bān biāo zì shū pí, fú fēng ān líng rén yě. zǔ kuàng, chéng dì shí wéi yuè qí xiào wèi. fù zhì, āi dì shí wéi guǎng píng tài shǒu.
班彪字叔皮,扶风安陵人也。祖况,成帝时为越骑校尉。父稚,哀帝时为广平太守。
biāo xìng shěn zhòng hào gǔ. nián èr shí yú, gēng shǐ bài, sān fǔ dà luàn. shí kuí xiāo yōng zhòng tiān shuǐ, biāo nǎi bì nàn cóng zhī. xiāo wèn biāo yuē" wǎng zhě zhōu wáng, zhàn guó bìng zhēng, tiān xià fēn liè, shù shì rán hòu dìng. yì zhě cóng héng zhī shì fù qǐ yú jīn hū. jiāng chéng yùn dié xìng, zài yú yī rén yě. yuàn shēng shì lùn zhī" duì yuē" zhōu zhī fèi xìng, yǔ hàn shū yì. xī zhōu jué wǔ děng, zhū hóu cóng zhèng, běn gēn jì wēi, zhī yè qiáng dà, gù qí mò liú yǒu cóng héng zhī shì, shì shù rán yě. hàn chéng qín zhì, gǎi lì jùn xiàn, zhǔ yǒu zhuān yǐ zhī wēi, chén wú bǎi nián zhī bǐng. zhì yú chéng dì, jiǎ jiè wài jiā, āi píng duǎn zuò, guó sì sān jué, gù wáng shì shàn cháo, yīn qiè hào wèi. wēi zì shàng qǐ, shāng bù jí xià, shì yǐ jí zhēn zhī hòu, tiān xià mò bù yǐn lǐng ér tàn. shí yú nián jiān, zhōng wài sāo rǎo, yuǎn jìn jù fā, jiǎ hào yún hé, xián chēng liú shì, bù móu tóng cí. fāng jīn xióng jié dài zhōu yù zhě, jiē wú qī guó shì yè zhī zī, ér bǎi xìng ōu yín, sī yǎng hàn dé, yǐ kě zhī yǐ" xiāo yuē" shēng yán zhōu hàn zhī shì kě yě. zhì yú dàn jiàn yú rén xí shí liú shì xìng hào zhī gù, ér wèi hàn jiā fù xīng, shū yǐ. xī qín shī qí lù, liú jì zhú ér jī zhī, shí rén fù zhī hàn hū"
彪性沈重好古。年二十馀,更始败,三辅大乱。时隗嚣拥众天水,彪乃避难从之。嚣问彪曰“往者周亡,战国并争,天下分裂,数世然后定。意者从横之事复起于今乎。将承运迭兴,在于一人也。愿生试论之”对曰“周之废兴,与汉殊异。昔周爵五等,诸侯从政,本根既微,枝叶强大,故其末流有从横之事,势数然也。汉承秦制,改立郡县,主有专已之威,臣无百年之柄。至于成帝,假借外家,哀、平短祚,国嗣三绝,故王氏擅朝,因窃号位。危自上起,伤不及下,是以即真之后,天下莫不引领而叹。十馀年间,中外搔扰,远近俱发,假号云合,咸称刘氏,不谋同辞。方今雄桀带州域者,皆无七国世业之资,而百姓讴吟,思仰汉德,已可知矣”嚣曰“生言周、汉之势可也。至于但见愚人习识刘氏姓号之故,而谓汉家复兴,疏矣。昔秦失其鹿,刘季逐而羁之,时人复知汉乎”
biāo jì jí xiāo yán, yòu shāng shí fāng xiàn, nǎi zhe wáng mìng lùn, yǐ wéi hàn dé chéng yáo, yǒu líng mìng zhī fú, wáng zhě xìng zuò, fēi zhà lì suǒ zhì, yù yǐ gǎn zhī, ér xiāo zhōng bù wù, suì bì dì hé xī. hé xī dà jiàng jūn dòu róng yǐ wéi cóng shì, shēn jìng dài zhī, jiē yǐ shī yǒu zhī dào. biāo nǎi wèi róng huà cè shì hàn, zǒng xī hé yǐ jù kuí xiāo.
彪既疾嚣言,又伤时方限,乃著《王命论》,以为汉德承尧,有灵命之符,王者兴祚,非诈力所致,欲以感之,而嚣终不寤,遂避地河西。河西大将军窦融以为从事,深敬待之,接以师友之道。彪乃为融画策事汉,总西河以拒隗嚣。
jí róng zhēng hái jīng shī, guāng wǔ wèn yuē" suǒ shàng zhāng zòu, shuí yǔ cān zhī" róng duì yuē" jiē cóng shì bān biāo suǒ wéi" dì yǎ wén biāo cái, yīn zhào rù jiàn, jǔ sī lì mào cái, bài xú lìng, yǐ bìng miǎn. hòu shù yīng sān gōng zhī mìng, zhé qù.
及融征还京师,光武问曰“所上章奏,谁与参之”融对曰“皆从事班彪所为”帝雅闻彪才,因召入见,举司隶茂才,拜徐令,以病免。后数应三公之命,辄去。
biāo jì cái gāo ér hǎo shù zuò, suì zhuān xīn shǐ jí zhī jiān. wǔ dì shí, sī mǎ qiān zhe shǐ jì, zì tài chū yǐ hòu, quē ér bù lù, hòu hào shì zhě pō huò zhuì jí shí shì, rán duō bǐ sú, bù zú yǐ zhǒng jì qí shū. biāo nǎi jì cǎi qián shǐ yí shì, bàng guàn yì wén, zuò hòu chuán shù shí piān, yīn zhēn zhuó qián shǐ ér jī zhèng dé shī. qí lüè lùn yuē:
彪既才高而好述作,遂专心史籍之间。武帝时,司马迁著《史记》,自太初以后,阙而不录,后好事者颇或缀集时事,然多鄙俗,不足以踵继其书。彪乃继采前史遗事,傍贯异闻,作后传数十篇,因斟酌前史而讥正得失。其略论曰:
táng yú sān dài, shī shū suǒ jí, shì yǒu shǐ guān, yǐ sī diǎn jí, jì yú zhū hóu, guó zì yǒu shǐ, gù mèng zǐ yuē" chǔ zhī táo wù, jìn zhī chéng, lǔ zhī chūn qiū, qí shì yī yě" dìng āi zhī jiān, lǔ jūn zǐ zuǒ qiū míng lùn jí qí wén, zuò zuǒ shì chuán sān shí piān, yòu zhuàn yì tóng, hào yuē guó yǔ, èr shí yī piān, yóu shì chéng táo wù zhī shì suì àn, ér zuǒ shì guó yǔ dú zhāng. yòu yǒu jì lù huáng dì yǐ lái zhì chūn qiū shí dì wáng gōng hóu qīng dài fū, hào yuē shì běn, yī shí wǔ piān. chūn qiū zhī hòu, qī guó bìng zhēng, qín bìng zhū hóu, zé yǒu zhàn guó cè sān shí sān piān. hàn xìng dìng tiān xià, tài zhōng dài fū lù jiǎ jì lù shí gōng, zuò chǔ hàn chūn qiū jiǔ piān. xiào wǔ zhī shì, tài shǐ lìng sī mǎ qiān cǎi zuǒ shì guó yǔ, shān shì běn zhàn guó cè, jù chǔ hàn liè guó shí shì, shàng zì huáng dì, xià qì huò lín, zuò běn jì shì jiā liè zhuàn shū biǎo bǎi sān shí piān, ér shí piān quē yān. qiān zhī suǒ jì, cóng hàn yuán zhì wǔ yǐ jué, zé qí gōng yě. zhì yú cǎi jīng zhí chuán, fēn sǎn bǎi jiā zhī shì, shén duō shū lüè, bù rú qí běn, wù yù yǐ duō wén guǎng zài wèi gōng, lùn yì qiǎn ér bù dǔ. qí lùn shù xué, zé chóng huáng lǎo ér báo wǔ jīng. xù huò zhí, zé qīng rén yì ér xiū pín qióng. dào yóu xiá, zé jiàn shǒu jié ér guì sú gōng: cǐ qí dà bì shāng dào, suǒ yǐ yù jí xíng zhī jiù yě. rán shàn shù xù shì lǐ, biàn ér bù huá, zhì ér bù yě, wén zhì xiāng chèn, gài liáng shǐ zhī cái yě. chéng lìng qiān yī wǔ jīng zhī fǎ yán, tóng shèng rén zhī shì fēi, yì yì shù jī yǐ.
