strong cì xiān kè wǔ jiāng luàn jìn zhào shì huì shòu yú dài qín strong
刺先克五将乱晋 召士会寿余绐秦
huà shuō jī zhèng fù shì gǔ liáng yì ěr sān rén shāng yì, zhǐ děng qín bīng jǐn jí, biàn cóng zhōng zuò luàn, yù gèng zhào dùn zhī wèi. bù yì zhào dùn xí bài qín bīng, zòu kǎi ér huí, xīn zhōng yù fèn.
话说箕郑父、士谷、梁益耳三人商议,只等秦兵紧急,便从中作乱,欲更赵盾之位。不意赵盾袭败秦兵,奏凯而回,心中愈愤。
xiān dōu wéi xià jūn zuǒ, yīn zhǔ jiàng xiān miè wèi zhào dùn suǒ mài, chū bēn yú qín, yì hèn zhào dùn, còu zhe kuǎi dé bèi xiān kè yǐ jūn shì duó qí tián lù, zhōng huái yuàn wàng, sù yú shì gǔ. gǔ yuē:" xiān kè yǐ shì zhào mèng zhī shǔ, gù gǎn héng xíng rú cǐ. dùn suǒ zhuān zhì, wéi zhōng jūn ěr, chéng dé yī sǐ shì, xiān wǎng cì kè, zé dùn shì gū yǐ. cǐ shì fēi děi xiān zi huì bù kě!" kuǎi dé yuē:" zi huì yīn zhǔ shuài wèi dùn suǒ mài, yì yì hèn zhī." shì gǔ yuē:" jì rú cǐ, zé kè bù nán bàn yě!" suì fù ěr yuē:" zhǐ xū rú cǐ nèn bān, biàn kě liǎo shì." kuǎi dé dà xǐ yuē:" wú dāng jí wǎng yán zhī!" kuǎi dé wǎng jiàn xiān dōu.
先都为下军佐,因主将先蔑为赵盾所卖,出奔于秦,亦恨赵盾,凑著蒯得被先克以军事夺其田禄,中怀怨望,诉于士谷。谷曰:“先克倚恃赵孟之属,故敢横行如此。盾所专制,惟中军耳,诚得一死士,先往刺克,则盾势孤矣。此事非得先子会不可!”蒯得曰:“子会因主帅为盾所卖,意亦恨之。”士谷曰:“既如此,则克不难办也!”遂附耳曰:“只须如此恁般,便可了事。”蒯得大喜曰:“吾当即往言之!”蒯得往见先都。
dǎo shì xiān dōu kāi kǒu shuō qǐ:" zhào mèng bèi le shì jì, xí bài qín shī, quán wú xìn yì, nán yǔ tóng shì." kuǎi dé suì yǐ shì gǔ zhī yán, gào yú xiān dōu, dōu yuē:" chéng rú cǐ, jìn guó zhī xìng yě!"
倒是先都开口说起:“赵孟背了士季,袭败秦师,全无信义,难与同事。”蒯得遂以士谷之言,告于先都,都曰:“诚如此,晋国之幸也!”
shí dōng yuè jiāng jǐn, yuē zhì xīn chūn, xiān kè wǎng jī chéng, yè bài qí zǔ xiān zhěn zhī cí, xiān dōu shǐ jiā dīng fú yú jī chéng zhī wài, zhǐ děng xiān kè guò qù, yuǎn yuǎn gēn dìng, qù gè kòng xì, qún qǐ cì shā zhī, cóng rén jīng sàn.
时冬月将尽,约至新春,先克往箕城,谒拜其祖先轸之祠,先都使家丁伏于箕城之外,只等先克过去,远远跟定,觑个空隙,群起刺杀之,从人惊散。
zhào dùn wén xiān kè wèi zéi suǒ shā, dà nù, yán lìng sī kòu jī huò, wǔ rì yī bǐ. xiān dōu děng qíng huāng, yǔ kuǎi dé shāng yì, sǒng yǒng shì gǔ, liáng yì ěr děng zuò sù jǔ shì, liáng yì ěr zuì zhōng xiè qí yǔ yú liáng hóng, hóng dà jīng yuē:" cǐ miè zú zhī shì yě!" nǎi mì gào yú yú pián, pián zhuǎn wén yú zhào dùn, dùn jí jù jiǎ jiè chē, fēn fù cì hou tīng lìng.
赵盾闻先克为贼所杀,大怒,严令司寇缉获,五日一比。先都等情慌,与蒯得商议,怂恿士谷,梁益耳等作速举事,梁益耳醉中泄其语于梁弘,弘大惊曰:“此灭族之事也!”乃密告于臾骈,骈转闻于赵盾,盾即聚甲戒车,吩咐伺候听令。
xiān dōu wén zhào shì jù jiǎ jiè chē, yí qí móu yǐ xiè, jí zǒu shì gǔ chù, cuī bìng sù fā, jī zhèng fù yù jiè shàng yuán jié jìn hóu cì pú, chéng luàn xíng shì, yì jiǔ bù jué.
先都闻赵氏聚甲戒车,疑其谋已泄,急走士谷处,催并速发,箕郑父欲借上元节晋侯赐酺,乘乱行事,议久不决。
zhào dùn xiān qiǎn yú pián wéi xiān dōu zhī jiā, zhí dōu fù yù. liáng yì ěr kuǎi dé huāng máng zhī jì, yù yǔ jī zhèng fù, shì gǔ tuán jí sì zú jiā dīng, jié chū xiān dōu, yī tóng wèi luàn. zhào dùn shǐ rén fǎn yǐ xiān dōu zhī móu, gào yú jī zhèng fù, qǐng tā rù cháo shāng yì. jī zhèng fù yuē:" zhào mèng jiàn zhào, dài bù yí wǒ yě!" suì qīng shēn ér wǎng.
赵盾先遣臾骈围先都之家,执都付狱。梁益耳、蒯得慌忙之际,欲与箕郑父,士谷团集四族家丁,劫出先都,一同为乱。赵盾使人反以先都之谋,告于箕郑父,请他入朝商议。箕郑父曰:“赵孟见召,殆不疑我也!”遂轻身而往。
yuán lái zhào mèng wèi jī zhèng fù jiàn wèi shàng jūn yuán shuài, kǒng qí gǔ zhòng tóng luàn, jiǎ yì zhào zhī. zhèng fù bù zhī shì jì, tǎn rán rù cháo, zhào dùn liú zhù yú cháo fáng, yǔ zhī yì xiān dōu zhī shì. mì qiǎn xún lín fù xì quē luán dùn lǐng zhe sān zhī jūn mǎ, fēn tóu ná bǔ shì gǔ liáng yì ěr kuǎi dé sān rén, jù xià yù qì, xún lín fù děng sān jiāng zhì cháo fáng huí huà. lín fù dà shēng hē yuē:" jī zhèng fù yì zài zuò luàn shù nèi, rú hé hái bù jiù yù?" zhèng fù yuē:" wǒ yǒu jū shǒu zhī láo, bǐ shí sān jūn zài wài, wǒ dú jū zhōng, bù yǐ cǐ shí wéi luàn, jīn rì zhū qīng jì jì, nǎi qiú sǐ yé?" zhào dùn yuē:" rǔ zhī chí yú wèi luàn, zhèng yù dài xiān dōu, kuǎi de yě. wǒ yǐ fǎng zhī de shí, bù xū duō biàn!" jī zhèng fù fǔ shǒu jiù yù.
