dà lì yǐ qián fēn míng bié shì yī fù yán yǔ, wǎn táng fēn míng bié shì yī fù yán yǔ, běn cháo zhū gōng fēn míng bié shì yī fù yán yǔ, rú cǐ jiàn fāng xǔ jù yì zhī yǎn. shèng táng rén yǒu shì cū ér fēi cū chù, yǒu shì zhuō ér fēi zhuō chù. wǔ yán jué jù zhòng táng rén shì yí yàng, shǎo líng shì yí yàng, hán tuì zhī shì yí yàng, wáng jīng gōng shì yí yàng, běn cháo zhū gōng shì yí yàng. shèng táng rén shī yì yǒu yī èr làn shāng rù wǎn táng zhě, wǎn táng rén shī yì yǒu yī èr kě rù shèng táng zhě, yào dāng lùn qí dà gài ěr. táng rén yǔ běn cháo rén shī wèi lùn gōng zhuō, zhí shì qì xiàng bù tóng. táng rén mìng tí yán yǔ yì zì bù tóng, zá gǔ rén zhī jí ér guān zhī, bù bì jiàn shī, wàng qí tí yǐn ér zhī qí wèi táng rén jīn rén yǐ. dà lì zhī shī gāo zhě shàng wèi shí shèng táng, xià zhě jiàn rù wǎn táng yǐ. wǎn táng zhī xià zhě yì suí yě gū wài dào guǐ kū zhōng. huò wèn táng shī hé yǐ shèng wǒ cháo táng yǐ shī qǔ shì, gù duō zhuān mén zhī xué, wǒ cháo zhī shī suǒ yǐ bù jí yě.
大历以前分明别是一副言语,晚唐分明别是一副言语,本朝诸公分明别是一副言语,如此见方许具一只眼。盛唐人有似粗而非粗处,有似拙而非拙处。五言绝句众唐人是一样,少陵是一样,韩退之是一样,王荆公是一样,本朝诸公是一样。盛唐人诗亦有一二滥觞入晚唐者,晚唐人诗亦有一二可入盛唐者,要当论其大概耳。唐人与本朝人诗未论工拙,直是气象不同。唐人命题言语亦自不同,杂古人之集而观之,不必见诗,望其题引而知其为唐人今人矣。大历之诗高者尚未识盛唐,下者渐入晚唐矣。晚唐之下者亦随野孤外道鬼窟中。或问唐诗何以胜我朝唐以诗取士,故多专门之学,我朝之诗所以不及也。
shī yǒu cí lǐ yì xìng. nán cháo rén shàng cí ér bìng yú lǐ, běn cháo rén shàng lǐ ér bìng yú yì xìng táng rén shàng yì xìng ér lǐ zài qí zhōng, hàn wèi zhī shī cí lǐ yì xìng wú jī kě qiú. hàn wèi gǔ shī qí xiàng hùn dùn nán yǐ jù zhāi, jìn yǐ huán fāng yǒu jiā jù, rú yuān míng" cǎi jú dōng lí xià, yōu rán jiàn nán shān." xiè líng yùn" chí táng shēng chūn cǎo" zhī lèi, xiè suǒ yǐ bù jí táo zhě, kāng lè zhī shī jīng gōng, yuān míng zhī shī zhì ér zì rán ěr. xiè líng yùn zhī shī wú yī piān bù jiā. huáng chū zhī hòu, wéi ruǎn jí yǒng huái zhī zuò jí wéi gāo gǔ, yǒu jiàn ān fēng gǔ. jìn rén shě táo yuān míng ruǎn jí sì zōng wài, wéi zuǒ tài chòng gāo chū yī shí, lù shì héng dú zài zhū gōng zhī xià. yán bù rú bào, bào bù rú xiè, wén zhōng zǐ dú qǔ yán, fēi yě. jiàn ān zhī zuò quán zài qí xiàng, bù kě xún zhī zhāi yè líng yùn zhī shī yǐ shì chè shǒu wěi chéng duì jù yǐ, shì yǐ bù jí jiàn ān yě. xiè tiǎo zhī shī yǐ yǒu quán piān shì táng rén zhě, dāng guān qí jí fāng zhī zhī. róng yù zài shèng táng wèi zuì xià, yǐ làn shāng wǎn táng yǐ. róng yù zhī shī yǒu jué shì wǎn táng zhě, quán dé yú zhī shī què yǒu jué shì shèng táng zhě, quán dé yú huò yǒu shì wéi sū zhōu liú zhǎng qīng chù. lěng zhāo yáng zài dà lì cái zǐ zhōng wèi zuì xià. mǎ dài zài wǎn táng zhū rén zhī shàng, liú cāng lǚ wēn yì shèng zhū rén. lǐ bīn bù quán shì wǎn táng, jiān yǒu shì liú suí zhōu chù. chén táo zhī shī zài wǎn táng rén zhōng zuì wú kě guān, xuē páng zuì qiǎn sú. dà lì yǐ hòu wú suǒ shēn qǔ zhě, lǐ zhǎng jí liǔ zi hòu liú yán shǐ quán dé yú lǐ bīn lǐ yì ěr. dà lì hòu liú mèng dé zhī jué jù, zhāng jí wáng jiàn zhī yuè fǔ, wú suǒ shēn qǔ ěr.
