qián shū zhí yán xiōng nú chuán bù yán nán běi jīn chēng nán zhě míng qí wèi běi shēng yì yě yǐ nán chán yú xiàng huà yóu shēn gù jǔ qí shùn zhě yǐ guān zhī dōng guān jì chēng xiōng nú nán chán yú liè zhuàn fàn yè yīn qù qí chán yú èr zì
前书直言匈奴传不言南北今称南者明其为北生义也以南单于向化尤深故举其顺者以冠之东观记称匈奴南单于列传范晔因去其单于二字
nán xiōng nú B374 luò shī zhú dī chán yú bǐ zhě, hū hán xié chán yú zhī sūn, wū zhū liú ruò dī chán yú zhī zǐ yě. zì hū hán xié hòu, zhū zǐ yǐ cì lì, zhì bǐ jì fù xiào chán yú yú shí, yǐ bǐ wèi yòu yù jiān rì zhú wáng, bù lǐng nán biān jí wū huán.
南匈奴B374落尸逐鞮单于比者,呼韩邪单于之孙,乌珠留若鞮单于之子也。自呼韩邪后,诸子以次立,至比季父孝单于舆时,以比为右薁鞬日逐王,部领南边及乌桓。
jiàn wǔ chū, péng chǒng fǎn pàn yú yú yáng, chán yú yǔ gòng lián bīng, yīn fù quán lì lú fāng, shǐ rù jū wǔ yuán. guāng wǔ chū, fāng píng zhū xià, wèi huáng wài shì. zhì liù nián, shǐ lìng guī dé hóu liú sà shǐ xiōng nú, xiōng nú yì qiǎn shǐ lái xiàn, hàn fù lìng zhōng láng jiàng hán tǒng bào mìng, lù yí jīn bì, yǐ tōng jiù hǎo. ér chán yú jiāo jù, zì bǐ mò dú, duì shǐ zhě cí yǔ bèi màn, dì dài zhī rú chū. chū, shǐ mìng cháng tōng, ér xiōng nú shù yǔ lú fāng gòng qīn běi biān. jiǔ nián, qiǎn dà sī mǎ wú hàn děng jī zhī. jīng suì wú gōng, ér xiōng nú zhuǎn shèng, chāo bào rì zēng. shí sān nián, suì kòu hé dōng, zhōu jùn bù néng jìn. yú shì jiàn xǐ yōu bìng biān rén yú cháng shān guān jū yōng guān yǐ dōng, xiōng nú zuǒ bù suì fù zhuǎn jū sāi nèi. cháo tíng huàn zhī, zēng yuán biān bīng jùn shù qiān rén, dà zhù tíng hòu, xiū fēng huǒ. xiōng nú wén hàn gòu qiú lú fāng, tān de cái bó, nǎi qiǎn fāng hái jiàng, wàng dé qí shǎng. ér fāng yǐ zì guī wèi gōng, bù chēng xiōng nú suǒ qiǎn, chán yú fù chǐ yán qí jì, gù shǎng suì bù xíng. yóu shì dà hèn, rù kòu yóu shēn. èr shí nián, suì zhì shàng dǎng fú fēng tiān shuǐ. èr shí yī nián dōng, fù kòu shàng gǔ zhōng shān, shā lüè chāo lüè shén zhòng, běi biān wú fù níng suì.
建武初,彭宠反畔于渔阳,单于与共连兵,因复权立卢芳,使入居五原。光武初,方平诸夏,未遑外事。至六年,始令归德侯刘飒使匈奴,匈奴亦遣使来献,汉复令中郎将韩统报命,赂遗金币,以通旧好。而单于骄踞,自比冒顿,对使者辞语悖慢,帝待之如初。初,使命常通,而匈奴数与卢芳共侵北边。九年,遣大司马吴汉等击之。经岁无功,而匈奴转盛,抄暴日增。十三年,遂寇河东,州郡不能禁。于是渐徙幽、并边人于常山关、居庸关已东,匈奴左部遂复转居塞内。朝廷患之,增缘边兵郡数千人,大筑亭候,修烽火。匈奴闻汉购求卢芳,贪得财帛,乃遣芳还降,望得其赏。而芳以自归为功,不称匈奴所遣,单于复耻言其计,故赏遂不行。由是大恨,入寇尤深。二十年,遂至上党、扶风、天水。二十一年冬,复寇上谷、中山,杀略抄掠甚众,北边无复宁岁。
chū, chán yú dì yòu gǔ lí wáng yī tú zhī yá shī yǐ cì dāng wèi zuǒ xián wáng. zuǒ xián wáng jí shì chán yú chǔ fù. chán yú yù chuán qí zi, suì shā zhī yá shī. zhī yá shī zhě, wáng zhāo jūn zhī zǐ yě. zhāo jūn zì qiáng, nán jùn rén yě. chū, yuán dì shí, yǐ liáng jiā zǐ xuǎn rù yè tíng. shí, hū hán xié lái zhāo, dì chì yǐ gōng nǚ wǔ rén cì zhī. zhāo jūn rù gōng shù suì, bù dé jiàn yù, jī bēi yuàn, nǎi qǐng yè tíng lìng qiú xíng. hū hán xié lín cí dà huì, dì zhào wǔ nǚ yǐ shì zhī. zhāo jūn fēng róng jìng shì, guāng míng hàn gōng, gù jǐng péi huí, sǒng dòng zuǒ yòu. dì jiàn dà jīng, yì yù liú zhī, ér nán yú shī xìn, suì yǔ xiōng nú. shēng èr zi. jí hū hán xié sǐ, qí qián yān zhī zǐ dài lì, yù qī zhī, zhāo jūn shàng shū qiú guī, chéng dì chì lìng cóng hú sú, suì fù wèi hòu chán yú yān zhī yān.