原来赵孟为箕郑父见为上军元帅,恐其鼓众同乱,假意召之。郑父不知是计,坦然入朝,赵盾留住于朝房,与之议先都之事。密遣荀林父、郤缺、栾盾领著三枝军马,分头拿捕士谷、梁益耳、蒯得三人,俱下狱讫,荀林父等三将至朝房回话。林父大声喝曰:“箕郑父亦在作乱数内,如何还不就狱?”郑父曰:“我有居守之劳,彼时三军在外,我独居中,不以此时为乱,今日诸卿济济,乃求死耶?”赵盾曰:“汝之迟于为乱,正欲待先都,蒯得也。我已访知的实,不须多辩!”箕郑父俯首就狱。
zhào dùn zòu wén jìn líng gōng, yù jiāng xiān dōu děng wǔ rén xíng zhū. líng gōng nián yòu, wěi wěi ér yǐ. líng gōng jì rù gōng, xiāng fū rén wén wǔ rén zài yù, wèn líng gōng yuē:" xiàng guó rú hé chǔ zhì?" líng gōng yuē:" xiàng guó yán:' zuì bìng yīng zhū. xiāng fū rén yuē:" cǐ bèi shì qǐ zhēng quán, yuán wú cuàn nì zhī móu, qiě zhǔ móu shā xiān kè zhě, bù guò yī èr rén, zuì yǒu shǒu cóng, qǐ kě yī gài zhū lù? ěr nián lǎo chéng diāo sàng, rén cái xī shǎo, yī zhāo ér lù wǔ chén, kǒng cháo táng zhī wèi suì xū yǐ, kě bù lǜ hū?" míng rì, líng gōng yǐ xiāng fū rén zhī yán shù yú zhào dùn, dùn zòu yuē:" zhǔ shǎo guó yí, dà chén shàn shā, bù dà zhū lù, hé yǐ chéng hòu?" suì jiāng xiān dōu shì gǔ jī zhèng fù liáng yì ěr kuǎi dé wǔ rén, zuò yǐ bù jūn zhī zuì, zhǎn yú shì cáo, lù xiān kè zhī zǐ xiān hú wèi dài fū. guó rén wèi zhào dùn zhī yán, wú bù gǔ lì.
赵盾奏闻晋灵公,欲将先都等五人行诛。灵公年幼,唯唯而已。灵公既入宫,襄夫人闻五人在狱,问灵公曰:“相国如何处置?”灵公曰:“相国言:‘罪并应诛。襄夫人曰:“此辈事起争权,原无篡逆之谋,且主谋杀先克者,不过一二人,罪有首从,岂可一概诛戮?迩年老成凋丧,人才稀少,一朝而戮五臣,恐朝堂之位遂虚矣,可不虑乎?”明日,灵公以襄夫人之言述于赵盾,盾奏曰:“主少国疑,大臣擅杀,不大诛戮,何以惩后?”遂将先都、士谷、箕郑父、梁益耳、蒯得五人,坐以不君之罪,斩于市曹,录先克之子先縠为大夫。国人畏赵盾之严,无不股栗。
hú shè gū zài lù guó wén qí shì, hài yuē:" xìng zāi! wǒ zhī dé miǎn yú sǐ yě!"
狐射姑在潞国闻其事,骇曰:“幸哉!我之得免于死也!”
yī rì, lù dài fū fēng shū wèn yú hú shè gū yuē:" zhào dùn bǐ zhào shuāi èr rén shú xián?" shè gū yuē:" zhào shuāi nǎi dōng rì zhī rì, zhào dùn nǎi xià rì zhī rì. dōng rì lài qí wēn, xià rì wèi qí liè." fēng shū xiào yuē:" qīng sù jiàng, yì wèi zhào mèng yé?"
一日,潞大夫酆舒问于狐射姑曰:“赵盾比赵衰二人孰贤?”射姑曰:“赵衰乃冬日之日,赵盾乃夏日之日。冬日赖其温,夏日畏其烈。”酆舒笑曰:“卿宿将,亦畏赵孟耶?”
xián huà xiū tí.
闲话休提。
què shuō chǔ mù wáng zì cuàn wèi zhī hòu, yì yǒu zhēng bó zhōng yuán zhī zhì. wén dié bào:" jìn jūn xīn lì, zhào dùn zhuān zhèng, zhū dài fū zì xiāng zhēng shā." nǎi zhào qún chén jì yì, yù jiā bīng yú zhèng. dài fū fàn shān jìn yuē:" jìn jūn nián yòu, qí chén zhì zài zhēng quán, bù zài zhū hóu. chéng cǐ shí chū bīng yǐ zhēng běi fāng, shuí néng dāng zhě?" mù wáng dà yuè.
却说楚穆王自篡位之后,亦有争伯中原之志。闻谍报:“晋君新立,赵盾专政,诸大夫自相争杀。”乃召群臣计议,欲加兵于郑。大夫范山进曰:“晋君年幼,其臣志在争权,不在诸侯。乘此时出兵以争北方,谁能当者?”穆王大悦。
shǐ dòu yuè jiāo wèi dà jiàng, wěi jiǎ fù zhī, shuài chē sān bǎi chéng fá zhèng. zì yǐn liǎng guǎng jīng bīng, tún yú láng yuān, yǐ wéi shēng yuán. bié qiǎn xī gōng zǐ zhū wèi dà jiàng, gōng zǐ fá fù zhī, shuài chē sān bǎi chéng fá chén.
使斗越椒为大将,蔿贾副之,帅车三百乘伐郑。自引两广精兵,屯于狼渊,以为声援。别遣息公子朱为大将,公子茷副之,帅车三百乘伐陈。
qiě shuō zhèng mù gōng wén chǔ bīng lín jìng, jí qiǎn dài fū gōng zǐ jiān gōng zǐ páng lè ěr sān rén, yǐn bīng jù chǔ yú jìng shàng, zhǔ yǐ gù shǒu wù zhàn, bié qiǎn rén gào jí yú jìn. yuè jiāo lián rì tiǎo zhàn, zhèng bīng bù chū. wěi jiǎ mì yán yú yuè jiāo yuē:" zì chéng pú zhī hòu, chǔ bīng jiǔ bù zhì zhèng yǐ. zhèng rén shì yǒu jìn jiù, bù yǔ wǒ zhàn. chéng jìn zhī wèi zhì, yòu ér qín zhī, kě yǐ xuě wǎng rì zhī chǐ. bù rán, qiān yán rì jiǔ, zhū hóu bì jí, kǒng fù rú zi yù gù shì, jiāng nài hé?" yuè jiāo yuē:" jīn yù yòu zhī, dāng yòng hé jì?" wěi jiǎ fù ěr yuē:" bì xū rú cǐ nèn bān."
且说郑穆公闻楚兵临境,急遣大夫公子坚、公子庞、乐耳三人,引兵拒楚于境上,嘱以固守勿战,别遣人告急于晋。越椒连日挑战,郑兵不出。蔿贾密言于越椒曰:“自城濮之后,楚兵久不至郑矣。郑人恃有晋救,不与我战。乘晋之未至,诱而擒之,可以雪往日之耻。不然,迁延日久,诸侯毕集,恐复如子玉故事,将奈何?”越椒曰:“今欲诱之,当用何计?” 蔿贾附耳曰:“必须如此恁般。”
yuè jiāo cóng qí móu, nǎi chuán lìng jūn zhōng, yán:" liáng shí jiāng quē, kě yú cūn luò lüè qǔ, yǐ gōng shí yòng." zì yú zhàng zhōng gǔ yuè yǐn jiǔ, měi rì zhì yè bàn fāng sàn. yǒu rén chuán zhì láng yuān, chǔ mù wáng yí dòu yuè jiāo wán dí, yù zì wǎng dū zhàn, fàn shān yuē:" bó yíng zhì shì, cǐ bì yǒu jì, bù chū shù rì, jié yīn dāng zhì yǐ!"
