yǎn qián bǎi xìng jí ér sūn, mò wèi bǎi xìng kě qī, qiě liú xià ér sūn dì bù táng shàng yī guān chēng fù mǔ, màn dào yī guān hǎo zuò, xū jǐn xiē fù mǔ ēn qíng.
眼前百姓即儿孙,莫谓百姓可欺,且留下儿孙地步;堂上一官称父母,漫道一官好做,须尽些父母恩情。
shàn tǐ lí shù qíng, cǐ wèi mín zhī fù mǔ guǎng xíng yīn zhì shì, yǐ néng bǎo wǒ zǐ sūn.
善体黎庶情,此谓民之父母;广行阴骘事,以能保我子孙。
fēng zèng fù zǔ yì de yě, wú shǐ rén tuò mà, fù zǔ nán de yě. ēn yīn zǐ sūn yì de yě, wú shǐ wǒ dú hài, zǐ sūn nán de yě.
封赠父祖易得也,无使人唾骂,父祖难得也。恩荫子孙易得也,无使我毒害,子孙难得也。
jié jǐ fāng néng bù shī jǐ, ài mín suǒ zhòng zài qīn mín.
洁己方能不失己,爱民所重在亲民。
guó jiā lì fǎ, bù kě bù yán. yǒu sī xíng fǎ, bù kě bù shù.
国家立法,不可不严。有司行法,不可不恕。
yán yǐ yù yì ér kuān yǐ xù mín, jí yú yáng shàn ér yǒng yú qù jiān, huǎn yú cuī kē ér qín yú fǔ zì.
严以驭役而宽以恤民,极于扬善而勇于去奸,缓于催科而勤于抚字。
cuī kē bù rǎo, cuī kē zhōng fǔ zì xíng fá bù chà, xíng fá zhōng jiào huà.
催科不扰,催科中抚字;刑罚不差,刑罚中教化。
xíng fá dāng kuān chù jí kuān, lí shù jiē shàng tiān r nǚ. cái yòng kě shěng shí biàn shěng, sī háo jiē xià mín zhī gāo.
刑罚当宽处即宽,黎庶皆上天儿女。财用可省时便省,丝毫皆下民脂膏。
jū jiā wèi fù nǚ men ài lián, péng yǒu bì duō nù sè. zuò guān wèi zuǒ yòu rén huān xǐ, bǎi xìng dìng yǒu yuàn shēng.
居家为妇女们爱怜,朋友必多怒色。做官为左右人欢喜,百姓定有怨声。
guān bù bì zūn xiǎn, qī yú wú fù guó fǎ. dào bù bì bó shī, yào zài yǒu bì mín wù.
官不必尊显,期于无负国法。道不必博施,要在有裨民物。
lù qǐ xū duō, fáng mǎn zé tuì. nián bù dài mù, yǒu jí biàn cí.
禄岂须多,防满则退。年不待暮,有疾便辞。
tiān fēi sī fù yī rén, tuō yǐ zhòng pín zhě zhī mìng tiān fēi sī guì yī rén, tuō yǐ zhòng jiàn zhě zhī shēn.
天非私富一人,托以众贫者之命;天非私贵一人,托以众贱者之身。
zài shì yī rì yào zuò yī rì hǎo rén, wèi guān yī rì yào xíng yī rì hǎo shì.
在世一日要做一日好人,为官一日要行一日好事。
pín jiàn rén zhì fēng mù yǔ, wàn kǔ qiān xīn, zì jiā xuè hàn zì jiā xiāo shòu, tiān zhī jiàn chá yóu shù fù guì rén yī shuì shí zū, dān jué shòu lù, wàn mín xuè hàn yī rén xiāo shòu, tiān zhī dū zé gèng yán.
贫贱人栉风沐雨,万苦千辛,自家血汗自家消受,天之鉴察犹恕;富贵人衣税食租,担爵受禄,万民血汗一人消受,天之督责更严。
píng rì chéng yǐ zhì mín ér mín xìn zhī, zé fán yǒu shì yú mín, wú bù yīng yǐ píng rì chéng yǐ shì tiān ér tiān xìn zhī, zé fán yǒu dǎo yú tiān, wú bù yīng yǐ.
平日诚以治民而民信之,则凡有事于民,无不应矣;平日诚以事天而天信之,则凡有祷于天,无不应矣。
píng mín kěn zhǒng dé shī huì, biàn shì wú wèi dǐ qīng xiàng shì fū tú tān quán xī chǒng, jìng chéng yǒu jué dǐ qǐ ér.