诗有词、理、意兴。南朝人尚词而病于理,本朝人尚理而病于意兴;唐人尚意兴而理在其中,汉魏之诗词理意兴无迹可求。汉魏古诗其象混沌难以句摘,晋以还方有佳句,如渊明“采菊东篱下,悠然见南山。”谢灵运“池塘生春草”之类,谢所以不及陶者,康乐之诗精工,渊明之诗质而自然耳。谢灵运之诗无一篇不佳。黄初之后,惟阮籍咏怀之作极为高古,有建安风骨。晋人舍陶渊明阮籍嗣宗外,惟左太冲高出一时,陆士衡独在诸公之下。颜不如鲍,鲍不如谢,文中子独取颜,非也。建安之作全在其象,不可寻枝摘叶;灵运之诗已是彻首尾成对句矣,是以不及建安也。谢朓之诗已有全篇似唐人者,当观其集方知之。戎昱在盛唐为最下,已滥觞晚唐矣。戎昱之诗有绝似晚唐者,权德舆之诗却有绝似盛唐者,权德舆或有似韦苏州刘长卿处。冷朝阳在大历才子中为最下。马戴在晚唐诸人之上,刘沧吕温亦胜诸人。李濒不全是晚唐,间有似刘随州处。陈陶之诗在晚唐人中最无可观,薛逄最浅俗。大历以后吾所深取者,李长吉、柳子厚、刘言史、权德舆、李濒、李益耳。大历后刘梦得之绝句,张藉、王建之乐府,吾所深取耳。
lǐ dù èr gōng zhèng bù dàng yōu liè. tài bái yǒu yī èr miào chǔ zǐ měi bù néng dào, zi měi yǒu yī èr miào chù tài bái bù néng zuò. zi měi bù néng wéi tài bái zhī piāo yì, tài bái bù néng wéi zi měi zhī chén yù. tài bái mèng yóu tiān mǔ yín yuǎn lí bié děng zǐ měi bù néng dào zǐ měi běi zhēng bīng chē xíng chuí lǎo bié děng tài bái bù néng zuò. lùn shī yǐ lǐ dù wéi zhǔn, xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu yě. shǎo líng shī fǎ rú sūn wú, tài bái shī fǎ rú lǐ guǎng. shǎo líng rú jié zhì zhī shī, shǎo líng shī xiàn zhāng hàn wèi ér qǔ cái yú liù cháo, zhì qí zì dé zhī miào, zé qián bèi suǒ wèi jí dà chéng zhě yě. guān tài bái shī zhě yào shí zhēn tài bái chù, tài bái tiān cái háo yì, yǔ duō zú rán ér chéng zhě, xué zhě yú měi piān zhōng yào shí qí ān shēn lì mìng chù kě yě. tài bái fà jù wèi zhī kāi mén jiàn shān. lǐ dù shù gōng rú jīn zhī bò hǎi xiāng xiàng dù hé, xià shì jiāo dǎo bèi zhí chóng yín cǎo jiān ěr.