越椒从其谋,乃传令军中,言:“粮食将缺,可于村落掠取,以供食用。”自于帐中鼓乐饮酒,每日至夜半方散。有人传至狼渊,楚穆王疑斗越椒玩敌,欲自往督战,范山曰:“伯嬴智士,此必有计,不出数日,捷音当至矣!”
zài shuō gōng zǐ jiān děng, jiàn chǔ bīng bù lái nuò zhàn, xīn zhōng yí lǜ, shǐ rén tàn tīng, huí yán:" chǔ bīng sì chū lǔ lüè wèi shí, dòu yuán shuài zhōng jūn, rì zhú gǔ yuè yǐn jiǔ, jiǔ hòu màn mà, yán zhèng rén wú yòng, bù kān sī shā." gōng zǐ jiān xǐ yuē:" chǔ bīng sì chū lǔ lüè, qí yíng bì xū chǔ jiāng gǔ yuè yǐn jiǔ, qí xīn bì xiè. ruò yè jié qí yíng, kě huò quán shèng." gōng zǐ páng lè ěr jiē yǐ wéi rán.
再说公子坚等,见楚兵不来搦战,心中疑虑,使人探听,回言:“楚兵四出掳掠为食,斗元帅中军,日逐鼓乐饮酒,酒后谩骂,言郑人无用,不堪厮杀。”公子坚喜曰:“楚兵四出掳掠,其营必虚;楚将鼓乐饮酒,其心必懈。若夜劫其营,可获全胜。”公子庞、乐耳皆以为然。
shì yè jié shù bǎo shí, gōng zǐ páng yù fēn zuò qián zhōng hòu sān duì, cì dì ér jìn. gōng zǐ jiān yuē:" jié yíng yǔ duì zhèn bù tóng, nǎi yī shí xí jī zhī jì, kě fēn zuǒ yòu, bù kě fēn qián hòu yě!" yú shì sān jiāng bìng jìn.
是夜结束饱食,公子庞欲分作前中后三队,次第而进。公子坚曰:“劫营与对阵不同,乃一时袭击之计,可分左右,不可分前后也!”于是三将并进。
jiāng jí chǔ yíng, yuǎn yuǎn wàng jiàn dēng zhú huī huáng, shēng gē liáo liàng, gōng zǐ jiān yuē:" bó fén mìng hé xiū yǐ!" huī chē zhí jìn, chǔ jūn quán bù dǐ dāng, gōng zǐ jiān xiān chōng rù zhài zhōng, lè rén sì sàn bēn zǒu, wéi yuè jiāo dāi zuò bù dòng, shàng qián kàn shí, chī yī dà jīng, nǎi shì shù cǎo wéi rén, jiǎ bàn zuò yuè jiāo mú yàng.
将及楚营,远远望见灯烛辉煌,笙歌嘹亮,公子坚曰:“伯棼命合休矣!”麾车直进,楚军全不抵当,公子坚先冲入寨中,乐人四散奔走,惟越椒呆坐不动,上前看时,吃一大惊,乃是束草为人,假扮作越椒模样。
gōng zǐ jiān jí jiào:" zhòng jì!" tuì chū zhài shí, hū wén zhài hòu pào shēng dà zhèn, yī yuán dà jiàng lǐng jūn shā lái, dà jiào:" dòu yuè jiāo zài cǐ!" gōng zǐ jiān bēn zǒu bù dié, huì hé gōng zǐ páng jí lè ěr èr jiāng, zuò yí lù táo bèn, xíng bù yī lǐ, duì miàn pào shēng yòu qǐ, què shì wěi jiǎ yù xiān mái fú yī zhī jūn mǎ, zài yú zhōng lù, yāo jié zhèng bīng.
公子坚急叫:“中计!”退出寨时,忽闻寨后炮声大震,一员大将领军杀来,大叫:“斗越椒在此!”公子坚奔走不迭,会合公子庞及乐耳二将,做一路逃奔,行不一里,对面炮声又起,却是蔿贾预先埋伏一枝军马,在于中路,邀截郑兵。
qián yǒu wěi jiǎ, hòu yǒu yuè jiāo, shǒu wěi jiā gōng, zhèng bīng dà bài, gōng zǐ páng lè ěr xiān bèi qín, gōng zǐ jiān shě mìng lái jiù, mǎ zhì chē fù, yì wèi chǔ bīng suǒ huò.
前有蔿贾,后有越椒,首尾夹攻,郑兵大败,公子庞、乐耳先被擒,公子坚舍命来救,马踬车覆,亦为楚兵所获。
zhèng mù gōng dà jù, wèi qún chén yuē:" sān jiāng bèi qín, jìn jiù bù zhì, rú hé?" qún chén jiē yuē:" chǔ shì shén shèng, ruò bù qǐ xiáng, zǎo wǎn dǎ pò chéng chí, suī jìn yì wú rú zhī hé yǐ!" zhèng mù gōng nǎi qiǎn gōng zǐ fēng zhì chǔ yíng xiè zuì, nà lù qiú hé, shì bù fǎn pàn. dòu yuè jiāo shǐ rén qǐng mìng yú mù wáng, mù wáng xǔ zhī, nǎi shì gōng zǐ jiān gōng zǐ páng lè ěr sān rén zhī qiú, fàng hái zhèng guó.
郑穆公大惧,谓群臣曰:“三将被擒,晋救不至,如何?”群臣皆曰:“楚势甚盛,若不乞降,早晚打破城池,虽晋亦无如之何矣!”郑穆公乃遣公子丰至楚营谢罪,纳赂求和,誓不反叛。斗越椒使人请命于穆王,穆王许之,乃释公子坚、公子庞、乐耳三人之囚,放还郑国。
chǔ mù wáng chuán lìng bān shī, xíng zhì zhōng tú, chǔ gōng zǐ zhū fá chén bīng bài, fù jiāng gōng zǐ fá wèi chén suǒ huò, dǎ cóng láng yuān yí lù lái jiàn mù wáng, qǐng bīng fù chóu. mù wáng dà nù, zhèng yù jiā bīng yú chén, hū bào:" chén yǒu shǐ mìng, sòng gōng zǐ fá hái chǔ, shàng shū qǐ xiáng." mù wáng chāi shū kàn zhī, lüè yuē:
楚穆王传令班师,行至中途,楚公子朱伐陈兵败,副将公子茷为陈所获,打从狼渊一路来见穆王,请兵复仇。穆王大怒,正欲加兵于陈,忽报:“陈有使命,送公子茷还楚,上书乞降。”穆王拆书看之,略曰:
guǎ rén shuò, rǎng dì biǎn xiǎo, wèi huò jiē shì jūn wáng zhī zuǒ yòu, méng jūn wáng yī lǚ xùn dìng. biān rén yú mǎng, huò zuì yú gōng zǐ, shuò huáng sǒng, qǐn bù néng mèi, jìng shǐ yī jiè, jù chē mǎ zhì zhī dà guó, shuò yuàn zhōng yī yǔ xià, yǐ qiú yìn bì, wéi jūn wáng rǔ shōu zhī.
寡人朔,壤地褊小,未获接侍君王之左右,蒙君王一旅训定。边人愚莽,获罪于公子,朔惶悚,寝不能寐,敬使一介,具车马致之大国,朔愿终依宇下,以求荫庇,惟君王辱收之。
mù wáng xiào yuē:" chén jù wǒ tǎo zuì, shì yǐ qǐ fù, kě wèi jiàn jī zhī shì yǐ!" nǎi zhǔn qí jiàng, chuán xí zhēng qǔ zhèng chén èr guó zhī jūn tóng cài hóu, yǐ dōng shí yuè shuò yú jué háo qǔ qí xiāng huì.
