dà lì yǐ qián fēn míng bié shì yī fù yán yǔ, wǎn táng fēn míng bié shì yī fù yán yǔ, běn cháo zhū gōng fēn míng bié shì yī fù yán yǔ, rú cǐ jiàn fāng xǔ jù yī zhī yǎn. shèng táng rén yǒu shì cū ér fēi cū chù, yǒu shì zhuō ér fēi zhuō chù. wǔ yán jué jù zhòng táng rén shì yī yàng, shǎo líng shì yī yàng, hán tuì zhī shì yī yàng, wáng jīng gōng shì yī yàng, běn cháo zhū gōng shì yī yàng. shèng táng rén shī yì yǒu yī èr làn shāng rù wǎn táng zhě, wǎn táng rén shī yì yǒu yī èr kě rù shèng táng zhě, yào dāng lùn qí dà gài ěr. táng rén yǔ běn cháo rén shī wèi lùn gōng zhuō, zhí shì qì xiàng bù tóng. táng rén mìng tí yán yǔ yì zì bù tóng, zá gǔ rén zhī jí ér guān zhī, bù bì jiàn shī, wàng qí tí yǐn ér zhī qí wèi táng rén jīn rén yǐ. dà lì zhī shī gāo zhě shàng wèi shí shèng táng, xià zhě jiàn rù wǎn táng yǐ. wǎn táng zhī xià zhě yì suí yě gū wài dào guǐ kū zhōng. huò wèn táng shī hé yǐ shèng wǒ cháo táng yǐ shī qǔ shì, gù duō zhuān mén zhī xué, wǒ cháo zhī shī suǒ yǐ bù jí yě.
大曆以前分明別是一副言語，晚唐分明別是一副言語，本朝諸公分明別是一副言語，如此見方許具一隻眼。盛唐人有似粗而非粗處，有似拙而非拙處。五言絕句眾唐人是一樣，少陵是一樣，韓退之是一樣，王荊公是一樣，本朝諸公是一樣。盛唐人詩亦有一二濫觴入晚唐者，晚唐人詩亦有一二可入盛唐者，要當論其大概耳。唐人與本朝人詩未論工拙，直是氣象不同。唐人命題言語亦自不同，雜古人之集而觀之，不必見詩，望其題引而知其為唐人今人矣。大曆之詩高者尚未識盛唐，下者漸入晚唐矣。晚唐之下者亦隨野孤外道鬼窟中。或問唐詩何以勝我朝唐以詩取士，故多專門之學，我朝之詩所以不及也。

