yǎn qián bǎi xìng jí ér sūn, mò wèi bǎi xìng kě qī, qiě liú xià ér sūn dì bù táng shàng yī guān chēng fù mǔ, màn dào yī guān hǎo zuò, xū jǐn xiē fù mǔ ēn qíng.
眼前百姓即兒孫,莫謂百姓可欺,且留下兒孫地步;堂上一官稱父母,漫道一官好做,須盡些父母恩情。
shàn tǐ lí shù qíng, cǐ wèi mín zhī fù mǔ guǎng xíng yīn zhì shì, yǐ néng bǎo wǒ zi sūn.
善體黎庶情,此謂民之父母;廣行陰騭事,以能保我子孫。
fēng zèng fù zǔ yì de yě, wú shǐ rén tuò mà, fù zǔ nán de yě. ēn yīn zi sūn yì de yě, wú shǐ wǒ dú hài, zi sūn nán de yě.
封贈父祖易得也,無使人唾罵,父祖難得也。恩蔭子孫易得也,無使我毒害,子孫難得也。
jié jǐ fāng néng bù shī jǐ, ài mín suǒ zhòng zài qīn mín.
潔己方能不失己,愛民所重在親民。
guó jiā lì fǎ, bù kě bù yán. yǒu sī xíng fǎ, bù kě bù shù.
國家立法,不可不嚴。有司行法,不可不恕。
yán yǐ yù yì ér kuān yǐ xù mín, jí yú yáng shàn ér yǒng yú qù jiān, huǎn yú cuī kē ér qín yú fǔ zì.
嚴以馭役而寬以恤民,極於揚善而勇於去奸,緩於催科而勤於撫字。
cuī kē bù rǎo, cuī kē zhōng fǔ zì xíng fá bù chà, xíng fá zhōng jiào huà.
催科不擾,催科中撫字;刑罰不差,刑罰中教化。
xíng fá dāng kuān chù jí kuān, lí shù jiē shàng tiān ér nǚ. cái yòng kě shěng shí biàn shěng, sī háo jiē xià mín zhī gāo.
刑罰當寬處即寬,黎庶皆上天兒女。財用可省時便省,絲毫皆下民脂膏。
jū jiā wèi fù nǚ men ài lián, péng yǒu bì duō nù sè. zuò guān wèi zuǒ yòu rén huān xǐ, bǎi xìng dìng yǒu yuàn shēng.
居家為婦女們愛憐,朋友必多怒色。做官為左右人歡喜,百姓定有怨聲。
guān bù bì zūn xiǎn, qī yú wú fù guó fǎ. dào bù bì bó shī, yào zài yǒu bì mín wù.
官不必尊顯,期於無負國法。道不必博施,要在有裨民物。
lù qǐ xū duō, fáng mǎn zé tuì. nián bù dài mù, yǒu jí biàn cí.
祿豈須多,防滿則退。年不待暮,有疾便辭。
tiān fēi sī fù yī rén, tuō yǐ zhòng pín zhě zhī mìng tiān fēi sī guì yī rén, tuō yǐ zhòng jiàn zhě zhī shēn.
天非私富一人,托以眾貧者之命;天非私貴一人,托以眾賤者之身。
zài shì yī rì yào zuò yī rì hǎo rén, wèi guān yī rì yào xíng yī rì hǎo shì.
在世一日要做一日好人,為官一日要行一日好事。
pín jiàn rén zhì fēng mù yǔ, wàn kǔ qiān xīn, zì jiā xuè hàn zì jiā xiāo shòu, tiān zhī jiàn chá yóu shù fù guì rén yī shuì shí zū, dān jué shòu lù, wàn mín xuè hàn yī rén xiāo shòu, tiān zhī dū zé gèng yán.
貧賤人櫛風沐雨,萬苦千辛,自家血汗自家消受,天之鑑察猶恕;富貴人衣稅食租,擔爵受祿,萬民血汗一人消受,天之督責更嚴。
píng rì chéng yǐ zhì mín ér mín xìn zhī, zé fán yǒu shì yú mín, wú bù yīng yǐ píng rì chéng yǐ shì tiān ér tiān xìn zhī, zé fán yǒu dǎo yú tiān, wú bù yīng yǐ.
平日誠以治民而民信之,則凡有事於民,無不應矣;平日誠以事天而天信之,則凡有禱於天,無不應矣。
píng mín kěn zhǒng dé shī huì, biàn shì wú wèi dǐ qīng xiàng shì fū tú tān quán xī chǒng, jìng chéng yǒu jué dǐ qǐ ér.
