bù lì, wú mò bù chéng. rán jiào huà yuǎn ér xíng fá jìn, kě yǐ zhù huà ér bù kě yǐ zhuān xíng, kě yǐ lì wēi ér bù kě yǐ fán yòng. lǎo zǐ yuē: qí zhèng chá chá, qí rén quē quē. yòu yuē: fǎ lìng zī zhāng, dào zéi duō yǒu. rán zé, lìng zhī fán kē, lì zhī yán kù, bù kě zhì huà, bǎi shì kě zhī. kǎo lǎn qián zài, yǒu shí ér yòng zhī yǐ.
夫為國之體有四焉：一曰仁義，二曰禮制，三曰法令，四曰刑罰。仁義、禮制， 教之本也；法令、刑罰，教之末也。無本不立，無末不成。然教化遠而刑罰近，可 以助化而不可以專行，可以立威而不可以繁用。老子曰：「其政察察，其人缺缺。」 又曰：「法令滋章，盜賊多有。」然則，令之煩苛，吏之嚴酷，不可致化，百世可 知。考覽前載，有時而用之矣。

xī qín rèn yù lì, zhě yī mǎn dào. hàn gé qí fēng, jiǎo wǎng guò zhèng, jìn gāng shū kuò, suì lòu tūn zhōu. gù dà jiān jù huá, fàn yì bèi lǐ. zhì dōu níng chéng zhī lún, měng qì fèn fā, cuī lā xiōng xié, yī qiè yǐ jiù shí bì. suī guāi jiào yì, huò yǒu suǒ qǔ yān. yú luò hóu zhī tú, qián shū biān zhī kù lì. huò yīn yú xù, huò yǐ wēi gōng, zāo yù shí lái, tiǎn qiè gāo wèi. sì qí biǎn xìng, duō xíng wú lǐ, jūn zǐ xiǎo rén, xián lí qí dú. fán suǒ lì zhí, mò bù lǐn rán. jū qí xià zhě, shì zhī rú shé huī guò qí jìng zhě, táo zhī rú kòu chóu. yǔ rén zhī ēn, xīn fēi hǎo shàn jiā rén zhī zuì, shì fēi jí è. qí suǒ chī rǔ, duō zài wú gū. chá qí suǒ wèi, chái láng zhī bù ruò yě. qí jìn jiān chú huá, dài yǔ zhì níng zhī lún yì hū. jūn zǐ jiàn zhī, gù biān yú kù lì.
昔秦任獄吏，赭衣滿道。漢革其風，矯枉過正，禁綱疏闊，遂漏吞舟。故大奸 巨猾，犯義悖禮。郅都、寧成之倫，猛氣奮發，摧拉凶邪，一切以救時弊。雖乖教 義，或有所取焉。於洛侯之徒，前書編之《酷吏》。或因餘緒，或以微功，遭遇時 來，忝竊高位。肆其褊性，多行無禮，君子小人，咸罹其毒。凡所蒞職，莫不懍然。 居其下者，視之如蛇虺；過其境者，逃之如寇讎。與人之恩，心非好善；加人之罪， 事非疾惡。其所笞辱，多在無辜。察其所為，豺狼之不若也。其禁奸除猾，殆與郅、 寧之倫異乎。君子賤之，故編於《酷吏》。

wèi yǒu yú luò hóu hú ní lǐ hóng zhī gāo zūn zhāng shè tí yáng zhǐ cuī xiān lì dào yuán gǔ kǎi. qí yǒu dǐ zhēn sòng yóu dào lú fěi bì yì yún. zhōu shū bù lì cǐ piān. suí shū yǒu kù dí shì wén tián shì yàn róng zhào zhòng qīng cuī hóng dù yuán hóng sì wáng wén tóng. jīn jiǎn gāo zūn yáng zhǐ lì dào yuán gǔ kǎi sòng yóu dào lú fěi bì yì yún kù dí shì wén zhào zhòng qīng cuī hóng dù gè cóng qí jiā chuán, qí yú bìng liè yú cǐ yún.
魏有於洛侯、胡泥、李洪之、高遵、張赦提、羊祉、崔暹、酈道元、谷楷。齊 有邸珍、宋游道、盧斐、畢義雲。《周書》不立此篇。《隋書》有庫狄士文、田式、 燕榮、趙仲卿、崔弘度、元弘嗣、王文同。今檢高遵、羊祉、酈道元、谷楷、宋游 道、盧斐、畢義雲、庫狄士文、趙仲卿、崔弘度各從其家傳，其餘並列於此雲。

yú luò hóu, dài rén yě. wèi qín zhōu cì shǐ, tān kù ān rěn. bù rén fù chì duó rén lǚ shèng jìng chán yī jù, luò hóu zhé biān fù chì yī bǎi, jié qí yòu wàn. bǎi xìng wáng lǒng kè cì shā rén wáng qiāng nú wáng yù èr rén, yī lǜ zuì sǐ. ér luò hóu shēng bá lǒng kè shé, cì qí běn, bìng cì xiōng fù èr shí yú chuāng. lǒng kè bù kān kǔ tòng, suí dāo zhàn dòng. nǎi lì sì zhù, zhé qí shǒu zú. mìng jiāng jué, shǐ zhǎn qí shǒu, zhī jiě sì tǐ, fēn xuán dào lù. jiàn zhě wú bù shāng chǔ tàn è. bǎi xìng wáng yuán shòu děng yī shí fǎn pàn. yǒu sī jiū hé, xiào wén zhào shǐ zhě yú zhōu cháng xíng rén chù, xuān gào bīng rén, rán hòu zhǎn luò hóu yǐ xiè bǎi xìng.
於洛侯，代人也。為秦州刺史，貪酷安忍。部人富熾奪人呂勝脛纏一具，洛侯 輒鞭富熾一百，截其右腕。百姓王隴客刺殺人王羌奴、王愈二人，依律罪死。而洛 侯生拔隴客舌，刺其本，並刺胸腹二十餘瘡。隴客不堪苦痛，隨刀戰動。乃立四柱， 磔其手足。命將絕，始斬其首，支解四體，分懸道路。見者無不傷楚嘆愕。百姓王 元壽等一時反叛。有司糾劾，孝文詔使者於州常刑人處，宣告兵人，然後斬洛侯以 謝百姓。