平民肯种德施惠,便是无位底卿相;士夫徒贪权希宠,竟成有爵底乞儿。
wú gōng ér shí, què shǔ shì yǐ sì hài ér shí, hǔ láng shì yǐ.
无功而食,雀鼠是已;肆害而食,虎狼是已。
wú jīn qīng ér ào zhuó, wú shèn dà ér hū xiǎo, wú qín shǐ ér dài zhōng.
毋矜清而傲浊,毋慎大而忽小,毋勤始而怠终。
qín néng bǔ zhuō, jiǎn yǐ yǎng lián.
勤能补拙,俭以养廉。
jū guān lián, rén yǐ wéi bǎi xìng shòu fú, yǔ yǐ wéi yáng fú yú zǐ sūn zhě bù qiǎn yě, céng jiàn yǒu yuē jǐ yù mín zhě hòu dài bù chāng dà yé?! jū guān zhuó, rén yǐ wéi bǎi xìng shòu hài, yǔ yǐ wéi yí hài yú zǐ sūn zhě bù qiǎn yě, céng jiàn yǒu jí zhòng féi jiā zhě lì shì dé jiǔ cháng yé?!
居官廉,人以为百姓受福,予以为钖福于子孙者不浅也,曾见有约己裕民者后代不昌大耶?!居官浊,人以为百姓受害,予以为贻害于子孙者不浅也,曾见有瘠众肥家者历世得久长耶?!
yǐ lín gāo ān lè lǎn sǎn xīn zuò guān, wèi yǒu bù huāng dài zhě yǐ zài jiā zhì shēng yíng chǎn xīn zuò guān, wèi yǒu bù tān bǐ zhě.
以林皋安乐懒散心做官,未有不荒怠者;以在家治生营产心做官,未有不贪鄙者。
niàn niàn yòng zhī mín shēng, zé wèi jí shì niàn niàn yòng zhī tào shù, zé wèi sú lì niàn niàn yòng zhī shēn jiā. zé wèi zéi chén.
念念用之民生,则为吉士;念念用之套数,则为俗吏;念念用之身家。则为贼臣。
gǔ zhī cóng shì zhě yǎng rén, jīn zhī cóng shì zhě yǎng jǐ.
古之从仕者养人,今之从仕者养己。
gǔ zhī jū guān yě, zài xià mín shēn shàng zuò gōng fu jīn zhī jū guān yě, zài shàng guān yǎn dǐ zuò gōng fu.
古之居官也,在下民身上做工夫;今之居官也,在上官眼底做工夫。
zài jiā zhě bù zhī yǒu guān, fāng néng shǒu fèn zài guān zhě bù zhī yǒu jiā, fāng néng jǐn fēn.
在家者不知有官,方能守分;在官者不知有家,方能尽分。
jūn zǐ dāng guān rèn zhí, bù jì nán yì, ér zhì zài jì rén, gù dòng zhé chéng gōng xiǎo rén gǒu lù yíng sī, zhǐ rèn biàn ān, ér yì zài lì jǐ, gù dòng duō bài shì.
君子当官任职,不计难易,而志在济人,故动辄成功;小人苟禄营私,只任便安,而意在利己,故动多败事。
zhí yè shì dāng rán dǐ, měi rì zuò tā bù jìn, mò yào rèn zuò jiǎ. quán shì shì ǒu rán dǐ, yǒu rì hái tā zhǔ zhě, mò yào rèn zuò zhēn.
职业是当然底,每日做他不尽,莫要认作假。权势是偶然底,有日还他主者,莫要认作真。
yī qiē rén wèi è, yóu kě yán yě, wéi dú shū rén bù kě wèi è dú shū rén wéi è, gèng wú jiào huà zhī rén yǐ! yī qiē rén fàn fǎ, yóu kě yán yě, wéi zuò guān rén bù kě fàn fǎ zuò guān rén fàn fǎ, gèng wú jìn zhì zhī rén yǐ!
一切人为恶,犹可言也,惟读书人不可为恶;读书人为恶,更无教化之人矣!一切人犯法,犹可言也,惟做官人不可犯法;做官人犯法,更无禁治之人矣!
shì dài fū jì rén lì wù, yí jū qí shí, bù yí jū qí míng, jū qí míng zé dé sǔn. shì dài fū yōu guó wèi mín, dāng yǒu qí xīn, bù dàng yǒu qí yǔ, yǒu qí yǔ zé huǐ lái.
