féng yì zì gōng sūn, yǐng chuān fù chéng rén yě. hǎo dú shū, néng zuǒ shì chūn qiū sūn zi bīng fǎ.
馮異字公孫,潁川父城人也。好讀書,能《左氏春秋》、《孫子兵法》。
hàn bīng qǐ, yì yǐ jùn yuàn jiān wǔ xiàn, yǔ fù chéng zhǎng miáo méng gòng chéng shǒu, wèi wáng mǎng jù hàn. guāng wǔ lüè dì yǐng chuān, gōng fù chéng bù xià, tún bīng jīn chē xiāng. yì jiān chū xíng shǔ xiàn, wèi hàn bīng suǒ zhí. shí yì cóng xiōng xiào jí tóng jùn dīng chēn lǚ yàn, bìng cóng guāng wǔ, yīn gòng jiàn yì, dé zhào jiàn. yì yuē:" yì yī fū zhī yòng, bù zú wèi qiáng ruò. yǒu lǎo mǔ zài chéng zhōng, yuàn guī jù wǔ chéng, yǐ xiào gōng bào dé." guāng wǔ yuē:" shàn." yì guī, wèi miáo méng yuē:" jīn zhū jiāng jiē zhuàng shì qū qǐ, duō bào héng, dú yǒu liú jiāng jūn suǒ dào bù lǔ lüè. guān qí yán yǔ jǔ zhǐ, fēi yōng rén yě, kě yǐ guī shēn." miáo méng yuē:" sǐ shēng tóng mìng, jìng cóng zi jì." guāng wǔ nán hái wǎn, gēng shǐ zhū jiāng gōng fù chéng zhě qián hòu shí yú bèi, yì jiān shǒu bù xià jí guāng wǔ wèi sī lì xiào wèi, dào jīng fù chéng, yì děng jí kāi mén fèng niú jiǔ yíng. guāng wǔ shǔ yì wèi zhǔ bù, miáo méng wèi cóng shì. yì yīn jiàn yì zi yáo qī shū shòu duàn jiàn zuǒ lóng děng, guāng wǔ jiē yǐ wèi chuán shǐ, yǐ zhì luò yáng.
漢兵起,異以郡掾監五縣,與父城長苗萌共城守,為王莽拒漢。光武略地潁川,攻父城不下,屯兵巾車鄉。異間出行屬縣,為漢兵所執。時異從兄孝及同郡丁綝、呂晏,並從光武,因共薦異,得召見。異曰:"異一夫之用,不足為強弱。有老母在城中,願歸據五城,以效功報德。"光武曰:"善。"異歸,謂苗萌曰:"今諸將皆壯士屈起,多暴橫,獨有劉將軍所到不虜掠。觀其言語舉止,非庸人也,可以歸身。"苗萌曰:"死生同命,敬從子計。"光武南還宛,更始諸將攻父城者前後十餘輩,異堅守不下;及光武為司隸校尉,道經父城,異等即開門奉牛、酒迎。光武署異為主簿,苗萌為從事。異因薦邑子銚期、叔壽、段建、左隆等,光武皆以為椽史,以至洛陽。
gēng shǐ shù yù qiǎn guāng wǔ xùn hé běi, zhū jiāng jiē yǐ wèi bù kě. shì shí, zuǒ chéng xiàng cáo jìng zi xǔ wèi shàng shū, fù zǐ yòng shì, yì quàn guāng wǔ hòu jié nà zhī. jí dù hé běi, xǔ yǒu lì yān.
更始數欲遣光武徇河北,諸將皆以為不可。是時,左丞相曹竟子詡為尚書,父子用事,異勸光武厚結納之。及度河北,詡有力焉。
zì bó shēng zhī bài, guāng wǔ bù gǎn xiǎn qí bēi qī, měi dú jū, zhé bù yù jiǔ ròu, zhěn xí yǒu tì qì chù. yì dú kòu tóu kuān pì āi qíng. guāng wǔ zhǐ zhī yuē:" qīng wù wàng yán." yì fù yīn jiān jìn shuō yuē:" tiān xià tóng kǔ wáng shì, sī hàn jiǔ yǐ. jīn gēng shǐ zhū jiāng cóng héng bào nüè, suǒ zhì lǔ lüè, bǎi xìng shī wàng, wú suǒ yī zài. jīn gōng zhuān mìng fāng miàn, shī xíng ēn dé. fū yǒu jié zhòu zhī luàn, nǎi jiàn tāng wǔ zhī gōng rén jiǔ jī kě, shì wèi chōng bǎo. yí jí fēn qiǎn guān shǔ, xùn xíng jùn xiàn, lǐ yuān jié, bù huì zé." guāng wǔ nà zhī. zhì hán dān, qiǎn yì yǔ yáo qī chéng chuán fǔ xún shǔ xiàn, lù qiú tú, cún guān guǎ, wáng mìng zì yì zhě chú qí zuì, yīn tiáo èr qiān dàn zhǎng lì tóng xīn jí bù fù zhě shàng zhī.
自伯升之敗,光武不敢顯其悲戚,每獨居,輒不御酒肉,枕席有涕泣處。異獨叩頭寬譬哀情。光武止之曰:"卿勿妄言。"異復因間進說曰:"天下同苦王氏,思漢久矣。今更始諸將從橫暴虐,所至虜掠,百姓失望,無所依載。今公專命方面,施行恩德。夫有桀、紂之亂,乃見湯、武之功;人久饑渴,是為充飽。宜急分遣官屬,徇行郡縣,理冤結,布惠澤。"光武納之。至邯鄲,遣異與銚期乘傳撫循屬縣,錄囚徒,存鰥寡,亡命自詣者除其罪,陰條二千石長吏同心及不附者上之。
jí wáng láng qǐ, guāng wǔ zì jì dōng nán chí, chén yè cǎo shè, zhì ráo yáng wú lóu tíng. shí tiān hán liè, zhòng jiē jī pí, yì shàng dòu zhōu. míng dàn, guāng wǔ wèi zhū jiāng yuē:" zuó dé gōng sūn dòu zhōu, jī hán jù jiě" jí zhì nán gōng, yù dà fēng yǔ, guāng wǔ yǐn chē rù dào bàng kōng shě, yì bào xīn, dèng yǔ rè huǒ, guāng wǔ duì zào liáo yī. yì fù jìn mài fàn tú jiān. yīn fù dù hū tuó hé zhì xìn dōu, shǐ yì bié shōu hé jiān bīng. hái, bài piān jiāng jūn. cóng pò wáng láng, fēng yīng hóu.
及王郎起,光武自薊東南馳,晨夜草舍,至饒陽無蔞亭。時天寒烈,眾皆飢疲,異上豆粥。明旦,光武謂諸將曰:"昨得公孫豆粥,饑寒俱解"及至南宮,遇大風雨,光武引車入道傍空舍,異抱薪,鄧禹熱火,光武對灶燎衣。異復進麥飯菟肩。因復度虖沱河至信都,使異別收河間兵。還,拜偏將軍。從破王郎,封應侯。
yì wèi rén qiān tuì bù fá, xíng yǔ zhū jiāng xiāng féng, zhé yǐn chē bì dào. jìn zhǐ jiē yǒu biǎo shí, jūn zhōng hào wèi zhěng qí. měi suǒ zhǐ shě, zhū jiāng bìng zuò lùn gōng, yì cháng dú píng shù xià, jūn zhōng hào yuē" dà shù jiāng jūn". jí pò hán dān, nǎi gèng bù fèn zhū jiāng, gè yǒu pèi lì. jūn shì jiē yán yuàn shǔ dà shù jiāng jūn, guāng wǔ yǐ cǐ duō zhī. bié jī pò tiě jìng yú běi píng, yòu jiàng xiōng nú yú lín xì dùn wáng, yīn cóng píng hé běi.
異為人謙退不伐,行與諸將相逢,輒引車避道。進止皆有表識,軍中號為整齊。每所止舍,諸將並坐論功,異常獨屏樹下,軍中號曰"大樹將軍"。及破邯鄲,乃更部分諸將,各有配隸。軍士皆言願屬大樹將軍,光武以此多之。別擊破鐵脛於北平,又降匈奴於林闟頓王,因從平河北。
shí, gēng shǐ qiǎn wǔ yīn wáng lǐ yì lǐn qiū wáng tián lì dà sī mǎ zhū wěi bái hǔ gōng chén qiáo jiāng bīng hào sān shí wàn, yǔ hé nán tài shǒu wǔ bó gòng shǒu luò yáng. guāng wǔ jiāng běi xùn yàn zhào, yǐ wèi jùn hé nèi dú bù féng bīng, ér chéng yì zōng, cāng lǐn shí, nǎi bài kòu xún wèi hé nèi tài shǒu, yì wèi mèng jīn jiāng jūn, tǒng èr jùn jūn hé shàng, yǔ xún hé zhí, yǐ jù zhū wěi děng.
時,更始遣舞陰王李軼、廩丘王田立、大司馬朱鮪、白虎公陳僑將兵號三十萬,與河南太守武勃共守洛陽。光武將北徇燕、趙,以魏郡、河內獨不逢兵,而城邑宗,倉廩實,乃拜寇恂為河內太守,異為孟津將軍,統二郡軍河上,與恂合執,以拒朱鮪等。
yì nǎi yí lǐ yì shū yuē:" yú wén míng jìng suǒ yǐ zhào xíng, wǎng shì suǒ yǐ zhī jīn. xī wēi zǐ qù yīn ér rù zhōu, xiàng bó pàn chǔ ér guī hàn. zhōu bó yíng dài wáng ér chù shǎo dì, huò guāng zūn xiào xuān ér fèi chāng yì. bǐ jiē wèi tiān zhī mìng, dǔ cún wáng zhī fú, jiàn fèi xìng zhī shì, gù néng chéng gōng yú yī shí, chuí yè yú wàn shì yě. gǒu lìng zhǎng ān shàng kě fú zhù, yán qī suì yuè, shū bù jiān qīn, yuǎn bù yú jìn, jì wén qǐ néng jū yī yú zāi? jīn zhǎng ān huài luàn, chì méi lín jiāo, wáng hóu gòu nán. dà chén guāi lí, gāng jì yǐ jué, sì fāng fēn bēng, yì xìng bìng qǐ, shì gù xiāo wáng bá shè shuāng xuě, jīng yíng hé běi. fāng jīn yīng qí yún jí, bǎi xìng fēng mí, suī bīn qí mù zhōu, bù zú yǐ yù. jì wén chéng néng jué wù chéng bài, jí dìng dà jì, lùn gōng gǔ rén, zhuǎn huò wèi fú, zài cǐ shí yǐ. rú měng jiāng zhǎng qū, yán bīng wéi chéng, suī yǒu huǐ hèn, yì wú jí yǐ."