初,单于弟右谷蠡王伊屠知牙师以次当为左贤王。左贤王即是单于储副。单于欲传其子,遂杀知牙师。知牙师者,王昭君之子也。昭君字嫱,南郡人也。初,元帝时,以良家子选入掖庭。时,呼韩邪来朝,帝敕以宫女五人赐之。昭君入宫数岁,不得见御,积悲怨,乃请掖庭令求行。呼韩邪临辞大会,帝召五女以示之。昭君丰容靓饰,光明汉宫,顾景裴回,竦动左右。帝见大惊,意欲留之,而难于失信,遂与匈奴。生二子。及呼韩邪死,其前阏氏子代立,欲妻之,昭君上书求归,成帝敕令从胡俗,遂复为后单于阏氏焉。
bǐ jiàn zhī yá shī bèi zhū, chū yuàn yán yuē:" yǐ xiōng dì yán zhī, yòu gǔ lí wáng cì dāng lì yǐ zi yán zhī, wǒ qián chán yú zhǎng zǐ, wǒ dāng lì." suì nèi huái cāi jù, tíng huì xī kuò. chán yú yí zhī, nǎi qiǎn liǎng gǔ dōu hóu jiān lǐng bǐ suǒ bù bīng. èr shí èr nián, chán yú yú sǐ, zi zuǒ xián wáng wū dá dī hóu lì wèi chán yú. fù sǐ, dì zuǒ xián wáng pú nú lì wèi chán yú. bǐ bù dé lì, jì huái fèn hèn. ér xiōng nú zhōng lián nián hàn huáng, chì dì shù qiān lǐ, cǎo mù jǐn kū, rén chù jī yì, sǐ hào tài bàn. chán yú wèi hàn chéng qí bì, nǎi qiǎn shǐ yì yú yáng qiú hé qīn. yú shì qiǎn zhōng láng jiàng lǐ mào bào mìng. ér bǐ mì qiǎn hàn rén guō héng fèng xiōng nú dì tú, èr shí sān nián, yì xī hé tài shǒu qiú nèi fù. liǎng gǔ dōu hóu pō jué qí yì, huì wǔ yuè lóng cí, yīn bái chán yú, yán yù jiān rì zhú sù lái yù wèi bù shàn, ruò bù zhū, qiě luàn guó. shí, bǐ dì jiàn jiāng wáng zài chán yú zhàng xià, wén zhī, chí yǐ bào bǐ. bǐ jù, suì liǎn suǒ zhǔ nán biān bā bù zhòng sì wǔ wàn rén, dài liǎng gǔ dōu hóu hái, yù shā zhī. gǔ dōu hóu qiě dào, zhī qí móu, jiē qīng qí wáng qù, yǐ gào chán yú. chán yú qiǎn wàn qí jī zhī, jiàn bǐ zhòng shèng, bù gǎn jìn ér hái.
比见知牙师被诛,出怨言曰:“以兄弟言之,右谷蠡王次当立;以子言之,我前单于长子,我当立。”遂内怀猜惧,庭会稀阔。单于疑之,乃遣两骨都侯监领比所部兵。二十二年,单于舆死,子左贤王乌达鞮侯立为单于。复死,弟左贤王蒲奴立为单于。比不得立,既怀愤恨。而匈奴中连年旱蝗,赤地数千里,草木尽枯,人畜饥疫,死耗太半。单于畏汉乘其敝,乃遣使诣渔阳求和亲。于是遣中郎将李茂报命。而比密遣汉人郭衡奉匈奴地图,二十三年,诣西河太守求内附。两骨都侯颇觉其意,会五月龙祠,因白单于,言薁鞬日逐夙来欲为不善,若不诛,且乱国。时,比弟渐将王在单于帐下,闻之,驰以报比。比惧,遂敛所主南边八部众四五万人,待两骨都侯还,欲杀之。骨都侯且到,知其谋,皆轻骑亡去,以告单于。单于遣万骑击之,见比众盛,不敢进而还。
èr shí sì nián chūn, bā bù dà rén gòng yì lì bǐ wèi hū hán xié chán yú, yǐ qí dà fù cháng yī hàn dé ān, gù yù xí qí hào. yú shì kuǎn wǔ yuán sāi, yuàn yǒng wèi fān bì, gǎn yù běi lǔ. dì yòng wǔ guān zhōng láng jiàng gěng guó yì, nǎi xǔ zhī. qí dōng, bǐ zì lì wèi hū hán xié chán yú.