唐、虞三代,《诗》、《书》所及,世有史官,以司典籍,暨于诸侯,国自有史,故《孟子》曰“楚之《梼杌》,晋之《乘》,鲁之《春秋》,其事一也”定、哀之间,鲁君子左丘明论集其文,作《左氏传》三十篇,又撰异同,号曰《国语》,二十一篇,由是《乘》、《梼杌》之事遂暗,而《左氏》、《国语》独章。又有记录黄帝以来至春秋时帝王公侯卿大夫,号曰《世本》,一十五篇。春秋之后,七国并争,秦并诸侯,则有《战国策》三十三篇。汉兴定天下,太中大夫陆贾记录时功,作《楚汉春秋》九篇。孝武之世,太史令司马迁采《左氏》、《国语》,删《世本》、《战国策》,据楚、汉列国时事,上自黄帝,下讫获麟,作本纪、世家、列传、书、表百三十篇,而十篇缺焉。迁之所记,从汉元至武以绝,则其功也。至于采经摭传,分散百家之事,甚多疏略,不如其本,务欲以多闻广载为功,论议浅而不笃。其论术学,则崇黄老而薄《五经》。序货殖,则轻仁义而羞贫穷。道游侠,则贱守节而贵俗功:此其大敝伤道,所以遇极刑之咎也。然善述序事理,辩而不华,质而不野,文质相称,盖良史之才也。诚令迁依《五经》之法言,同圣人之是非,意亦庶几矣。
fū bǎi jiā zhī shū, yóu kě fǎ yě. ruò zuǒ shì guó yǔ shì běn zhàn guó cè chǔ hàn chūn qiū tài shǐ gōng shū, jīn zhī suǒ yǐ zhī gǔ, hòu zhī suǒ yóu guān qián, shèng rén zhī ěr mù yě. sī mǎ qiān xù dì wáng zé yuē běn jì, gōng hóu chuán guó zé yuē shì jiā, qīng shì tè qǐ zé yuē liè zhuàn. yòu jìn xiàng yǔ chén shè ér chù huái nán héng shān, xì yì wěi qū, tiáo lì bù jīng. ruò qiān zhī zhù zuò, cǎi huò gǔ jīn, guàn chuān jīng zhuàn, zhì guǎng bó yě. yī rén zhī jīng, wén zhòng sī fán, gù qí shū kān luò bù jìn, shàng yǒu yíng cí, duō bù qí yī. ruò xù sī mǎ xiàng rú, jǔ jùn xiàn, zhe qí zì, zhì xiāo cáo chén píng zhī shǔ, jí dǒng zhòng shū bìng shí zhī rén, bù jì qí zì, huò xiàn ér bù jùn zhě, gài bù xiá yě. jīn cǐ hòu piān, shèn hé qí shì, zhěng qí qí wén, bù wéi shì jiā, wéi jì chuán ér yǐ. chuán yuē" shā shǐ jiàn jí, píng yì zhèng zhí, chūn qiū zhī yì yě"
夫百家之书,犹可法也。若《左氏》、《国语》、《世本》、《战国策》、《楚汉春秋》、《太史公书》,今之所以知古,后之所由观前,圣人之耳目也。司马迁序帝王则曰本纪,公侯传国则曰世家,卿士特起则曰列传。又进项羽、陈涉而黜淮南、衡山,细意委曲,条例不经。若迁之著作,采获古今,贯穿经传,至广博也。一人之精,文重思烦,故其书刊落不尽,尚有盈辞,多不齐一。若序司马相如,举郡县,著其字,至萧、曹、陈平之属,及董仲舒并时之人,不记其字,或县而不郡者,盖不暇也。今此后篇,慎核其事,整齐其文,不为世家,惟纪、传而已。传曰“杀史见极,平易正直,《春秋》之义也”
biāo fù bì sī tú yù kuàng fǔ. shí, dōng gōng chū jiàn, zhū wáng guó bìng kāi, ér guān shǔ wèi bèi, shī bǎo duō quē. biāo shàng yán yuē:
彪复辟司徒玉况府。时,东宫初建,诸王国并开,而官属未备,师保多阙。彪上言曰:
kǒng zǐ chēng" xìng xiāng jìn, xí xiāng yuǎn yě" jiǎ yì yǐ wéi" xí wéi shàn rén jū, bù néng wú wéi shàn, yóu shēng cháng yú qí, bù néng wú qí yán yě. xí yǔ è rén jū, bù néng wú wéi è, yóu shēng cháng yú chǔ, bù néng wú chǔ yán yě" shì yǐ shèng rén shěn suǒ yǔ jū, ér jiè shèn suǒ xí. xī chéng wáng zhī wèi rú zǐ, chū zé zhōu gōng, shào gōng tài shǐ yì, rù zé dà diān hóng yāo nán gōng kuò sàn yí shēng, zuǒ yòu qián hòu, lǐ wú wéi zhě, gù chéng wáng yī rì jí wèi, tiān xià kuàng rán tài píng. shì yǐ chūn qiū" ài zǐ jiào yǐ yì fāng, bù nà yú xié. jiāo shē fú yì, suǒ zì xié yě". shī yún" yí jué sūn móu, yǐ yàn yì zǐ" yán wǔ wáng zhī móu yí zǐ sūn yě.