穆王笑曰:“陈惧我讨罪,是以乞附,可谓见机之士矣!”乃准其降,传檄征取郑、陈二国之君同蔡侯,以冬十月朔于厥貉取齐相会。
què shuō jìn zhào dùn yīn zhèng rén gào jí, qiǎn rén yuē sòng lǔ wèi xǔ sì guó zhī bīng, yī tóng jiù zhèng, wèi jí zhèng jìng, wén zhèng rén jiàng chǔ, chǔ shī yǐ hái, yòu wén chén yì jiàng chǔ. sòng dài fū huá ǒu lǔ dài fū gōng zǐ suì jù qǐng fá chén zhèng, zhào dùn yuē:" wǒ shí bù néng chí jiù, yǐ shī èr guó, bǐ hé zuì yān? bù rú tuì ér xiū zhèng." nǎi bān shī.
却说晋赵盾因郑人告急,遣人约宋、鲁、卫、许四国之兵,一同救郑,未及郑境,闻郑人降楚,楚师已还,又闻陈亦降楚。宋大夫华耦、鲁大夫公子遂俱请伐陈、郑,赵盾曰:“我实不能驰救,以失二国,彼何罪焉?不如退而修政。”乃班师。
rán wēng yǒu shī tàn yún:
髯翁有诗叹云:
shuí zhuān guó bǐng zhǔ zhū hóu? què lìng jīng mán sì chǔn móu.
谁专国柄主诸侯?却令荆蛮肆蠢谋。
jīn rì zhèng chén lián bì qù, zhōng yuán bó qì àn rán shōu.
今日郑陈连臂去,中原伯气黯然收。
zài shuō chén hóu shuò yǔ zhèng bó lán, yú qiū mò qí zhì xī dì, hòu chǔ mù wáng jià dào. xiāng jiàn lǐ bì, mù wáng wèn yuē:" yuán dìng jué háo xiāng huì, rú hé dòu liú cǐ dì?" chén hóu zhèng bó qí shēng dá yuē:" méng jūn wáng xiāng yuē, chéng kǒng hòu qī huò zuì, gù yù yú cǐ dì fèng hòu suí háng." mù wáng dà xǐ.
再说陈侯朔与郑伯兰,于秋末齐至息地,候楚穆王驾到。相见礼毕,穆王问曰:“原订厥貉相会,如何逗遛此地?”陈侯、郑伯齐声答曰:“蒙君王相约,诚恐后期获罪,故预于此地奉候随行。”穆王大喜。
hū dié bào:" cài hóu jiǎ wǔ yǐ xiān dào jué háo jìng shàng." mù wáng suì tóng chén zhèng èr jūn dēng chē jí zǒu. cài hóu yíng mù wáng yú jué háo, yǐ chén lǐ jiàn, zài bài qǐ shǒu. chén hóu zhèng bó dà jīng, sī yǔ yuē:" cài qū lǐ rú cǐ, chǔ bì yǐ wǒ wèi màn yǐ!" nǎi xiāng yǔ qǐng yú mù wáng yuē:" jūn wáng shuì jià yú cǐ, sòng jūn bù lái cān yè, jūn wáng kě yǐ fá zhī." mù wáng xiào yuē:" gū zhī dùn bīng yú cǐ, zhèng yù wèi fá sòng jì yě."
忽谍报:“蔡侯甲午已先到厥貉境上。”穆王遂同陈、郑二君登车疾走。蔡侯迎穆王于厥貉,以臣礼见,再拜稽首。陈侯、郑伯大惊,私语曰:“蔡屈礼如此,楚必以我为慢矣!”乃相与请于穆王曰:“君王税驾于此,宋君不来参谒,君王可以伐之。”穆王笑曰:“孤之顿兵于此,正欲为伐宋计也。”
zǎo yǒu rén bào rù sòng guó.
早有人报入宋国。
shí sòng chéng gōng wáng chén yǐ zú, zi zhāo gōng chǔ jiù yǐ lì sān nián. xìn yòng xiǎo rén, shū chì gōng zú. mù xiāng zhī dǎng zuò luàn, shā sī mǎ gōng zǐ áng, sī chéng dàng yì zhū bēn lǔ, sòng guó dà luàn. lài sī kòu huá yù shì tiáo tíng guó shì, qǐng fù yì zhū zhī guān, guó yǐ cū ān.
时宋成公王臣已卒,子昭公杵臼已立三年。信用小人,疏斥公族。穆、襄之党作乱,杀司马公子卬,司城荡意诸奔鲁,宋国大乱。赖司寇华御事调停国事,请复意诸之官,国以粗安。
zhì shì, wén chǔ hé zhū hóu yú jué háo, yǒu kuī sòng zhī yì. huá yù shì qǐng yú sòng gōng yuē:" chén wén,' xiǎo bù shì dà, guó suǒ yǐ wáng. jīn chǔ chén fú chén zhèng, suǒ bù dé zhě sòng ěr. qǐng xiān wǎng yíng zhī. ruò dài qí jiàn fá, rán hòu qǐng chéng, wú jí yě." sòng gōng yǐ wéi rán.
至是,闻楚合诸侯于厥貉,有窥宋之意。华御事请于宋公曰:“臣闻,‘小不事大,国所以亡。今楚臣服陈、郑,所不得者宋耳。请先往迎之。若待其见伐,然后请成,无及也。”宋公以为然。
nǎi qīn zào jué háo, yíng yè chǔ wáng. qiě zhì tián liè zhī jù, qǐng jiào liè yú mèng zhū zhī sǒu. mù wáng dà yuè.
乃亲造厥貉,迎谒楚王。且治田猎之具,请较猎于孟诸之薮。穆王大悦。
chén hóu qǐng wèi qián duì kāi lù, sòng gōng wèi yòu zhèn, zhèng bó wèi zuǒ zhèn, cài hóu wèi hòu duì, xiāng cóng chǔ mù wáng chū liè. mù wáng chū lìng, mìng zhū hóu cóng tián zhě, yú qīn chén jià chē, chē zhōng gè zài suì, yǐ bèi qǔ huǒ zhī yòng.
陈侯请为前队开路,宋公为右阵,郑伯为左阵,蔡侯为后队,相从楚穆王出猎。穆王出令,命诸侯从田者,于侵晨驾车,车中各载燧,以备取火之用。
hé wéi liáng jiǔ, mù wáng chí rù yòu shī, ǒu gǎn zhú qún hú, hú rù shēn kū, mù wáng huí gù sòng gōng, qǔ suì xūn zhī. chē zhōng wú suì, chǔ sī mǎ shēn wú wèi zòu yuē:" sòng gōng wéi lìng, jūn bù kě yǐ jiā xíng, qǐng zhì qí pū." nǎi chì sòng gōng zhī yù zhě, tà zhī sān bǎi, yǐ jǐng yú zhū hóu. sòng gōng dà cán.
合围良久,穆王驰入右师,偶赶逐群狐,狐入深窟,穆王回顾宋公,取燧熏之。车中无燧,楚司马申无畏奏曰:“宋公违令,君不可以加刑,请治其仆。”乃叱宋公之御者,挞之三百,以儆于诸侯。宋公大惭。
cǐ zhōu qǐng wáng èr nián shì.
此周顷王二年事。
shì shí chǔ zuì qiáng hèng, qiǎn dòu yuè jiāo xíng pìn yú qí lǔ, yǎn rán yǐ zhōng yuán bó zhǔ zì dài, jìn bù néng zhì yě.