二十四年春,八部大人共议立比为呼韩邪单于,以其大父尝依汉得安,故欲袭其号。于是款五原塞,愿永为籓蔽,扞御北虏。帝用五官中郎将耿国议,乃许之。其冬,比自立为呼韩邪单于。
èr shí wǔ nián chūn, qiǎn dì zuǒ xián wáng mò jiāng bīng wàn yú rén jī běi chán yú dì yù jiān zuǒ xián wáng, shēng huò zhī yòu pò běi chán yú zhàng xià, bìng dé qí zhòng, hé wàn yú rén, mǎ qī qiān pǐ niú yáng wàn tóu. běi chán yú zhèn bù, què dì qiān lǐ. chū, dì zào zhàn chē, kě jià shù niú, shàng zuò lóu lǔ, zhì yú sāi shàng, yǐ jù xiōng nú. shí rén jiàn zhě huò xiāng wèi yuē:" chèn yán hàn jiǔ shì dāng què běi dí dì qiān lǐ, qǐ wèi cǐ xié?" jí shì, guǒ tà dì yān. běi bù yù jiān gǔ dōu hóu yǔ yòu gǔ dōu hóu lǜ zhòng sān wàn yú rén lái guī nán chán yú, nán chán yú fù qiǎn shǐ yì quē, fèng fān chēng chén, xiàn guó zhēn bǎo, qiú shǐ zhě jiān hù, qiǎn shì zi, xiū jiù yuē.
二十五年春,遣弟左贤王莫将兵万余人击北单于弟薁鞬左贤王,生获之;又破北单于帐下,并得其众,合万余人,马七千匹、牛羊万头。北单于震怖,却地千里。初,帝造战车,可驾数牛,上作楼橹,置于塞上,以拒匈奴。时人见者或相谓曰:“谶言汉九世当却北狄地千里,岂谓此邪?”及是,果拓地焉。北部薁鞬骨都侯与右骨都侯率众三万余人来归南单于,南单于复遣使诣阙,奉籓称臣,献国珍宝,求使者监护,遣侍子,修旧约。
èr shí liù nián, qiǎn zhōng láng jiàng duàn chēn fù xiào wèi wáng yù shǐ nán chán yú, lì qí tíng, qù wǔ yuán xī bù sāi bā shí lǐ. chán yú nǎi yán yíng shǐ zhě. shǐ zhě yuē:" chán yú dāng fú bài shòu zhào." chán yú gù wàng yǒu qǐng, nǎi fú chēng chén. bài qì, lìng yì xiǎo shǐ zhě yuē:" chán yú xīn lì, chéng cán yú zuǒ yòu, yuàn shǐ zhě zhòng zhōng wú xiāng qū shé yě." gǔ dōu hóu děng jiàn, jiē qì xià. chēn děng fǎn mìng, zhào nǎi tīng nán chán yú rù jū yún zhōng. qiǎn shǐ shàng shū, xiàn luò tuó èr tóu, wén mǎ shí pǐ. xià, nán chán yú suǒ huò běi lǔ yù jiān zuǒ xián wáng jiāng qí zhòng jí nán bù wǔ gǔ dōu hóu hé sān wàn yú rén pàn guī, qù běi tíng sān bǎi yú lǐ, gòng lì yù jiān zuǒ xián wáng wèi chán yú. yuè yú rì, gèng xiāng gōng jī, wǔ gǔ dōu hóu jiē sǐ, zuǒ xián wáng suì zì shā, zhū gǔ dōu hóu zi gè yōng bīng zì shǒu. qiū, nán chán yú qiǎn zi rù shì, fèng zòu yì quē. zhào cì chán yú guàn dài yī shang huáng jīn xǐ ED7C guā shòu, ān chē yǔ gài, huá zǎo jià sì, bǎo jiàn gōng jiàn, hēi jié sān, fù mǎ èr, huáng jīn jǐn xiù zēng bù wàn pǐ, xù wàn jīn, yuè qì gǔ chē, C97D jǐ jiǎ bīng, yǐn shí shí qì. yòu zhuǎn hé dōng mǐ E05F èr wàn wǔ qiān hú. niú yáng sān wàn liù qiān tóu, yǐ shàn gěi zhī. lìng zhōng láng jiàng zhì ān jí yuàn shǐ jiāng chí xíng wǔ shí rén, chí bīng nǔ suí chán yú suǒ chǔ, cān cí sòng, chá dòng jìng. chán yú suì jǐn zhé qiǎn shǐ fèng zòu, sòng shì zi rù cháo, zhōng láng jiàng cóng shì yī rén jiàng lǐng yì quē. hàn qiǎn yè zhě sòng qián shì zi hái chán yú tíng, jiāo huì dào lù. yuán zhèng cháo hè, bài cí líng miào bì, hàn nǎi qiǎn chán yú shǐ, lìng yè zhě jiāng sòng, cì cǎi zēng qiān pǐ, jǐn sì duān, jīn shí jīn, tài gōng yù shí jiàng jí chéng jú lóng yǎn lì zhī cì chán yú mǔ jí zhū yān zhī chán yú zi jí zuǒ yòu xián wáng zuǒ yòu gǔ lí wáng gǔ dōu hóu yǒu gōng shàn yǒu, zēng cǎi hé wàn pǐ. suì yǐ wéi cháng.
