chén shū dá. gāo zǔ cháng yàn shì chén, guǒ yǒu pú táo, shū dá wèi shì zhōng, zhí ér bù shí. wèn qí gù, duì yuē: chén mǔ huàn kǒu gān, qiú zhī bù dé. gāo zǔ yuē: qīng yǒu mǔ yí hū? suì wū yàn liú tì. hòu cì bó bǎi pǐ, yǐ shì gān zhēn.
陳叔達。高祖嘗宴侍臣，果有蒲萄，叔達為侍中，執而不食。問其故，對曰：「臣母患口乾，求之不得。」高祖曰：「卿有母遺乎？」遂嗚咽流涕。後賜帛百疋，以市甘珍。

zhāng zhì kuān wèi bù yī, jū hé dōng, suí mò sàng fù, āi huǐ gǔ lì, wèi zhōu guó suǒ chēng. kòu zéi wén qí míng, bù fàn qí lǘ. hòu wèi lǐ yǐn zài xiàn, hū chēng mǔ jí. xiàn lìng wèn qí gù, zhì kuān duì yuē: mǔ cháng suǒ hài kǔ, zhì kuān yì yǒu suǒ hài. xiàng huàn xīn tòng, shì yǐ zhī mǔ yǒu jí. lìng nù yuē: yāo wàng zhī cí yě! xì zhī yú fǎ. chí qiǎn yàn zhī, guǒ rú suǒ yán, yì zhī. gāo zǔ wén, jīng biǎo mén lǘ, jiù bài sàn qí cháng shì.
張志寬為布衣，居河東，隋末喪父，哀毀骨立，為州國所稱。寇賊聞其名，不犯其閭。後為里尹在縣，忽稱母疾。縣令問其故，志寬對曰：「母嘗所害苦，志寬亦有所害。向患心痛，是以知母有疾。」令怒曰：「妖妄之詞也！」系之於法。馳遣驗之，果如所言，異之。高祖聞，旌表門閭，就拜散騎常侍。

wáng jūn cāo fù, dà yè zhōng wèi xiāng rén lǐ jūn zé ōu sǐ. zhēn guān chū, jūn zé yǐ yùn dài qiān gé, bù jù xiàn gāng. yòu qī jūn cāo gū wēi, bì wú fù chóu zhī zhì, zhú yì zhōu fǔ zì lù, wèi jūn cāo mì cáng bái rèn cì shā zhī, tī qí xīn gān, jǔ zhī lì jǐn. yì cì shǐ zì chén, zhōu sī yǐ qí shàn shā, wèn zhī yuē: shā rén cháng sǐ, lǜ yǒu míng wén, hé fāng zì lǐ, yǐ qiú shēng lù. jūn cāo yuē: wáng fù bèi shā èr shí yú nián, wén zhū diǎn lǐ, fù chóu bù tóng tiān, zǎo yuàn cóng zhī, jiǔ ér wèi suì, cháng jù miè wáng, bù zhǎn yuān qíng. jīn chǐ jì xuě, gān cóng xíng xiàn. zhōu sī shàng wén, tài zōng tè yuán zhī.
王君操父，大業中為鄉人李君則毆死。貞觀初，君則以運代遷革，不懼憲綱。又欺君操孤微，必無復仇之志，逐詣州府自露，為君操密藏白刃刺殺之，剔其心肝，咀之立盡。詣刺史自陳，州司以其擅殺，問之曰：「殺人償死，律有明文，何方自理，以求生路。」君操曰：「亡父被殺二十餘年，聞諸典禮，父仇不同天，早願從之，久而未遂，常懼滅亡，不展冤情。今恥既雪，甘從刑憲。」州司上聞，太宗特原之。

péi jìng yí fù zhī zhōu, wèi chén guó wáng diǎn yí, bào zú. jìng yí shí zài zhǎng ān, hū tì qì, wèi jiā rén yuē: dà rén bì yǒu tòng chù, wú jí bù ān. jīn rì xīn tòng, shǒu zú jiē fèi. shì zài bù cè, néng bù qī hū! suì jí gào guī, fù guǒ yǐ mò, huǐ jí guò lǐ, shì yǐ xiào wén. lèi qiān lì bù yuán wài.
裴敬彝父知周，為陳國王典儀，暴卒。敬彝時在長安，忽涕泣，謂家人曰：「大人必有痛處，吾即不安。今日心痛，手足皆廢。事在不測，能不戚乎！」遂急告歸，父果已歿，毀瘠過禮，事以孝聞。累遷吏部員外。

