lǐ xí yù, jiāng huái sú shàng shāng gǔ, bù shì nóng yè, jí yù wéi yáng zhōu, yǐn léi bēi shuǐ, yòu zhù jù chéng táng, yǐ guàn gài tián bā bǎi yú qǐng. xí yù xìng yán zhěng, zài zhí zhuāng sù, sù hǎo dú shū, shǒu bù shì juàn. jū jiā yǐ jiǎn yuē zì chǔ, suǒ de fèng lù, sàn gěi zōng qīn, yú zī xiě shū shù wàn juǎn. měi wèi zǐ sūn yuē:" wú bù hǎo huò cái, yǐ zhì pín fá. jīng chéng yǒu cì tián yī shí qǐng, gēng zhī kě yǐ chōng shí hé nán yǒu sāng qiān shù, shì zhī kě yǐ chōng yī suǒ xiě dé shū, kě yǐ qiú guān. wú mò zhī hòu, ěr cáo qín cǐ sān shì, kě yǐ wú qiú yú rén yǐ." shí lùn yóu shàn zhī.
李袭誉,江淮俗尚商贾,不事农业,及誉为扬州,引雷陂水,又筑句城塘,以灌溉田八百余顷。袭誉性严整,在职庄肃,素好读书,手不释卷。居家以俭约自处,所得俸禄,散给宗亲,余赀写书数万卷。每谓子孙曰:“吾不好货财,以至贫乏。京城有赐田一十顷,耕之可以充食;河南有桑千树,事之可以充衣;所写得书,可以求官。吾殁之后,尔曹勤此三事,可以无求于人矣。”时论尤善之。
zhèng shàn guǒ fù chéng zhōu wèi dà jiàng jūn, tǎo yù chí jiǒng yù hài. shàn yì xìng zhì xiào dǔ shèn, dà yè zhōng, wèi lǔ jùn tài shǒu. mǔ cuī shì shén xián míng, xiǎo zhèng dào. cháng yú gé zhōng tīng shàn guǒ jué duàn, wén pōu xī hé lǐ, yuè ruò chǔ shì bù yǔn, zé bù yǔ zhī yán. shàn guǒ fú chuáng qián, zhōng rì bù gǎn shí. mǔ yuē:" wú fēi nù rǔ, kuì rǔ jiā yé. rǔ xiān jūn qīng kè, yǐ shēn xùn guó, wú yì wàng rǔ jí cǐ. rǔ zì tóng zǐ chéng xí máo tǔ, jīn zhì fāng bó, qǐ rǔ zì néng zhì zhī yé? ān kě bù sī cǐ shì? wú guǎ fù yě, yǒu cí wú wēi, shǐ rǔ bù zhī jiào xùn, yǐ fù qīng zhōng zhī yè. wú sǐ zhī rì, yì hé miàn mù jiàn rǔ xiān jūn hū?" shàn guǒ yóu shì lì jǐ qīng lián, suǒ lì xián yǒu zhèng jī. yáng dì yǐ qí jiǎn sù, kǎo wèi tiān xià dì yī, shǎng wù qiān duàn, huáng jīn bǎi liǎng. rù cháo, bài zuǒ shù zǐ, shù jìn zhōng yán, duō suǒ kuāng jiàn. qiān gōng bù shàng shū, zhèng shēn fèng fǎ, shén zhe láo jī.
