dèng yǔ zì zhòng huá, nán yáng xīn yě rén yě. nián shí sān, néng sòng shī, shòu yè cháng ān. shí guāng wǔ yì yóu xué jīng shī, yǔ nián suī yòu, ér jiàn guāng wǔ zhī fēi cháng rén, suì xiāng qīn fù. shù nián guī jiā.
邓禹字仲华,南阳新野人也。年十三,能诵诗,受业长安。时光武亦游学京师,禹年虽幼,而见光武知非常人,遂相亲附。数年归家。
jí hàn bīng qǐ, gēng shǐ lì, háo jié duō jiàn jǔ yǔ, yǔ bù kěn cóng. jí wén guāng wǔ ān jí hé běi, jí zhàng cè běi dù, zhuī jí yú yè. guāng wǔ jiàn zhī shén huān, wèi yuē:" wǒ dé zhuān fēng bài, shēng yuǎn lái, níng yù shì hū?" yǔ yuē:" bù yuàn yě." guāng wǔ yuē:" jí rú shì, hé yù wèi?" yǔ yuē:" dàn yuàn míng gōng wēi dé jiā yú sì hǎi, yǔ dé xiào qí chǐ cùn, chuí gōng míng yú zhú bó ěr." guāng wǔ xiào, yīn liú sù xián yǔ. yǔ jìn shuō yuē:" gēng shǐ suī dōu guān xī, jīn shān dōng wèi ān, chì méi qīng dú zhī shǔ, dòng yǐ wàn shù, sān fǔ jiǎ hào, wǎng wǎng qún jù. gēng shǐ jì wèi yǒu suǒ cuò, ér bù zì tīng duàn, zhū jiàng jiē yōng rén qū qǐ, zhì zài cái bì, zhēng yòng wēi lì, zhāo xī zì kuài ér yǐ, fēi yǒu zhōng liáng míng zhì, shēn lǜ yuǎn tú, yù zūn zhǔ ān mín zhě yě. sì fāng fēn bēng lí xī, xíng shì kě jiàn. míng gōng suī jiàn fān fǔ zhī gōng, yóu kǒng wú suǒ chéng lì. yú jīn zhī jì, mò rú yán lǎn yīng xióng, wù yuè mín xīn, lì gāo zǔ zhī yè, jiù wàn mín zhī mìng. yǐ gōng ér lǜ tiān xià, bù zú dìng yě." guāng wǔ dà yuè, yīn lìng zuǒ yòu hào yǔ yuē dèng jiāng jūn. cháng sù zhǐ yú zhōng, yǔ dìng jì yì.
及汉兵起,更始立,豪杰多荐举禹,禹不肯从。及闻光武安集河北,即杖策北渡,追及于邺。光武见之甚欢,谓曰:"我得专封拜,生远来,宁欲仕乎?"禹曰:"不愿也。"光武曰:"即如是,何欲为?"禹曰:"但愿明公威德加于四海,禹得效其尺寸,垂功名于竹帛耳。"光武笑,因留宿闲语。禹进说曰:"更始虽都关西,今山东未安,赤眉、青犊之属,动以万数,三辅假号,往往群聚。更始既未有所挫,而不自听断,诸将皆庸人屈起,志在财币,争用威力,朝夕自快而已,非有忠良明智,深虑远图,欲尊主安民者也。四方分崩离析,形势可见。明公虽建藩辅之功,犹恐无所成立。于今之计,莫如延揽英雄,务悦民心,立高祖之业,救万民之命。以公而虑天下,不足定也。"光武大悦,因令左右号禹曰邓将军。常宿止于中,与定计议。
jí wáng láng qǐ bīng, guāng wǔ zì jì zhì xìn dōu, shǐ yǔ fā bèn mìng, de shù qiān rén, lìng zì jiāng zhī, bié gōng bá lè yáng. cóng zhì guǎng ā, guāng wǔ shě chéng lóu shàng, pī yú dì tú, zhǐ shì yǔ yuē:" tiān xià jùn guó rú shì, jīn shǐ nǎi dé qí yī. zi qián yán yǐ wú lǜ tiān xià bù zú dìng, hé yě?" yǔ yuē:" fāng jīn hǎi nèi xiáo luàn, rén sī míng jūn, yóu chì zǐ zhī mù cí mǔ. gǔ zhī xìng zhě, zài dé bó hòu, bù yǐ dà xiǎo." guāng wǔ yuè. shí rèn shǐ zhū jiàng, duō fǎng yú yǔ, yǔ měi yǒu suǒ jǔ zhě, jiē dāng qí cái, guāng wǔ yǐ wéi zhī rén. shǐ bié jiāng qí, yǔ gài yán děng jī tóng mǎ yú qīng yáng. yán děng xiān zhì, zhàn bù lì, hái bǎo chéng, wèi zéi suǒ wéi. yǔ suì jìn yǔ zhàn, pò zhī, shēng huò qí dà jiàng. cóng guāng wǔ zhuī zéi zhì pú yáng, lián dà kè huò, běi zhōu lüè dìng.
及王郎起兵,光武自蓟至信都,使禹发奔命,得数千人,令自将之,别攻拔乐阳。从至广阿,光武舍城楼上,披舆地图,指示禹曰:"天下郡国如是,今始乃得其一。子前言以吾虑天下不足定,何也?"禹曰:"方今海内淆乱,人思明君,犹赤子之慕慈母。古之兴者,在德薄厚,不以大小。"光武悦。时任使诸将,多访于禹,禹每有所举者,皆当其才,光武以为知人。使别将骑,与盖延等击铜马于清阳。延等先至,战不利,还保城,为贼所围。禹遂进与战,破之,生获其大将。从光武追贼至蒲阳,连大克获,北州略定。
jí chì méi xī rù guān, gēng shǐ shǐ dìng guó shàng gōng wáng kuāng xiāng yì wáng chéng dān kàng wēi jiāng jūn liú jūn jí zhū jiàng, fēn jù hé dōng hóng nóng yǐ jù zhī. chì méi zhòng dà jí, wáng kuāng děng mò néng dāng. guāng wǔ chóu chì méi bì pò cháng ān, yù chéng bìng guān zhōng, ér fāng zì shì shān dōng, wèi zhī suǒ jì, yǐ yǔ chén shēn yǒu dà dù, gù shòu yǐ xī tǎo zhī lüè. nǎi bài wèi qián jiāng jūn chí jié, zhōng fēn huī xià jīng bīng èr wàn rén, qiǎn xī rù guān, lìng zì xuǎn piān bì yǐ xià kě yǔ jù zhě. yú shì yǐ hán xīn wèi jūn shī, lǐ wén lǐ chūn chéng lǜ wèi jì jiǔ, féng yīn wèi jī nǔ jiāng jūn, fán chóng wèi xiāo qí jiāng jūn, zōng xīn wèi chē qí jiāng jūn, dèng xún wèi jiàn wēi jiāng jūn, gěng wèi chì méi jiāng jūn, zuǒ yú wèi jūn shī jiāng jūn, yǐn ér xī.