異乃遺李軼書曰:"愚聞明鏡所以照形,往事所以知今。昔微子去殷而入周,項伯畔楚而歸漢。周勃迎代王而黜少帝,霍光尊孝宣而廢昌邑。彼皆畏天知命,睹存亡之符,見廢興之事,故能成功於一時,垂業於萬世也。苟令長安尚可扶助,延期歲月,疏不間親,遠不逾近,季文豈能居一隅哉?今長安壞亂,赤眉臨郊,王侯構難。大臣乖離,綱紀已絕,四方分崩,異姓並起,是故蕭王跋涉霜雪,經營河北。方今英俟雲集,百姓風靡,雖邠歧慕周,不足以喻。季文誠能覺悟成敗,亟定大計,論功古人,轉禍為福,在此時矣。如猛將長驅,嚴兵圍城,雖有悔恨,亦無及已。"
chū, yì yǔ guāng wǔ shǒu jié móu yuē, jiā xiāng qīn ài, jí gēng shǐ lì, fǎn gòng xiàn bó shēng. suī zhī zhǎng ān yǐ wēi, yù jiàng yòu bù zì ān. nǎi bào yì shū yuē:" yì běn yǔ xiāo wáng shǒu móu zào hàn, jié sǐ shēng zhī yuē, tóng róng kū zhī jì. jīn yì shǒu luò yáng, jiāng jūn zhèn mèng jīn, jù jù jī zhóu, qiān zài yī huì, sī chéng duàn jīn. wéi shēn dá xiāo wáng, yuàn jìn yú cè, yǐ zuǒ guó ān rén." yì zì tōng shū zhī hòu, bù fù yǔ yì zhēng fēng, gù yì yīn cǐ dé běi gōng tiān jǐng guān, bá shàng dǎng liǎng chéng, yòu nán xià hé nán chéng gāo yǐ dōng shí sān xiàn, jí zhū tún jí, jiē píng zhī, jiàng zhě shí yú wàn. wǔ bó jiāng wàn yú rén gōng zhū pàn zhě, yì yǐn jūn dù hé, yǔ bó zhàn yú shì xiāng xià, dà pò zhǎn bó, huò shǒu wǔ qiān yú jí, yì yòu bì mén bù jiù. yì jiàn qí xìn xiào, jù yǐ zòu wén. guāng wǔ gù xuān lù yì shū, lìng zhū wěi zhī zhī. wěi nù, suì shǐ rén cì shā yì. yóu shì chéng zhōng guāi lí, duō yǒu jiàng zhě. wěi nǎi qiǎn tǎo nán jiāng jūn sū mào jiāng shù wàn rén gōng wēn, wěi zì jiāng shù wàn rén gōng píng yīn yǐ zhuì yì. yì qiǎn xiào wèi hù jūn jiāng bīng, yǔ kòu xún hé jī mào, pò zhī. yì yīn dù hé jī wěi, wěi zǒu yì zhuī zhì luò yáng, huán chéng yī zā ér guī.
初,軼與光武首結謀約,加相親愛,及更始立,反共陷伯升。雖知長安已危,欲降又不自安。乃報異書曰:"軼本與蕭王首謀造漢,結死生之約,同榮枯之計。今軼守洛陽,將軍鎮孟津,俱據機軸,千載一會,思成斷金。惟深達蕭王,願進愚策,以佐國安人。"軼自通書之後,不復與異爭鋒,故異因此得北攻天井關,拔上黨兩城,又南下河南成皋已東十三縣,及諸屯集,皆平之,降者十餘萬。武勃將萬餘人攻諸畔者,異引軍度河,與勃戰於士鄉下,大破斬勃,獲首五千餘級,軼又閉門不救。異見其信效,具以奏聞。光武故宣露軼書,令朱鮪知之。鮪怒,遂使人刺殺軼。由是城中乖離,多有降者。鮪乃遣討難將軍蘇茂將數萬人攻溫,鮪自將數萬人攻平陰以綴異。異遣校尉護軍將兵,與寇恂合擊茂,破之。異因度河擊鮪,鮪走;異追至洛陽,環城一匝而歸。
yí xí shàng fú, zhū jiāng jiē rù hè, bìng quàn guāng wǔ jí dì wèi. guāng wǔ nǎi zhào yì yì hào, wèn sì fāng dòng jìng. yì yuē:" sān wáng fǎn pàn, gēng shǐ bài wáng, tiān xià wú zhǔ, zōng miào zhī yōu, zài yú dài wáng. yí cóng zhòng yì, shàng wèi shè jì, xià wèi bǎi xìng." guāng wǔ yuē:" wǒ zuó yè mèng chéng chì lóng shàng tiān, jué wù, xīn zhōng dòng jì" yì yīn xià xí zài bài hè yuē:" cǐ tiān mìng fā yú jīng shén. xīn zhōng dòng jì, dài wáng zhòng shèn zhī xìng yě." yì suì yǔ zhū jiāng jūn yì shàng zūn hào.
移檄上伏,諸將皆入賀,並勸光武即帝位。光武乃召異詣鄗,問四方動靜。異曰:"三王反畔,更始敗亡,天下無主,宗廟之憂,在於大王。宜從眾議,上為社稷,下為百姓。"光武曰:"我昨夜夢乘赤龍上天,覺悟,心中動悸"異因下席再拜賀曰:"此天命發於精神。心中動悸,大王重慎之性也。"異遂與諸將軍議上尊號。
jiàn wǔ èr nián chūn, dìng fēng yì yáng xià hóu. yǐn jī yáng dí zéi yán zhōng zhào gēn, pò zhī. zhào yì guī jiā shàng zhǒng, shǐ tài zhōng dài fū jī niú jiǔ, lìng èr bǎi lǐ nèi tài shǒu dū wèi yǐ xià jí zōng zú huì yān.
建武二年春,定封異陽夏侯。引擊陽翟賊嚴終、趙根,破之。詔異歸家上冢,使太中大夫齎牛、酒,令二百里內太守、都尉已下及宗族會焉。
shí, chì méi yán cén bào luàn sān fǔ, jùn xiàn dà xìng gè yōng bīng zhòng, dà sī tú dèng yǔ bù néng dìng, nǎi qiǎn yì dài yǔ tǎo zhī. chē jià sòng zhì hé nán, cì yǐ chéng yú qī chǐ jù jiàn. chì yì yuē:" sān fǔ zāo wáng mǎng gēng shǐ zhī luàn, zhòng yǐ chì méi yán cén zhī kù, yuán yuán tú tàn, wú suǒ yī sù. jīn zhī zhēng fá, fēi bì lüè dì tú chéng, yào zài píng dìng ān jí zhī ěr. zhū jiāng fēi bù jiàn dòu, rán hǎo lǔ lüè. qīng běn néng yù lì shì, niàn zì xiū chì, wú wèi jùn xiàn suǒ kǔ." yì dùn shǒu shòu mìng, yǐn ér xī, suǒ zhì jiē bù wēi xìn. hóng nóng qún dào chēng jiāng jūn zhě shí yú bèi, jiē lǜ zhòng jiàng yì.
時,赤眉、延岑暴亂三輔,郡縣大姓各擁兵眾,大司徒鄧禹不能定,乃遣異代禹討之。車駕送至河南,賜以乘輿七尺具劍。敕異曰:"三輔遭王莽、更始之亂,重以赤眉、延岑之酷,元元塗炭,無所依訴。今之徵伐,非必略地屠城,要在平定安集之耳。諸將非不健斗,然好虜掠。卿本能御吏士,念自修敕,無為郡縣所苦。"異頓首受命,引而西,所至皆布威信。弘農群盜稱將軍者十餘輩,皆率眾降異。
yì yǔ chì méi yù yú huá yīn, xiāng jù liù shí yú rì, zhàn shù shí hé, jiàng qí jiāng liú shǐ wáng xuān děng wǔ qiān yú rén. sān nián chūn, qiǎn shǐ zhě jí bài yì wèi zhēng xī dà jiāng jūn. huì dèng yǔ lǜ chē qí jiāng jūn dèng hóng děng yǐn guī, yǔ yì xiāng yù, yǔ hóng yào yì gòng gōng chì méi. yì yuē:" yì yǔ zéi xiāng jù qiě shù shí rì, suī lǚ huò xióng jiāng, yú zhòng shàng duō, kě shāo yǐ ēn xìn qīng yòu, nán zú yòng bīng pò yě. shàng jīn shǐ zhū jiāng tún miǎn chí yào qí dōng, ér yì jī qí xī, yī jǔ qǔ zhī, cǐ wàn chéng jì yě." yǔ hóng bù cóng. hóng suì dà zhàn yí rì, chì méi yáng bài, qì zī zhòng zǒu. chē jiē zài tǔ, yǐ dòu fù qí shàng, bīng shì jī, zhēng qǔ zhī. chì méi yǐn hái jī hóng, hóng jūn kuì luàn. yì yǔ yǔ hé bīng jiù zhī, chì méi xiǎo què. yì yǐ shì zú jī juàn, kě qiě xiū, yǔ bù tīng, fù zhàn, dà wèi suǒ bài, sǐ shāng zhě sān qiān yú rén. yǔ dé tuō guī yí yáng. yì qì mǎ bù zǒu shàng huí xī bǎn, yǔ huī xià shù rén guī yíng. fù jiān bì, shōu qí sàn zú, zhāo jí zhū yíng bǎo shù wàn rén, yǔ zéi yuē qī huì zhàn. shǐ zhuàng shì biàn fú yǔ chì méi tóng, fú yú dào cè. dàn rì, chì méi shǐ wàn rén gōng yì qián bù, yì cái chū bīng yǐ jiù zhī. zéi jiàn shì ruò, suì xī zhòng gōng yì, yì nǎi zòng bīng dà zhàn. rì zè, zéi qì shuāi, fú bīng zú qǐ, yī fú xiāng luàn, chì méi bù fù shí bié, zhòng suì jīng kuì. zhuī jī, dà pò yú xiáo dǐ, jiàng nán nǚ bā wàn rén. yú zhòng shàng shí yú wàn, dōng zǒu yí yáng jiàng. xǐ shū láo yì yuē:" chì méi pò píng, shì lì láo kǔ, shǐ suī chuí chì huí xī, zhōng néng fèn yì miǎn chí, kě wèi shī zhī dōng yú, shōu zhī sāng yú. fāng lùn gōng shǎng, yǐ dá dà xūn."
