kù lì
酷吏
yú luò hóu hú ní lǐ hóng zhī zǐ shén zhāng shè tí zhào bà cuī xiān dǐ zhēn tián shì yàn róng yuán hóng sì wáng wén tóng
于洛侯 胡泥 李洪之子神 张赦提赵霸 崔暹 邸珍 田式 燕荣 元弘嗣 王文同
fū wèi guó zhī tǐ yǒu sì yān: yī yuē rén yì, èr yuē lǐ zhì, sān yuē fǎ lìng, sì yuē xíng fá. rén yì lǐ zhì, jiào zhī běn yě fǎ lìng xíng fá, jiào zhī mò yě. wú běn bù lì, wú mò bù chéng. rán jiào huà yuǎn ér xíng fá jìn, kě yǐ zhù huà ér bù kě yǐ zhuān xíng, kě yǐ lì wēi ér bù kě yǐ fán yòng. lǎo zǐ yuē:" qí zhèng chá chá, qí rén quē quē." yòu yuē:" fǎ lìng zī zhāng, dào zéi duō yǒu." rán zé, lìng zhī fán kē, lì zhī yán kù, bù kě zhì huà, bǎi shì kě zhī. kǎo lǎn qián zài, yǒu shí ér yòng zhī yǐ.
夫为国之体有四焉:一曰仁义,二曰礼制,三曰法令,四曰刑罚。仁义、礼制, 教之本也;法令、刑罚,教之末也。无本不立,无末不成。然教化远而刑罚近,可 以助化而不可以专行,可以立威而不可以繁用。老子曰:“其政察察,其人缺缺。” 又曰:“法令滋章,盗贼多有。”然则,令之烦苛,吏之严酷,不可致化,百世可 知。考览前载,有时而用之矣。
xī qín rèn yù lì, zhě yī mǎn dào. hàn gé qí fēng, jiǎo wǎng guò zhèng, jìn gāng shū kuò, suì lòu tūn zhōu. gù dà jiān jù huá, fàn yì bèi lǐ. zhì dōu níng chéng zhī lún, měng qì fèn fā, cuī lā xiōng xié, yī qiè yǐ jiù shí bì. suī guāi jiào yì, huò yǒu suǒ qǔ yān. yú luò hóu zhī tú, qián shū biān zhī kù lì. huò yīn yú xù, huò yǐ wēi gōng, zāo yù shí lái, tiǎn qiè gāo wèi. sì qí biǎn xìng, duō xíng wú lǐ, jūn zǐ xiǎo rén, xián lí qí dú. fán suǒ lì zhí, mò bù lǐn rán. jū qí xià zhě, shì zhī rú shé huī guò qí jìng zhě, táo zhī rú kòu chóu. yú rén zhī ēn, xīn fēi hǎo shàn jiā rén zhī zuì, shì fēi jí è. qí suǒ chī rǔ, duō zài wú gū. chá qí suǒ wéi, chái láng zhī bù ruò yě. qí jìn jiān chú huá, dài yǔ zhì níng zhī lún yì hū. jūn zǐ jiàn zhī, gù biān yú kù lì.
昔秦任狱吏,赭衣满道。汉革其风,矫枉过正,禁纲疏阔,遂漏吞舟。故大奸 巨猾,犯义悖礼。郅都、宁成之伦,猛气奋发,摧拉凶邪,一切以救时弊。虽乖教 义,或有所取焉。于洛侯之徒,前书编之《酷吏》。或因余绪,或以微功,遭遇时 来,忝窃高位。肆其褊性,多行无礼,君子小人,咸罹其毒。凡所莅职,莫不懔然。 居其下者,视之如蛇虺;过其境者,逃之如寇仇。与人之恩,心非好善;加人之罪, 事非疾恶。其所笞辱,多在无辜。察其所为,豺狼之不若也。其禁奸除猾,殆与郅、 宁之伦异乎。君子贱之,故编于《酷吏》。
wèi yǒu yú luò hóu hú ní lǐ hóng zhī gāo zūn zhāng shè tí yáng zhǐ cuī xiān lì dào yuán gǔ kǎi. qí yǒu dǐ zhēn sòng yóu dào lú fěi bì yì yún. zhōu shū bù lì cǐ piān. suí shū yǒu kù dí shì wén tián shì yàn róng zhào zhòng qīng cuī hóng dù yuán hóng sì wáng wén tóng. jīn jiǎn gāo zūn yáng zhǐ lì dào yuán gǔ kǎi sòng yóu dào lú fěi bì yì yún kù dí shì wén zhào zhòng qīng cuī hóng dù gè cóng qí jiā chuán, qí yú bìng liè yú cǐ yún.
魏有于洛侯、胡泥、李洪之、高遵、张赦提、羊祉、崔暹、郦道元、谷楷。齐 有邸珍、宋游道、卢斐、毕义云。《周书》不立此篇。《隋书》有库狄士文、田式、 燕荣、赵仲卿、崔弘度、元弘嗣、王文同。今检高遵、羊祉、郦道元、谷楷、宋游 道、卢斐、毕义云、库狄士文、赵仲卿、崔弘度各从其家传,其余并列于此云。
yú luò hóu, dài rén yě. wèi qín zhōu cì shǐ, tān kù ān rěn. bù rén fù chì duó rén lǚ shèng jìng chán yī jù, luò hóu zhé biān fù chì yī bǎi, jié qí yòu wàn. bǎi xìng wáng lǒng kè cì shā rén wáng qiāng nú wáng yù èr rén, yī lǜ zuì sǐ. ér luò hóu shēng bá lǒng kè shé, cì qí běn, bìng cì xiōng fù èr shí yú chuāng. lǒng kè bù kān kǔ tòng, suí dāo zhàn dòng. nǎi lì sì zhù, zhé qí shǒu zú. mìng jiāng jué, shǐ zhǎn qí shǒu, zhī jiě sì tǐ, fēn xuán dào lù. jiàn zhě wú bù shāng chǔ tàn è. bǎi xìng wáng yuán shòu děng yī shí fǎn pàn. yǒu sī jiū hé, xiào wén zhào shǐ zhě yú zhōu cháng xíng rén chù, xuān gào bīng rén, rán hòu zhǎn luò hóu yǐ xiè bǎi xìng.
