xīn xióng zú zǔ chēn chēn zi shù shù zú zi dé yuán yáng jī gāo dào mù xiōng qiān zhī qí jùn shān wěi yǔ wén zhōng zhī fèi mù mèng wēi
辛雄族祖琛 琛子術 術族子德源 楊機 高道穆兄謙之 綦俊山偉 宇文忠之 費穆 孟威

xīn xióng, zì shì bīn, lǒng xī dí dào rén yě. fù chàng, rǔ nán xiāng jùn èr jùn tài shǒu. xióng yǒu xiào xìng, jū fù yōu, dài bù kě shí. qīng hé wáng yì wèi sī kōng, pì wèi zuǒ cáo. yì qiān sī tú, réng shòu zuǒ cáo. xióng yòng xīn píng zhí, jiā yǐ xián míng zhèng shì, jīng qí duàn gē, mò bù yuè fú. yì měi wèi rén yuē: bì yě wú sòng, xīn xióng yǒu yān. lì shàng shū jià bù sān gōng láng. huì shā tài láng guān, wéi xióng yǔ yáng shēn děng bā rén jiàn liú, yú xī bà qiǎn.
辛雄，字世賓，隴西狄道人也。父暢，汝南、鄉郡二郡太守。雄有孝性，居父 憂，殆不可識。清河王懌為司空，闢為左曹。懌遷司徒，仍授左曹。雄用心平直， 加以閒明政事，經其斷割，莫不悅服。懌每謂人曰：「必也無訟，辛雄有焉。」歷 尚書駕部、三公郎。會沙汰郎官，唯雄與羊深等八人見留，余悉罷遣。

xiān shì, yù shǐ zhōng chéng dōng píng wáng kuāng fù yù yú guān jiàn zhèng, shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng hé kuāng dà bù jìng, zhào shù sǐ. xióng zòu lǐ kuāng yuē: qiè wéi bái yī yuán kuāng, lì fèng sān cháo, měi méng chǒng yù, è è zhī xìng, jiǎn zì dì xīn. gù gāo zǔ xī zhī yǐ kuāng míng, bì xià rèn zhī yǐ dàn jiū. dāng gāo zhào zhī shí, kuāng zào guān zhì jiàn, zhǔ shèng chén zhí, zú yǐ wú jiù. jiǎ yù chóng zào, xiān dì yǐ róng zhī yú qián, bì xià yì yí kuān zhī yú hòu. wèi jǐ, kuāng chú píng zhōu cì shǐ. yòu pú shè yuán qīn chēng xióng zhī měi, zuǒ pú shè xiāo bǎo yín yuē: wú wén yóu pú shè yún: dé rú xióng zhě sì wǔ rén gòng shěng shì, zú yǐ jīn rì zhī shǎng, hé qí wǎn zāi!
先是，御史中丞、東平王匡復欲輿棺諫諍，尚書令、任城王澄劾匡大不敬，詔 恕死。雄奏理匡曰：「竊惟白衣元匡，歷奉三朝，每蒙寵遇，諤諤之性，簡自帝心。 故高祖錫之以匡名，陛下任之以彈糾。當高肇之時，匡造棺致諫，主聖臣直，卒以 無咎。假欲重造，先帝已容之於前，陛下亦宜寬之於後。」未幾，匡除平州刺史。 右僕射元欽稱雄之美，左僕射蕭寶夤曰：「吾聞游僕射云：『得如雄者四五人共省 事，足矣』今日之賞，何其晚哉！」

chū, tíng wèi shǎo qīng yuán fān yǐ fàn zuì zhī rén, jīng ēn jìng sù, wǎng zhí nán míng. suì zòu céng rǎn fēng wén zhě, bù wèn qū zhí, tuī wèi yù chéng, xī bù duàn lǐ. zhào mén xià shàng shū tíng wèi yì zhī. xióng yì yuē: chūn qiū zhī yì, bù xìng ér shī, níng jiàn bù làn. jiàn zé shī zuì rén, làn nǎi hài shàn rén. jīn yì zhě bù rěn zuì jiān lì, shǐ chū rù zòng qíng, lìng jūn zǐ xiǎo rén, xūn yóu bù bié, qǐ suǒ wèi shǎng shàn fá è, yīn qín yǐn xù zhě yě? gǔ rén wéi huàn chá yù zhī bù jīng, wèi wén zhī yuān ér bù lǐ. zhào cóng xióng yì. zì hòu měi yǒu yí yì, xióng yǔ gōng qīng bó nán, shì duō jiàn cóng. yú shì gōng néng zhī míng shén shèng. yòu wèi lù yǎng lùn, chēng zhòng ní chén wǔ xiào, zì tiān zǐ zhì yú shù rén, wú zhì shì zhī wén. lǐ jì: bā shí, yī zi bù cóng zhèng jiǔ shí, jiā bù cóng zhèng. zhèng xuán zhù yún: fù chú zhī. rán zé zhǐ fù shù rén, fēi gōng qīng shì dài fū zhī wèi. yǐ wèi yí tīng lù yǎng, bù yuē qí nián. shū zòu, xiào míng nà zhī. hòu chú sī kōng zhǎng shǐ. shí zhū gōng jiē mù qí míng, yù qū wèi zuǒ, mò néng de yě.
初，廷尉少卿袁翻以犯罪之人，經恩競訴，枉直難明。遂奏曾染風聞者，不問 曲直，推為獄成，悉不斷理。詔門下、尚書、廷尉議之。雄議曰：「《春秋》之義， 不幸而失，寧僭不濫。僭則失罪人，濫乃害善人。今議者不忍罪奸吏，使出入縱情， 令君子小人，薰蕕不別，豈所謂賞善罰惡，殷勤隱恤者也？古人唯患察獄之不精， 未聞知冤而不理。」詔從雄議。自後每有疑議，雄與公卿駁難，事多見從。於是公 能之名甚盛。又為《祿養論》，稱仲尼陳五孝，自天子至於庶人，無致仕之文。 《禮記》：八十，一子不從政；九十，家不從政。鄭玄注云：「復除之。」然則止 復庶人，非公卿士大夫之謂。以為宜聽祿養，不約其年。書奏，孝明納之。後除司 空長史。時諸公皆慕其名，欲屈為佐，莫能得也。

shí zhū fāng zéi shèng, ér nán kòu qīn jìng, shān mán zuò nì, xiào míng yù qīn tǎo, yǐ jīng zhōu wèi xiān. zhào xióng wèi xíng tái zuǒ chéng, yǔ lín huái wáng yù dōng qù yè chéng bié jiāng péi yǎn, xī tōng yā lù. yǎn jī liú wèi jìn, yì shī yǐ cì rǔ bīn. féng běi gōu qiú jiù, yì yǐ chù fēn dào bié, bù yù yīng zhī. xióng yuē: wáng zhí huī kǔn wài, wéi lì shì cóng, jiàn kě ér jìn, hé bì shǒu dào? yù kǒng hòu yǒu de shī zhī zé, yào xióng fú xià. xióng yǐ chē jià jiāng qīn fá, mán yí bì huái zhèn dòng, chéng bǐ lí xīn, wú wǎng bù pò, suì fú yù jūn, lìng sù fù jī. zéi wén, guǒ zì zǒu sàn. zài jūn shàng shū yuē: fán rén suǒ yǐ lín jiān chén ér wàng shēn, chù bái rèn ér bù dàn zhě, yī zé qiú róng míng, èr zé tān zhòng shǎng, sān zé wèi xíng fá, sì zé bì huò nán. fēi cǐ shù shì, suī shèng wáng bù néng quàn qí chén, cí fù bù néng lì qí zi. míng zhǔ shēn zhì qí qíng, gù shǎng bì xíng, fá bì xìn, shǐ qīn shū guì jiàn, yǒng qiè xián yú, wén zhōng gǔ zhī shēng, jiàn jīng qí zhī liè, mò bù fèn jī, jìng fù dí chǎng. qǐ yàn jiǔ shēng ér lè zǎo sǐ yě? lì hài xiàn yú qián, yù bà bù néng ěr. zì qín lǒng nì jié, jiāng lì shù nián, mán zuǒ luàn cháng, shāo yǐ duō zài. fán zài róng yì, shù shí wàn rén, sān fāng zhī shī, bài duō shèng shǎo, jī qí suǒ yóu, bù míng shǎng fá gù yě. bì xià yù tiān xià zhī zǎo píng, mǐn zhēng fū zhī qín cuì, nǎi jiàng míng zhào, shǎng bù yí shí. rán bīng jiāng zhī xūn, lì rěn bù jué, wáng jūn zhī zú, yàn rán zài jiā, zhì lìng jié shì wú suǒ quàn mù, yōng rén wú suǒ wèi shè. jìn ér jī zéi, sǐ jiāo ér shǎng shē tuì ér táo sàn, shēn quán ér wú zuì, cǐ qí suǒ yǐ wàng dí bēn jǔ, bù kěn jìn lì zhě yǐ. wèi zhòng fā míng zhào, gèng liàng shǎng fá, zé jūn wēi bì zhāng, zéi nán kě mǐ. chén wén bì bù dé yǐ, qù shí jiù xìn, yǐ cǐ tuī zhī, xìn bù kě sī xū fèi yě. shǎng fá, bì xià zhī suǒ yì, shàng bù néng quán ér xíng zhī gōng dí, shì zhī suǒ nán, yù qí bì sǐ, níng kě de yě? hòu wèi lì bù láng zhōng.
時諸方賊盛，而南寇侵境，山蠻作逆，孝明欲親討，以荊州為先。詔雄為行台 左丞，與臨淮王彧東趣葉城；別將裴衍，西通鴉路。衍稽留未進，議師已次汝濱。 逢北溝求救，議以處分道別，不欲應之。雄曰：「王執麾閫外，唯利是從，見可而 進，何必守道？」彧恐後有得失之責，要雄符下。雄以車駕將親伐，蠻夷必懷震動， 乘彼離心，無往不破，遂符彧軍，令速赴擊。賊聞，果自走散。在軍上疏曰：「凡 人所以臨堅陳而忘身，觸白刃而不憚者，一則求榮名，二則貪重賞，三則畏刑罰， 四則避禍難。非此數事，雖聖王不能勸其臣，慈父不能厲其子。明主深知其情，故 賞必行，罰必信，使親疏貴賤，勇怯賢愚，聞鐘鼓之聲，見旍旗之列，莫不奮激， 競赴敵場。豈厭久生而樂早死也？利害縣於前，欲罷不能耳。自秦、隴逆節，將歷 數年，蠻左亂常，稍已多載。凡在戎役，數十萬人，三方之師，敗多勝少，跡其所 由，不明賞罰故也。陛下欲天下之早平，愍征夫之勤悴，乃降明詔，賞不移時。然 兵將之勛，歷稔不決，亡軍之卒，晏然在家，致令節士無所勸慕，庸人無所畏懾。 進而擊賊，死交而賞賒；退而逃散，身全而無罪，此其所以望敵奔沮，不肯進力者 矣。為重發明詔，更量賞罰，則軍威必張，賊難可弭。臣聞必不得已，去食就信， 以此推之，信不可斯須廢也。賞罰，陛下之所易，尚不能全而行之；攻敵，士之所 難，欲其必死，寧可得也？」後為吏部郎中。