異與赤眉遇於華陰,相拒六十餘日,戰數十合,降其將劉始、王宣等五千餘人。三年春,遣使者即拜異為征西大將軍。會鄧禹率車騎將軍鄧弘等引歸,與異相遇,禹、弘要異共攻赤眉。異曰:"異與賊相拒且數十日,雖屢獲雄將,餘眾尚多,可稍以恩信傾誘,難卒用兵破也。上今使諸將屯黽池要其東,而異擊其西,一舉取之,此萬成計也。"禹、弘不從。弘遂大戰移日,赤眉陽敗,棄輜重走。車皆載土,以豆覆其上,兵士飢,爭取之。赤眉引還擊弘,弘軍潰亂。異與禹合兵救之,赤眉小卻。異以士卒飢倦,可且休,禹不聽,復戰,大為所敗,死傷者三千餘人。禹得脫歸宜陽。異棄馬步走上回谿阪,與麾下數人歸營。復堅壁,收其散卒,招集諸營保數萬人,與賊約期會戰。使壯士變服與赤眉同,伏於道側。旦日,赤眉使萬人攻異前部,異裁出兵以救之。賊見勢弱,遂悉眾攻異,異乃縱兵大戰。日昃,賊氣衰,伏兵卒起,衣服相亂,赤眉不復識別,眾遂驚潰。追擊,大破於崤底,降男女八萬人。餘眾尚十餘萬,東走宜陽降。璽書勞異曰:"赤眉破平,士吏勞苦,始雖垂翅回谿,終能奮翼黽池,可謂失之東隅,收之桑榆。方論功賞,以答大勛。"
shí, chì méi suī jiàng, zhòng kòu yóu shèng: yán cén jù lán tián, wáng xīn jù xià guī, fāng dān jù xīn fēng, jiǎng zhèn jù bà líng, zhāng hán jù zhǎng ān, gōng sūn shǒu jù zhǎng líng, yáng zhōu jù gǔ kǒu, lǚ wěi jù chén cāng, jiǎo hóng jù qiān, luò yán jù zhōu zhì, rèn liáng jù hù, rǔ zhāng jù huái lǐ, gè chēng jiāng jūn, yōng bīng duō zhě wàn yú, shǎo zhě shù qiān rén, zhuǎn xiāng gōng jī. yì qiě zhàn qiě xíng, tún jūn shàng lín yuàn zhōng. yán cén jì pò chì méi, zì chēng wǔ ān wáng, bài zhì mù shǒu, yù jù guān zhōng, yǐn zhāng hán rèn liáng gòng gōng yì. yì jī pò zhī, zhǎn shǒu qiān yú jí, zhū yíng bǎo shǒu fù cén zhě jiē lái jiàng guī yì. cén zǒu gōng xī, yì qiǎn fù hàn jiāng jūn dèng yè fǔ hàn jiāng jūn yú kuāng yào jī cén, dà pò zhī, lóng qí jiāng sū chén děng bā qiān yú rén. cén suì zì wǔ guān zǒu nán yáng.
時,赤眉雖降,眾寇猶盛:延岑據藍田,王歆據下邽,芳丹據新豐,蔣震據霸陵,張邯據長安,公孫守據長陵,楊周據谷口,呂鮪據陳倉,角閎據汧,駱延據盩厔,任良據鄠,汝章據槐里,各稱將軍,擁兵多者萬餘,少者數千人,轉相攻擊。異且戰且行,屯軍上林苑中。延岑既破赤眉,自稱武安王,拜置牧守,欲據關中,引張邯、任良共攻異。異擊破之,斬首千餘級,諸營保守附岑者皆來降歸異。岑走攻析,異遣復漢將軍鄧曄、輔漢將軍於匡要擊岑,大破之,隆其將蘇臣等八千餘人。岑遂自武關走南陽。
shí, bǎi xìng jī è, rén xiāng shí, huáng jīn yī jīn yì dòu wǔ shēng. dào lù duàn gé, wěi shū bù zhì, jūn shì wěi yǐ guǒ shí wèi liáng. zhào bài nán yáng zhào kuāng wèi yòu fú fēng, jiāng bīng zhù yì, bìng sòng jiān gǔ, jūn zhōng jiē chēng wàn suì. yì bīng shí jiàn shèng, nǎi shāo zhū jī háo jié bù cóng lìng zhě, bāo shǎng jiàng fù yǒu gōng láo zhě, xī qiǎn qí qú shuài yì jīng shī, sàn qí zhòng guī běn yè. wēi xíng guān zhōng, wéi lǚ wěi zhāng hán jiǎng zhèn qiǎn shǐ jiàng shǔ, qí yú xī píng.
時,百姓飢餓,人相食,黃金一斤易豆五升。道路斷隔,委輸不至,軍士委以果實為糧。詔拜南陽趙匡為右扶風,將兵助異,並送縑谷,軍中皆稱萬歲。異兵食漸盛,乃稍誅擊豪傑不從令者,褒賞降附有功勞者,悉遣其渠帥詣京師,散其眾歸本業。威行關中,惟呂鮪、張邯、蔣震遣使降蜀,其餘悉平。
míng nián, gōng sūn shù qiǎn jiāng chéng yān, jiāng shù wàn rén jiù lǚ wěi chū tún chén cāng. yì yǔ zhào kuāng yíng jī, dà pò zhī, yān tuì zǒu hàn chuān. yì zhuī zhàn yú jī gǔ, fù pò zhī, hái jī pò lǚ wěi, yíng bǎo jiàng zhě shén zhòng. qí hòu shǔ fù shù qiǎn jiāng jiān chū, yì zhé cuī cuò zhī. huái lái bǎi xìng, shēn lǐ wǎng jié, chū rù sān suì, shàng lín chéng dū.
明年,公孫述遣將程焉,將數萬人就呂鮪出屯陳倉。異與趙匡迎擊,大破之,焉退走漢川。異追戰於箕谷,復破之,還擊破呂鮪,營保降者甚眾。其後蜀複數遣將間出,異輒摧挫之。懷來百姓,申理枉結,出入三歲,上林成都。
yì zì yǐ jiǔ zài wài, bù zì ān, shàng shū sī mù què tíng, yuàn qīn wéi wò, dì bù xǔ. hòu rén yǒu zhāng yán yì zhuān zhì guān zhōng, zhǎn zhǎng ān lìng, wēi quán zhì zhòng, bǎi xìng guī xīn, hào wèi" xián yáng wáng". dì shǐ yǐ zhāng shì yì. yì huáng jù, shàng shū xiè yuē:" chén běn zhū shēng, zāo yù shòu mìng zhī huì, chōng bèi háng wǔ, guò méng ēn sī, wèi dà jiāng, jué tōng hóu, shòu rèn fāng miàn, yǐ lì wēi gōng, jiē zì guó jiā móu lǜ, yú chén wú suǒ néng jí. chén fú zì sī wéi: yǐ zhào chì zhàn gōng, měi zhé rú yì shí yǐ sī xīn duàn jué, wèi cháng bù yǒu huǐ. guó jiā dú jiàn zhī míng, jiǔ ér yì yuǎn, nǎi zhī' xìng yǔ tiān dào, bù kě dé ér wén yě'. dāng bīng gé shǐ qǐ, rǎo rǎng zhī shí, háo jié jìng zhú, mí huò qiān shù. chén yǐ zāo yù, tuō shēn shèng míng, zài qīng wēi hùn xiáo zhī zhōng, shàng bù gǎn guò chà, ér kuàng tiān xià píng dìng, shàng zūn xià bēi, ér chén jué wèi suǒ méng, wēi wēi bù cè hū? chéng jì yǐ jǐn chì, suì zì zhōng shǐ. jiàn suǒ shì chén zhāng, zhàn lì bù jù. fú niàn míng zhǔ zhī chén yú xìng, gù gǎn yīn yuán zì chén." zhào bào yuē:" jiāng jūn zhī yú guó jiā, yì wèi jūn chén, ēn yóu fù zǐ. hé xián hé yí, ér yǒu jù yì?"
異自以久在外,不自安,上書思慕闕廷,願親帷幄,帝不許。後人有章言異專制關中,斬長安令,威權至重,百姓歸心,號為"咸陽王"。帝使以章示異。異惶懼,上書謝曰:"臣本諸生,遭遇受命之會,充備行伍,過蒙恩私,位大將,爵通侯,受任方面,以立微功,皆自國家謀慮,愚臣無所能及。臣伏自思惟:以詔敕戰攻,每輒如意;時以私心斷決,未嘗不有悔。國家獨見之明,久而益遠,乃知'性與天道,不可得而聞也'。當兵革始起,擾攘之時,豪傑競逐,迷惑千數。臣以遭遇,託身聖明,在傾危混淆之中,尚不敢過差,而況天下平定,上尊下卑,而臣爵位所蒙,巍巍不測乎?誠冀以謹敕,遂自終始。見所示臣章,戰慄怖懼。伏念明主知臣愚性,固敢因緣自陳。"詔報曰:"將軍之於國家,義為君臣,恩猶父子。何嫌何疑,而有懼意?"
liù nián chūn, yì cháo jīng shī. yǐn jiàn, dì wèi gōng qīng yuē:" shì wǒ qǐ bīng shí zhǔ bù yě. wèi wú pī jīng jí, dìng guān zhōng." jì bà, shǐ zhōng huáng mén cì yǐ zhēn bǎo yī fú qián bó. zhào yuē:" cāng zú wú lóu tíng dòu zhōu, hū tuó hé mài fàn, hòu yì jiǔ bù bào." yì qǐ shǒu xiè yuē:" chén wén guǎn zhòng wèi huán gōng yuē:' yuàn jūn wú wàng shè gōu, chén wú wàng kǎn chē.' qí guó lài zhī. chén jīn yì yuàn guó jiā wú wàng hé běi zhī nán, xiǎo chén bù gǎn wàng jīn chē zhī ēn." hòu shù yǐn yàn jiàn, dìng yì tú shǔ, liú shí yú rì, lìng yì qī zǐ suí yì hái xī.
六年春,異朝京師。引見,帝謂公卿曰:"是我起兵時主簿也。為吾披荊棘,定關中。"既罷,使中黃門賜以珍寶、衣服、錢、帛。詔曰:"倉卒無蔞亭豆粥,虖沱河麥飯,厚意久不報。"異稽首謝曰:"臣聞管仲謂桓公曰:'願君無忘射鈎,臣無忘檻車。'齊國賴之。臣今亦願國家無忘河北之難,小臣不敢忘巾車之恩。"後數引宴見,定議圖蜀,留十餘日,令異妻子隨異還西。
xià, qiǎn zhū jiāng shàng lǒng, wèi kuí xiāo suǒ bài, nǎi zhào yì jūn xún yì. wèi jí zhì, kuí xiāo chéng shèng shǐ qí jiāng wáng yuán xíng xún jiāng èr wàn yú rén xià lǒng, yīn fēn qiǎn xún qǔ xún yì. yì jí chí bīng, yù xiān jù zhī. zhū jiāng jiē yuē:" lǔ bīng shèng ér xīn chéng shèng, bù kě yǔ zhēng, yí zhǐ jūn biàn dì, xú sī fāng lüè." yì yuē:" lǔ bīng lín jìng, niǔ shì xiǎo lì, suì yù shēn rù. ruò dé xún yì, sān fǔ dòng yáo, shì wú yōu yě. fū' gōng zhě bù zú, shǒu zhě yǒu yú'. jīn xiān jù chéng, yǐ yì dài láo, fēi suǒ yǐ zhēng yě." qián wǎng bì chéng, yǎn qí gǔ. xíng xún bù zú, chí fù zhī. yì chéng qí bù yì. zú jī gǔ jiàn qí ér chū. xún jūn jīng luàn bēn zǒu, zhuī jī shù shí lǐ, dà pò zhī. jì zūn yì pò wáng yuán yú qiān. yú shì běi dì zhū háo zhǎng gěng dìng děng, xī pàn kuí xiāo jiàng. yì shàng shū yán zhuàng, bù gǎn zì fá. zhū jiāng huò yù fēn qí gōng, dì huàn zhī. nǎi xià xǐ shū yuē:" zhì zhào dà sī mǎ, hǔ yá jiàn wēi hàn zhōng bǔ lǔ wǔ wēi jiāng jūn: lǔ bīng wěi xià, sān fǔ jīng kǒng. xún yì wēi wáng, zài yú dàn xī. běi dì yíng bǎo, àn bīng guān wàng. jīn piān chéng huò quán, lǔ bīng cuò zhé, shǐ gěng dìng zhī shǔ, fù niàn jūn chén zhī yì. zhēng xī gōng ruò qiū shān, yóu zì yǐ wèi bù zú. mèng zhī fǎn bēn ér diàn, yì hé yì zāi? jīn qiǎn tài zhōng dài fū cì zhēng xī lì shì sǐ shāng zhě yī yào guān liǎn, dà sī mǎ yǐ xià qīn diào sǐ wèn jí, yǐ chóng qiān ràng." yú shì shǐ yì jìn jūn yì qú, bìng lǐng běi dì tài shǒu shì.