shī yǒu cí lǐ yì xìng. nán cháo rén shàng cí ér bìng yú lǐ, běn cháo rén shàng lǐ ér bìng yú yì xìng táng rén shàng yì xìng ér lǐ zài qí zhōng, hàn wèi zhī shī cí lǐ yì xìng wú jī kě qiú. hàn wèi gǔ shī qí xiàng hùn dùn nán yǐ jù zhāi, jìn yǐ hái fāng yǒu jiā jù, rú yuān míng cǎi jú dōng lí xià, yōu rán jiàn nán shān. xiè líng yùn chí táng shēng chūn cǎo zhī lèi, xiè suǒ yǐ bù jí táo zhě, kāng lè zhī shī jīng gōng, yuān míng zhī shī zhì ér zì rán ěr. xiè líng yùn zhī shī wú yī piān bù jiā. huáng chū zhī hòu, wéi ruǎn jí yǒng huái zhī zuò jí wèi gāo gǔ, yǒu jiàn ān fēng gǔ. jìn rén shě táo yuān míng ruǎn jí sì zōng wài, wéi zuǒ tài chōng gāo chū yī shí, lù shì héng dú zài zhū gōng zhī xià. yán bù rú bào, bào bù rú xiè, wén zhōng zǐ dú qǔ yán, fēi yě. jiàn ān zhī zuò quán zài qí xiàng, bù kě xún zhī zhāi yè líng yùn zhī shī yǐ shì chè shǒu wěi chéng duì jù yǐ, shì yǐ bù jí jiàn ān yě. xiè tiǎo zhī shī yǐ yǒu quán piān shì táng rén zhě, dāng guān qí jí fāng zhī zhī. róng yù zài shèng táng wèi zuì xià, yǐ làn shāng wǎn táng yǐ. róng yù zhī shī yǒu jué shì wǎn táng zhě, quán dé yú zhī shī què yǒu jué shì shèng táng zhě, quán dé yú huò yǒu shì wéi sū zhōu liú zhǎng qīng chù. lěng cháo yáng zài dà lì cái zǐ zhōng wèi zuì xià. mǎ dài zài wǎn táng zhū rén zhī shàng, liú cāng lǚ wēn yì shèng zhū rén. lǐ bīn bù quán shì wǎn táng, jiān yǒu shì liú suí zhōu chù. chén táo zhī shī zài wǎn táng rén zhōng zuì wú kě guān, xuē páng zuì qiǎn sú. dà lì yǐ hòu wú suǒ shēn qǔ zhě, lǐ zhǎng jí liǔ zi hòu liú yán shǐ quán dé yú lǐ bīn lǐ yì ěr. dà lì hòu liú mèng dé zhī jué jù, zhāng jí wáng jiàn zhī lè fǔ, wú suǒ shēn qǔ ěr.
詩有詞、理、意興。南朝人尚詞而病於理，本朝人尚理而病於意興；唐人尚意興而理在其中，漢魏之詩詞理意興無跡可求。漢魏古詩其象混沌難以句摘，晉以還方有佳句，如淵明「採菊東籬下，悠然見南山。」謝靈運「池塘生春草」之類，謝所以不及陶者，康樂之詩精工，淵明之詩質而自然耳。謝靈運之詩無一篇不佳。黃初之後，惟阮籍詠懷之作極為高古，有建安風骨。晉人舍陶淵明阮籍嗣宗外，惟左太沖高出一時，陸士衡獨在諸公之下。顏不如鮑，鮑不如謝，文中子獨取顏，非也。建安之作全在其象，不可尋枝摘葉；靈運之詩已是徹首尾成對句矣，是以不及建安也。謝朓之詩已有全篇似唐人者，當觀其集方知之。戎昱在盛唐為最下，已濫觴晚唐矣。戎昱之詩有絕似晚唐者，權德輿之詩卻有絕似盛唐者，權德輿或有似韋蘇州劉長卿處。冷朝陽在大曆才子中為最下。馬戴在晚唐諸人之上，劉滄呂溫亦勝諸人。李瀕不全是晚唐，間有似劉隨州處。陳陶之詩在晚唐人中最無可觀，薛逄最淺俗。大曆以後吾所深取者，李長吉、柳子厚、劉言史、權德輿、李瀕、李益耳。大曆後劉夢得之絕句，張藉、王建之樂府，吾所深取耳。

lǐ dù èr gōng zhèng bù dāng yōu liè. tài bái yǒu yī èr miào chù zi měi bù néng dào, zi měi yǒu yī èr miào chù tài bái bù néng zuò. zi měi bù néng wèi tài bái zhī piāo yì, tài bái bù néng wèi zi měi zhī chén yù. tài bái mèng yóu tiān mǔ yín yuǎn lí bié děng zǐ měi bù néng dào zǐ měi běi zhēng bīng chē xíng chuí lǎo bié děng tài bái bù néng zuò. lùn shī yǐ lǐ dù wèi zhǔn, xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu yě. shǎo líng shī fǎ rú sūn wú, tài bái shī fǎ rú lǐ guǎng. shǎo líng rú jié zhì zhī shī, shǎo líng shī xiàn zhāng hàn wèi ér qǔ cái yú liù cháo, zhì qí zì dé zhī miào, zé qián bèi suǒ wèi jí dà chéng zhě yě. guān tài bái shī zhě yào shí zhēn tài bái chù, tài bái tiān cái háo yì, yǔ duō zú rán ér chéng zhě, xué zhě yú měi piān zhōng yào shí qí ān shēn lì mìng chù kě yě. tài bái fà jù wèi zhī kāi mén jiàn shān. lǐ dù shù gōng rú jīn zhī bò hǎi xiāng xiàng dù hé, xià shì jiāo dǎo bèi zhí chóng yín cǎo jiān ěr.
李杜二公正不當優劣。太白有一二妙處子美不能道，子美有一二妙處太白不能作。子美不能為太白之飄逸，太白不能為子美之沉鬱。太白夢遊天姥吟、遠離別等子美不能道；子美北征、兵車行、垂老別等太白不能作。論詩以李杜為準，挾天子以令諸侯也。少陵詩法如孫吳，太白詩法如李廣。少陵如節制之師，少陵詩憲章漢魏而取材於六朝，至其自得之妙，則前輩所謂集大成者也。觀太白詩者要識真太白處，太白天才豪逸，語多卒然而成者，學者於每篇中要識其安身立命處可也。太白髮句謂之開門見山。李杜數公如金鳷擘海、香象渡河，下視郊島輩直蟲吟草間耳。

