féng fèng shì zì zǐ míng, shàng dǎng lù rén yě, xǐ dù líng. qí xiān féng tíng, wèi hán shàng dǎng shǒu. qín gōng shàng dǎng, jué tài háng dào, hán bù néng shǒu, féng tíng nǎi rù shàng dǎng chéng shǒu yú zhào. zhào fēng féng tíng wèi huá yáng jūn, yǔ zhào jiāng kuò jù qín, zhàn sǐ yú zhǎng píng. zōng zú yóu shì fēn sǎn, huò liú lù, huò zài zhào. zài zhào zhě wèi guān shuài jiāng, guān shuài jiāng zi wèi dài xiāng. jí qín miè liù guó, ér féng tíng zhī hòu féng wú zé féng qù jí féng jié jiē wèi qín jiāng xiāng yān.
馮奉世字子明,上黨潞人也,徙杜陵。其先馮亭,為韓上黨守。秦攻上黨,絕太行道,韓不能守,馮亭乃入上黨城守於趙。趙封馮亭為華陽君,與趙將括距秦,戰死於長平。宗族由是分散,或留潞,或在趙。在趙者為官帥將,官帥將子為代相。及秦滅六國,而馮亭之後馮毋擇、馮去疾、馮劫皆為秦將相焉。
hàn xìng, wén dì shí féng táng xiǎn míng, jí dài xiāng zi yě. zhì wǔ dì mò, fèng shì yǐ liáng jiā zǐ xuǎn wèi láng. zhāo dì shí, yǐ gōng cì bǔ wǔ ān zhǎng. shī guān, nián sān shí yú yǐ, nǎi xué chūn qiū shè dà yì, dú bīng fǎ míng xí, qián jiāng jūn hán zēng zòu yǐ wèi jūn sī kōng lìng. běn shǐ zhōng, cóng jūn jī xiōng nú. jūn bà, fù wèi láng.
漢興,文帝時馮唐顯名,即代相子也。至武帝末,奉世以良家子選為郎。昭帝時,以功次補武安長。失官,年三十餘矣,乃學《春秋》涉大義,讀兵法明習,前將軍韓增奏以為軍司空令。本始中,從軍擊匈奴。軍罷,復為郎。
xiān shì shí, hàn shù chū shǐ xī yù, duō rǔ mìng bù chēng, huò tān wū, wèi wài guó suǒ kǔ. shì shí, wū sūn dà yǒu jī xiōng nú zhī gōng, ér xī yù zhū guó xīn jí, hàn fāng shàn yù, yù yǐ ān zhī, xuǎn kě shǐ wài guó zhě. qián jiāng jūn zēng jǔ fèng shì yǐ wèi hòu shǐ chí jié sòng dà yuān zhū guó kè. zhì yī xiū chéng, dū wèi sòng jiāng yán shā chē yǔ páng guó gòng gōng shā hàn suǒ zhì shā chē wáng wàn nián, bìng shā hàn shǐ zhě xī chōng guó. shí, xiōng nú yòu fā bīng gōng chē shī chéng, bù néng xià ér qù. shā chē qiǎn shǐ yáng yán běi dào zhū guó yǐ shǔ xiōng nú yǐ, yú shì gōng jié nán dào, yǔ shà méng pàn hàn, cóng shàn shàn yǐ xī jiē jué bù tōng. dōu hù zhèng jí xiào wèi sī mǎ yì jiē zài běi dào zhū guó jiān. fèng shì yǔ qí fù yán chāng jì, yǐ wèi bù jí jī zhī zé shā chē rì qiáng, qí shì nán zhì, bì wēi xī yù. suì yǐ jié yù gào zhū guó wáng, yīn fā qí bīng, nán běi dào hé wàn wǔ qiān rén jìn jī shā chē, gōng bá qí chéng. shā chē wáng zì shā, chuán qí shǒu yì zhǎng ān. zhū guó xī píng, wēi zhèn xī yù. fèng shì nǎi bà bīng yǐ wén. xuān dì zhào jiàn hán zēng, yuē: hè jiāng jūn suǒ jǔ dé qí rén. fèng shì suì xī zhì dà yuàn. dà yuàn wén qí zhǎn shā chē wáng, jìng zhī yì yú tā shǐ. dé qí míng mǎ xiàng lóng ér hái. shàng shén shuō, xià yì fēng fèng shì. chéng xiàng jiāng jūn jiē yuē: chūn qiū zhī yì, dài fū chū jiāng, yǒu kě yǐ ān guó jiā, zé zhuān zhī kě yě. fèng shì gōng xiào yóu zhe, yí jiā jué shì zhī shǎng. shào fǔ xiāo wàng zhī dú yǐ fèng shì fèng shǐ yǒu zhǐ, ér shàn jiǎo zhì wéi mìng, fā zhū guó bīng, suī yǒu gōng xiào, bù kě yǐ wèi hòu fǎ. jí fēng fèng shì, kāi hòu fèng shǐ zhě lì, yǐ fèng shì wèi bǐ, zhēng zhú fā bīng, yāo gōng wàn lǐ zhī wài, wèi guó jiā shēng shì yú yí dí. jiàn bù kě zhǎng, fèng shì bù yí shòu fēng. shàng shàn wàng zhī yì, yǐ fèng shì wèi guāng lù dài fū shuǐ héng dū wèi.