二十六年,遣中郎将段郴、副校尉王郁使南单于,立其庭,去五原西部塞八十里。单于乃延迎使者。使者曰:“单于当伏拜受诏。”单于顾望有顷,乃伏称臣。拜讫,令译晓使者曰:“单于新立,诚惭于左右,愿使者众中无相屈折也。”骨都侯等见,皆泣下。郴等反命,诏乃听南单于入居云中。遣使上书,献骆驼二头,文马十匹。夏,南单于所获北虏薁鞬左贤王将其众及南部五骨都侯合三万余人畔归,去北庭三百余里,共立薁鞬左贤王为单于。月余日,更相攻击,五骨都侯皆死,左贤王遂自杀,诸骨都侯子各拥兵自守。秋,南单于遣子入侍,奉奏诣阙。诏赐单于冠带、衣裳、黄金玺、ED7C緺绶,安车羽盖,华藻驾驷,宝剑弓箭,黑节三,驸马二,黄金、锦绣、缯布万匹,絮万斤,乐器鼓车,C97D戟甲兵,饮食什器。又转河东米E05F二万五千斛。牛、羊三万六千头,以赡给之。令中郎将置安集掾史将弛刑五十人,持兵弩随单于所处,参辞讼,察动静。单于岁尽辄遣使奉奏,送侍子入朝,中郎将从事一人将领诣阙。汉遣谒者送前侍子还单于庭,交会道路。元正朝贺,拜祠陵庙毕,汉乃遣单于使,令谒者将送,赐彩缯千匹,锦四端,金十斤,太宫御食酱及橙、橘、龙眼、荔支;赐单于母及诸阏氏、单于子及左右贤王、左右谷蠡王、骨都侯有功善有,缯彩合万匹。岁以为常。
xiōng nú sú, suì yǒu sān suì cí, cháng yǐ zhēng yuè wǔ yuè jiǔ yuè wù rì jì tiān shén. nán chán yú jì nèi fù, jiān cí hàn dì, yīn huì zhū bù yì guó shì, zǒu mǎ jí luò tuó wéi lè. qí dà chén guì zhě zuǒ xián wáng, cì zuǒ gǔ lí wáng, cì yòu xián wáng, cì yòu gǔ lí wáng, wèi zhī sì jiǎo cì zuǒ yòu rì zhú wáng, cì zuǒ yòu wēn yú dī wáng, cì zuǒ yòu jiàn jiāng wáng, shì wèi liù jiǎo jiē chán yú zǐ dì, cì dì dāng wèi chán yú zhě yě. yì xìng dà chén: zuǒ yòu gǔ dōu hóu, cì zuǒ yòu shī zhú gǔ dōu hóu, qí yú rì zhú qiě qú dàng hù zhū guān hào, gè yǐ quán lì yōu liè bù zhòng duō shǎo wèi gāo xià cì dì yān. chán yú xìng xū lián tí. yì xìng yǒu hū yǎn shì xū bo shì qiū lín shì lán shì sì xìng, wèi guó zhōng míng zú, cháng yǔ chán yú hūn yīn. hū yǎn shì wèi zuǒ, lán shì xū bo shì wèi yòu, zhǔ duàn yù tīng sòng, dāng jué qīng zhòng, kǒu bái chán yú, wú wén shū bù lǐng yān.