夏,遣諸將上隴,為隗囂所敗,乃詔異軍栒邑。未及至,隗囂乘勝使其將王元、行巡將二萬餘人下隴,因分遣巡取栒邑。異即馳兵,欲先據之。諸將皆曰:"虜兵盛而新乘勝,不可與爭,宜止軍便地,徐思方略。"異曰:"虜兵臨境,忸忕小利,遂欲深入。若得栒邑,三輔動搖,是吾憂也。夫'攻者不足,守者有餘'。今先據城,以逸待勞,非所以爭也。"潛往閉城,偃旗鼓。行巡不足,馳赴之。異乘其不意。卒擊鼓建旗而出。巡軍驚亂奔走,追擊數十里,大破之。祭遵亦破王元於汧。於是北地諸豪長耿定等,悉畔隗囂降。異上書言狀,不敢自伐。諸將或欲分其功,帝患之。乃下璽書曰:"制詔大司馬,虎牙、建威、漢忠、捕虜、武威將軍:虜兵猥下,三輔驚恐。栒邑危亡,在於旦夕。北地營保,按兵觀望。今偏城獲全,虜兵挫折,使耿定之屬,復念君臣之義。征西功若丘山,猶自以為不足。孟之反奔而殿,亦何異哉?今遣太中大夫賜征西吏士死傷者醫藥、棺斂,大司馬已下親吊死問疾,以崇謙讓。"於是使異進軍義渠,並領北地太守事。
qīng shān hú lǜ wàn yú rén jiàng yì. yì yòu jī lú fāng jiāng jiǎ lǎn xiōng nú yù jiān rì zhú wáng, pò zhī. shàng jùn ān dìng jiē jiàng, yì fù lǐng ān dìng tài shǒu shì. jiǔ nián chūn, jì zūn zú, zhào yì shǒu zhēng lǔ jiāng jūn, bìng jiāng qí yíng. jí kuí xiāo sǐ, qí jiāng wáng yuán zhōu zōng děng fù lì xiāo zi chún, yóu zǒng bīng jù jì, gōng sūn shù qiǎn jiāng zhào kuāng děng jiù zhī, dì fù lìng yì xíng tiān shuǐ tài shǒu shì. gōng kuāng děng qiě yī nián, jiē zhǎn zhī. zhū jiāng gòng gōng jì, bù néng bá, yù qiě hái xiū bīng, yì gù chí bù dòng, cháng wèi zhòng jūn fēng.
青山胡率萬餘人降異。異又擊盧芳將賈覽、匈奴薁鞬日逐王,破之。上郡、安定皆降,異復領安定太守事。九年春,祭遵卒,詔異守征虜將軍,並將其營。及隗囂死,其將王元、周宗等復立囂子純,猶總兵據冀,公孫述遣將趙匡等救之,帝復令異行天水太守事。攻匡等且一年,皆斬之。諸將共攻冀,不能拔,欲且還休兵,異固持不動,常為眾軍鋒。
míng nián xià, yǔ zhū jiāng gōng luò mén, wèi bá, bìng fā, hōng yú jūn, shì yuē jié hóu.
明年夏,與諸將攻落門,未拔,病發,薨於軍,諡曰節侯。
zhǎng zi zhāng sì. míng nián, dì sī yì gōng, fù fēng zhāng dì wèi xī xiāng hóu. shí sān nián, gèng fēng zhāng dōng mín hóu, shí sān xiàn. yǒng píng zhōng, xǐ fēng píng xiāng hóu. zhāng zú, zi pǔ sì, yǒu zuì, guó chú.
長子彰嗣。明年,帝思異功,復封彰弟為析鄉侯。十三年,更封彰東緡侯,食三縣。永平中,徙封平鄉侯。彰卒,子普嗣,有罪,國除。
yǒng chū liù nián, ān dì xià zhào yuē:" fū rén bù yí qīn, yì bù wàng láo, xìng miè jì jué, shàn shàn jí zi sūn, gǔ zhī diǎn yě. xī wǒ guāng wǔ shòu mìng zhòng xìng, huī hóng shèng xù, héng bèi sì biǎo, zhāo jiǎ shàng xià, guāng yào wàn shì, zhǐ zuò liú yǎn, chuí yú wǎng jí. yǔ mò xiǎo zi, sù yè yǒng sī, zhuī wéi xūn liè, pī tú àn jí, jiàn wǔ yuán gōng èr shí bā jiāng, zuǒ mìng hǔ chén, chèn jì yǒu zhēng. gài xiāo cáo shào fēng, chuán jì yú jīn kuàng cǐ wèi yuǎn, ér huò zhì fá sì, zhèn qí mǐn zhī. qí tiáo èr shí bā jiāng wú sì jué shì, ruò fàn zuì duó guó, qí zi sūn yīng dāng tǒng hòu zhě, fēn bié shǔ zhuàng shàng. jiāng jí jǐng fēng, zhāng xù jiù dé, xiǎn zī yí gōng yān." yú shì shào fēng pǔ zi chén wèi píng xiāng hóu. míng nián, èr shí bā jiāng jué guó zhě, jiē shào fēng yān.
永初六年,安帝下詔曰:"夫仁不遺親,義不忘勞,興滅繼絕,善善及子孫,古之典也。昔我光武受命中興,恢弘聖緒,橫被四表,昭假上下,光耀萬世,祉祚流衍,垂於罔極。予末小子,夙夜永思,追惟勛烈,披圖案籍,建武元功二十八將,佐命虎臣,讖記有徵。蓋蕭、曹紹封,傳繼於今;況此未遠,而或至乏祀,朕其愍之。其條二十八將無嗣絕世,若犯罪奪國,其子孫應當統後者,分別署狀上。將及景風,章敘舊德,顯茲遺功焉。"於是紹封普子晨為平鄉侯。明年,二十八將絕國者,皆紹封焉。
cén péng zì jūn rán, nán yáng jí yáng rén yě. wáng mǎng shí, shǒu běn xiàn zhǎng. hàn bīng qǐ, gōng bá jí yáng, péng jiāng jiā shǔ bēn qián duì dài fū zhēn fù. fù nù péng bù néng gù shǒu, jū péng mǔ qī, lìng xiào gōng zì chèn. péng jiāng bīn kè zhàn dòu shén lì. jí zhēn fù sǐ, péng bèi chuàng, wáng guī wǎn, yǔ qián duì èr yán shuō gòng chéng shǒu. hàn bīng gōng zhī shù yuè, chéng zhōng liáng jǐn, rén xiāng shí, péng nǎi yǔ shuō jǔ chéng jiàng.
岑彭字君然,南陽棘陽人也。王莽時,守本縣長。漢兵起,攻拔棘陽,彭將家屬奔前隊大夫甄阜。阜怒彭不能固守,拘彭母妻,令效功自襯。彭將賓客戰鬥甚力。及甄阜死,彭被創,亡歸宛,與前隊貳嚴說共城守。漢兵攻之數月,城中糧盡,人相食,彭乃與說舉城降。
zhū jiāng yù zhū zhī, dà sī tú bó shēng yuē:" péng, jùn zhī dà lì, zhí xīn jiān shǒu, shì qí jié yě. jīn jǔ dà shì, dāng biǎo yì shì, bù rú fēng zhī, yǐ quàn qí hòu." gēng shǐ nǎi fēng péng wèi guī dé hóu, lìng shǔ bó shēng. jí bó shēng yù hài, péng fù wèi dà sī mǎ zhū wěi xiào wèi, cóng wěi jī wáng mǎng yáng zhōu mù lǐ shèng, shā zhī, dìng huái yáng chéng. wěi jiàn péng wèi huái yáng dū wèi. gēng shǐ qiǎn lì wēi wáng zhāng áng yǔ jiāng jūn yáo wěi zhèn huái yáng. wěi fǎn, jī zǒu áng. péng yǐn bīng gōng wěi, pò zhī. qiān yǐng chuān tài shǒu.
諸將欲誅之,大司徒伯升曰:"彭,郡之大吏,執心堅守,是其節也。今舉大事,當表義士,不如封之,以勸其後。"更始乃封彭為歸德侯,令屬伯升。及伯升遇害,彭復為大司馬朱鮪校尉,從鮪擊王莽楊州牧李聖,殺之,定淮陽城。鮪薦彭為淮陽都尉。更始遣立威王張卬與將軍徭偉鎮淮陽。偉反,擊走卬。彭引兵攻偉,破之。遷潁川太守。
huì chōng líng liú mào qǐ bīng, lüè xià yǐng chuān, péng bù dé zhī guān, nǎi yǔ huī xià shù bǎi rén cóng hé nèi tài shǒu yì rén hán xīn. huì guāng wǔ xùn hé nèi, xīn yì yù chéng shǒu, péng zhǐ bù tīng. jì ér guāng wǔ zhì huái, xīn pò jí yíng jiàng. guāng wǔ zhī qí móu, dà nù, shōu xīn zhì gǔ xià, jiāng zhǎn zhī. zhào jiàn péng, péng yīn jìn shuō yuē:" jīn chì méi rù guān, gēng shǐ wēi dài, quán chén fàng zòng, jiǎo chēng zhào zhì, dào lù zǔ sè, sì fāng fēng qǐ, qún xióng jìng zhú, bǎi xìng wú suǒ guī mìng. qiè wén dài wáng píng hé běi, kāi wáng yè, cǐ chéng huáng tiān yòu hàn, shì rén zhī fú yě. péng xìng méng sī tú gōng suǒ jiàn quán jì, wèi yǒu bào dé, xuán bèi huò nán, yǒng hèn yú xīn. jīn fù zāo yù, yuàn chū shēn zì xiào." guāng wǔ shēn jiē nà zhī. péng yīn yán hán xīn nán yáng dà rén, kě yǐ wèi yòng. nǎi shì xīn, yǐ wèi dèng yǔ jūn shī.