jí ěr zhū róng rù luò, hé yīn zhī nán, rén qíng wèi ān, xióng qián cuàn bù chū. xiào zhuāng yù yǐ xióng wèi shàng shū, mén xià zòu yuē: xīn xióng bù chū, cún wáng wèi zhī. xiào zhuāng yuē: níng shī wáng ér yòng zhī, kě shī cún ér bù yòng yě? suì chú dù zhī shàng shū. hòu yǐ běn guān jiān shì zhōng guān xī wèi láo dà shǐ. jiāng fā, qǐng shì wǔ tiáo: yī yán bū xuán zū diào, yí xī bù zhēng èr yán jiǎn bà fēi shí yáo yì, yǐ shū rén mìng sān yán kè diào zhī jì, shǐ fēng jiǎn yǒu shū, lìng zhōu jùn liàng jiǎn, bù dé jūn yī sì yán bīng qǐ lì nián, sǐ wáng zhě zhòng, huò fù huò zi, xīn suān wèi xiē, jiàn cún qí lǎo, qǐng jiǎ bǎn zhí, yuè shēng zhě zhī yì, wèi sǐ zhě zhī hún wǔ yán sàng luàn jì jiǔ, lǐ yí hǎn xí, rú yǒu guī mén hé mù, xiào tì zhuō rán zhě, yí jīng qí mén lǘ. zhuāng dì cóng zhī, yīn zhào: rén nián qī shí zhě shòu xiàn, bā shí shòu jùn, jiǔ shí jiā sì pǐn jiāng jūn, bǎi suì cóng sān pǐn jiāng jūn.
及爾硃榮入洛，河陰之難，人情未安，雄潛竄不出。孝莊欲以雄為尚書，門下 奏曰：「辛雄不出，存亡未知。」孝莊曰：「寧失亡而用之，可失存而不用也？」 遂除度支尚書。後以本官兼侍中、關西尉勞大使。將發，請事五條：一言逋懸租調， 宜悉不征；二言簡罷非時徭役，以紓人命；三言課調之際，使豐儉有殊，令州郡量 檢，不得均一；四言兵起歷年，死亡者眾，或父或子，辛酸未歇，見存耆老，請假 板職，悅生者之意，慰死者之魂；五言喪亂既久，禮儀罕習，如有閨門和穆，孝悌 卓然者，宜旌其門閭。莊帝從之，因詔：人年七十者授縣，八十授郡，九十加四品 將軍，百歲從三品將軍。

yǒng xī sān nián, jiān lì bù shàng shū. shí jìn xí zhuān zì, xióng jù qí chán nì, bù néng shǒu zhèng, lùn zhě pō jī zhī. xiào wǔ nán shòu, xióng jiān zuǒ pú shè, liú shǒu jīng shī. yǒng xī mò, jiān shì zhōng. dì rù guān yòu, qí shén wǔ zhì luò, yú yǒng níng sì dà jí cháo shì, zé xióng jí shàng shū cuī xiào fēn liú xīn yáng jī děng yuē: wèi chén fèng zhǔ, kuāng wēi jiù luàn. ruò chù bù jiàn zhèng, chū bù péi suí, huǎn zé dān chǒng, jí biàn cuàn bì, chén jié ān zài? nǎi zhū zhī.
永熙三年，兼吏部尚書。時近習專恣，雄懼其讒匿，不能守正，論者頗譏之。 孝武南狩，雄兼左僕射，留守京師。永熙末，兼侍中。帝入關右，齊神武至洛，於 永寧寺大集朝士，責雄及尚書崔孝芬、劉廞、楊機等曰：「為臣奉主，匡危救亂。 若處不諫諍，出不陪隨，緩則耽寵，急便竄避，臣節安在？」乃誅之。

èr zi, shì càn shì zhēn, táo rù guān zhōng.
二子，士璨、士貞，逃入關中。

xióng cóng fù xiōng zuǎn, zì bó jiāng, xué shè wén shǐ, wēn liáng yǎ zhèng. chū wèi gǔn zhōu ān dōng fǔ zhǔ bù, yǔ mì shū chéng tóng jùn lǐ bó shàng yǒu jiù. bó shàng yǔ xián yáng wáng xǐ tóng nì, táo cuàn tóu zuǎn, shì jué, zuò miǎn guān. hòu wèi tài wèi qí bīng cān jūn, měi wèi fǔ zhǔ qīng hé wáng yì suǒ shǎng. zhì dìng kǎo, yì yuē: xīn qí bīng yǒu xué yǒu cái, yí wèi shàng dì. jí liáng jiāng cáo yì zōng gōng xīn yě, zhào zuǎn wèi jīng zhōu jūn sī. zuǎn shàn fǔ jiāng shì, rén duō yòng mìng, zéi shén dàn zhī. huì xiào míng bēng huì zhì, xián yǐ duì dí, yù mì xiōng wèn. zuǎn yuē: ān wēi zài rén, qǐ guān shì yě? suì fā sàng hào kū, sān jūn gǎo sù, hái rù zhōu chéng, shēn yǐ méng yuē. xún wèi yì zōng suǒ wéi, xiāng shuài gù shǒu. xiào zhuāng jí wèi, chú jiān shàng shū, réng xíng tái. hòu dà dū dū fèi mù jī yì zōng qín zhī, rù chéng, yīn jǔ jiǔ shǔ zuǎn yuē: wēi xīn xíng tái zhī zài sī, wú yì wú yóu jiàn cǐ gōng yě.
雄從父兄纂，字伯將，學涉文史，溫良雅正。初為袞州安東府主簿，與秘書丞 同郡李伯尚有舊。伯尚與咸陽王禧同逆，逃竄投纂，事覺，坐免官。後為太尉騎兵 參軍，每為府主清河王懌所賞。至定考，懌曰：「辛騎兵有學有才，宜為上第。」 及梁將曹義宗攻新野，詔纂為荊州軍司。纂善撫將士，人多用命，賊甚憚之。會孝 明崩諱至，咸以對敵，欲秘凶問。纂曰：「安危在人，豈關是也？」遂發喪號哭， 三軍縞素，還入州城，申以盟約。尋為義宗所圍，相率固守。孝莊即位，除兼尚書， 仍行台。後大都督費穆擊義宗禽之，入城，因舉酒屬纂曰：「微辛行台之在斯，吾 亦無由建此功也。」

yǒng ān èr nián, yuán hào chéng shèng zhì chéng xià, wèi hào qín zhī. jí xiào zhuāng hái gōng, zuǎn xiè bù shǒu zhī zuì. dì yuē: yú shí zhèn yì běi xún, dōng jūn bù shǒu, qǐ qīng zhī guò. zhuǎn xíng yáng tài shǒu. bǎi xìng jiāng luò shēng kāng qǐ dé zhě, jiù shì qián tài shǒu zhèng zhòng míng zuǒ yòu, háo huá tōu qiè, jìng nèi huàn zhī. zuǎn cì bǔ qín huò, xiāo yú jùn shì, bǎi xìng xīn rán. zuǎn qiáo shǔ luò yáng, tài chāng zhōng, nǎi wèi hé nán yì zhōng zhèng.
永安二年，元顥乘勝至城下，為顥禽之。及孝莊還宮，纂謝不守之罪。帝曰： 「於時朕亦北巡，東軍不守，豈卿之過。」轉滎陽太守。百姓姜洛生、康乞得者， 舊是前太守鄭仲明左右，豪猾偷竊，境內患之。纂伺捕禽獲，梟於郡市，百姓欣然。 纂僑屬洛陽，太昌中，乃為河南邑中正。

yǒng xī sān nián, chú hé nèi tài shǒu. qí shén wǔ fù luò, bīng jí chéng xià, zuǎn chū chéng yè, shén wǔ wèi miǎn zhī. yīn mìng qián shì zhōng sī mǎ zi rú yuē: wú xíng tú pí bì, yí dài wú zhí hé nèi shǒu yě. xún wèi jiān shàng shū nán dào héng tái xī jīng zhōu cì shǐ. shí mán qiú fán dà néng yīng xī wèi, zuǎn gōng zhī, bù kè ér bài, wèi xī wèi jiāng dú gū xìn suǒ hài. zèng sī tú gōng.
永熙三年，除河內太守。齊神武赴洛，兵集城下，纂出城謁，神武慰勉之。因 命前侍中司馬子如曰：「吾行途疲弊，宜代吾執河內手也。」尋為兼尚書、南道行 台、西荊州刺史。時蠻酋樊大能應西魏，纂攻之，不克而敗，為西魏將獨孤信所害。 贈司徒公。

xióng zú zǔ chēn. chēn zì sēng guì. zǔ jìng zōng, fù shù bǎo, bìng dài jùn tài shǒu. chēn shǎo gū, céng guò yǒu rén, jiàn qí fù mǔ wú yàng, chuí tì jiǔ zhī. shì hè fèng cháo qǐng xíng yáng jùn chéng. tài shǒu yuán lì xìng pō shǐ jiǔ, chēn měi jiàn zhī. lì hòu zuì, zhé lìng bì gé, yuē: wù shǐ chéng rù yě. xiào wén nán zhēng, lì cóng yú jià, zhào chēn yuē: wěi qīng jùn shì, rú tài shǒu yě. jǐng míng zhōng, wèi yáng zhōu zhēng nán fǔ zhǎng shǐ. cì shǐ lǐ chóng, duō shì chǎn yè, chēn měi jiàn zhé, chóng bù cóng, suì xiāng jiū jǔ, zhào bìng bù wèn. hòu jiā lóng xiāng jiāng jūn nán liáng tài shǒu. chóng yīn zhì jiǔ wèi chēn yuē: zhǎng shǐ hòu bì wèi cì shǐ, dàn bù zhī dé shàng zuǒ hé rú rén ěr. chēn duì yuē: ruò wàn yī dāo tiǎn, dé yī fāng zhèng zhǎng shǐ, zhāo xī wén guò, shì suǒ yuàn yě. chóng yǒu cán sè. zú yú guān.
雄族祖琛。琛字僧貴。祖敬宗，父樹寶，並代郡太守。琛少孤，曾過友人，見 其父母無恙，垂涕久之。釋褐奉朝請、滎陽郡丞。太守元麗性頗使酒，琛每諫之。 麗後醉，輒令閉閣，曰：「勿使丞入也。」孝文南征，麗從輿駕，詔琛曰：「委卿 郡事，如太守也。」景明中，為揚州征南府長史。刺史李崇，多事產業，琛每諫折， 崇不從，遂相糾舉，詔並不問。後加龍驤將軍、南梁太守。崇因置酒謂琛曰：「長 史後必為刺史，但不知得上佐何如人耳。」琛對曰：「若萬一叨忝，得一方正長史， 朝夕聞過，是所願也。」崇有慚色。卒於官。

chēn kuān yǎ yǒu dù liàng, shè liè jīng shǐ, xǐ yùn bù xíng yú sè. dāng guān fèng fǎ, suǒ zài yǒu chēng.
琛寬雅有度量，涉獵經史，喜慍不形於色。當官奉法，所在有稱。

zhǎng zi yōu, zì yuán shòu, zǎo yǒu qì yè, wèi shì yù shǐ, jiān yáng zhōu jūn. zéi píng, lù xūn shū, shí lǐ chóng yóu wèi cì shǐ, yù jì rén míng, yōu bù xǔ. chóng yuē: wǒ xī féng qí fù, jīn fù féng qí zi. zǎo zú.
長子悠，字元壽，早有器業，為侍御史，監揚州軍。賊平，錄勛書，時李崇猶 為刺史，欲寄人名，悠不許。崇曰：「我昔逢其父，今復逢其子。」早卒。

yōu dì jùn, zì shū yì, yǒu wén cái. wèi zi jiàn wèi shān nán xíng tái, yǐ wèi láng zhōng. yǒu jūn guó jī duàn. hái jīng, yú xíng yáng wèi rén suǒ jié hài. zèng dōng qín zhōu cì shǐ. jùn dì shù.
悠弟俊，字叔義，有文才。魏子建為山南行台，以為郎中。有軍國機斷。還京， 於滎陽為人所劫害。贈東秦州刺史。俊弟術。