孔子称“性相近,习相远也”贾谊以为“习为善人居,不能无为善,犹生长于齐,不能无齐言也。习与恶人居,不能无为恶,犹生长于楚,不能无楚言也”是以圣人审所与居,而戒慎所习。昔成王之为孺子,出则周公,邵公、太史佚,入则大颠、闳夭、南宫括、散宜生,左右前后,礼无违者,故成王一日即位,天下旷然太平。是以《春秋》“爱子教以义方,不纳于邪。骄奢浮佚,所自邪也”。《诗》云“诒厥孙谋,以宴翼子”言武王之谋遗子孙也。
hàn xìng, tài zōng shǐ cháo cuò dǎo tài zǐ yǐ fǎ shù, jiǎ yì jiào liáng wáng yǐ shī shū. jí zhì zhōng zōng, yì lìng liú xiàng wáng bāo xiāo wàng zhī zhōu kān zhī tú, yǐ wén zhāng rú xué bǎo xùn dōng gōng yǐ xià, mò bù chóng jiǎn qí rén, jiù chéng dé qì. jīn huáng tài zǐ zhū wáng, suī jié fà xué wèn, xiū xí lǐ yuè, ér fù xiāng wèi zhí xián cái, guān shǔ duō quē jiù diǎn. yí bó xuǎn míng rú yǒu wēi zhòng míng tōng zhèng shì zhě, yǐ wéi tài zǐ tài fù, dōng gōng jí zhū wáng guó, bèi zhì guān shǔ. yòu jiù zhì, tài zǐ shí tāng mù shí xiàn, shè zhōu wèi jiāo jǐ, wǔ rì yī zhāo, yīn zuò dōng xiāng, xǐng shì shàn shí, qí fēi cháo rì, shǐ pū zhōng yǔn dàn dàn qǐng wèn ér yǐ, míng bù xiè dú, guǎng qí jìng yě.
汉兴,太宗使晁错导太子以法术,贾谊教梁王以《诗》、《书》。及至中宗,亦令刘向、王褒、萧望之、周堪之徒,以文章儒学保训东宫以下,莫不崇简其人,就成德器。今皇太子诸王,虽结发学问,修习礼乐,而傅相未值贤才,官属多阙旧典。宜博选名儒有威重明通政事者,以为太子太傅,东宫及诸王国,备置官属。又旧制,太子食汤沐十县,设周卫交戟,五日一朝,因坐东箱,省视膳食,其非朝日,使仆、中允旦旦请问而已,明不媟黩,广其敬也。
shū zòu, dì nà zhī.
书奏,帝纳之。
hòu chá sī tú lián wèi wàng dū zhǎng, lì mín ài zhī. jiàn wǔ sān shí nián, nián wǔ shí èr, zú guān. suǒ zhe fù lùn shū jì zòu shì hé jiǔ piān. èr zi: gù chāo. chāo bié yǒu chuán.
后察司徒廉为望都长,吏民爱之。建武三十年,年五十二,卒官。所著赋、论、书、记、奏事合九篇。二子:固、超。超别有传。
lùn yuē: bān biāo yǐ tōng rú shàng cái, qīng cè wēi luàn zhī jiān, xíng bù yú fāng, yán bù shī zhèng, shì bù jí jìn, zhēn bù wéi rén, fū wén huá yǐ wěi guó diǎn, shǒu jiàn báo ér wú mèn róng. bǐ jiāng yǐ shì yùn wèi hóng, fēi suǒ wèi jiàn yān chǐ hū. hé qí shǒu dào tián dàn zhī dǔ yě.
论曰:班彪以通儒上才,倾侧危乱之间,行不逾方,言不失正,仕不急进,贞不违人,敷文华以纬国典,守贱薄而无闷容。彼将以世运未弘,非所谓贱焉耻乎。何其守道恬淡之笃也。
gù zì mèng jiān. nián jiǔ suì, néng zhǔ wén sòng shī fù, jí zhǎng, suì bó guàn zǎi jí, jiǔ liú bǎi jiā zhī yán, wú bù qióng jiū. suǒ xué wú cháng shī, bù wéi zhāng jù, jǔ dà yì ér yǐ. xìng kuān hé róng zhòng, bù yǐ cái néng gāo rén, zhū rú yǐ cǐ mù zhī.
固字孟坚。年九岁,能属文诵诗赋,及长,遂博贯载籍,九流百家之言,无不穷究。所学无常师,不为章句,举大义而已。性宽和容众,不以才能高人,诸儒以此慕之。
yǒng píng chū, dōng píng wáng cāng yǐ zhì qī wèi piào qí jiāng jūn fǔ zhèng, kāi dōng gé, yán yīng xióng. shí gù shǐ ruò guàn, zòu jì shuō cāng yuē:
永平初,东平王苍以至戚为骠骑将军辅政,开东閤,延英雄。时固始弱冠,奏记说苍曰:
jiāng jūn yǐ zhōu shào zhī dé, lì hū běn cháo, chéng xiū míng zhī cè, jiàn wēi líng zhī hào, xī zài zhōu gōng, jīn yě jiāng jūn, shī shū suǒ zài, wèi yǒu sān cǐ zhě yě. chuán yuē" bì yǒu fēi cháng zhī rén, rán hòu yǒu fēi cháng zhī shì. yǒu fēi cháng zhī shì, rán hòu yǒu fēi cháng zhī gōng" gù xìng de shēng yú qīng míng zhī shì, yù zài shì tīng zhī mò, sī yǐ lóu yǐ, qiè guān guó zhèng, chéng měi jiāng jūn yōng qiān zǎi zhī rèn, niè xiān shèng zhī zōng, tǐ sī yì zhī zī, jù gāo míng zhī shì, bó guàn shù shì, fú yīng liù yì, bái hēi jiǎn xīn, qiú shàn wú yàn, cǎi zé kuáng fū zhī yán, bù nì fù xīn zhī yì. qiè jiàn mù fǔ xīn kāi, guǎng yán qún jùn, sì fāng zhī shì, diān dǎo yī cháng. jiāng jūn yí xiáng táng yīn zhī jǔ, chá yī gāo zhī jiàn, lìng yuǎn jìn wú piān, yōu yǐn bì dá, qī yú zǒng lǎn xián cái, shōu jí míng zhì, wèi guó dé rén, yǐ níng běn cháo. zé jiāng jūn yǎng zhì hé shén, yōu yóu miào táng, guāng míng xuān yú dāng shì, yí liè zhe yú wú qióng.