會舂陵劉茂起兵,略下潁川,彭不得之官,乃與麾下數百人從河內太守邑人韓歆。會光武徇河內,歆議欲城守,彭止不聽。既而光武至懷,歆迫急迎降。光武知其謀,大怒,收歆置鼓下,將斬之。召見彭,彭因進說曰:"今赤眉入關,更始危殆,權臣放縱,矯稱詔制,道路阻塞,四方蜂起,群雄競逐,百姓無所歸命。竊聞大王平河北,開王業,此誠皇天祐漢,士人之福也。彭幸蒙司徒公所見全濟,未有報德,旋被禍難,永恨於心。今復遭遇,願出身自效。"光武深接納之。彭因言韓歆南陽大人,可以為用。乃貰歆,以為鄧禹軍師。
gēng shǐ dà jiāng jūn lǚ zhí jiāng bīng tún qí yuán, péng shuō jiàng zhī, yú shì bài péng wèi cì jiān dà jiāng jūn, shǐ dū chá zhòng yíng, shòu yǐ cháng suǒ chí jié, cóng píng hé běi. guāng wǔ jí wèi, bài péng tíng wèi, guī dé hóu rú gù, xíng dà jiāng jūn shì. yǔ dà sī mǎ wú hàn, dà sī kōng wáng liáng, jiàn yì dà jiāng jūn zhū yòu, yòu jiāng jūn wàn xiū, zhí jīn wú jiǎ fù, xiāo qí jiāng jūn liú zhí, yáng huà jiāng jūn jiān xín, jī shè jiāng jūn hóu jìn, piān jiāng jūn féng yì jì zūn wáng bà děng, wéi luò yáng shù yuè. zhū wěi děng jiān shǒu bù kěn xià. dì yǐ péng cháng wèi wěi xiào wèi, lìng wǎng shuō zhī. wěi zài chéng shàng, péng zài chéng xià, xiāng láo kǔ huān yǔ rú píng shēng. péng yīn yuē:" péng wǎng zhě dé zhí biān shì cóng, méng jiàn jǔ bá zhuó, cháng sī yǒu yǐ bào ēn. jīn chì méi yǐ dé zhǎng ān, gēng shǐ wèi sān wáng suǒ fǎn, huáng dì shòu mìng, píng dìng yàn zhào, jǐn yǒu yōu jì zhī dì, bǎi xìng guī xīn, xián jùn yún jí, qīn lǜ dà bīng, lái gōng luò yáng. tiān xià zhī shì, shì qí qù yǐ. gōng suī yīng chéng gù shǒu, jiāng hé dài hū?" wěi yuē:" dà sī tú bèi hài shí, wěi yǔ qí móu, yòu jiàn gēng shǐ wú qiǎn xiāo wáng běi fá, chéng zì zhī zuì shēn." péng hái, jù yán yú dì. dì yuē:" fū jiàn dà shì zhě, bù jì xiǎo yuàn. wěi jīn ruò jiàng, guān jué kě bǎo, kuàng zhū fá hū? hé shuǐ zài cǐ, wú bù shí yán." péng fù wǎng gào wěi, wěi cóng chéng shàng xià suǒ yuē:" bì xìn, kě chéng cǐ shàng." péng qù suǒ yù shàng. wěi jiàn qí chéng, jí xǔ jiàng. hòu wǔ rì, wěi jiāng qīng qí yì péng. gù chì zhū bù jiāng yuē:" jiān shǒu dài wǒ. wǒ ruò bù hái, zhū jūn jìng jiāng dà bīng shàng huán yuán, guī yǎn wáng." nǎi miàn fù, yǔ péng jù yì hé yáng. dì jí jiě qí fù, zhào jiàn zhī, fù lìng péng yè sòng wěi guī chéng. míng dàn, xī qí zhòng chū jiàng, bài wěi wèi píng dí jiāng jūn, fēng fú gōu hóu. wěi, huái yáng rén, hòu wèi shào fǔ, chuán fēng lěi dài.
更始大將軍呂植將兵屯淇園,彭說降之,於是拜彭為刺奸大將軍,使督察眾營,授以常所持節,從平河北。光武即位,拜彭廷尉,歸德侯如故,行大將軍事。與大司馬吳漢,大司空王梁,建義大將軍朱祐,右將軍萬脩,執金吾賈復,驍騎將軍劉植,楊化將軍堅鐔,積射將軍侯進,偏將軍馮異、祭遵、王霸等,圍洛陽數月。朱鮪等堅守不肯下。帝以彭嘗為鮪校尉,令往說之。鮪在城上,彭在城下,相勞苦歡語如平生。彭因曰:"彭往者得執鞭侍從,蒙薦舉拔擢,常思有以報恩。今赤眉已得長安,更始為三王所反,皇帝受命,平定燕、趙,盡有幽、冀之地,百姓歸心,賢俊雲集,親率大兵,來攻洛陽。天下之事,逝其去矣。公雖嬰城固守,將何待乎?"鮪曰:"大司徒被害時,鮪與其謀,又諫更始無遣蕭王北伐,誠自知罪深。"彭還,具言於帝。帝曰:"夫建大事者,不忌小怨。鮪今若降,官爵可保,況誅罰乎?河水在此,吾不食言。"彭復往告鮪,鮪從城上下索曰:"必信,可乘此上。"彭趣索欲上。鮪見其誠,即許降。後五日,鮪將輕騎詣彭。顧敕諸部將曰:"堅守待我。我若不還,諸君徑將大兵上轘轅,歸郾王。"乃面縛,與彭俱詣河陽。帝即解其縛,召見之,復令彭夜送鮪歸城。明旦,悉其眾出降,拜鮪為平狄將軍,封扶溝侯。鮪,淮陽人,後為少府,傳封累代。
jiàn wǔ èr nián, shǐ péng jī jīng zhōu, xià chōu yè děng shí yú chéng. shì shí, nán fāng yóu luàn. nán jùn rén qín fēng jù lí qiū, zì chēng chǔ lí wáng, lüè shí yǒu èr xiàn dǒng yán jīn qǐ dǔ xiāng xǔ hán qǐ xìng yòu, gēng shǐ zhū jiāng gè yōng bīng jù nán yáng zhū chéng. dì qiǎn wú hàn fá zhī, hàn jūn suǒ guò duō qīn bào. shí, pò lǔ jiāng jūn dèng fèng yè guī xīn yě, nù wú hàn lüè qí xiāng lǐ, suì fǎn, jī pò hàn jūn, huò qí zī zhòng, tún jù yù yáng, yǔ zhū zéi hé cóng. qiū, péng pò xìng, jiàng xǔ hán, qiān zhēng nán dà jiāng jūn. fù qiǎn zhū yòu jiǎ fù jí jiàn wēi dà jiāng jūn gěng yǎn, hàn zhōng jiāng jūn wáng cháng, wǔ wēi jiāng jūn guō shǒu, yuè qí jiāng jūn liú hóng, piān jiāng jūn liú jiā gěng zhí děng, yǔ péng bìng lì tǎo dèng fèng. xiān jī dǔ xiāng, ér fèng jiāng wàn yú rén jiù dǒng. fèng jiē nán yáng jīng bīng, péng děng gōng zhī, lián yuè bù kè. sān nián xià, dì zì jiāng nán zhēng, zhì yè, dǒng yán jīn bié jiāng jiāng shù qiān rén zhē shǒu, chē qí bù kě dé qián. péng bēn jī, dà pò zhī. dì zhì dǔ yáng, dèng fèng yè táo guī yù yáng, dǒng yán jīn jiàng. péng fù yǔ gěng yǎn jiǎ fù jí jī nǔ jiāng jūn fù jùn qí dū wèi zāng gōng děng cóng zhuī dèng fèng yú xiǎo zhǎng ān, dì lǜ zhū jiāng qīn zhàn, dà pò zhī. fèng pò jí, nǎi jiàng. dì lián fèng jiù gōng chén, qiě xìn qǐ wú hàn, yù quán yòu zhī. péng yǔ gěng yǎn jiàn yuē:" dèng fèng bèi ēn fǎn nì, bào shī jīng nián, zhì jiǎ fù shāng yí, zhū yòu jiàn huò. bì xià jì zhì, bù zhī huǐ shàn, ér qīn zài háng chén, bīng bài nǎi jiàng. ruò bù zhū fèng, wú yǐ chéng è." yú shì zhǎn zhī. fèng zhě, xī huá hóu dèng chén zhī xiōng zi yě.
建武二年,使彭擊荊州,下犨、葉等十餘城。是時,南方尤亂。南郡人秦豐據黎丘,自稱楚黎王,略十有二縣;董訁斤起堵鄉;許邯起杏;又,更始諸將各擁兵據南陽諸城。帝遣吳漢伐之,漢軍所過多侵暴。時,破虜將軍鄧奉謁歸新野,怒吳漢掠其鄉里,遂反,擊破漢軍,獲其輜重,屯據淯陽,與諸賊合從。秋,彭破杏,降許邯,遷征南大將軍。復遣朱祐、賈復及建威大將軍耿弇,漢忠將軍王常,武威將軍郭守,越騎將軍劉宏,偏將軍劉嘉、耿植等,與彭併力討鄧奉。先擊堵鄉,而奉將萬餘人救董。、奉皆南陽精兵,彭等攻之,連月不克。三年夏,帝自將南征,至葉,董訁斤別將將數千人遮首,車騎不可得前。彭奔擊,大破之。帝至堵陽,鄧奉夜逃歸淯陽,董訁斤降。彭復與耿弇、賈復及積弩將軍傅俊、騎都尉臧宮等從追鄧奉於小長安,帝率諸將親戰,大破之。奉迫急,乃降。帝憐奉舊功臣,且釁起吳漢,欲全宥之。彭與耿弇諫曰:"鄧奉背恩反逆,暴師經年,致賈復傷痍,朱祐見獲。陛下既至,不知悔善,而親在行陳,兵敗乃降。若不誅奉,無以懲惡。"於是斬之。奉者,西華侯鄧晨之兄子也。
chē jià yǐn hái, lìng péng lǜ fù jùn zāng gōng liú hóng děng sān wàn yú rén nán jī qín fēng, bá huáng yóu, fēng yǔ qí dà jiāng cài hóng jù péng děng yú dèng, shù yuè bù dé jìn. dì guài yǐ ràng péng, péng jù, yú shì yè lè bīng mǎ, shēn lìng jūn zhōng, shǐ míng dàn xī jī shān dōu. nǎi huǎn suǒ huò lǔ, lìng dé táo wáng, guī yǐ gào fēng, fēng jí cǎi qí jūn xī yāo péng. péng nǎi qián bīng dù miǎn shuǐ, jī qí jiāng zhāng yáng yú ā tóu shān, dà pò zhī. cóng chuān gǔ jiān fá mù kāi dào, zhí xí lí qiū, jī pò zhū tún bīng. fēng wén dà jīng, chí guī jiù zhī. péng yǔ zhū jiāng yī dōng shān wèi yíng, fēng yǔ cài hóng yè gōng gǔ, péng yù wèi zhī bèi, chū bīng nì jī zhī, fēng bài zǒu, zhuī zhǎn cài hóng. gèng fēng péng wèi wǔ yīn hóu.