rén yán tài bái xiān cái zhǎng jí guǐ cái, bù rán, tài bái tiān xiān zhī cí zhǎng jí guǐ xiān zhī cí ěr. yù chuān zhī guài zhǎng jí zhī guī guǐ, tiān dì jiān zì qiàn cǐ tǐ bù dé. gāo cén zhī shī bēi zhuàng, dú zhī shǐ rén gǎn kǎi. mèng jiāo zhī shī kè kǔ, dú zhī shǐ rén bù huān.
人言太白仙才、長吉鬼才，不然，太白天仙之詞、長吉鬼仙之詞耳。玉川之怪長吉之瑰詭，天地間自欠此體不得。高岑之詩悲壯，讀之使人感慨。孟郊之詩刻苦，讀之使人不歡。

chǔ cí wéi qū sòng zhū piān dāng dú zhī wài, wéi jiǎ yì huái zhǎng shā huái nán wáng zhāo yǐn cāo yán fū zǐ āi shí mìng yí shú dú, cǐ wài yì bù bì yě. jiǔ zhāng bù rú jiǔ gē, jiǔ gē āi yǐng yóu miào. qián bèi wèi dà zhāo shèng zhāo hún, bù rán. dú sāo zhī jiǔ, fāng shí zhēn wèi, xū gē zhī yì yáng tì tì mǎn jīn, rán hòu wèi shí lí sāo. fǒu zé rú jiá fǔ zhuàng wèng ěr. táng rén wéi liǔ zi hòu shēn dé sāo xué, tuì zhī lǐ guān jiē suǒ bù jí. ruò pí rì xiū jiǔ fěng bù zú wèi sāo. hán tuì zhī qín cāo jí gāo gǔ, zhèng shì běn shǎi, fēi táng xián suǒ jí. shì jiǎo rán zhī shī zài táng zhū sēng zhī shàng, táng shī sēng yǒu fǎ zhèn fǎ zhào wú kě hù guó líng yī qīng jiāng wú běn qí jǐ guàn xiū yě.
楚詞惟屈宋諸篇當讀之外，惟賈誼懷長沙、淮南王招隱操、嚴夫子哀時命宜熟讀，此外亦不必也。九章不如九歌，九歌哀郢尤妙。前輩謂大招勝招魂，不然。讀騷之久，方識真味，須歌之抑揚涕洟滿襟，然後為識離騷。否則如戛釜撞瓮耳。唐人惟柳子厚深得騷學，退之李觀皆所不及。若皮日休九諷不足為騷。韓退之琴操極高古，正是本色，非唐賢所及。釋皎然之詩在唐諸僧之上，唐詩僧有法震、法照、無可、護國、靈一、清江、無本、齊己、貫休也。