平民肯種德施惠,便是無位底卿相;士夫徒貪權希寵,竟成有爵底乞兒。
wú gōng ér shí, què shǔ shì yǐ sì hài ér shí, hǔ láng shì yǐ.
無功而食,雀鼠是已;肆害而食,虎狼是已。
wú jīn qīng ér ào zhuó, wú shèn dà ér hū xiǎo, wú qín shǐ ér dài zhōng.
毋矜清而傲濁,毋慎大而忽小,毋勤始而怠終。
qín néng bǔ zhuō, jiǎn yǐ yǎng lián.
勤能補拙,儉以養廉。
jū guān lián, rén yǐ wèi bǎi xìng shòu fú, yǔ yǐ wèi yáng fú yú zi sūn zhě bù qiǎn yě, céng jiàn yǒu yuē jǐ yù mín zhě hòu dài bù chāng dà yé?! jū guān zhuó, rén yǐ wèi bǎi xìng shòu hài, yǔ yǐ wèi yí hài yú zi sūn zhě bù qiǎn yě, céng jiàn yǒu jí zhòng féi jiā zhě lì shì dé jiǔ zhǎng yé?!
居官廉,人以為百姓受福,予以為鍚福於子孫者不淺也,曾見有約己裕民者後代不昌大耶?!居官濁,人以為百姓受害,予以為貽害於子孫者不淺也,曾見有瘠眾肥家者歷世得久長耶?!
yǐ lín gāo ān lè lǎn sàn xīn zuò guān, wèi yǒu bù huāng dài zhě yǐ zài jiā zhì shēng yíng chǎn xīn zuò guān, wèi yǒu bù tān bǐ zhě.
以林皋安樂懶散心做官,未有不荒怠者;以在家治生營產心做官,未有不貪鄙者。
niàn niàn yòng zhī mín shēng, zé wèi jí shì niàn niàn yòng zhī tào shù, zé wèi sú lì niàn niàn yòng zhī shēn jiā. zé wèi zéi chén.
念念用之民生,則為吉士;念念用之套數,則為俗吏;念念用之身家。則為賊臣。
gǔ zhī cóng shì zhě yǎng rén, jīn zhī cóng shì zhě yǎng jǐ.
古之從仕者養人,今之從仕者養己。
gǔ zhī jū guān yě, zài xià mín shēn shàng zuò gōng fu jīn zhī jū guān yě, zài shàng guān yǎn dǐ zuò gōng fu.
古之居官也,在下民身上做工夫;今之居官也,在上官眼底做工夫。
zài jiā zhě bù zhī yǒu guān, fāng néng shǒu fèn zài guān zhě bù zhī yǒu jiā, fāng néng jǐn fēn.
在家者不知有官,方能守分;在官者不知有家,方能盡分。
jūn zǐ dāng guān rèn zhí, bù jì nán yì, ér zhì zài jì rén, gù dòng zhé chéng gōng xiǎo rén gǒu lù yíng sī, zhǐ rèn biàn ān, ér yì zài lì jǐ, gù dòng duō bài shì.
君子當官任職,不計難易,而志在濟人,故動輒成功;小人苟祿營私,只任便安,而意在利己,故動多敗事。
zhí yè shì dāng rán dǐ, měi rì zuò tā bù jǐn, mò yào rèn zuò jiǎ. quán shì shì ǒu rán dǐ, yǒu rì hái tā zhǔ zhě, mò yào rèn zuò zhēn.
職業是當然底,每日做他不盡,莫要認作假。權勢是偶然底,有日還他主者,莫要認作真。
yī qiē rén wèi è, yóu kě yán yě, wéi dú shū rén bù kě wèi è dú shū rén wèi è, gèng wú jiào huà zhī rén yǐ! yī qiē rén fàn fǎ, yóu kě yán yě, wéi zuò guān rén bù kě fàn fǎ zuò guān rén fàn fǎ, gèng wú jìn zhì zhī rén yǐ!
一切人為惡,猶可言也,惟讀書人不可為惡;讀書人為惡,更無教化之人矣!一切人犯法,猶可言也,惟做官人不可犯法;做官人犯法,更無禁治之人矣!
shì dài fū jì rén lì wù, yí jū qí shí, bù yí jū qí míng, jū qí míng zé dé sǔn. shì dài fū yōu guó wèi mín, dāng yǒu qí xīn, bù dāng yǒu qí yǔ, yǒu qí yǔ zé huǐ lái.
