xìng fēn bù kě shǐ bù zú, gù qí qǔ shù yě yí duō. yuē qióng lǐ, yuē jìn xìng, yuē dá tiān, yuē rù shén, yuē zhì guǎng dà jí gāo míng. qíng yù bù kě shǐ yǒu yú, gù qí qǔ shù yě yí shǎo, yuē jǐn yán, yuē shèn xíng, yuē yuē jǐ, yuē qīng xīn, yuē jié yǐn shí guǎ shì yù.
性分不可使不足,故其取数也宜多。曰穷理,曰尽性,曰达天,曰入神,曰致广大、极高明。情欲不可使有余,故其取数也宜少,曰谨言,曰慎行,曰约己,曰清心,曰节饮食、寡嗜欲。
dà qí xīn, róng tiān xià zhī wù xū qí xīn, shòu tiān xià zhī shàn píng qí xīn, lùn tiān xià zhī shì qián qí xīn, guān tiān xià zhī lǐ dìng qí xīn, yìng tiān xià zhī biàn.
大其心,容天下之物;虚其心,受天下之善;平其心,论天下之事;潜其心,观天下之理;定其心,应天下之变。
qīng míng yǐ yǎng wú zhī shén, zhàn yī yǐ yǎng wú zhī lǜ, shěn jǐng yǐ yǎng wú zhī shí, gāng dà yǐ yǎng wú zhī zhì, guǒ duàn yǐ yǎng wú zhī cái, níng zhòng yǐ yǎng wú zhī qì, kuān yù yǐ yǎng wú zhī liàng, yán léng yǐ yǎng wú zhī cāo.
清明以养吾之神,湛一以养吾之虑,沈警以养吾之识,刚大以养吾之志,果断以养吾之才,凝重以养吾之气,宽裕以养吾之量,严棱以养吾之操。
zì jiā yǒu hǎo chù, yào yǎn cáng jǐ fēn, zhè shì hán yù yǐ yǎng shēn. bié rén bù hǎo chù, yào yǎn cáng jǐ fēn, zhè shì hún hòu yǐ yǎng tiān.
自家有好处,要掩藏几分,这是涵育以养深。别人不好处,要掩藏几分,这是浑厚以养天。
yǐ xū yǎng xīn, yǐ dé yǎng shēn, yǐ rén yǎng tiān xià wàn wù, yǐ dào yǎng tiān xià wàn shì.
以虚养心,以德养身,以仁养天下万物,以道养天下万世。
hán yǎng chōng xū, biàn shì shēn shì xué wèn. shěng chú fán nǎo, hé děng xīn xìng ān hé!
涵养冲虚,便是身世学问。省除烦恼,何等心性安和!
yán zi sì wù, yào shōu rù lái xián cún gōng fū, zhì wài yǐ yǎng zhōng yě. mèng zǐ sì duān, yào kuò chōng qù gé zhì gōng fū, tuī jìn yǐ jì yuǎn yě.
颜子四勿,要收入来;闲存工夫,制外以养中也。孟子四端,要扩充去;格致工夫,推近以暨远也。
xǐ nù āi yuè ér yuē wèi fā, shì cóng rén xīn zhí sù dào xīn, yào tā cún yǎng. wèi fā ér yuē xǐ nù āi yuè, shì cóng dào xīn zhǐ chū rén xīn, yào tā xǐng chá.
喜怒哀乐而曰未发,是从人心直溯道心,要他存养。未发而曰喜怒哀乐,是从道心指出人心,要他省察。
cún yǎng yí chōng cuì, jìn chūn wēn xǐng chá yí jǐn yán, jìn qiū sù.
存养宜冲粹,近春温;省察宜谨严,近秋肃。
jiù xìng qíng shàng lǐ huì, zé yuē hán yǎng. jiù niàn lǜ shàng tí sī, zé yuē xǐng chá. jiù qì zhì shàng xiāo róng, zé yuē kè zhì.
就性情上理会,则曰涵养。就念虑上提撕,则曰省察。就气质上销镕,则曰克治。
yī dòng yú yù, yù mí zé hūn. yī rèn hū qì, qì piān zé lì.
一动于欲,欲迷则昏。一任乎气,气偏则戾。
rén xīn rú gǔ zhǒng, mǎn qiāng dōu shì shēng yì, wù yù gù zhī ér zhì yǐ, rán ér shēng yì wèi cháng bù zài yě, shū zhī ér yǐ ěr. rén xīn rú míng jìng, quán tǐ hún shì guāng míng, xí rǎn xūn zhī ér àn yǐ, rán ér míng tǐ wèi cháng bù cún yě, shì zhī ér yǐ ěr.
人心如谷种,满腔都是生意,物欲锢之而滞矣,然而生意未尝不在也,疏之而已耳。人心如明镜,全体浑是光明,习染熏之而暗矣,然而明体未尝不存也,拭之而已耳。
guǒ jué rén shì máng, xīn zhōng cháng yǒu yú xián. yīn xún rén shì xián, rén zhōng cháng yǒu yú máng.