将军以周、邵之德,立乎本朝,承休明之策,建威灵之号,昔在周公,今也将军,《诗》、《书》所载,未有三此者也。传曰“必有非常之人,然后有非常之事。有非常之事,然后有非常之功”固幸得生于清明之世,豫在视听之末,私以蝼螘,窃观国政,诚美将军拥千载之任,蹑先圣之踪,体私懿之姿,据高明之势,博贯庶事,服膺《六艺》,白黑简心,求善无厌,采择狂夫之言,不逆负薪之议。窃见幕府新开,广延群俊,四方之士,颠倒衣裳。将军宜详唐、殷之举,察伊、皋之荐,令远近无偏,幽隐必达,期于总览贤才,收集明智,为国得人,以宁本朝。则将军养志和神,优游庙堂,光名宣于当世,遗烈著于无穷。
qiè jiàn gù sī kōng yuàn huán liáng, sù rú shèng míng, guān dé zhōu lǐ, qī shí cóng xīn, xíng bù yú jǔ, gài qīng miào zhī guāng huī, dāng shì zhī jùn yàn yě. jīng zhào jì jiǔ jìn féng, jié fà xiū shēn, bái shǒu wú wéi, hào gǔ lè dào, xuán mò zì shǒu, gǔ rén zhī měi xíng, shí sú suǒ mò jí, fú fēng yuàn lǐ yù, jīng míng xíng zhe, jiào shòu bǎi rén, kè jū cái líng, máo shì tǔ jiē. jīng zhào fú fēng èr jùn gèng qǐng, tú yǐ jiā pín, shù cí bìng qù. wēn gù zhī xīn, lùn yì tōng míng, lián qīng xiū jié, xíng néng chún bèi, suī qián shì míng rú, guó jiā suǒ qì, wéi píng kǒng dí, wú yǐ jiā yān. yí lìng kǎo jī, yǐ cān wàn shì. jīng zhào dū yóu guō jī, xiào xíng zhe yú zhōu lǐ, jīng xué chēng yú shī mén, zhèng wù zhī jī, yǒu jué yì zhī xiào. rú dé jí míng shí, bǐng shì xià liáo, jìn yǒu yǔ hé fèn xiáng zhī yòng, tuì yǒu qǐ liáng yī jiè zhī sǐ. liáng zhōu cóng shì wáng yōng, gōng biàn yán zhī jié, wén zhī yǐ shù yì, liáng zhōu guān gài, wèi yǒu yí xiān yōng zhě yě. gǔ zhě zhōu gōng yī jǔ zé sān fāng yuàn, yuē" xī wèi ér hòu yǐ". yí jí fǔ kāi, yǐ wèi yuǎn fāng. hóng nóng gōng cáo shǐ yīn sù, dá xué qià wén, cái néng jué lún, sòng shī sān bǎi, fèng shǐ zhuān duì. cǐ liù zǐ zhě, jiē yǒu shū xíng jué cái, dé lóng dāng shì, rú méng zhēng nà, yǐ fǔ gāo míng, cǐ shān liáng zhī qiū, fū zǐ suǒ wéi tàn yě. xī biàn hé xiàn bǎo, yǐ lí duàn zhǐ, líng jūn nà zhōng, zhōng yú chén shēn, ér hé shì zhī bì, qiān zǎi chuí guāng, qū zǐ zhī piān, wàn shì guī shàn. yuàn jiāng jūn lóng zhào wēi zhī míng, xìn rì hào zhī tīng, shǎo qū wēi shén, zī jiē xià wèn, lìng chén āi zhī zhōng, yǒng wú jīng shān mì luó zhī hèn. cāng nà zhī.
窃见故司空掾桓梁,宿儒盛名,冠德州里,七十从心,行不逾矩,盖清庙之光晖,当世之俊彦也。京兆祭酒晋冯,结发修身,白首无违,好古乐道,玄默自守,古人之美行,时俗所莫及,扶风掾李育,经明行著,教授百人,客居材陵,茅室土阶。京兆、扶风二郡更请,徒以家贫,数辞病去。温故知新,论议通明,廉清修洁,行能纯备,虽前世名儒,国家所器,韦、平、孔、翟,无以加焉。宜令考绩,以参万事。京兆督邮郭基,孝行著于州里,经学称于师门,政务之绩,有绝异之效。如得及明时,秉事下僚,进有羽翮奋翔之用,退有杞梁一介之死。凉州从事王雍,躬卞严之节,文之以术艺,凉州冠盖,未有宜先雍者也。古者周公一举则三方怨,曰“奚为而后已”。宜及府开,以慰远方。弘农功曹史殷肃,达学洽闻,才能绝伦,诵《诗》三百,奉使专对。此六子者,皆有殊行绝才,德隆当世,如蒙征纳,以辅高明,此山梁之秋,夫子所为叹也。昔卞和献宝,以离断趾,灵均纳忠,终于沉身,而和氏之璧,千载垂光,屈子之篇,万世归善。愿将军隆照微之明,信日昊之听,少屈威神,咨嗟下问,令尘埃之中,永无荆山、汨罗之恨。苍纳之。
fù biāo zú, guī xiāng lǐ. gù yǐ biāo suǒ xù qián shǐ wèi xiáng, nǎi qián jīng yán sī, yù jiù qí yè. jì ér yǒu rén shàng shū xiǎn zōng, gào gù sī gǎi zuò guó shǐ zhě, yǒu zhào xià jùn, shōu gù xì jīng zhào yù, jǐn qǔ qí jiā shū. xiān shì fú fēng rén sū lǎng wěi yán tú chèn shì, xià yù sǐ. gù dì chāo kǒng gù wèi jùn suǒ hé kǎo, bù néng zì míng, nǎi chí yì quē shàng shū, dé zhào jiàn, jù yán gù suǒ zhù shù yì, ér jùn yì shàng qí shū. xiǎn zōng shén qí zhī, zhào yì jiào shū bù, chú lán tái lìng shǐ, yǔ qián suī yáng lìng chén zōng cháng líng lìng yǐn mǐn sī lì cóng shì mèng yì gòng chéng shì zǔ běn jì. qiān wèi láng, qū xiào mì shū. gù yòu zhuàn gōng chén píng lín xīn shì gōng sūn shù shì, zuò liè zhuàn zài jì èr shí bā piān, zòu zhī. dì nǎi fù shǐ zhōng chéng qián suǒ zhù shū.
父彪卒,归乡里。固以彪所续前史未详,乃潜精研思,欲就其业。既而有人上书显宗,告固私改作国史者,有诏下郡,收固系京兆狱,尽取其家书。先是扶风人苏朗伪言图谶事,下狱死。固弟超恐固为郡所核考,不能自明,乃驰诣阙上书,得召见,具言固所著述意,而郡亦上其书。显宗甚奇之,召诣校书部,除兰台令史,与前睢阳令陈宗、长陵令尹敏、司隶从事孟异共成《世祖本纪》。迁为郎,曲校秘书。固又撰功臣、平林、新市、公孙述事,作列传、载记二十八篇,奏之。帝乃复使终成前所著书。
gù yǐ wéi hàn shào yáo yùn, yǐ jiàn dì yè, zhì yú liù shì, shǐ chén nǎi zhuī shù gōng dé, sī zuò běn jì, biān yú bǎi wáng zhī mò, cè yú qín xiàng zhī liè, tài chū yǐ hòu, quē ér bù lù, gù tàn zhuàn qián jì, zhuì jí suǒ wén, yǐ wéi hàn shū. qǐ yuán gāo zǔ, zhōng yú xiào píng wáng mǎng zhī zhū, shí yǒu èr shì, èr bǎi sān shí nián, zōng qí xíng shì, bàng guàn wǔ jīng, shàng xià qià tōng, wèi chūn qiū kǎo jì biǎo zhì chuán fán bǎi piān. gù zì yǒng píng zhōng shǐ shòu zhào, qián jīng jī sī èr shí yú nián, zhì jiàn chū zhōng nǎi chéng. dāng shì shén zhòng qí shū, xué zhě mò bù fěng sòng yān.