dù shěn yán, yǎ shàn wǔ yán, yóu gōng shū hàn, shì cái jiǎn ào, wèi shí bèi suǒ jí. zì luò yáng xiàn chéng biǎn jí zhōu sī hù, yòu yǔ qún liáo bù yè. sī mǎ zhōu jì zhòng yǔ yuán wài sī hù guō ruò nè gòng gòu zhī, shěn yán xì yù, jiāng yīn shì shā zhī. shěn yán zi bìng, nián shí sān, cì jì zhòng děng chóu yàn, mì huái rèn yǐ cì jì zhòng. jì zhòng zhōng rèn ér sǐ, bìng yì jiàn hài. jì zhòng lín sǐ, tàn yuē: wú bù zhī dù shěn yán yǒu xiào zǐ, guō ruò nè wù wǒ zhì cǐ! shěn yán yóu shì miǎn guān guī dōng dōu, zì wèi jì wén yǐ jì bìng. shì yǒu xián āi bìng xiào liè, sū tǐng wèi mù zhì, liú yǔn jì wèi jì wén. zé tiān zhào jiàn shěn yán, shén jiā tàn yì, lèi qiān shàn bù yuán wài.
杜審言，雅善五言，尤工書翰，恃才謇傲，為時輩所嫉。自洛陽縣丞貶吉州司戶，又與群寮不葉。司馬周季重與員外司戶郭若訥共構之，審言系獄，將因事殺之。審言子並，年十三，伺季重等酬宴，密懷刃以刺季重。季重中刃而死，並亦見害。季重臨死，嘆曰：「吾不知杜審言有孝子，郭若訥誤我至此！」審言由是免官歸東都，自為祭文以祭並。士友咸哀並孝烈，蘇頲為墓誌，劉允濟為祭文。則天召見審言，甚加嘆異，累遷膳部員外。

mèng jǐng xiū shì qīn yǐ xiào wén, dīng mǔ yōu, āi huǐ yú lǐ, dài zhì miè xìng. dì jǐng yī nián zài qiǎng bǎo, jǐng xiū qīn rǔ zhī. jì wèi zhī fēng. jí zàng shí, shǔ hán, xiǎn ér lǚ shuāng, jiǎo zhǐ jiē duò, jì ér fù shēng rú chū. jǐng xiū jìn shì zhuó dì, lì jiān chá yù shǐ hóng lú chéng. wèi lái jùn chén suǒ gòu, yù hài, shí rén shāng yān.
孟景休事親以孝聞，丁母憂，哀毀逾禮，殆至滅性。弟景禕年在襁褓，景休親乳之。祭為之豐。及葬時，屬寒，跣而履霜，腳指皆墮，既而復生如初。景休進士擢第，歷監察御史、鴻臚丞。為來俊臣所構，遇害，時人傷焉。