果决人似忙,心中常有余闲。因循人似闲,人中常有余忙。
guǎ yù gù jìng, yǒu zhǔ zé xū.
寡欲故静,有主则虚。
wú yù zhī wèi shèng, guǎ yù zhī wèi xián, duō yù zhī wèi fán, xùn yù zhī wèi kuáng.
无欲之谓圣,寡欲之谓贤,多欲之谓凡,徇欲之谓狂。
rén zhī xīn xiōng, duō yù zé zhǎi, guǎ yù zé kuān. rén zhī xīn jìng, duō yù zé máng, guǎ yù zé xián. rén zhī xīn shù, duō yù zé xiǎn, guǎ yù zé píng. rén zhī xīn shì, duō yù zé yōu, guǎ yù zé lè. rén zhī xīn qì, duō yù zé něi, guǎ yù zé gāng.
人之心胸,多欲则窄,寡欲则宽。人之心境,多欲则忙,寡欲则闲。人之心术,多欲则险,寡欲则平。人之心事,多欲则忧,寡欲则乐。人之心气,多欲则馁,寡欲则刚。
yí jìng mò, yí cóng róng, yí jǐn yán, yí jiǎn yuē sì zhě, qiè jǐ liáng zhēn. jì duō yù, jì wàng dòng, jì zuò chí, jì páng wù sì zhě, qiè jǐ dà bìng.
宜静默,宜从容,宜谨严,宜俭约;四者,切己良箴。忌多欲,忌妄动,忌坐驰,忌旁骛;四者,切己大病。
cháng cāo cháng cún, dé yī" héng" zì jué. wù wàng wù zhù, dé yī" jiàn" zì jué.
常操常存,得一“恒”字诀。勿忘勿助,得一“渐”字诀。
jìng shǒu cǐ xīn, zé xīn dìng liǎn yì qí qì, zé qì píng.
敬守此心,则心定;敛抑其气,则气平。
rén xìng zhōng bù céng quē yī wù, rén xìng shàng bù kě tiān yī wù.
人性中不曾缺一物,人性上不可添一物。
jūn zǐ zhī xīn bù shèng qí xiǎo, ér qì liàng hán gài yī shì. xiǎo rén zhī xīn bù shèng qí dà, ér zhì yì jū shǒu yī yú.
君子之心不胜其小,而气量涵盖一世。小人之心不胜其大,而志意拘守一隅。
nù shì měng hǔ, yù shì shēn yuān.
怒是猛虎,欲是深渊。
fèn rú huǒ, bù è zé liáo yuán yù rú shuǐ, bù è zé tāo tiān.
忿如火,不遏则燎原;欲如水,不遏则滔天。
chéng fèn rú cuī shān, zhì yù rú tián hè chéng fèn rú jiù huǒ, zhì yù rú fáng shuǐ.
惩忿如摧山,窒欲如填壑;惩忿如救火,窒欲如防水。
xīn yī mó hu, wàn shì bù kě shōu shí. xīn yī shū hū, wàn shì bù rù ěr mù. xīn yī zhí zhuó, wàn shì bù dé zì rán.
心一模糊,万事不可收拾。心一疏忽,万事不入耳目。心一执着,万事不得自然。
yī niàn shū hū, shì cuò qǐ tóu. yī niàn jué liè, shì cuò dào dǐ.
一念疏忽,是错起头。一念决烈,是错到底。
gǔ zhī xué zhě, zài xīn dì shàng zuò gōng fu, gù fā zhī róng mào, zé wèi shèng dé zhī fú. jīn zhī xué zhě, zài róng mào shàng zuò gōng fu, gù fǎn zhī yú xīn, zé wèi shí dé zhī bìng.
古之学者,在心地上做功夫,故发之容貌,则为盛德之符。今之学者,在容貌上做功夫,故反之于心,则为实德之病。
zhǐ shì xīn bù fàng sì, biàn wú guò chà. zhǐ shì xīn bù dài hū, biàn wú yì zhì.
只是心不放肆,便无过差。只是心不怠忽,便无逸志。
chù nì jìng xīn, xū yòng kāi tuò fǎ. chù shùn jìng xīn, yào yòng shōu liǎn fǎ.
处逆境心,须用开拓法。处顺境心,要用收敛法。
shì lù fēng shuāng, wú rén liàn xīn zhī jìng yě. shì qíng lěng nuǎn, wú rén rěn xìng zhī dì yě. shì shì diān dǎo, wú rén xiū xíng zhī zī yě.
世路风霜,吾人炼心之境也。世情冷暖,吾人忍性之地也。世事颠倒,吾人修行之资也。
qīng tiān bái rì de jié yì, zì àn shì wū lòu zhōng péi lái. xuán qián zhuǎn kūn de jīng lún, zì lín shēn lǚ bó chù dé lì.
青天白日的节义,自暗室屋漏中培来。旋乾转坤的经纶,自临深履薄处得力。
míng yù zì qū rǔ zhōng zhāng, dé liàng zì yǐn rěn zhōng dà.