hú ní, dài rén yě. lì guān zhì sī wèi jiān, cì jué yǒng chéng hóu. ní lǜ lēi jìn zhōng, bù dàn háo guì. diàn zhōng shàng shū shū sūn hóu tóu yīng nèi zhí ér què yú yī shí, ní yǐ fǎ shéng zhī. hóu tóu shì chǒng, suì yǔ kǒu zhèng. xiào wén wén ér jiā yān, cì ní yī fú yī xí, chū wèi yōu zhōu cì shǐ, jiǎ fàn yáng. yǐ běi píng yáng ní shuò xué, suì biǎo jiàn zhī. zhuǎn wèi dìng zhōu cì shǐ. yǐ bào nüè, xíng fá kù làn, shòu nà huò huì, huī hái lù zhī. jiāng jiù fǎ, xiào wén lín tài huá diàn yǐn jiàn, qiǎn shì chén xuān zhào zé zhī, suì jiù jiā cì jǐn.
胡泥，代人也。歷官至司衛監，賜爵永成侯。泥率勒禁中，不憚豪貴。殿中尚 書叔孫侯頭應內直而闕於一時，泥以法繩之。侯頭恃寵，遂與口諍。孝文聞而嘉焉， 賜泥衣服一襲，出為幽州刺史，假范陽。以北平陽尼碩學，遂表薦之。轉為定州刺 史。以暴虐，刑罰酷濫，受納貨賄，徽還戮之。將就法，孝文臨太華殿引見，遣侍 臣宣詔責之，遂就家賜盡。

lǐ hóng zhī, běn míng wén tōng, héng nóng rén yě. shǎo wèi shā mén, wǎn nǎi hái sú. zhēn jūn zhōng, wèi dí dào hù jūn, cì jué ān yáng nán. huì yǒng chāng wáng rén suí tài wǔ nán zhēng, dé yuán hòu zǐ mèi èr rén, hóng zhī qián xiāng xiǎng yí, jié wèi xiōng dì, suì biàn rú qīn. pō dé yuán hòu zài nán xiōng dì míng zì, nǎi gǎi míng hóng zhī. jí rén zuò shì zhū, yuán hòu rù gōng, de xìng yú wén chéng, shēng xiàn wén. yuán hòu lín bēng, tài hòu wèn qí qīn, yīn yán hóng zhī wèi xiōng. yǔ xiāng jué jīng rì, jù tiáo liè nán fāng zhū xiōng zhēn zhī děng, shǒu yǐ fù hóng zhī. suì hào wèi xiàn wén qīn jiù. tài ān zhōng, zhēn zhī děng xiōng dì zhì dōu, yǔ hóng zhī xiāng jiàn, xù yuán hòu píng shēng gù shì, jì zhǎng yòu wèi kūn jì. yǐ wài qī wèi hé nèi tài shǒu, jìn jué rèn chéng hóu, wēi yí yī tóng cì shǐ. hé nèi běi lián shàng dǎng, nán jiē wǔ láo, dì xiǎn rén hàn, shù wèi jié hài, zhǎng lì bù néng jìn. hóng zhī zhì jùn, yán shè kē fáng, mù zhǎn zéi zhě, biàn jiā zhòng shǎng, qín quàn wù běn, dào zéi zhǐ xī. zhū chú jiān dǎng, guò wèi kù nüè. hòu wèi huái zhōu cì shǐ, fēng hàn jùn gōng, zhēng bài nèi dōu dà guān. hé xī qiāng hú lǐng bù luò fǎn pàn, xiàn wén qīn zhēng, mìng hóng zhī yǔ shì zhōng dōng jùn wáng lù dìng zǒng tǒng zhū jūn. yú jià zhì bīng zhōu, zhào hóng zhī wèi hé xī dōu jiāng, tǎo shān hú. jiē bǎo xiǎn jù zhàn, hóng zhī zhú lěi yú shí lóu nán bái jī yuán yǐ duì zhī. shí zhū jiāng xī yù jìn gōng, hóng zhī nǎi kāi yǐ dà xìn, tīng qí fù yè. hú rén suì jiàng. xiàn wén jiā zhī. qiān bài shàng shū wài dōu dà guān.
李洪之，本名文通，恆農人也。少為沙門，晚乃還俗。真君中，為狄道護軍， 賜爵安陽男。會永昌王仁隨太武南征，得元後姊妹二人，洪之潛相餉遺，結為兄弟， 遂便如親。頗得元後在南兄弟名字，乃改名洪之。及仁坐事誅，元後入宮，得幸於 文成，生獻文。元後臨崩，太后問其親，因言洪之為兄。與相訣經日，具條列南方 諸兄珍之等，手以付洪之。遂號為獻文親舅。太安中，珍之等兄弟至都，與洪之相 見，敘元後平生故事，計長幼為昆季。以外戚為河內太守，進爵任城侯，威儀一同 刺史。河內北連上黨，南接武牢，地險人悍，數為劫害，長吏不能禁。洪之至郡， 嚴設科防，募斬賊者，便加重賞，勤勸務本，盜賊止息。誅鋤奸黨，過為酷虐。後 為懷州刺史，封漢郡公，征拜內都大官。河西羌胡領部落反叛，獻文親征，命洪之 與侍中、東郡王陸定總統諸軍。輿駕至并州，詔洪之為河西都將，討山胡。皆保險 距戰，洪之築壘於石樓南白雞原以對之。時諸將悉欲進攻，洪之乃開以大信，聽其 復業。胡人遂降。獻文嘉之。遷拜尚書、外都大官。