車駕引還,令彭率傅俊、臧宮、劉宏等三萬餘人南擊秦豐,拔黃郵,豐與其大將蔡宏拒彭等於鄧,數月不得進。帝怪以讓彭,彭懼,於是夜勒兵馬,申令軍中,使明旦西擊山都。乃緩所獲虜,令得逃亡,歸以告豐,豐即采其軍西邀彭。彭乃潛兵度沔水,擊其將張楊於阿頭山,大破之。從川谷間伐木開道,直襲黎丘,擊破諸屯兵。豐聞大驚,馳歸救之。彭與諸將依東山為營,豐與蔡宏夜攻鼓,彭豫為之備,出兵逆擊之,豐敗走,追斬蔡宏。更封彭為舞陰侯。
qín fēng xiāng zhào jīng jǔ yí chéng jiàng, bài wèi chéng hàn jiāng jūn, yǔ péng gòng wéi fēng yú lí qiū. shí tián róng yōng zhòng yí líng, wén qín fēng bèi wéi, jù dà bīng fāng zhì, yù jiàng. ér qī xiōng xīn chén jiàn róng yuē:" jīn sì fāng háo jié gè jù jùn guó, luò yáng dì rú zhǎng ěr, bù rú àn jiǎ yǐ guān qí biàn." róng yuē:" yǐ qín wáng zhī qiáng, yóu wèi zhēng nán suǒ wéi, qǐ kuàng wú xié? jiàng jì jué yǐ." sì nián chūn, róng nǎi liú xīn chén shǒu yí líng, zì jiāng bīng yán jiāng sù miǎn zhǐ lí qiū, kè qī rì dāng jiàng, ér xīn chén yú hòu dào róng zhēn bǎo, cóng jiān dào xiān jiàng yú péng, ér yǐ shū zhāo róng. róng yí bì mài jǐ, suì bù gǎn jiàng, bǎi fǎn yǔ qín fēng hé, péng chū bīng gōng róng, shù yuè, dà pò zhī, qí dà jiāng wǔ gōng yì péng jiàng, róng wáng guī yí líng. dì xìng lí qiū láo jūn, fēng péng lì shì yǒu gōng zhě bǎi yú rén. péng gōng qín fēng sān suì, zhǎn shǒu jiǔ wàn yú jí, fēng yú bīng cái qiān rén, yòu chéng zhōng shí qiě jǐn. dì yǐ fēng zhuǎn ruò, lìng zhū yòu dài péng shǒu zhī, shǐ péng yǔ fù jùn nán jī tián róng, dà pò zhī, suì bá yí líng, zhuī zhì zǐ guī. róng yǔ shù shí qí wáng rù shǔ, jǐn huò qí qī zǐ shì zhòng shù wàn rén.
秦豐相趙京舉宜城降,拜為成漢將軍,與彭共圍豐於黎丘。時田戎擁眾夷陵,聞秦豐被圍,懼大兵方至,欲降。而妻兄辛臣諫戎曰:"今四方豪傑各據郡國,洛陽地如掌耳,不如按甲以觀其變。"戎曰:"以秦王之強,猶為征南所圍,豈況吾邪?降計決矣。"四年春,戎乃留辛臣守夷陵,自將兵沿江溯沔止黎丘,刻期日當降,而辛臣於後盜戎珍寶,從間道先降於彭,而以書招戎。戎疑必賣己,遂不敢降,百反與秦豐合,彭出兵攻戎,數月,大破之,其大將伍公詣彭降,戎亡歸夷陵。帝幸黎丘勞軍,封彭吏士有功者百餘人。彭攻秦豐三歲,斬首九萬餘級,豐余兵裁千人,又城中食且盡。帝以豐轉弱,令朱祐代彭守之,使彭與傅俊南擊田戎,大破之,遂拔夷陵,追至秭歸。戎與數十騎亡入蜀,盡獲其妻子士眾數萬人。
péng yǐ jiāng fá shǔ hàn, ér jiā chuān gǔ shǎo, shuǐ xiǎn nán cáo yùn, liú wēi lǔ jiāng jūn féng jùn jūn jiāng zhōu, dū wèi tián hóng jūn yí líng, lǐng jūn lǐ xuán jūn yí dào, zì yǐn bīng hái tún jīn xiāng, dāng jīng zhōu yào huì, yù gào zhū mán yí, jiàng zhě zòu fēng qí jūn zhǎng. chū, péng yǔ jiāo zhǐ mù dèng ràng hòu shàn, yǔ ràng shū chén guó jiā wēi dé, yòu qiǎn piān jiāng jūn qū chōng yí xí jiāng nán, bān xíng zhào mìng. yú shì ràng yǔ jiāng xià tài shǒu hóu dēng wǔ líng tài shǒu wáng táng zhǎng shā xiāng hán fú guì yáng tài shǒu zhāng lóng líng líng tài shǒu tián xī cāng wú tài shǒu dù mù jiāo chǐ tài shǒu xī guāng děng, xiāng shuài qiǎn shǐ gòng xiàn, xī fēng wèi liè hóu. huò qiǎn zi jiāng bīng zhù péng zhēng fá. yú shì jiāng nán zhī zhēn shǐ liú tōng yān.
彭以將伐蜀漢,而夾川谷少,水險難漕運,留威虜將軍馮駿軍江州,都尉田鴻軍夷陵,領軍李玄軍夷道,自引兵還屯津鄉,當荊州要會,喻告諸蠻夷,降者奏封其君長。初,彭與交阯牧鄧讓厚善,與讓書陳國家威德,又遣偏將軍屈充移檄江南,班行詔命。於是讓與江夏太守侯登、武陵太守王堂、長沙相韓福、桂陽太守張隆、零陵太守田翕、蒼梧太守杜穆、交恥太守錫光等,相率遣使貢獻,悉封為列侯。或遣子將兵助彭征伐。於是江南之珍始流通焉。
liù nián dōng, zhēng péng yì jīng shī, shù zhào yàn jiàn, hòu jiā shǎng cì. fù nán hái jīn xiāng, yǒu zhào guò jiā shàng zhǒng, dà zhǎng chēng yǐ shuò wàng wèn tài fū rén qǐ jū.
六年冬,征彭詣京師,數召宴見,厚加賞賜。復南還津鄉,有詔過家上冢,大長稱以朔望問太夫人起居。
bā nián, péng yǐn bīng cóng chē jià pò tiān shuǐ, yǔ wú hàn wéi kuí xiāo yú xī yù. shí, gōng sūn shù jiāng lǐ yù jiāng bīng jiù xiāo, shǒu shàng guī, dì liú gài yán lián yǎn wéi zhī, ér chē jià dōng guī. chì péng shū yuē:" liǎng chéng ruò xià, biàn kě jiāng bīng nán jī shǔ lǔ. rén ruò bù zhī zú, jì píng lǒng, fù wàng shǔ. měi yī fā bīng, tóu xū wèi bái." péng suì yōng gǔ shuǐ guàn xī chéng, chéng wèi méi zhàng yú, xiāo jiāng xíng xún zhōu zōng jiāng shǔ jiù bīng dào, xiāo dé chū hái jì. hàn jūn shí jǐn, shāo zī zhòng, yǐn bīng xià lǒng, yán yǎn yì xiāng suí ér tuì. xiāo chū bīng wěi jī zhū yíng, péng diàn wèi hòu jù, gù zhū jiāng néng quán shī dōng guī. péng hái jīn xiāng.
八年,彭引兵從車駕破天水,與吳漢圍隗囂於西域。時,公孫述將李育將兵救囂,守上邽,帝留蓋延、聯弇圍之,而車駕東歸。敕彭書曰:"兩城若下,便可將兵南擊蜀虜。人若不知足,既平隴,復望蜀。每一發兵,頭須為白。"彭遂壅谷水灌西城,城未沒丈余,囂將行巡、周宗將蜀救兵到,囂得出還冀。漢軍食盡,燒輜重,引兵下隴,延、弇亦相隨而退。囂出兵尾擊諸營,彭殿為後拒,故諸將能全師東歸。彭還津鄉。
jiǔ nián, gōng sūn shù qiǎn qí jiāng rèn mǎn tián róng chéng fàn, jiāng shù wàn rén chéng fāng bēi xià jiāng guān, jī pò féng jùn jí tián hóng lǐ xuán děng. suì bá yí dào yí líng, jù jīng mén hǔ yá. héng jiāng shuǐ qǐ fú qiáo dòu lóu, lì cuán zhù jué shuǐ dào, jié yíng shān shàng, yǐ jù hàn bīng. péng shù gōng zhī, bù lì, yú shì zhuāng zhí jìn lóu chuán mào tū lù ráo shù qiān sōu.
九年,公孫述遣其將任滿、田戎、程汎,將數萬人乘枋{卑}下江關,擊破馮駿及田鴻、李玄等。遂拔夷道、夷陵,據荊門、虎牙。橫江水起浮橋、斗樓,立欑柱絕水道,結營山上,以拒漢兵。彭數攻之,不利,於是裝直進樓船、冒突露橈數千艘。
shí yī nián chūn, péng yǔ wú hàn jí zhū lǔ jiāng jūn liú lóng fǔ wēi jiāng jūn zāng gōng xiāo qí jiāng jūn liú xīn, fā nán yáng wǔ líng nán jùn bīng, yòu fā guì yáng líng líng zhǎng shā wěi shū zhào zú, fán liù wàn yú rén, qí wǔ qiān pǐ, jiē huì jīng mén. wú hàn yǐ sān jùn zhào zú duō fèi liáng gǔ, yù bà zhī. péng yǐ shǔ bīng shèng, bù kě qiǎn, shàng shū yán zhuàng. dì bào péng yuē:" dà sī mǎ xí yòng bù qí, bù xiǎo shuǐ zhàn, jīng mén zhī shì, yī yóu zhēng nán gōng wèi zhòng ér yǐ." péng nǎi lìng jūn zhōng mù gōng fú qiáo, xiān dēng zhě shàng shǎng. yú shì piān jiāng jūn lǔ qí yīng mù ér qián. shí tiān fēng kuáng jí, qí chuán nì liú ér shàng, zhí chōng fú qiáo, ér cuán zhù gōu bù dé qù, qí děng chéng shì shū sǐ zhàn, yīn fēi jù fén zhī, fēng nù huǒ shèng, qiáo lóu bēng shāo. péng fù xī jūn shùn fēng bìng jìn, suǒ xiàng wú qián. shǔ bīng dà luàn, nì sǐ zhě shù qiān rén. zhǎn rèn mǎn, shēng huò chéng fàn, ér tián róng wáng bǎo jiāng zhōu. péng shàng liú lóng wèi nán jùn tài shǒu, zì lǜ zāng gōng liú xīn zhǎng qū rù jiāng guān, lìng jūn zhōng wú dé lǔ lüè. suǒ yǐ, bǎi xìng jiē fèng niú jiǔ yíng láo. péng jiàn zhū qí lǎo, wèi yán dà hàn āi mǐn bā shǔ jiǔ jiàn lǔ yì, gù xìng shī yuǎn fá, yǐ tǎo yǒu zuì, wèi rén chú hài. ràng bù shòu qí niú jiǔ. bǎi xìng jiē dà xǐ yuè, zhēng kāi mén jiàng. zhào péng shǒu yì zhōu mù, suǒ xià jùn, zhé xíng tài shǒu shì.