先是時,漢數出使西域,多辱命不稱,或貪污,為外國所苦。是時,烏孫大有擊匈奴之功,而西域諸國新輯,漢方善遇,欲以安之,選可使外國者。前將軍增舉奉世以衛候使持節送大宛諸國客。至伊脩城,都尉宋將言莎車與旁國共攻殺漢所置莎車王萬年,並殺漢使者奚充國。時,匈奴又發兵攻車師城,不能下而去。莎車遣使揚言北道諸國已屬匈奴矣,於是攻劫南道,與歃盟畔漢,從鄯善以西皆絕不通。都護鄭吉、校尉司馬意皆在北道諸國間。奉世與其副嚴昌計,以為不亟擊之則莎車日強,其勢難制,必危西域。遂以節諭告諸國王,因發其兵,南北道合萬五千人進擊莎車,攻拔其城。莎車王自殺,傳其首詣長安。諸國悉平,威振西域。奉世乃罷兵以聞。宣帝召見韓增,曰:「賀將軍所舉得其人。」奉世遂西至大苑。大苑聞其斬莎車王,敬之異於它使。得其名馬象龍而還。上甚說,下議封奉世。丞相、將軍皆曰:「《春秋》之義,大夫出疆,有可以安國家,則顓之可也。奉世功效尤著,宜加爵士之賞。」少府蕭望之獨以奉世奉使有指,而擅矯制違命,發諸國兵,雖有功效,不可以為後法。即封奉世,開後奉使者利,以奉世為比,爭逐發兵,要功萬里之外,為國家生事於夷狄。漸不可長,奉世不宜受封。上善望之議,以奉世為光祿大夫、水衡都尉。
yuán dì jí wèi, wèi zhí jīn wú. shàng jùn shǔ guó guī yì jiàng hú wàn yú rén fǎn qù. chū, zhāo dì mò, xī hé shǔ guó hú yī qiú ruò wáng yì jiāng zhòng shù qiān rén pàn, fèng shì zhé chí jié jiāng bīng zhuī jī. yòu jiāng jūn diǎn shǔ guó cháng huì hōng, fèng shì dài wèi yòu jiāng jūn diǎn shǔ guó, jiā zhū lì zhī hào. shù suì, wèi guāng lù xūn.
元帝即位,為執金吾。上郡屬國歸義降胡萬餘人反去。初,昭帝末,西河屬國胡伊酋若王亦將眾數千人畔,奉世輒持節將兵追擊。右將軍典屬國常惠薨,奉世代為右將軍典屬國,加諸吏之號。數歲,為光祿勛。
yǒng guāng èr nián qiū, lǒng xī qiāng shān jiě páng zhǒng fǎn, zhào zhào chéng xiàng wéi xuán chéng yù shǐ dài fū zhèng hóng dà sī mǎ chē qí jiāng jūn wáng jiē zuǒ jiāng jūn xǔ jiā yòu jiāng jūn fèng shì rù yì. shì shí, suì bǐ bù dēng, jīng shī gǔ shí èr bǎi yú, biān jùn sì bǎi, guān dōng wǔ bǎi. sì fāng jī jǐn, cháo tíng fāng yǐ wèi yōu, ér zāo qiāng biàn. xuán chéng děng mò rán mò yǒu duì zhě. fèng shì yuē: qiāng lǔ jìn zài jìng nèi bèi pàn, bù yǐ shí zhū, wáng yǐ wēi zhì yuǎn mán. chén yuàn shuài shī tǎo zhī. shàng wèn yòng bīng zhī shù, duì yuē: chén wén shàn yòng bīng zhě, yì bù zài xìng, liáng bù sān zài, gù shī bù jiǔ bào ér tiān zhū jí jué. wǎng zhě shù bù liào dí, ér shī zhì yú zhé shāng zài sān fā rǒng, zé kuàng rì fán fèi, wēi wǔ kuī yǐ. jīn fǎn lǔ wú lǜ sān wàn rén, fǎ dāng bèi yòng liù wàn rén. rán qiāng róng gōng máo zhī bīng ěr, qì bù xī lì, kě yòng sì wàn rén, yī yuè zú yǐ jué. chéng xiàng yù shǐ liǎng jiāng jūn jiē yǐ wèi mín fāng shōu liǎn shí, wèi kě duō fā wàn rén tún shǒu zhī, qiě zú. fèng shì yuē: bù kě. tiān xià bèi jī jǐn, shì mǎ léi hào, shǒu zhàn zhī bèi jiǔ fèi bù jiǎn, yí dí jiē yǒu qīng biān lì zhī xīn, ér qiāng shǒu nán. jīn yǐ wàn rén fēn tún shù wài, lǔ jiàn bīng shǎo, bì bù wèi jù, zhàn zé cuò bīng bìng shī, shǒu zé bǎi xìng bù jiù. rú cǐ, qiè ruò zhī xíng jiàn, qiāng rén chéng lì, zhū zhǒng bìng hé, xiāng shàn ér qǐ, chén kǒng zhōng guó zhī yì bù dé zhǐ yú sì wàn, fēi cái bì suǒ néng jiě yě. gù shǎo fā shī ér kuàng rì, yǔ yī jǔ ér jí jué, lì hài xiāng wàn yě. gù zhēng zhī, bù néng dé. yǒu zhào yì èr qiān rén.