及赤眉西入关,更始使定国上公王匡、襄邑王成丹、抗威将军刘均及诸将,分据河东、弘农以拒之。赤眉众大集,王匡等莫能当。光武筹赤眉必破长安,欲乘并关中,而方自事山东,未知所寄,以禹沉深有大度,故授以西讨之略。乃拜为前将军持节,中分麾下精兵二万人,遣西入关,令自选偏裨以下可与俱者。于是以韩歆为军师,李文、李春、程虑为祭酒,冯愔为积弩将军,樊崇为骁骑将军,宗歆为车骑将军,邓寻为建威将军,耿为赤眉将军,左于为军师将军,引而西。
jiàn wǔ yuán nián zhēng yuè, yǔ zì jī guān jiāng rù hé dōng, hé dōng dū wèi shǒu guān bù kāi, yǔ gōng shí rì, pò zhī, huò zī zhòng qiān yú chéng. jìn wéi ān yì, shù yuè wèi néng xià. gēng shǐ dà jiàng jūn fán cān jiāng shù wàn rén, dù dà yáng yù gōng yǔ, yǔ qiǎn zhū jiàng nì jī yú jiě nán, dà pò zhī, zhǎn cān shǒu. yú shì wáng kuāng chéng dān liú jūn děng hé jūn shí yú wàn, fù gòng jī yǔ, yǔ jūn bù lì, fán chóng zhàn sǐ. huì rì mù, zhàn bà, jūn shī hán xīn jí zhū jiàng jiàn bīng shì yǐ cuī, jiē quàn yǔ yè qù, yǔ bù tīng. míng rì guǐ hài, kuāng děng yǐ liù jiǎ qióng rì bù chū, yǔ yīn dé gèng lǐ bīng lēi zhòng. míng dàn, kuāng xī jūn chū gōng yǔ, yǔ lìng jūn zhōng wú de wàng dòng jì zhì yíng xià, yīn chuán fā zhū jiàng gǔ ér bìng jìn, dà pò guǎng. kuāng děng jiē qì jūn wáng zǒu, yǔ lǜ qīng qí jí zhuī, huò liú jūn jí hé dōng tài shǒu yáng bǎo chí jié zhōng láng jiàng mǐ jiāng, jiē zhǎn zhī, shōu de jié liù, yìn shòu wǔ bǎi, bīng qì bù kě shèng shǔ, suì dìng hé dōng. chéng zhì bài lǐ wén wèi hé dōng tài shǒu, xī gèng zhì shǔ xiàn lìng zhǎng yǐ zhèn fǔ zhī. shì yuè, guāng wǔ jí wèi yú hào, shǐ shǐ zhě chí jié bài yǔ wèi dà sī tú. cè yuē:" zhì zhào qián jiāng jūn yǔ: shēn zhí zhōng xiào, yǔ zhèn móu mó wéi wò, jué shèng qiān lǐ. kǒng zǐ yuē:' zì wú yǒu huí, mén rén rì qīn.' zhǎn jiāng pò jūn, píng dìng shān xī, gōng xiào yóu zhe. bǎi xìng bù qīn, wǔ pǐn bù xùn, rǔ zuò sī tú, jìng fū wǔ jiào, wǔ jiào zài kuān. jīn qiǎn fèng chē dū wèi shòu yìn shòu, fēng wèi cuó hóu, shí yì wàn hù. jìng zhī zāi!" yǔ shí nián èr shí sì.
建武元年正月,禹自箕关将入河东,河东都尉守关不开,禹攻十日,破之,获辎重千余乘。进围安邑,数月未能下。更始大将军樊参将数万人,度大阳欲攻禹,禹遣诸将逆击于解南,大破之,斩参首。于是王匡、成丹、刘均等合军十余万,复共击禹,禹军不利,樊崇战死。会日幕,战罢,军师韩歆及诸将见兵势已摧,皆劝禹夜去,禹不听。明日癸亥,匡等以六甲穷日不出,禹因得更理兵勒众。明旦,匡悉军出攻禹,禹令军中无得妄动;既至营下,因传发诸将鼓而并进,大破广。匡等皆弃军亡走,禹率轻骑急追,获刘均及河东太守杨宝、持节中郎将弭缰,皆斩之,收得节六,印绶五百,兵器不可胜数,遂定河东。承制拜李文为河东太守,悉更置属县令长以镇抚之。是月,光武即位于鄗,使使者持节拜禹为大司徒。策曰:"制诏前将军禹:深执忠孝,与朕谋谟帷幄,决胜千里。孔子曰:'自吾有回,门人日亲。'斩将破军,平定山西,功效尤著。百姓不亲,五品不训,汝作司徒,敬敷五教,五教在宽。今遣奉车都尉授印绶,封为酂侯,食邑万户。敬之哉!"禹时年二十四。
suì dù fén yīn hé, rù xià yáng. gēng shǐ zhōng láng jiàng zuǒ fǔ dū wèi gōng chéng shè, yǐn qí zhòng shí wàn, yǔ zuǒ féng yì bīng gòng jù yǔ yú yá, yǔ fù pò zǒu zhī, ér chì méi suì rù cháng ān. shì shí sān fǔ lián fù bài, chì méi suǒ guò cán zéi, bǎi xìng bù zhī suǒ guī. wén yǔ chéng shèng dú kè ér shī xíng yǒu jì, jiē wàng fēng xiāng xié fù yǐ yíng jūn, jiàng zhě rì yǐ qiān shù, zhòng hào bǎi wàn. yǔ suǒ zhǐ zhé tíng chē zhù jié, yǐ láo lái zhī, fù lǎo tóng zhì, zhòng fā dài bái, mǎn qí chē xià, mò bù gǎn yuè, yú shì míng zhèn guān xī. dì jiā zhī, shù cì shū bāo měi.
遂渡汾阴河,入夏阳。更始中郎将左辅都尉公乘歙,引其众十万,与左冯翊兵共拒禹于衙,禹复破走之,而赤眉遂入长安。是时三辅连覆败,赤眉所过残贼,百姓不知所归。闻禹乘胜独克而师行有纪,皆望风相携负以迎军,降者日以千数,众号百万。禹所止辄停车住节,以劳来之,父老童稚,重发戴白,满其车下,莫不感悦,于是名震关西。帝嘉之,数赐书褒美。
zhū jiàng háo jié jiē quàn yǔ jìng gōng cháng ān. yǔ yuē:" bù rán." jīn wú zhòng suī duō, néng zhàn zhě shǎo, qián wú kě yǎng zhī jī, hòu wú zhuǎn kuì zhī zī. chì méi xīn bá cháng ān, cái fù chōng shí, fēng ruì wèi kě dāng yě. fū dào zéi qún jū, wú zhōng rì zhī jì, cái gǔ suī duō, biàn gù wàn duān, níng néng jiān shǒu zhě yě? shàng jùn běi dì ān dìng sān jùn, tǔ guǎng rén xī, ráo gǔ duō chù, wú qiě xiū bīng běi dào, jiù liáng yǎng shì, yǐ guān qí bì, nǎi kě tú yě." yú shì yǐn jūn běi zhì xún yì. yǔ suǒ dào, jī pò chì méi bié jiāng zhū yíng bǎo, jùn yì jiē kāi mén guī fù. xī hé tài shǒu zōng yù qiǎn zi fèng xí jiàng, yǔ qiǎn yì jīng shī.
诸将豪杰皆劝禹径攻长安。禹曰:"不然。"今吾众虽多,能战者少,前无可仰之积,后无转馈之资。赤眉新拔长安,财富充实,锋锐未可当也。夫盗贼群居,无终日之计,财谷虽多,变故万端,宁能坚守者也?上郡、北地、安定三郡,土广人稀,饶谷多畜,吾且休兵北道,就粮养士,以观其弊,乃可图也。"于是引军北至栒邑。禹所到,击破赤眉别将诸营保,郡邑皆开门归附。西河太守宗育遣子奉檄降,禹遣诣京师。
dì yǐ guān zhōng wèi dìng, ér yǔ jiǔ bù jìn bīng, xià chì yuē:" sī tú, yáo yě wáng zéi, jié yě. cháng ān lì rén, huáng huáng wú suǒ yī guī. yí yǐ shí jìn tǎo, zhèn wèi xī jīng, xì bǎi xìng zhī xīn." yǔ yóu zhí qián yì, nǎi fēn qiǎn jiàng jūn bié gōng shàng jùn zhū xiàn, gèng zhēng bīng yǐn gǔ, guī zhì dà yào. qiǎn féng yīn zōng xīn shǒu xún yì. èr rén zhēng quán xiāng gōng, yīn suì shā xīn, yīn fǎn jī yǔ, yǔ qiǎn shǐ yǐ wén. dì wèn shǐ rén:" yīn suǒ qīn ài wèi shuí?" duì yuē:" hù jūn huáng fáng." dì dù yīn fáng bù néng jiǔ hé, shì bì xiāng wǔ, yīn bào yǔ yuē:" fù féng yīn zhě, bì huáng fáng yě." nǎi qiǎn shàng shū zōng guǎng chí jié jiàng zhī. hòu yuè yú, fáng guǒ zhí yīn, jiāng qí zhòng guī zuì. gēng shǐ zhū jiàng wáng kuāng hú yīn děng jiē yì guǎng jiàng, yǔ gòng dōng guī. zhì ān yì, dào yù wáng, guǎng xī zhǎn zhī. yīn zhì luò yáng, shè bù zhū.