shù zì huái zhé, shǎo míng mǐn, yǒu shí dù, jiě hè sī kōng zhòu cáo cān jūn. yǔ pú shè gāo lóng zhī gòng diǎn yíng gòu yè dōu gōng shì. shù yǒu sī lǐ, bǎi gōng kè jì. zài qiān shàng shū yòu chéng, chū wèi qīng hé tài shǒu, zhèng yǒu néng míng. zhuī shòu bīng zhōu zhǎng shǐ, zāo fù yōu qù zhí. qīng hé fù lǎo shù bǎi rén, yì què shàng shū, qǐng lì bēi sòng dé. qí wén xiāng sì shì, yǔ shàng shū zuǒ chéng sòng yóu dào zhōng shū shì láng lǐ huì děng bìng zhuī yì jìn yáng, jù wèi shàng kè. lèi qiān sàn qí cháng shì. wǔ dìng liù nián, hóu jǐng pàn, chú dōng nán dào héng tái shàng shū, fēng jiāng xià xiàn nán. yǔ gāo yuè děng pò hóu jǐng, qín xiāo míng. qiān dōng xú zhōu cì shǐ, wèi huái nán jīng lüè shǐ. qí tiān bǎo yuán nián, hóu jǐng zhēng jiāng xī zū shuì, shù lǜ zhū jūn dù huái duàn zhī, shāo qí dào shù bǎi wàn shí. hái zhèn xià pī, rén suí shù běi dù huái zhě sān qiān yú jiā. dōng xú zhōu cì shǐ guō zhì shā jùn shǒu, wén xuān wén zhī, chì shù zì jīn suǒ tǒng shí yú zhōu dì, zhū yǒu fàn fǎ zhě, cì shǐ xiān qǐ tīng bào yǐ xià xiān duàn, hòu biǎo wén. qí dài xíng tái jiān zǒng rén shì, zì shù shǐ yě. ān zhōu cì shǐ lín qīng tài shǒu xū yí qí chéng èr zhèn jiāng fàn fǎ, shù jiē àn zòu shā zhī. suī zhōu cì shǐ jí suǒ bù jùn shǒu, jù fàn dà pì, cháo tíng yǐ qí nú bì bǎi kǒu jí zī cái jǐn cì shù. sān cí bù jiàn xǔ, shù nǎi sòng yì suǒ sī, bù fù yǐ wén. xíng shào wén zhī, yí shù shū yuē: xī zhōng lí yì yún: kǒng zǐ rěn kě yú dào quán, biàn yǐ zhū jī wěi dì. zú xià jīn néng rú cǐ, kě wèi yì dài yī shí. jí wáng sēng biàn pò hóu jǐng, shù zhāo xié ān fǔ, chéng zhèn xiāng jì kuǎn fù, qián hòu èr shí yú zhōu. yú shì yí zhèn guǎng líng, huò chuán guó xǐ sòng yè, wén xuān yǐ xǐ gào yú tài miào. cǐ xǐ jí qín suǒ zhì, fāng sì cùn, shàng niǔ jiāo pán lóng, qí wén yuē: shòu mìng yú tiān, jì shòu yǒng chāng. èr hàn xiāng chuán, yòu lì wèi jìn jìn huái dì bài, méi yú liú cōng cōng bài, méi yú shí shì shí shì bài, jìn mù dì yǒng hé zhōng, pú yáng tài shǒu dài sēng shī dé zhī, qiǎn dū hù hé róng sòng yú jiàn yè lì sòng qí liáng liáng bài, hóu jǐng dé zhī jǐng bài, shì zhōng zhào sī xián yǐ xǐ tóu jǐng nán gǔn zhōu cì shǐ guō yuán jiàn, sòng yú shù, gù shù yǐ jìn yān. xún zhēng wèi diàn zhōng shàng shū, lǐng tài cháng qīng. réng yǔ cháo xián, yì dìng lǜ lìng. qiān lì bù shàng shū, shí nán gǔn zhōu liáng jùn gàn. qiān yè yǐ hòu, dà xuǎn zhī zhí, zhī míng zhě shù sì, hù yǒu de shī, wèi néng jǐn měi. wén xiāng shào nián gāo lǎng, suǒ bì yě shū yuán shū dé shěn mì jǐn hòu, suǒ shāng zhě xì yáng yīn fēng liú biàn gěi, qǔ shì shī yú fú huá wéi shù xìng shàng zhēn míng, qǔ shì yǐ cái yǐ qì, xún míng zé shí, xīn jiù cān jǔ, guǎn kù bì zhuó, mén fá bù yí. kǎo zhī qián hòu quán héng, zài shù zuì wèi shé zhōng, shén wèi dāng shí suǒ chēng jǔ. tiān bǎo mò, wén xuān cháng lìng shù xuǎn bǎi yuán guān, cān xuǎn zhě èr sān qiān rén, shù tí mù shì zǐ, rén wú bàng dú, qí suǒ jīng zhuó, hòu yì jiē zhì tōng xiǎn.
術字懷哲，少明敏，有識度，解褐司空胄曹參軍。與僕射高隆之共典營構鄴都 宮室。術有思理，百工克濟。再遷尚書右丞，出為清河太守，政有能名。追授并州 長史，遭父憂去職。清河父老數百人，詣闕上書，請立碑頌德。齊文襄嗣事，與尚 書左丞宋游道、中書侍郎李繪等並追詣晉陽，俱為上客。累遷散騎常侍。武定六年， 侯景叛，除東南道行台尚書，封江夏縣男。與高岳等破侯景，禽蕭明。遷東徐州刺 史，為淮南經略使。齊天保元年，侯景徵江西租稅，術率諸軍度淮斷之，燒其稻數 百萬石。還鎮下邳，人隨術北度淮者三千餘家。東徐州刺史郭志殺郡守，文宣聞之， 敕術自今所統十餘州地，諸有犯法者，刺史先啟聽報；以下先斷，後表聞。齊代行 台兼總人事，自術始也。安州刺史、臨清太守、盱眙蘄城二鎮將犯法，術皆案奏殺 之。睢州刺史及所部郡守，俱犯大辟，朝廷以其奴婢百口及貲財盡賜術。三辭不見 許，術乃送詣所司，不復以聞。邢邵聞之，遺術書曰：「昔鍾離意云：孔子忍渴於 盜泉，便以珠璣委地。足下今能如此，可謂異代一時。」及王僧辨破侯景，術招攜 安撫，城鎮相繼款附，前後二十餘州。於是移鎮廣陵，獲傳國璽送鄴，文宣以璽告 於太廟。此璽即秦所制，方四寸，上紐交盤龍，其文曰：「受命於天，既壽永昌。」 二漢相傳，又歷魏、晉；晉懷帝敗，沒於劉聰；聰敗，沒於石氏；石氏敗，晉穆帝 永和中，濮陽太守戴僧施得之，遣督護何融送於建業；歷宋、齊、梁；梁敗，侯景 得之；景敗，侍中趙思賢以璽投景南袞州刺史郭元建，送於術，故術以進焉。尋徵 為殿中尚書，領太常卿。仍與朝賢，議定律令。遷吏部尚書，食南袞州梁郡干。遷 鄴以後，大選之職，知名者數四，互有得失，未能盡美。文襄少年高朗，所弊也疏； 袁叔德沈密謹厚，所傷者細；楊愔風流辨給，取士失於浮華；唯術性尚貞明，取士 以才以器，循名責實，新舊參舉，管庫必擢，門閥不遺。考之前後銓衡，在術最為 折衷，甚為當時所稱舉。天保末，文宣嘗令術選百員官，參選者二三千人，術題目 士子，人無謗讟，其所旌擢，後亦皆致通顯。

shù qīng jiǎn guǎ shì yù, qín yú suǒ zhí, wèi cháng zàn xiè, lín jūn yǐ wēi yán, mù rén yǒu huì zhèng. shǎo ài wén shǐ, wǎn gèng qín xué, suī zài róng lǚ, shǒu bù shì juǎn. jí dìng huái nán, fán zhū zī wù, yī háo wú fàn. wéi dà shōu diǎn jí, duō shì sòng qí liáng shí jiā běn, jiū jí wàn yú juǎn, bìng gù lù zhī tú míng huà, èr wáng yǐ xià fǎ shū, shù yì bù shǎo. jù bù shàng wáng fǔ, wéi rù sī mén. jí hái cháo, pō yǐ xiǎng yí guì yào, wù yì yǐ cǐ shǎo zhī. shí nián zú, nián liù shí. huáng jiàn èr nián, zèng kāi fǔ yí tóng sān sī zhōng shū jiān qīng zhōu cì shǐ.
術清儉寡嗜欲，勤於所職，未嘗暫懈，臨軍以威嚴，牧人有惠政。少愛文史， 晚更勤學，雖在戎旅，手不釋卷。及定淮南，凡諸貲物，一毫無犯。唯大收典籍， 多是宋、齊、梁時佳本，鳩集萬餘卷，並顧、陸之徒名畫，二王已下法書，數亦不 少。俱不上王府，唯入私門。及還朝，頗以饟遺貴要，物議以此少之。十年卒，年 六十。皇建二年，贈開府儀同三司、中書監、青州刺史。

zi gé qīng, shàng shū láng. gé qīng dì héng qīng, yǒu shí xué, kāi fǔ cān jūn shì. suí dà yè chū, zú yú tài cháng chéng. shù zú zi dé yuán. dé yuán zì xiào jī, zǔ mù, wèi píng yuán tài shǒu. fù zǐ fù, shàng shū zuǒ chéng.
子閣卿，尚書郎。閣卿弟衡卿，有識學，開府參軍事。隋大業初，卒於太常丞。 術族子德源。德源字孝基，祖穆，魏平原太守。父子馥，尚書左丞。

dé yuán shěn jìng hǎo xué, shí sì jiě shǔ wén, jí zhǎng, bó lǎn shū jì. měi yí róng, zhōng shū shì láng péi ràng zhī tè xiāng ài hǎo, jiān yǒu lóng yáng zhī zhòng. qí shàng shū pú shè yáng zūn yàn diàn zhōng shàng shū xīn shù jiē yī shí míng shì, bìng xū jīn lǐ jìng, tóng jǔ jiàn zhī. hòu wèi jiān yuán wài sàn qí shì láng, pìn liáng shǐ fù. dé yuán běn pín sù, yīn shǐ, báo yǒu zī zhuāng, suì xiǎng zhí shì, wèi fù qiú zèng, shí lùn bǐ zhī. zhōng shū shì láng liú tì shàng biǎo jiàn dé yuán: ruò líng hào gǔ, wǎn jié yú lì, zhěn jí liù jīng, yú liè bǎi shì wén zhāng qǐ yàn, tǐ diào qīng huá. gōng shèn biǎo yú guī mén, qiān zǒng zhe yú péng zhí shí hòu jìn zhī cí rén, dāng jīn zhī yǎ qì. yóu shì chú yuán wài sàn qí shì láng. hòu jiān tōng zhí sàn qí cháng shì, pìn chén. jí hái, dài zhào wén lín guǎn, wèi zhōng shū shè rén.
德源沈靜好學，十四解屬文，及長，博覽書記。美儀容，中書侍郎裴讓之特相 愛好，兼有龍陽之重。齊尚書僕射楊遵彥、殿中尚書辛術皆一時名士，並虛襟禮敬， 同舉薦之。後為兼員外散騎侍郎，聘梁使副。德源本貧素，因使，薄有資裝，遂餉 執事，為父求贈，時論鄙之。中書侍郎劉逖上表薦德源：弱齡好古，晚節逾厲，枕 藉《六經》，漁獵百氏；文章綺艷，體調清華。恭慎表於閨門，謙捴著於朋執；實 後進之辭人，當今之雅器。由是除員外散騎侍郎。後兼通直散騎常侍，聘陳。及還， 待詔文林館，位中書舍人。

qí miè, shì zhōu wèi xuān nà shàng shì. yīn qǔ jí yì xiāng zhōu, huì wèi chí jiǒng qǐ nì, yǐ wèi zhōng láng, dé yuán cí bù huò miǎn, suì wáng qù. suí shòu chán, bù dé diào zhě jiǔ zhī. yǐn lín lǜ shān, yù yù bù dé zhì, zhe yōu jū fù yǐ zì jì. sù yǔ wǔ yáng tài shǒu lú sī dào yǒu shàn, shí xiāng wǎng lái. wèi zhōu cì shǐ cuī yàn wǔ zòu dé yuán qián wèi jiāo jié, kǒng yǒu jiān jì, yóu shì zhé lìng cóng jūn tǎo nán níng. jí hái, mì shū jiān niú hóng yǐ dé yuán cái xué xiǎn zhe, zòu yǔ zhù zuò láng wáng shào tóng xiū guó shǐ. dé yuán měi yú wù xì zhuàn jí, zhù chūn qiū sān chuán sān shí juǎn, zhù yáng zi fǎ yán èr shí sān juǎn. shǔ wáng xiù zòu yǐ wèi yuàn, zhuǎn zī yì cān jūn, zú guān. yǒu jí èr shí juǎn, yòu zhuàn zhèng xùn nèi xùn gè èr shí juǎn. yǒu zi sù chén.
齊滅，仕周為宣納上士。因取急詣相州，會尉遲迥起逆，以為中郎，德源辭不 獲免，遂亡去。隋受禪，不得調者久之。隱林慮山，鬱郁不得志，著《幽居賦》以 自寄。素與武陽太守盧思道友善，時相往來。魏州刺史崔彥武奏德源潛為交結，恐 有奸計，由是謫令從軍討南寧。及還，秘書監牛弘以德源才學顯著，奏與著作郎王 劭同修國史。德源每於務隙撰集，注《春秋三傳》三十卷，注《揚子法言》二十三 卷。蜀王秀奏以為掾，轉諮議參軍，卒官。有集二十卷，又撰《政訓》、《內訓》 各二十卷。有子素臣。