固以为汉绍尧运,以建帝业,至于六世,史臣乃追述功德,私作本纪,编于百王之末,厕于秦、项之列,太初以后,阙而不录,故探撰前记,缀集所闻,以为《汉书》。起元高祖,终于孝平王莽之诛,十有二世,二百三十年,综其行事,傍贯《五经》,上下洽通,为《春秋》考纪、表、志、传凡百篇。固自永平中始受诏,潜精积思二十馀年,至建初中乃成。当世甚重其书,学者莫不讽诵焉。
zì wèi láng hòu, suì jiàn qīn jìn. shí jīng shī xiū qǐ gōng shì, jùn shàn chéng huáng, ér guān zhōng qí lǎo yóu wàng cháo tíng xī gù. gù gǎn qián shì xiàng rú shòu wáng dōng fāng zhī tú, zào gòu wén cí, zhōng yǐ fěng quàn, nǎi shàng liǎng dū fù, shèng chēng luò yì zhì dù zhī měi, yǐ zhé xī bīn yín chǐ zhī lùn. qí cí yuē:
自为郎后,遂见亲近。时京师修起宫室,浚缮城隍,而关中耆老犹望朝廷西顾。固感前世相如、寿王、东方之徒,造构文辞,终以讽劝,乃上《两都赋》,盛称洛邑制度之美,以折西宾淫侈之论。其辞曰:
yǒu xī dōu bīn wèn yú dōng dōu zhǔ rén yuē" gài wén huáng hàn zhī chū jīng yíng yě, cháng yǒu yì hū dōu hé luò yǐ. chuò ér fú kāng, shí yòng xī qiān, zuò wǒ shàng dōu. zhǔ rén wén qí gù ér dǔ qí zhì hū" zhǔ rén yuē" wèi yě. yuàn bīn shū huái jiù zhī xù niàn, fā sī gǔ zhī yōu qíng, bó wǒ yǐ huáng dào, hóng wǒ yǐ hàn jīng" bīn yuē" wěi wěi"
有西都宾问于东都主人曰“盖闻皇汉之初经营也,尝有意乎都河洛矣。辍而弗康,实用西迁,作我上都。主人闻其故而睹其制乎”主人曰“未也。愿宾摅怀旧之蓄念,发思古之幽情,博我以皇道,弘我以汉京”宾曰“唯唯”
hàn zhī xī dōu, zài yú yōng zhōu, shí yuē cháng ān. zuǒ jù chéng gǔ èr xiáo zhī zǔ, biǎo yǐ tài huá zhōng nán zhī shān. yòu jiè bāo xié lǒng shǒu zhī xiǎn, dài yǐ hóng hé jīng wèi zhī chuān. huá shí zhī máo, zé jiǔ zhōu zhī shàng yú yān. fáng yù zhī zǔ, zé tiān xià zhī ào qū yān. shì gù héng bèi liù hé, sān chéng dì jī, zhōu yǐ lóng xīng, qín yǐ hǔ shì. jí zhì dà hàn shòu mìng ér dōu zhī yě, yǎng wù dōng jǐng zhī jīng, fǔ xié hé tú zhī líng, fèng chūn jiàn cè, liú hóu yǎn chéng, tiān rén hé yīng, yǐ fā huáng míng, nǎi juàn xī gù, shí wéi zuò jīng. yú shì xī qín lǐng, é běi fù, xié fēng bà, jù lóng shǒu. tú huáng jī yú yì zài, dù hóng guī ér dà qǐ, zhào zì gāo ér zhōng píng, shì zēng shì yǐ chóng lì, lì shí èr zhī yán zuò, gù qióng shē ér jí chǐ. jiàn jīn chéng qí wàn zhì, ya zhōu chí ér chéng yuān, pī sān tiáo zhī guǎng lù, lì shí èr zhī tōng mén. nèi zé jiē qú dòng dá, lǘ yán qiě qiān, jiǔ shì kāi chǎng, huò bié suì fēn, rén bù dé gù, chē bù dé xuán, tián chéng yì guō, bàng liú bǎi chán, hóng chén sì hé, yān yún xiāng lián. yú shì jì shù qiě fù, yú lè wú jiāng, dōu rén shì nǚ, shū yì hū píng fāng, yóu shì nǐ yú gōng hóu, liè sì chǐ yú jī jiāng. xiāng qū háo jùn yóu xiá zhī xióng, jié mù yuán cháng, míng yà chūn líng, lián jiāo hé zhòng, pìn wù hū qí zhōng.
汉之西都,在于雍州,实曰长安。左据丞谷、二崤之阻,表以太华、终南之山。右界褒斜、陇首之险,带以洪河、泾、渭之川。华实之毛,则九州之上腴焉。防御之阻,则天下之奥区焉。是故横被六合,三成帝畿,周以龙兴,秦以虎视。及至大汉受命而都之也,仰寤东井之精,俯协《河图》之灵,奉春建策,留侯演成,天人合应,以发皇明,乃眷西顾,实惟作京。于是睎秦领,睋北阜,挟酆霸,据龙首。图皇基于亿载,度宏规而大起,肇自高而终平,世增饰以崇丽,历十二之延祚,故穷奢而极侈。建金城其万雉,呀周池而成渊,披三条之广路,立十二之通门。内则街衢洞达,闾阎且千,九市开场,货别隧分,人不得顾,车不得旋,阗城溢郭,傍流百廛,红尘四合,烟云相连。于是既庶且富,娱乐无疆,都人士女,殊异乎平方,游士拟于公侯,列肆侈于姬、姜。乡曲豪俊游侠之雄,节慕原、尝,名亚春、陵,连交合众,聘鹜乎其中。
kǔ nǎi guān qí sì jiāo, fú yóu jìn xiàn, zé nán wàng dù bà, běi tiào wǔ líng, míng dōu duì guō, yì jū xiāng chéng, yīng jùn zhī chéng, fǔ miǎn suǒ xìng, guān gài rú yún, qī xiāng wǔ gōng. yǔ hū zhōu jùn zhī háo jié, wǔ dōu zhī huò zhí, sān xuǎn qī qiān, chōng fèng líng yì, gài yǐ qiáng gān ruò zhī, lóng shàng dōu ér guān wàn guó. fēng jī zhī nèi, jué tǔ qiān lǐ, chuō luò zhū xià, jiān qí suǒ yǒu. qí yáng zé chóng shān yǐn tiān, yōu lín qióng gǔ, lù hǎi zhēn cáng, lán tián měi yù, shāng luò yuán qí wēi, hù dù bīn qí zú, yuán quán guàn zhù, bēi chí jiāo shǔ, zhú lín guǒ yuán, fāng cǎo gān mù, jiāo yě zhī fù, hào yuē jìn shǔ. qí yīn zé guàn yǐ jiǔ zōng, péi yǐ gān quán, nǎi yǒu líng gōng qǐ hū qí zhōng. qín hàn zhī suǒ jí guān, yuān yún zhī suǒ sòng tàn, yú shì hū cún yān. xià yǒu zhèng bái zhī wò, yī shí zhī yuán, dī fēng wǔ wàn, jiāng yì qǐ fēn, gōu chéng kè lòu, yuán xí lóng lín, jué qú jiàng yǔ, hé chā chéng yún, wǔ gǔ chuí yǐng, sāng má fū fēn. dōng jiāo zé yǒu tōng gōu dà cáo, kuì wèi dòng hé, fàn zhōu shān dōng, kòng yǐn huái hú, yǔ hǎi tōng bō. xī jiāo zé yǒu shàng yòu jìn yuàn, lín lù sǒu zé, bēi chí lián hū shǔ hàn, liáo yǐ zhōu qiáng, sì bǎi yú lǐ, lí gōng bié guǎn, sān shí liù suǒ, shén chí líng zhǎo, wǎng wǎng ér zài. qí zhōng nǎi yǒu jiǔ zhēn zhī lín, dà yuān zhī mǎ, huáng zhī zhī xī, tiáo zhī zhī niǎo, yú kūn lún, yuè jù hǎi, shū fāng yì lèi, zhì sān wàn lǐ.