帝以关中未定,而禹久不进兵,下敕曰:"司徒,尧也;亡贼,桀也。长安吏人,遑遑无所依归。宜以时进讨,镇慰西京,系百姓之心。"禹犹执前意,乃分遣将军别攻上郡诸县,更征兵引谷,归至大要。遣冯愔、宗歆守栒邑。二人争权相攻,愔遂杀歆,因反击禹,禹遣使以闻。帝问使人:"愔所亲爱为谁?"对曰:"护军黄防。"帝度愔、防不能久和,势必相忤,因报禹曰:"缚冯愔者,必黄防也。"乃遣尚书宗广持节降之。后月余,防果执愔,将其众归罪。更始诸将王匡、胡殷等皆诣广降,与共东归。至安邑,道欲亡,广悉斩之。愔至洛阳,赦不诛。
èr nián chūn, qiǎn shǐ zhě gèng fēng yǔ wèi liáng hóu, shí sì xiàn. shí, chì méi xī zǒu fú fēng, yǔ nǎi nán zhì cháng ān, jūn kūn míng chí, dà xiǎng shì zú. lǜ zhū jiàng zhāi jiè, zé jí rì, xiū lǐ yè cí gāo miào, shōu shí yī dì shén zhǔ, qiǎn shǐ fèng yì luò yáng, yīn xún xíng yuán líng, wèi zhì lì shì fèng shǒu yān.
二年春,遣使者更封禹为梁侯,食四县。时,赤眉西走扶风,禹乃南至长安,军昆明池,大飨士卒。率诸将斋戒,择吉日,修礼谒祠高庙,收十一帝神主,遣使奉诣洛阳,因循行园陵,为置吏士奉守焉。
yǔ yǐn bīng yǔ yán cén zhàn yú lán tián, bù kè, fù jiù gǔ yún yáng. hàn zhōng wáng liú jiā yì yǔ jiàng. jiā xiāng lǐ bǎo jù màn wú lǐ, yǔ zhǎn zhī. bǎo dì shōu bǎo bù qǔ jī yǔ, shā jiāng jūn gěng. zì féng yīn fǎn hòu, yǔ wēi shāo sǔn, yòu fá shí, guī fù zhě lí sàn. ér chì méi fù huán rù cháng ān, yǔ yǔ zhàn, bài zǒu, zhì gāo líng, jūn shì jī è, jiē shí zǎo cài. dì nǎi zhēng yǔ hái, chì yuē:" chì méi wú gǔ, zì dāng lái dōng, wú zhé chuí chī zhī, fēi zhū jiàng yōu yě. wú de fù wàng jìn bīng." yǔ cán yú shòu rèn ér gōng bù suí, shù yǐ jī zú jiǎo zhàn, zhé bù lì. sān nián chūn, yǔ chē qí jiāng jūn dèng hóng jī chì méi, suì wèi suǒ bài, zhòng jiē sǐ sàn. shì zài féng yì chuán. dú yǔ èr shí sì qí hái yì yí yáng, xiè shàng dà sī tú liáng hóu yìn shòu. yǒu zhào guī hóu yìn shòu. shù yuè, bài yòu jiāng jūn.
禹引兵与延岑战于蓝田,不克,复就谷云阳。汉中王刘嘉诣禹降。嘉相李宝倨慢无礼,禹斩之。宝弟收宝部曲击禹,杀将军耿。自冯愔反后,禹威稍损,又乏食,归附者离散。而赤眉复还入长安,禹与战,败走,至高陵,军士饥饿,皆食枣菜。帝乃征禹还,敕曰:"赤眉无谷,自当来东,吾折捶笞之,非诸将忧也。无得复妄进兵。"禹惭于受任而功不遂,数以饥卒徼战,辄不利。三年春,与车骑将军邓弘击赤眉,遂为所败,众皆死散。事在《冯异传》。独与二十四骑还诣宜阳,谢上大司徒、梁侯印绶。有诏归侯印绶。数月,拜右将军。
yán cén zì bài yú dōng yáng, suì yǔ qín fēng hé. sì nián chūn, fù kòu shùn yáng jiān. qiǎn yǔ hù fù hàn jiāng jūn dèng yè fǔ hàn jiāng jūn yú kuāng, jī pò cén yú dèng zhuī zhì wǔ dāng, fù pò zhī. cén bēn hàn zhōng, yú dǎng xī jiàng.
延岑自败于东阳,遂与秦丰合。四年春,复寇顺阳间。遣禹护复汉将军邓晔、辅汉将军于匡,击破岑于邓;追至武当,复破之。岑奔汉中,余党悉降。
shí sān nián, tiān xià píng dìng, zhū gōng chén jiē zēng hù yì, dìng fēng yǔ wèi gāo mì hóu, shí gāo mì chāng ān yí ān chún yú sì xiàn. dì yǐ yǔ gōng gāo, fēng dì kuān wèi míng qīn hóu. qí hòu zuǒ yòu jiāng jūn guān bà, yǐ tè jìn fèng cháo qǐng. yǔ nèi wén míng, dǔ xíng chún bèi, shì mǔ zhì xiào. tiān xià jì dìng, cháng yù yuǎn míng shì. yǒu zi shí sān rén, gè shǐ shǒu yī yì. xiū zhěng guī mén, jiào yǎng zǐ sūn, jiē kě yǐ wéi hòu shì fǎ. zī yòng guó yì, bù xiū chǎn lì. dì yì zhòng zhī. zhōng yuán yuán nián, fù xíng sī tú shì. cóng dōng xún shòu, fēng dài zōng.
十三年,天下平定,诸功臣皆增户邑,定封禹为高密侯,食高密、昌安、夷安、淳于四县。帝以禹功高,封弟宽为明亲侯。其后左右将军官罢,以特进奉朝请。禹内文明,笃行淳备,事母至孝。天下既定,常欲远名势。有子十三人,各使守一艺。修整闺门,教养子孙,皆可以为后世法。资用国邑,不修产利。帝益重之。中元元年,复行司徒事。从东巡狩,封岱宗。
xiǎn zōng jí wèi, yǐ yǔ xiān dì yuán gōng, bài wèi tài fù, jìn jiàn dōng xiàng, shén jiàn zūn chǒng. jū suì yú, qǐn jí. dì shù zì lín wèn, yǐ zǐ nán èr rén wéi láng. yǒng píng yuán nián, nián wǔ shí qī hōng, shì yuē yuán hóu.
显宗即位,以禹先帝元功,拜为太傅,进见东向,甚见尊宠。居岁余,寝疾。帝数自临问,以子男二人为郎。永平元年,年五十七薨,谥曰元侯。
dì fēn yǔ fēng wèi sān guó: zhǎng zǐ zhèn wèi gāo mì hóu, xí wèi chāng ān hóu, zhēn wèi yí ān hóu.
帝分禹封为三国:长子震为高密侯,袭为昌安侯,珍为夷安侯。
yǔ shǎo zǐ hóng, hǎo chóu cè. yǒng píng zhōng, yǐ wéi xiǎo hòu. yǐn rù yǔ yì biān shì, dì yǐ wéi néng, bài jiāng bīng cháng shǐ, lǜ wǔ yíng shì tún yàn mén. sù zōng shí, wèi dù liáo jiāng jūn. yǒng yuán zhōng, yǔ dà jiàng jūn dòu xiàn jù chū jī xiōng nú, yǒu gōng, zhēng xíng chē qí jiāng jūn. chū sài zhuī pàn hú féng hóu, zuò dòu liú, xià yù sǐ.
禹少子鸿,好筹策。永平中,以为小侯。引入与议边事,帝以为能,拜将兵长史,率五营士屯雁门。肃宗时,为度辽将军。永元中,与大将军窦宪俱出击匈奴,有功,征行车骑将军。出塞追畔胡逢侯,坐逗留,下狱死。
gāo mì hóu zhèn zú, zi gān sì. gān shàng xiǎn zōng nǚ qìn shuǐ gōng zhǔ. yǒng yuán shí sì nián, yīn huáng hòu wū gǔ shì fā, gān cóng xiōng fèng yǐ hòu jiù bèi zhū, gān cóng zuò, guó chú. yuán xìng yuán nián, hé dì fù fēng gān běn guó, bài shì zhōng. gān zú, zi chéng sì. chéng zú, zi bāo sì. bāo shàng ān dì mèi wǔ yīn cháng gōng zhǔ, huán dì shí wéi shào fǔ. bāo zú, zhǎng zǐ mǒu sì. shǎo zǐ chāng xí mǔ jué wèi wǔ yīn hóu, bài huáng mén shì láng.
高密侯震卒,子乾嗣。乾尚显宗女沁水公主。永元十四年,阴皇后巫蛊事发,乾从兄奉以后舅被诛,乾从坐,国除。元兴元年,和帝复封乾本国,拜侍中。乾卒,子成嗣。成卒,子褒嗣。褒尚安帝妹舞阴长公主,桓帝时为少府。褒卒,长子某嗣。少子昌袭母爵为舞阴侯,拜黄门侍郎。
chāng ān hóu xí sì zǐ fān, yì shàng xiǎn zōng nǚ píng gāo cháng gōng zhǔ, hé dì shí wéi shì zhōng.