士大夫济人利物,宜居其实,不宜居其名,居其名则德损。士大夫忧国为民,当有其心,不当有其语,有其语则毁来。
yǐ chǔ nǚ zhī zì ài zhě ài shēn, yǐ yán fù zhī jiào zǐ zhě jiào shì.
以处女之自爱者爱身,以严父之教子者教士。
zhí fǎ rú shān, shǒu shēn rú yù, ài mín rú zǐ, qù dù rú chóu.
执法如山,守身如玉,爱民如子,去蠹如仇。
xiàn yī wú gū, yǔ cāo dāo shā rén zhě hé bié? shì yī dà duì, yǔ zòng hǔ shāng rén zhě wú shū!
陷一无辜,与操刀杀人者何别?释一大憝,与纵虎伤人者无殊!
zhēn máng lá shǒu, cí jí shāng zú, jǔ tǐ tòng chǔ xíng cǎn bǎi bèi yú cǐ, kě yǐ xǐ nù shī zhī hū? hǔ bào zài qián, kēng jǐng zài hòu, bǎi bān hū háo yù àn hé yì yú cǐ, kě shǐ wú gū zuò zhī hū?
针芒剌手,茨棘伤足,举体痛楚;刑惨百倍于此,可以喜怒施之乎?虎豹在前,坑阱在后,百般呼号;狱犴何异于此,可使无辜坐之乎?
guān suī zhì zūn, jué bù kě yǐ rén zhī shēng mìng, zuǒ jǐ zhī xǐ nù. guān suī zhì bēi, jué bù kě yǐ jǐ zhī míng jié, zuǒ rén zhī xǐ nù.
官虽至尊,决不可以人之生命,佐己之喜怒。官虽至卑,决不可以己之名节,佐人之喜怒。
tīng duàn zhī guān, chéng xīn bì bù kě yǒu rèn shì zhī guān, chéng suàn bì bù kě wú.
听断之官,成心必不可有;任事之官,成算必不可无。
wú guān jǐn yào zhī piào, gài bù biāo pàn, zé lì xū wú quán. bù xiāng jiāo shè zhī rén, gài bù wǎng lái, zé guān fáng zì mì.
无关紧要之票,概不标判,则吏胥无权。不相交涉之人,概不往来,则关防自密。
wú gū qiān lěi nán kān, fēi jǐn yào, zhī xū liǎng zào duì zhì, bǎo quán duō shǎo shēn jiā. yí àn zhuǎn yí shén dà, wú què jù, biàn dāng mò jiǎn cóng kuān, xiū yǎng jǐ rén xìng mìng.
无辜牵累难堪,非紧要,祗须两造对质,保全多少身家。疑案转移甚大,无确据,便当末减从宽,休养几人性命。
dāi zi zhī huàn, shēn yú làng zǐ, yǐ qí zhōng wú zhuǎn zhì. hūn guān zhī hài, shèn yú tān guān, yǐ qí láng jí jí rén.
呆子之患,深于浪子,以其终无转智。昏官之害,甚于贪官,以其狼籍及人。
guān kěn zhuó yì yī fēn, mín shòu shí fēn zhī huì. shàng néng chī kǔ yì diǎn, mín zhān wàn diǎn zhī ēn.
官肯着意一分,民受十分之惠。上能吃苦一点,民沾万点之恩。
lǐ fán zé nán xíng, zú chéng fèi gé zhī shū. fǎ fán zé yì fàn, gèng qí miè liè zhī huò.
礼繁则难行,卒成废阁之书。法繁则易犯,更其灭裂之祸。
shàn qǐ dí rén xīn zhě, dāng yīn qí suǒ míng ér jiàn tōng zhī, wú qiáng kāi qí suǒ bì. shàn yí yì fēng sú zhě, dāng yīn qí suǒ yì ér jiàn fǎn zhī, wú qiáng jiǎo qí suǒ nán.
善启迪人心者,当因其所明而渐通之,毋强开其所闭。善移易风俗者,当因其所易而渐反之,毋强矫其所难。
fēi shén bù biàn yú mín, qiě mò wàng gèng fēi dà yǒu yì yú mín, zé mò qīng jǔ.
非甚不便于民,且莫妄更;非大有益于民,则莫轻举。
qíng yǒu kě tōng, jiù yǒu zhě bù bì guò cái yì, miǎn shēng guǎ ēn zhī yuàn shì zài dé yǐ, jiù wú zhě bù bì wàng zēng shè, miǎn kāi duō shì zhī mén.