hòu wèi shǐ chí jié ān nán jiāng jūn qín yì èr zhōu cì shǐ. zhì rèn, shè jìn jiān zhī zhì. yǒu dài rèn xíng zhě, zuì yǔ jié tóng. qīng zhòng pǐn gé, gè yǒu tiáo zhāng. yú shì dà xiǎng zhōu zhōng háo jié zhǎng lǎo, shì zhī fǎ zhì. nǎi yè mì qiǎn qí fēn bù fù zhū yào lù, yǒu fàn jìn zhě, zhé zhuō sòng zhōu, xuān gào zhǎn jué. qí zhōng wǎng jiàn shā hài zhě, zhì yǒu bǎi shù. chì pā kě láng qiāng shēn jū shān gǔ, suī xiāng jī mí, wáng rén hǎn dào. hóng zhī shān shān wèi dào, guǎng shí yú bù, shì yǐ jūn xíng zhī shì. nǎi xìng jūn lín qí jìng, shān rén jīng hài. hóng zhī jiāng shù shí qí zhì qí lǐ lǘ, fǔ qí qī zǐ, wèn suǒ jí kǔ, yīn zī yí zhī. zhòng qiāng xǐ yuè, qiú biān kè diào, suǒ rù shí bèi yú cháng. hóng zhī shàn yù róng yí, pō yǒu wēi huì, ér kè hài zhī shēng, wén yú cháo yě.
後為使持節、安南將軍、秦、益二州刺史。至任，設禁奸之制。有帶刃行者， 罪與劫同。輕重品格，各有條章。於是大饗州中豪傑長老，示之法制。乃夜密遣騎 分部覆諸要路，有犯禁者，輒捉送州，宣告斬決。其中枉見殺害者，至有百數。赤 葩渴郎羌深居山谷，雖相羈縻，王人罕到。洪之芟山為道，廣十餘步，示以軍行之 勢。乃興軍臨其境，山人驚駭。洪之將數十騎至其里閭，撫其妻子，問所疾苦，因 資遺之。眾羌喜悅，求編課調，所入十倍於常。洪之善御戎夷，頗有威惠，而刻害 之聲，聞於朝野。

chū, hóng zhī wēi shí qī zhāng shì, yì cōng qiáng fù rén, zì pín jiàn zhì fù guì, duō suǒ bǔ yì, yǒu nán nǚ jǐ shí rén. hóng zhī hòu dé liú fāng cóng zǐ, zhòng zhī, shū zhāng shì. yì duō suǒ chǎn yù. wèi liǎng zhái bié jū, piān hòu liú shì, yóu shì èr qī dù jìng, liǎng zhái mǔ zǐ, wǎng lái rú chóu. jí lì xī zhōu, yǐ liú zì suí.
初，洪之微時妻張氏，亦聰強婦人，自貧賤至富貴，多所補益，有男女幾十人。 洪之後得劉芳從姊，重之，疏張氏。亦多所產育。為兩宅別居，偏厚劉室，由是二 妻妒競，兩宅母子，往來如仇。及蒞西州，以劉自隨。

hóng zhī sù fēi lián qīng, měi yǒu shòu nà. shí xiào wén shǐ jiàn lù zhì, fǎ jìn yán jùn, suì suǒ hóng zhī fù jīng, qīn lín tài huá, tíng jí qún chén shù zhī. yǐ qí dà chén, tīng zài jiā zì cái. hóng zhī zhì xìng kāng kǎi, duō suǒ kān rěn. zhěn bìng zhì liáo, ài zhù wéi jiāng èr cùn, shǒu zú shí yú chù, yī shí jù xià, yán xiào zì ruò, jiē bīn bù chuò. jí lín jǐn, mù yù yī tāo, fáng zú fú chí, chū rù biàn xún jiā tíng, rú shì zài sān, qì tàn liáng jiǔ, nǎi wò ér yǐn yào.
洪之素非廉清，每有受納。時孝文始建祿制，法禁嚴峻，遂鎖洪之赴京，親臨 太華，庭集群臣數之。以其大臣，聽在家自裁。洪之志性慷慨，多所堪忍。疹病炙 療，艾炷圍將二寸，首足十餘處，一時俱下，言笑自若，接賓不輟。及臨盡，沐浴 衣幍，防卒扶持，出入遍巡家庭，如是再三，泣嘆良久，乃臥而引藥。

shǐ hóng zhī tuō wèi yuán hòu xiōng, gōng sī zì tóng wài qī. zhì cǐ zuì hòu, xiào wén nǎi shāo duì bǎi guān biàn qí wū jiǎ. ér zhū lǐ yóu shàn xiāng shì, ēn jì rú qīn. hóng zhī shǐ jiàn yuán hòu, jì nián wèi xiōng. jí zhēn zhī děng zhì, hóng zhī yǐ yuán hòu sù dìng zhǎng yòu, qí hū bài zuò, jiē rú jiā rén. mù nián, shù yán xié zhī yàn yǐn. zuì hān zhī hòu, shí huò yán jí běn mò, hóng zhī zé qǐ ér jiā jìng, xiào yǔ zì ruò. fù guì hè yì, jiù qī zhī jiā. suì qì zōng, zhuān fù zhēn zhī děng. hòu pō cún zhèn běn shǔ, ér yóu bù xiǎn rán. liú shì sì zǐ.
始洪之託為元後兄，公私自同外戚。至此罪後，孝文乃稍對百官辯其誣假。而 諸李猶善相視，恩紀如親。洪之始見元後，計年為兄。及珍之等至，洪之以元後素 定長幼，其呼拜坐，皆如家人。暮年，數延攜之宴飲。醉酣之後，時或言及本末， 洪之則起而加敬，笑語自若。富貴赫奕，舅戚之家。遂棄宗，專附珍之等。後頗存 振本屬，而猶不顯然。劉氏四子。

zhǎng zi shén, shǎo yǒu dǎn lüè, yǐ qì shàng wèi míng. yǐ jūn gōng fēng zhǎng lè xiàn nán, lèi qiān píng dōng jiāng jūn tài zhōng dà fū. xiào chāng zhōng, xíng xiāng zhōu shì, xún zhèng jiā fǔ jūn. gé róng jǐn ruì gōng zhī, jiǔ bù néng kè. huì gé róng jiàn qín, yǐ gōng jìn jué wèi gōng. yuán hào rù luò, zhuāng dì běi xún, yǐ shén wèi shì zhōng. yòu chú diàn zhōng shàng shū, réng xíng xiāng zhōu shì. chē jià hái gōng, gǎi fēng ān kāng jùn gōng. pǔ tài yuán nián, jìn biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī xiāng zhōu dà zhōng zhèng. hōng, zèng sī tú gōng, jì zhōu cì shǐ. zi shì. qí shòu chán, lì jiàng.
長子神，少有膽略，以氣尚為名。以軍功封長樂縣男，累遷平東將軍、太中大 夫。孝昌中，行相州事，尋正加撫軍。葛榮盡銳攻之，久不能克。會葛榮見禽，以 功進爵為公。元顥入洛，莊帝北巡，以神為侍中。又除殿中尚書，仍行相州事。車 駕還宮，改封安康郡公。普泰元年，進驃騎大將軍、儀同三司、相州大中正。薨， 贈司徒公，冀州刺史。子士。齊受禪，例降。