匈奴俗,岁有三岁祠,常以正月、五月、九月戊日祭天神。南单于既内附,兼祠汉帝,因会诸部议国事,走马及骆驼为乐。其大臣贵者左贤王,次左谷蠡王,次右贤王,次右谷蠡王,谓之四角;次左右日逐王,次左右温禺鞮王,次左右渐将王,是为六角;皆单于子弟,次第当为单于者也。异姓大臣:左右骨都侯,次左右尸逐骨都侯,其余日逐、且渠、当户诸官号,各以权力优劣、部众多少为高下次第焉。单于姓虚连题。异姓有呼衍氏、须卜氏、丘林氏、兰氏四姓,为国中名族,常与单于婚姻。呼衍氏为左,兰氏、须卜氏为右,主断狱听讼,当决轻重,口白单于,无文书簿领焉。
dōng, qián pàn wǔ gǔ dōu hóu zi fù jiāng qí zhòng sān qiān rén guī nán bù, běi chán yú shǐ qí zhuī jī, xī huò qí zhòng. nán chán yú qiǎn bīng jù zhī, nì zhàn bù lì. yú shì fù zhào chán yú xǐ jū xī hé měi jì, yīn shǐ zhōng láng jiàng duàn chēn jí fù xiào wèi wáng yù liú xī hé yōng hù zhī, wèi shè guān fǔ cóng shì yuàn shǐ. lìng xī hé zhǎng shǐ suì jiāng qí èr qiān chí xíng wǔ bǎi rén, zhù zhōng láng jiàng wèi hù chán yú, dōng tún xià bà. zì hòu yǐ wéi cháng, jí xī fù yuán biān bā jùn.
冬,前畔五骨都侯子复将其众三千人归南部,北单于使骑追击,悉获其众。南单于遣兵拒之,逆战不利。于是复诏单于徙居西河美稷,因使中郎将段郴及副校尉王郁留西河拥护之,为设官府、从事、掾史。令西河长史岁将骑二千、弛刑五百人,助中郎将卫护单于,冬屯夏罢。自后以为常,及悉复缘边八郡。
nán chán yú jì jū xī hé, yì liè zhì zhū bù wáng, zhù wèi gǎn shù. shǐ hán shì gǔ dōu hóu tún běi dì, yòu xián wáng tún shuò fāng, dāng yú gǔ dōu hóu tún wǔ yuán, hū yǎn gǔ dōu hóu tún yún zhōng, láng shì gǔ dōu hóu tún dìng xiāng, zuǒ nán jiāng jūn tún yàn mén, lì jí gǔ dōu hóu tún dài jùn, jiē lǐng bù zhòng wèi jùn xiàn zhēn luó ěr mù. běi chán yú huáng kǒng, pō hái suǒ lüè hàn rén, yǐ shì shàn yì. chāo bīng měi dào nán bù xià, hái guò tíng hòu, zhé xiè yuē:" zì jī wáng lǔ yù jiān rì zhú ěr, fēi gǎn fàn hàn rén yě."
南单于既居西河,亦列置诸部王,助为扞戍。使韩氏骨都侯屯北地,右贤王屯朔方,当于骨都侯屯五原,呼衍骨都侯屯云中,郎氏骨都侯屯定襄,左南将军屯雁门,栗籍骨都侯屯代郡,皆领部众为郡县侦罗耳目。北单于惶恐,颇还所略汉人,以示善意。抄兵每到南部下,还过亭候,辄谢曰:“自击亡虏薁鞬日逐耳,非敢犯汉人也。”
èr shí qī nián, běi chán yú suì qiǎn shǐ yì wǔ wēi qiú hé qīn, tiān zǐ zhào gōng qīng tíng yì, bù jué. huáng tài zǐ yán yuē:" nán chán yú xīn fù, běi lǔ jù yú jiàn fá, gù qīng ěr ér tīng, zhēng yù guī yì ěr. jīn wèi néng chū bīng, ér fǎn jiāo tōng běi lǔ, chén kǒng nán chán yú jiāng yǒu èr xīn, běi lǔ jiàng zhě qiě bù fù lái yǐ." dì rán zhī, gào wǔ wēi tài shǒu wù shòu qí shǐ.