李杜二公正不当优劣。太白有一二妙处子美不能道,子美有一二妙处太白不能作。子美不能为太白之飘逸,太白不能为子美之沉郁。太白梦游天姥吟、远离别等子美不能道;子美北征、兵车行、垂老别等太白不能作。论诗以李杜为准,挟天子以令诸侯也。少陵诗法如孙吴,太白诗法如李广。少陵如节制之师,少陵诗宪章汉魏而取材于六朝,至其自得之妙,则前辈所谓集大成者也。观太白诗者要识真太白处,太白天才豪逸,语多卒然而成者,学者于每篇中要识其安身立命处可也。太白发句谓之开门见山。李杜数公如金鳷擘海、香象渡河,下视郊岛辈直虫吟草间耳。
rén yán tài bái xiān cái zhǎng jí guǐ cái, bù rán, tài bái tiān xiān zhī cí zhǎng jí guǐ xiān zhī cí ěr. yù chuān zhī guài zhǎng jí zhī guī guǐ, tiān dì jiān zì qiàn cǐ tǐ bù dé. gāo cén zhī shī bēi zhuàng, dú zhī shǐ rén gǎn kǎi. mèng jiāo zhī shī kè kǔ, dú zhī shǐ rén bù huān.
人言太白仙才、长吉鬼才,不然,太白天仙之词、长吉鬼仙之词耳。玉川之怪长吉之瑰诡,天地间自欠此体不得。高岑之诗悲壮,读之使人感慨。孟郊之诗刻苦,读之使人不欢。
chǔ cí wéi qū sòng zhū piān dāng dú zhī wài, wéi jiǎ yì huái cháng shā huái nán wáng zhāo yǐn cāo yán fū zǐ āi shí mìng yí shú dú, cǐ wài yì bù bì yě. jiǔ zhāng bù rú jiǔ gē, jiǔ gē āi yǐng yóu miào. qián bèi wèi dà zhāo shèng zhāo hún, bù rán. dú sāo zhī jiǔ, fāng shí zhēn wèi, xū gē zhī yì yáng tì tì mǎn jīn, rán hòu wèi shí lí sāo. fǒu zé rú jiá fǔ zhuàng wèng ěr. táng rén wéi liǔ zi hòu shēn dé sāo xué, tuì zhī lǐ guān jiē suǒ bù jí. ruò pí rì xiū jiǔ fěng bù zú wèi sāo. hán tuì zhī qín cāo jí gāo gǔ, zhèng shì běn shǎi, fēi táng xián suǒ jí. shì jiǎo rán zhī shī zài táng zhū sēng zhī shàng, táng shī sēng yǒu fǎ zhèn fǎ zhào wú kě hù guó líng yī qīng jiāng wú běn qí jǐ guàn xiū yě.
楚词惟屈宋诸篇当读之外,惟贾谊怀长沙、淮南王招隐操、严夫子哀时命宜熟读,此外亦不必也。九章不如九歌,九歌哀郢尤妙。前辈谓大招胜招魂,不然。读骚之久,方识真味,须歌之抑扬涕洟满襟,然后为识离骚。否则如戛釜撞瓮耳。唐人惟柳子厚深得骚学,退之李观皆所不及。若皮日休九讽不足为骚。韩退之琴操极高古,正是本色,非唐贤所及。释皎然之诗在唐诸僧之上,唐诗僧有法震、法照、无可、护国、灵一、清江、无本、齐己、贯休也。
jí jù wéi jīng gōng zuì zhǎng. hú jiā shí bā pāi hùn rán tiān chéng, jué wú hén jī, rú cài wén jī fèi gān jiān liú chū. nǐ gǔ wéi jiāng wén tōng zuì zhǎng, nǐ yuān míng shì yuān míng, nǐ kāng lè shì kāng lè, nǐ zuǒ sī shì zuǒ sī, nǐ guō pú shì guō pú, dú nǐ lǐ dū wèi yī shǒu bù shì xī hàn ěr. suī xiè kāng lè nǐ yè zhōng zhū zǐ zhī shī, yì qì xiàng bù lèi. zhì yú liú xuán xiū nǐ xíng xíng chóng xíng xíng děng piān, bào míng yuǎn dài jūn zǐ yǒu suǒ sī zhī zuò, réng shì qí zì tǐ ěr.