郑善果父诚周为大将军,讨尉迟迥遇害。善异性至孝笃慎,大业中,为鲁郡太守。母崔氏甚贤明,晓正道。尝于阁中听善果决断,闻剖析合理,悦;若处事不允,则不与之言。善果伏床前,终日不敢食。母曰:“吾非怒汝,愧汝家耶。汝先君清恪,以身徇国,吾亦望汝及此。汝自童子承袭茅土,今至方伯,岂汝自能致之耶?安可不思此事?吾寡妇也,有慈无威,使汝不知教训,以负清忠之业。吾死之日,亦何面目见汝先君乎?”善果由是励己清廉,所莅咸有政绩。炀帝以其俭素,考为天下第一,赏物千段,黄金百两。入朝,拜左庶子,数进忠言,多所匡谏。迁工部尚书,正身奉法,甚着劳绩。
féng lì yǒu wǔ yì, lüè shè shū jì, shì yǐn tài zǐ. tài zǐ zhū, zuǒ yòu xī táo sàn. lì tàn yuē:" qǐ yǒu shēng shòu qí ēn, ér táo qí nán." nǎi lǜ bīng fàn xuán wǔ mén, shā jiāng jūn jìng jūn hóng, wèi qí tú yuē:" wēi yǐ bào tài zǐ yǐ." suì jiě bīng ér dùn. é lái qǐng zuì, tài zōng shù zhī yuē:" rǔ jiān gòu zǔ wǒ gǔ ròu, fù chū bīng lái zhàn, shā wǒ jiàng shì, rǔ zuì dà yě. hé yǐ táo sǐ?" duì yuē:" qū shēn shì zhǔ, qī yú chì mìng, dāng zhàn zhī rì, wú suǒ gù dàn." yīn xū tàn, bēi bù zì shèng. tài zōng yòu zhī, lì wèi qí suǒ qīn yuē:" páng mò dà zhī ēn, zhōng dāng yǐ sǐ fèng dá." é ér tū jué zhì biàn qiáo, lì lǜ shù bǎi rén lì zhàn, shā huò shén zhòng. tài zōng shēn jiā tàn zhī. chū mù nán hǎi, qián hòu mù shǒu, lǜ duō tān mào. mán yí huàn zhī, shù wèi pàn nì. lì bù yíng shēng yè, yī shí qǔ gěi ér yǐ. cháng zhì tān quán, tàn yuē:" cǐ wú yǐn zhī suǒ zhuó quán yě, yǐn yī bēi hé zú dào zāi wú dāng jí ér wèi shí." bì yǐn ér qù.
冯立有武艺,略涉书记,事隐太子。太子诛,左右悉逃散。立叹曰:“岂有生受其恩,而逃其难。”乃率兵犯玄武门,杀将军敬君弘,谓其徒曰:“微以报太子矣。”遂解兵而遁。俄来请罪,太宗数之曰:“汝间构阻我骨肉,复出兵来战,杀我将士,汝罪大也。何以逃死?”对曰:“屈身事主,期于敕命,当战之日,无所顾惮。”因歔叹,悲不自胜。太宗宥之,立谓其所亲曰:“逄莫大之恩,终当以死奉答。”俄而突厥至便桥,立率数百人力战,杀获甚众。太宗深嘉叹之。出牧南海,前后牧守,率多贪冒。蛮夷患之,数为叛逆。立不营生业,衣食取给而已。尝至贪泉,叹曰:“此吴隐之所酌泉也,饮一杯何足道哉吾当汲而为食。”毕饮而去。
péi yán yǒu yǎ wàng yú cháo tíng. gāo zōng lín bēng, yǔ jiù wáng dé zhēn jù shòu yí zhào fǔ shǎo zhǔ. zé tiān jì lín cháo, fèi zhōng zōng wèi lú líng wáng, jiāng xíng gé mìng zhī shì. xú jìng yè jǔ bīng yú yáng zhōu, shí yán wèi nèi shǐ, shì xián xiá bù jí tǎo. zé tiān qián chá zhī, xià yán zhào yù. fèng gé shì láng hú yuán fàn liú qí xián děng tíng zhēng, yǐ yán zhōng gěng wú fǎn zhuàng. zé tiān yuē:" yán fǎn yǒu duān, gù qīng bù zhī ěr." fàn xián yuē:" ruò péi yán fǎn, chén děng yì fǎn." zé tiān yuē:" zhèn zhī péi yán fǎn, zhī qīng bù fǎn." yán jì zhū, fàn xián yì bèi fèi chù. yán jiāng xíng, gù wèi xiōng dì yuē:" kě lián guān zhí bìng zì dé zhī, yán wú fēn háo yí, jīn zuò yán liú cuàn yǐ." yán suī guān dá ér shén qīng pín, shōu qí jiā, lüè wú jī jù, shí rén shāng yān.