dé yuán cóng zǔ xiōng yuán zhí, qí tiān bǎo zhōng, sī kōng sī mǎ. xué shè, yǒu míng wén yú shì.
德源從祖兄元植，齊天保中，司空司馬。學涉，有名聞於世。

dé yuán zú shū zhēn zhī, shǎo yǒu qì xiá, lì wèi běi hǎi tài shǒu, hòu xíng píng zhōu shì, zú yú zhōu. zèng biāo qí dà jiāng jūn luò zhōu cì shǐ, shì yuē gōng.
德源族叔珍之，少有氣俠，歷位北海太守，後行平州事，卒於州。贈驃騎大將 軍、洛州刺史，諡曰恭。

zi què, wǔ dìng mò, kāi fǔ kǎi cáo cān jūn.
子愨，武定末，開府鎧曹參軍。

yáng jī, zì xiǎn lüè, tiān shuǐ jì rén yě. zǔ fú ēn, xǐ jū luò yáng, yīn jiā yān. jī shǎo yǒu zhì jié, wèi shì liú suǒ chēng. hé nán yǐn lǐ píng yuán huī, bìng zhào shǔ gōng cáo. huī yóu wěi yǐ jùn shì. huò wèi huī yuē: fú gōng fú qīn, shù rén fú xìn, hé dé wěi shì yú jī, gāo wò ér yǐ. huī yuē: wú wén jūn zǐ láo yú qiú shì, yì yú rèn xián, wú jì wěi dé qí cái, hé wèi bù kě? yóu shì shēng míng gèng zhe. shí huáng zǐ guó guān duō fēi qí rén, zhào xuǎn qīng zhí zhī shì, jī jiàn jǔ wèi jīng zhào wáng yú guó zhōng wèi, yú shén jìng dàn zhī. hòu wèi luò yáng lìng, jīng niǎn fú qí wēi fēng. sù sòng zhě yī jīng qí qián, hòu jiē shí qí míng xìng, bìng jì qí shì lǐ. lì sī zhōu bié jià qīng hé nèi shǐ hé běi tài shǒu, bìng yǒu néng míng. yǒng xī zhōng, chú dù zhī shàng shū. jī fāng zhí zhī xīn, jiǔ ér mí lì, fèng gōng zhèng jǐ, wèi shí suǒ chēng. jiā pín wú mǎ, duō chéng xiǎo dú chē, shí lùn xǔ qí qīng bái. yǔ xīn xióng děng bìng wèi qí shén wǔ suǒ zhū.
楊機，字顯略，天水冀人也。祖伏恩，徙居洛陽，因家焉。機少有志節，為士 流所稱。河南尹李平、元暉，並召署功曹。暉尤委以郡事。或謂暉曰：「弗躬弗親， 庶人弗信，何得委事於機，高臥而已。」暉曰：「吾聞君子勞於求士，逸於任賢， 吾既委得其才，何為不可？」由是聲名更著。時皇子國官多非其人，詔選清直之士， 機見舉為京兆王愉國中尉，愉甚敬憚之。後為洛陽令，京輦伏其威風。訴訟者一經 其前，後皆識其名姓，並記其事理。歷司州別駕、清河內史、河北太守，並有能名。 永熙中，除度支尚書。機方直之心，久而彌厲，奉公正己，為時所稱。家貧無馬， 多乘小犢車，時論許其清白。與辛雄等並為齊神武所誅。

gāo gōng zhī, zì dào mù, zì yún liáo dōng rén yě. zǔ qián, xiàn wén chū, cì jué yáng guān nán. zhào yǐ jǔ qú mù jiān nǚ cì qián wèi qī, fēng wǔ wēi gōng zhǔ, bài fù mǎ dū wèi. fù chóng, zì jī shàn, shǎo cōng mǐn, yǐ duān jǐn chēng. jiā zī fù hòu, ér chóng zhì shàng jiǎn sù. chū, chóng jiù shì zuò shì zhū, gōng zhǔ tòng běn shēng jué yìn, suì yǐ chóng jì mù jiān hòu, gǎi xìng jǔ qú. jǐng míng zhōng, qǐ fù běn xìng, xí jué, chú luò yáng lìng. wèi zhèng qīng duàn, lì rén wèi qí wēi fēng, fā shou shì bù bì qiáng yù, xiàn nèi sù rán. zú, zèng cāng zhōu cì shǐ, shì yuē chéng.
高恭之，字道穆，自雲遼東人也。祖潛，獻文初，賜爵陽關男。詔以沮渠牧犍 女賜潛為妻，封武威公主，拜駙馬都尉。父崇，字積善，少聰敏，以端謹稱。家資 富厚，而崇志尚儉素。初，崇舅氏坐事誅，公主痛本生絕胤，遂以崇繼牧犍後，改 姓沮渠。景明中，啟複本姓，襲爵，除洛陽令。為政清斷，吏人畏其威風，發扌適 不避強御，縣內肅然。卒，贈滄州刺史，諡曰成。

dào mù yǐ zì xíng yú shì, xué shè jīng shǐ, suǒ jiāo jiē míng liú jùn shì. yòu gū, shì xiōng rú fù. měi wèi rén yuē: rén shēng lì xīn lì xíng, guì yú jiàn zhī, dāng shǐ xī tuō yáng qiú, cháo pèi zhū yù. ruò shí bù wǒ zhī, biàn xū tuì jī jiāng hǎi, zì qiú qí zhì. yù shǐ zhōng wèi yuán kuāng gāo xuǎn yù shǐ, dào mù zòu jì qiú yòng yú kuāng, kuāng suì yǐn wèi yù shǐ. qí suǒ jiū shou shì, bù bì quán háo. zhèng guāng zhōng, chū shǐ xiāng zhōu. qián cì shǐ lǐ shì zhé, jí shàng shū lìng chóng zhī zǐ, duō yǒu fēi fǎ, bī mǎi rén zhái, guǎng xìng wū yǔ, jiē zhì chī wěi, yòu yú mǎ liè hòu shàng wèi mù rén zhí jié. dào mù shéng jiū, xī huǐ qù zhī, bìng biǎo fā qí zāng huò. ěr zhū róng tǎo rú rú, dào mù jiān qí jūn shì, róng shén dàn zhī. xiāo bǎo yín xī zhēng, yǐ wèi xíng tái láng zhōng, wěi yǐ jūn jī zhī shì. hòu shǔ xiōng qiān zhī bèi hài, qíng bù zì ān, suì tuō shēn yú xiào zhuāng. xiào zhuāng shí wèi shì zhōng, shēn xiāng bǎo hù. jí jí wèi, cì jué lóng chéng hóu, chú tài wèi zhǎng shǐ, lǐng zhōng shū shè rén. jí yuán hào bī wǔ láo, huò quàn dì fù guān xī zhě, dì yǐ wèn dào mù, dào mù yán guān zhōng cán huāng, qǐng chē jià běi dù, xún hé dōng xià. dì rán zhī. qí yè dào hé nèi jùn běi, dì mìng dào mù zhú xià zuò zhào shū, bù gào yuǎn jìn, yú shì sì fāng zhī chéng yú suǒ zài. xún chú gěi shì huáng mén shì láng ān xǐ xiàn gōng. yú shí ěr zhū róng yù huí shī dài qiū, dào mù wèi yuē: dài wáng yōng bǎi wàn zhī zhòng, fǔ tiān zǐ ér lìng zhū hóu, cǐ huán wén zhī jǔ yě. jīn ruò hái shī, lìng hào zhòng wán shǒu jù, kě wèi yǎng huī chéng shé, huǐ wú jí yǐ. róng shēn rán zhī. jí xiào zhuāng fǎn zhèng, yīn yàn cì wèi ěr zhū róng yuē: qián ruò bù yòng gāo huáng mén jì, shè jì bù ān, kě wèi zhèn quàn qí jiǔ, lìng zuì. róng yīn chén qí zuò jiān jūn shí, lín shì néng jué, shí kě rèn yòng. xún chú yù shǐ zhōng wèi, réng jiān huáng mén.
道穆以字行於世，學涉經史，所交皆名流俊士。幼孤，事兄如父。每謂人曰： 「人生厲心立行，貴於見知，當使夕脫羊裘，朝佩珠玉。若時不我知，便須退跡江 海，自求其志。」御史中尉元匡高選御史，道穆奏記求用於匡，匡遂引為御史。其 所糾扌適，不避權豪。正光中，出使相州。前刺史李世哲，即尚書令崇之子，多有 非法，逼買人宅，廣興屋宇，皆置鴟尾，又於馬埒堠上為木人執節。道穆繩糾，悉 毀去之，並表發其贓貨。爾硃榮討蠕蠕，道穆監其軍事，榮甚憚之。蕭寶夤西征， 以為行台郎中，委以軍機之事。後屬兄謙之被害，情不自安，遂託身於孝莊。孝莊 時為侍中，深相保護。及即位，賜爵龍城侯，除太尉長史，領中書舍人。及元顥逼 武牢，或勸帝赴關西者，帝以問道穆，道穆言關中殘荒，請車駕北度，循河東下。 帝然之。其夜到河內郡北，帝命道穆燭下作詔書，布告遠近，於是四方知乘輿所在。 尋除給事黃門侍郎、安喜縣公。於時爾硃榮欲回師待秋，道穆謂曰：「大王擁百萬 之眾，輔天子而令諸侯，此桓、文之舉也。今若還師，令顥重完守具，可謂養虺成 蛇，悔無及矣。」榮深然之。及孝莊反政，因宴次謂爾硃榮曰：「前若不用高黃門 計，社稷不安，可為朕勸其酒，令醉。」榮因陳其作監軍時，臨事能決，實可任用。 尋除御史中尉，仍兼黃門。

dào mù wài zhí zhí shéng, nèi cān jī mì, fán shì yì guó lì rén zhī shì, bì yǐ zòu wén, jiàn zhēng jǐn yán, wú suǒ gù dàn. xuǎn yòng yù shǐ, jiē dāng shì míng bèi, lǐ xī zōng lǐ huì yáng xiū zhī yáng fěi fēng jūn yì xíng zǐ míng sū shū sòng shì liáng děng sān shí rén. yú shí yòng qián shāo báo, dào mù biǎo yuē: bǎi xìng zhī yè, qián huò wèi běn, jiù bì gǎi zhù, wáng zhèng suǒ xiān. zì qǐng yǐ lái, sī zhù báo làn, guān sī jiū shéng, guà wǎng fēi yī. zài shì tóng jià, bā shí yī wén dé tóng yī jīn, sī zhù báo qián, jīn yú èr bǎi. jì shì zhī yǐ shēn lì, yòu suí zhī yǐ zhòng xíng, dé zuì zhě suī duō, jiān zhù zhě mí zhòng. jīn qián tú yǒu wǔ zhū zhī wén, ér wú èr zhū zhī shí, báo shén yú jiá, shàng guàn biàn pò, zhì zhī shuǐ shàng, dài yù bù shěn. yīn xún yǒu jiàn, kē fáng bù qiè, cháo tíng shī zhī, bǐ fù hé zuì. xī hàn wén dì yǐ wǔ fēn qián xiǎo, gǎi zhù sì zhū. zhì wǔ dì fù gǎi sān zhū wèi bàn liǎng. cǐ jiē yǐ dà yì xiǎo, yǐ zhòng dài qīng yě. lùn jīn jù gǔ, yí gǎi zhù dà qián, wén zài nián hào, yǐ jì qí shǐ. zé yī jīn suǒ chéng, zhǐ qī shí liù wén. tóng jià zhì jiàn, wǔ shí yǒu yú, qí zhōng rén gōng, shí liào xī tàn qiān chāo, zòng fù sī yíng, bù néng zì rùn. zhí zhì wú lì, zì yīng xī xīn, kuàng fù yán xíng guǎng shè yě. yǐ chén cè zhī, bì dāng qián huò yǒng tōng, gōng sī huò yǔn. hòu suì yòng yáng kǎn jì, zhù yǒng ān wǔ zhū qián.
道穆外執直繩，內參機密，凡是益國利人之事，必以奏聞，諫爭盡言，無所顧 憚。選用御史，皆當世名輩，李希宗、李繪、陽休之、陽斐、封君義、邢子明、蘇 淑、宋世良等三十人。於時用錢稍薄，道穆表曰：「百姓之業，錢貨為本，救弊改 鑄，王政所先。自頃以來，私鑄薄濫，官司糾繩，掛網非一。在市銅價，八十一文 得銅一斤，私鑄薄錢，斤餘二百。既示之以深利，又隨之以重刑，得罪者雖多，奸 鑄者彌眾。今錢徒有五銖之文，而無二銖之實，薄甚榆莢，上貫便破，置之水上， 殆欲不沈。因循有漸，科防不切，朝廷失之，彼復何罪。昔漢文帝以五分錢小，改 鑄四銖。至武帝復改三銖為半兩。此皆以大易小，以重代輕也。論今據古，宜改鑄 大錢，文載年號，以記其始。則一斤所成，止七十六文。銅價至賤，五十有餘，其 中人功，食料、錫炭、鉛鈔，縱復私營，不能自潤。直置無利，自應息心，況復嚴 刑廣設也。以臣測之，必當錢貨永通，公私獲允。」後遂用楊侃計，鑄永安五銖錢。