昌安侯袭嗣子藩,亦尚显宗女平皋长公主,和帝时为侍中。
yí ān hóu zhēn zi kāng, shǎo yǒu cāo xíng. xiōng liáng xí fēng, wú hòu, yǒng chū liù nián, shào fēng kāng wèi yí ān hóu. shí zhū shào fēng zhě jiē shí gù guó bàn zū, kāng yǐ huáng tài hòu qī shǔ, dú sān fēn shí èr, yǐ shì cí hóu wèi yuè qí xiào wèi. kāng yǐ tài hòu jiǔ lín cháo zhèng, zōng mén chéng mǎn, shù shàng shū cháng lè gōng jiàn zhēng, yí chóng gōng shì, zì sǔn sī quán, yán shén qiē zhì. tài hòu bù cóng. kāng xīn huái wèi jù, yǒng níng yuán nián, suì xiè bìng bù cháo. tài hòu shǐ nèi shì zhě wèn zhī. shí gōng rén chū rù, duō néng yǒu suǒ huǐ yù, qí zhōng qí sù jiē chēng zhōng dà rén. suǒ shǐ zhě nǎi kāng jiā xiān bì, yì zì tōng zhōng dà rén. kāng wén, gòu zhī yuē:" rǔ wǒ jiā chū, yì gǎn ěr yé?" bì yuàn huì, hái shuō kāng zhà jí ér yán bù xùn. tài hòu dà nù, suì miǎn kāng guān, qiǎn guī guó, jué shǔ jí. jí cóng xiōng zhì zhū, ān dì zhēng kāng wèi shì zhōng. shùn dì lì, wèi tài pú, yǒu fāng zhèng chēng, míng zhòng cháo tíng. yǐ bìng miǎn, jiā wèi tè jìn. yáng jiā sān nián zú, shì yuē yì hóu.
夷安侯珍子康,少有操行。兄良袭封,无后,永初六年,绍封康为夷安侯。时诸绍封者皆食故国半租,康以皇太后戚属,独三分食二,以侍祠侯为越骑校尉。康以太后久临朝政,宗门盛满,数上书长乐宫谏争,宜崇公室,自损私权,言甚切至。太后不从。康心怀畏惧,永宁元年,遂谢病不朝。太后使内侍者问之。时宫人出入,多能有所毁誉,其中耆宿皆称中大人。所使者乃康家先婢,亦自通中大人。康闻,诟之曰:"汝我家出,亦敢尔耶?"婢怨恚,还说康诈疾而言不逊。太后大怒,遂免康官,遣归国,绝属籍。及从兄骘诛,安帝征康为侍中。顺帝立,为太仆,有方正称,名重朝廷。以病免,加位特进。阳嘉三年卒,谥曰义侯。
lùn yuē:" fū biàn tōng zhī shì, jūn chén xiāng zé, sī zuì zuò shì móu shǐ zhī jǐ yě. dèng gōng yíng liáng tú bù, chù fēn luàn ér fù guāng wǔ, kě wèi shí suǒ cóng huì yǐ. yú shì zhōng fēn huī xià zhī jūn, yǐ lín shān xī zhī xì, zhì shǐ guān hé xiǎng dòng, huái fù rú guī. gōng suī bù suí, ér dào yì hóng yǐ! jí qí wēi sǔn xún yì, bīng sàn yí yáng, chǐ lóng zhāng yú zhōng cháo, jiù hóu fú yǐ zú suì, róng cuì jiāo ér xià wú èr sè, jìn tuì yòng ér shàng wú cāi qíng, shǐ jūn chén zhī měi, hòu shì mò kuī qí jiān, bù yì jūn zǐ zhī zhì wèi hū!
论曰:"夫变通之世,君臣相择,斯最作事谋始之几也。邓公嬴粮徒步,触纷乱而赴光武,可谓识所从会矣。于是中分麾下之军,以临山西之隙,至使关河响动,怀赴如归。功虽不遂,而道亦弘矣!及其威损栒邑,兵散宜阳,褫龙章于终朝,就侯服以卒岁,荣悴交而下无二色,进退用而上无猜情,使君臣之美,后世莫窥其间,不亦君子之致为乎!
kòu xún zì zi yì, shàng gǔ chāng píng rén yě, shì wèi zhe xìng. xún chū wèi jùn gōng cáo, tài shǒu gěng kuàng shén zhòng zhī.
寇恂字子翼,上谷昌平人也,世为著姓。恂初为郡功曹,太守耿况甚重之。
wáng mǎng bài, gēng shǐ lì. shǐ shǐ zhě xùn jùn guó, yuē" xiān jiàng zhě fù jué wèi". xún cóng gěng kuàng yíng shǐ zhě yú jiè shàng, kuàng shàng yìn shòu, shǐ zhě nà zhī, yī xiǔ wú hái yì. xún lè bīng rù jiàn shǐ zhě, jiù qǐng zhī. shǐ zhě bù yǔ, yuē:" tiān wáng shǐ zhě, gōng cáo yù xié zhī xié?" xún yuē:" fēi gǎn xié shǐ jūn, qiè shāng jì zhī bù xiáng yě. jīn tiān xià chū dìng, guó xìn wèi xuān, shǐ jūn jiàn jié xián mìng, yǐ lín sì fāng, jùn guó mò bù yán jǐng qīng ěr, wàng fēng guī mìng. jīn shǐ zhì shàng gǔ ér xiān duò dà xìn, jǔ xiàng huà zhī xīn, shēng lí pàn zhī xì, jiāng fù hé yǐ hào lìng tā jùn hū? qiě gěng fǔ jūn zài shàng gǔ, jiǔ wèi shǐ rén suǒ qīn, jīn yì zhī, dé xián zé zào cì wèi ān, bù jǐn zé zhǐ gēng shēng luàn. wèi shǐ jūn jì, mò ruò fù zhī yǐ ān bǎi xìng." shǐ zhě bù yīng, xún zuǒ yòu yǐ shǐ zhě mìng zhào kuàng. kuàng zhì, xún jìn qǔ yìn shòu dài kuàng. shǐ zhě bù dé yǐ, nǎi chéng zhì zhào zhī, kuàng shòu ér guī.
王莽败,更始立。使使者徇郡国,曰"先降者复爵位"。恂从耿况迎使者于界上,况上印绶,使者纳之,一宿无还意。恂勒兵入见使者,就请之。使者不与,曰:"天王使者,功曹欲胁之邪?"恂曰:"非敢胁使君,窃伤计之不详也。今天下初定,国信未宣,使君建节衔命,以临四方,郡国莫不延颈倾耳,望风归命。今始至上谷而先堕大信,沮向化之心,生离畔之隙,将复何以号令它郡乎?且耿府君在上谷,久为使人所亲,今易之,得贤则造次未安,不紧则只更生乱。为使君计,莫若复之以安百姓。"使者不应,恂左右以使者命召况。况至,恂进取印绶带况。使者不得已,乃承制诏之,况受而归。
jí wáng láng qǐ, qiǎn jiàng xùn shàng gǔ, jí kuàng fā bīng. xún yǔ mén xià yuàn mǐn yè gòng shuō kuàng yuē:" hán dān bá qǐ, nán kě xìn xiàng. xī wáng mǎng shí, suǒ nán dú yǒu liú bó shēng ěr. jīn wén dà sī mǎ liú gōng, bó shēng mǔ dì, zūn xián xià shì, shì duō guī zhī, kě pān fù yě." kuàng yuē:" hán dān fāng shèng, lì bù néng dú jù, rú hé?" xún duì yuē:" jīn shàng gǔ wán shí, kòng xián wàn qí, jǔ dà jùn zhī zī, kě yǐ xiáng zé qù jiù. xún qǐng dōng yuē yú yáng, qí xīn hé zhòng, hán dān bù zú tú yě." kuàng rán zhī, nǎi qiǎn xún dào yú yáng, jié móu péng chǒng. xún hái, zhì chāng píng, xí jī hán dān shǐ zhě, shā zhī, duó qí jūn, suì yǔ kuàng zi yǎn děng jù nán jí guāng wǔ yú guǎng ā. bài xún wèi piān jiàng jūn, hào chéng yì hóu, cóng pò qún zéi. shù yǔ dèng yǔ móu yì, yǔ qí zhī, yīn fèng niú jiǔ gòng jiāo huān.