苦乃观其四郊,浮游近县,则南望杜、霸,北眺五陵,名都对郭,邑居相承,英俊之城,黼冕所兴,冠盖如云,七相五公。与乎州郡之豪桀,五都之货殖,三选七迁,充奉陵邑,盖以强干弱枝,隆上都而观万国。封畿之内,厥土千里,逴荦诸夏,兼其所有。其阳则崇山隐天,幽林穹谷,陆海珍藏,蓝田美玉,商、洛缘其隈,鄠、杜滨其足,源泉灌注,陂池交属,竹林果园,芳草甘木,郊野之富,号曰近蜀。其阴则冠以九嵕,陪以甘泉,乃有灵宫起乎其中。秦、汉之所极观,渊、云之所颂叹,于是乎存焉。下有郑、白之沃,衣食之源,堤封五万,疆埸绮分,沟塍刻镂,原隰龙鳞,决渠降雨,荷臿成云,五谷垂颖,桑麻敷棻。东郊则有通沟大漕,溃渭洞河,泛舟山东,控引淮、湖,与海通波。西郊则有上囿禁苑,林麓薮泽,陂池连乎蜀、汉,缭以周墙,四百馀里,离宫别馆,三十六所,神池灵沼,往往而在。其中乃有九真之麟,大宛之马,黄支之犀,条枝之鸟,逾昆仑,越巨海,殊方异类,至三万里。
qí gōng shì yě, tǐ xiàng hū tiān dì, jīng wěi hū yīn yáng, jù kūn líng zhī zhèng tǐ, fàng tài zǐ zhī yuán fāng. shù zhōng tiān zhī huá quē, fēng guān shān zhī zhū táng, yīn guī cái ér jiū qí, kàng yìng lóng zhī hóng liáng, liè fén lǎo yǐ bù yì, hé dòng fú ér gāo xiāng. diāo yù zhèn yǐ jū yíng, cái jīn bì yǐ shì dāng, fā wǔ sè zhī wò cǎi, guāng yàn lǎng yǐ jǐng zhāng. yú shì zuǒ cè yòu píng, zhòng xuān sān jiē, guī fáng zhōu tōng, mén tà dòng kāi, liè zhōng jù yú zhōng tíng, lì jīn rén yú duān wéi, réng zēng yá ér héng yù, lín jùn lù ér qǐ fēi. xùn yǐ lí diàn bié qǐn, chéng yǐ chóng tái xián guǎn, huàn ruò liè xīng, zǐ gōng shì huán. qīng liáng xuān wēn, shén xiān cháng nián, jīn huá yù táng, bái hǔ qí lín, qū yǔ ruò zī, bù kě dān lùn. zēng pán yè é, dēng jiàng zhào làn, shū xíng guǐ zhì, měi gè yì guān, chéng yīn bù niǎn, wéi suǒ xī yàn. hòu gōng zé yǒu yè tíng jiāo fáng, hòu fēi zhī shì, hé huān zēng chéng, ān chǔ cháng níng, chǎi ruò ruò jiāo fēng, pī xiāng fā yuè, lán lín huì cǎo, yuān luán fēi xiáng zhī liè. zhāo yáng tè shèng, lóng hū xiào chéng, wū bù chéng cái, qiáng bù lù xíng, yì yǐ zǎo xiù, luò yǐ lún lián, suí hóu míng yuè, cuò luò qí jiān, jīn gāng xián bì, shì wèi liè qián, fěi cuì huǒ qí, liú yào hán yīng, xuán lí chuí jí, yè guāng zài yān. yú shì xuán xī kòu qiè, yù jiē tóng tíng, ruǎn qì cǎi zhì, lín mín qīng yíng, shān hú bì shù, zhōu ā ér shēng. hóng luó sà lí, qǐ zǔ bīn fēn, jīng yào huá zhú, fǔ yǎng rú shén.