于洛侯,代人也。为秦州刺史,贪酷安忍。部人富炽夺人吕胜胫缠一具,洛侯 辄鞭富炽一百,截其右腕。百姓王陇客刺杀人王羌奴、王愈二人,依律罪死。而洛 侯生拔陇客舌,刺其本,并刺胸腹二十余疮。陇客不堪苦痛,随刀战动。乃立四柱, 磔其手足。命将绝,始斩其首,支解四体,分悬道路。见者无不伤楚叹愕。百姓王 元寿等一时反叛。有司纠劾,孝文诏使者于州常刑人处,宣告兵人,然后斩洛侯以 谢百姓。
hú ní, dài rén yě. lì guān zhì sī wèi jiān, cì jué yǒng chéng hóu. ní lǜ lēi jìn zhōng, bù dàn háo guì. diàn zhōng shàng shū shū sūn hóu tóu yīng nèi zhí ér quē yú yī shí, ní yǐ fǎ shéng zhī. hóu tóu shì chǒng, suì yǔ kǒu zhēng. xiào wén wén ér jiā yān, cì ní yī fú yī xí, chū wèi yōu zhōu cì shǐ, jiǎ fàn yáng. yǐ běi píng yáng ní shuò xué, suì biǎo jiàn zhī. zhuǎn wéi dìng zhōu cì shǐ. yǐ bào nüè, xíng fá kù làn, shòu nà huò huì, huī hái lù zhī. jiāng jiù fǎ, xiào wén lín tài huá diàn yǐn jiàn, qiǎn shì chén xuān zhào zé zhī, suì jiù jiā cì jǐn.
胡泥,代人也。历官至司卫监,赐爵永成侯。泥率勒禁中,不惮豪贵。殿中尚 书叔孙侯头应内直而阙于一时,泥以法绳之。侯头恃宠,遂与口诤。孝文闻而嘉焉, 赐泥衣服一袭,出为幽州刺史,假范阳。以北平阳尼硕学,遂表荐之。转为定州刺 史。以暴虐,刑罚酷滥,受纳货贿,徽还戮之。将就法,孝文临太华殿引见,遣侍 臣宣诏责之,遂就家赐尽。
lǐ hóng zhī, běn míng wén tōng, héng nóng rén yě. shǎo wèi shā mén, wǎn nǎi huán sú. zhēn jūn zhōng, wèi dí dào hù jūn, cì jué ān yáng nán. huì yǒng chāng wáng rén suí tài wǔ nán zhēng, dé yuán hòu zǐ mèi èr rén, hóng zhī qián xiāng xiǎng yí, jié wèi xiōng dì, suì biàn rú qīn. pō dé yuán hòu zài nán xiōng dì míng zì, nǎi gǎi míng hóng zhī. jí rén zuò shì zhū, yuán hòu rù gōng, de xìng yú wén chéng, shēng xiàn wén. yuán hòu lín bēng, tài hòu wèn qí qīn, yīn yán hóng zhī wèi xiōng. yǔ xiāng jué jīng rì, jù tiáo liè nán fāng zhū xiōng zhēn zhī děng, shǒu yǐ fù hóng zhī. suì hào wèi xiàn wén qīn jiù. tài ān zhōng, zhēn zhī děng xiōng dì zhì dōu, yǔ hóng zhī xiāng jiàn, xù yuán hòu píng shēng gù shì, jì cháng yòu wèi kūn jì. yǐ wài qī wèi hé nèi tài shǒu, jìn jué rèn chéng hóu, wēi yí yī tóng cì shǐ. hé nèi běi lián shàng dǎng, nán jiē wǔ láo, dì xiǎn rén hàn, shù wèi jié hài, zhǎng lì bù néng jìn. hóng zhī zhì jùn, yán shè kē fáng, mù zhǎn zéi zhě, biàn jiā zhòng shǎng, qín quàn wù běn, dào zéi zhǐ xī. zhū chú jiān dǎng, guò wèi kù nüè. hòu wèi huái zhōu cì shǐ, fēng hàn jùn gōng, zhēng bài nèi dōu dà guān. hé xī qiāng hú lǐng bù luò fǎn pàn, xiàn wén qīn zhēng, mìng hóng zhī yǔ shì zhōng dōng jùn wáng lù dìng zǒng tǒng zhū jūn. yú jià zhì bīng zhōu, zhào hóng zhī wèi hé xī dōu jiāng, tǎo shān hú. jiē bǎo xiǎn jù zhàn, hóng zhī zhù lěi yú shí lóu nán bái jī yuán yǐ duì zhī. shí zhū jiàng xī yù jìn gōng, hóng zhī nǎi kāi yǐ dà xìn, tīng qí fù yè. hú rén suì jiàng. xiàn wén jiā zhī. qiān bài shàng shū wài dōu dà guān.