pú shè ěr zhū shì lóng dāng cháo quán shèng, yīn nèi jiàn, yì guān shī yí, dào mù biàn jí dàn jiū. dì zǐ shòu yáng gōng zhǔ xíng fàn qīng lù, zhí chì bàng zú ā zhī bù zhǐ, dào mù lìng zú bàng pò qí chē. gōng zhǔ shēn hèn, qì yǐ sù dì. dì yuē: gāo zhōng wèi qīng zhí rén, bǐ suǒ xíng zhě gōng shì, qǐ kě sī hèn zé zhī yě? dào mù hòu jiàn dì, dì yuē: yī rì jiā zǐ xíng lù xiāng fàn, shēn yǐ wèi kuì. dào mù miǎn guān xiè, dì yuē: zhèn yǐ kuì qīng, qīng fǎn xiè zhèn! xún chì jiān yí zhù. yòu zhào: mì shū tú jí jí diǎn shū xiāng sù, duō zhì líng luò, kě lìng dào mù zǒng jí zhàng mù, bìng dié rú xué zhī shì, biān bǐ cì dì.
僕射爾硃世隆當朝權盛，因內見，衣冠失儀，道穆便即彈糾。帝姊壽陽公主行 犯清路，執赤棒卒呵之不止，道穆令卒棒破其車。公主深恨，泣以訴帝。帝曰： 「高中尉清直人，彼所行者公事，豈可私恨責之也？」道穆後見帝，帝曰：「一日 家姊行路相犯，深以為愧。」道穆免冠謝，帝曰：「朕以愧卿，卿反謝朕！」尋敕 監儀注。又詔：「秘書圖籍及典書緗素，多致零落，可令道穆總集帳目，並牒儒學 之士，編比次第。」

dào mù yòu shàng shū yuē: gāo zǔ tài hé zhī chū, zhì tíng wèi sī zhí, lùn xíng pì shì fēi, suī shì fēi gǔ shǐ, jiāo jì shí yào. qiè jiàn yù shǐ chū shǐ, xī shòu fēng wén, suī shí huò zuì rén, yì bù wú wǎng làn. hé zhě? dé yáo zhī fá, bù néng bù yuàn. shǒu lìng wèi zhèng, róng yǒu ài zēng, jiān huá zhī tú, héng sī bào è, duō yǒu wàng zào wú míng, gòng xiāng wū bàng. yù shǐ yī jīng jiǎn jiū, chǐ yú bù chéng, zhàng mù zhī xià, yǐ xū wèi shí. wú zuì bù néng zì xuě zhě, qǐ kě shèng dào zāi! chén suī yú duǎn, shǒu bù jiǎ qì, xiù yī suǒ zhǐ, jì yǐ qīng sù. ruò réng gèng zhǒng qián shī, huò shāng shàn rén, zé shī lù zhī zé, wú suǒ táo zuì. rú chén bǐ jiàn, qǐng yī tài hé gù shì, hái zhì sī zhí shí rén, míng lì tíng wèi, zhì yǐ wǔ pǐn, xuǎn lì guān yǒu chēng, xīn píng xìng zhèng zhě wèi zhī. yù shǐ ruò chū jiū hé, jí yí tíng wèi, lìng zhī rén shù. tíng wèi qiǎn sī zhí yǔ yù shǐ jù fā. suǒ dào zhōu jùn, fēn jū bié guǎn. yù shǐ jiǎn le, yí fù sī zhí. sī zhí fù wèn shì qì, yǔ yù shǐ jù hái. zhōng wèi dàn wén, tíng wèi kē àn, yī rú jiù shì. shù shǐ yù chéng zuì dìng, wú fù jī kuān, wèi è qǔ bài, bù dé chēng wǎng. ruò yù shǐ sī zhí jiū hé shī shí, xī yī suǒ duàn yù zuì zhī. tīng yǐ suǒ jiǎn, dié xiāng jiū fā. rú èr shǐ ā qū, yǒu bù jǐn lǐ, tīng zuì jiā yì mén xià tōng sù, bié jiā àn jiǎn. rú cǐ, zé fèi shí zhī bàng, yuàn cóng kě xī jù jí zhī xià, shòu zuì tūn shēng zhě yǐ. zhào cóng zhī, fù zhì sī zhí.
道穆又上疏曰：「高祖太和之初，置廷尉司直，論刑辟是非，雖事非古始，交 濟時要。竊見御史出使，悉受風聞，雖時獲罪人，亦不無枉濫。何者？得堯之罰， 不能不怨。守令為政，容有愛憎，奸猾之徒，恆思報惡，多有妄造無名，共相誣謗。 御史一經檢究，恥於不成，杖木之下，以虛為實。無罪不能自雪者，豈可勝道哉！ 臣雖愚短，守不假器，繡衣所指，冀以清肅。若仍更踵前失，或傷善人，則尸祿之 責，無所逃罪。如臣鄙見，請依太和故事，還置司直十人，名隸廷尉，秩以五品， 選歷官有稱，心平性正者為之。御史若出糾劾，即移廷尉，令知人數。廷尉遣司直 與御史俱發。所到州郡，分居別館。御史檢了，移付司直。司直覆問事訖，與御史 俱還。中尉彈聞，廷尉科案，一如舊式。庶使獄成罪定，無復稽寬，為惡取敗，不 得稱枉。若御史、司直糾劾失實，悉依所斷獄罪之。聽以所檢，迭相糾發。如二使 阿曲，有不盡理，聽罪家詣門下通訴，別加案檢。如此，則肺石之傍，怨從可息； 聚棘之下，受罪吞聲者矣。」詔從之，復置司直。

jí ěr zhū róng sǐ, dì zhào dào mù, fù shè shū, lìng xuān yú wài, wèi yuē: jīn dāng dé jīng xuǎn yù shǐ yǐ. xiān shì, róng děng cháng yù yǐ qí qīn dǎng wèi yù shǐ, gù yǒu cǐ zhào. jí ěr zhū shì lóng děng zhàn yú dà xià mén běi, dào mù shòu zhào dū zhàn. yòu zàn chéng tài fǔ qīng lǐ miáo duàn qiáo zhī jì, shì lóng děng yú shì běi dùn. jiā wèi jiāng jūn dà dū dū, jiān shàng shū yòu pú shè nán dào dà xíng tái. shí suī wài tuō zhēng mán, ér dì kǒng běi jūn bù lì, yù wèi nán xún zhī jì. wèi fā, huì ěr zhū zhào rù luò, dào mù lǜ huò, tuō bìng qù guān. shì lóng yǐ qí zhōng yú qián cháo, suì hài zhī. tài chāng zhōng, zèng chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ. zi shì jìng xí jué, wèi běi yù zhōu cì shǐ. dào mù xiōng qiān zhī.
及爾硃榮死，帝召道穆，付赦書，令宣於外，謂曰：「今當得精選御史矣。」 先是，榮等常欲以其親黨為御史，故有此詔。及爾硃世隆等戰於大夏門北，道穆受 詔督戰。又贊成太府卿李苗斷橋之計，世隆等於是北遁。加衛將軍、大都督，兼尚 書右僕射、南道大行台。時雖外托征蠻，而帝恐北軍不利，欲為南巡之計。未發， 會爾硃兆入洛，道穆慮禍，託病去官。世隆以其忠於前朝，遂害之。太昌中，贈車 騎大將軍、儀同三司、雍州刺史。子士鏡襲爵，為北豫州刺史。道穆兄謙之。

qiān zhī zì dào ràng, shǎo shì hòu mǔ yǐ xiào wén. zhuān yì jīng shǐ, tiān wén suàn lì tú wěi zhī shū, duō suǒ gāi shè. hǎo wén zhāng, liú xīn lǎo yì. xí fù jué. xiào chāng zhōng, xíng hé yīn lìng. xiān shì yǒu rén náng shèng wǎ lì, zhǐ zuò qián wù, zhà shì rén mǎ, yīn ér táo qù. zhào lìng zhuī bǔ, bì děi yǐ wén. qiān zhī nǎi wěi jiā yī qiú, lì yú mǎ shì, xuān yán shì qián zhà shì mǎ zéi, jīn yù xíng zhī. mì qiǎn fù xīn, chá shì zhōng sī yì zhě. yǒu èr rén xiāng jiàn, xīn rán yuē: wú fù yōu yǐ! zhí sòng àn wèn, xī huò qí dǎng. bìng chū qián hòu dào chù, shī wù zhī jiā, gè dé qí běn wù, jù yǐ zhuàng gào. xún zhèng hé yīn lìng. zài xiàn èr nián, sǔn yì zhèng tǐ, duō wèi gù shì. shí dào mù wèi yù shǐ, yì yǒu néng míng, shì měi qí fù zǐ xiōng dì bìng zhe dāng guān zhī chēng.
謙之字道讓，少事後母以孝聞。專意經史，天文、算曆、圖緯之書，多所該涉。 好文章，留心《老》、《易》。襲父爵。孝昌中，行河陰令。先是有人囊盛瓦礫， 指作錢物，詐市人馬，因而逃去。詔令追捕，必得以聞。謙之乃偽枷一囚，立於馬 市，宣言是前詐市馬賊，今欲刑之。密遣腹心，察市中私議者。有二人相見，忻然 曰：「無復憂矣！」執送案問，悉獲其黨。並出前後盜處，失物之家，各得其本物， 具以狀告。尋正河陰令。在縣二年，損益政體，多為故事。時道穆為御史，亦有能 名，世美其父子兄弟並著當官之稱。

jiù zhì, èr xiàn lìng dé miàn chén dé shī. shí nìng xìng zhī bèi, è qí yǒu suǒ fā wén, suì gòng zòu bà. qiān zhī nǎi shàng shū yuē: chén yǐ wú yōng, miù zǎi shén yì, shí sī fèng fǎ bù náo, chēng shì guān fāng. chóu cháo tíng wú zī zhī ēn, jǐn rén chén shǒu qì zhī jié. dàn háo jiā zhī shǔ, qī lǐ qīn gòu, léi xiè suǒ jí, jǔ mù duō shì. jiē yǒu dào zēng zhī sè, xián qǐ è shàng zhī xīn. xiàn lìng qīng ruò, hé néng kè jì? xiān dì xī fā míng zhào, de shǐ miàn chén suǒ huái. chén wáng fù xiān chén chóng zhī wèi luò yáng lìng, cháng dé rù zòu shì fēi, suǒ yǐ cháo guì liǎn shǒu, wú gǎn gàn zhèng. jìn nián yǐ lái, cǐ zhì suì qǐn, zhì shǐ shén zǎi wēi qīng, xià qíng bù dá. jīn èr shèng yuǎn zūn yáo shùn, xiàn zhāng gāo zǔ, yú chén yì wàng cè qí nú jiǎn, shǎo lì gōng míng. qǐ xíng xīn diǎn, gèng míng wǎng zhì, shù jiān háo zhī jìn, pō zì píng xīn. zhào fù wài liàng wén.
舊制，二縣令得面陳得失。時佞幸之輩，惡其有所發聞，遂共奏罷。謙之乃上 疏曰：「臣以無庸，謬宰神邑，實思奉法不撓，稱是官方。酬朝廷無貲之恩，盡人 臣守器之節。但豪家支屬，戚里親媾，縲紲所及，舉目多是。皆有盜憎之色，咸起 惡上之心。縣令輕弱，何能克濟？先帝昔發明詔，得使面陳所懷。臣亡父先臣崇之 為洛陽令，常得入奏是非，所以朝貴斂手，無敢幹政。近年已來，此制遂寢，致使 神宰威輕，下情不達。今二聖遠遵堯、舜，憲章高祖，愚臣亦望策其駑蹇，少立功 名。乞行新典，更明往制，庶奸豪知禁，頗自屏心。」詔付外量聞。