zhāng shè tí, zhōng shān ān xǐ rén yě. xìng xióng wǔ, yǒu guī huà. chū wèi wǔ huì zhōng láng. shí jīng jī dào kuí, shǒu chēng bào zi biāo zi, bìng shàn gōng mǎ, yú líng qiū yīng mén jiān jù wèi jié hài. zhì nǎi zhǎn rén shǒu, shè qí kǒu, cì rén qí, yǐn cháng rào shù ér gòng shè zhī, yǐ wèi xì xiào. qí bào kù rú cǐ. jūn qí yǎn bǔ, jiǔ fú néng huò, xíng zhě huàn yān. shè tí wèi zhú zéi jūn jiāng, wèi jǐ ér huò biāo zi bào zi jí qí dǎng yǔ, jǐn sòng jīng shī, zhǎn yú què xià, zì shì qīng jìng. qí líng qiū luó sī zǔ, zōng mén háo yì, jiā chù ài xiǎn, duō zhǐ wáng mìng, yǔ zhī wèi jié. xiàn wén nù zhī, nú lù qí jiā. ér sī zǔ jiā dǎng, xiāng shuài kòu dào. shè tí mù qiú bǔ zhú. yǐ shè tí wèi yóu jiǎo jūn jiāng, qián hòu qín huò, shā zhī lüè jǐn. yīn cǐ, làn yǒu tú hài, yóu wèi rěn kù. jì zī qián chēng, yòu jí cǐ gōng, chú yōu zhōu cì shǐ, jiǎ ān xǐ hóu. shè tí kè jǐ lì yuē, suì yǒu qīng chēng. hòu pō zòng qī duàn shì, duō yǒu shòu nà. mìng sēng ní yīn shì tōng qǐng, tān nüè liú wén. zhōng sàn lǐ zhēn xiāng chū shǐ yōu zhōu, cǎi fǎng mù shǒu zhèng jī. zhēn xiāng yàn àn qí zuì, shè tí jù sǐ yù táo. qí qī gū wèi tài wèi dōng yáng wáng pī qī, shì pī qīn guì, zì xǔ yì pī shēn sù qiú zhù, wèi shè tí yuē: dāng wèi sù lǐ, xìng de shēn xuě, yuàn kuān yōu, bù wèi yì jì. shè tí yǐ cǐ, chà zì jiě wèi. duàn nǎi chén liè: zhēn xiāng xī cháng yīn jiǎ ér guò yōu zhōu, zhī shè tí yǒu hǎo niú, cóng suǒ bù guǒ. lìng tái shǐ zhǐ xié qián shì, gù wēi bī bù xià, kǎo chǔ guò jí, héng yǐ wú gū, zhèng chéng wū zuì. zhí shì kǒng yǒu bù jǐn, shǐ jià bù lìng zhào qín zhōu zhòng wǎng jiū xùn, shì zhuàng rú qián, chù shè tí dà pì. xiào wén zhào cì sǐ yú dì. jiāng jiù jǐn, mìng qī ér zé zhī yuē: tān zhuó huì wú zhě qīng yě, yòu ān wú ér bù dé miǎn huò, jiǔ quán zhī xià, dāng wèi chóu chóu yǐ.
張赦提，中山安喜人也。性雄武，有規畫。初為武卉中郎。時京畿盜魁，首稱 豹子、彪子，並善弓馬，於靈丘、應門間聚為劫害。至乃斬人首，射其口，刺人臍， 引腸繞樹而共射之，以為戲笑。其暴酷如此。軍騎掩捕，久弗能獲，行者患焉。赦 提為逐賊軍將，未幾而獲彪子、豹子及其黨與，盡送京師，斬於闕下，自是清靜。 其靈丘羅思祖，宗門豪溢，家處隘險，多止亡命，與之為劫。獻文怒之，孥戮其家。 而思祖家黨，相率寇盜。赦提募求捕逐。以赦提為游徼軍將，前後擒獲，殺之略盡。 因此，濫有屠害，尤為忍酷。既資前稱，又藉此功，除幽州刺史，假安喜侯。赦提 克己厲約，遂有清稱。後頗縱妻段氏，多有受納。命僧尼因事通請，貪虐流聞。中 散李真香出使幽州，採訪牧守政績。真香驗案其罪，赦提懼死欲逃。其妻姑為太尉、 東陽王丕妻，恃丕親貴，自許詣丕申訴求助，謂赦提曰：「當為訴理，幸得申雪， 願寬憂，不為異計。」赦提以此，差自解慰。段乃陳列：真香昔嘗因假而過幽州， 知赦提有好牛，從索不果。令台使止挾前事，故威逼部下，拷楚過極，橫以無辜， 證成誣罪。執事恐有不盡，使駕部令趙秦州重往究訊，事狀如前，處赦提大辟。孝 文詔賜死於第。將就盡，命妻而責之曰：「貪濁穢吾者卿也，又安吾而不得免禍， 九泉之下，當為仇仇矣。」

yòu yǒu huá shān tài shǒu zhào bà, kù bào fēi lǐ. dà shǐ cuī guāng zòu bà yún: bù zūn xiàn dù, wēi nüè rèn qíng, zhì nǎi shǒu jī lì rén, liáo shǔ bēn zǒu, bù kě yǐ jūn rén zì xià, nà zhī guǐ wù. zhé jìn zhǐ zài zhōu. zhào miǎn suǒ jū guān.
又有華山太守趙霸，酷暴非理。大使崔光奏霸云：「不遵憲度，威虐任情，至 乃手擊吏人，僚屬奔走，不可以君人字下，納之軌物。輒禁止在州。」詔免所居官。