永光二年秋,隴西羌彡姐旁種反,詔召丞相韋玄成、御史大夫鄭弘、大司馬車騎將軍王接、左將軍許嘉、右將軍奉世入議。是時,歲比不登,京師谷石二百餘,邊郡四百,關東五百。四方饑饉,朝廷方以為憂,而遭羌變。玄成等漠然莫有對者。奉世曰:「羌虜近在境內背畔,不以時誅,亡以威制遠蠻。臣願帥師討之。」上問用兵之數,對曰:「臣聞善用兵者,役不再興,糧不三載,故師不久暴而天誅亟決。往者數不料敵,而師至於折傷;再三發軵,則曠日煩費,威武虧矣。今反虜無慮三萬人,法當倍用六萬人。然羌戎弓矛之兵耳,器不犀利,可用四萬人,一月足以決。」丞相、御史、兩將軍皆以為民方收斂時,未可多發;萬人屯守之,且足。奉世曰:「不可。天下被饑饉,士馬羸秏,守戰之備久廢不簡,夷狄皆有輕邊吏之心,而羌首難。今以萬人分屯數外,虜見兵少,必不畏懼,戰則挫兵病師,守則百姓不救。如此,怯弱之形見,羌人乘利,諸種並和,相扇而起,臣恐中國之役不得止於四萬,非財幣所能解也。故少發師而曠日,與一舉而疾決,利害相萬也。」固爭之,不能得。有詔益二千人。
yú shì qiǎn fèng shì jiāng wàn èr qiān rén qí, yǐ jiāng tún wèi míng. diǎn shǔ guó rèn lì hù jūn dū wèi hán chāng wèi piān bì, dào lǒng xī, fēn tún sān chù. diǎn shǔ guó wèi yòu jūn, tún bái shí hù jūn dū wèi wèi qián jūn, tún lín táo fèng shì wèi zhōng jūn, tún shǒu yáng xī jí shàng. qián jūn dào jiàng tóng bǎn, xiān qiǎn xiào wèi zài qián yǔ qiāng zhēng dì lì, yòu bié qiǎn xiào wèi jiù mín yú guǎng yáng gǔ. qiāng lǔ shèng duō, jiē wèi suǒ pò, shā liǎng xiào wèi. fèng shì jù shàng dì xíng bù zhòng duō shǎo zhī jì, yuàn yì sān wàn liù qiān rén nǎi zú yǐ jué shì. shū zòu, tiān zǐ dà wèi fā bīng liù wàn yú rén, bài tài cháng yì yáng hóu rèn qiān qiū wèi fèn wǔ jiāng jūn yǐ zhù yān. fèng shì shàng yán: yuàn dé qí zhòng, bù xū fán dà jiāng. yīn chén zhuǎn shū zhī fèi.
於是遣奉世將萬二千人騎,以將屯為名。典屬國任立、護軍都尉韓昌為偏裨,到隴西,分屯三處。典屬國為右軍,屯白石;護軍都尉為前軍,屯臨洮;奉世為中軍,屯首陽西極上。前軍到降同阪,先遣校尉在前與羌爭地利,又別遣校尉救民於廣陽穀。羌虜盛多,皆為所破,殺兩校尉。奉世具上地形部眾多少之計,願益三萬六千人乃足以決事。書奏,天子大為發兵六萬餘人,拜太常弋陽侯任千秋為奮武將軍以助焉。奉世上言:「願得其眾,不須煩大將。」因陳轉輸之費。
shàng yú shì yǐ xǐ shū láo fèng shì, qiě ràng zhī, yuē: huáng dì wèn jiāng bīng yòu jiāng jūn, shén kǔ bào lù. qiāng lǔ qīn biān jìng, shā lì mín, shén nì tiān dào, gù qiǎn jiāng jūn shuài shì dài fū xíng tiān zhū. yǐ jiāng jūn cái zhì zhī měi, fèn jīng bīng, zhū bù guǐ, bǎi xià bǎi quán zhī dào yě. jīn nǎi yǒu pàn dí zhī míng, dà wèi zhōng guó xiū. yǐ xī bù xián xí zhī gù xié? yǐ ēn hòu wèi qià, xìn yuē bù míng yě? zhèn shén guài zhī. shàng shū yán qiāng lǔ yī shēn shān, duō jìng dào, bù dé bù duō fēn bù zhē yào hài, xū dé hòu fā yíng shì, zú yǐ jué shì, bù shǔ yǐ dìng, shì bù kě fù zhì dà jiāng, wén zhī. qián wèi jiāng jūn bīng shǎo, bù zú zì shǒu, gù fā jìn suǒ qí, rì yè yì, fēi wèi jī yě. jīn fā sān fǔ hé dōng hóng nóng yuè qí jī shè cì fēi gòu zhě yǔ lín gū ér jí hū sù lèi rù zhǒng, fāng jí qiǎn. qiě bīng, xiōng qì yě, bì yǒu chéng bài zhě, huàn cè bù yù dìng, liào dí bù shěn yě, gù fù qiǎn fèn wǔ jiāng jūn. bīng fǎ yuē dà jiāng jūn chū bì yǒu piān bì, suǒ yǐ yáng wēi wǔ, cān jì cè, jiāng jūn yòu hé yí yān? fū ài lì shì, dé zhòng xīn, jǔ ér wú huǐ, qín dí bì quán, jiāng jūn zhī zhí yě. ruò nǎi zhuǎn shū zhī fèi, zé yǒu sī cún, jiāng jūn wù yōu. xū fèn wǔ jiāng jūn bīng dào, hé jī qiāng lǔ.