qiān zhī yòu shàng shū, yǐ wèi: zì zhèng guāng yǐ lái, biān chéng lǚ rǎo, mìng jiāng chū shī, xiāng jì yú lù. dàn zhū jiāng shuài, huò fēi qí cái, duō qiǎn qīn zhě, wàng chēng rù mù, wéi qiǎn nú kè chōng shù ér yǐ. duì kòu lín dí, lüè bù wān gōng. zé shì wáng jué xū jiā, zhēng fū duō què, zéi lǔ hé kě tiǎn chú, zhōng zhēn hé yǐ quàn jiè yě? qiě jìn xí shì chén, qī shǔ cháo shì, qǐng tuō guān cáo, shàn zuò wēi fú. rú yǒu qīng zhēn fèng fǎ, bù wèi huí zhě, xián gòng zèn huǐ, héng shòu zuì fá. zài cháo gù wàng, shuí kěn shēn wén? bì shàng yōng xià, kuī fēng sǔn zhèng. shǐ chán chǎn gān xīn, zhōng dǎng xī yì. qiě pín nián yǐ lái, duō yǒu zhēng fā, rén bù kān mìng, dòng zhì liú lí. gǒu bǎo qī zǐ, jìng táo wáng yì, bù fù gù qí sāng jǐng, dàn cǐ xíng shū. zhèng yóu hái yǒu bì kùn zhī lǐ, guī wú zì ān zhī lù. ruò tīng guī qí běn yè, yáo yì wēi zhēn, zé hái zhě bì zhòng, kěn tián zēng pì, shù nián zhī hòu, dà huò kè rù. jīn bù wù yǐ lǐ hái zhī, dàn yù yán fú qiè lēi, kǒng shù nián zhī hòu, zǒu zhě gèng duō. gù yǒu guó yǒu jiā zhě, bù huàn rén bù wǒ guī, wéi huàn zhèng zhī bù lì bù shì dí bù wǒ gōng, wéi shì wú bù kě wǔ. cǐ nǎi qiān zài gòng zūn, bǎi wáng yī zhì. fú yuàn shǎo chuí lǎn chá. líng tài hòu dé qí shū, yǐ zé zuǒ yòu jìn shì, zhū chǒng yào zhě yóu shì jí zhī. nǎi qǐ tài hòu, yún qiān zhī yǒu xué yì, chú wèi guó zi bó shì.
謙之又上疏，以為：「自正光以來，邊城屢擾，命將出師，相繼於路。但諸將 帥，或非其才，多遣親者，妄稱入募，唯遣奴客充數而已。對寇臨敵，略不彎弓。 則是王爵虛加，征夫多闕，賊虜何可殄除，忠貞何以勸誡也？且近習侍臣，戚屬朝 士，請託官曹，擅作威福。如有清貞奉法，不為回者，咸共譖毀，橫受罪罰。在朝 顧望，誰肯申聞？蔽上擁下，虧風損政。使讒諂甘心，忠讜息義。且頻年以來，多 有徵發，人不堪命，動致流離。苟保妻子，競逃王役，不復顧其桑井，憚此刑書。 正由還有必困之理，歸無自安之路。若聽歸其本業，徭役微甄，則還者必眾，墾田 增闢，數年之後，大獲課入。今不務以理還之，但欲嚴符切勒，恐數年之後，走者 更多。故有國有家者，不患人不我歸，唯患政之不立；不恃敵不我攻，唯恃吾不可 侮。此乃千載共遵，百王一致。伏願少垂覽察。」靈太后得其疏，以責左右近侍， 諸寵要者由是疾之。乃啟太后，雲謙之有學藝，除為國子博士。

qiān zhī yǔ yuán fān cháng jǐng lì dào yuán wēn zi shēng zhī tú, huò shēn kuǎn jiù. hào shī shàn xù, yán nuò wú kuī. jū jiā tóng lì, duì qí ér bù tà qí fù mǔ, shēng sān zi biàn miǎn qí yī shì. wú qiān qíng nú bì, cháng chēng: jù bǐng rén tǐ, rú hé cán hài? qiān zhī yǐ fù jiù shì jǔ qú méng xùn céng jù liáng tǔ, guó shū lòu què, nǎi xiū liáng shū shí juǎn, xíng yú shì. liáng guó shèng shì fú dào, wèi lùn biǎn zhī, chēng fú shì jiǔ liú zhī yī jiā. dāng shì míng liú, jìng yǐ fó lǐ lái nán, qiān zhī hái yǐ fú yì duì zhī, jìng bù néng qū. yǐ shí suǒ xíng lì duō wèi jǐn shàn, nǎi gēng gǎi yuán xiū zhě zhuàn, wèi yī jiā zhī fǎ. suī wèi xíng yú shì, shí zhě tàn qí duō néng. shí cháo yì zhù qián, yǐ qiān zhī wèi zhù qián dōu jiāng zhǎng zhě shǐ, nǎi shàng biǎo qiú zhù sān zhū qián, yuē:
謙之與袁翻、常景、酈道元、溫子升之徒，或申款舊。好施贍恤，言諾無虧。 居家僮隸，對其兒不撻其父母，生三子便免其一世。無愆黥奴婢，常稱：「俱稟人 體，如何殘害？」謙之以父舅氏沮渠蒙遜曾據涼土，國書漏闕，乃修《涼書》十卷， 行於世。涼國盛事佛道，為論貶之，稱佛是九流之一家。當世名流，競以佛理來難， 謙之還以佛義對之，竟不能屈。以時所行歷多未盡善，乃更改元修者撰，為一家之 法。雖未行於世，識者嘆其多能。時朝議鑄錢，以謙之為鑄錢都將長者史，乃上表 求鑄三銖錢，曰：

gài qián huò zhī lì, běn yǐ tōng yǒu wú, biàn jiāo yì, gù qián zhī qīng zhòng, shì dài bù tóng. tài gōng wèi zhōu zhì jiǔ fǔ huán fǎ. zhì jǐng wáng shí, gèng zhù dà qián. qín jiān hǎi nèi, qián zhòng bàn liǎng. hàn xìng, yǐ qín qián zhòng, gǎi zhù yú jiá qián. zhì wén dì wǔ nián, fù wèi sì zhū. xiào wǔ shí xī fù xiāo huài, gèng zhù sān zhū. zhì wú shòu zhōng, biàn wèi wǔ zhū. yòu zào chì zè zhī qián, yǐ yī dāng wǔ. wáng mǎng shè zhèng, qián yǒu liù děng: dà qián zhòng shí èr zhū, cì jiǔ zhū, cì qī zhū, cì wǔ zhū, cì sān zhū, cì yī zhū. wèi wén dì bà wǔ zhū qián, zhì míng dì fù lì. sūn quán jiāng zuǒ zhù dà qián, yī dāng wǔ bǎi. quán chì wū nián, fù zhù dà qián, yī dāng qiān. qīng zhòng dà xiǎo, mò bù suí shí ér biàn. qiè yǐ shí huò zhī yào, bā zhèng wèi shǒu, jù cái zhī guì, yí xùn diǎn wén. shì yǐ xī zhī dì wáng, chéng tiān dì zhī ráo, yù hǎi nèi zhī fù, mò bù fǔ hóng sù yú tài cāng, cáng xiǔ guàn yú quán fǔ. chǔ chù jì yíng, rén wú kùn bì, kě yǐ níng mì sì hǎi, rú shēn shǐ bì zhě yǐ. xī hàn zhī xiào wǔ, dì guǎng cái ráo, wài shì sì róng, suì xū guó yòng. yú shì cǎo máo zhī chén, chū cái zhù biān xìng lì zhī jì, nà shuì miào táng. shì liè què jiǔ zhī guān, yì yǒu gào mín zhī lìng. yán tiě jì xìng, qián bì lǚ gǎi, shào fǔ suì fēng, shàng lín ráo jī. wài pì bǎi mán, nèi bù zēng fù zhě, jiē jì lì zhī yóu yě. jīn qún yāo wèi xī, sì jiāo duō lěi, zhēng shuì jì fán, qiān jīn rì fèi, cāng chǔ jiàn hào, cái yòng jiāng jié, chéng yáng shì xiàn shuì zhī qiū, sāng ér yán lì zhī rì. fū yǐ xī jīng zhī shèng, qián yóu lǚ gǎi, bìng xíng dà xiǎo, zǐ mǔ xiāng quán. kuàng jīn kòu nán wèi chú, zhōu jùn lún bài, rén wù diāo líng, jūn guó yòng shǎo. bié zhù xiǎo qián, kě yǐ fù yì, hé sǔn yú zhèng, hé fáng yú rén yě? qiě zhèng xìng bù yǐ qián dà, zhèng shuāi bù yǐ qián xiǎo, wéi guì gōng sī dé suǒ, zhèng huà wú kuī, jì xíng zhī yú gǔ, yì yí xiào zhī yú jīn yǐ. xī yǔ zāo dà shuǐ, yǐ lì shān zhī jīn zhù qián, jiù rén zhī kùn tāng zāo dà hàn, yǐ zhuāng shān zhī jīn zhù qián, shú rén zhī mài zi zhě. jīn bǎi xìng qióng cuì, shén yú nǎng rì, qīn míng zhī zhǔ, qǐ dé chuí gǒng ér guān zhī zāi? chén jīn cǐ zhù, yǐ jì jiāo fá, wǔ zhū zhī qián, rèn shǐ bìng yòng, xíng zhī wú sǔn, guó dé qí yì.
蓋錢貨之立，本以通有無，便交易，故錢之輕重，世代不同。太公為周置九府 圜法。至景王時，更鑄大錢。秦兼海內，錢重半兩。漢興，以秦錢重，改鑄榆莢錢。 至文帝五年，復為四銖。孝武時悉復銷壞，更鑄三銖。至無狩中，變為五銖。又造 赤仄之錢，以一當五。王莽攝政，錢有六等：大錢重十二銖，次九銖，次七銖，次 五銖，次三銖，次一銖。魏文帝罷五銖錢，至明帝復立。孫權江左鑄大錢，一當五 百。權赤烏年，復鑄大錢，一當千。輕重大小，莫不隨時而變。竊以食貨之要，八 政為首，聚財之貴，詒訓典文。是以昔之帝王，乘天地之饒，御海內之富，莫不腐 紅粟於太倉，藏朽貫於泉府。儲畜既盈，人無困弊，可以寧謐四海，如身使臂者矣。 昔漢之孝武，地廣財饒，外事四戎，遂虛國用。於是草茅之臣，出財助邊；興利之 計，納稅廟堂。市列榷酒之官，邑有告緡之令。鹽鐵既興，錢弊屢改，少府遂豐， 上林饒積。外辟百蠻，內不增賦者，皆計利之由也。今群妖未息，四郊多壘，徵稅 既煩，千金日費，倉儲漸耗，財用將竭，誠楊氏獻稅之秋，桑兒言利之日。夫以西 京之盛，錢猶屢改，並行大小，子母相權。況今寇難未除，州郡淪敗，人物凋零， 軍國用少。別鑄小錢，可以富益，何損於政，何妨於人也？且政興不以錢大，政衰 不以錢小，唯貴公私得所，政化無虧，既行之於古，亦宜效之於今矣。昔禹遭大水， 以歷山之金鑄錢，救人之困；湯遭大旱，以莊山之金鑄錢，贖人之賣子者。今百姓 窮悴，甚於曩日，欽明之主，豈得垂拱而觀之哉？臣今此鑄，以濟交乏，五銖之錢， 任使並用，行之無損，國得其益。