liú shěn lǐ wèi gōng bù shàng shū, yí fèng zhōng, tǔ bō jiāng rù kòu, shěn lǐ lǜ bīng shí bā wàn, yǔ tǔ bō jiāng lùn qīn líng zhàn yú qīng hǎi. wáng shī bài jī, shěn lǐ méi yān. shěn lǐ zhū zi yì què, zì qǐng rù tǔ bō yǐ shú qí fù, zhào xǔ zhī. cì zǐ qí zhōu sī bīng yì cóng tóu fān zhōng shěng fù, bǐ zhì, shěn lǐ yǐ zú. yì cóng zhòu yè qì xuè. tǔ bō āi qí zhì xìng, hái qí fù shī. yì cóng tú xiǎn wàn lǐ, hù chèn yǐ guī, zàng yú péng chéng gù yíng. cháo tíng jiā zhī, zèng shěn lǐ gōng bù shàng shū, shì yuē dào. shěn lǐ, xíng bù shàng shū dé wēi zhī zǐ yě, shǎo sàng mǔ, wèi zǔ mǔ yuán shì suǒ yǎng. yuán shì yǒu jí, shěn lǐ qīn cháng yào shàn, shì mǔ yì yǐ xiào wén. yǔ zài cóng dì tóng jū, jiā wú yì cuàn, hé mén èr bǎi yú kǒu, rén wú jiān yán. yì cóng hòu wèi péng chéng zhǎng shǐ, wèi zhōu xìng suǒ xiàn, xì yú péng chéng yù, jiāng jiù xíng, bǎi xìng hé qí rén ēn, tòng qí wū wǎng, jìng jiě yī tóu yú dì yuē: wèi zhǎng shǐ qí fú. yǒu sī píng zhǔn, zhí shí yú wàn. yì cóng yī mén rén xiào, jǔ wú yǔ bǐ, ér héng yù yuān kù, hǎi nèi tòng zhī. zi shēng, nián shí suì, pèi liú lǐng nán. hòu liù dào shǐ zhū liú rén, shēng yǐ yán xíng zhōng xìn, wèi shǒu lǐng suǒ bǎo, kuāng jiù huò miǎn.
劉審禮為工部尚書，儀鳳中，吐蕃將入寇，審禮率兵十八萬，與吐蕃將論欽陵戰於青海。王師敗績，審禮沒焉。審禮諸子詣闕，自請入吐蕃以贖其父，詔許之。次子岐州司兵易從投蕃中省父，比至，審禮已卒。易從晝夜泣血。吐蕃哀其至性，還其父屍。易從徒跣萬里，護櫬以歸，葬於彭城故塋。朝庭嘉之，贈審禮工部尚書，諡曰悼。審禮，刑部尚書德威之子也，少喪母，為祖母元氏所養。元氏有疾，審禮親嘗藥膳，事母亦以孝聞。與再從弟同居，家無異爨，闔門二百餘口，人無間言。易從後為彭城長史，為周興所陷，繫於彭城獄，將就刑，百姓荷其仁恩，痛其誣枉，競解衣投於地曰：「為長史祈福。」有司平準，直十餘萬。易從一門仁孝，舉無與比，而橫遇冤酷，海內痛之。子升，年十歲，配流嶺南。後六道使誅流人，升以言行忠信，為首領所保，匡救獲免。

cuī xī gāo, yǐ rén xiào yǒu tì, dīng mǔ yōu, āi huǐ guò lǐ. wèi yè xiàn chéng, zhī cǎo shēng suǒ jū táng, yī xiǔ ér pā, gài yíng chǐ, zhōu yǐ wén, qiān jiān chá yù shǐ, zhuǎn bīng zhōu bīng cáo féng yì lìng. pín fá tú hé qí rén xù. shí yǒu yún qì rú gài, dāng qí tīng shì, xū yú wǔ sè cuò zá, biàn yú zhōu guō. yǐ zhuàng wén, chì biān rù shǐ. qí zài bīng zhōu, tīng qián cóng wěi, yǒu xiǎo niǎo rú jiāo ān lái cháo, yùn luǎn wǔ sè, dàn rú jī zi, shù rì kòu huǐ chú jiàn, yǐ dà yú mǔ. yuè yú, wǔ sè chéng wén, dà rú é, xún rǎo xián xiá. qǐng zhī fēi xiáng, shí guī jiù suǒ. rén dào yú jīn, hào wèi bīng cáo niǎo.
崔希高，以仁孝友悌，丁母憂，哀毀過禮。為鄴縣丞，芝草生所居堂，一宿而葩，蓋盈尺，州以聞，遷監察御史，轉并州兵曹、馮翊令。貧乏徒荷其仁恤。時有雲氣如蓋，當其廳事，須臾五色錯雜，遍於州郭。以狀聞，敕編入史。其在并州，聽前叢葦，有小鳥如鷦鵪來巢，孕卵五色，旦如雞子，數日鷇毀雛見，已大於母。月余，五色成文，大如鵝，馴擾閒暇。頃之飛翔，時歸舊所。人到於今，號為「兵曹鳥」。