二十七年,北单于遂遣使诣武威求和亲,天子召公卿廷议,不决。皇太子言曰:“南单于新附,北虏惧于见伐,故倾耳而听,争欲归义耳。今未能出兵,而反交通北虏,臣恐南单于将有二心,北虏降者且不复来矣。”帝然之,告武威太守勿受其使。
èr shí bā nián, běi xiōng nú fù qiǎn shǐ yì quē, gòng mǎ jí qiú, gèng qǐ hé qīn, bìng qǐng yīn yuè, yòu qiú lǜ xī yù zhū guó hú kè yǔ jù xiàn jiàn. dì xià sān fǔ yì chóu dá zhī yí. sī tú yuàn bān biāo zòu yuē:
二十八年,北匈奴复遣使诣阙,贡马及裘,更乞和亲,并请音乐,又求率西域诸国胡客与俱献见。帝下三府议酬答之宜。司徒掾班彪奏曰:
chén wén xiào xuān huáng dì chì biān shǒu wèi yuē" xiōng nú dà guó, duō biàn zhà. jiāo jiē dé qí qíng, zé què dí zhé chōng yìng duì rù qí shù, zé fǎn wèi qīng qī." jīn běi xiōng nú jiàn nán chán yú lái fù, jù móu qí guó, gù shù qǐ hé qīn, yòu yuǎn qū niú mǎ yǔ hàn hé shì, zhòng qiǎn míng wáng, duō suǒ gòng xiàn. sī jiē wài shì fù qiáng, yǐ xiāng qī dàn yě. chén jiàn qí xiàn yì zhòng, zhī qí guó yì xū, guī qīn yù shù, wèi jù yù duō. rán jīn jì wèi huò zhù nán, zé yì bù yí jué běi, bǎ mí zhī yì, lǐ wú bù dá. wèi kě pō jiā shǎng cì, lüè yǔ suǒ xiàn xiāng dāng, míng jiā xiǎo gào yǐ qián shì hū hán xié zhì zhī háng shì.
臣闻孝宣皇帝敕边守尉曰;“匈奴大国,多变诈。交接得其情,则却敌折冲;应对入其数,则反为轻欺。”今北匈奴见南单于来附,惧谋其国,故数乞和亲,又远驱牛、马与汉合市,重遣名王,多所贡献。斯皆外示富强,以相欺诞也。臣见其献益重,知其国益虚,归亲愈数,为惧愈多。然今既未获助南,则亦不宜绝北,靶縻之义,礼无不答。谓可颇加赏赐,略与所献相当,明加晓告以前世呼韩邪、郅支行事。
bào dá zhī cí, lìng bì yǒu shì, jīn lì gǎo cǎo bìng shàng, yuē:" chán yú bù wàng hàn ēn, zhuī niàn xiān zǔ jiù yuē, yù xiū hé qīn, yǐ fǔ shēn ān guó, jì yì shén gāo, wèi chán yú jiā zhī. wǎng zhě, xiōng nú shù yǒu guāi luàn, hū hán xié zhì zhī zì xiāng chóu xì, bìng méng xiào xuān huáng dì chuí ēn jiù hù, gù gè qiǎn shì zi chēng fān bǎo sāi. qí hòu zhì zhī fèn lì, zì jué huáng zé ér hū hán fù qīn, zhōng xiào mí zhe. jí hàn miè zhì zhī, suì bǎo guó chuán sì, zǐ sūn xiāng jì. jīn nán chán yú xié zhòng nán xiàng, kuǎn sāi guī mìng. zì yǐ hū hán dí zhǎng, cì dì dāng lì, ér qīn duó shī zhí, cāi yí xiāng bèi, shù qǐng bīng jiāng, guī sǎo běi tíng, cè móu fēn yún, wú suǒ bù zhì. wéi niàn sī yán bù kě dú tīng, yòu yǐ běi chán yú bǐ nián gòng xiàn, yù xiū hé qīn, gù jù ér wèi xǔ, jiāng yǐ chéng chán yú zhōng xiào zhī yì. hàn bǐng wēi xìn, zǒng lǜ wàn guó, rì yuè suǒ zhào, jiē wèi chén qiè. shū sú bǎi mán, yì wú qīn shū, fú shùn zhě bāo shǎng, pàn nì zhě zhū fá, shàn è zhī xiào, hū hán zhì zhī shì yě. jīn chán yú yù xiū hé qīn, kuǎn chéng yǐ dá, hé xián ér yù lǜ xī yù zhū guó jù lái xiàn jiàn? xī yù guó shǔ xiōng nú, yǔ shǔ hàn hé yì? chán yú shù lián bīng luàn, guó nèi xū hào, gòng wù cái yǐ tōng lǐ, hé bì xiàn mǎ qiú? jīn jī zá zēng wǔ bǎi pǐ, gōng jiān dú wán yī, shǐ sì fā, qiǎn yí chán yú. yòu cì xiàn mǎ zuǒ gǔ dōu hóu yòu gǔ lí wáng zá zēng gè sì bǎi pǐ, zhǎn mǎ jiàn gè yī. chán yú qián yán xiān dì shí suǒ cì hū hán xié yú sè kōng hóu jiē bài, yuàn fù zāi cì. niàn chán yú guó shàng wèi ān, fāng lì wǔ jié, yǐ zhàn gōng wèi wù, yú sè zhī yòng, bù rú liáng gōng lì jiàn, gù wèi yǐ jī. zhèn bù ài xiǎo wù, yú chán yú shǐ yí suǒ yù, qiǎn yì yǐ wén."