其宫室也,体象乎天地,经纬乎阴阳,据坤灵之正体,放太、紫之圆方。树中天之华阙,丰冠山之朱堂,因瑰材而究奇,抗应龙之虹梁,列棼橑以布翼,荷栋桴而高骧。雕玉瑱以居楹,裁金璧以饰珰,发五色之渥采,光爓朗以景彰。于是左墄右平,重轩三阶,闺房周通,门闼洞开,列钟虡于中庭,立金人于端闱,仍增崖而衡阈,临峻路而启扉。徇以离殿别寝,承以崇台闲馆,焕若列星,紫宫是环。清凉宣温,神仙长年,金华玉堂,白虎麒麟,区宇若兹,不可殚论。增槃业峨,登降炤烂,殊形诡制,每各异观,乘茵步辇,惟所息宴。后宫则有掖庭椒房,后妃之室,合欢增成,安处常宁,茝若若椒风,披香发越,兰林蕙草,鸳鸾飞翔之列。昭阳特盛,隆乎孝成,屋不呈材,墙不露形,裛以藻绣,络以纶连,随侯明月,错落其间,金釭衔璧,是为列钱,翡翠火齐,流燿含英,悬黎垂棘,夜光在焉。于是玄犀釦切,玉阶彤庭,碝磩采致,琳珉青荧,珊瑚碧树,周阿而生。红罗飒纚,绮组缤纷,精曜华烛,俯仰如神。
hòu gōng zhī hào, shí yǒu sì wèi, yǎo tiǎo fán huá, gèng shèng dié guì, chù hū sī liè zhě, gài yǐ bǎi shù. zuǒ yòu tíng zhōng, cháo táng bǎi liáo zhī wèi, xiāo cáo wèi bǐng, móu mó hū qí shàng. zuǒ mìng zé chuí tǒng, fǔ yì zé chéng huà, liú dà hàn zhī kǎi tì, dàng wáng qín zhī dú shì. gù lìng sī rén yáng lè hé zhī shēng, zuò huà yī zhī gē, gōng dé zhe yú zǔ zōng, gào zé qià yú lí shù. yòu yǒu tiān lù shí qú, diǎn jí zhī fǔ, mìng fū zhūn huì gù lǎo, míng rú shī fū, jiǎng lùn hū liù yì, jī hé hū tóng yì. yòu yǒu chéng míng jīn mǎ, zhù zuò zhī tíng, dà yá hóng dá, yú zī wèi qún, yuán yuán běn běn, zhōu jiàn qià wén, qǐ fā piān zhāng, xiào lǐ mì wén. zhōu yǐ gōu chén zhī wèi, wèi yǐ yán gèng zhī shǔ, zǒng lǐ guān zhī jiǎ kē, qún bǎi jùn zhī lián xiào. hǔ bēn zhuì yī, yān yǐn hūn sì, bì jǐ bǎi zhòng, gè yǒu yōu sī. zhōu lú qiān liè, jiǎo dào qǐ cuò. niǎn lù jīng yíng, xiū tú fēi gé. zì wèi yāng ér lián guì gōng, běi mí míng guāng ér gēng cháng lè, líng dèng dào ér chāo xī yōng, hùn jiàn zhāng ér wài shǔ, shè bì mén zhī fèng quē, shàng guā léng ér qī jīn què. nèi zé bié fēng zhī jiāo yáo, miǎo lì qiǎo ér sǒng zhuó, zhāng qiān mén ér lì wàn hù, shùn yīn yáng yǐ kāi hé. ěr nǎi zhèng diàn cuī wēi, céng gòu jué gāo, lín hū wèi yāng, jīng dài dàng ér chū sà suō, dòng yì yì yǔ tiān liáng, shàng fǎn yǔ yǐ gài dài, jī rì jǐng ér nà guāng. shén míng yù qí tè qǐ, suì yǎn jiǎn ér shàng jī, yì yún yǔ yú tài bàn, hóng ní huí dài yú fén méi, suī qīng xùn yǔ piào jiǎo, yóu è yí ér bù gǎn jiē. pān jǐng gàn ér wèi bàn, mù xuàn zhuǎn ér yì mí, shě líng kǎn ér què yǐ, ruò diān zhuì ér fù jī, hún huǎng huǎng yǐ shī dù, xún huí tú ér xià dī. jì chéng jù yú dēng wàng, jiàng zhōu liú yǐ páng huáng, bù yǒng dào yǐ yíng yū, yòu yǎo tiǎo ér bú jiàn yáng. pái fēi tà ér shàng chū, ruò yóu mù yú tiān biǎo, shì wú yī ér yáng yáng. qián táng zhōng ér hòu tài yè, lǎn cāng hǎi zhī shāng shāng, yáng bō tāo yú jié shí, jī shén yuè zhī qiāng々, làn yíng zhōu yǔ fāng hú, péng lái qǐ hū zhōng yāng. yú shì líng cǎo dōng róng, shén mù cóng shēng, yán jùn cuī zú, jīn shí zhēng róng. kàng xiān zhǎng yǐ chéng lù, zhuó shuāng lì zhī jīn jīng, yì āi ài zhī hún zhuó, xiān hào qì zhī qīng yīng. chěng wén chéng zhī pī dàn, chí wǔ lì zhī suǒ xíng, shù sōng qiáo zhī qún lèi, shí yóu cóng hū sī tíng, shí liè xiān zhī yōu guǎn, fěi wú rén zhī suǒ níng.
后宫之号,十有四位,窈窕繁华,更盛迭贵,处乎斯列者,盖以百数。左右廷中,朝堂百僚之位,萧、曹、魏、邴,谋谟乎其上。佐命则垂统,辅翼则成化,流大汉之恺悌,荡亡秦之毒螫。故令斯人扬乐和之声,作画一之歌,功德著于祖宗,膏泽洽于黎庶。又有天禄石渠,典籍之府,命夫谆诲故老,名儒师傅,讲论乎《六艺》,稽合乎同异。又有承明金马,著作之庭,大雅宏达,于兹为群,元元本本,周见洽闻,启发篇章,校理秘文。周以钩陈之位,卫以严更之署,总礼官之甲科,群百郡之廉孝。虎贲赘衣,阉尹阍寺,陛戟百重,各有攸司。周庐千列,徼道绮错。辇路经营,修涂飞阁。自未央而连桂宫,北弥明光而縆长乐,陵墱道而超西墉,混建章而外属,设璧门之凤阙,上瓜棱而栖金雀。内则别风之嶕峣,眇丽巧而竦擢,张千门而立万户,顺阴阳以开阖。尔乃正殿崔巍,层构厥高,临乎未央,经骀荡而出馺娑,洞枍诣与天梁,上反宇以盖戴,激日景而纳光。神明郁其特起,遂偃蹇而上跻,轶云雨于太半,虹霓回带于棼楣,虽轻迅与僄狡,犹愕眙而不敢阶。攀井干而未半,目眴转而意迷,舍棂槛而却倚,若颠坠而复稽,魂怳怳以失度,巡回涂而下低。既惩惧于登望,降周流以彷徨,步甬道以萦纡,又杳窱而不见阳。排飞闼而上出,若游目于天表,似无依而洋洋。前唐中而后太液,揽沧海之汤汤,扬波涛于碣石,激神岳之嶈々,滥瀛洲与方壶,蓬莱起乎中央。于是灵草冬荣,神木丛生,岩峻崔崒,金石峥嵘。抗仙掌以承露,擢双立之金茎,轶埃壒之混浊,鲜颢气之清英。骋文成之丕诞,驰五利之所刑,庶松、乔之群类,时游从乎斯庭,实列仙之攸馆,匪吾人之所宁。
ěr nǎi shèng yú yóu zhī zhuàng guān, fèn dà wǔ hū shàng yòu, yīn zī yǐ wēi róng kuā dí, yào wēi ér jiǎng shì. mìng jīng zhōu shǐ qǐ niǎo, zhào liáng yě ér qū shòu, máo qún nèi tián, fēi yǔ shàng fù, jiē yì cè zú, jí jìn lín ér tún jù. shuǐ héng yú rén, lǐ qí yíng biǎo, zhǒng bié qún fēn, bù qǔ yǒu shǔ. fú wǎng lián hóng, lóng shān luò yě, liè zú zhōu zā, xīng luó yún bù. yú shì shèng yú bèi fǎ jià, shuài qún chén, pī fēi lián, rù yuàn mén. suì rào fēng gǎo, lì shàng lán, liù shī fā zhòu, bǎi shòu hài dān, zhèn zhèn yuè yuè, léi bēn diàn jī, cǎo mù tú dì, shān yuān fǎn fù, róu kù lín qí shí èr sān, nǎi ǎo nù ér shǎo xī. ěr nǎi sī mén cì fēi, liè rèn zuān hóu, yào kù jué zōng, niǎo jīng chù sī, shòu hài zhí fēng, jī bù xū jǐ, xián bù zài kòng, shǐ wú dān shā, zhōng bì dié shuāng, biāo biāo fēn fēn, zēng jiǎo xiāng chán, fēng máo yǔ xuè, sǎ yě bì tiān. píng yuán chì, yǒng shì lì, yuán yòu shī mù, chái láng shè cuàn. ěr nǎi yí shī qū xiǎn, bìng dǎo qián huì, qióng hǔ bēn tū, kuáng sì chù jué. xǔ shǎo shī qiǎo, qín chéng lì zhé, jǐ piào jiǎo, è měng shì, tuō jiǎo cuò dòu, tú bó dú shā, xié shī bào, tuō xióng chī, dùn xī máo, yè háo pí, chāo jiǒng hè, yuè jùn yá, jué chán yán, jù shí tuí, sōng bǎi pū, cóng lín cuī, cǎo mù wú yú, qín shòu tiǎn yí.