上於是以璽書勞奉世,且讓之,曰:「皇帝問將兵右將軍,甚苦暴露。羌虜侵邊境,殺吏民,甚逆天道,故遣將軍帥士大夫行天誅。以將軍材質之美,奮精兵,誅不軌,百下百全之道也。今乃有畔敵之名,大為中國羞。以昔不閒習之故邪?以恩厚未洽,信約不明也?朕甚怪之。上書言羌虜依深山,多徑道,不得不多分部遮要害,須得後發營士,足以決事,部署已定,勢不可復置大將,聞之。前為將軍兵少,不足自守,故發近所騎,日夜詣,非為擊也。今發三輔、河東、弘農越騎、跡射、佽飛、彀者、羽林孤兒及呼速累、嗕種,方急遣。且兵,兇器也,必有成敗者,患策不豫定,料敵不審也,故復遣奮武將軍。兵法曰大將軍出必有偏裨,所以揚威武,參計策,將軍又何疑焉?夫愛吏士,得眾心,舉而無悔,禽敵必全,將軍之職也。若乃轉輸之費,則有司存,將軍勿憂。須奮武將軍兵到,合擊羌虜。」
shí yuè, bīng bì zhì lǒng xī. shí yī yuè, bìng jìn. qiāng lǔ dà pò, zhǎn shǒu shù qiān jí, yú jiē zǒu chū sài. bīng wèi jué jiān, hàn fù fā mù shì wàn rén, bài dìng xiāng tài shǒu hán ān guó wèi jiàn wēi jiāng jūn. wèi jìn, wén qiāng pò, hái. shàng yuē: qiāng lǔ pò sàn chuàng ài, wáng táo chū sài, qí bà lì shì, pō liú tún tián, bèi yào hài chù.
十月,兵畢至隴西。十一月,並進。羌虜大破,斬首數千級,余皆走出塞。兵未決間,漢復發募士萬人,拜定襄太守韓安國為建威將軍。未進,聞羌破,還。上曰:「羌虜破散創艾,亡逃出塞,其罷吏士,頗留屯田,備要害處。」
míng nián èr yuè, fèng shì hái jīng shī, gèng wèi zuǒ jiāng jūn guāng lù xūn rú gù. qí hòu lù gōng bài jué, xià zhào yuē: qiāng lǔ jié xiá, zéi hài lì mín, gōng lǒng xī fǔ sì, fán shāo zhì tíng, jué dào qiáo, shén nì tiān dào. zuǒ jiāng jūn guāng lù xūn fèng shì qián jiāng bīng zhēng tǎo, zhǎn bǔ shǒu lǔ bā qiān yú jí, lǔ mǎ niú yáng yǐ wàn shù. cì fèng shì jué guān nèi hóu, liáng yì wǔ bǎi hù, huáng jīn liù shí jīn. bì jiāng xiào wèi sān shí yú rén, jiē bài.
明年二月,奉世還京師,更為左將軍光祿勛如故。其後錄功拜爵,下詔曰:「羌虜桀黠,賊害吏民,攻隴西府寺,燔燒置亭,絕道橋,甚逆天道。左將軍光祿勛奉世前將兵征討,斬捕首虜八千餘級,鹵馬、牛、羊以萬數。賜奉世爵關內侯,良邑五百戶,黃金六十斤。」裨將、校尉三十餘人,皆拜。
hòu suì yú, fèng shì bìng zú. jū zhǎo yá guān qián hòu shí nián, wèi zhé chōng sù jiāng, gōng míng cì zhào chōng guó.
後歲余,奉世病卒。居爪牙官前後十年,為折衝宿將,功名次趙充國。
fèn wǔ jiāng jūn rèn qiān qiū zhě, qí fù gōng, zhāo dì shí yǐ chéng xiàng zhēng shì bǔ zhǎn fǎn zhě zuǒ jiāng jūn shàng guān jié, fēng hóu, xuān dì shí wèi tài cháng, hōng. qiān qiū sì hòu, fù wèi tài cháng. chéng dì shí, lè chāng hóu wáng shāng dài fèng shì wèi zuǒ jiāng jūn, ér qiān qiū wèi yòu jiāng jūn, hòu yì wèi zuǒ jiāng jūn. zi sūn chuán guó, zhì wáng mǎng nǎi jué yún.