及王郎起,遣将徇上谷,急况发兵。恂与门下掾闵业共说况曰:"邯郸拔起,难可信向。昔王莽时,所难独有刘伯升耳。今闻大司马刘公,伯升母弟,尊贤下士,士多归之,可攀附也。"况曰:"邯郸方盛,力不能独拒,如何?"恂对曰:"今上谷完实,控弦万骑,举大郡之资,可以详择去就。恂请东约渔阳,齐心合众,邯郸不足图也。"况然之,乃遣恂到渔阳,结谋彭宠。恂还,至昌平,袭击邯郸使者,杀之,夺其军,遂与况子弇等俱南及光武于广阿。拜恂为偏将军,号承义侯,从破群贼。数与邓禹谋议,禹奇之,因奉牛、酒共交欢。
guāng wǔ nán dìng hé nèi, ér gēng shǐ dà sī mǎ zhū wěi děng shèng bīng jù luò yáng, jí bīng zhōu wèi dìng, guāng wǔ nán qí shǒu, wèn yú dèng yǔ yuē:" zhū jiàng shuí kě shǐ shǒu hé nèi zhě?" yǔ yuē:" xī gāo zǔ rèn xiāo hé yú guān zhōng, wú fù sì gù zhī yōu, suǒ yǐ dé zhuān jīng shān dōng, zhōng chéng dà yè. jīn hé nèi dài hé wèi gù, hù kǒu yīn shí, běi tōng shàng dǎng, nán pò luò yáng. kòu xún wén wǔ bèi zú, yǒu mù rén yù zhòng zhī cái, fēi cǐ zi mò kě shǐ yě." nǎi bài xún hé nèi tài shǒu, xíng dà jiàng jūn shì. guāng wǔ wèi xún yuē:" hé nèi wán fù, wú jiāng yīn shì ér qǐ. xī gāo zǔ liú xiāo hé zhèn guān zhōng, wú jīn wěi gōng yǐ hé nèi, jiān shǒu zhuǎn yùn, gěi zú jūn liáng, lǜ lì shì mǎ, fáng è tā bīng, wù lìng běi dù ér yǐ." guāng wǔ yú shì fù běi zhēng yàn dài. xún yí shū shǔ xiàn, jiǎng bīng yì shè, fá qí yuán zhī zhú, wèi shǐ bǎi yú wàn, yǎng mǎ èr qiān pǐ, shōu zū sì bǎi wàn hú, zhuǎn yǐ gěi jūn.
光武南定河内,而更始大司马朱鲔等盛兵据洛阳,及并州未定,光武难其守,问于邓禹曰:"诸将谁可使守河内者?"禹曰:"昔高祖任萧何于关中,无复四顾之忧,所以得专精山东,终成大业。今河内带河为固,户口殷实,北通上党,南迫洛阳。寇恂文武备足,有牧人御众之才,非此子莫可使也。"乃拜恂河内太守,行大将军事。光武谓恂曰:"河内完富,吾将因是而起。昔高祖留萧何镇关中,吾今委公以河内,坚守转运,给足军粮,率厉士马,防遏它兵,勿令北度而已。"光武于是复北征燕、代。恂移书属县,讲兵肄射,伐淇园之竹,为矢百余万,养马二千匹,收租四百万斛,转以给军。
zhū wěi wén guāng wǔ běi ér hé nèi gū, shǐ tǎo nán jiāng jūn sū mào fù jiāng jiǎ jiàng jiāng bīng sān wàn yú rén, dù gǒng hé gōng wēn. xí shū zhì, xún jí lēi jūn chí chū, bìng yí gào shǔ xiàn fā bīng, huì yú wēn xià. jūn lì jiē jiàn yuē:" jīn luò yáng bīng dù hé, qián hòu bù jué, yí dài zhòng jūn bì jí, nǎi kě chū yě." xún yuē:" wēn, jùn zhī fān bì, shī wēn zé jùn bù kě shǒu." suì chí fù zhī. dàn rì hé zhàn, ér piān jiàng jūn féng yì qiǎn jiù, jí zhū xiàn bīng shì zhì, shì mǎ sì jí, fān qí bì yě. xún nǎi lìng shì zú chéng chéng, gǔ zào dà hū, yán yuē:" liú gōng bīng dào!" sū mào jūn wén zhī, zhèn dòng, xún yīn bēn jī, dà pò zhī, zhuī zhì luò yáng, suì zhǎn jiǎ jiàng. mào bīng zì tóu hé sǐ zhě shù qiān, shēng huò wàn yú rén. xún yǔ féng yì guò hé ér hái. zì shì, luò yáng zhèn kǒng, chéng mén zhòu bì. shí, guāng wǔ chuán wén zhū wěi pò hé nèi, yǒu qǐng, xún xí zhì, dà xǐ yuē:" wú zhī kòu zi yì kě rèn yě!" zhū jiàng jūn hè, yīn shàng zūn hào, yú shì jí wèi.
朱鲔闻光武北而河内孤,使讨难将军苏茂、副将贾彊将兵三万余人,度巩河攻温。檄书至,恂即勒军驰出,并移告属县发兵,会于温下。军吏皆谏曰:"今洛阳兵渡河,前后不绝,宜待众军毕集,乃可出也。"恂曰:"温,郡之藩蔽,失温则郡不可守。"遂驰赴之。旦日合战,而偏将军冯异遣救,及诸县兵适至,士马四集,幡旗蔽野。恂乃令士卒乘城,鼓噪大呼,言曰:"刘公兵到!"苏茂军闻之,阵动,恂因奔击,大破之,追至洛阳,遂斩贾彊。茂兵自投河死者数千,生获万余人。恂与冯异过河而还。自是,洛阳震恐,城门昼闭。时,光武传闻朱鲔破河内,有顷,恂檄至,大喜曰:"吾知寇子翼可任也!"诸将军贺,因上尊号,于是即位。
shí, jūn shí jí fá, xún yǐ niǎn chē lí jià zhuǎn shū, qián hòu bù jué, shàng shū shēng dǒu yǐ bǐng bǎi guān. dì shù cè shū láo wèn, xún tóng mén shēng mào líng dǒng chóng shuō xún yuē:" shàng xīn jí wèi, sì fāng wèi dìng, ér jùn hóu yǐ cǐ shí jù dà jùn, nèi dé rén xīn, wài pò sū mào, wēi zhèn lín dí, gōng míng fā wén, cǐ chán rén cè mù yuàn huò zhī shí yě. xī xiāo hé shǒu guān zhōng, wù bào shēng zhī yán ér gāo zǔ yuè. jīn jūn suǒ jiāng, jiē zōng zú kūn dì yě, wú nǎi dāng yǐ qián rén wéi jìng jiè." xún rán qí yán, chēng jí bù shì shì. dì jiāng gōng luò yáng, xiān zhì hé nèi, xún qiú cóng jūn. dì yuē:" hé nèi wèi kě lí yě." shù gù qǐng, bù tīng, nǎi qiǎn xiōng zi kòu zhāng zǐ zi gǔ chóng jiāng tū qí, yuàn wèi jūn fēng. dì shàn zhī, jiē yǐ wéi piān jiàng jūn.
时,军食急乏,恂以辇车骊驾转输,前后不绝,尚书升斗以禀百官。帝数策书劳问,恂同门生茂陵董崇说恂曰:"上新即位,四方未定,而郡侯以此时据大郡,内得人心,外破苏茂,威震邻敌,功名发闻,此谗人侧目怨祸之时也。昔萧何守关中,悟鲍生之言而高祖悦。今君所将,皆宗族昆弟也,无乃当以前人为镜戒。"恂然其言,称疾不视事。帝将攻洛阳,先至河内,恂求从军。帝曰:"河内未可离也。"数固请,不听,乃遣兄子寇张、姊子谷崇将突骑,愿为军锋。帝善之,皆以为偏将军。
jiàn wǔ èr nián, xún zuò xì kǎo shàng shū zhě miǎn. shì shí, yǐng chuān rén yán zhōng zhào dūn jù zhòng wàn yú, yǔ mì rén jiǎ qī lián bīng wèi kòu. xún miǎn shù yuè, fù bài yǐng chuān tài shǒu, yǔ pò jiān jiāng jūn hóu jìn jù jī zhī. shù yuè, zhǎn qī shǒu, jùn zhōng xī píng dìng. fēng xún yōng nú hóu, yì wàn hù.