士大夫濟人利物,宜居其實,不宜居其名,居其名則德損。士大夫憂國為民,當有其心,不當有其語,有其語則毀來。
yǐ chù nǚ zhī zì ài zhě ài shēn, yǐ yán fù zhī jiào zǐ zhě jiào shì.
以處女之自愛者愛身,以嚴父之教子者教士。
zhí fǎ rú shān, shǒu shēn rú yù, ài mín rú zi, qù dù rú chóu.
執法如山,守身如玉,愛民如子,去蠹如仇。
xiàn yī wú gū, yǔ cāo dāo shā rén zhě hé bié? shì yī dà duì, yǔ zòng hǔ shāng rén zhě wú shū!
陷一無辜,與操刀殺人者何別?釋一大憝,與縱虎傷人者無殊!
zhēn máng lá shǒu, cí jí shāng zú, jǔ tǐ tòng chǔ xíng cǎn bǎi bèi yú cǐ, kě yǐ xǐ nù shī zhī hū? hǔ bào zài qián, kēng jǐng zài hòu, bǎi bān hū hào yù àn hé yì yú cǐ, kě shǐ wú gū zuò zhī hū?
針芒剌手,茨棘傷足,舉體痛楚;刑慘百倍於此,可以喜怒施之乎?虎豹在前,坑阱在後,百般呼號;獄犴何異於此,可使無辜坐之乎?
guān suī zhì zūn, jué bù kě yǐ rén zhī shēng mìng, zuǒ jǐ zhī xǐ nù. guān suī zhì bēi, jué bù kě yǐ jǐ zhī míng jié, zuǒ rén zhī xǐ nù.
官雖至尊,決不可以人之生命,佐己之喜怒。官雖至卑,決不可以己之名節,佐人之喜怒。
tīng duàn zhī guān, chéng xīn bì bù kě yǒu rèn shì zhī guān, chéng suàn bì bù kě wú.
聽斷之官,成心必不可有;任事之官,成算必不可無。
wú guān jǐn yào zhī piào, gài bù biāo pàn, zé lì xū wú quán. bù xiāng jiāo shè zhī rén, gài bù wǎng lái, zé guān fáng zì mì.
無關緊要之票,概不標判,則吏胥無權。不相交涉之人,概不往來,則關防自密。
wú gū qiān lèi nán kān, fēi jǐn yào, zhī xū liǎng zào duì zhì, bǎo quán duō shǎo shēn jiā. yí àn zhuǎn yí shén dà, wú què jù, biàn dāng mò jiǎn cóng kuān, xiū yǎng jǐ rén xìng mìng.
無辜牽累難堪,非緊要,祗須兩造對質,保全多少身家。疑案轉移甚大,無確據,便當末減從寬,休養幾人性命。
dāi zi zhī huàn, shēn yú làng zǐ, yǐ qí zhōng wú zhuǎn zhì. hūn guān zhī hài, shén yú tān guān, yǐ qí láng jí jí rén.
呆子之患,深於浪子,以其終無轉智。昏官之害,甚於貪官,以其狼籍及人。
guān kěn zhuó yì yī fēn, mín shòu shí fēn zhī huì. shàng néng chī kǔ yī diǎn, mín zhān wàn diǎn zhī ēn.
官肯着意一分,民受十分之惠。上能吃苦一點,民沾萬點之恩。
lǐ fán zé nán xíng, zú chéng fèi gé zhī shū. fǎ fán zé yì fàn, gèng qí miè liè zhī huò.
禮繁則難行,卒成廢閣之書。法繁則易犯,更其滅裂之禍。
shàn qǐ dí rén xīn zhě, dāng yīn qí suǒ míng ér jiàn tōng zhī, wú qiáng kāi qí suǒ bì. shàn yí yì fēng sú zhě, dāng yīn qí suǒ yì ér jiàn fǎn zhī, wú qiáng jiǎo qí suǒ nán.
善啟迪人心者,當因其所明而漸通之,毋強開其所閉。善移易風俗者,當因其所易而漸反之,毋強矯其所難。
fēi shén bù biàn yú mín, qiě mò wàng gèng fēi dà yǒu yì yú mín, zé mò qīng jǔ.
非甚不便於民,且莫妄更;非大有益於民,則莫輕舉。
qíng yǒu kě tōng, jiù yǒu zhě bù bì guò cái yì, miǎn shēng guǎ ēn zhī yuàn shì zài dé yǐ, jiù wú zhě bù bì wàng zēng shè, miǎn kāi duō shì zhī mén.