李洪之,本名文通,恆农人也。少为沙门,晚乃还俗。真君中,为狄道护军, 赐爵安阳男。会永昌王仁随太武南征,得元后姊妹二人,洪之潜相饷遗,结为兄弟, 遂便如亲。颇得元后在南兄弟名字,乃改名洪之。及仁坐事诛,元后入宫,得幸于 文成,生献文。元后临崩,太后问其亲,因言洪之为兄。与相诀经日,具条列南方 诸兄珍之等,手以付洪之。遂号为献文亲舅。太安中,珍之等兄弟至都,与洪之相 见,叙元后平生故事,计长幼为昆季。以外戚为河内太守,进爵任城侯,威仪一同 刺史。河内北连上党,南接武牢,地险人悍,数为劫害,长吏不能禁。洪之至郡, 严设科防,募斩贼者,便加重赏,勤劝务本,盗贼止息。诛锄奸党,过为酷虐。后 为怀州刺史,封汉郡公,征拜内都大官。河西羌胡领部落反叛,献文亲征,命洪之 与侍中、东郡王陆定总统诸军。舆驾至并州,诏洪之为河西都将,讨山胡。皆保险 距战,洪之筑垒于石楼南白鸡原以对之。时诸将悉欲进攻,洪之乃开以大信,听其 复业。胡人遂降。献文嘉之。迁拜尚书、外都大官。
hòu wèi shǐ chí jié ān nán jiāng jūn qín yì èr zhōu cì shǐ. zhì rèn, shè jìn jiān zhī zhì. yǒu dài rèn xíng zhě, zuì yǔ jié tóng. qīng zhòng pǐn gé, gè yǒu tiáo zhāng. yú shì dà xiǎng zhōu zhōng háo jié zhǎng lǎo, shì zhī fǎ zhì. nǎi yè mì qiǎn qí fēn bù fù zhū yào lù, yǒu fàn jìn zhě, zhé zhuō sòng zhōu, xuān gào zhǎn jué. qí zhōng wǎng jiàn shā hài zhě, zhì yǒu bǎi shù. chì pā kě láng qiāng shēn jū shān gǔ, suī xiāng jī mí, wáng rén hǎn dào. hóng zhī shān shān wèi dào, guǎng shí yú bù, shì yǐ jūn xíng zhī shì. nǎi xìng jūn lín qí jìng, shān rén jīng hài. hóng zhī jiāng shù shí qí zhì qí lǐ lǘ, fǔ qí qī zǐ, wèn suǒ jí kǔ, yīn zī yí zhī. zhòng qiāng xǐ yuè, qiú biān kè diào, suǒ rù shí bèi yú cháng. hóng zhī shàn yù róng yí, pō yǒu wēi huì, ér kè hài zhī shēng, wén yú cháo yě.
后为使持节、安南将军、秦、益二州刺史。至任,设禁奸之制。有带刃行者, 罪与劫同。轻重品格,各有条章。于是大飨州中豪杰长老,示之法制。乃夜密遣骑 分部覆诸要路,有犯禁者,辄捉送州,宣告斩决。其中枉见杀害者,至有百数。赤 葩渴郎羌深居山谷,虽相羁縻,王人罕到。洪之芟山为道,广十馀步,示以军行之 势。乃兴军临其境,山人惊骇。洪之将数十骑至其里闾,抚其妻子,问所疾苦,因 资遗之。众羌喜悦,求编课调,所入十倍于常。洪之善御戎夷,颇有威惠,而刻害 之声,闻于朝野。
chū, hóng zhī wēi shí qī zhāng shì, yì cōng qiáng fù rén, zì pín jiàn zhì fù guì, duō suǒ bǔ yì, yǒu nán nǚ jǐ shí rén. hóng zhī hòu dé liú fāng cóng zǐ, zhòng zhī, shū zhāng shì. yì duō suǒ chǎn yù. wèi liǎng zhái bié jū, piān hòu liú shì, yóu shì èr qī dù jìng, liǎng zhái mǔ zǐ, wǎng lái rú chóu. jí lì xī zhōu, yǐ liú zì suí.
初,洪之微时妻张氏,亦聪强妇人,自贫贱至富贵,多所补益,有男女几十人。 洪之后得刘芳从姊,重之,疏张氏。亦多所产育。为两宅别居,偏厚刘室,由是二 妻妒竞,两宅母子,往来如仇。及莅西州,以刘自随。
hóng zhī sù fēi lián qīng, měi yǒu shòu nà. shí xiào wén shǐ jiàn lù zhì, fǎ jìn yán jùn, suì suǒ hóng zhī fù jīng, qīn lín tài huá, tíng jí qún chén shù zhī. yǐ qí dà chén, tīng zài jiā zì cái. hóng zhī zhì xìng kāng kǎi, duō suǒ kān rěn. zhěn bìng zhì liáo, ài zhù wéi jiāng èr cùn, shǒu zú shí yú chù, yī shí jù xià, yán xiào zì ruò, jiē bīn bù chuò. jí lín jǐn, mù yù yī tāo, fáng zú fú chí, chū rù biàn xún jiā tíng, rú shì zài sān, qì tàn liáng jiǔ, nǎi wò ér yǐn yào.
洪之素非廉清,每有受纳。时孝文始建禄制,法禁严峻,遂锁洪之赴京,亲临 太华,庭集群臣数之。以其大臣,听在家自裁。洪之志性慷慨,多所堪忍。疹病炙 疗,艾炷围将二寸,首足十馀处,一时俱下,言笑自若,接宾不辍。及临尽,沐浴 衣幍,防卒扶持,出入遍巡家庭,如是再三,泣叹良久,乃卧而引药。
shǐ hóng zhī tuō wèi yuán hòu xiōng, gōng sī zì tóng wài qī. zhì cǐ zuì hòu, xiào wén nǎi shāo duì bǎi guān biàn qí wū jiǎ. ér zhū lǐ yóu shàn xiāng shì, ēn jì rú qīn. hóng zhī shǐ jiàn yuán hòu, jì nián wèi xiōng. jí zhēn zhī děng zhì, hóng zhī yǐ yuán hòu sù dìng cháng yòu, qí hū bài zuò, jiē rú jiā rén. mù nián, shù yán xié zhī yàn yǐn. zuì hān zhī hòu, shí huò yán jí běn mò, hóng zhī zé qǐ ér jiā jìng, xiào yǔ zì ruò. fù guì hè yì, jiù qī zhī jiā. suì qì zōng, zhuān fù zhēn zhī děng. hòu pō cún zhèn běn shǔ, ér yóu bù xiǎn rán. liú shì sì zǐ.
始洪之托为元后兄,公私自同外戚。至此罪后,孝文乃稍对百官辩其诬假。而 诸李犹善相视,恩纪如亲。洪之始见元后,计年为兄。及珍之等至,洪之以元后素 定长幼,其呼拜坐,皆如家人。暮年,数延携之宴饮。醉酣之后,时或言及本末, 洪之则起而加敬,笑语自若。富贵赫奕,舅戚之家。遂弃宗,专附珍之等。后颇存 振本属,而犹不显然。刘氏四子。
zhǎng zǐ shén, shǎo yǒu dǎn lüè, yǐ qì shàng wéi míng. yǐ jūn gōng fēng cháng lè xiàn nán, lèi qiān píng dōng jiāng jūn tài zhōng dà fū. xiào chāng zhōng, xíng xiāng zhōu shì, xún zhèng jiā fǔ jūn. gé róng jǐn ruì gōng zhī, jiǔ bù néng kè. huì gé róng jiàn qín, yǐ gōng jìn jué wèi gōng. yuán hào rù luò, zhuāng dì běi xún, yǐ shén wèi shì zhōng. yòu chú diàn zhōng shàng shū, réng xíng xiāng zhōu shì. chē jià hái gōng, gǎi fēng ān kāng jùn gōng. pǔ tài yuán nián, jìn piào qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī xiāng zhōu dà zhōng zhèng. hōng, zèng sī tú gōng, jì zhōu cì shǐ. zi shì. qí shòu shàn, lì jiàng.