报答之辞,令必有适,今立稿草并上,曰:“单于不忘汉恩,追念先祖旧约,欲修和亲,以辅身安国,计议甚高,为单于嘉之。往者,匈奴数有乖乱,呼韩邪、郅支自相仇隙,并蒙孝宣皇帝垂恩救护,故各遣侍子称籓保塞。其后郅支忿戾,自绝皇泽;而呼韩附亲,忠孝弥著。及汉灭郅支,遂保国传嗣,子孙相继。今南单于携众南向,款塞归命。自以呼韩嫡长,次第当立,而侵夺失职,猜疑相背,数请兵将,归扫北庭,策谋纷纭,无所不至。惟念斯言不可独听,又以北单于比年贡献,欲修和亲,故拒而未许,将以成单于忠孝之义。汉秉威信,总率万国,日月所照,皆为臣妾。殊俗百蛮,义无亲疏,服顺者褒赏,畔逆者诛罚,善恶之效,呼韩、郅支是也。今单于欲修和亲,款诚已达,何嫌而欲率西域诸国俱来献见?西域国属匈奴,与属汉何异?单于数连兵乱,国内虚耗,贡物裁以通礼,何必献马裘?今赍杂缯五百匹,弓鞬韥丸一,矢四发,遣遗单于。又赐献马左骨都侯、右谷蠡王杂缯各四百匹,斩马剑各一。单于前言先帝时所赐呼韩邪竽、瑟、空侯皆败,愿复栽赐。念单于国尚未安,方厉武节,以战攻为务,竽瑟之用,不如良弓利剑,故未以赍。朕不爱小物,于单于使宜所欲,遣驿以闻。”
dì xī nà cóng zhī. èr shí jiǔ nián, cì nán chán yú yáng shù wàn tóu. sān shí yī nián, běi xiōng nú fù qiǎn shǐ rú qián, nǎi xǐ shū bào dá, cì yǐ cǎi zēng, bù qiǎn shǐ zhě.
帝悉纳从之。二十九年,赐南单于羊数万头。三十一年,北匈奴复遣使如前,乃玺书报答,赐以彩缯,不遣使者。
chán yú bǐ lì jiǔ nián hōng, zhōng láng jiàng duàn chēn jiāng bīng fù diào, jì yǐ jiǔ mǐ, fēn bīng wèi hù zhī. bǐ dì zuǒ xián wáng mò lì, dì qiǎn shǐ zhě jī xǐ shū zhèn wèi, bài shòu xǐ shòu, yí guān zé, jiàng dān yī sān xí, tóng zǐ pèi dāo gǔn dài gè yī, yòu cì zēng cǎi sì qiān pǐ, lìng shǎng cì zhū wáng gǔ dōu hóu yǐ xià. qí hòu chán yú hōng, diào jì wèi cì, yǐ cǐ wéi cháng.
单于比立九年薨,中郎将段郴将兵赴吊,祭以酒米,分兵卫护之。比弟左贤王莫立,帝遣使者赍玺书镇慰,拜授玺绶,遗冠帻,绛单衣三袭,童子佩刀、绲带各一,又赐缯彩四千匹,令赏赐诸王、骨都侯已下。其后单于薨,吊祭慰赐,以此为常。
qiū fú yóu dī chán yú mò, zhōng yuán yuán nián lì, yī nián hōng, dì hàn lì.
丘浮尤鞮单于莫,中元元年立,一年薨,弟汗立。
yī fá yú lǜ dī chán yú hàn, zhōng yuán èr nián lì. yǒng píng èr nián, běi xiōng nú hù yú qiū lǜ zhòng qiān yú rén lái jiàng. nán bù chán yú hàn lì èr nián hōng, chán yú bǐ zhī zǐ CACA lì.
伊伐于虑鞮单于汗,中元二年立。永平二年,北匈奴护于丘率众千余人来降。南部单于汗立二年薨,单于比之子CACA立。
B374 tóng shī zhú hóu dī chán yú CACA, yǒng píng èr nián lì. wǔ nián dōng, běi xiōng nú liù qī qiān qí rù yú wǔ yuán sāi, suì kòu yún zhōng, zhì yuán yáng. nán chán yú jī què zhī, xī hé zhǎng shǐ mǎ xiāng fù jiù, lǔ nǎi yǐn qù.
B374僮尸逐侯鞮单于CACA,永平二年立。五年冬,北匈奴六七千骑入于五原塞,遂寇云中,至原阳。南单于击却之,西河长史马襄赴救,虏乃引去。
chán yú CACA lì sì nián hōng, chán yú mò zi sū lì, shì wèi qiū chú chē lín dī chán yú. mǐn yuè fù hōng, chán yú CACA zhī dì zhǎng lì.