cuī xiān, zì yuán qīn, běn yún qīng hé dōng wǔ chéng rén yě, shì jiā yú xíng yáng yǐng chuān zhī jiān. xìng měng kù, shǎo rén shù, jiān huá hǎo lì, néng shì shì jiā. chū yǐ xiù cái lèi qiān nán gǔn zhōu cì shǐ, dào yòng guān wǎ, zāng wū láng jí, wèi yù shǐ zhōng wèi lǐ píng suǒ jiū, miǎn guān. hòu xíng yù zhōu shì, xún jí zhēn. qiǎn zi xī hù, fēn lì sān xiàn, guǎng zhàn tián zhái, cáng nì guān nú, zhàng lìn bēi wěi, qīn dào gōng sī, wèi yù shǐ zhōng wèi wáng xiǎn suǒ dàn, miǎn guān. hòu lèi qiān yíng zhōu cì shǐ. tān bào ān rěn, rén shù huàn zhī. cháng chū liè zhōu běi, dān qí zhì rén cūn, yǒu jí shuǐ fù rén, xiān lìng yǐn mǎ, yīn wèn yuē: cuī yíng zhōu hé rú? fù rén bù zhī shì xiān, dá yuē: bǎi xìng hé zuì! dé rú cǐ lài ér cì shǐ. xiān mò rán ér qù. yǐ bù chēng zhí, bèi jiě hái jīng. wǔ chuān zhèn fǎn, zhào xiān wèi dū du, lǐ chóng tǎo zhī. wéi chóng jié dù, wèi zéi suǒ bài, dān qí qián hái. jìn yú tíng wèi, yǐ nǚ jì yuán tián huò yuán chā huò miǎn. jiàn yì chū, yù hài yú hé yīn. zèng sī tú gōng jì zhōu cì shǐ, zhuī fēng wǔ jīn xiàn gōng.
崔暹，字元欽，本雲清河東武城人也，世家於滎陽、潁川之間。性猛酷，少仁 恕，奸猾好利，能事勢家。初以秀才累遷南袞州刺史，盜用官瓦，贓污狼籍，為御 史中尉李平所糾，免官。後行豫州事，尋即真。遣子析戶，分隸三縣，廣占田宅， 藏匿官奴，障吝陂葦，侵盜公私，為御史中尉王顯所彈，免官。後累遷瀛州刺史。 貪暴安忍，人庶患之。嘗出獵州北，單騎至人村，有汲水婦人，暹令飲馬，因問曰： 「崔瀛州何如？」婦人不知是暹，答曰：「百姓何罪！得如此癩兒刺史。」暹默然 而去。以不稱職，被解還京。武川鎮反，詔暹為都督，李崇討之。違崇節度，為賊 所敗，單騎潛還。禁於廷尉，以女妓園田貨元叉獲免。建義初，遇害於河陰。贈司 徒公、冀州刺史，追封武津縣公。

zi zàn, zì zǔ zhēn, wèi jiān shàng shū zuǒ chéng, zú. zàn qī, zhuāng dì zǐ yě, hòu fēng xiāng chéng zhǎng gōng zhǔ, gù tè zèng zàn jì zhōu cì shǐ. zi mào, zì zǔ áng, xí zǔ jué.
子瓚，字祖珍，位兼尚書左丞，卒。瓚妻，莊帝姊也，後封襄城長公主，故特 贈瓚冀州刺史。子茂，字祖昂，襲祖爵。

dǐ zhēn, zì ān bǎo, běn zhōng shān shàng qū yáng rén yě, wèi tài hé zhōng, xǐ jū wǔ zhōu zhèn. xiào chāng zhōng, liù zhèn bīng qǐ, zhēn suì cóng dù luò zhōu zéi. luò zhōu wèi gé róng suǒ tūn, zhēn rù róng jūn. róng wèi ěr zhū róng suǒ pò, zhēn yǔ qí yú dǎng, jù xǐ bīng zhōu. cóng qí shén wǔ chū shān dōng. shén wǔ qǐ yì xìn dōu, bài zhēn zhǎng shǐ, fēng shàng qū xiàn hóu, chú yīn zhōu cì shǐ. zhēn qiú qǔ wú yàn, dà wèi zhōu rén suǒ jí kǔ. hòu jiān shàng shū yòu pú shè dà xíng tái, jié dù zhū jūn shì, jī liáng zhōu jiāng chéng jǐng xié děng, jiě dōng xíng wéi, huí jūn péng chéng. zhēn yù xià cán kù, shì zhòng lí xīn, zhì yú tǔ rén háo zú, yù zhī wú lǐ, suì wèi zhōu rén suǒ hài. hòu zèng dìng zhōu cì shǐ sī kōng gōng.
邸珍，字安寶，本中山上曲陽人也，魏太和中，徙居武州鎮。孝昌中，六鎮兵 起，珍遂從杜洛周賊。洛周為葛榮所吞，珍入榮軍。榮為爾硃榮所破，珍與其餘黨， 俱徙并州。從齊神武出山東。神武起義信都，拜珍長史，封上曲縣侯，除殷州刺史。 珍求取無厭，大為州人所疾苦。後兼尚書右僕射、大行台，節度諸軍事，擊梁州將 成景攜等，解東行圍，回軍彭城。珍御下殘酷，士眾離心，至於土人豪族，遇之無 禮，遂為州人所害。後贈定州刺史、司空公。