长子神,少有胆略,以气尚为名。以军功封长乐县男,累迁平东将军、太中大 夫。孝昌中,行相州事,寻正加抚军。葛荣尽锐攻之,久不能克。会葛荣见禽,以 功进爵为公。元颢入洛,庄帝北巡,以神为侍中。又除殿中尚书,仍行相州事。车 驾还宫,改封安康郡公。普泰元年,进骠骑大将军、仪同三司、相州大中正。薨, 赠司徒公,冀州刺史。子士。齐受禅,例降。
zhāng shè tí, zhōng shān ān xǐ rén yě. xìng xióng wǔ, yǒu guī huà. chū wèi wǔ huì zhōng láng. shí jīng jī dào kuí, shǒu chēng bào zi biāo zi, bìng shàn gōng mǎ, yú líng qiū yìng mén jiān jù wèi jié hài. zhì nǎi zhǎn rén shǒu, shè qí kǒu, cì rén qí, yǐn cháng rào shù ér gòng shè zhī, yǐ wéi xì xiào. qí bào kù rú cǐ. jūn qí yǎn bǔ, jiǔ fú néng huò, xíng zhě huàn yān. shè tí wèi zhú zéi jūn jiāng, wèi jǐ ér huò biāo zi bào zi jí qí dǎng yǔ, jǐn sòng jīng shī, zhǎn yú què xià, zì shì qīng jìng. qí líng qiū luó sī zǔ, zōng mén háo yì, jiā chù ài xiǎn, duō zhǐ wáng mìng, yǔ zhī wèi jié. xiàn wén nù zhī, nú lù qí jiā. ér sī zǔ jiā dǎng, xiāng shuài kòu dào. shè tí mù qiú bǔ zhú. yǐ shè tí wèi yóu jiǎo jūn jiāng, qián hòu qín huò, shā zhī lüè jǐn. yīn cǐ, làn yǒu tú hài, yóu wéi rěn kù. jì zī qián chēng, yòu jí cǐ gōng, chú yōu zhōu cì shǐ, jiǎ ān xǐ hóu. shè tí kè jǐ lì yuē, suì yǒu qīng chēng. hòu pō zòng qī duàn shì, duō yǒu shòu nà. mìng sēng ní yīn shì tōng qǐng, tān nüè liú wén. zhōng sàn lǐ zhēn xiāng chū shǐ yōu zhōu, cǎi fǎng mù shǒu zhèng jī. zhēn xiāng yàn àn qí zuì, shè tí jù sǐ yù táo. qí qī gū wèi tài wèi dōng yáng wáng pī qī, shì pī qīn guì, zì xǔ yì pī shēn sù qiú zhù, wèi shè tí yuē:" dāng wèi sù lǐ, xìng de shēn xuě, yuàn kuān yōu, bù wéi yì jì." shè tí yǐ cǐ, chà zì jiě wèi. duàn nǎi chén liè: zhēn xiāng xī cháng yīn jiǎ ér guò yōu zhōu, zhī shè tí yǒu hǎo niú, cóng suǒ bù guǒ. lìng tái shǐ zhǐ xié qián shì, gù wēi bī bù xià, kǎo chǔ guò jí, héng yǐ wú gū, zhèng chéng wū zuì. zhí shì kǒng yǒu bù jìn, shǐ jià bù lìng zhào qín zhōu zhòng wǎng jiū xùn, shì zhuàng rú qián, chù shè tí dà pì. xiào wén zhào cì sǐ yú dì. jiāng jiù jǐn, mìng qī ér zé zhī yuē:" tān zhuó huì wú zhě qīng yě, yòu ān wú ér bù dé miǎn huò, jiǔ quán zhī xià, dāng wèi chóu chóu yǐ."
张赦提,中山安喜人也。性雄武,有规画。初为武卉中郎。时京畿盗魁,首称 豹子、彪子,并善弓马,于灵丘、应门间聚为劫害。至乃斩人首,射其口,刺人脐, 引肠绕树而共射之,以为戏笑。其暴酷如此。军骑掩捕,久弗能获,行者患焉。赦 提为逐贼军将,未几而获彪子、豹子及其党与,尽送京师,斩于阙下,自是清静。 其灵丘罗思祖,宗门豪溢,家处隘险,多止亡命,与之为劫。献文怒之,孥戮其家。 而思祖家党,相率寇盗。赦提募求捕逐。以赦提为游徼军将,前后擒获,杀之略尽。 因此,滥有屠害,尤为忍酷。既资前称,又藉此功,除幽州刺史,假安喜侯。赦提 克己厉约,遂有清称。后颇纵妻段氏,多有受纳。命僧尼因事通请,贪虐流闻。中 散李真香出使幽州,采访牧守政绩。真香验案其罪,赦提惧死欲逃。其妻姑为太尉、 东阳王丕妻,恃丕亲贵,自许诣丕申诉求助,谓赦提曰:“当为诉理,幸得申雪, 愿宽忧,不为异计。”赦提以此,差自解慰。段乃陈列:真香昔尝因假而过幽州, 知赦提有好牛,从索不果。令台使止挟前事,故威逼部下,拷楚过极,横以无辜, 证成诬罪。执事恐有不尽,使驾部令赵秦州重往究讯,事状如前,处赦提大辟。孝 文诏赐死于第。将就尽,命妻而责之曰:“贪浊秽吾者卿也,又安吾而不得免祸, 九泉之下,当为仇仇矣。”
yòu yǒu huà shān tài shǒu zhào bà, kù bào fēi lǐ. dà shǐ cuī guāng zòu bà yún:" bù zūn xiàn dù, wēi nüè rèn qíng, zhì nǎi shǒu jī lì rén, liáo shǔ bēn zǒu, bù kě yǐ jūn rén zì xià, nà zhī guǐ wù. zhé jìn zhǐ zài zhōu." zhào miǎn suǒ jū guān.