建武二年,恂坐系考上书者免。是时,颍川人严终、赵敦聚众万余,与密人贾期连兵为寇。恂免数月,复拜颍川太守,与破奸将军侯进俱击之。数月,斩期首,郡中悉平定。封恂雍奴侯,邑万户。
zhí jīn wú jiǎ fù zài rǔ nán, bù jiàng shā rén yú yǐng chuān, xún bǔ dé xì yù. shí shàng cǎo chuàng, jūn yíng fàn fǎ, lǜ duō xiāng róng, xún nǎi lù zhī yú shì. fù yǐ wéi chǐ, tàn. hái guò yǐng chuān, wèi zuǒ yòu yuē:" wú yǔ kòu xún bìng liè jiàng shuài, ér jīn wèi qí suǒ xiàn, dà zhàng fū qǐ yǒu huái qīn yuàn ér bù jué zhī zhě hū? jīn jiàn xún, bì shǒu jiàn zhī!" xún zhī qí móu, bù yù yǔ xiāng jiàn. gǔ chóng yuē:" chóng, jiāng yě, dé dài jiàn shì cè. zú yǒu biàn, zú yǐ xiāng dāng." xún yuē:" bù rán. xī lìn xiàng rú bù wèi qín wáng ér qū yú lián pō zhě, wèi guó yě. qū qū zhī zhào, shàng yǒu cǐ yì, wú ān kě yǐ wàng zhī hū?" nǎi chì shǔ xiàn shèng gōng jù, chǔ jiǔ láo, zhí jīn wú jūn rù jiè, yī rén jiē jiān èr rén zhī zhuàn. xún nǎi chū yíng yú dào, chēng jí ér hái. jiǎ fù lè bīng yù zhuī zhī, ér shǐ shì jiē zuì, suì guò qù. xún qiǎn gǔ chóng yǐ zhuàng wén, dì nǎi zhēng xún. xún zhì yǐn jiàn, shí fù xiān zài zuò, yù qǐ xiāng bì. dì yuē:" tiān xià wèi dìng, liǎng hǔ ān dé sī dòu? jīn rì zhèn fēn zhī." yú shì bìng zuò jí huān, suì gòng chē tóng chū, jié yǒu ér qù.
执金吾贾复在汝南,部将杀人于颍川,恂捕得系狱。时尚草创,军营犯法,率多相容,恂乃戮之于市。复以为耻,叹。还过颍川,谓左右曰:"吾与寇恂并列将帅,而今为其所陷,大丈夫岂有怀侵怨而不决之者乎?今见恂,必手剑之!"恂知其谋,不欲与相见。谷崇曰:"崇,将也,得带剑侍侧。卒有变,足以相当。"恂曰:"不然。昔蔺相如不畏秦王而屈于廉颇者,为国也。区区之赵,尚有此义,吾安可以忘之乎?"乃敕属县盛供具,储酒醪,执金吾军入界,一人皆兼二人之馔。恂乃出迎于道,称疾而还。贾复勒兵欲追之,而使士皆醉,遂过去。恂遣谷崇以状闻,帝乃征恂。恂至引见,时复先在坐,欲起相避。帝曰:"天下未定,两虎安得私斗?今日朕分之。"于是并坐极欢,遂共车同出,结友而去。
xún guī yǐng chuān. sān nián, qiǎn shǐ zhě jí bài wèi rǔ nán tài shǒu, yòu shǐ piào qí jiāng jūn dù mào jiāng bīng zhù xún tǎo dào zéi. dào zéi qīng jìng, jùn zhōng wú shì. xún sù hào xué, nǎi xiū xiāng xiào, jiào shēng tú, pìn néng wéi zuǒ shì chūn qiū zhě, qīn shòu xué yān. qī nián, dài zhū fú wèi zhí jīn wú. míng nián, cóng chē jià jī kuí xiāo, ér yǐng chuān dào zéi qún qǐ, dì nǎi yǐn jūn hái, wèi xún yuē:" yǐng chuān pò jìn jīng shī, dāng yǐ shí dìng. wéi niàn dú qīng néng píng zhī ěr, cóng jiǔ qīng fù chū, yǐ yōu guó kě yě." xún duì yuē:" yǐng chuān piāo qīng, wén bì xià yuǎn yú zǔ xiǎn, yǒu shì lǒng shǔ, gù kuáng jiǎo chéng jiàn xiāng guà wù ěr. rú wén shèng yú nán xiàng, zéi bì huáng bù guī sǐ. chén yuàn zhí ruì qián qū." jí rì chē jià nán zhēng, xún cóng zhì yǐng chuān, dào zéi xī jiàng, ér jìng bù bài jùn. bǎi xìng zhē dào yuē:" yuàn cóng bì xià fù jiè kòu jūn yī nián." nǎi liú xún zhǎng shè, zhèn fǔ shǐ rén, shòu nà yú jiàng.
恂归颍川。三年,遣使者即拜为汝南太守,又使骠骑将军杜茂将兵助恂讨盗贼。盗贼清静,郡中无事。恂素好学,乃修乡校,教生徒,聘能为《左氏春秋》者,亲受学焉。七年,代朱浮为执金吾。明年,从车驾击隗嚣,而颍川盗贼群起,帝乃引军还,谓恂曰:"颍川迫近京师,当以时定。惟念独卿能平之耳,从九卿复出,以忧国可也。"恂对曰:"颍川剽轻,闻陛下远逾阻险,有事陇、蜀,故狂狡乘间相诖误耳。如闻乘舆南向,贼必惶怖归死。臣愿执锐前驱。"即日车驾南征,恂从至颍川,盗贼悉降,而竟不拜郡。百姓遮道曰:"愿从陛下复借寇君一年。"乃留恂长社,镇抚使人,受纳余降。
chū, kuí xiāo jiāng ān dìng gāo jùn, yōng bīng wàn rén, jù gāo píng dì yī, dì shǐ dài zhào mǎ yuán zhāo xiáng jùn, yóu shì hé xī dào kāi. zhōng láng jiàng lái shè chéng zhì bài jùn tōng lù jiāng jūn, fēng guān nèi hóu, hòu shǔ dà sī mǎ wú hàn, gòng wéi xiāo yú jì. jí hàn jūn tuì, jùn wáng guī gù yíng, fù zhù xiāo jù lǒng dǐ. jí xiāo sǐ, jùn jù gāo píng, wèi zhū jiān shǒu. jiàn wēi dà jiàng jūn gěng yǎn lǜ tài zhōng dài fū dòu shì wǔ wēi tài shǒu liáng tǒng děng wéi zhī, yī suì bù bá. shí nián, dì rù guān, jiāng zì zhēng zhī, xún shí cóng jià, jiàn yuē:" cháng ān dào lǐ jū zhōng, yìng jiē jìn biàn, ān dìng lǒng xī bì huái zhèn jù, cǐ cóng róng yī chù kě yǐ zhì sì fāng yě. jīn shì mǎ pí juàn, fāng lǚ xiǎn zǔ, fēi wàn shèng zhī gù, qián nián yǐng chuān, kě wèi zhì jiè." dì bù cóng. jìn jūn jí qiān, jùn yóu bù xià, dì yì qiǎn shǐ jiàng zhī, nǎi wèi xún yuē:" qīng qián zhǐ wú cǐ jǔ, jīn wèi wú xíng yě. ruò jùn bù jí jiàng, yǐn gěng yǎn děng wǔ yíng jī zhī." xún fèng xǐ shū zhì dì yī, jùn qiǎn jūn shī huáng fǔ wén chū yè, cí lǐ bù qū. xún nù, jiāng zhū wén. zhū jiàng jiàn yuē:" gāo jùn jīng bīng wàn rén, lǜ duō qiáng nǔ, xī zhē lǒng dào, lián nián bù xià. jīn yù jiàng zhī ér fǎn lù qí shǐ, wú nǎi bù kě hū?" xún bù yīng, suì zhǎn zhī. qiǎn qí fù guī gào jùn yuē:" jūn shī wú lǐ, yǐ lù zhī yǐ. yù jiàng, jí jiàng bù yù, gù shǒu." jùn huáng kǒng, jí rì kāi chéng mén jiàng. zhū jiàng jiē hè, yīn yuē:" gǎn wèn shā qí shǐ ér jiàng qí chéng, hé yě?" xún yuē:" huáng fǔ wén, jùn zhī fù xīn, qí suǒ qǔ jì zhě yě. jīn lái, cí yì bù qū, bì wú jiàng xīn. quán zhī zé wén dé qí jì, shā zhī zé jùn wáng qí dǎn, shì yǐ jiàng ěr." zhū jiàng jiē yuē:" fēi suǒ jí yě." suì chuán jùn hái luò yáng.