tián shì, zì xiǎn biāo, féng yì xià guī rén yě. zǔ ān xìng fù zhǎng lè, shì wèi, jù wèi běn jùn tài shǒu. shì xìng gāng guǒ, duō wǔ yì, quán yǒng jué rén. shì zhōu, wèi wèi nán tài shǒu, zhèng shàng yán měng, lì rén chóng zú ér lì, wú gǎn wéi fǎ. qiān běn jùn tài shǒu, qīn gù píng jī, qǐng tuō bù xíng. zhōu wǔ dì wén ér shàn zhī, jìn wèi yí tóng sān sī, cì jué xìn dōu xiàn gōng, zhuó bài yán zhōu cì shǐ. cóng píng qí, yǐ gōng shòu shàng kāi fǔ, xǐ wèi jiàn zhōu cì shǐ, gǎi fēng liáng quán xiàn gōng. hòu cóng wéi xiào kuān tǎo wèi chí jiǒng, yǐ gōng bài dà jiāng jūn, jìn jué wǔ shān jùn gōng. jí suí wén dì shòu chán, bài xiāng zhōu zǒng guǎn. zhuān yǐ lì wēi wèi wù, měi shì shì yú wài, bì shèng qì yǐ dài zhī. qí xià guān shǔ, gǔ lì wú gǎn yǎng shì. yǒu fàn jìn zhě, suī zhì qīn nì, wú suǒ róng dài. qí nǚ xù jīng zhào dù níng zì zhǎng ān shěng zhī, shì jiè níng wú chū wài. níng jiǔ zhī bù dé hái, qiè shàng běi lóu, yǐ chàng jī sī. shì zhī zhī, zhàng níng wǔ shí. qí suǒ ài nú, cháng yì shì bái shì, yǒu chóng shàng qí yī jīn, huī xiù fú qù zhī, shì yǐ wèi màn jǐ, lì bàng shā zhī. huò liáo lì jiān zāng, bù nèi jié dào zhě, wú wèn qīng zhòng, xī jìn dì jǐng zhōng, qǐn chù fèn huì, lìng shòu kǔ dú. zì fēi shēn sǐ, zhōng bù dé chū. měi shè shū dào zhōu, shì wèi xiá shěng dú, xiān zhào yù zú shā zhòng qiú, rán hòu xuān shì bǎi xìng. qí kè bào rú cǐ. yóu shì wèi shàng suǒ qiǎn, chú míng. shì cán huì bù shí, qī zǐ zhì qí suǒ zhé nù, wéi shì tóng èr rén, gěi shǐ zuǒ yòu. cóng jiā zhōng suǒ jiāo, yù zì shā, jiā rén bù yǔ. yīn qiǎn shì tóng yì shì mǎi dú yào, qī zǐ yòu duó qì zhī. shì huì wò, qí zi xìn shí wèi yí tóng, zhì shì qián liú tì yuē: dà rén jì shì cháo tíng zhòng chén, yòu wú dà guò, bǐ jiàn gōng qīng fàng rǔ zhě duō yǐ, xuán fù wài yòng, dà rén hé néng jiǔ hū? nǎi zhì yú cǐ! shì chuā qǐ chōu dāo zhuó xìn, xìn bì zhī, rèn zhōng yú mén. shàng zhī zhī, yǐ shì wèi zuì jǐ zhī shēn, fù qí guān jué, xún bài guǎng zhōu zǒng guǎn, zú guān.
田式，字顯標，馮翊下邽人也。祖安興、父長樂，仕魏，俱為本郡太守。式性 剛果，多武藝，拳勇絕人。仕周，位渭南太守，政尚嚴猛，吏人重足而立，無敢違 法。遷本郡太守，親故屏跡，請託不行。周武帝聞而善之，進位儀同三司，賜爵信 都縣公，擢拜延州刺史。從平齊，以功授上開府，徙為建州刺史，改封梁泉縣公。 後從韋孝寬討尉遲迥，以功拜大將軍，進爵武山郡公。及隋文帝受禪，拜襄州總管。 專以立威為務，每視事於外，必盛氣以待之。其下官屬，股慄無敢仰視。有犯禁者， 雖至親昵，無所容貸。其女婿京兆杜寧自長安省之，式誡寧無出外。寧久之不得還， 竊上北樓，以暢羈思。式知之，杖寧五十。其所愛奴，嘗詣式白事，有蟲上其衣衿， 揮袖拂去之，式以為慢己，立棒殺之。或僚吏奸贓，部內劫盜者，無問輕重，悉禁 地阱中，寢處糞穢，令受苦毒。自非身死，終不得出。每赦書到州，式未暇省讀， 先召獄卒殺重囚，然後宣示百姓。其刻暴如此。由是為上所譴，除名。式慚恚不食， 妻子至其所輒怒，唯侍僮二人，給使左右。從家中索椒，欲自殺，家人不與。陰遣 侍僮詣市買毒藥，妻子又奪棄之。式恚臥，其子信時為儀同，至式前流涕曰：「大 人既是朝廷重臣，又無大過，比見公卿放辱者多矣，旋復外用，大人何能久乎？乃 至於此！」式欻起抽刀斫信，信避之，刃中於門。上知之，以式為罪己之深，復其 官爵，尋拜廣州總管，卒官。

yàn róng, zì guì gōng, huá yīn hóng nóng rén yě. fù kǎn, zhōu dà jiāng jūn róng xìng gāng yán, yǒu wǔ yì. shì zhōu, wèi nèi shì shàng shì. cóng wǔ dì fá qí, yǐ gōng shòu kāi fǔ yí tóng sān sī, fēng gāo yì xiàn gōng. suí wén dì shòu chán, jìn wèi dà jiāng jūn, jìn fēng luò cóng jùn gōng, bài jìn zhōu cì shǐ. xún cóng hé jiān wáng hóng jī tū jué, yǐ gōng bài shàng zhù guó, qiān qīng zhōu zǒng guǎn. zài zhōu, xuǎn jué yǒu lì zhě wèi wǔ bó. lì rén guò zhī zhě, bì jiā jié wèn, zhé chǔ tà zhī, chuàng duō jiàn gǔ. jiān dào píng jī, jìng nèi sù rán. tā zhōu xiàn rén jīng qí jiè zhě, wèi ruò kòu chóu, bù gǎn xiū xī. hòu yīn rù cháo jìn, tè jiā ēn yù. róng yǐ mǔ lǎo, qǐng měi suì rù cháo, shàng xǔ zhī.
燕榮，字貴公，華陰弘農人也。父侃，周大將軍榮性剛嚴，有武藝。仕周，為 內侍上士。從武帝伐齊，以功授開府儀同三司，封高邑縣公。隋文帝受禪，進位大 將軍，進封落叢郡公，拜晉州刺史。尋從河間王弘擊突厥，以功拜上柱國，遷青州 總管。在州，選絕有力者為伍伯。吏人過之者，必加詰問，輒楚撻之，創多見骨。 奸盜屏跡，境內肅然。他州縣人經其界者，畏若寇讎，不敢休息。後因入朝覲，特 加恩遇。榮以母老，請每歲入朝，上許之。

