gǔ zhī yǒu tiān xià zhě, yǐ wéi dà bù dé yǐ, ér hòu shì yǐ wéi lè. cǐ tiān xià suǒ yǐ nán yǒu yě. shēng mín zhī chū, gù wú lè hū, wèi jūn bù xìng, wèi tiān xià suǒ guī, ér bù kě dé jù zhě, tiān xià yǒu qiú yú wǒ, wǒ wú qiú yú tiān xià yě. zi bù wén zhì dé zhī shì hū, fàn lì liáng chuài lí huò, yǐn shí wèi chǐ yě xià gé yī dōng lù qiú, yī fú wèi bèi yě tǔ jiē sān chǐ máo cí bù qióng, gōng shì wèi měi yě. wèi qú shì zhī fǎng, wèi zǒng zhāng zhī tīng, gù yuē huáng dì qīng wèn, xià mín qí fēn wèi yán yě. yáo ràng xǔ yóu ér xǔ yóu táo, shùn ràng shí hù zhī nóng ér shí hù zhī nóng rù hǎi zhōng shēn bù fǎn, qí wèi wèi zūn yě. fū rán gù tiān xià lè dài ér bù yàn, wéi kǒng qí yī rì shì wèi ér mò zhī kěn jì yě. bù xìng ér tiān xià wèi qín, huài gǔ fēng jiàn, liù hé wéi yī, tóu huì jī, liǎn jié tiān xià zhī cái yǐ zì fèng, ér jūn yì guì fén shī shū, rèn fǎ lǜ, zhù cháng chéng wàn lǐ, fán suǒ yǐ gù wèi ér yǎng zūn zhě wú suǒ bù zhì, ér jūn yì gū. zhuì zhuì rán ruò pǐ fū, huái yī jīn jù rén zhī duó, qí hòu yì sì wēi yǐ. tiān shēng mín ér lì zhī jūn, fēi wéi jūn yě, nài hé yǐ sì hǎi zhī guǎng, zú yī fū zhī yòng xié! gù fán wèi yǐn shí zhī chǐ yī fú zhī bèi gōng shì zhī měi zhě, fēi yáo shùn yě, qín yě. wèi fēn ér yán wèi wèi ér zūn zhě, fēi yáo shùn yě, yì qín yě. hòu shì wèi jūn zhě, gē sòng gōng dé dòng chēng yáo shùn, ér suǒ yǐ zì wèi, nǎi bù guò rú qín, hé zāi! shū yuē hān jiǔ shì yīn jùn yǔ diāo qiáng, yǒu yī yú cǐ, wèi huò bù wáng. bǐ suǒ wèi jūn zhě, fēi yǒu sì mù liǎng huì lín tóu ér yǔ bì yě, zhuàng ní xián yú rén tóng, zé fū rén gù kě wèi yě. jīn duó rén zhī suǒ hǎo, jù rén zhī suǒ zhēng, màn cáng huì dào, yě róng huì yín, yù cháng zhì jiǔ ān, dé hū? fū xiāng shī lǐ xū, suī jiàn yì yì suǒ yǐ zhǎng rén yě, rán tiān xià wèi yǒu lè wèi zhě, lì bù zài yān gù yě. shèng rén bù lì tiān xià, yì ruò xiāng shī lǐ xū rán, dú yǐ wèi zhī bù dé, rén shì jù. qǐ jù rén duó qí wèi zāi! fū jù rén duó qí wèi zhě, jiǎ bīng hú shǐ yǐ dài, dào zéi luàn shì zhī shì yě. è yǒu shèng rén zài wèi, tiān xià zhī rén dài zhī rú fù mǔ, ér rì yǐ dào zéi wèi yōu, yǐ jiǎ bīng hú shǐ zì wèi xié? gù yuē yù wèi yáo shùn, mò ruò shǐ tiān xià wú lè hū wèi jūn yù wèi qín, mò ruò wù guài dào zéi zhī zhēng tiān xià. xī, tiān xià hé cháng zhī yǒu, bài zé dào zéi, chéng zé dì wáng, ruò liú hàn zhōng lǐ jìn yáng zhě, luàn shì zé zhì zhǔ, zhì shì zé luàn mín yě. yǒu guó yǒu jiā, bù sī suǒ yǐ jiù zhī, zhì bǐ xiāng lóng, qiáng ruò xiāng líng, tiān xià zhī luàn, hé shí ér sì hū!
古之有天下者,以为大不得已,而后世以为乐。此天下所以难有也。生民之初,固无乐乎,为君不幸,为天下所归,而不可得拒者,天下有求于我,我无求于天下也。子不闻至德之世乎,饭粝粱啜藜藿,饮食未侈也;夏葛衣冬鹿裘,衣服未备也;土阶三尺茅茨不穷,宫室未美也。为衢室之访,为总章之听,故曰皇帝清问,下民其分未严也。尧让许由而许由逃,舜让石户之农而石户之农入海终身不反,其位未尊也。夫然故天下乐戴而不厌,惟恐其一日释位而莫之肯继也。不幸而天下为秦,坏古封建,六合为一,头会箕,敛竭天下之财以自奉,而君益贵;焚诗书,任法律,筑长城万里,凡所以固位而养尊者无所不至,而君益孤。惴惴然若匹夫,怀一金惧人之夺,其后亦巳危矣。天生民而立之君,非为君也,奈何以四海之广,足一夫之用邪!故凡为饮食之侈、衣服之备、宫室之美者,非尧舜也,秦也。为分而严、为位而尊者,非尧舜也,亦秦也。后世为君者,歌颂功德动称尧舜,而所以自为,乃不过如秦,何哉!书曰酣酒嗜音峻宇雕墙,有一于此,未或不亡。彼所谓君者,非有四目两喙、鳞头而羽臂也,状猊咸与人同,则夫人固可为也。今夺人之所好,聚人之所争,慢藏诲盗,冶容诲淫,欲长治久安,得乎?夫乡师里胥,虽贱役亦所以长人也,然天下未有乐为者,利不在焉故也。圣人不利天下,亦若乡师里胥然,独以位之不得,人是惧。岂惧人夺其位哉!夫惧人夺其位者,甲兵弧矢以待,盗贼乱世之事也。恶有圣人在位,天下之人戴之如父母,而日以盗贼为忧,以甲兵弧矢自卫邪?故曰欲为尧舜,莫若使天下无乐乎为君;欲为秦,莫若勿怪盗贼之争天下。嘻,天下何尝之有,败则盗贼,成则帝王,若刘汉中李晋阳者,乱世则治主,治世则乱民也。有国有家,不思所以救之,智鄙相笼,强弱相陵,天下之乱,何时而巳乎!