十一年春,彭與吳漢及誅虜將軍劉隆、輔威將軍臧宮、驍騎將軍劉歆,發南陽、武陵、南郡兵,又發桂陽、零陵、長沙委輸棹卒,凡六萬餘人,騎五千匹,皆會荊門。吳漢以三郡棹卒多費糧谷,欲罷之。彭以蜀兵盛,不可遣,上書言狀。帝報彭曰:"大司馬習用步騎,不曉水戰,荊門之事,一由征南公為重而已。"彭乃令軍中募攻浮橋,先登者上賞。於是偏將軍魯奇應募而前。時天風狂急,奇船逆流而上,直衝浮橋,而欑柱鈎不得去,奇等乘勢殊死戰,因飛炬焚之,風怒火盛,橋樓崩燒。彭復悉軍順風並進,所向無前。蜀兵大亂,溺死者數千人。斬任滿,生獲程汎,而田戎亡保江州。彭上劉隆為南郡太守,自率臧宮、劉歆長驅入江關,令軍中無得虜掠。所以,百姓皆奉牛、酒迎勞。彭見諸耆老,為言大漢哀愍巴蜀久見虜役,故興師遠伐,以討有罪,為人除害。讓不受其牛、酒。百姓皆大喜悅,爭開門降。詔彭守益州牧,所下郡,輒行太守事。
péng dào jiāng zhōu, yǐ tián róng shí duō, nán zú bá, liú féng jùn shǒu zhī, zì yǐn bīng chéng lì zhí zhǐ diàn jiāng, gōng pò píng qū, shōu qí mǐ shù shí wàn shí. gōng sūn shù shǐ qí jiāng yán cén lǚ wěi wáng yuán jí qí dì huī xī bīng jù guǎng hàn jí zī zhōng, yòu qiǎn jiāng hóu dān lǜ èr wàn yú rén jù huáng shí. péng nǎi duō zhāng yí bīng, shǐ hù jūn yáng xī yǔ zāng gōng jù yán cén děng, zì fēn bīng fú jiāng xià hái jiāng zhōu, sù dōu jiāng ér shàng, xí jī hóu dān, dà pò zhī. yīn chén yè bèi dào jiān xíng èr qiān yú lǐ, jìng bá wǔ yáng. shǐ jīng qí chí guǎng dōu, qù chéng dū shù shí lǐ, shì ruò fēng yǔ, suǒ zhì jiē bēn sàn. chū, shù wén hàn bīng zài píng qū, gù qiǎn dà bīng nì zhī. jí péng zhì wǔ yáng, rào chū yán cén jūn hòu, shǔ dì zhèn hài. shù dà jīng, yǐ zhàng jī dì yuē:" shì hé shén yě!"
彭到江州,以田戎食多,難卒拔,留馮駿守之,自引兵乘利直指墊江,攻破平曲,收其米數十萬石。公孫述使其將延岑、呂鮪、王元及其弟恢悉兵拒廣漢及資中,又遣將侯丹率二萬餘人拒黃石。彭乃多張疑兵,使護軍楊翕與臧宮拒延岑等,自分兵浮江下還江州,溯都江而上,襲擊侯丹,大破之。因晨夜倍道兼行二千餘里,徑拔武陽。使精騎馳廣都,去成都數十里,勢若風雨,所至皆奔散。初,述聞漢兵在平曲,故遣大兵逆之。及彭至武陽,繞出延岑軍後,蜀地震駭。述大驚,以杖擊地曰:"是何神也!"
péng suǒ yíng dì míng péng wáng, wén ér è zhī, yù xǐ, huì rì mù, shǔ cì kè zhà wèi wáng nú jiàng, yè cì shā péng.
彭所營地名彭亡,聞而惡之,欲徙,會日暮,蜀刺客詐為亡奴降,夜刺殺彭。
péng shǒu pò jīng mén, zhǎng qū wǔ yáng, chí jūn zhěng qí, qiū háo wú fàn. qióng gǔ wáng rèn guì wén péng wēi xìn, shù qiān lǐ qiǎn shǐ yíng jiàng. huì péng yǐ hōng, dì jǐn yǐ rèn guì suǒ xiàn cì péng qī zǐ, shì yuē zhuàng hóu. shǔ rén lián zhī, wèi lì miào wǔ yáng, suì shí cí yān.
彭首破荊門,長驅武陽,持軍整齊,秋豪無犯。邛穀王任貴聞彭威信,數千里遣使迎降。會彭已薨,帝盡以任貴所獻賜彭妻子,諡曰壯侯。蜀人憐之,為立廟武陽,歲時祠焉。
zi zūn sì, tú fēng xì yáng hóu. shí sān nián, dì sī péng gōng, fù fēng zūn dì huái wèi gǔ yáng hóu. zūn yǒng píng zhōng wèi tún qí xiào wèi. zūn zú, zi kàng sì. kàng zú, zi qǐ sì, yuán chū sān nián, zuò shì shī guó. jiàn guāng yuán nián, ān dì fù fēng qǐ xì yáng hóu, shùn dì shí wèi guāng lù xūn.
子遵嗣,徒封細陽侯。十三年,帝思彭功,復封遵弟淮為穀陽侯。遵永平中為屯騎校尉。遵卒,子伉嗣。伉卒,子杞嗣,元初三年,坐事失國。建光元年,安帝復封杞細陽侯,順帝時為光祿勛。
qǐ zú, zi xī sì, shàng ān dì mèi niè yáng zhǎng gōng zhǔ. shǎo wèi shì zhōng hǔ bì zhōng láng jiāng, cháo tíng duō chēng qí néng. qiān wèi jùn tài shǒu, zhāo pìn yǐn yì, yǔ cān zhèng shì, wú wèi ér huà. shì shì èr nián, yú rén gē zhī yuē:" wǒ yǒu zhǐ jí, cén jūn fá zhī. wǒ yǒu máo zéi, cén jūn è zhī. gǒu fèi bù jīng, zú xià shēng máo. hán bǔ gǔ fù, yān zhī xiōng zāi? wǒ xǐ wǒ shēng, dú dīng sī shí. měi yǐ cén jūn, yú xì xiū zī!"
杞卒,子熙嗣,尚安帝妹涅陽長公主。少為侍中、虎賁中郎將,朝廷多稱其能。遷魏郡太守,招聘隱逸,與參政事,無為而化。視事二年,輿人歌之曰:"我有枳棘,岑君伐之。我有蟊賊,岑君遏之。狗吠不驚,足下生氂。含哺鼓腹,焉知凶災?我喜我生,獨丁斯時。美矣岑君,於戲休茲!"
xī zú, zi fú sì, wèi huáng mén shì láng.
熙卒,子福嗣,為黃門侍郎。
jiǎ fù zì jūn wén, nán yáng guān jūn rén yě. shǎo hǎo xué, xí shàng shū. shì wǔ yīn lǐ shēng, lǐ shēng qí zhī, wèi mén rén yuē:" jiǎ jūn zhī róng mào zhì qì rú cǐ, ér qín yú xué, jiāng xiāng zhī qì yě." wáng mǎng mò, wèi xiàn yuàn, yíng yán hé dōng, huì yù dào zéi, děng bǐ shí yú rén jiē fàng sàn qí yán, fù dú wán yǐ hái xiàn, xiàn zhōng chēng qí xìn.
賈復字君文,南陽冠軍人也。少好學,習《尚書》。事舞陰李生,李生奇之,謂門人曰:"賈君之容貌志氣如此,而勤於學,將相之器也。"王莽末,為縣掾,迎鹽河東,會遇盜賊,等比十餘人皆放散其鹽,復獨完以還縣,縣中稱其信。
shí, xià jiāng xīn shì bīng qǐ, fù yì jù zhòng shù bǎi rén yú yǔ shān, zì hào jiāng jūn. gēng shǐ lì, nǎi jiāng qí zhòng guī hàn zhōng wáng liú jiā, yǐ wèi xiào wèi. fù jiàn gēng shǐ zhèng luàn, zhū jiāng fàng zòng, nǎi shuō jiā yuē:" chén wén tú yáo shùn zhī shì ér bù néng zhì zhě, tāng wǔ shì yě tú tāng wǔ zhī shì ér bù néng zhì zhě, huán wén shì yě tú huán wén zhī shì ér bù néng zhì zhě, liù guó shì yě dìng liù guó zhī guī, yù ān shǒu zhī ér bù néng zhì zhě, wáng liù guó shì yě. jīn hàn shì zhōng xìng, dài wáng yǐ qīn qī wèi fān fǔ, tiān xià wèi dìng ér ān shǒu suǒ bǎo, suǒ bǎo dé wú bù kě bǎo hū?" jiā yuē:" qīng yán dà, fēi wú rèn yě. dà sī mǎ liú gōng zài hé běi, bì néng xiāng shī, dì chí wǒ shū wǎng." fù suì cí jiā, shòu shū běi dù hé, jí guāng wǔ yú bǎi rén, yīn dèng yǔ dé zhào jiàn. guāng wǔ qí zhī, yǔ yì chēng yǒu jiāng shuài jié, yú shì shǔ fù pò lǔ jiāng jūn dū dào zéi. fù mǎ léi, guāng wǔ jiě zuǒ cān yǐ cì zhī. guān shǔ yǐ fù hòu lái ér hǎo líng zhé děng bèi, diào bǔ hào wèi, guāng wǔ yuē:" jiǎ dū yǒu zhé chōng qiān lǐ zhī wēi, fāng rèn yǐ zhí, wù dé shàn chú."