jí jù wéi jīng gōng zuì zhǎng. hú jiā shí bā pāi hùn rán tiān chéng, jué wú hén jī, rú cài wén jī fèi gān jiān liú chū. nǐ gǔ wéi jiāng wén tōng zuì zhǎng, nǐ yuān míng shì yuān míng, nǐ kāng lè shì kāng lè, nǐ zuǒ sī shì zuǒ sī, nǐ guō pú shì guō pú, dú nǐ lǐ dū wèi yī shǒu bù shì xī hàn ěr. suī xiè kāng lè nǐ yè zhōng zhū zi zhī shī, yì qì xiàng bù lèi. zhì yú liú xuán xiū nǐ xíng xíng chóng xíng xíng děng piān, bào míng yuǎn dài jūn zǐ yǒu suǒ sī zhī zuò, réng shì qí zì tǐ ěr.
集句唯荊公最長。胡笳十八拍混然天成，絕無痕跡，如蔡文姬肺肝間流出。擬古惟江文通最長，擬淵明似淵明，擬康樂似康樂，擬左思似左思，擬郭璞似郭璞，獨擬李都尉一首不似西漢耳。雖謝康樂擬鄴中諸子之詩，亦氣象不類。至於劉玄休擬行行重行行等篇，鮑明遠代君子有所思之作，仍是其自體耳。

hé yùn zuì hài rén shī, gǔ rén chóu chàng bù cì yùn, cǐ fēng shǐ shèng yú yuán bái pí lù, běn cháo zhū xián nǎi yǐ cǐ ér dòu gōng, suì zhì wǎng fù yǒu bā jiǔ hé zhě.
和韻最害人詩，古人酬唱不次韻，此風始盛於元白皮陸，本朝諸賢乃以此而斗工，遂至往復有八九和者。

mèng jiāo zhī shī qiáo cuì kū gǎo, qí qì jú cù bù shēn, tuì zhī xǔ zhī rú cǐ, hé yé! shī dào běn zhèng dà, mèng jiāo zì wèi zhī jiān zǔ ěr. mèng hào rán zhī shī fěng yǒng zhī jiǔ, yǒu jīn shí gōng shāng zhī shēng. táng rén qī yán lǜ shī, dāng yǐ cuī hào huáng hè lóu wèi dì yī. táng rén hǎo shī, duō shì zhēng shù qiān zhé xíng lǚ lí bié zhī zuò, wǎng wǎng néng gǎn dòng jī fā rén yì. sū zi qīng shī xìng yǒu xián gē qǔ, kě yǐ yù zhōng huái. qǐng wèi yóu zi yín, lěng lěng yī hé bēi! sī zhú shǔ qīng shēng, kāng kǎi yǒu yú āi. zhǎng gē zhèng jī liè, zhōng xīn chuàng yǐ cuī. yù zhǎn qīng shāng qū, niàn zi bù néng guī. jīn rén guān zhī, bì yǐ wèi yī piān zhòng fù zhī shén, qí tè rú lán tíng sī zhú guǎn xián zhī yǔ yé! gǔ shī zhèng bù dāng yǐ cǐ lùn zhī yě. shí jiǔ shǒu qīng qīng hé pàn cǎo, yù yù yuán zhōng liǔ. yíng yíng lóu shàng nǚ, jiǎo jiǎo dāng chuāng yǒu. é é hóng fěn zhuāng, xiān xiān chū sù shǒu. yī lián liù jù jiē yòng dié zì, lìng rén bì yǐ wèi jù fǎ zhòng fù zhī shén, gǔ shī zhèng bù dāng yǐ cǐ lùn zhī yě. rèn fǎng kū fàn pú shè shī yī shǒu zhōng fán liǎng yòng shēng zì yùn, sān yòng qíng zì yùn, fū zǐ zhí kuáng shēng qiān líng wàn hèn shēng, yóu shì liǎng yì yóu wǒ gù rén qíng shēng sǐ yī jiāo qíng yù yǐ qiǎn lí qíng, sān qíng zì jiē yòng yī yì. tiān chú jìn luán wèi qí yùn kě zhòng yā, ruò huò qí huò zè zé bù kě. bǐ dàn yǐ bā xiān gē yán zhī ěr. hé jiàn zhī lòu xié! shī huà wèi dōng pō liǎng ěr yùn, liǎng ěr yì bù tóng, gù kě zhòng yā, yào zhī yì fēi yě.
孟郊之詩憔悴枯槁，其氣侷促不伸，退之許之如此，何耶！詩道本正大，孟郊自為之艱阻耳。孟浩然之詩諷詠之久，有金石宮商之聲。唐人七言律詩，當以崔灝黃鶴樓為第一。唐人好詩，多是征戍遷謫行旅離別之作，往往能感動激發人意。蘇子卿詩「幸有弦歌曲，可以喻中懷。請為遊子吟，冷冷一何悲！絲竹屬清聲，慷慨有餘哀。長歌正激烈，中心愴以摧。欲展清商曲，念子不能歸。」今人觀之，必以為一篇重複之甚，其特如蘭亭絲竹管弦之語耶！古詩正不當以此論之也。十九首「青青河畔草，鬱郁園中柳。盈盈樓上女，皎皎當窗牖。娥娥紅粉妝，纖纖出素手。」一連六句皆用疊字，令人必以為句法重複之甚，古詩正不當以此論之也。任昉哭范僕射詩一首中凡兩用生字韻，三用情字韻，「夫子值狂生」「千齡萬恨生」，猶是兩義；「猶我故人情」「生死一交情」「欲以遣離情」，三情字皆用一意。《天廚禁臠》謂其韻可重押，若或其或仄則不可。彼但以八仙歌言之耳。何見之陋邪！詩話謂東坡兩耳韻，兩耳義不同，故可重押，要之亦非也。