zhào jiāng cóng zhī. shì wèi jiù, huì zú.
詔將從之。事未就，會卒。

chū, qiān zhī dì dào mù, zhèng guāng zhōng wèi yù shǐ, jiū xiāng zhōu cì shǐ lǐ shì zhé shì, dà xiāng cuò rǔ, qí jiā héng yǐ wèi hàn. zhì shì shì zhé dì shén guǐ wèi líng tài hòu shēn suǒ chǒng rèn, huì qiān zhī jiā tóng sù liáng, shén guǐ zuǒ yòu zhī, rù fěng shàng shū, pàn jìn qiān zhī yú tíng wèi. shí jiāng shè, shén guǐ nǎi qǐ líng tài hòu, fā zhào yú yù cì sǐ. cháo shì mò bù āi zhī. suǒ zhe wén zhāng bǎi yú piān, bié yǒu jí lù. yǒng ān zhōng, zèng yíng zhōu cì shǐ, shì yuē kāng. yòu chú yī zi chū shēn, yǐ míng yuān qū.
初，謙之弟道穆，正光中為御史，糾相州刺史李世哲事，大相挫辱，其家恆以 為憾。至是世哲弟神軌為靈太后深所寵任，會謙之家僮訴良，神軌左右之，入諷尚 書，判禁謙之於廷尉。時將赦，神軌乃啟靈太后，發詔於獄賜死。朝士莫不哀之。 所著文章百餘篇，別有集錄。永安中，贈營州刺史，諡曰康。又除一子出身，以明 冤屈。

qiān zhī dì jǐn zhī, zì dào xiū. fù chóng jì hái běn xìng, yǐ jǐn zhī jì jǔ qú shì.
謙之弟謹之，字道修。父崇既還本姓，以謹之繼沮渠氏。

qí jùn, zì piāo xiǎn, hé nán luò yáng rén yě. qí xiān jū dài. jùn xiào zhuāng shí shì, lèi qiān wèi cāng zhōu cì shǐ, shén wèi lì rén wèi yuè. xún chú tài pú qīng. jí ěr zhū shì lóng děng zhū, qí shén wǔ zhào wén wǔ bǎi sī, xià jí shì shù, yì suǒ lì. mò yǒu yīng zhě. jùn bì xí yuē: guǎng líng wáng suī wèi ěr zhū fú dài, dāng jīn zhī shèng zhǔ yě. shén wǔ jiāng cóng zhī. shí huáng mén cuī yǎn yì bù tóng, gāo gān wèi lán gēn děng gù zhí yǎn yán, suì lì xiào wǔ dì. jí dì rù guān, shén wǔ shēn sī jùn yán, cháng yǐ wèi hèn. xún chú yù shǐ zhōng wèi, yú lù yǔ pú shè jiǎ xiǎn dù xiāng féng, xiǎn dù shì xūn guì, pái jùn zōu liè dào, jùn fèn jiàn yú sè, zì rù zòu zhī. xún jiā sàn qí cháng shì biāo qí dà jiāng jūn zuǒ guāng lù dài fū yí tóng sān sī. jùn nìng qiǎo, néng hòu dāng tú, hú sī chūn hè bá shèng jiē yǔ yǒu shàn. xìng duō zhà, hè bá shèng chū zhèn jīng zhōu, guò jùn bié, yīn cí jùn mǔ. jùn gù jiàn bài zhān bì bèi, shèng gèng yí zhī qián wù. hòu jiān lì bù shàng shū, fù wèi cāng zhōu cì shǐ. zhēng hái, jiān zhōng wèi, zhāng wǔ xiàn bó. xún chú yīn zhōu cì shǐ, hōng yú zhōu. zèng sī kōng gōng, shì yuē wén zhēn.
綦俊，字剽顯，河南洛陽人也。其先居代。俊孝莊時仕，累遷為滄州刺史，甚 為吏人畏悅。尋除太僕卿。及爾硃世隆等誅，齊神武召文武百司，下及士庶，議所 立。莫有應者。俊避席曰：「廣陵王雖為爾硃扶戴，當今之聖主也。」神武將從之。 時黃門崔甗議不同，高乾、魏蘭根等固執甗言，遂立孝武帝。及帝入關，神武深思 俊言，常以為恨。尋除御史中尉，於路與僕射賈顯度相逢，顯度恃勛貴，排俊騶列 倒，俊忿見於色，自入奏之。尋加散騎常侍、驃騎大將軍、左光祿大夫、儀同三司。 俊佞巧，能候當塗，斛斯椿、賀拔勝皆與友善。性多詐，賀拔勝出鎮荊州，過俊別， 因辭俊母。俊故見敗氈弊被，勝更遺之錢物。後兼吏部尚書，復為滄州刺史。徵還， 兼中尉，章武縣伯。尋除殷州刺史，薨於州。贈司空公，諡曰文貞。

zi hóng shí, zì jù zhèng, wèi shàng shū zuǒ yòu láng wèi jùn yì zhōng zhèng. shì jiǔ hào sè, wú xíng jiǎn, zú.
子洪實，字巨正，位尚書左右郎、魏郡邑中正。嗜酒好色，無行檢，卒。

shān wěi, zì zhòng cái, hé nán luò yáng rén yě. qí xiān jū dài. zǔ qiáng, měi róng mào, shēn zhǎng bā chǐ wǔ cùn, gōng qí shè, wān gōng wǔ shí, wèi zòu shì zhōng sàn. cóng xiàn wén liè fāng shān, yǒu liǎng hú qǐ yú yù qián, zhào qiáng shè zhī, bǎi bù nèi, èr hú jù huò. wèi nèi xíng zhǎng. fù yòu zhī, wèi jīn míng tài shǒu. wěi shè liè wén shǐ, xiào míng chū, yuán kuāng wèi yù shǐ zhōng wèi, yǐ wěi jiān shì yù shǐ. rù tái wǔ rì, biàn yù zhèng huì, wěi sī shén wǔ mén. qí qī cóng shū wèi yǔ lín duì zhǔ, wō zhí zhǎng yú diàn mén, wěi jí hé zòu. kuāng shàn zhī, é rán zòu zhèng, tiē guó zi zhù jiào, qiān yuán wài láng tíng wèi píng.
山偉，字仲才，河南洛陽人也。其先居代。祖強，美容貌，身長八尺五寸，工 騎射，彎弓五石，為奏事中散。從獻文獵方山，有兩狐起於御前，詔強射之，百步 內，二狐俱獲。位內行長。父幼之，位金明太守。偉涉獵文史，孝明初，元匡為御 史中尉，以偉兼侍御史。入台五日，便遇正會，偉司神武門。其妻從叔為羽林隊主， 撾直長於殿門，偉即劾奏。匡善之，俄然奏正，帖國子助教，遷員外郎、廷尉評。

shí tiān xià wú shì, jìn shì lù nán, dài qiān zhī rén, duō bù zhān yù. jí liù zhèn lǒng xī èr fāng qǐ nì, lǐng jūn yuán chā yù yòng dài lái hán rén wèi chuán zhào, yǐ wèi yuè zhī, ér mù shǒu zi sūn tóu zhuàng qiú zhě bǎi yú rén. chā yīn zòu lì xūn fù duì, lìng gè yī zī chū shēn. zì shì běi rén, xī bèi shōu xù. wěi suì zòu jì, zàn chā dé měi. chā sù bù shí wěi, fǎng shì zhōng ān fēng wáng yán míng huáng mén láng yuán shùn, shùn děng yīn shì chēng jiàn zhī. chā lìng pú shè yuán qīn yǐn wěi jiān shàng shū èr qiān dàn láng, hòu zhèng míng shì láng, xiū qǐ jū zhù. pú shè yuán shùn lǐng xuǎn, biǎo jiàn wèi jiàn yì dài fū.
時天下無事，進仕路難，代遷之人，多不沾預。及六鎮、隴西二方起逆，領軍 元叉欲用代來寒人為傳詔，以慰悅之，而牧守子孫投狀求者百餘人。叉因奏立勛附 隊，令各依資出身。自是北人，悉被收敘。偉遂奏記，贊叉德美。叉素不識偉，訪 侍中安豐王延明、黃門郎元順，順等因是稱薦之。叉令僕射元欽引偉兼尚書二千石 郎，後正名士郎，修起居注。僕射元順領選，表薦為諫議大夫。

ěr zhū róng zhī hài cháo shì, wěi shí shǒu zhí, gù miǎn huò. jí xiào zhuāng rù gōng, réng chú wěi gěi shì huáng mén shì láng. xiān shì wěi yǔ yí cáo láng yuán shēng tún tián láng lǐ yán kǎo wài bīng láng lǐ huàn sān gōng láng wáng yán yè fāng jià ér xíng, wěi shǎo jū hòu. lù féng yī ní, wàng zhī tàn yuē: cǐ bèi yuán yè, tóng rì ér sǐ. wèi wěi yuē: jūn fāng jìn tiān zǐ, dāng zuò hǎo guān. ér shēng děng sì rén jiē yú hé yīn yù hài, guǒ rú qí yán.
爾硃榮之害朝士，偉時守直，故免禍。及孝莊入宮，仍除偉給事黃門侍郎。先 是偉與儀曹郎袁升、屯田郎李延考、外兵郎李奐、三公郎王延業方駕而行，偉少居 後。路逢一尼，望之嘆曰：「此輩緣業，同日而死。」謂偉曰：「君方近天子，當 作好官。」而升等四人皆於河陰遇害，果如其言。

é lǐng zhù zuò láng, jié mǐn dì lì, chú mì shū jiān, réng zhù zuò. chū, ěr zhū zhào rù luò, guān shǒu bēn sàn, guó shǐ diǎn shū gāo fǎ xiǎn mì mái shǐ shū, gù bù yí luò. wěi zì yǐ wèi gōng, sù qiú jué shǎng. wěi xié fù shì lóng, suì fēng dōng ā xiàn bó, ér fǎ xiǎn zhǐ huò nán jué. wěi xún jìn shì zhōng. xiào jìng chū, chú wèi dà jiāng jūn, zhōng shū lìng, jiān qǐ jū. hòu yǐ běn guān fù lǐng zhù zuò, zú guān. zèng biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī dū du yōu zhōu cì shǐ, shì yuē wén zhēn gōng.
俄領著作郎，節閔帝立，除秘書監，仍著作。初，爾硃兆入洛，官守奔散，國 史典書高法顯密埋史書，故不遺落。偉自以為功，訴求爵賞。偉挾附世隆，遂封東 阿縣伯，而法顯止獲男爵。偉尋進侍中。孝靜初，除衛大將軍，中書令，監起居。 後以本官復領著作，卒官。贈驃騎大將軍、開府儀同三司、都督、幽州刺史，諡曰 文貞公。

guó shǐ zì dèng yàn hǎi cuī shēn cuī hào gāo yǔn lǐ biāo cuī guāng yǐ hái, zhū rén xiāng jì zhuàn lù. qí jùn jí wěi děng chǎn yuè shàng dǎng wáng tiān mù jí ěr zhū shì lóng, yǐ wèi guó shū zhèng yīng dài rén xiū jī, bù yí wěi zhī yú rén, shì yǐ qí wěi děng gèng zhǔ dà jí. shǒu jiù ér yǐ, chū wú shù zhe, gù zì cuī hóng sǐ hòu, qì zhōng wěi shēn, èr shí xǔ zài, shí shì dàng rán, wàn bù jì yī. hòu rén zhí bǐ, wú suǒ píng jù, shǐ zhī yí què, wěi zhī yóu yě. wài shì shěn hòu, nèi shí jiǎo jìng. yǔ qí jùn shǎo shén xiāng de, wǎn yǐ míng wèi zhī jiān, suì ruò shuǐ huǒ. yǔ yǔ wén zhōng zhī zhī tú dài rén wèi dǎng, shí xián wèi è zhī. ér ài shàng wén shǐ, lǎo ér mí dǔ. wěi dì shǎo wáng, wěi fǔ guǎ xùn gū, tóng jū èr shí yú zài, ēn yì shén dǔ. bù yíng chǎn yè, shēn wáng zhī hòu, mài zhái yíng zàng, qī nǚ bù miǎn piāo pō, shì yǒu tàn mǐn zhī. zhǎng zi áng xí jué.
國史自鄧彥海、崔深、崔浩、高允、李彪、崔光以還，諸人相繼撰錄。綦俊及 偉等諂悅上黨王天穆及爾硃世隆，以為國書正應代人修緝，不宜委之餘人，是以綦、 偉等更主大籍。守舊而已，初無述著，故自崔鴻死後，迄終偉身，二十許載，時事 蕩然，萬不記一。後人執筆，無所憑據，史之遺闕，偉之由也。外示沈厚，內實矯 競。與綦俊少甚相得，晚以名位之間，遂若水火。與宇文忠之之徒代人為黨，時賢 畏惡之。而愛尚文史，老而彌篤。偉弟少亡，偉撫寡訓孤，同居二十餘載，恩義甚 篤。不營產業，身亡之後，賣宅營葬，妻女不免飄泊，士友嘆愍之。長子昂襲爵。

