rén zhǔ zhī huàn zài yú xìn rén, xìn rén, zé zhì yú rén. rén chén zhī yú qí jūn, fēi yǒu gǔ ròu zhī qīn yě, fù yú shì ér bù dé bù shì yě. gù wèi rén chén zhě, kuī chān qí jūn xīn yě, wú xū yú zhī xiū, ér rén zhǔ dài ào chù shàng, cǐ shì suǒ yǐ yǒu jié jūn shā zhǔ yě. wèi rén zhǔ ér dà xìn qí zi, zé jiān chén dé chéng yú zi yǐ chéng qí sī, gù lǐ duì chuán zhào wáng ér è zhǔ fù. wèi rén zhǔ ér dà xìn qí qī, zé jiān chén dé chéng yú qī yǐ chéng qí sī, gù yōu shī chuán lì jī shā shēn shēng ér lì xī qí. fū yǐ qī zhī jìn yǔ zi zhī qīn ér yóu bù kě xìn, zé qí yú wú kě xìn zhě yǐ.
人主之患在於信人，信人，則制於人。人臣之於其君，非有骨肉之親也，縛於勢而不得不事也。故為人臣者，窺覘其君心也，無須臾之休，而人主怠傲處上，此世所以有劫君殺主也。為人主而大信其子，則奸臣得乘於子以成其私，故李兌傳趙王而餓主父。為人主而大信其妻，則奸臣得乘於妻以成其私，故優施傳麗姬殺申生而立奚齊。夫以妻之近與子之親而猶不可信，則其餘無可信者矣。

qiě wàn chéng zhī zhǔ, qiān shèng zhī jūn, hòu fēi fū rén shì zi wèi tài zǐ zhě, huò yǒu yù qí jūn zhī zǎo sǐ zhě. hé yǐ zhī qí rán, fū qī zhě, fēi yǒu gǔ ròu zhī ēn yě, ài zé qīn, bù ài zé shū. yǔ yuē:" qí mǔ hǎo zhě qí zi bào." rán zé qí wèi zhī fǎn yě, qí mǔ è zhě qí zi shì. zhàng fū nián wǔ shí ér hào sè wèi jiě yě, fù rén nián sān shí ér měi sè shuāi yǐ. yǐ shuāi měi zhī fù rén shì hào sè zhī zhàng fū, zé shēn jiàn shū jiàn, ér zi yí bù wèi hòu, cǐ hòu fēi fū rén zhī suǒ yǐ jì qí jūn zhī sǐ zhě yě. wéi mǔ wèi hòu ér zi wèi zhǔ, zé lìng wú bù xíng, jìn wú bù zhǐ, nán nǚ zhī lè bù jiǎn yú xiān jūn, ér shàn wàn chéng bù yí, cǐ zhèn dú è mèi zhī suǒ yǐ yòng yě. gù táo zuǒ chūn qiū yuē:" rén zhǔ zhè jí sǐ zhě bù néng chù bàn.", rén zhǔ fú zhī, zé luàn duō zī. gù yuē: lì jūn sǐ zhě zhòng, zé rén zhǔ wēi. gù wáng liáng ài mǎ, yuè wáng gōu jiàn ài rén, wèi zhàn yǔ chí. yī shàn shǔn rén zhī shāng, hán rén zhī xuè, fēi gǔ ròu zhī qīn yě, lì suǒ jiā yě. gù yǔ rén chéng yú, zé yù rén zhī fù guì jiàng rén chéng guān, zé yù rén zhī yāo sǐ yě. fēi yú rén rén ér jiàng rén zéi yě, rén bù guì, zé yú bù shòu rén bù sǐ, zé guān bù mǎi. qíng fēi zēng rén yě, lì zài rén zhī sǐ yě, gù hòu fēi fū rén tài zǐ zhī dǎng chéng ér yù jūn zhī sǐ yě, jūn bù sǐ, zé shì bù zhòng. qíng fēi zēng jūn yě, lì zài jūn zhī sǐ yě. gù rén zhǔ bù kě yǐ bù jiā xīn yú lì jǐ sǐ zhě. gù rì yuè yūn wéi yú wài, qí zéi zài nèi, bèi qí suǒ zēng, huò zài suǒ ài. shì gù míng wáng bù jǔ bù cān zhī shì, bù shí fēi cháng zhī shí yuǎn tīng ér jìn shì, yǐ shěn nèi wài zhī shī, shěng tóng yì zhī yán yǐ zhī péng dǎng zhī fēn, ǒu cān wǔ zhī yàn yǐ zé chén yán zhī shí zhí hòu yǐ yīng qián, àn fǎ yǐ zhì zhòng, zhòng duān yǐ cān guān. shì wú xìng shǎng, wú yú xíng, shā bì dāng, zuì bù shè, zé jiān xié wú suǒ róng qí sī.