liú gōng gàn zèng wǔ guān zhōng láng jiāng shī xī wǒ cóng yuán hòu, zhěng jià zhì nán xiāng. guò bǐ fēng pèi dōu, yǔ jūn gòng áo xiáng. yuán hòu gài zhǐ cáo cāo yě, zhì nán xiāng wèi fá liú biǎo zhī shí, fēng pèi dōu yù cāo qiào jùn yě. wáng zhòng xuān cóng jūn shī yún: chóu cè yùn wéi wò, yī yóu wǒ shèng jūn. shèng jūn yì zhǐ cáo cāo yě. yòu yuē qiè mù fù dǐng wēng, yuàn lì xiǔ dùn zī. shì yù xiào yī yǐn fù dǐng yú tāng yǐ fá jié yě. shì shí hàn dì shàng yān, ér èr zi zhī yán rú cǐ: yī yuē yuán hòu, èr yuē shèng jūn, zhèng yǔ xún yù bǐ cáo cāo wèi gāo guāng tóng kē. huò yǐ gōng gàn qí shì měi rén wèi bù qū, shì wèi wèi zhī rén zhī lùn chūn qiū zhū xīn zhī fǎ, èr zi qí hé táo?
劉公幹贈五官中郎將詩「昔我從元後，整駕至南鄉。過彼豐沛都，與君共翱翔。」元後蓋指曹操也，至南鄉謂伐劉表之時，豐沛都喻操譙郡也。王仲宣從軍詩云：「籌策運帷幄，一由我聖君。」聖君亦指曹操也。又曰「竊慕負鼎翁，願厲朽鈍姿。」是欲效伊尹負鼎於湯以伐桀也。是時漢帝尚焉，而二子之言如此：一曰元後，二曰聖君，正與荀彧比曹操為高、光同科。或以公幹其視美人為不屈，是未為知人之論春秋誅心之法，二子其何逃？

gǔ rén zèng dá duō xiāng miǎn zhī cí, sū zi qīng yún yuàn jūn chóng lìng dé, suí shí ài jǐng guāng. lǐ shǎo qīng yún nǔ lì chóng míng dé, hào shǒu yǐ wèi qī. liú gōng gàn yún miǎn zāi xiū lìng dé, běi miàn zì chǒng zhēn. dù zi měi yún jūn ruò dēng tái fǔ, lín wēi mò ài shēn. wǎng wǎng shì cǐ yì, yǒu rú gāo dá fū zèng wáng chè yún wú zhī shí nián hòu, jì zǐ duō huáng jīn, jīn duō hé zú dào yòu shén yú yǐ míng wèi qí rén zhě. cǐ dá fū ǒu rán lòu dòu chù yě.
古人贈答多相勉之詞，蘇子卿雲「願君崇令德，隨時愛景光」。李少卿雲「努力崇明德，皓首以為期」。劉公幹雲「勉哉修令德，北面自寵珍」。杜子美雲「君若登台輔，臨危莫愛身」。往往是此意，有如高達夫贈王徹雲「吾知十年後，季子多黃金，金多何足道」又甚於以名位其人者。此達夫偶然漏逗處也。