時,下江、新市兵起,復亦聚眾數百人於羽山,自號將軍。更始立,乃將其眾歸漢中王劉嘉,以為校尉。復見更始政亂,諸將放縱,乃說嘉曰:"臣聞圖堯、舜之事而不能至者,湯、武是也;圖湯、武之事而不能至者,桓、文是也;圖桓、文之事而不能至者,六國是也;定六國之規,欲安守之而不能至者,亡六國是也。今漢室中興,大王以親戚為藩輔,天下未定而安守所保,所保得無不可保乎?"嘉曰:"卿言大,非吾任也。大司馬劉公在河北,必能相施,第持我書往。"復遂辭嘉,受書北度河,及光武於柏人,因鄧禹得召見。光武奇之,禹亦稱有將帥節,於是署復破虜將軍督盜賊。復馬羸,光武解左驂以賜之。官屬以復後來而好陵折等輩,調補鄗尉,光武曰:"賈督有折衝千里之威,方任以職,勿得擅除。"
guāng wǔ zhì xìn dōu, yǐ fù wèi piān jiāng jūn. jí bá hán dān, qiān dōu hù jiāng jūn. cóng jī qīng dú yú shè quǎn, dà zhàn zhì rì zhōng, zéi chén jiān bù què. guāng wǔ chuán zhào fù yuē:" lì shì jiē jī, kě qiě cháo fàn." fù yuē:" xiān pò zhī, rán hòu shí ěr!" yú shì bèi yǔ xiān dēng, suǒ xiàng jiē mí, zéi nǎi bài zǒu. zhū jiāng xián fú qí yǒng. yòu běi yǔ wǔ xiào zhàn yú zhēn dìng, dà pò zhī. fù shāng chuàng shén. guāng wǔ dà jīng yuē:" wǒ suǒ yǐ bù lìng jiǎ fù bié jiāng zhě, wèi qí qīng dí yě. guǒ rán, shī wú míng jiāng. wén qí fù yǒu yùn, shēng nǚ xié, wǒ zi qǔ zhī, shēng nán xié, wǒ nǚ jià zhī, bù lìng qí yōu qī zǐ yě." fù bìng xún yù, zhuī jí guāng wǔ yú jì, xiāng jiàn shén huān, dà xiǎng shì zú, lìng fù jū qián, jī yè zéi, pò zhī.
光武至信都,以復為偏將軍。及拔邯鄲,遷都護將軍。從擊青犢於射犬,大戰至日中,賊陳堅不卻。光武傳召復曰:"吏士皆飢,可且朝飯。"復曰:"先破之,然後食耳!"於是被羽先登,所向皆靡,賊乃敗走。諸將咸服其勇。又北與五校戰於真定,大破之。復傷創甚。光武大驚曰:"我所以不令賈復別將者,為其輕敵也。果然,失吾名將。聞其婦有孕,生女邪,我子娶之,生男邪,我女嫁之,不令其憂妻子也。"復病尋愈,追及光武於薊,相見甚歡,大饗士卒,令復居前,擊鄴賊,破之。
guāng wǔ jí wèi, bài wèi zhí jīn wú, fēng guān jūn hóu. xiān dù hé gōng zhū wěi yú luò yáng, yǔ bái hǔ gōng chén qiáo zhàn, lián pò jiàng zhī. jiàn wǔ èr nián, yì fēng ráng cháo yáng èr xiàn. gēng shǐ yǎn wáng yǐn zūn jí zhū dà jiāng zài nán fāng wèi jiàng zhě shàng duō, dì zhào zhū jiāng yì bīng shì, wèi yǒu yán, chén yín jiǔ zhī, nǎi yǐ xí kòu dì yuē:" yǎn zuì qiáng, wǎn wèi cì, shuí dāng jī zhī?" fù shuài rán duì yuē:" chén qǐng jī yǎn." dì xiào yuē:" zhí jīn wú jī yǎn, wú fù hé yōu! dà sī mǎ dāng jī wǎn". suì qiǎn fù yǔ qí dū wèi yīn shí xiāo qí jiāng jūn liú zhí nán dù wǔ shè jīn jī yǎn, lián pò zhī. yuè yú, yǐn zūn jiàng, jǐn dìng qí dì. yǐn dōng jī gēng shǐ huái yáng tài shǒu bào sì, sì jiàng, shǔ xiàn xī dìng. qí qiū, nán jī shào líng xīn xī, píng dìng zhī. míng nián chūn, qiān zuǒ jiāng jūn, bié jī chì méi yú xīn chéng miǎn chí jiān, lián pò zhī. yǔ dì huì yí yáng, jiàng chì méi.
光武即位,拜為執金吾,封冠軍侯。先度河攻朱鮪於洛陽,與白虎公陳僑戰,連破降之。建武二年,益封穰、朝陽二縣。更始郾王尹尊及諸大將在南方未降者尚多,帝召諸將議兵事,未有言,沉吟久之,乃以檄叩地曰:"郾最強,宛為次,誰當擊之?"復率然對曰:"臣請擊郾。"帝笑曰:"執金吾擊郾,吾復何憂!大司馬當擊宛"。遂遣復與騎都尉陰識、驍騎將軍劉植南度五社津擊郾,連破之。月余,尹尊降,盡定其地。引東擊更始淮陽太守暴汜,汜降,屬縣悉定。其秋,南擊召陵、新息,平定之。明年春,遷左將軍,別擊赤眉於新城、澠池間,連破之。與帝會宜陽,降赤眉。
fù cóng zhēng fá, wèi cháng sàng bài, shù yǔ zhū jiāng kuì wéi jiě jí, shēn bèi shí èr chuàng. dì yǐ fù gǎn shēn rù, xī lìng yuǎn zhēng, ér zhuàng qí yǒng jié, cháng zì cóng zhī, gù fù shǎo fāng miàn zhī xūn. zhū jiāng měi lùn gōng zì fá, fù wèi cháng yǒu yán. dì zhé yuē:" jiǎ jūn zhī gōng, wǒ zì zhī zhī."
復從征伐,未嘗喪敗,數與諸將潰圍解急,身被十二創。帝以復敢深入,希令遠征,而壯其勇節,常自從之,故復少方面之勛。諸將每論功自伐,復未嘗有言。帝輒曰:"賈君之功,我自知之。"
shí sān nián, dìng fēng jiāo dōng hóu, shí yù zhì zhuàng wǔ xià mì jí mò tǐng guān yáng, fán liù xiàn. fù zhī dì yù yǎn gān gē, xiū wén dé, bù yù gōng chén yōng zhòng jīng shī, nǎi yǔ gāo mì hóu dèng yǔ bìng piāo jiǎ bīng, dūn rú xué. dì shēn rán zhī, suì bà zuǒ yòu jiāng jūn. fù yǐ liè hóu jiù dì, jiā wèi tè jìn. fù wèi rén gāng yì fāng zhí, duō dà jié. jì hái sī dì, hé mén yǎng wēi zhòng. zhū yòu děng jiàn fù yí wèi zǎi xiàng, dì fāng yǐ lì shì zé sān gōng, gù gōng chén bìng bù yòng. shì shí, liè hóu wéi gāo mì gù shǐ jiāo dōng sān hóu yǔ gōng qīng cān yì guó jiā dà shì, ēn yù shén hòu. sān shí yī nián zú, shì yuē gāng hóu.
十三年,定封膠東侯,食郁秩、壯武、下密、即墨、梃、觀陽,凡六縣。復知帝欲偃干戈,修文德,不欲功臣擁眾京師,乃與高密侯鄧禹並剽甲兵,敦儒學。帝深然之,遂罷左右將軍。復以列侯就第,加位特進。復為人剛毅方直,多大節。既還私第,闔門養威重。朱祐等薦復宜為宰相,帝方以吏事責三公,故功臣並不用。是時,列侯惟高密、固始、膠東三侯與公卿參議國家大事,恩遇甚厚。三十一年卒,諡曰剛侯。
zi zhōng sì. zhōng zú, zi mǐn sì. jiàn chū yuán nián, zuò wū gào mǔ shā rén. guó chú. sù zōng gèng fēng fù xiǎo zi hán wèi jiāo dōng hóu, hán dì zōng wèi jí mò hóu, gè yī xiàn. hán zú, zi yù sì. yù zú, zi zhǎng sì.
子忠嗣。忠卒,子敏嗣。建初元年,坐誣告母殺人。國除。肅宗更封復小子邯為膠東侯,邯弟宗為即墨侯,各一縣。邯卒,子育嗣。育卒,子長嗣。
zōng zì wǔ rú, shǎo yǒu cāo xíng, duō zhì lüè. chū bài láng zhōng, shāo qiān, jiàn chū zhōng wèi shuò fāng tài shǒu. jiù nèi jùn xǐ rén zài biān zhě, lǜ duō pín ruò, wèi jū rén suǒ pú yì, bù dé wèi lì. zōng zhuó yòng qí rèn zhí zhě, yǔ biān lì cān xuǎn, zhuǎn xiāng jiān sī, yǐ tī fā qí jiān, huò yǐ gōng cì bǔ zhǎng lì, gù gè yuàn jǐn sǐ. xiōng nú wèi zhī, bù gǎn rù sāi. zhēng wèi zhǎng shuǐ xiào wèi. zōng jiān tōng rú shù, měi yàn jiàn, cháng shǐ yǔ shào fǔ dīng hóng děng lùn yì yú qián. zhāng hé èr nián zú, cháo tíng mǐn xī yān.
宗字武孺,少有操行,多智略。初拜郎中,稍遷,建初中為朔方太守。舊內郡徙人在邊者,率多貧弱,為居人所僕役,不得為吏。宗擢用其任職者,與邊吏參選,轉相監司,以擿發其奸,或以功次補長吏,故各願盡死。匈奴畏之,不敢入塞。征為長水校尉。宗兼通儒術,每宴見,常使與少府丁鴻等論議於前。章和二年卒,朝廷愍惜焉。
zi cān sì. cān zú, zi jiàn sì. yuán chū yuán nián, shàng hé dì nǚ lín yǐng zhǎng gōng zhǔ. zhǔ jiān shí yǐng yīn xǔ, hé sān xiàn, shù wàn hù. shí dèng tài hòu lín cháo, guāng chǒng zuì shèng, yǐ jiàn wèi shì zhōng, shùn dì shí wèi guāng lù xūn.
子參嗣。參卒,子建嗣。元初元年,尚和帝女臨潁長公主。主兼食潁陰、許,合三縣,數萬戶。時鄧太后臨朝,光寵最盛,以建為侍中,順帝時為光祿勛。
lùn yuē: zhōng xìng jiāng shuài lì gōng míng zhě zhòng yǐ, wéi cén péng féng yì jiàn fāng miàn zhī hào, zì hán gǔ yǐ xī, fāng chéng yǐ nán, liǎng jiāng zhī gōng, shí wèi dà yān. ruò féng jiǎ zhī bù fá, cén gōng zhī yì xìn, nǎi zú yǐ gǎn sān jūn ér huái dí rén, gù néng kè chéng yuǎn yè, zhōng quán qí qìng yě. xī gāo zǔ jì bǎi rén zhī míng, wéi zhī yǐ quán fú zhēng nán è péng wáng zhī dì, liú zhī yǐ shēng zāi. qǐ jǐ lǜ zì yǒu míng huò, jiāng qī shù shǐ zhī rán hū?
論曰:中興將帥立功名者眾矣,惟岑彭、馮異建方面之號,自函谷以西,方城以南,兩將之功,實為大焉。若馮、賈之不伐,岑公之義信,乃足以感三軍而懷敵人,故能克成遠業,終全其慶也。昔高祖忌柏人之名,違之以全福;征南惡彭亡之地,留之以生災。豈幾慮自有明惑,將期數使之然乎?
zàn yuē: yáng xià shī kè, shí zài hé dé. jiāo dōng yán lì, zhēng nán wǎn zéi. qí fēng zhèn dí, yuǎn tú móu guó.
贊曰:陽夏師克,實在和德。膠東鹽吏,征南宛賊。奇鋒震敵,遠圖謀國。