yǔ wén zhōng zhī, hé nán luò yáng rén yě. qí xiān nán dān yú zhī yuǎn shǔ, shì jù dōng bù, hòu jū dài dōu. fù kǎn, zú yú shū shì yù shǐ. zhōng zhī shè liè wén shǐ, pō yǒu bǐ zhá, shì hè tài xué bó shì. tiān píng chū, chú zhōng shū shì láng. péi bó mào yǔ zhī tóng shěng, cháng wǔ hū zhī, yǐ zhōng zhī sè hēi, hū wèi hēi yǔ. hòu chì xiū guó shǐ. yuán xiàng chū, jiān tōng zhí sàn qí cháng shì, fù zhèng bó yóu, shǐ liáng. wǔ dìng chū, wèi shàng shū yòu chéng, réng xiū shǐ. wèi jǐ, yǐ shì chú míng. zhōng zhī hǎo róng lì. zì wèi zhōng shū láng liù qī nián yǐ, yù shàng shū shěng xuǎn yòu chéng, yù xuǎn zhě jiē shè cè, zhōng zhī shì yān. jì huò chéng zhí, dà wèi xīn mǎn, zhì qì xiāo rán, yǒu jiāo wù zhī sè. shí zhě xiào zhī. jì shī guān jué, yàng yàng fā jí, zú yú jūn shān.
宇文忠之，河南洛陽人也。其先南單于之遠屬，世據東部，後居代都。父侃， 卒於書侍御史。忠之涉獵文史，頗有筆札，釋褐太學博士。天平初，除中書侍郎。 裴伯茂與之同省，常侮忽之，以忠之色黑，呼為「黑宇」。後敕修國史。元象初， 兼通直散騎常侍，副鄭伯猷，使梁。武定初，為尚書右丞，仍修史。未幾，以事除 名。忠之好榮利。自為中書郎六七年矣，遇尚書省選右丞，預選者皆射策，忠之試 焉。既獲丞職，大為忻滿，志氣囂然，有驕物之色。識者笑之。既失官爵，怏怏發 疾，卒於君山。

fèi mù, zì lǎng xìng, dài rén yě. zǔ yú, wèi shāng jiǎ èr cáo lìng huái zhōu cì shǐ, cì jué sōng yáng nán. fù wàn xí jué, wèi liáng zhōu zhèn jiāng, zèng jì zhōu cì shǐ. mù xìng gāng liè, yǒu zhuàng qì, pō shè wén shǐ, hào shàng gōng míng. xuān wǔ chū, xí jué, shāo qiān jīng zhōu píng xī fǔ zhǎng shǐ. shí cì shǐ huáng fǔ jí, líng tài hòu zhī yuán jiù, shì wài qī zhī qīn, duō wèi fēi fǎ. mù zhèng sè kuāng jiàn, jí yì dàn zhī.
費穆，字朗興，代人也。祖於，位商賈二曹令、懷州刺史，賜爵松陽男。父萬 襲爵，位梁州鎮將，贈冀州刺史。穆性剛烈，有壯氣，頗涉文史，好尚功名。宣武 初，襲爵，稍遷涇州平西府長史。時刺史皇甫集，靈太后之元舅，恃外戚之親，多 為非法。穆正色匡諫，集亦憚之。

hòu rú rú zhǔ pó luó mén zì liáng zhōu guī jiàng, qí bù zhòng yīn jī qīn lüè biān yì. zhào mù xián zhǐ xuān wèi, mò bù kuǎn fù. míng nián fù pàn, rù kòu liáng zhōu. chú mù jiān shàng shū yòu chéng xī běi dào héng tái, réng wèi bié jiāng, wǎng tǎo zhī. mù zhì liáng zhōu, rú rú dùn zǒu. mù wèi qí suǒ bù yuē: yí dí shòu xīn, jiàn dí biàn zǒu, ruò bù lìng qí pò dǎn, zhōng kǒng pí yú bèn mìng. nǎi jiǎn liàn jīng qí, fú yú shān gǔ, shǐ léi liè zhī zhòng wèi wài yíng, yǐ yòu zhī. zéi qí chān jiàn, é ér jìng zhì, fú bīng bēn jī, dà pò zhī. jí liù zhèn fǎn pàn, mù wèi bié jiāng, lì dū du lǐ chóng běi fá. dū du cuī xiān shī lì, chóng jiāng yì bān shī. yǐ shuò zhōu shì bái dào zhī chōng, zéi zhī yān hóu, ruò bù quán, zé bìng sì wēi, xuǎn jiāng zhèn hàn, qiān yì jǔ mù. chóng nǎi qǐng mù wèi shuò zhōu cì shǐ. xún gǎi yún zhōu cì shǐ. mù zhāo jí lí sàn, pō dé rén xīn. běi jìng zhōu zhèn jiē méi, wéi mù dú cún. jiǔ zhī, yuán jūn bù zhì, mù nǎi qì chéng nán zǒu, tóu ěr zhū róng yú xiù róng. jì ér yì què qǐng zuì, zhào yuán zhī. xiào chāng zhōng, yǐ dū du tǎo píng èr jiàng fǎn shǔ, bài sàn qí cháng shì. hòu yāo zéi lǐ hóng yú yáng chéng qǐ nì, lián jié mán zuǒ, zhào mù jiān wǔ wèi jiāng jūn jī pò zhī.
後蠕蠕主婆羅門自涼州歸降，其部眾因飢侵掠邊邑。詔穆銜旨宣慰，莫不款附。 明年復叛，入寇涼州。除穆兼尚書右丞、西北道行台，仍為別將，往討之。穆至涼 州，蠕蠕遁走。穆謂其所部曰：「夷狄獸心，見敵便走，若不令其破膽，終恐疲於 奔命。」乃簡練精騎，伏於山谷，使羸劣之眾為外營，以誘之。賊騎覘見，俄而競 至，伏兵奔擊，大破之。及六鎮反叛，穆為別將，隸都督李崇北伐。都督崔暹失利， 崇將議班師。以朔州是白道之沖，賊之咽喉，若不全，則並、肆危，選將鎮捍，僉 議舉穆。崇乃請穆為朔州刺史。尋改雲州刺史。穆招集離散，頗得人心。北境州鎮 皆沒，唯穆獨存。久之，援軍不至，穆乃棄城南走，投爾硃榮於秀容。既而詣闕請 罪，詔原之。孝昌中，以都督討平二絳反蜀，拜散騎常侍。後妖賊李洪於陽城起逆， 連結蠻左，詔穆兼武衛將軍擊破之。

jí ěr zhū róng xiàng luò, líng tài hòu zhēng mù, lìng tún xiǎo píng. róng tuī fèng xiào zhuāng, mù suì xiān jiàng. róng sù zhī mù, jiàn zhī shén yuè. mù qián shuō róng yuē: gōng shì mǎ bù chū wàn rén, zhǎng qū xiàng luò, qián wú héng chén zhě. zhèng yǐ tuī fèng zhǔ shàng, shùn rén xīn gù. jīn yǐ jīng shī zhī zhòng, bǎi guān zhī shèng, yī zhī gōng zhī xū shí, bì yǒu qīng wǔ zhī xīn. ruò bù dà zuò tǎo fá, gèng shù qīn dǎng, gōng hái běi zhī rì, kǒng bù de dù tài xíng ér nèi nán xíng yǐ. róng xīn rán zhī, yú shì yǒu hé yīn zhī shì. tiān xià wén zhī, mò bù qiè chǐ. róng rù luò, mù wèi lì bù shàng shū lǔ xiàn hóu, jìn fēng zhào píng jùn gōng. wèi shì zhōng qián fēng dà dū dū, yǔ dà jiāng jūn yuán tiān mù tǎo píng xíng gǎo.
及爾硃榮向洛，靈太后徵穆，令屯小平。榮推奉孝莊，穆遂先降。榮素知穆， 見之甚悅。穆潛說榮曰：「公士馬不出萬人，長驅向洛，前無橫陳者。政以推奉主 上，順人心故。今以京師之眾，百官之盛，一知公之虛實，必有輕侮之心。若不大 作討罰，更樹親黨，公還北之日，恐不得度太行而內難行矣。」榮心然之，於是有 河陰之事。天下聞之，莫不切齒。榮入洛，穆為吏部尚書、魯縣侯，進封趙平郡公。 為侍中、前鋒大都督，與大將軍元天穆討平邢杲。

shí yuán hào rù jīng shī, mù yǔ tiān mù jì píng qí dì, jiāng jī hào. mù wéi wǔ láo, jiāng bá, shǔ tiān mù běi dù, jì wú hòu jì, mù suì jiàng hào. hào yǐ hé yīn kù làn, shì qǐ yú mù, yǐn rù jié ràng, shā zhī. xiào zhuāng hái gōng, zèng shì zhōng sī tú gōng, shì yuē wǔ xuān.
時元顥入京師，穆與天穆既平齊地，將擊顥。穆圍武牢，將拔，屬天穆北度， 既無後繼，穆遂降顥。顥以河陰酷濫，事起於穆，引入詰讓，殺之。孝莊還宮，贈 侍中、司徒公，諡曰武宣。

mèng wēi, zì néng zhòng, hé nán luò yáng rén yě. pō yǒu qì shàng, yóu zhī běi tǔ fēng sú. lì dōng gōng qí shuài yǔ lín jiān. hòu yǐ míng jiě běi rén yǔ, chì zài zhù zuò, yǐ bèi tuī fǎng. lèi qiān wò yě zhèn jiāng. qián hòu pín shǐ yuǎn fān. cū néng chēng zhǐ. pǔ tài zhōng, chú dà hóng lú qīng, zú, zèng sī kōng gōng. zi xún sì.
孟威，字能重，河南洛陽人也。頗有氣尚，尤知北土風俗。歷東宮齊帥、羽林 監。後以明解北人語，敕在著作，以備推訪。累遷沃野鎮將。前後頻使遠籓。粗能 稱旨。普泰中，除大鴻臚卿，卒，贈司空公。子恂嗣。

lùn yuē: xīn xióng lì néng lì zhí, chēn yǐ gōng fāng xíng jǐ, huái zhé tǐ yǒu qīng jiān, dé yuán yǎ yè wú kuī, bìng sù mén zhī suǒ de yě. yáng jī qīng duàn zài gōng. dào mù xiōng dì yǒu zhèng shì zhī yòng. qí jùn zāo féng shòu zhí. shān wěi wèi xíng pō shuǎng. zhōng zhī suī wén shǐ zú yòng, ér yǎ dào miè wén. fèi mù chū shēn xiào lì, gōng míng zhù yǐ, mò lù yī yán, huò yán zān dài, qí sǐ yě yí zāi! mèng wēi yǐ fāng yán chén lì, qí qín yì kě chēng yǐ.
論曰：辛雄吏能歷職，琛以公方行己，懷哲體有清監，德源雅業無虧，並素門 之所得也。楊機清斷在公。道穆兄弟有政事之用。綦俊遭逢受職。山偉位行頗爽。 忠之雖文史足用，而雅道蔑聞。費穆出身效力，功名著矣，末路一言，禍延簪帶， 其死也宜哉！孟威以方言陳力，其勤亦可稱矣。