又有华山太守赵霸,酷暴非理。大使崔光奏霸云:“不遵宪度,威虐任情,至 乃手击吏人,僚属奔走,不可以君人字下,纳之轨物。辄禁止在州。”诏免所居官。
cuī xiān, zì yuán qīn, běn yún qīng hé dōng wǔ chéng rén yě, shì jiā yú xíng yáng yǐng chuān zhī jiān. xìng měng kù, shǎo rén shù, jiān huá hǎo lì, néng shì shì jiā. chū yǐ xiù cái lèi qiān nán gǔn zhōu cì shǐ, dào yòng guān wǎ, zāng wū láng jí, wèi yù shǐ zhōng wèi lǐ píng suǒ jiū, miǎn guān. hòu xíng yù zhōu shì, xún jí zhēn. qiǎn zi xī hù, fēn lì sān xiàn, guǎng zhàn tián zhái, cáng nì guān nú, zhàng lìn bēi wěi, qīn dào gōng sī, wèi yù shǐ zhōng wèi wáng xiǎn suǒ dàn, miǎn guān. hòu lèi qiān yíng zhōu cì shǐ. tān bào ān rěn, rén shù huàn zhī. cháng chū liè zhōu běi, dān qí zhì rén cūn, yǒu jí shuǐ fù rén, xiān lìng yìn mǎ, yīn wèn yuē: " cuī yíng zhōu hé rú?" fù rén bù zhī shì xiān, dá yuē:" bǎi xìng hé zuì! dé rú cǐ lài ér cì shǐ." xiān mò rán ér qù. yǐ bù chèn zhí, bèi jiě hái jīng. wǔ chuān zhèn fǎn, zhào xiān wèi dū du, lǐ chóng tǎo zhī. wéi chóng jié dù, wèi zéi suǒ bài, dān qí qián hái. jìn yú tíng wèi, yǐ nǚ jì yuán tián huò yuán chā huò miǎn. jiàn yì chū, yù hài yú hé yīn. zèng sī tú gōng jì zhōu cì shǐ, zhuī fēng wǔ jīn xiàn gōng.
崔暹,字元钦,本云清河东武城人也,世家于荥阳、颍川之间。性猛酷,少仁 恕,奸猾好利,能事势家。初以秀才累迁南衮州刺史,盗用官瓦,赃污狼籍,为御 史中尉李平所纠,免官。后行豫州事,寻即真。遣子析户,分隶三县,广占田宅, 藏匿官奴,障吝陂苇,侵盗公私,为御史中尉王显所弹,免官。后累迁瀛州刺史。 贪暴安忍,人庶患之。尝出猎州北,单骑至人村,有汲水妇人,暹令饮马,因问曰: “崔瀛州何如?”妇人不知是暹,答曰:“百姓何罪!得如此癞兒刺史。”暹默然 而去。以不称职,被解还京。武川镇反,诏暹为都督,李崇讨之。违崇节度,为贼 所败,单骑潜还。禁于廷尉,以女妓园田货元叉获免。建义初,遇害于河阴。赠司 徒公、冀州刺史,追封武津县公。
zi zàn, zì zǔ zhēn, wèi jiān shàng shū zuǒ chéng, zú. zàn qī, zhuāng dì zǐ yě, hòu fēng xiāng chéng cháng gōng zhǔ, gù tè zèng zàn jì zhōu cì shǐ. zi mào, zì zǔ áng, xí zǔ jué.
子瓚,字祖珍,位兼尚书左丞,卒。瓚妻,庄帝姊也,后封襄城长公主,故特 赠瓚冀州刺史。子茂,字祖昂,袭祖爵。
dǐ zhēn, zì ān bǎo, běn zhōng shān shàng qǔ yáng rén yě, wèi tài hé zhōng, xǐ jū wǔ zhōu zhèn. xiào chāng zhōng, liù zhèn bīng qǐ, zhēn suì cóng dù luò zhōu zéi. luò zhōu wèi gé róng suǒ tūn, zhēn rù róng jūn. róng wèi ěr zhū róng suǒ pò, zhēn yǔ qí yú dǎng, jù xǐ bīng zhōu. cóng qí shén wǔ chū shān dōng. shén wǔ qǐ yì xìn dōu, bài zhēn zhǎng shǐ, fēng shàng qū xiàn hóu, chú yīn zhōu cì shǐ. zhēn qiú qǔ wú yàn, dà wéi zhōu rén suǒ jí kǔ. hòu jiān shàng shū yòu pú yè dà xíng tái, jié dù zhū jūn shì, jī liáng zhōu jiāng chéng jǐng xié děng, jiě dōng xíng wéi, huí jūn péng chéng. zhēn yù xià cán kù, shì zhòng lí xīn, zhì yú tǔ rén háo zú, yù zhī wú lǐ, suì wèi zhōu rén suǒ hài. hòu zèng dìng zhōu cì shǐ sī kōng gōng.