zhāng shěn sù wèi juàn zhōu dū du, yǒu gào qí zāng zhě, chì jiān chá yáng wāng àn zhī. wāng tú zhōng wèi shěn sù zhī dǎng suǒ jié, duì wāng shā gào shì zhě. wāng dào juàn zhōu, wū shěn sù móu fǎn, gòu chéng qí zuì, suì zhǎn zhī, jí méi qí jiā. zi xiù yǔ xiōng huáng nián yòu, xǐ lǐng wài, hòu gè táo guī. wāng hòu gēng míng wàn qǐng, zhuǎn diàn shì yù shǐ. kāi yuán èr shí sān nián, huáng xiù yú dōng dōu hòu wàn qǐng, shǒu rèn zhī, xì biǎo yú fǔ rèn, yán fù chóu zhī zhuàng, suì bēn táo. xíng zhì sì shuǐ, wèi lì suǒ de. shí rén jiē jīn xiù děng yòu zhì xiào liè, néng fù fù chóu, duō yán hé cóng jīn shù. zhāng jiǔ líng yù huó zhī, péi yào qīng lǐ lín fǔ gù yán bù kě, xuán zōng yǐ wèi rán, gù wèi jiǔ líng děng yuē: fù chóu lǐ fǎ suǒ xǔ, shā rén yì gé lǜ jù cún. xiào zǐ zhī xīn, yì bù gù mìng guó jiā shè fǎ, yān dé róng cǐ. shā rén chéng fù chóu zhī zhì, shè zhī kuī gé lǜ zhī dào. rán dào lù xuān yì, dāng xū gào shì. nǎi xià zhào yuē: zhāng huáng xiōng dì tóng shā, tuī wèn kuǎn chéng, lǜ yǒu zhèng tiáo, jù hé zhì sǐ. jìn wén shì shù pō yǒu xuān cí, jīn qí wèi fù bào chóu, huò yán běn zuì yuān làn. dàn guó jiā shè fǎ, shì cún jiǔ yào, gài yǐ jì rén, qī yú zhǐ shā. jiù yáo zuò shì, fǎ zài bì xíng céng cān shā rén, yì bù kě shù. bù néng jiā yǐ xíng lù, sì zhū shì cháo, yí fù hé nán fǔ gào shì. huáng xiù jì sǐ, shì shù tòng zhī, wèi zuò āi lěi, bǎng yú qú lù. shì rén liǎn qián yú sǐ chù zào yì jǐng, bìng zàng yú běi máng, kǒng wèi wàn qǐng jiā rén suǒ fā, zuò yí zhǒng shù suǒ yú qí suǒ. qí wèi shí rén zhī suǒ tòng dào zhě rú cǐ.
張審素為雋州都督，有告其贓者，敕監察楊汪按之。汪途中為審素之黨所劫，對汪殺告事者。汪到雋州，誣審素謀反，構成其罪，遂斬之，籍沒其家。子琇與兄瑝年幼，徙嶺外，後各逃歸。汪後更名萬頃，轉殿侍御史。開元二十三年，瑝、琇於東都候萬頃，手刃之，系表於斧刃，言復仇之狀，遂奔逃。行至汜水，為吏所得。時人皆矜琇等幼穉孝烈，能復父仇，多言合從矜恕。張九齡欲活之，裴曜卿、李林甫固言不可，玄宗以為然，顧謂九齡等曰：「復仇禮法所許，殺人亦格律具存。孝子之心，義不顧命；國家設法，焉得容此。殺人成復仇之志，赦之虧格律之道。然道路喧議，當須告示。」乃下詔曰：「張瑝兄弟同殺，推問款成，律有正條，俱合至死。近聞士庶頗有喧詞，矜其為父報仇，或言本罪冤濫。但國家設法，事存久要，蓋以濟人，期於止殺。咎繇作士，法在必行；曾參殺人，亦不可恕。不能加以刑戮，肆諸市朝，宜付河南府告示。」瑝、琇既死，士庶痛之，為作哀誄，榜於衢路。市人斂錢於死處造義井，並葬於北邙，恐為萬頃家人所發，作疑冢數所於其所。其為時人之所痛悼者如此。