奮武將軍任千秋者,其父宮,昭帝時以丞相征事捕斬反者左將軍上官桀,封侯,宣帝時為太常,薨。千秋嗣後,復為太常。成帝時,樂昌侯王商代奉世為左將軍,而千秋為右將軍,後亦為左將軍。子孫傳國,至王莽乃絕雲。
fèng shì sǐ hòu èr nián, xī yù dōu hù gān yán shòu yǐ zhū zhì zhī dān yú fēng wèi liè hóu. shí, chéng xiàng kuāng héng yì yòng yán shòu jiǎo zhì shēng shì, jù xiāo wàng zhī qián yì, yǐ wèi bù dāng fēng, ér yì zhě xián měi qí gōng, shàng cóng zhòng ér hóu zhī. yú shì dù qīn shàng shū, zhuī sòng fèng shì qián gōng yuē: qián shā chē wáng shā hàn shǐ zhě, yuē zhū guó bèi pàn. zuǒ jiāng jūn fèng shì yǐ wèi hòu pián yí fā bīng zhū shā chē wáng, cè dìng chéng guō, gōng shī biān jìng. yì zhě yǐ fèng shì fèng shǐ yǒu zhǐ, chūn qiū zhī yì wáng suì shì, hàn jiā zhī fǎ yǒu jiǎo zhì, gù bù dé hóu. lìng xiōng nú zhì zhī dān yú shā hàn shǐ zhě, wáng bǎo kāng jū, dōu hù yán shòu fā chéng guō bīng tún tián lì shì sì wàn yú rén yǐ zhū zhǎn zhī, fēng wèi liè hóu. chén yú yǐ wèi bǐ zuì zé zhì zhī báo, liàng dí zé shā chē zhòng, yòng shī zé fèng shì guǎ, jì shèng zé fèng shì wèi gōng yú biān jìng ān, lǜ bài zé yán shòu wèi huò yú guó jiā shēn. qí wéi mìng ér shàn shēng shì tóng, yán shòu gē dì fēng, ér fèng shì dú bù lù. chén wén gōng tóng shǎng yì zé láo chén yí, zuì jūn xíng shū zé bǎi xìng huò yí shēng wú cháng, huò shēng bù zhī suǒ cóng wáng cháng zé jié qū bù lì, bù zhī suǒ cóng zé bǎi xìng wú suǒ cuò shǒu zú. fèng shì tú nán wàng sǐ, xìn mìng shū sú, wēi gōng bái zhe, wèi shì shǐ biǎo, dú yì yàn ér bù yáng, fēi shèng zhǔ suǒ yǐ sāi yí lì jié zhī yì yě. yuàn xià yǒu sī yì. shàng yǐ xiān dì shí shì, bù fù lù.
奉世死後二年,西域都護甘延壽以誅郅支單于封為列侯。時,丞相匡衡亦用延壽矯制生事,據蕭望之前議,以為不當封,而議者咸美其功,上從眾而侯之。於是杜欽上疏,追訟奉世前功曰:「前莎車王殺漢使者,約諸國背畔。左將軍奉世以衛候便宜發兵誅莎車王,策定城郭,功施邊境。議者以奉世奉使有指,《春秋》之義亡遂事,漢家之法有矯制,故不得侯。令匈奴郅支單于殺漢使者,亡保康居,都護延壽發城郭兵屯田吏士四萬餘人以誅斬之,封為列侯。臣愚以為比罪則郅支薄,量敵則莎車眾,用師則奉世寡,計勝則奉世為功於邊境安,慮敗則延壽為禍於國家深。其違命而擅生事同,延壽割地封,而奉世獨不錄。臣聞功同賞異則勞臣疑,罪鈞刑殊則百姓惑;疑生無常,惑生不知所從;亡常則節趨不立,不知所從則百姓無所措手足。奉世圖難忘死,信命殊俗,威功白著,為世使表,獨抑厭而不揚,非聖主所以塞疑厲節之意也。願下有司議。」上以先帝時事,不復錄。
fèng shì yǒu zǐ nán jiǔ rén, nǚ sì rén. zhǎng nǚ yuàn yǐ xuǎn chōng bīng gōng, wèi yuán dì zhāo yí, chǎn zhōng shān xiào wáng. yuán dì bēng, yuàn wèi zhōng shān tài hòu, suí wáng jiù guó. fèng shì zhǎng zi tán, tài cháng jǔ xiào lián wèi láng, gōng cì bǔ tiān shuǐ sī mǎ. fèng shì jī xī qiāng, tán wèi xiào wèi, suí fù cóng jūn yǒu gōng, wèi bài bìng sǐ. tán dì yě wáng qūn lì cān zhì dà guān.
奉世有子男九人,女四人。長女媛以選充兵宮,為元帝昭儀,產中山孝王。元帝崩,媛為中山太后,隨王就國。奉世長子譚,太常舉孝廉為郎,功次補天水司馬。奉世擊西羌,譚為校尉,隨父從軍有功,未拜病死。譚弟野王、逡、立、參至大官。
yě wáng zì jūn qīng, shòu yè bó shì, tōng shī. shǎo yǐ fù rèn wèi tài zǐ zhōng shù zǐ. nián shí bā, shàng shū yuàn shì shǒu zhǎng ān lìng. xuān dì qí qí zhì, wèn chéng xiàng wèi xiāng, xiāng yǐ wèi bù kě xǔ. hòu yǐ gōng cì bǔ dāng yáng zhǎng, qiān wèi lì yáng lìng, xǐ xià yáng lìng. yuán dì shí, qiān lǒng xī tài shǒu, yǐ zhì xíng gāo, rù wèi zuǒ féng yì. suì yú, ér chí yáng lìng bìng sù xíng tān wū, qīng yě wáng wài qī nián shào, zhì xíng bù gǎi. yě wáng bù dū yóu yuàn shì shū yǔ zhào dōu àn yàn, dé qí zhǔ shǒu dào shí jīn zuì, shōu bǔ. bìng bù shǒu lì, dōu gé shā. bìng jiā shàng shū chén yuān, shì xià tíng wèi. dōu yì lì zì shā yǐ míng yě wáng, jīng shī chēng qí wēi xìn, qiān wèi dà hóng lú.