邸珍,字安宝,本中山上曲阳人也,魏太和中,徙居武州镇。孝昌中,六镇兵 起,珍遂从杜洛周贼。洛周为葛荣所吞,珍入荣军。荣为尔硃荣所破,珍与其余党, 俱徙并州。从齐神武出山东。神武起义信都,拜珍长史,封上曲县侯,除殷州刺史。 珍求取无厌,大为州人所疾苦。后兼尚书右仆射、大行台,节度诸军事,击梁州将 成景携等,解东行围,回军彭城。珍御下残酷,士众离心,至于土人豪族,遇之无 礼,遂为州人所害。后赠定州刺史、司空公。
tián shì, zì xiǎn biāo, féng yì xià guī rén yě. zǔ ān xìng fù cháng lè, shì wèi, jù wèi běn jùn tài shǒu. shì xìng gāng guǒ, duō wǔ yì, quán yǒng jué rén. shì zhōu, wèi wèi nán tài shǒu, zhèng shàng yán měng, lì rén chóng zú ér lì, wú gǎn wéi fǎ. qiān běn jùn tài shǒu, qīn gù píng jī, qǐng tuō bù xíng. zhōu wǔ dì wén ér shàn zhī, jìn wèi yí tóng sān sī, cì jué xìn dōu xiàn gōng, zhuó bài yán zhōu cì shǐ. cóng píng qí, yǐ gōng shòu shàng kāi fǔ, xǐ wèi jiàn zhōu cì shǐ, gǎi fēng liáng quán xiàn gōng. hòu cóng wéi xiào kuān tǎo yù chí jiǒng, yǐ gōng bài dà jiàng jūn, jìn jué wǔ shān jùn gōng. jí suí wén dì shòu shàn, bài xiāng zhōu zǒng guǎn. zhuān yǐ lì wēi wèi wù, měi shì shì yú wài, bì shèng qì yǐ dài zhī. qí xià guān shǔ, gǔ lì wú gǎn yǎng shì. yǒu fàn jìn zhě, suī zhì qīn nì, wú suǒ róng dài. qí nǚ xù jīng zhào dù níng zì cháng ān shěng zhī, shì jiè níng wú chū wài. níng jiǔ zhī bù dé hái, qiè shàng běi lóu, yǐ chàng jī sī. shì zhī zhī, zhàng níng wǔ shí. qí suǒ ài nú, cháng yì shì bái shì, yǒu chóng shàng qí yī jīn, huī xiù fú qù zhī, shì yǐ wéi màn jǐ, lì bàng shā zhī. huò liáo lì jiān zāng, bù nèi jié dào zhě, wú wèn qīng zhòng, xī jìn dì jǐng zhōng, qǐn chù fèn huì, lìng shòu kǔ dú. zì fēi shēn sǐ, zhōng bù dé chū. měi shè shū dào zhōu, shì wèi xiá shěng dú, xiān zhào yù zú shā zhòng qiú, rán hòu xuān shì bǎi xìng. qí kè bào rú cǐ. yóu shì wèi shàng suǒ qiǎn, chú míng. shì cán huì bù shí, qī zǐ zhì qí suǒ zhé nù, wéi shì tóng èr rén, gěi shǐ zuǒ yòu. cóng jiā zhōng suǒ jiāo, yù zì shā, jiā rén bù yǔ. yīn qiǎn shì tóng yì shì mǎi dú yào, qī zǐ yòu duó qì zhī. shì huì wò, qí zi xìn shí wéi yí tóng, zhì shì qián liú tì yuē:" dà rén jì shì cháo tíng zhòng chén, yòu wú dà guò, bǐ jiàn gōng qīng fàng rǔ zhě duō yǐ, xuán fù wài yòng, dà rén hé néng jiǔ hū? nǎi zhì yú cǐ!" shì chuā qǐ chōu dāo zhuó xìn, xìn bì zhī, rèn zhōng yú mén. shàng zhī zhī, yǐ shì wèi zuì jǐ zhī shēn, fù qí guān jué, xún bài guǎng zhōu zǒng guǎn, zú guān.
田式,字显标,冯翊下邽人也。祖安兴、父长乐,仕魏,俱为本郡太守。式性 刚果,多武艺,拳勇绝人。仕周,位渭南太守,政尚严猛,吏人重足而立,无敢违 法。迁本郡太守,亲故屏迹,请托不行。周武帝闻而善之,进位仪同三司,赐爵信 都县公,擢拜延州刺史。从平齐,以功授上开府,徙为建州刺史,改封梁泉县公。 后从韦孝宽讨尉迟迥,以功拜大将军,进爵武山郡公。及隋文帝受禅,拜襄州总管。 专以立威为务,每视事于外,必盛气以待之。其下官属,股栗无敢仰视。有犯禁者, 虽至亲昵,无所容贷。其女婿京兆杜宁自长安省之,式诫宁无出外。宁久之不得还, 窃上北楼,以暢羁思。式知之,杖宁五十。其所爱奴,尝诣式白事,有虫上其衣衿, 挥袖拂去之,式以为慢己,立棒杀之。或僚吏奸赃,部内劫盗者,无问轻重,悉禁 地阱中,寝处粪秽,令受苦毒。自非身死,终不得出。每赦书到州,式未暇省读, 先召狱卒杀重囚,然后宣示百姓。其刻暴如此。由是为上所谴,除名。式惭恚不食, 妻子至其所辄怒,唯侍僮二人,给使左右。从家中索椒,欲自杀,家人不与。阴遣 侍僮诣市买毒药,妻子又夺弃之。式恚卧,其子信时为仪同,至式前流涕曰:“大 人既是朝廷重臣,又无大过,比见公卿放辱者多矣,旋复外用,大人何能久乎?乃 至于此!”式欻起抽刀斫信,信避之,刃中于门。上知之,以式为罪己之深,复其 官爵,寻拜广州总管,卒官。
yàn róng, zì guì gōng, huá yīn hóng nóng rén yě. fù kǎn, zhōu dà jiàng jūn róng xìng gāng yán, yǒu wǔ yì. shì zhōu, wèi nèi shì shàng shì. cóng wǔ dì fá qí, yǐ gōng shòu kāi fǔ yí tóng sān sī, fēng gāo yì xiàn gōng. suí wén dì shòu shàn, jìn wèi dà jiāng jūn, jìn fēng luò cóng jùn gōng, bài jìn zhōu cì shǐ. xún cóng hé jiān wáng hóng jī tū jué, yǐ gōng bài shàng zhù guó, qiān qīng zhōu zǒng guǎn. zài zhōu, xuǎn jué yǒu lì zhě wéi wǔ bó. lì rén guò zhī zhě, bì jiā jié wèn, zhé chǔ tà zhī, chuàng duō jiàn gǔ. jiān dào píng jī, jìng nèi sù rán. tā zhōu xiàn rén jīng qí jiè zhě, wèi ruò kòu chóu, bù gǎn xiū xī. hòu yīn rù cháo jìn, tè jiā ēn yù. róng yǐ mǔ lǎo, qǐng měi suì rù cháo, shàng xǔ zhī.