集句唯荆公最长。胡笳十八拍混然天成,绝无痕迹,如蔡文姬肺肝间流出。拟古惟江文通最长,拟渊明似渊明,拟康乐似康乐,拟左思似左思,拟郭璞似郭璞,独拟李都尉一首不似西汉耳。虽谢康乐拟邺中诸子之诗,亦气象不类。至于刘玄休拟行行重行行等篇,鲍明远代君子有所思之作,仍是其自体耳。
hé yùn zuì hài rén shī, gǔ rén chóu chàng bù cì yùn, cǐ fēng shǐ shèng yú yuán bái pí lù, běn cháo zhū xián nǎi yǐ cǐ ér dòu gōng, suì zhì wǎng fù yǒu bā jiǔ hé zhě.
和韵最害人诗,古人酬唱不次韵,此风始盛于元白皮陆,本朝诸贤乃以此而斗工,遂至往复有八九和者。
mèng jiāo zhī shī qiáo cuì kū gǎo, qí qì jú cù bù shēn, tuì zhī xǔ zhī rú cǐ, hé yé! shī dào běn zhèng dà, mèng jiāo zì wèi zhī jiān zǔ ěr. mèng hào rán zhī shī fěng yǒng zhī jiǔ, yǒu jīn shí gōng shāng zhī shēng. táng rén qī yán lǜ shī, dāng yǐ cuī hào huáng hè lóu wèi dì yī. táng rén hǎo shī, duō shì zhēng shù qiān zhé xíng lǚ lí bié zhī zuò, wǎng wǎng néng gǎn dòng jī fā rén yì. sū zǐ qīng shī" xìng yǒu xián gē qǔ, kě yǐ yù zhōng huái. qǐng wèi yóu zǐ yín, lěng lěng yī hé bēi! sī zhú shǔ qīng shēng, kāng kǎi yǒu yú āi. cháng gē zhèng jī liè, zhōng xīn chuàng yǐ cuī. yù zhǎn qīng shāng qū, niàn zi bù néng guī." jīn rén guān zhī, bì yǐ wéi yī piān chóng fù zhī shén, qí tè rú lán tíng sī zhú guǎn xián zhī yǔ yé! gǔ shī zhèng bù dàng yǐ cǐ lùn zhī yě. shí jiǔ shǒu" qīng qīng hé pàn cǎo, yù yù yuán zhōng liǔ. yíng yíng lóu shàng nǚ, jiǎo jiǎo dāng chuāng yǒu. é é hóng fěn zhuāng, xiān xiān chū sù shǒu." yī lián liù jù jiē yòng dié zì, lìng rén bì yǐ wéi jù fǎ chóng fù zhī shén, gǔ shī zhèng bù dàng yǐ cǐ lùn zhī yě. rèn fǎng kū fàn pú yè shī yī shǒu zhōng fán liǎng yòng shēng zì yùn, sān yòng qíng zì yùn," fū zǐ zhí kuáng shēng"" qiān líng wàn hèn shēng", yóu shì liǎng yì" yóu wǒ gù rén qíng"" shēng sǐ yī jiāo qíng"" yù yǐ qiǎn lí qíng", sān qíng zì jiē yòng yī yì. tiān chú jìn luán wèi qí yùn kě zhòng yā, ruò huò qí huò zè zé bù kě. bǐ dàn yǐ bā xiān gē yán zhī ěr. hé jiàn zhī lòu xié! shī huà wèi dōng pō liǎng ěr yùn, liǎng ěr yì bù tóng, gù kě zhòng yā, yào zhī yì fēi yě.