尔乃盛娱游之壮观,奋大武乎上囿,因兹以威戎夸狄,耀威而讲事。命荆州使起鸟,诏梁野而驱兽,毛群内阗,飞羽上覆,接翼侧足,集禁林而屯聚。水衡虞人,理其营表,种别群分,部曲有署。罘罔连纮,笼山络野,列卒周匝,星罗云布。于是乘舆备法驾,帅群臣,披飞廉,入苑门。遂绕酆镐,历上兰,六师发胄,百兽骇殚,震震爚爚,雷奔电激,草木涂地,山渊反覆,蹂趶粦其十二三,乃拗怒而少息。尔乃斯门佽飞,列刃钻鍭,要趶刔踪,鸟惊触丝,兽骇值锋,机不虚掎,弦不再控,矢无单杀,中必叠双,飑飑纷纷,矰缴相缠,风毛雨血,洒野蔽天。平原赤,勇士厉,猿狖失木,豺狼慑窜。尔乃移师趋险,并蹈潜秽,穷虎奔突,狂兕触蹶。许少施巧,秦成力折,掎僄狡,扼猛噬,脱角挫脰,徒搏独杀,挟师豹,拖熊螭,顿犀牦,曳豪罴,超迥壑,越峻崖,蹶巉岩,巨石隤,松柏仆,丛林摧,草木无馀,禽兽殄夷。
yú shì tiān zǐ nǎi dēng shǔ yù zhī guǎn, lì zhǎng yáng zhī xiè, lǎn shān chuān zhī tǐ shì, guān sān jūn zhī shā huò, yuán yě xiāo tiáo, mù jí sì yì, qín xiāng zhèn yàn, shòu xiāng zhěn jiè. rán hòu shōu qín huì zhòng, lùn gōng cì zuò, chén qīng qí yǐ xíng páo, téng jiǔ chē ér zhēn zhuó, gē xiān yě shí, jǔ suì mìng jué. xiǎng cì bì, láo yì qí, dà lù míng luán, róng yǔ pái huí, jí hū yù zhāng zhī yǔ, lín hū kūn míng zhī chí. zuǒ qiān niú ér yòu zhī nǚ, shì yún hàn zhī wú yá, mào shù yīn wèi, fāng cǎo bèi dī, lán chǎi fā sè, yè yè yī yī, ruò chī jǐn bù xiù, zhú yào hū qí bēi. xuán hè bái lù, huáng gǔ guàn, cāng guā bǎo yì, fú yī hóng yàn, cháo fā hé hǎi, xī sù jiāng hàn, chén fú wǎng lái, yún jí wù sàn. yú shì hòu gōng chéng zhàn lù, dēng lóng zhōu, zhāng fèng gài, jiàn huá qí, qū fǔ wéi, jìng qīng liú, mí wēi fēng, dàn dàn fú. zhào nǚ ōu, gǔ chuī zhèn, shēng jī yuè, yíng lì tiān, niǎo qún xiáng, yú kuī yuān. zhāo bái jiān, xià shuāng gǔ, yú wén gān, chū bǐ mù. fǔ hóng chuáng, yù zēng jiǎo, fāng zhōu bìng wù, fǔ yǎng jí lè. suì fēng jǔ yún yáo, fú yóu pǔ lǎn, qián chéng qín lǐng, hòu yuè jiǔ zōng, dōng báo hé huá, xī shè qí yōng, gōng guǎn suǒ lì, bǎi yǒu yú qū, xíng suǒ zhāo xī, chǔ bù gǎi gōng. lǐ shàng xià ér jiē shān chuān, jiū xiū yòu zhī suǒ yòng, cǎi yóu yīn zhī huān yáo, dì cóng chén zhī jiā sòng. yú sī zhī shí, dōu dōu xiāng wàng, yì yì xiāng shǔ, guó jiè shí shì zhī jī, jiā chéng bǎi nián zhī yè, shì shí jiù dé zhī míng shì, nóng fú xiān chóu zhī quǎn mǔ, shāng xiū zú shì zhī suǒ yù, gōng yòng gāo céng zhī guī jǔ, càn hū yǐn yǐn, gè dé qí suǒ.
于是天子乃登属玉之馆,厉长杨之榭,览山川之体势,观三军之杀获,原野萧条,目极四裔,禽相镇厌,兽相枕藉。然后收禽会众,论功赐胙,陈轻骑以行炰,腾酒车而斟酌,割鲜野食,举燧命爵。飨赐毕,劳逸齐,大辂鸣鸾,容与徘回,集乎豫章之宇,临乎昆明之池。左牵牛而右织女,似云汉之无崖,茂树荫蔚,芳草被堤,兰茝发色,晔晔猗猗,若摛锦布绣,烛耀乎其陂。玄鹤白鹭,黄鹄鹳,鸧鸹鸨鶂,凫鹥鸿雁,朝发河海,夕宿江汉,沉浮往来,云集雾散。于是后宫乘輚路,登龙舟,张凤盖,建华旗,祛黼帷,镜清流,靡微风,澹淡浮。棹女讴,鼓吹震,声激越,謍厉天,鸟群翔,鱼窥渊。招白间,下双鹄,揄文竿,出比目。抚鸿幢,御矰缴,方舟并鹜,俯仰极乐。遂风举云摇,浮游普览,前乘秦领,后越九嵕,东薄河华,西涉岐雍,宫馆所历,百有馀区,行所朝夕,储不改供。礼上下而接山川,究休祐之所用,采游音之欢谣,第从臣之嘉颂。于斯之时,都都相望,邑邑相属,国借十世之基,家承百年之业,士食旧德之名氏,农服先畴之畎亩,商修族世之所鬻,工用高曾之规矩,粲乎隐隐,各得其所。
ruò chén zhě, tú guān jī hū jiù xū, wén zhī hū gù lǎo, shén fēn ér wèi dé qí yī duān, gù bù néng biàn jǔ yě.
若臣者,徒观迹乎旧墟,闻之乎故老,什分而未得其一端,故不能遍举也。