是时楚最强横,遣斗越椒行聘于齐、鲁,俨然以中原伯主自待,晋不能制也。
zhōu qǐng wáng sì nián, qín kāng gōng jí qún chén yì yuē:" guǎ rén xián líng hú zhī hèn, wǔ nián yú zī yǐ. jīn zhào dùn zhū lù dà chén, bù xiū biān zhèng, chén cài zhèng sòng jiāo bì shì chǔ, jìn mò néng jìn, qí ruò kě zhī. cǐ shí bù fá jìn, gèng hé dài hū?" zhū dài fū jiē yuē:" yuàn xiào sǐ lì!"
周顷王四年,秦康公集群臣议曰:“寡人衔令狐之恨,五年于兹矣。今赵盾诛戮大臣,不修边政,陈、蔡、郑、宋交臂事楚,晋莫能禁,其弱可知。此时不伐晋,更何待乎?”诸大夫皆曰:“愿效死力!”
kāng gōng nǎi dà yuè chē tú, shǐ mèng míng jū shǒu, bài xī qǐ shù wèi dà jiàng, bái yǐ bǐng fù zhī, shì huì wèi cān móu, chū chē wǔ bǎi chéng, hào hào dàng dàng, jì hé ér dōng, gōng jī mǎ, bá zhī.
康公乃大阅车徒,使孟明居守,拜西乞术为大将,白乙丙副之,士会为参谋,出车五百乘,浩浩荡荡,济河而东,攻羁马,拔之。
zhào dùn wén bào jí wèi yìng dí zhī jì. zì jiāng zhōng jūn, qiān shàng jūn dài fū xún lín fù wèi zhōng jūn zuǒ, yǐ bǔ xiān kè zhī quē. yòng tí mí míng wèi chē yòu, shǐ xì quē dài jī zhèng fù wèi shàng jūn yuán shuài. dùn yǒu cóng dì zhào chuān, nǎi jìn xiāng gōng zhī ài xù. zì qǐng wèi shàng jūn zhī zuǒ. dùn yuē:" rǔ nián shào hǎo yǒng, wèi zēng lì liàn, gū dài yì rì." nǎi yòng yú pián wèi zhī. shǐ luán dùn wéi xià jūn yuán shuài, bǔ xiān miè zhī quē, xū chén zhī zǐ xū jiǎ wèi fù, bǔ xiān dōu zhī quē. zhào chuān yòu zì qǐng yǐ qí sī shǔ, fù yú shàng jūn, lì gōng bào xiào. zhào dùn xǔ zhī. jūn zhōng quē sī mǎ, hán zi yú zhī zǐ hán jué, zì yòu yù yú zhào dùn zhī jiā, zhǎng wèi mén kè, xián ér yǒu cái, dùn nǎi jiàn yú líng gōng ér yòng zhī.
赵盾闻报#急为应敌之计。自将中军,迁上军大夫荀林父为中军佐,以补先克之缺。用提弥明为车右,使郤缺代箕郑父为上军元帅。盾有从弟赵穿,乃晋襄公之爱婿。自请为上军之佐。盾曰:“汝年少好勇,未曾历练,姑待异日。”乃用臾骈为之。使栾盾为下军元帅,补先蔑之缺,胥臣之子胥甲为副,补先都之缺。赵穿又自请以其私属,附于上军,立功报效。赵盾许之。军中缺司马,韩子舆之子韩厥,自幼育于赵盾之家,长为门客,贤而有才,盾乃荐于灵公而用之。
sān jūn fāng chū jiàng chéng, shèn shì zhěng sù, xíng bù shí lǐ, hū yǒu chéng chē chōng rù zhōng jūn. hán jué shǐ rén wèn zhī, yù zhě duì yuē:" zhào xiàng guó wàng xié yǐn jù, fèng jūn lìng lái qǔ, tè cǐ zhuī sòng." hán jué nù yuē:" bīng chē háng liè yǐ dìng, qǐ róng chéng chē shàn rù? fǎ dāng zhǎn!" yù zhě tì qì yuē:" cǐ xiàng guó zhī mìng yě!" hán jué yuē:" jué tiǎn wèi sī mǎ, dàn zhī yǒu jūn fǎ, bù zhī yǒu xiàng guó yě!" zhǎn yù zhě ér huǐ qí chē.
三军方出绛城,甚是整肃,行不十里,忽有乘车冲入中军。韩厥使人问之,御者对曰:“赵相国忘携饮具,奉军令来取,特此追送。”韩厥怒曰:“兵车行列已定,岂容乘车擅入?法当斩!”御者涕泣曰:“此相国之命也!”韩厥曰:“厥忝为司马,但知有军法,不知有相国也!”斩御者而毁其车。
zhū shuài yán yú zhào dùn yuē:" xiàng guó jǔ hán jué, ér jué lù xiàng guó zhī chē. cǐ rén fù ēn, kǒng bù kě yòng."
诸帅言于赵盾曰:“相国举韩厥,而厥戮相国之车。此人负恩,恐不可用。”
zhào dùn wēi xiào, jí shǐ rén zhào hán jué. zhū jiàng yǐ dùn bì rǔ jué yǐ bào qí yuàn. jué jì zhì, dùn nǎi jiàng xí ér lǐ zhī yuē:" wú wén' shì jūn zhě bǐ ér bù dǎng', zi néng zhí fǎ rú cǐ, bù fù wú jǔ yǐ. miǎn zhī!" jué bài xiè ér tuì. dùn yòu wèi zhū jiàng yuē:" tā rì zhí jìn zhèng zhě, bì jué yě, hán shì qí jiāng chāng yǐ!"
赵盾微笑,即使人召韩厥。诸将以盾必辱厥以报其怨。厥既至,盾乃降席而礼之曰:“吾闻‘事君者比而不党',子能执法如此,不负吾举矣。勉之!”厥拜谢而退。盾又谓诸将曰:“他日执晋政者,必厥也,韩氏其将昌矣!”
jìn shī yíng yú hé qū. yú pián xiàn cè yuē:" qín shī xù ruì shù nián ér wèi cǐ jǔ, qí fēng bù kě dāng. qǐng shēn gōu gāo lěi, gù shǒu wù zhàn. bǐ bù néng chí jiǔ, bì tuì. tuì ér jī zhī, shèng kě wàn quán."
晋师营于河曲。臾骈献策曰:“秦师蓄锐数年而为此举,其锋不可当。请深沟高垒,固守勿战。彼不能持久,必退。退而击之,胜可万全。”
zhào dùn cóng qí jì, qín kāng gōng qiú zhàn bù dé, wèn jì yú shì huì. shì huì duì yuē:" zhào shì xīn rèn yī rén. xìng yú míng pián, cǐ rén guǎng yǒu zhì móu. jīn rì jiān bì bù zhàn, gài yòng qí móu, yǐ lǎo wǒ shī yě. zhào yǒu shù zǐ zhào chuān, jìn xiān jūn zhī ài xù, wén qí qiú zuǒ shàng jūn, zhào mèng bù cóng ér yòng pián. chuān yì bì rán huái hèn, jīn zhào mèng yòng pián zhī móu, chuān bì bù fú, gù zì yǐ sī shǔ cóng xíng, qí yì yù duó yú pián zhī gōng yě. ruò shǐ qīng bīng tiāo qí shàng jūn, jí yú pián bù chū, zhào chuān bì shì yǒng lái zhuī, yīn zhī yǐ qiú yī zhàn. bù yì kě hū?"