孟郊之诗憔悴枯槁,其气局促不伸,退之许之如此,何耶!诗道本正大,孟郊自为之艰阻耳。孟浩然之诗讽咏之久,有金石宫商之声。唐人七言律诗,当以崔灏黄鹤楼为第一。唐人好诗,多是征戍迁谪行旅离别之作,往往能感动激发人意。苏子卿诗“幸有弦歌曲,可以喻中怀。请为游子吟,冷冷一何悲!丝竹属清声,慷慨有余哀。长歌正激烈,中心怆以摧。欲展清商曲,念子不能归。”今人观之,必以为一篇重复之甚,其特如兰亭丝竹管弦之语耶!古诗正不当以此论之也。十九首“青青河畔草,郁郁园中柳。盈盈楼上女,皎皎当窗牖。娥娥红粉妆,纤纤出素手。”一连六句皆用叠字,令人必以为句法重复之甚,古诗正不当以此论之也。任昉哭范仆射诗一首中凡两用生字韵,三用情字韵,“夫子值狂生”“千龄万恨生”,犹是两义;“犹我故人情”“生死一交情”“欲以遣离情”,三情字皆用一意。《天厨禁脔》谓其韵可重押,若或其或仄则不可。彼但以八仙歌言之耳。何见之陋邪!诗话谓东坡两耳韵,两耳义不同,故可重押,要之亦非也。
liú gōng gàn zèng wǔ guān zhōng láng jiàng shī" xī wǒ cóng yuán hòu, zhěng jià zhì nán xiāng. guò bǐ fēng pèi dōu, yǔ jūn gòng áo xiáng." yuán hòu gài zhǐ cáo cāo yě, zhì nán xiāng wèi fá liú biǎo zhī shí, fēng pèi dōu yù cāo qiáo jùn yě. wáng zhòng xuān cóng jūn shī yún:" chóu cè yùn wéi wò, yī yóu wǒ shèng jūn." shèng jūn yì zhǐ cáo cāo yě. yòu yuē" qiè mù fù dǐng wēng, yuàn lì xiǔ dùn zī." shì yù xiào yī yǐn fù dǐng yú tāng yǐ fá jié yě. shì shí hàn dì shàng yān, ér èr zi zhī yán rú cǐ: yī yuē yuán hòu, èr yuē shèng jūn, zhèng yǔ xún yù bǐ cáo cāo wèi gāo guāng tóng kē. huò yǐ gōng gàn qí shì měi rén wéi bù qū, shì wèi wèi zhī rén zhī lùn chūn qiū zhū xīn zhī fǎ, èr zi qí hé táo?
刘公干赠五官中郎将诗“昔我从元后,整驾至南乡。过彼丰沛都,与君共翱翔。”元后盖指曹操也,至南乡谓伐刘表之时,丰沛都喻操谯郡也。王仲宣从军诗云:“筹策运帷幄,一由我圣君。”圣君亦指曹操也。又曰“窃慕负鼎翁,愿厉朽钝姿。”是欲效伊尹负鼎于汤以伐桀也。是时汉帝尚焉,而二子之言如此:一曰元后,二曰圣君,正与荀彧比曹操为高、光同科。或以公干其视美人为不屈,是未为知人之论春秋诛心之法,二子其何逃?
gǔ rén zèng dá duō xiāng miǎn zhī cí, sū zǐ qīng yún" yuàn jūn chóng lìng dé, suí shí ài jǐng guāng". lǐ shǎo qīng yún" nǔ lì chóng míng dé, hào shǒu yǐ wéi qī". liú gōng gàn yún" miǎn zāi xiū lìng dé, běi miàn zì chǒng zhēn". dù zi měi yún" jūn ruò dēng tái fǔ, lín wēi mò ài shēn". wǎng wǎng shì cǐ yì, yǒu rú gāo dá fū zèng wáng chè yún" wú zhī shí nián hòu, jì zǐ duō huáng jīn, jīn duō hé zú dào" yòu shèn yú yǐ míng wèi qí rén zhě. cǐ dá fū ǒu rán lòu dòu chù yě.
古人赠答多相勉之词,苏子卿云“愿君崇令德,随时爱景光”。李少卿云“努力崇明德,皓首以为期”。刘公干云“勉哉修令德,北面自宠珍”。杜子美云“君若登台辅,临危莫爱身”。往往是此意,有如高达夫赠王彻云“吾知十年后,季子多黄金,金多何足道”又甚于以名位其人者。此达夫偶然漏逗处也。