名誉自屈辱中彰,德量自隐忍中大。
qiān tuì shì bǎo shēn dì yī fǎ, ān xiáng shì chǔ shì dì yī fǎ, hán róng shì dài rén dì yī fǎ, tián dàn shì yǎng xīn dì yī fǎ.
谦退是保身第一法,安详是处事第一法,涵容是待人第一法,恬淡是养心第一法。
xǐ lái shí yī jiǎn diǎn, nù lái shí yī jiǎn diǎn, dài duò shí yī jiǎn diǎn, fàng sì shí yī jiǎn diǎn.
喜来时一检点,怒来时一检点,怠惰时一检点,放肆时一检点。
zì chǔ chāo rán, chù rén ǎi rán. wú shì chéng rán, yǒu shì zhǎn rán. dé yì dàn rán, shī yì tài rán.
自处超然,处人蔼然。无事澄然,有事斩然。得意淡然,失意泰然。
jìng néng zhì dòng, shěn néng zhì fú. kuān néng zhì biǎn, huǎn néng zhì jí.
静能制动,沈能制浮。宽能制褊,缓能制急。
tiān dì jiān zhēn zī wèi, wéi jìng zhě néng cháng dé chū. tiān dì jiān tiān jī kuò, wéi jìng zhě néng kàn de tòu.
天地间真滋味,惟静者能尝得出。天地间天机括,惟静者能看得透。
yǒu cái ér xìng huǎn, dìng shǔ dà cái. yǒu zhì ér qì hé, sī wèi dà zhì.
有才而性缓,定属大才。有智而气和,斯为大智。
qì jì shèng, xīn jì mǎn, cái jì lù.
气忌盛,心忌满,才忌露。
yǒu zuò yòng zhě, qì yǔ dìng shì bù fán. yǒu zhì huì zhě, cái qíng jué rán bù lù.
有作用者,器宇定是不凡。有智慧者,才情决然不露。
yì cū xìng zào, yī shì wú chéng. xīn píng qì hé, qiān xiáng pián jí.
意粗性躁,一事无成。心平气和,千祥骈集。
shì sú fán nǎo chù, yào nài dé xià. shì shì fēn rǎo chù, yào xián dé xià. xiōng huái qiān chán chù, yào gē dé xià. jìng dì nóng yàn chù, yào dàn dé xià. yì qì fèn nù chù, yào jiàng dé xià.
世俗烦恼处,要耐得下。世事纷扰处,要闲得下。胸怀牵缠处,要割得下。境地浓艳处,要淡得下。意气忿怒处,要降得下。
yǐ hé qì yíng rén, zé guāi lì miè. yǐ zhèng qì jiē wù, zé yāo qì miè. yǐ hào qì lín shì, zé yí wèi shì. yǐ jìng qì yǎng shēn, zé mèng mèi tián.
以和气迎人,则乖沴灭。以正气接物,则妖气灭。以浩气临事,则疑畏释。以静气养身,则梦寐恬。
guān cāo cún zài lì hài shí, guān jīng lì zài jī pí shí. guān dù liàng zài xǐ nù shí, guān zhèn dìng zài zhèn jīng shí.
观操存在利害时,观精力在饥疲时。观度量在喜怒时,观镇定在震惊时。
dà shì nán shì kàn dān dāng, nì jìng shùn jìng kàn jīn dù. lín xǐ lín nù kàn hán yǎng, qún xíng qún zhǐ kàn shí jiàn.
大事难事看担当,逆境顺境看襟度。临喜临怒看涵养,群行群止看识见。
qīng dāng jiǎo zhī yǐ zhòng, fú dāng jiǎo zhī yǐ shí, biǎn dāng jiǎo zhī yǐ kuān, zhí dāng jiǎo zhī yǐ yuán, ào dāng jiǎo zhī yǐ qiān, sì dāng jiǎo zhī yǐ jǐn, shē dāng jiǎo zhī yǐ jiǎn, rěn dāng jiǎo zhī yǐ cí, tān dāng jiǎo zhī yǐ lián, sī dāng jiǎo zhī yǐ gōng, fàng yán dāng jiǎo zhī yǐ jiān mò, hào dòng dāng jiǎo zhī yǐ zhèn jìng, cū shuài dāng jiǎo zhī yǐ xì mì, zào jí dāng jiǎo zhī yǐ hé huǎn, dài suí dāng jiǎo zhī yǐ jīng qín, gāng bào dāng jiǎo zhī yǐ wēn róu, qiǎn lù dāng jiǎo zhī yǐ shěn qián, xī kè dāng jiǎo zhī yǐ hún hòu.
轻当矫之以重,浮当矫之以实,褊当矫之以宽,执当矫之以圆,傲当矫之以谦,肆当矫之以谨,奢当矫之以俭,忍当矫之以慈,贪当矫之以廉,私当矫之以公,放言当矫之以缄默,好动当矫之以镇静,粗率当矫之以细密,躁急当矫之以和缓,怠隋当矫之以精勤,刚暴当矫之以温柔,浅露当矫之以沈潜,溪刻当矫之以浑厚。