初,隗嚣将安定高峻,拥兵万人,据高平第一,帝使待诏马援招降峻,由是河西道开。中郎将来歙承制拜峻通路将军,封关内侯,后属大司马吴汉,共围嚣于冀。及汉军退,峻亡归故营,复助嚣拒陇阺。及嚣死,峻据高平,畏诛坚守。建威大将军耿弇率太中大夫窦士、武威太守梁统等围之,一岁不拔。十年,帝入关,将自征之,恂时从驾,谏曰:"长安道里居中,应接近便,安定、陇西必怀震惧,此从容一处可以制四方也。今士马疲倦,方履险阻,非万乘之固,前年颍川,可为至戒。"帝不从。进军及汧,峻犹不下,帝议遣使降之,乃谓恂曰:"卿前止吾此举,今为吾行也。若峻不即降,引耿弇等五营击之。"恂奉玺书至第一,峻遣军师皇甫文出谒,辞礼不屈。恂怒,将诛文。诸将谏曰:"高峻精兵万人,率多强弩,西遮陇道,连年不下。今欲降之而反戮其使,无乃不可乎?"恂不应,遂斩之。遣其副归告峻曰:"军师无礼,已戮之矣。欲降,急降;不欲,固守。"峻惶恐,即日开城门降。诸将皆贺,因曰:"敢问杀其使而降其城,何也?"恂曰:"皇甫文,峻之腹心,其所取计者也。今来,辞意不屈,必无降心。全之则文得其计,杀之则峻亡其胆,是以降耳。"诸将皆曰:"非所及也。"遂传峻还洛阳。
xún jīng míng xíng xiū, míng zhòng cháo tíng, suǒ de zhì fèng, hòu shī péng yǒu gù rén jí cóng lì shì. cháng yuē:" wú yīn shì dài fū yǐ zhì cǐ, qí kě dú xiǎng zhī hū!" shí rén guī qí zhǎng zhě, yǐ wéi yǒu zǎi xiàng qì.
恂经明行修,名重朝廷,所得秩奉,厚施朋友、故人及从吏士。常曰:"吾因士大夫以致此,其可独享之乎!"时人归其长者,以为有宰相器。
shí èr nián zú, shì yuē wēi hóu. zi sǔn sì. xún tóng chǎn dì jí xiōng zi zǐ zi yǐ jūn gōng fēng liè hóu zhě fán bā rén, zhōng qí shēn, bù chuán yú hòu.
十二年卒,谥曰威侯。子损嗣。恂同产弟及兄子、姊子以军功封列侯者凡八人,终其身,不传于后。
chū suǒ yǔ móu mǐn yè zhě, xún shù wèi dì yán qí zhōng, cì jué guān nèi hóu, guān zhì liáo xī tài shǒu.
初所与谋闵业者,恂数为帝言其忠,赐爵关内侯,官至辽西太守。
shí sān nián, fù fēng sǔn shù xiōng shòu wèi xiáo hóu. hòu xǐ fēng sǔn fú liǔ hóu. sǔn zú, zi lí sì, xǐ fēng shāng xiāng hòu. lí zú, zi xí sì.
十三年,复封损庶兄寿为洨侯。后徙封损扶柳侯。损卒,子釐嗣,徙封商乡侯。釐卒,子袭嗣。
xún nǚ sūn wèi dà jiàng jūn dèng zhì fū rén, yóu shì kòu shì dé zhì yú yǒng chū jiān.
恂女孙为大将军邓骘夫人,由是寇氏得志于永初间。
xún zēng sūn róng.
恂曾孙荣。
lùn yuē: chuán chēng" xǐ nù yǐ lèi zhě xiān yǐ". fū xǐ ér bù bǐ, nù ér sī nán zhě, qí wéi jūn zǐ hū! zǐ yuē:" bó yí shū qí, bù niàn jiù è, yuàn shì yòng xī." yú kòu gōng ér jiàn zhī yǐ.
论曰:传称"喜怒以类者鲜矣"。夫喜而不比,怒而思难者,其惟君子乎!子曰:"伯夷、叔齐,不念旧恶,怨是用希。"于寇公而见之矣。
róng shǎo zhī míng, huán dì shí wéi shì zhōng. xìng jīn jié zì guì, yú rén shǎo suǒ yǔ, yǐ cǐ jiàn hài yú quán chǒng. ér cóng xiōng zi shàng dì mèi yì yáng cháng gōng zhǔ, dì yòu pìn qí cóng sūn nǚ yú hòu gōng, zuǒ yòu yì è zhī. yán xī zhōng, suì xiàn yǐ zuì pì, yǔ zōng zú miǎn guī gù jùn. lì chéng wàng fēng zhǐ, chí zhī jìn jí, róng kǒng bù miǎn, bēn quē zì sòng. wèi zhì, cì shǐ zhāng jìng zhuī hé róng yǐ shàn qù biān, yǒu zhào bǔ zhī. róng táo cuàn shù nián, huì shè lìng, bù dé chú, jī qióng kùn, nǎi zì wáng mìng zhòng shàng shū yuē:
荣少知名,桓帝时为侍中。性矜洁自贵,于人少所与,以此见害于权宠。而从兄子尚帝妹益阳长公主,帝又聘其从孙女于后宫,左右益恶之。延熹中,遂陷以罪辟,与宗族免归故郡。吏承望风旨,持之浸急,荣恐不免,奔阙自讼。未至,刺史张敬追劾荣以擅去边,有诏捕之。荣逃窜数年,会赦令,不得除,积穷困,乃自亡命中上书曰:
chén wén tiān dì zhī yú wàn wù yě hǎo shēng, dì wáng zhī yú wàn rén yě cí ài. bì xià tǒng tiān lǐ wù, wèi wàn guó fù, zuò rén fù mǔ, xiān cí ài, hòu wēi wǔ, xiān kuān róng, hòu xíng pì, zì shēng chǐ yǐ shàng, xián méng dé zé. ér chén xiōng dì dú yǐ wú gū wèi zhuān quán zhī chén suǒ jiàn pī zhǐ, qīng yíng zhī rén suǒ gòng gòu huì. yǐ chén hūn yīn wáng shì, wèi chén jiāng fǔ qí bèi, duó qí wèi, tuì qí shēn, shòu qí zhí. yú shì suì zuò fēi zhāng yǐ bèi yú chén, yù shǐ zhuì wàn rèn zhī kēng, jiàn bì sǐ zhī dì, lìng bì xià hū cí mǔ zhī rén, fā tóu zhù zhī nù. shàng shū bèi shéng mò, àn kōng hé, bù fù zhì què qí guò, zhì yú yán jí zhī xià, biàn zòu zhèng chén zuì. sī lì xiào wèi féng xiàn nìng xié chéng zhǐ, fèi yú wáng mìng, qū zhú chén děng, bù dé lǚ zhǒng. chén bēn zǒu hái jùn, mò chǐ wú yuàn. chén chéng kǒng zú wèi chái láng héng jiàn shì shí, gù mào sǐ yù yì quē, pī gān dǎn, bù fù xīn.