裴炎有雅望于朝庭。高宗临崩,与舅王德真俱受遗诏辅少主。则天既临朝,废中宗为庐陵王,将行革命之事。徐敬业举兵于扬州,时炎为内史,示闲暇不急讨。则天潜察之,下炎诏狱。凤阁侍郎胡元范、刘齐贤等庭争,以炎忠鲠无反状。则天曰:“炎反有端,顾卿不知耳。”范、贤曰:“若裴炎反,臣等亦反。”则天曰:“朕知裴炎反,知卿不反。”炎既诛,范、贤亦被废黜。炎将刑,顾谓兄弟曰:“可怜官职并自得之,炎无分毫遗,今坐炎流窜矣。”炎虽官达而甚清贫,收其家,略无积聚,时人伤焉。
yáng jiào wèi jì jiǔ, wèi rén yuē:" wú suī sān pǐn, fēi bù róng guì, yì cháng bù yú chóu xī yī wèi yě." shí yì zhòng zhī. jiào zǔ fù xiū zhī, shì běi qí, zhí zhèng jiāng fēng wèi wáng yǐ chǒng zhī. xiū zhī gù cí, ér wèi rù yuē:" wǒ fēi nú fēi liáo, hé shì fēng wáng yé!"
杨峤为祭酒,谓人曰:“吾虽三品,非不荣贵,意常不逾畴昔一尉也。”时议重之。峤祖父休之,事北齐,执政将封为王以宠之。休之固辞,而谓入曰:“我非奴、非獠,何事封王耶!”
lǐ rì zhī wèi shì zhōng, pín qǐ hái gǔ, zhào xǔ zhī. chū, rì zhī jiāng yù chén qǐng, bù yǔ qī móu. jí hái, shì zhuāng jiāng chū jū bié yè, qī jīng yuē:" jiā shì lǚ kōng, zǐ dì míng huàn wèi lì, hé wéi cí zhí yě?" rì zhī yuē:" shū shēng zhì cǐ yǐ guò fèn, rén qíng wú yàn, ruò zì qí xīn, shì wú zhǐ zú yě."
李日知为侍中,频乞骸骨,诏许之。初,日知将欲陈请,不与妻谋。及还,饰装将出居别业,妻惊曰:“家室屡空,子弟名宦未立,何为辞职也?”日知曰:“书生至此已过分,人情无厌,若恣其心,是无止足也。”
lǐ huái yuǎn jiǔ jū róng wèi, ér hào shàng qīng jiǎn, zhái shè wū yǔ, wú suǒ zēng gǎi. cháng chéng kuǎn duàn, dòu lú qīn wàng wèi zhī yuē:" gōng róng guì rú cǐ, hé bù mǎi jùn chéng zhī?" dá yuē:" cǐ mǎ xìng miǎn jīng jué, wú jiǎ bié qiú." wén zhě tàn fú.
李怀远久居荣位,而好尚清简,宅舍屋宇,无所增改。尝乘款段,豆卢钦望谓之曰:“公荣贵如此,何不买骏乘之?”答曰:“此马幸免惊蹷,无假别求。”闻者叹伏。
féng lǚ qiān, qī suì dú shū shù wàn yán, jiǔ suì néng zhǔ wén. zì guǎn chéng wèi dīng jiān, bǔ hé běi wèi. yǒu bù rén zhāng huái dào rèn hé yáng wèi, yǔ qiān chóu jiù, xiǎng yī jìng yān. qiān jí xiàn lì biàn shì zhī, xián yuē:" wéi yáng zhī měi zhě, shén jiā yě." qiān wèi xiàn lì yuē:" cǐ zhāng gōng suǒ zhì yě. wú yǔ zhī yǒu jiù, suī qīn gù bù zuò, zhe zhī zhāng chéng. wú xiào guān, dàn yǐ fèng lù zì shǒu, qǐ sī shòu yí zāi! chāng yán yuē:' qīng shuǐ jiàn dǐ, míng jìng zhào xīn.' yú zhī xiào guān, bì tóng yú cǐ." fù shū yú shǐ zhě, nǎi guī zhī. wén zhě mò bù qīn shàng. guān zhì jià bù láng zhōng.