野王字君卿,受業博士,通《詩》。少以父任為太子中庶子。年十八,上書願試守長安令。宣帝奇其志,問丞相魏相,相以為不可許。後以功次補當陽長,遷為櫟陽令,徙夏陽令。元帝時,遷隴西太守,以治行高,入為左馮翊。歲余,而池陽令並素行貪污,輕野王外戚年少,治行不改。野王部督郵掾礻殳祤趙都案驗,得其主守盜十金罪,收捕。並不首吏,都格殺。並家上書陳冤,事下廷尉。都詣吏自殺以明野王,京師稱其威信,遷為大鴻臚。
shù nián, yù shǐ dài fū lǐ yán shòu bìng zú, zài wèi duō jǔ yě wáng. shàng shǐ shàng shū xuǎn dì zhōng èr qiān dàn, ér yě wáng xíng néng dì yī. shàng yuē: wú yòng yě wáng wèi sān gōng, hòu shì bì wèi wǒ sī hòu gōng qīn shǔ, yǐ yě wáng wèi bǐ. nǎi xià zhào yuē: gāng qiáng jiān gù, què rán wáng yù, dà hóng lú yě wáng shì yě. xīn biàn shàn cí, kě shǐ sì fāng, shào fǔ wǔ lù chōng zōng shì yě. lián jié jié jiǎn, tài zǐ shǎo fù zhāng tán shì yě. qí yǐ shǎo fù wèi yù shǐ dài fū. shàng yáo xià dì ér yòng tán, yuè cì bì xián bù yòng yě wáng, yǐ zhāo yí xiōng gù yě. yě wáng nǎi tàn yuē: rén jiē yǐ nǚ chǒng guì, wǒ xiōng dì dú yǐ jiàn! yě wáng suī bù wèi sān gōng, shén jiàn qì zhòng, yǒu míng dāng shì.
數年,御史大夫李延壽病卒,在位多舉野王。上使尚書選第中二千石,而野王行能第一。上曰:「吾用野王為三公,後世必謂我私後宮親屬,以野王為比。」乃下詔曰:「剛強堅固,確然亡欲,大鴻臚野王是也。心辨善辭,可使四方,少府五鹿充宗是也。廉潔節儉,太子少傅張譚是也。其以少傅為御史大夫。」上繇下第而用譚,越次避嫌不用野王,以昭儀兄故也。野王乃嘆曰:「人皆以女寵貴,我兄弟獨以賤!」野王雖不為三公,甚見器重,有名當世。
chéng dì lì, yǒu sī zòu yě wáng wáng jiù, bù yí bèi jiǔ qīng, yǐ zhì chū wèi shàng jùn tài shǒu, jiā cì huáng jīn bǎi jīn. shuò fāng cì shǐ xiāo yù zòu fēng shì, jiàn yán: yě wáng xíng néng gāo miào, nèi zú yǔ tú shēn, wài zú yǐ lǜ huà. qiè xī yě wáng huái guó zhī bǎo, ér bù dé péi cháo tíng yǔ cháo zhě bìng. yě wáng qián yǐ wáng jiù chū, yǐ xián fù rù, míng guó jiā lè jìn xián yě. shàng zì wèi tài zǐ shí wén zhī yě wáng. huì qí bìng miǎn, fù yǐ gù èr qiān dàn shǐ xíng hé dī, yīn bài wèi láng yá tài shǒu. shì shí, chéng dì zhǎng jiù yáng píng hóu wáng fèng wèi dà sī mǎ dà jiāng jūn, fǔ zhèng bā jiǔ nián yǐ, shí shù yǒu zāi yì, jīng zhào yǐn wáng zhāng jī fèng zhuān quán bù kě rèn yòng, jiàn yě wáng dài fèng. shàng chū nà qí yán, ér hòu zhū zhāng, yǔ zài yuán hòu chuán. yú shì yě wáng jù bù zì ān, suì bìng, mǎn sān yuè cì gào, yǔ qī zǐ guī dù líng jiù yī yào. dà jiāng jūn fèng fēng yù shǐ zhōng chéng hé zòu yě wáng cì gào yǎng bìng ér sī zì biàn, chí hǔ fú chū jiè guī jiā, fèng zhào bù jìng. dù qīn shí zài dà jiāng jūn mò fǔ, qīn sù gāo yě wáng fù zǐ xíng néng, zòu jì yú fèng, wèi yě wáng yán yuē: qiè jiàn lìng yuē, lì èr qiān dàn gào, guò zhǎng ān yè, bù fēn bié yǔ cì. jīn yǒu sī yǐ wèi yǔ gào dé guī, cì gào bù dé, shì yī lǜ liǎng kē, shī shěng xíng zhī yì. fū sān zuì yǔ gào, lìng yě bìng mǎn sān yuè cì gào, zhào ēn yě. lìng gào zé dé, zhào ēn bù dé, shī qīng zhòng zhī chà. yòu èr qiān dàn bìng cì gào dé guī yǒu gù shì, bù dé qù jùn wáng zhe lìng. chuán yuē: shǎng yí cóng yǔ, suǒ yǐ guǎng ēn quàn gōng yě fá yí cóng qù, suǒ yǐ shèn xíng, què nán zhī yě. jīn shì lìng yǔ gù shì ér jiǎ bù jìng zhī fǎ, shén wéi què yí cóng qù zhī yì. jí yǐ èr qiān dàn shǒu qiān lǐ zhī dì, rèn bīng mǎ zhī zhòng, bù yí qù jùn, jiāng yǐ zhì xíng wèi hòu fǎ zhě, zé yě wáng zhī zuì, zài wèi zhì lìng qián yě. xíng shǎng dà xìn, bù kě bù shèn. fèng bù tīng, jìng miǎn yě wáng. jùn guó èr qiān dàn bìng cì gào bù dé guī jiā, zì cǐ shǐ.