燕荣,字贵公,华阴弘农人也。父侃,周大将军荣性刚严,有武艺。仕周,为 内侍上士。从武帝伐齐,以功授开府仪同三司,封高邑县公。隋文帝受禅,进位大 将军,进封落丛郡公,拜晋州刺史。寻从河间王弘击突厥,以功拜上柱国,迁青州 总管。在州,选绝有力者为伍伯。吏人过之者,必加诘问,辄楚挞之,创多见骨。 奸盗屏迹,境内肃然。他州县人经其界者,畏若寇仇,不敢休息。后因入朝觐,特 加恩遇。荣以母老,请每岁入朝,上许之。
fá chén zhī yì, yǐ wéi xíng jūn zǒng guǎn, lǜ shuǐ jūn zì dōng lái bàng hǎi rù tài hú, qǔ wú jùn. jì pò dān yáng, wú rén gòng lì xiāo huán, wèi yǔ wén shù suǒ bài, tuì bǎo bāo shān. róng lǜ jīng jiǎ niè zhī, huán bài zǒu, wèi róng suǒ zhí. shì píng, jiǎn jiào yáng zhōu zǒng guǎn. xún zhēng wèi wǔ hòu jiāng jūn, hòu chú yōu zhōu zǒng guǎn.
伐陈之役,以为行军总管,率水军自东莱傍海入太湖,取吴郡。既破丹阳,吴 人共立萧瓛,为宇文述所败,退保包山。荣率精甲蹑之,瓛败走,为荣所执。事平, 检校扬州总管。寻征为武候将军,后除幽州总管。
róng xìng yán kù, yǒu wēi róng, zhǎng lì jiàn zhě, mò bù huáng jù zì shī. fàn yáng lú shì, shì wèi zhe xìng, róng jiē shǔ wèi lì zú, yǐ qū rǔ zhī. biān chī zuǒ yòu, dòng zhì qiān shù, liú xiě yíng qián, yǐn dàn zì ruò. cháng àn bù, dào cì jiàn cóng jīng, kān wèi chī chuí, mìng qǔ zhī, zhé yǐ shì rén. rén huò zì chén wú jiù, róng yuē:' hòu yǒu zuì, dāng miǎn." jí hòu fàn xì guò, jiāng wō zhī, rén yuē:" qián rì bèi zhàng, xǔ yǒu zuì yòu zhī." róng yuē:" wú guò shàng ěr, kuàng yǒu guò xié!" bǎng chuí rú jiù. róng měi xún shěng guǎn nèi, wén rén lì qī yǒu měi sè, zhé shě qí shì ér yín zhī, tān bào fàng zòng rì shén. shí yuán hóng sì chú yōu zhōu zhǎng shǐ, jù rǔ, gù cí. shàng zhī zhī, chì róng yuē:" hóng sì zhàng shí yǐ shàng zuì, jiē zòu wén." róng fèn yuē:" shù zǐ hé gǎn nòng wǒ!" jí qiǎn hóng sì jiān nà cāng sù, yáng dé yī kāng yī bǐ, fá zhī, měi chī bù mǎn shí, rán yī rì zhōng huò zhì sān shù. rú shì lì nián, yuàn xì rì gòu. róng suì shōu fù yù, jìn jué qí liáng. hóng sì jī, chōu yī xù zá shuǐ yàn zhī. qí qī yì quē chēng yuān, shàng qiǎn kǎo gōng shì láng liú shì lóng chí yì jū wèn, zòu róng dú nüè, yòu zāng huì láng jí, suì zhēng hái jīng, cì sǐ. xiān shì, róng jiā qǐn shì wú gù yǒu qū shù hú cóng dì fén chū. wèi jǐ, róng sǐ yú qū chū zhī chù. yǒu zi xún.
荣性严酷,有威容,长吏见者,莫不惶惧自失。范阳卢氏,世为著姓,荣皆署 为吏卒,以屈辱之。鞭笞左右,动至千数,流血盈前,饮啖自若。尝按部,道次见 丛荆,堪为笞箠,命取之,辄以试人。人或自陈无咎,荣曰:’后有罪,当免。” 及后犯细过,将挝之,人曰:“前日被杖,许有罪宥之。”荣曰:“无过尚尔,况 有过邪!”榜捶如旧。荣每巡省管内,闻人吏妻有美色,辄舍其室而淫之,贪暴放 纵日甚。时元弘嗣除幽州长史,惧辱,固辞。上知之,敕荣曰:“弘嗣杖十已上罪, 皆奏闻。”荣忿曰:“竖子何敢弄我!”及遣弘嗣监纳仓粟,飏得一糠一秕,罚之, 每笞不满十,然一日中或至三数。如是历年,怨隙日构。荣遂收付狱,禁绝其粮。 弘嗣饥,抽衣絮杂水咽之。其妻诣阙称冤,上遣考功侍郎刘士龙驰驿鞫问,奏荣毒 虐,又赃秽狼籍,遂征还京,赐死。先是,荣家寝室无故有蛆数斛从地坟出。未几, 荣死于蛆出之处。有子询。
yuán hóng sì, hé nán luò yáng rén yě. zǔ gāng, wèi yú yáng wáng. fù jīng, zhōu yú yáng jùn gōng. hóng sì shǎo xí jué, shí bā wèi zuǒ qīn wèi. kāi huáng yuán nián, cóng jìn wáng píng chén, yǐ gōng shòu shàng yí tóng. hòu chú guān zhōu zhǎng shǐ, yǐ yán jùn rèn shì, zhōu rén duō yuàn zhī. zhuǎn yōu zhōu. shí zǒng guǎn yàn róng sì nüè yú hóng sì, měi chī rǔ. hóng sì xīn bù fú, suì bèi jìn. jí róng zhū, hóng sì wéi zhèng, kù yòu shén zhī. měi jū qiú, duō yǐ cù guàn bí, huò zhuó yì qí xià qiào. wú gǎn yǐn qíng, jiān wěi bǐng xī. rén shòu mò, shòu mù gōng jiān, xiū yíng dōng dōu. dà yè chū, yáng dì qián yǒu liáo dōng yì, qiǎn hóng sì yú dōng lái hǎi kǒu jiān zào chuán. zhū zhōu yì dīng kǔ qí chuí chǔ, guān rén dàng zuò, zhòu yè lì shuǐ zhōng, lüè bù gǎn xī, zì yāo yǐ xià wú bù qū shēng, sǐ zhě shí sān sì. xún qiān huáng mén shì láng, zhuǎn diàn zhōng shǎo jiān. liáo dōng zhī yì, jìn wèi jīn zǐ guāng lù dà fū. hòu nú zéi kòu lǒng xī, zhào hóng sì jī zhī. jí xuán gǎn fǎn, hóng sì tún bīng ān dìng. huò gào zhī móu yīng xuán gǎn, dài wáng yòu qiǎn zhí sòng xíng zài suǒ. yǐ wú fǎn shì. dì yí zhī, chú míng xǐ rì nán, dào sǐ. yǒu zi rén guān.