冯履谦,七岁读书数万言,九岁能属文。自管城尉丁艰,补河北尉。有部人张怀道任河阳尉,与谦畴旧,饷一镜焉。谦集县吏遍示之,咸曰:“维扬之美者,甚嘉也。”谦谓县吏曰:“此张公所致也。吾与之有旧,虽亲故不坐,着之章程。吾效官,但以俸禄自守,岂私受遗哉!《昌言》曰:‘清水见底,明镜照心。’余之效官,必同于此。”复书于使者,乃归之。闻者莫不钦尚。官至驾部郎中。
lú huái shèn, qí xiān fàn yáng rén. zǔ fù zhé wèi líng chāng lìng, yīn jiā yān. huái shèn shǎo qīng jiǎn lián yuē, bù yíng jiā yè, lèi jū yòu zhí. jí chéng jūn héng, qì yòng fú shì wú jīn yù wén xiù zhī lì, suǒ de fèng lù, jiē suí shí fēn sǎn, ér jiā wú yú xù, qī zǐ bù miǎn kuì fá. jí hōng, zèng jīng zhōu dà dū dū, shì yuē wén chéng. xuán zōng xìng dōng dōu, xià zhào yuē:" gù jiǎn jiào huáng mén jiān lú huái shèn, yì guān zhòng qì, láng miào zhōu cái, xū mó dāng sān jié zhī yī, xué xíng zǒng sì kē zhī èr. děng píng jīn zhī fǔ hàn, tóng jì wén zhī xiāng lǔ. jié lín yú gǔ, jiǎn shí kě shī. suī qīng bái yíng rán, yíng jīn fēi bǎo rán qī nú pín jù, dān shí lǚ kōng. yán niàn píng xī, mí shēn zhěn dào. yí xù líng tǒng zhī gū, yòng jīng yàn yīng zhī dé. yí cì wù yī bǎi duàn, mǐ sù èr bǎi shí." míng nián, chē jià hái jīng shī, wàng jiàn huái shèn bié yè, fāng yíng dà xiáng zhāi, mǐn qí pín fá, jí cì juàn wǔ bǎi pǐ. zhì sū tǐng wèi zhī bēi, réng yù shū yān. zi huàn lì rèn yǐ qīng bái wén, wèi shǎn jùn tài shǒu. kāi yuán èr shí sì nián, xuán zōng hái jīng shī, cì shǎn chéng dùn, shǎng qí zhèng néng, tí zàn yú qí tīng shì yuē:" zhuān chéng zhī zhòng, fēn shǎn zhī xióng. rén duō huì ài, xìng shí qiān chōng. yì jì lì wù, cún hū fěi gōng. wèi guó zhī bǎo, bù zhuì jiā fēng." tiān bǎo chū, wèi jìn líng tài shǒu. lǐng nán lì jiān shān hǎi, qián hòu mù shǒu zāng wū zhě duō, nǎi yǐ huàn wèi lǐng nán tài shǒu, tān lì liǎn jī, rén shù ài zhī.
卢怀慎,其先范阳人。祖父悊为灵昌令,因家焉。怀慎少清俭廉约,不营家业,累居右职。及乘钧衡,器用服饰无金玉文绣之丽,所得俸禄,皆随时分散,而家无余蓄,妻子不免匮乏。及薨,赠荆州大都督,谥曰文成。玄宗幸东都,下诏曰:“故检校黄门监卢怀慎,衣冠重器,廊庙周材,吁谟当三杰之一,学行总四科之二。等平津之辅汉,同季文之相鲁。节邻于古,俭实可师。虽清白莹然,籝金非宝;然妻孥贫窭,儋石屡空。言念平昔,弥深轸悼。宜恤凌统之孤,用旌晏婴之德。宜赐物一百段,米粟二百石。”明年,车驾还京师,望见怀慎别业,方营大祥斋,悯其贫乏,即赐绢五百疋。制苏颋为之碑,仍御书焉。子奂历任以清白闻,为陕郡太守。开元二十四年,玄宗还京师,次陕城顿,赏其政能,题《赞》于其厅事曰:“专城之重,分陕之雄。人多惠爱,性实谦冲。亦既利物,存乎匪躬。为国之宝,不坠家风。”天宝初,为晋陵太守。岭南利兼山海,前后牧守赃污者多,乃以奂为岭南太守,贪吏敛迹,人庶爱之。