赵盾从其计,秦康公求战不得,问计于士会。士会对曰:“赵氏新任一人。姓臾名骈,此人广有智谋。今日坚壁不战,盖用其谋,以老我师也。赵有庶子赵穿,晋先君之爱婿,闻其求佐上军,赵孟不从而用骈。穿意必然怀恨,今赵孟用骈之谋,穿必不服,故自以私属从行,其意欲夺臾骈之功也。若使轻兵挑其上军,即臾骈不出,赵穿必恃勇来追,因之以求一战。不亦可乎?”
qín kāng gōng cóng qí móu. nǎi shǐ bái yǐ bǐng lǜ chē bǎi chéng, xí jìn shàng jūn tiǎo zhàn. xì quē yǔ yú pián jù jiān chí bù dòng, zhào chuān wén qín bīng yǎn zhì, jí lǜ sī shǔ bǎi chéng chū yíng. bái yǐ bǐng huí chē biàn zǒu, chē xíng shén sù, zhào chuān zhuī shí yú lǐ, bù jí ér fǎn. guài yú pián děng bù kěn xié lì tóng zhuī. nǎi zhào jūn lì dà mà yuē:" guǒ liáng pī jiǎ, běn yù qiú zhàn, jīn dí lái ér bù chū jī, qǐ shàng jūn jiē fù rén hū?" jūn lì yuē:" zhǔ shuài zì yǒu pò dí zhī móu, bù zài jīn rì." chuān fù dà mà yuē:" shǔ bèi yǒu hé shēn móu? zhí shì wèi sǐ ěr, bié rén pà qín, wǒ zhào chuān piān bù pà, wǒ jiāng dú bēn qín jūn, pàn sǐ yī zhàn, yǐ xuě jiān bì zhī chǐ!" suì qū chē fù jìn, hū háo yú zhòng yuē:" yǒu zhì qì zhě, dōu gēn wǒ lái!" sān jūn mò yīng. wéi yǒu xià jūn fù jiāng xū jiǎ tàn yuē:" cǐ rén zhēn zhèng hǎo hàn, wú dāng zhù zhī." zhèng yù chū jūn.
秦康公从其谋。乃使白乙丙率车百乘,袭晋上军挑战。郤缺与臾骈俱坚持不动,赵穿闻秦兵掩至,即率私属百乘出迎。白乙丙回车便走,车行甚速,赵穿追十余里,不及而返。怪臾骈等不肯协力同追。乃召军吏大骂曰:“裹粮披甲,本欲求战,今敌来而不出击,岂上军皆妇人乎?”军吏曰:“主帅自有破敌之谋,不在今日。”穿复大骂曰:“鼠辈有何深谋?直是畏死耳,别人怕秦,我赵穿偏不怕,我将独奔秦军,拚死一战,以雪坚壁之耻!”遂驱车复进,呼号于众曰:“有志气者,都跟我来!”三军莫应。惟有下军副将胥甲叹曰:“此人真正好汉,吾当助之。”正欲出军。
què shuō shàng jūn yuán shuài xì quē, jí shǐ rén yǐ zhào chuān zhī shì bào zhī zhào dùn. dùn dà jīng yuē:" kuáng fū dú chū, bì wèi qín qín, bù kě bù jiù yě!" nǎi chuán lìng sān jūn, yī shí bìng chū, yǔ qín jiāo zhàn.
却说上军元帅郤缺,急使人以赵穿之事报之赵盾。盾大惊曰:“狂夫独出,必为秦擒,不可不救也!”乃传令三军,一时并出,与秦交战。
zài shuō zhào chuān chí rù qín bì, bái yǐ bǐng jiē zhù jiāo fēng, yuē zhàn sān shí yú hé, bǐ cǐ hù yǒu shā shāng. xī qǐ shù fāng yù jiā gōng, jiàn duì miàn dà jūn qí zhì, liǎng xià bù gǎn hùn zhàn, gè míng jīn shōu jūn. zhào chuān huí zhì běn zhèn, wèn yú zhào dùn yuē:" wǒ yù dú pò qín jūn, wèi zhū jiàng xuě chǐ, hé yǐ míng jīn zhī zhòu yě?" dùn yuē:" qín dà guó, wèi kě qīng dí, dāng yǐ jì pò zhī." chuān yuē:" yòng jì yòng jì, chī le yī dǔ zi hǎo qì!"
再说赵穿驰入秦壁,白乙丙接住交锋,约战三十余合,彼此互有杀伤。西乞术方欲夹攻,见对面大军齐至,两下不敢混战,各鸣金收军。赵穿回至本阵,问于赵盾曰:“我欲独破秦军,为诸将雪耻,何以鸣金之骤也?”盾曰:“秦大国,未可轻敌,当以计破之。”穿曰:“用计用计,吃了一肚子好气!”
yán yóu wèi bì, bào:" qín guó yǒu rén lái xià zhàn shū." zhào dùn shǐ yú pián jiē zhī, shǐ zhě jiāng shū chéng shàng, yú pián zhuǎn chéng yú zhào dùn. dùn qǐ ér guān zhī, shū yuē:" liǎng guó zhàn shì jiē wèi yǒu quē, qǐng yǐ lái rì jué yī shèng fù!" dùn yuē:" jǐn rú mìng!" shǐ zhě qù hòu, yú pián wèi zhào dùn yuē:" qín shǐ zhě kǒu suī qǐng zhàn, rán qí mù páng huáng sì gù, shì yǒu bù níng zhī zhuàng, dài jù wǒ yě, yè bì dùn yǐ. qǐng fú bīng yú hé kǒu, chéng qí jiāng jì ér jī zhī, bì dà huò quán shèng." zhào dùn yuē:" cǐ jì shén miào!"
言犹未毕,报:“秦国有人来下战书。”赵盾使臾骈接之,使者将书呈上,臾骈转呈于赵盾。盾启而观之,书曰:“两国战士皆未有缺,请以来日决一胜负!”盾曰:“谨如命!”使者去后,臾骈谓赵盾曰:“秦使者口虽请战,然其目彷徨四顾,似有不宁之状,殆惧我也,夜必遁矣。请伏兵于河口,乘其将济而击之,必大获全胜。”赵盾曰:“此计甚妙!”
zhèng yù fā lìng mái fú, xū jiǎ wén qí móu, gào yú zhào chuān, chuān suì yǔ xū jiǎ tóng zhì jūn mén, dà hū yuē:" zhòng jūn shì tīng wú yī yán, wǒ jìn guó bīng qiáng jiàng guǎng, qǐ zài xī qín zhī xià? qín lái yuē zhàn, yǐ xǔ zhī yǐ. yòu yù fú bīng hé kǒu, wèi yǎn xí zhī jì. shì qǐ dà zhàng fū suǒ wéi yé?" zhào dùn wén zhī. zhào wèi yuē:" wǒ yuán wú cǐ yì. wù dé náo luàn jūn xīn yě!"
正欲发令埋伏,胥甲闻其谋,告于赵穿,穿遂与胥甲同至军门,大呼曰:“众军士听吾一言,我晋国兵强将广,岂在西秦之下?秦来约战,已许之矣。又欲伏兵河口,为掩袭之计。是岂大丈夫所为耶?”赵盾闻之。召谓曰:“我原无此意。勿得挠乱军心也!”
qín dié zhě tàn dé zhào chuān hé xū jiǎ jūn mén zhī yǔ, nǎi lián yè dùn zǒu. fù qīn rù xiá yì, chū táo lín sāi ér guī. zhào dùn yì bān shī. huí guó zhì xiè lòu jūn qíng zhī zuì, yǐ zhào chuān wèi jūn xù, qiě shì cóng dì, tè miǎn qí yì. zhuān wěi zuì yú xū jiǎ, xuē qí guān jué, zhú qù wèi guó ān zhì. yòu yuē:" jiù jì zhī gōng, bù kě zhǎn yě!" réng yòng xū jiǎ zhī zǐ xū kè wéi xià jūn zuǒ.