成帝立,有司奏野王王舅,不宜備九卿,以秩出為上郡太守,加賜黃金百斤。朔方刺史蕭育奏封事,薦言:「野王行能高妙,內足與圖身,外足以慮化。竊惜野王懷國之寶,而不得陪朝廷與朝者並。野王前以王舅出,以賢復入,明國家樂進賢也。」上自為太子時聞知野王。會其病免,復以故二千石使行河堤,因拜為琅邪太守。是時,成帝長舅陽平侯王鳳為大司馬大將軍,輔政八九年矣,時數有災異,京兆尹王章譏鳳專權不可任用,薦野王代鳳。上初納其言,而後誅章,語在《元後傳》。於是野王懼不自安,遂病,滿三月賜告,與妻子歸杜陵就醫藥。大將軍鳳風御史中丞劾奏野王賜告養病而私自便,持虎符出界歸家,奉詔不敬。杜欽時在大將軍莫府,欽素高野王父子行能,奏記於鳳,為野王言曰:「竊見令曰,吏二千石告,過長安謁,不分別予賜。今有司以為予告得歸,賜告不得,是一律兩科,失省刑之意。夫三最予告,令也;病滿三月賜告,詔恩也。令告則得,詔恩不得,失輕重之差。又二千石病賜告得歸有故事,不得去郡亡著令。傳曰:『賞疑從予,所以廣恩勸功也;罰疑從去,所以慎刑,闕難知也。』今釋令與故事而假不敬之法,甚違闕疑從去之意。即以二千石守千里之地,任兵馬之重,不宜去郡,將以制刑為後法者,則野王之罪,在未制令前也。刑賞大信,不可不慎。」鳳不聽,竟免野王。郡國二千石病賜告不得歸家,自此始。
chū, yě wáng sì fù jué wèi guān nèi hóu, miǎn guī. shù nián, nián lǎo, zhōng yú jiā. zi zuò sì jué, zhì sūn zuò zhōng shān tài hòu shì jué.
初,野王嗣父爵為關內侯,免歸。數年,年老,終於家。子座嗣爵,至孫坐中山太后事絕。
qūn zì zi chǎn, tōng yì, tài cháng chá xiào lián wèi láng, bǔ yè zhě. jiàn zhāo zhōng, xuǎn wèi fù tǔ xiào wèi. guāng lù xūn yú yǒng jǔ mào cái, wèi měi yáng lìng. gōng cì qiān zhǎng lè tún wèi sī mǎ, qīng hé dū wèi, lǒng xī tài shǒu. zhì xíng lián píng, nián sì shí yú zú. wèi dū wèi shí, yán hé dī fāng lüè, zài gōu xù zhì.
逡字子產,通《易》,太常察孝廉為郎,補謁者。建昭中,選為復土校尉。光祿勛於永舉茂材,為美陽令。功次遷長樂屯衛司馬,清河都尉,隴西太守。治行廉平,年四十餘卒。為都尉時,言河堤方略,在《溝洫志》。
lì zì shèng qīng, tōng chūn qiū. yǐ fù rèn wèi láng, shāo qiān zhū cáo. jìng níng zhōng, yǐ wáng jiù chū wèi wǔ yuán shǔ guó dū wèi. shù nián, qiān wǔ yuán tài shǒu, xǐ xī hé shàng jùn. lì jū zhí gōng lián, zhì xíng lüè yǔ yě wáng xiāng sì, ér duō zhī yǒu ēn dài, hǎo wèi tiáo jiào. lì mín jiā měi yě wáng lì xiāng dài wèi tài shǒu, gē zhī yuē: dà féng jūn, xiǎo féng jūn, xiōng dì jì zhǒng xiāng yīn xún, cōng míng xián zhī huì lì mín, zhèng rú lǔ wèi dé huà jūn, zhōu gōng kāng shū yóu èr jūn. hòu qiān wèi dōng hǎi tài shǒu, xià shī bìng bì. tiān zǐ wén zhī, xǐ lì wèi tài yuán tài shǒu. gèng lì wǔ jùn, suǒ jū yǒu jī. nián lǎo zú guān.