情有可通,旧有者不必过裁抑,免生寡恩之怨;事在得已,旧无者不必妄增设,免开多事之门。
wèi qián rén zhě, wú gān yù jiáo qíng, lì yī qiè bù kě cháng zhī fǎ, yǐ nán hòu rén. wèi hòu rén zhě, wú jīn néng lù jī, wèi yī zhāo jí gǎi gé zhī zhèng, yǐ bào qián rén.
为前人者,无干誉矫情,立一切不可常之法,以难后人。为后人者,无矜能露迹,为一朝即改革之政,以暴前人。
shì zài dāng yīn, bù wéi hòu rén kāi wú gù zhī duān shì zài dāng gé, wú shǐ hòu rén zhǎng bù jiù zhī huò.
事在当因,不为后人开无故之端;事在当革,毋使后人长不救之祸。
lì zài yī shēn wù móu yě, lì zài tiān xià zhě móu zhī lì zài yī shí wù móu yě, lì zài wàn shì zhě móu zhī.
利在一身勿谋也,利在天下者谋之;利在一时勿谋也,利在万世者谋之。
mò wèi yīng ér zhī tài ér yǒu dà rén zhī qì, mò wèi yī shēn zhī móu ér yǒu tiān xià zhī zhì, mò wèi zhōng shēn zhī jì ér yǒu hòu shì zhī lǜ.
莫为婴儿之态而有大人之器,莫为一身之谋而有天下之志,莫为终身之计而有后世之虑。
yòng sān dài yǐ qián jiàn shí, ér bù shī zhī yū jiù sān dài yǐ hòu jiā shù, ér bù lín yú sú.
用三代以前见识,而不失之迂;就三代以后家数,而不邻于俗。
dà zhì xīng bāng, bù guò jí zhòng sī dà yú wù guó, zhǐ wèi hǎo zì yòng.
大智兴邦,不过集众思;大愚误国,只为好自用。
wú jué yì gāo, wú zhì yì xià wú guān yì dà, wú xīn yì xiǎo wú lù yì hòu, wú shī yì bó.
吾爵益高,吾志益下;吾官益大,吾心益小;吾禄益厚,吾施益博。
ān mín zhě hé? wú qiú yú mín, zé mín ān yǐ. chá lì zhě hé? wú qiú yú lì, zé lì chá yǐ.
安民者何?无求于民,则民安矣。察吏者何?无求于吏,则吏察矣。
bù kě jiǎ gōng fǎ yǐ bào sī chóu, bù kě jiǎ gōng fǎ yǐ bào sī dé.
不可假公法以报私仇,不可假公法以报私德。
tiān dé zhǐ shì gè wú wǒ, wáng dào zhǐ shì gè ài rén.
天德只是个无我,王道只是个爱人。
wéi yǒu zhǔ, zé tiān dì wàn wù zì wǒ ér lì bì wú sī, sī shàng xià sì páng xián dé qí píng.
惟有主,则天地万物自我而立;必无私,斯上下四旁咸得其平。
zhì dào zhī yào zài zhī rén, jūn dé zhī yào zài tǐ rén, yù chén zhī yào zài tuī chéng, yòng rén zhī yào zài zé yán, lǐ cái zhī yào zài jīng zhì, zú yòng zhī yào zài báo liǎn, chú kòu zhī yào zài ān mín.
治道之要在知人,君德之要在体仁,御臣之要在推诚,用人之要在择言,理财之要在经制,足用之要在薄敛,除寇之要在安民。
wèi yòng bīng shí, quán yào xū xīn yòng rén jì yòng bīng shí, quán yào shí xīn huó rén.
未用兵时,全要虚心用人;既用兵时,全要实心活人。
tiān xià bù kě yī rì wú jūn, gù yí qí fēi tāng wǔ míng chén dào yě, bù rán, zé luàn chén jiē zhǒng ér nán wéi jūn. tiān xià bù kě yī rì wú mín, gù kǒng mèng shì tāng wǔ míng jūn dào yě, bù rán, zé bào jūn jiē zhǒng ér nán wéi mín.
天下不可一日无君,故夷齐非汤武明臣道也,不然,则乱臣接踵而难为君。天下不可一日无民,故孔孟是汤武明君道也,不然,则暴君接踵而难为民。
miào táng zhī shàng, yǐ yǎng zhèng qì wèi xiān hǎi yǔ zhī nèi, yǐ yǎng yuán qì wèi běn.
庙堂之上,以养正气为先;海宇之内,以养元气为本。
zhèng lìng zhī suǒ zhòng zhě rén cái, guó jiā zhī suǒ zhòng zhě yuán qì.
政令之所重者人才,国家之所重者元气。