秦谍者探得赵穿和胥甲军门之语,乃连夜遁走。复侵入瑕邑,出桃林塞而归。赵盾亦班师。回国治泄漏军情之罪,以赵穿为君婿,且是从弟,特免其议。专委罪于胥甲,削其官爵,逐去卫国安置。又曰:“臼季之功,不可斩也!”仍用胥甲之子胥克为下军佐。
rán xiān yǒu shī yì zhào dùn zhī bù gōng. shī yún:
髯仙有诗议赵盾之不公。诗云:
tóng hū jūn mén zuì bù shū, dú jiāng xū jiǎ zhèng xíng shū.
同呼军门罪不殊,独将胥甲正刑书。
xiāng jūn bì zú fēi wú yì, qǐng bǎ táo yuán wèn dǒng hú!
相君庇族非无意,请把桃园问董狐!
zhōu qǐng wáng wǔ nián, zhào dùn jù qín shī fù zhì, shǐ dài fū zhān jiā jū xiá yì, yǐ shǒu táo lín zhī sāi. yú pián jìn yuē:" hé qū zhī zhàn, wèi qín huà cè zhě shì huì yě. cǐ rén zài qín, wú bèi qǐ néng gāo zhěn ér wò yé?" zhào dùn yǐ wéi rán. nǎi yú zhū fú zhī bié guǎn. dà jí liù qīng ér yì zhī. nǎ liù qīng? zhào dùn xì quē luán dùn xún lín fù yú pián xū kè.
周顷王五年,赵盾惧秦师复至,使大夫詹嘉居瑕邑,以守桃林之塞。臾骈进曰:“河曲之战,为秦画策者士会也。此人在秦,吾辈岂能高枕而卧耶?”赵盾以为然。乃于诸浮之别馆。大集六卿而议之。哪六卿?赵盾、郤缺、栾盾、荀林父、臾骈、胥克。
shì rì, liù qīng bì zhì. zhào dùn kāi yán yuē:" jīn hú shè gū zài dí, shì huì zài qín. èr rén móu hài jìn guó. dāng hé cè yǐ dài zhī!" xún lín fù yuē:" qǐng zhào shè gū ér fù zhī. shè gū kān jìng wài zhī shì, qiě zi fàn jiù xūn, yí yán qí shǎng."
是日,六卿毕至。赵盾开言曰:“今狐射姑在狄,士会在秦。二人谋害晋国。当何策以待之!”荀林父曰:“请召射姑而复之。射姑堪境外之事,且子犯旧勋,宜延其赏。”
xì quē yuē:" bù rán, shè gū suī xì sù xūn, rán yǒu shàn shā dà chén zhī zuì. ruò fù zhī, hé yǐ jǐng jiāng lái hū? bù rú zhào shì huì. shì huì shùn róu ér duō zhì, qiě bēn qín fēi qí zuì yě. dí yuǎn ér qín bī, yù chú qín hài, xiān qù qí zhù. yán zhào shì huì zhě shì." zhào dùn yuē:" qín fāng chǒng rèn shì huì, qǐng zhī bì bù cóng. hé jì ér kě fù zhī!" yú pián yuē:" pián suǒ shàn yī rén, nǎi xiān chén bì wàn zhī sūn, míng shòu yú, jí wèi chōu zhī cóng zǐ yě. jiàn jīn shí yì yú wèi. suī zài guó zhōng dài míng shì jué, wèi yǒu zhí rèn. cǐ rén pō néng quán biàn, yào zhāo lái shì huì, zhī zài cǐ rén shēn shàng." nǎi fù zhào dùn zhī ěr yuē:" rú cǐ nèn bān, hé rú?" dùn dà xǐ yuē:" fán wú zi wèi wǒ zhì zhī." liù qīng jì sàn.
郤缺曰:“不然,射姑虽系宿勋,然有擅杀大臣之罪。若复之,何以儆将来乎?不如召士会。士会顺柔而多智,且奔秦非其罪也。狄远而秦逼,欲除秦害,先去其助。言召士会者是。”赵盾曰:“秦方宠任士会,请之必不从。何计而可复之!”臾骈曰:“骈所善一人,乃先臣毕万之孙,名寿余,即魏犨之从子也。见今食邑于魏。虽在国中带名世爵,未有职任。此人颇能权变,要招来士会,只在此人身上。”乃附赵盾之耳曰:“如此恁般,何如?”盾大喜曰:“烦吾子为我致之。”六卿既散。
yú pián jí xī wǎng kòu shòu yú zhī mén. shòu yú xiāng yíng zuò dìng. yú pián qǐng zhì mì shì, yǐ zhāo shì huì zhī cè, gào yú shòu yú. shòu yú yīng yǔn. yú pián huí fù le zhào dùn.
臾骈即夕往叩寿余之门。寿余相迎坐定。臾骈请至密室,以招士会之策,告于寿余。寿余应允。臾骈回复了赵盾。
cì zǎo, zhào dùn zòu zhī líng gōng, yán:" qín rén lǚ cì qīn jìn, yí lìng hé dōng zhū yì zǎi, gè gè tuán liàn jiǎ wǔ, jié zhài yú huáng hé àn kǒu, lún fān shù shǒu. bìng zé chéng shí cǎi zhī rén, wǎng dū qí shì, tǎng yǒu shī lì, jí xíng xuē duó, shù kěn yòng xīn fáng fàn." líng gōng zhǔn zòu.
次早,赵盾奏知灵公,言:“秦人屡次侵晋,宜令河东诸邑宰,各各团练甲伍,结寨于黄河岸口,轮番戍守。并责成食采之人,往督其事,倘有失利,即行削夺,庶肯用心防范。”灵公准奏。
zhào dùn yòu yuē:" wèi, dà yì yě. wèi chàng zhī, zhū yì wú gǎn bù cóng yǐ!" nǎi yǐ líng gōng zhī mìng zhào wèi shòu yú, shǐ dū zé yǒu sī, tuán bīng chū shù. shòu yú zòu yuē:" chén méng zhǔ shàng lù xiān shì zhī gōng, yī shí dà xiàn, cóng wèi zhī jūn lǚ zhī shì. kuàng hé shàng mián yán bǎi yú lǐ, chǔ chù kě jì. bào lù jūn shì, shǒu zhī wú yì." zhào dùn nù yuē:" xiǎo chén hé gǎn náo wú dà jì? xiàn rǔ sān rì nèi, qǔ jūn jí chéng bào. zài ruò kàng wéi, dāng zhèng jūn fǎ!" shòu yú tàn xī ér chū.
赵盾又曰:“魏,大邑也。魏倡之,诸邑无敢不从矣!”乃以灵公之命召魏寿余,使督责有司,团兵出戍。寿余奏曰:“臣蒙主上录先世之功,衣食大县,从未知军旅之事。况河上绵延百余里,处处可济。暴露军士,守之无益。”赵盾怒曰:“小臣何敢挠吾大计?限汝三日内,取军籍呈报。再若抗违,当正军法!”寿余叹息而出。
huí jiā mèn mèn bù yuè, qī zǐ kòu wèn qí gù. shòu yú yuē:" zhào dùn wú dào, yù wǒ dū shù hé kǒu. hé rì le qī? rǔ kě shōu shí jiā zī, suí wǒ wǎng qín guó, cóng shì huì qù kě yě." fēn fù jiā rén zhěng bèi chē mǎ, shì yè suǒ jiǔ tòng yǐn, yǐ jìn zhuàn bù jié, biān shàn fū bǎi yú, yóu hèn hèn bù jué, yán yù shā zhī. shàn fū bēn zhào fǔ, shǒu gào shòu yú yù pàn jìn bēn qín zhī shì.