臣闻天地之于万物也好生,帝王之于万人也慈爱。陛下统天理物,为万国覆,作人父母,先慈爱,后威武,先宽容,后刑辟,自生齿以上,咸蒙德泽。而臣兄弟独以无辜为专权之臣所见批扺,青蝇之人所共构会。以臣婚姻王室,谓臣将抚其背,夺其位,退其身,受其执。于是遂作飞章以被于臣,欲使坠万仞之坑,践必死之地,令陛下忽慈母之仁,发投杼之怒。尚书背绳墨,案空劾,不复质确其过,置于严棘之下,便奏正臣罪。司隶校尉冯羡佞邪承旨,废于王命,驱逐臣等,不得旅踵。臣奔走还郡,没齿无怨。臣诚恐卒为豺狼横见噬食,故冒死欲诣阙,披肝胆,布腹心。
cì shǐ zhāng jìng, hǎo wèi chǎn yú, zhāng shè jī wǎng, fù lìng bì xià xìng léi diàn zhī nù. sī lì xiào wèi yīng fèng hé nán yǐn hé bào luò yáng lìng yuán téng bìng qū zhēng xiān, ruò fù chóu dí, fá jí sǐ méi, kūn tī fén mù, dàn wèi jué kuàng chū shī, pōu guān lù zì ěr. xī wén wáng zàng kū gǔ, gōng liú dūn xíng wěi, shì chēng qí rén. jīn cán kù róng mèi zhī lì, wú zhé zhōng chù píng zhī xīn, bù gù bù gū zhī hài, ér xìng xū wū zhī fěi, yù shǐ yán cháo bì jiā làn fá. shì yǐ bù gǎn chù tū tiān wēi, ér zì cuàn shān lín, yǐ jùn bì xià fā shén shèng zhī tīng. qǐ dú dǔ zhī míng, jù yì tè zhī bàng, jué xié qiǎo zhī yán, jiù kě jì zhī rén, yuán méi nì zhī mìng. bù yì zhì nù bù wéi chūn xià xī, yān huì bù wéi shùn shí dài, suì chí shǐ yóu yì, bù gào dìng jìn, yán wén kè bō, tòng yú shuāng xuě, zhāng luó hǎi nèi, shè jū wàn lǐ, zhú chén zhě qióng rén jī, zhuī chén zhě jí chē guǐ, suī chǔ gòu wǔ yuán, hàn qiú jì bù, wú yǐ guò yě.
刺史张敬,好为谄谀,张设机网,复令陛下兴雷电之怒。司隶校尉应奉、河南尹何豹、洛阳令袁腾并驱争先,若赴仇敌,罚及死没,髡剔坟墓,但未掘圹出尸,剖棺露胔耳。昔文王葬枯骨,公刘敦行苇,世称其仁。今残酷容媚之吏,无折中处平之心,不顾不辜之害,而兴虚诬之诽,欲使严朝必加滥罚。是以不敢触突天威,而自窜山林,以俊陛下发神圣之听。启独睹之明,拒逸慝之谤,绝邪巧之言,救可济之人,援没溺之命。不意滞怒不为春夏息,淹恚不为顺时怠,遂驰使邮驿,布告锭近,严文克剥,痛于霜雪,张罗海内,设罝万里,逐臣者穷人迹,追臣者极车轨,虽楚购伍员,汉求季布,无以过也。
chén yù fá yǐ lái, sān shè zài shú, wú yàn zhī zuì, zú yǐ juān chú. ér bì xià jí chén yù shēn, yǒu sī jiù chén fǔ lì, zhǐ zé jiàn sǎo miè, xíng zé wèi wáng lǔ, gǒu shēng zé wèi qióng rén, jí sǐ zé wèi yuān guǐ, tiān guǎng ér wú yǐ zì fù, dì hòu ér wú yǐ zì zài, dǎo lù tǔ ér yǒu chén lún zhī yōu, yuǎn yán qiáng ér yǒu zhèn yā zhī huàn. jīng chéng zú yǐ gǎn yú bì xià, ér zhé wáng wèi kěn wù. rú chén fàn yuán è dà duì, zú yǐ chén yú yuán yě, bèi dāo jù, bì xià dāng bān bù chén zhī suǒ zuò, yǐ jiě zhòng lùn zhī yí. chén sī rù guó mén, zuò yú zǐ shí zhī shàng, shǐ sān huái jiǔ jí píng chén zhī zuì. ér chāng hé jiǔ zhòng, xiàn jǐng bù shè, jǔ zhǐ chù fú jū, dòng xíng guà luó wǎng, wú yuán zhì wàn shèng zhī qián, yǒng wú jiàn xìn zhī qī yǐ.
臣遇罚以来,三赦再赎,无验之罪,足以蠲除。而陛下疾臣愈深,有司咎臣甫力,止则见扫灭,行则为亡虏,苟生则为穷人,极死则为冤鬼,天广而无以自覆,地厚而无以自载,蹈陆土而有沉沦之忧,远岩墙而有镇压之患。精诚足以感于陛下,而哲王未肯悟。如臣犯元恶大憝,足以陈于原野,备刀锯,陛下当班布臣之所坐,以解众论之疑。臣思入国门,坐于胏石之上,使三槐九棘平臣之罪。而阊阖九重,陷阱步设,举趾触罘罝,动行絓罗网,无缘至万乘之前,永无见信之期矣。
guó jūn bù kě chóu pǐ fū, chóu zhī zé yī guó jǐn jù. chén bēn zǒu yǐ lái, sān lí hán shǔ, yīn yáng yì wèi, dāng nuǎn fǎn hán, chūn cháng qī fēng, xià jiàng shuāng báo, yòu lián nián dà fēng, zhé bá shù mù. fēng wèi hào lìng, chūn xià bù dé, yì yù huǎn sǐ zhī shí. yuàn bì xià sī dì yáo wǔ jiào zài kuān zhī dé, qǐ chéng tāng bì yuǎn chán fū zhī chéng, yǐ níng fēng hàn, yǐ mǐ zāi bīng. chén wén yǒng zhě bù táo sǐ, zhì zhě bù zhòng kùn, gù bù wéi míng cháo xī chuí jǐn zhī mìng, yuàn fù xiāng yuán zhī bō, cóng qū yuán zhī bēi, chén jiāng hú zhī liú, diào zǐ xū zhī āi, chén gōng chén miáo xù, shēng zhǎng wáng guó, jù dú hán hèn yǐ zàng jiāng yú zhī fù, wú yǐ zì bié yú shì, bù shèng hú sǐ shǒu qiū zhī qíng, yíng hún shí lù zhī huái. fàn mào wáng nù, chù tū dì jìn, fú yú liǎng guān, chén sù dú tòng, rán hòu dēng jīn huò, rù fèi tāng, mí làn zi chì cuàn zhī xià, jiǔ sǐ ér wèi huǐ.
国君不可仇匹夫,仇之则一国尽惧。臣奔走以来,三离寒暑,阴阳易位,当暖反寒,春常凄风,夏降霜雹,又连年大风,折拔树木。风为号令,春夏布德,议狱缓死之时。愿陛下思帝尧五教在宽之德,企成汤避远谗夫之诚,以宁风旱,以弭灾兵。臣闻勇者不逃死,智者不重困,固不为明朝惜垂尽之命,愿赴湘、沅之波,从屈原之悲,沉江湖之流,吊子胥之哀,臣功臣苗绪,生长王国,惧独含恨以葬江鱼之腹,无以自别于世,不胜狐死首丘之情,营魂识路之怀。犯冒王怒,触突帝禁,伏于两观,陈诉毒痛,然后登金镬,入沸汤,糜烂子炽爨之下,九死而未悔。
bēi fū, jiǔ shēng yì fù hé qīng! gài zhōng chén shā shēn yǐ jiě jūn nù, xiào zǐ yǔn mìng yǐ níng qīn yuàn, gù dà shùn bù bì tú lǐn jùn jǐng zhī nán, jiǎ shēng bù cí jī shì chán xié zhī bàng. chén gǎn wàng sī yì, bù zì bì yǐ jiě míng cháo zhī fèn zāi! qǐ yǐ shēn sāi zhòng zé. yuàn bì xià gài xiōng dì sǐ mìng, shǐ chén yī mén pō yǒu yí lèi, yǐ chóng bì xià kuān ráo zhī huì. xiān sǐ chén qíng, lín zhāng tì qì, qì xuè lián rú.
悲夫,久生亦复何卿!盖忠臣杀身以解君怒,孝子殒命以宁亲怨,故大舜不避涂廪浚井之难,甲生不辞姬氏谗邪之谤。臣敢忘斯议,不自毙以解明朝之忿哉!乞以身塞重责。愿陛下丐兄弟死命,使臣一门颇有遗类,以崇陛下宽饶之惠。先死陈情,临章涕泣,泣血涟如。
dì shěng zhāng yù nù, suì zhū róng. kòu shì yóu shì shuāi fèi.
帝省章愈怒,遂诛荣。寇氏由是衰废。
zàn yuē: yuán hóu yuān mó, nǎi zuò sī tú. míng qǐ dì lüè, zhào dìng qín dū. xūn chéng zhì yǐn, jìng qí rú yú. zi yì shǒu wēn, xiāo gōng shì liè. xì bīng zhuǎn shí, yǐ jí hóng liè. zhū wén qū jiǎ, yǒu gāng yǒu zhé.
赞曰:元侯渊谟,乃作司徒。明启帝略,肇定秦都。勋成智隐,静其如愚。子翼守温,萧公是埒。系兵转食,以集鸿烈。诛文屈贾,有刚有折。