情有可通,舊有者不必過裁抑,免生寡恩之怨;事在得已,舊無者不必妄增設,免開多事之門。
wèi qián rén zhě, wú gàn yù jiǎo qíng, lì yī qiè bù kě cháng zhī fǎ, yǐ nán hòu rén. wèi hòu rén zhě, wú jīn néng lù jī, wèi yī zhāo jí gǎi gé zhī zhèng, yǐ bào qián rén.
為前人者,無干譽矯情,立一切不可常之法,以難後人。為後人者,無矜能露跡,為一朝即改革之政,以暴前人。
shì zài dāng yīn, bù wèi hòu rén kāi wú gù zhī duān shì zài dāng gé, wú shǐ hòu rén zhǎng bù jiù zhī huò.
事在當因,不為後人開無故之端;事在當革,毋使後人長不救之禍。
lì zài yī shēn wù móu yě, lì zài tiān xià zhě móu zhī lì zài yī shí wù móu yě, lì zài wàn shì zhě móu zhī.
利在一身勿謀也,利在天下者謀之;利在一時勿謀也,利在萬世者謀之。
mò wèi yīng ér zhī tài ér yǒu dà rén zhī qì, mò wèi yī shēn zhī móu ér yǒu tiān xià zhī zhì, mò wèi zhōng shēn zhī jì ér yǒu hòu shì zhī lǜ.
莫為嬰兒之態而有大人之器,莫為一身之謀而有天下之志,莫為終身之計而有後世之慮。
yòng sān dài yǐ qián jiàn shí, ér bù shī zhī yū jiù sān dài yǐ hòu jiā shù, ér bù lín yú sú.
用三代以前見識,而不失之迂;就三代以後家數,而不鄰於俗。
dà zhì xìng bāng, bù guò jí zhòng sī dà yú wù guó, zhǐ wèi hǎo zì yòng.
大智興邦,不過集眾思;大愚誤國,只為好自用。
wú jué yì gāo, wú zhì yì xià wú guān yì dà, wú xīn yì xiǎo wú lù yì hòu, wú shī yì bó.
吾爵益高,吾志益下;吾官益大,吾心益小;吾祿益厚,吾施益博。
ān mín zhě hé? wú qiú yú mín, zé mín ān yǐ. chá lì zhě hé? wú qiú yú lì, zé lì chá yǐ.
安民者何?無求於民,則民安矣。察吏者何?無求於吏,則吏察矣。
bù kě jiǎ gōng fǎ yǐ bào sī chóu, bù kě jiǎ gōng fǎ yǐ bào sī dé.
不可假公法以報私仇,不可假公法以報私德。
tiān dé zhǐ shì gè wú wǒ, wáng dào zhǐ shì gè ài rén.
天德只是個無我,王道只是個愛人。
wéi yǒu zhǔ, zé tiān dì wàn wù zì wǒ ér lì bì wú sī, sī shàng xià sì páng xián dé qí píng.
惟有主,則天地萬物自我而立;必無私,斯上下四旁鹹得其平。
zhì dào zhī yào zài zhī rén, jūn dé zhī yào zài tǐ rén, yù chén zhī yào zài tuī chéng, yòng rén zhī yào zài zé yán, lǐ cái zhī yào zài jīng zhì, zú yòng zhī yào zài báo liǎn, chú kòu zhī yào zài ān mín.
治道之要在知人,君德之要在體仁,御臣之要在推誠,用人之要在擇言,理財之要在經制,足用之要在薄斂,除寇之要在安民。
wèi yòng bīng shí, quán yào xū xīn yòng rén jì yòng bīng shí, quán yào shí xīn huó rén.
未用兵時,全要虛心用人;既用兵時,全要實心活人。
tiān xià bù kě yī rì wú jūn, gù yí qí fēi tāng wǔ míng chén dào yě, bù rán, zé luàn chén jiē zhǒng ér nán wèi jūn. tiān xià bù kě yī rì wú mín, gù kǒng mèng shì tāng wǔ míng jūn dào yě, bù rán, zé bào jūn jiē zhǒng ér nán wèi mín.
天下不可一日無君,故夷齊非湯武明臣道也,不然,則亂臣接踵而難為君。天下不可一日無民,故孔孟是湯武明君道也,不然,則暴君接踵而難為民。
miào táng zhī shàng, yǐ yǎng zhèng qì wèi xiān hǎi yǔ zhī nèi, yǐ yǎng yuán qì wèi běn.
廟堂之上,以養正氣為先;海宇之內,以養元氣為本。
zhèng lìng zhī suǒ zhòng zhě rén cái, guó jiā zhī suǒ zhòng zhě yuán qì.
政令之所重者人才,國家之所重者元氣。