回家闷闷不悦,妻子叩问其故。寿余曰:“赵盾无道,欲我督戍河口。何日了期?汝可收拾家资,随我往秦国,从士会去可也。”吩咐家人整备车马,是夜索酒痛饮,以进馔不洁,鞭膳夫百余,犹恨恨不绝,言欲杀之。膳夫奔赵府,首告寿余欲叛晋奔秦之事。
zhào dùn shǐ hán jué shuài bīng wǎng bǔ zhī, jué fàng zǒu shòu yú, zhǐ qín huò qí qī zǐ, xià yú yù zhōng. shòu yú lián yè dùn wǎng qín guó, jiàn qín kāng gōng, gào sù zhào dùn rú cǐ nèn bān, qiáng hèng wú dào," qī zǐ xiàn yù, mǒu gū shēn zǒu tuō, tè lái tóu xiáng." kāng gōng wèn shì huì:" zhēn fǒu?" shì huì yuē:" jìn rén duō zhà, bù kě xìn yě, ruò shòu yú guǒ zhēn jiàng, dāng yǐ hé wù xiàn gōng?" shòu yú yú xiù zhōng chū yī wén shū, nǎi shì wèi yì tǔ dì rén mín zhī shù, xiàn yú kāng gōng yuē:" míng gōng néng shōu shòu yú, yuàn yǐ shí yì fèng xiàn." kāng gōng yòu wèn shì huì:" wèi kě qǔ fǒu?" shòu yú yǐ mù pàn shì huì, qiě niè qí zú, shì huì suī bēn zài qín, rán xīn yì sī jìn, jiàn shòu yú rú cǐ guāng jǐng, yīn huì qí yì, nǎi duì yuē:" qín qì hé dōng wǔ chéng, wèi yīn hǎo yě, jīn liǎng guó zhì bīng xiāng gōng, shù nián bù xī, gōng chéng qǔ yì, wéi lì shì shì, hé dōng zhū chéng, wú dà yú wèi zhě, ruò dé wèi ér jù zhī, yǐ jiàn shōu hé dōng zhī dì, yì shì cháng cè, zhǐ kǒng wèi yǒu sī jù jìn zhī tǎo, bù kěn lái guī ěr!" shòu yú yuē:" wèi yǒu sī suī jìn chén, shí wèi shì zhī sī yě, ruò míng gōng lǜ yī jūn tún yú hé xī, yáo wèi shēng yuán, chén lì néng zhì zhī." qín kāng gōng gù shì huì yuē:" qīng shú zhī jìn shì, xū tóng guǎ rén yī xíng!"
赵盾使韩厥帅兵往捕之,厥放走寿余,只擒获其妻子,下于狱中。寿余连夜遁往秦国,见秦康公,告诉赵盾如此恁般,强横无道,“妻子陷狱,某孤身走脱,特来投降。”康公问士会:“真否?”士会曰:“晋人多诈,不可信也,若寿余果真降,当以何物献功?”寿余于袖中出一文书,乃是魏邑土地人民之数,献于康公曰:“明公能收寿余,愿以食邑奉献。”康公又问士会:“魏可取否?”寿余以目盼士会,且蹑其足,士会虽奔在秦,然心亦思晋,见寿余如此光景,阴会其意,乃对曰:“秦弃河东五城,为姻好也,今两国治兵相攻,数年不息,攻城取邑,惟力是视,河东诸城,无大于魏者,若得魏而据之,以渐收河东之地,亦是长策,只恐魏有司惧晋之讨,不肯来归耳!”寿余曰:“魏有司虽晋臣,实魏氏之私也,若明公率一军屯于河西,遥为声援,臣力能致之。”秦康公顾士会曰:“卿熟知晋事,须同寡人一行!”
nǎi bài xī qǐ shù wèi jiāng, shì huì fù zhī, qīn lǜ dà jūn qián jìn, jì zhì hé kǒu, ān yíng le bì, qián shào bào:" hé dōng yǒu yī zhī jūn tún zhā, bù zhī hé yì?" shòu yú yuē:" cǐ bì wèi rén wén yǒu qín bīng, gù wèi bèi ěr, bǐ wèi zhī chén zhī zài qín yě, chéng dé yī dōng fāng zhī rén, shú zhī jìn shì zhě, yǔ chén xiān wǎng, yù yǐ huò fú, bù chóu wèi yǒu sī bù cóng!" kāng gōng mìng shì huì tóng wǎng, shì huì dùn shǒu cí yuē:" jìn rén hǔ láng zhī xìng, bào bù kě cè, tǎng chén wǎng yù ér cóng, shì guó jiā zhī fú yě wàn yī bù cóng jū zhí chén shēn, jūn fù yǐ chén bù kān shì zhī gù, jiā zuì yú chén zhī qī nú, wú yì yú jūn, ér chén zhī shēn jiā, wǎng bèi qí yāng, jiǔ quán zhī xià, kě zhuī huǐ hū?"
乃拜西乞术为将,士会副之,亲率大军前进,既至河口,安营了毕,前哨报:“河东有一枝军屯扎,不知何意?”寿余曰:“此必魏人闻有秦兵,故为备耳,彼未知臣之在秦也,诚得一东方之人,熟知晋事者,与臣先往,谕以祸福,不愁魏有司不从!”康公命士会同往,士会顿首辞曰:“晋人虎狼之性,暴不可测,倘臣往谕而从,是国家之福也;万一不从拘执臣身,君复以臣不堪事之故,加罪于臣之妻孥,无益于君,而臣之身家,枉被其殃,九泉之下,可追悔乎?”
kāng gōng bù zhī shì huì wèi zhà, nǎi yuē:" qīng yí jìn xīn qián wǎng, ruò dé wèi dì, zhòng jiā fēng shǎng, tǎng bèi jìn rén jū liú, guǎ rén dāng sòng huán jiā kǒu, yǐ biǎo xiāng yǔ zhī qíng!" yǔ shì huì zhǐ huáng hé wèi shì, qín dài fū rào cháo jiàn yuē:" shì huì, jìn zhī móu chén, cǐ qù rú jù yú zòng hè, bì bù lái yǐ, jūn nài hé qīng xìn shòu yú zhī yán, ér yǐ móu chén zī dí hū?" kāng gōng yuē:" cǐ shì guǎ rén néng rèn zhī, qīng qí wù yí!" shì huì tóng shòu yú cí kāng gōng ér xíng, rào cháo huāng máng jià chē zhuī sòng, yǐ pí biān zèng shì huì yuē:" zi mò qī qín guó wú zhì shì yě, dàn zhǔ gōng bù tīng wú yán ěr, zi chí cǐ biān mǎ sù huí, chí zé yǒu huò!" shì huì bài xiè, suì chí chē jí zǒu. shǐ chén yǒu shī yún:
康公不知士会为诈,乃曰:“卿宜尽心前往,若得魏地,重加封赏,倘被晋人拘留,寡人当送还家口,以表相与之情!”与士会指黄河为誓,秦大夫绕朝谏曰:“士会,晋之谋臣,此去如巨鱼纵壑,必不来矣,君奈何轻信寿余之言,而以谋臣资敌乎?”康公曰:“此事寡人能任之,卿其勿疑!”士会同寿余辞康公而行,绕朝慌忙驾车追送,以皮鞭赠士会曰:“子莫欺秦国无智士也,但主公不听吾言耳,子持此鞭马速回,迟则有祸!”士会拜谢,遂驰车急走。史臣有诗云:
cè mǎ huī yī gǔ dào qián, yīn qín zèng yǒu yǒu zhǎng biān.
策马挥衣古道前,殷勤赠友有长鞭。
xiū yán qín guó wú míng shì, zhēng nài kāng gōng bù nà yán.
休言秦国无名士,争奈康公不纳言。
shì huì děng dù hé ér dōng, wèi zhī rú hé guī jìn? zài kàn xià huí fēn jiě.
士会等渡河而东,未知如何归晋?再看下回分解。