fá chén zhī yì, yǐ wèi xíng jūn zǒng guǎn, lǜ shuǐ jūn zì dōng lái bàng hǎi rù tài hú, qǔ wú jùn. jì pò dān yáng, wú rén gòng lì xiāo huán, wèi yǔ wén shù suǒ bài, tuì bǎo bāo shān. róng lǜ jīng jiǎ niè zhī, huán bài zǒu, wèi róng suǒ zhí. shì píng, jiǎn xiào yáng zhōu zǒng guǎn. xún zhēng wèi wǔ hòu jiāng jūn, hòu chú yōu zhōu zǒng guǎn.
伐陳之役，以為行軍總管，率水軍自東萊傍海入太湖，取吳郡。既破丹陽，吳 人共立蕭瓛，為宇文述所敗，退保包山。榮率精甲躡之，瓛敗走，為榮所執。事平， 檢校揚州總管。尋征為武候將軍，後除幽州總管。

róng xìng yán kù, yǒu wēi róng, zhǎng lì jiàn zhě, mò bù huáng jù zì shī. fàn yáng lú shì, shì wèi zhe xìng, róng jiē shǔ wèi lì zú, yǐ qū rǔ zhī. biān chī zuǒ yòu, dòng zhì qiān shù, liú xiě yíng qián, yǐn dàn zì ruò. cháng àn bù, dào cì jiàn cóng jīng, kān wèi chī chuí, mìng qǔ zhī, zhé yǐ shì rén. rén huò zì chén wú jiù, róng yuē: hòu yǒu zuì, dāng miǎn. jí hòu fàn xì guò, jiāng wō zhī, rén yuē: qián rì bèi zhàng, xǔ yǒu zuì yòu zhī. róng yuē: wú guò shàng ěr, kuàng yǒu guò xié! bǎng chuí rú jiù. róng měi xún shěng guǎn nèi, wén rén lì qī yǒu měi sè, zhé shě qí shì ér yín zhī, tān bào fàng zòng rì shén. shí yuán hóng sì chú yōu zhōu zhǎng shǐ, jù rǔ, gù cí. shàng zhī zhī, chì róng yuē: hóng sì zhàng shí yǐ shàng zuì, jiē zòu wén. róng fèn yuē: shù zi hé gǎn nòng wǒ! jí qiǎn hóng sì jiān nà cāng sù, yáng dé yī kāng yī bǐ, fá zhī, měi chī bù mǎn shí, rán yī rì zhōng huò zhì sān shù. rú shì lì nián, yuàn xì rì gòu. róng suì shōu fù yù, jìn jué qí liáng. hóng sì jī, chōu yī xù zá shuǐ yàn zhī. qí qī yì què chēng yuān, shàng qiǎn kǎo gōng shì láng liú shì lóng chí yì jū wèn, zòu róng dú nüè, yòu zāng huì láng jí, suì zhēng hái jīng, cì sǐ. xiān shì, róng jiā qǐn shì wú gù yǒu qū shù hú cóng dì fén chū. wèi jǐ, róng sǐ yú qū chū zhī chù. yǒu zi xún.
榮性嚴酷，有威容，長吏見者，莫不惶懼自失。范陽盧氏，世為著姓，榮皆署 為吏卒，以屈辱之。鞭笞左右，動至千數，流血盈前，飲啖自若。嘗按部，道次見 叢荊，堪為笞箠，命取之，輒以試人。人或自陳無咎，榮曰：』後有罪，當免。」 及後犯細過，將撾之，人曰：「前日被杖，許有罪宥之。」榮曰：「無過尚爾，況 有過邪！」榜捶如舊。榮每巡省管內，聞人吏妻有美色，輒舍其室而淫之，貪暴放 縱日甚。時元弘嗣除幽州長史，懼辱，固辭。上知之，敕榮曰：「弘嗣杖十已上罪， 皆奏聞。」榮忿曰：「豎子何敢弄我！」及遣弘嗣監納倉粟，颺得一糠一秕，罰之， 每笞不滿十，然一日中或至三數。如是歷年，怨隙日構。榮遂收付獄，禁絕其糧。 弘嗣飢，抽衣絮雜水咽之。其妻詣闕稱冤，上遣考功侍郎劉士龍馳驛鞫問，奏榮毒 虐，又贓穢狼籍，遂征還京，賜死。先是，榮家寢室無故有蛆數斛從地墳出。未幾， 榮死於蛆出之處。有子詢。