且萬乘之主，千乘之君，后妃夫人、適子為太子者，或有欲其君之蚤死者。何以知其然，夫妻者，非有骨肉之恩也，愛則親，不愛則疏。語曰："其母好者其子抱。"然則其為之反也，其母惡者其子釋。丈夫年五十而好色未解也，婦人年三十而美色衰矣。以衰美之婦人事好色之丈夫，則身見疏賤，而子疑不為後，此后妃夫人之所以冀其君之死者也。唯母為後而子為主，則令無不行，禁無不止，男女之樂不減於先君，而擅萬乘不疑，此鴆毒扼昧之所以用也。故《桃左春秋》曰："人主這疾死者不能處半。"，人主弗知，則亂多資。故曰：利君死者眾，則人主危。故王良愛馬，越王勾踐愛人，為戰與馳。醫善吮人之傷，含人之血，非骨肉之親也，利所加也。故與人成輿，則欲人之富貴；匠人成棺，則欲人之夭死也。非輿人仁而匠人賊也，人不貴，則輿不售；人不死，則棺不買。情非憎人也，利在人之死也，故后妃、夫人太子之黨成而欲君之死也，君不死，則勢不重。情非憎君也，利在君之死也。故人主不可以不加心於利己死者。故日月暈圍於外，其賊在內，備其所憎，禍在所愛。是故明王不舉不參之事，不食非常之食；遠聽而近視，以審內外之失，省同異之言以知朋黨之分，偶參伍之驗以責陳言之實；執後以應前，按法以治眾，眾端以參觀。士無幸賞，無逾行，殺必當，罪不赦，則奸邪無所容其私。

yáo yì duō zé mín kǔ, mín kǔ zé quán shì qǐ, quán shì qǐ zé fù chú zhòng, fù chú zhòng zé guì rén fù. kǔ mín yǐ fù guì rén, qǐ shì yǐ jí rén chén, fēi tiān xià zhǎng lì yě. gù yuē: yáo yì shǎo zé mín ān, mín ān zé xià wú zhòng quán, xià wú zhòng quán zé quán shì miè, quán shì miè zé dé zài shàng yǐ. jīn fū shuǐ zhī shèng huǒ yì míng yǐ, rán ér fǔ qín jiān zhī, shuǐ jiān fèi jié jǐn qí shàng, ér huǒ dé chì shèng fén qí xià, shuǐ shī qí suǒ yǐ shèng zhě yǐ. jīn fū zhì zhī jìn jiān yòu míng yú cǐ, rán fǎ shǒu zhī chén wèi fǔ qín zhī xíng, zé fǎ dú míng yú xiōng zhōng, ér yǐ shī qí suǒ yǐ jìn jiān zhě yǐ. shàng gǔ zhī chuán yán, chūn qiū suǒ jì, fàn fǎ wèi nì yǐ chéng dà jiān zhě, wèi cháng bù cóng zūn guì zhī chén yě. rán ér fǎ lìng zhī suǒ yǐ bèi, xíng fá zhī suǒ yǐ zhū, cháng yú bēi fù, shì yǐ qí mín jué wàng, wú suǒ gào sù. dà chén bǐ zhōu, bì shàng wèi yī, yīn xiāng shàn ér yáng xiāng è, yǐ shì wú sī, xiāng wèi ěr mù, yǐ hòu zhǔ xì, rén zhǔ yǎn bì, wú dào dé wén, yǒu zhǔ míng ér wú shí, chén zhuān fǎ ér xíng zhī, zhōu tiān zǐ shì yě. piān jiè qí quán shì, zé shàng xià yì wèi yǐ, cǐ yán rén chén zhī bù kě jiè quán shì.
徭役多則民苦，民苦則權勢起，權勢起則復除重，復除重則貴人富。苦民以富貴人，起勢以藉人臣，非天下長利也。故曰：徭役少則民安，民安則下無重權，下無重權則權勢滅，權勢滅則德在上矣。今夫水之勝火亦明矣，然而釜鬵間之，水煎沸竭盡其上，而火得熾盛焚其下，水失其所以勝者矣。今夫治之禁奸又明於此，然法守之臣為釜鬵之行，則法獨明於胸中，而已失其所以禁奸者矣。上古之傳言，《春秋》所記，犯法為逆以成大奸者，未嘗不從尊貴之臣也。然而法令之所以備，刑罰之所以誅，常於卑賦，是以其民絕望，無所告訴。大臣比周，蔽上為一，陰相善而陽相惡，以示無私，相為耳目，以候主隙，人主掩蔽，無道得聞，有主名而無實，臣專法而行之，周天子是也。偏借其權勢，則上下易位矣，此言人臣之不可借權勢。