元弘嗣,河南洛阳人也。祖刚,魏渔阳王。父经,周渔阳郡公。弘嗣少袭爵, 十八为左亲卫。开皇元年,从晋王平陈,以功授上仪同。后除观州长史,以严峻任 事,州人多怨之。转幽州。时总管燕荣肆虐于弘嗣,每笞辱。弘嗣心不伏,遂被禁。 及荣诛,弘嗣为政,酷又甚之。每鞫囚,多以酢灌鼻,或椓弋其下窍。无敢隐情, 奸伪屏息。仁寿末,授木工监,修营东都。大业初,炀帝潜有辽东意,遣弘嗣于东 莱海口监造船。诸州役丁苦其捶楚,官人当作,昼夜立水中,略不敢息,自腰已下 无不蛆生,死者十三四。寻迁黄门侍郎,转殿中少监。辽东之役,进位金紫光禄大 夫。后奴贼寇陇西,诏弘嗣击之。及玄感反,弘嗣屯兵安定。或告之谋应玄感,代 王侑遣执送行在所。以无反释。帝疑之,除名徙日南,道死。有子仁观。
wáng wén tóng, jīng zhào pín yáng rén yě. xìng míng biàn, yǒu gàn yòng. kāi huáng zhōng, yǐ jūn gōng bài yí tóng, shòu guì zhōu sī mǎ. yáng dì sì wèi, wèi guāng lù shǎo qīng. yǐ wǔ zhǐ, chū wèi héng shān jùn zàn wù. yǒu yī rén háo huá, měi chí zhǎng lì zhǎng duǎn, qián hòu shǒu lìng xián dàn zhī. wén tóng xià chē, wén qí míng ér shù zhī. yīn lìng shàn mù wèi dà jué, mái zhī yú tíng, chū chǐ yú, sì miàn gè mái xiǎo jué, lìng qí rén bó xīn yú mù jué shàng, fù sì zhī yú xiǎo jué, yǐ bàng dǎ qí bèi, yìng shí kuì làn. jùn zhōng dà hài, lì rén shè qì. jí dì zhēng liáo dōng, lìng wén tóng xún chá hé běi zhū jùn, wén tóng jiàn shā mén zhāi jiè cài shí zhě, yǐ wéi yāo wàng, jiē shōu xì zhī. běi zhì hé jiān, zhào jùn guān rén. xiǎo yǒu chí wéi zhě, zhé fù miàn yú dì ér chuí shā zhī. qiú shā mén xiāng jù jiǎng lùn jí zhǎng lǎo gòng wèi fú huì zhě shù bǎi rén, wén tóng yǐ wéi jù jié huò zhòng, jǐn zhǎn zhī. yòu xī luǒ sēng ní, yàn yǒu yín zhuàng fēi tóng nán nǚ zhě shù qiān rén, fù jiāng shā zhī. jùn zhōng shì nǚ, hào kū yú lù, zhū jùn jīng hài, gè zòu qí shì. dì wén dà nù, qiǎn shǐ zhě wéi xī shàn yì chí suǒ zhī, zhǎn yú hé jiān, yǐ xiè bǎi xìng. chóu rén pōu qí guān, luán qí ròu dàn zhī, sī xū xián jǐn.
王文同,京兆频阳人也。性明辩,有干用。开皇中,以军功拜仪同,授桂州司 马。炀帝嗣位,为光禄少卿。以忤旨,出为恆山郡赞务。有一人豪猾,每持长吏长 短,前后守令咸惮之。文同下车,闻其名而数之。因令剡木为大橛,埋之于庭,出 尺馀,四面各埋小橛,令其人踣心于木橛上,缚四支于小橛,以棒打其背,应时溃 烂。郡中大骇,吏人慑气。及帝征辽东,令文同巡察河北诸郡,文同见沙门斋戒菜 食者,以为妖妄,皆收系之。北至河间,召郡官人。小有迟违者,辄覆面于地而捶 杀之。求沙门相聚讲论及长老共为佛会者数百人,文同以为聚结惑众,尽斩之。又 悉裸僧尼,验有淫状非童男女者数千人,复将杀之。郡中士女,号哭于路,诸郡惊 骇,各奏其事。帝闻大怒,遣使者违奚善意驰锁之,斩于河间,以谢百姓。仇人剖 其棺,脔其肉啖之,斯须咸尽。
lùn yuē: shì zhī lì míng, qí tú bù yī, huò yǐ xún liáng jìn, huò yǐ yán kù xiǎn. gù kuān měng xiāng zī, dé xíng hù shè. rán bù yán ér huà, jūn zǐ suǒ xiān. yú luò hóu děng wéi è bù tóng, tóng guī yú kù, sì qí dú shì, duō xíng cán rěn. jiàn rén jī fū, tóng zhū mù shí qīng rén xìng mìng, shèn yú chú gǒu. cháng è bù quān, xiān yǒu bù jí. gù huò shēn yīng zuì lù, huò yōu huì jù yǔn, yì shù jiē bì, gè qí yí yān. fán bǎi jūn zǐ, yǐ wéi yǒu tiān dào yǐ.
论曰:士之立名,其途不一,或以循良进,或以严酷显。故宽猛相资,德刑互 设。然不严而化,君子所先。于洛侯等为恶不同,同归于酷,肆其毒螫,多行残忍。 贱人肌肤,同诸木石;轻人性命,甚于刍狗。长恶不悛,鲜有不及。故或身婴罪戮, 或忧恚俱殒,异术皆毙,各其宜焉。凡百君子,以为有天道矣。