yuán hóng sì, hé nán luò yáng rén yě. zǔ gāng, wèi yú yáng wáng. fù jīng, zhōu yú yáng jùn gōng. hóng sì shǎo xí jué, shí bā wèi zuǒ qīn wèi. kāi huáng yuán nián, cóng jìn wáng píng chén, yǐ gōng shòu shàng yí tóng. hòu chú guān zhōu zhǎng shǐ, yǐ yán jùn rèn shì, zhōu rén duō yuàn zhī. zhuǎn yōu zhōu. shí zǒng guǎn yàn róng sì nüè yú hóng sì, měi chī rǔ. hóng sì xīn bù fú, suì bèi jìn. jí róng zhū, hóng sì wèi zhèng, kù yòu shén zhī. měi jū qiú, duō yǐ cù guàn bí, huò zhuó yì qí xià qiào. wú gǎn yǐn qíng, jiān wěi bǐng xī. rén shòu mò, shòu mù gōng jiān, xiū yíng dōng dōu. dà yè chū, yáng dì qián yǒu liáo dōng yì, qiǎn hóng sì yú dōng lái hǎi kǒu jiān zào chuán. zhū zhōu yì dīng kǔ qí chuí chǔ, guān rén dāng zuò, zhòu yè lì shuǐ zhōng, lüè bù gǎn xī, zì yāo yǐ xià wú bù qū shēng, sǐ zhě shí sān sì. xún qiān huáng mén shì láng, zhuǎn diàn zhōng shǎo jiān. liáo dōng zhī yì, jìn wèi jīn zǐ guāng lù dà fū. hòu nú zéi kòu lǒng xī, zhào hóng sì jī zhī. jí xuán gǎn fǎn, hóng sì tún bīng ān dìng. huò gào zhī móu yīng xuán gǎn, dài wáng yòu qiǎn zhí sòng xíng zài suǒ. yǐ wú fǎn shì. dì yí zhī, chú míng xǐ rì nán, dào sǐ. yǒu zi rén guān.
元弘嗣，河南洛陽人也。祖剛，魏漁陽王。父經，周漁陽郡公。弘嗣少襲爵， 十八為左親衛。開皇元年，從晉王平陳，以功授上儀同。後除觀州長史，以嚴峻任 事，州人多怨之。轉幽州。時總管燕榮肆虐於弘嗣，每笞辱。弘嗣心不伏，遂被禁。 及榮誅，弘嗣為政，酷又甚之。每鞫囚，多以酢灌鼻，或椓弋其下竅。無敢隱情， 奸偽屏息。仁壽末，授木工監，修營東都。大業初，煬帝潛有遼東意，遣弘嗣於東 萊海口監造船。諸州役丁苦其捶楚，官人當作，晝夜立水中，略不敢息，自腰已下 無不蛆生，死者十三四。尋遷黃門侍郎，轉殿中少監。遼東之役，進位金紫光祿大 夫。後奴賊寇隴西，詔弘嗣擊之。及玄感反，弘嗣屯兵安定。或告之謀應玄感，代 王侑遣執送行在所。以無反釋。帝疑之，除名徙日南，道死。有子仁觀。

wáng wén tóng, jīng zhào pín yáng rén yě. xìng míng biàn, yǒu gàn yòng. kāi huáng zhōng, yǐ jūn gōng bài yí tóng, shòu guì zhōu sī mǎ. yáng dì sì wèi, wèi guāng lù shǎo qīng. yǐ wǔ zhǐ, chū wèi héng shān jùn zàn wù. yǒu yī rén háo huá, měi chí zhǎng lì zhǎng duǎn, qián hòu shǒu lìng xián dàn zhī. wén tóng xià chē, wén qí míng ér shù zhī. yīn lìng shàn mù wèi dà jué, mái zhī yú tíng, chū chǐ yú, sì miàn gè mái xiǎo jué, lìng qí rén bó xīn yú mù jué shàng, fù sì zhī yú xiǎo jué, yǐ bàng dǎ qí bèi, yīng shí kuì làn. jùn zhōng dà hài, lì rén shè qì. jí dì zhēng liáo dōng, lìng wén tóng xún chá hé běi zhū jùn, wén tóng jiàn shā mén zhāi jiè cài shí zhě, yǐ wèi yāo wàng, jiē shōu xì zhī. běi zhì hé jiān, zhào jùn guān rén. xiǎo yǒu chí wéi zhě, zhé fù miàn yú dì ér chuí shā zhī. qiú shā mén xiāng jù jiǎng lùn jí zhǎng lǎo gòng wèi fú huì zhě shù bǎi rén, wén tóng yǐ wèi jù jié huò zhòng, jǐn zhǎn zhī. yòu xī luǒ sēng ní, yàn yǒu yín zhuàng fēi tóng nán nǚ zhě shù qiān rén, fù jiāng shā zhī. jùn zhōng shì nǚ, hào kū yú lù, zhū jùn jīng hài, gè zòu qí shì. dì wén dà nù, qiǎn shǐ zhě wéi xī shàn yì chí suǒ zhī, zhǎn yú hé jiān, yǐ xiè bǎi xìng. chóu rén pōu qí guān, luán qí ròu dàn zhī, sī xū xián jǐn.
王文同，京兆頻陽人也。性明辯，有干用。開皇中，以軍功拜儀同，授桂州司 馬。煬帝嗣位，為光祿少卿。以忤旨，出為恆山郡贊務。有一人豪猾，每持長吏長 短，前後守令咸憚之。文同下車，聞其名而數之。因令剡木為大橛，埋之於庭，出 尺餘，四面各埋小橛，令其人踣心於木橛上，縛四支於小橛，以棒打其背，應時潰 爛。郡中大駭，吏人懾氣。及帝征遼東，令文同巡察河北諸郡，文同見沙門齋戒菜 食者，以為妖妄，皆收系之。北至河間，召郡官人。小有遲違者，輒覆面於地而捶 殺之。求沙門相聚講論及長老共為佛會者數百人，文同以為聚結惑眾，盡斬之。又 悉裸僧尼，驗有淫狀非童男女者數千人，復將殺之。郡中士女，號哭於路，諸郡驚 駭，各奏其事。帝聞大怒，遣使者違奚善意馳鎖之，斬於河間，以謝百姓。仇人剖 其棺，臠其肉啖之，斯須咸盡。

lùn yuē: shì zhī lì míng, qí tú bù yī, huò yǐ xún liáng jìn, huò yǐ yán kù xiǎn. gù kuān měng xiāng zī, dé xíng hù shè. rán bù yán ér huà, jūn zǐ suǒ xiān. yú luò hóu děng wèi è bù tóng, tóng guī yú kù, sì qí dú shì, duō xíng cán rěn. jiàn rén jī fū, tóng zhū mù shí qīng rén xìng mìng, shén yú chú gǒu. zhǎng è bù quān, xiān yǒu bù jí. gù huò shēn yīng zuì lù, huò yōu huì jù yǔn, yì shù jiē bì, gè qí yí yān. fán bǎi jūn zǐ, yǐ wèi yǒu tiān dào yǐ.
論曰：士之立名，其途不一，或以循良進，或以嚴酷顯。故寬猛相資，德刑互 設。然不嚴而化，君子所先。於洛侯等為惡不同，同歸於酷，肆其毒螫，多行殘忍。 賤人肌膚，同諸木石；輕人性命，甚於芻狗。長惡不悛，鮮有不及。故或身嬰罪戮， 或憂恚俱殞，異術皆斃，各其宜焉。凡百君子，以為有天道矣。