立字聖卿,通《春秋》。以父任為郎,稍遷諸曹。竟寧中,以王舅出為五原屬國都尉。數年,遷五原太守,徙西河、上郡。立居職公廉,治行略與野王相似,而多知有恩貸,好為條教。吏民嘉美野王、立相代為太守,歌之曰:「大馮君,小馮君,兄弟繼踵相因循,聰明賢知惠吏民,政如魯、衛德化鈞,周公、康叔猶二君。」後遷為東海太守,下濕病痹。天子聞之,徙立為太原太守。更歷五郡,所居有跡。年老卒官。
cān zì shū píng, xué tōng shàng shū. shǎo wèi huáng mén láng gěi shì zhōng, sù wèi shí yú nián, cān wèi rén jīn yán, hǎo xiū róng yí, jìn tuì xún xún, shén kě guān yě. cān, zhāo yí shǎo dì, xíng yòu chì bèi, yǐ yán jiàn dàn, zhōng bù dé qīn jìn shì wéi wò. jìng níng zhōng, yǐ wáng jiù chū bǔ wèi líng shí guān lìng. yǐ shù bìng xǐ wèi qǐn zhōng láng, yǒu zhào wù shì. yáng shuò zhōng, zhōng shān wáng lái cháo, cān zhuó wèi shàng hé nóng dū wèi. bìng miǎn guān, fù wèi wèi líng qǐn zhōng láng. yǒng shǐ zhōng, chāo qiān dài jùn tài shǒu. yǐ biān jùn dào yuǎn, xǐ wèi ān dìng tài shǒu. shù suì, bìng miǎn, fù wèi jiàn dài fū, shǐ lǐng hù zuǒ féng yì dōu shuǐ. suī hé zhōng, lì dìng táo wáng wèi huáng tài zǐ, yǐ zhōng shān wáng jiàn fèi, gù fēng wáng jiù cān wèi yí xiāng hóu, yǐ wèi wáng yì. cān zhī guó, shàng shū yuàn zhì zhōng shān jiàn wáng tài hòu. xíng wèi dào ér wáng hōng. wáng bìng shí, shàng zòu yuàn biǎn cān jué yǐ guān nèi hóu shí yì liú zhǎng ān. shàng lián zhī, xià zhào yuē: zhōng shān xiào wáng duǎn mìng zǎo hōng, yuàn yǐ jiù yí xiāng hóu cān wèi guān nèi hóu, guī jiā, zhèn shén mǐn zhī. qí hái cān jīng shī, yǐ liè hóu fèng cháo qǐng. wǔ hóu jiē jìng dàn zhī. chéng xiàng dí fāng jìn yì shén zhòng yān, shù wèi cān: wù jìn tài shèn. jūn hóu yǐ wáng jiù jiàn fèi, bù dé zài gōng qīng wèi, jīn wǔ hóu zhì zūn guì yě, yǔ zhī bìng liè, yí shǎo qū jié bēi tǐ, shì yǒu suǒ zōng. ér jūn hóu shèng xiū róng mào yǐ wēi yán jiā zhī, cǐ fēi suǒ yǐ xià wǔ hóu ér zì yì zhě yě. cān xìng hǎo lǐ yí, zhōng bù gǎi qí héng cāo.
參字叔平,學通《尚書》。少為黃門郎給事中,宿衛十餘年,參為人矜嚴,好修容儀,進退恂恂,甚可觀也。參,昭儀少弟,行又敕備,以嚴見憚,終不得親近侍帷幄。竟寧中,以王舅出補渭陵食官令。以數病徙為寢中郎,有詔勿事。陽朔中,中山王來朝,參擢為上河農都尉。病免官,復為渭陵寢中郎。永始中,超遷代郡太守。以邊郡道遠,徙為安定太守。數歲,病免,復為諫大夫,使領護左馮翊都水。綏和中,立定陶王為皇太子,以中山王見廢,故封王舅參為宜鄉侯,以慰王意。參之國,上書願至中山見王、太后。行未到而王薨。王病時,上奏願貶參爵以關內侯食邑留長安。上憐之,下詔曰:「中山孝王短命早薨,願以舅宜鄉侯參為關內侯,歸家,朕甚愍之。其還參京師,以列侯奉朝請。」五侯皆敬憚之。丞相翟方進亦甚重焉,數謂參:「物禁太甚。君侯以王舅見廢,不得在公卿位,今五侯至尊貴也,與之並列,宜少詘節卑體,視有所宗。而君侯盛修容貌以威嚴加之,此非所以下五侯而自益者也。」參性好禮儀,終不改其恆操。
qǐng zhī, āi dì jí wèi, dì zǔ mǔ fù tài hòu yòng shì, zhuī yuàn cān zǐ zhōng shān tài hòu, xiàn yǐ zhù zǔ dà nì zhī zuì, yǔ zài wài qī chuán. cān yǐ tóng chǎn dāng xiāng zuò, yè zhě chéng zhì zhào cān yì tíng wèi, cān zì shā. qiě sǐ, yǎng tiān tàn yuē: cān fù zǐ xiōng dì jiē bèi dà wèi, shēn zhì fēng hóu, jīn bèi è míng ér sǐ, zǐ dì bù gǎn zì xī, shāng wú yǐ jiàn xiān rén yú dì xià! sǐ zhě shí qī rén, zhòng mò bù lián zhī. zōng zú xǐ guī gù jùn.
頃之,哀帝即位,帝祖母傅太后用事,追怨參姊中山太后,陷以祝詛大逆之罪,語在《外戚傳》。參以同產當相坐,謁者承制召參詣廷尉,參自殺。且死,仰天嘆曰:「參父子兄弟皆備大位,身至封侯,今被惡名而死,姊弟不敢自惜,傷無以見先人於地下!」死者十七人,眾莫不憐之。宗族徙歸故郡。
zàn yuē: shī chēng yì yì wēi yí, wéi dé zhī yú. yí xiāng hóu cān jū gōng lǚ fāng, zé dì ér xíng, kě wèi shū rén jūn zǐ, rán zú sǐ yú fēi zuì, bù néng zì miǎn, āi zāi! chán xié jiāo luàn, zhēn liáng bèi hài, zì gǔ ér rán. gù bó qí fàng liú, mèng zǐ gōng xíng, shēn shēng zhì jīng, qū yuán fù xiāng, xiǎo biàn zhī shī zuò, lí sāo zhī cí xìng. jīng yuē: xīn zhī yōu yǐ, tì jì yǔn zhī. féng cān zǐ dì, yì yún bēi yǐ!
贊曰:《詩》稱「抑抑威儀,惟德之隅。」宜鄉侯參鞠躬履方,擇地而行,可謂淑人君子,然卒死於非罪,不能自免,哀哉!讒邪交亂,貞良被害,自古而然。故伯奇放流,孟子宮刑,申生雉經,屈原赴湘,《小弁》之詩作,《離騷》之辭興。經曰:「心之憂矣,涕既隕之。」馮參姊弟,亦云悲矣!