单于CACA立四年薨,单于莫子苏立,是为丘除车林鞮单于。敏月复薨,单于CACA之弟长立。
hú xié shī zhú hóu dī chán yú zhǎng, yǒng píng liù nián lì. shí běi xiōng nú yóu shèng, shù kòu biān, cháo tíng yǐ wéi yōu. huì běi chán yú yù hé shì, qiǎn shǐ qiú hé qīn, xiǎn zōng jì qí jiāo tōng, bù fù wèi kòu, nǎi xǔ zhī.
胡邪尸逐侯鞮单于长,永平六年立。时北匈奴犹盛,数寇边,朝廷以为忧。会北单于欲合市,遣使求和亲,显宗冀其交通,不复为寇,乃许之。
bā nián, qiǎn yuè qí sī mǎ zhèng zhòng běi shǐ bào mìng, ér nán bù xū bǔ gǔ dōu hóu děng zhī hàn yǔ běi lǔ jiāo shǐ, huái xián yuàn yù pàn, mì yīn běi shǐ, lìng qiǎn bīng yíng zhī. zhèng zhòng chū sài, yí yǒu yì, cì hou guǒ dé xū bo shǐ rén, nǎi shàng yán yí gèng zhì dà jiàng, yǐ fáng èr lǔ jiāo tōng. yóu shì shǐ zhì dù liáo yíng, yǐ zhōng láng jiàng wú táng xíng dù liáo jiāng jūn shì, fù xiào wèi lái miáo zuǒ xiào wèi yán zhāng yòu xiào wèi zhāng guó jiāng lí yáng hǔ yá yíng shì, tún wǔ yuán màn bǎi. yòu qiǎn qí dū wèi qín péng jiāng bīng tún měi jì. qí nián qiū, běi lǔ guǒ qiǎn èr qiān qí hòu wàng shuò fāng, zuò mǎ gé chuán, yù dù yíng nán bù pàn zhě, yǐ hàn yǒu bèi, nǎi yǐn qù. fù shù kòu chāo biān jùn, fén shāo chéng yì, shā lüè shén zhòng, hé xī chéng mén zhòu bì, dì huàn zhī.
八年,遣越骑司马郑众北使报命,而南部须卜骨都侯等知汉与北虏交使,怀嫌怨欲畔,密因北使,令遣兵迎之。郑众出塞,疑有异,伺候果得须卜使人,乃上言宜更置大将,以防二虏交通。由是始置度辽营,以中郎将吴棠行度辽将军事,副校尉来苗、左校尉阎章、右校尉张国将黎阳虎牙营士,屯五原曼柏。又遣骑都尉秦彭将兵屯美稷。其年秋,北虏果遣二千骑候望朔方,作马革船,欲度迎南部畔者,以汉有备,乃引去。复数寇抄边郡,焚烧城邑,杀略甚众,河西城门昼闭,帝患之。
shí liù nián, nǎi dà fā yuán biān bīng, qiǎn zhū jiàng sì dào chū sài, běi zhēng xiōng nú. nán chán yú qiǎn zuǒ xián wáng xìn suí tài pú jì róng jí wú táng chū shuò fāng gāo quē, gōng gāo lín wēn yú dú wáng yú zhuō xié shān. lǔ wén hàn bīng lái, xī dù mò qù. róng táng zuò bù zhì zhuō xié shān miǎn, yǐ qí dū wèi lái miáo xíng dù liáo jiāng jūn. qí nián, běi xiōng nú rù yún zhōng, suì zhì yú yáng, tài shǒu lián fàn jī què zhī. zhào qiǎn shǐ zhě gāo hóng fā sān jùn bīng zhuī zhī, wú suǒ de.
十六年,乃大发缘边兵,遣诸将四道出塞,北征匈奴。南单于遣左贤王信随太仆祭肜及吴棠出朔方高阙,攻皋林温禺犊王于涿邪山。虏闻汉兵来,悉度漠去。肜、棠坐不至涿邪山免,以骑都尉来苗行度辽将军。其年,北匈奴入云中,遂至渔阳,太守廉范击却之。诏遣使者高弘发三郡兵追之,无所得。
jiàn chū yuán nián, lái miáo qiān jì yīn tài shǒu, yǐ zhēng xī jiāng jūn gěng bǐng xíng dù liáo jiāng jūn. shí gāo lín wēn yú dú wáng fù jiāng zhòng hái jū zhuō xié shān, nán chán yú wén zhī, qiǎn qīng qí yǔ yuán biān jùn jí wū huán bīng chū sài jī zhī, zhǎn shǒu shù bǎi jí, jiàng zhě sān sì qiān rén. qí nián, nán bù kǔ huáng, dà jī, sù zōng bǐng gěi qí pín rén sān wàn yú kǒu. qī nián, gěng bǐng qiān zhí jīn wú, yǐ zhāng yè tài shǒu dèng hóng xíng dù liáo jiāng jūn. bā nián, běi xiōng nú sān mù lóu zī dà rén jī liú sī děng, lǜ sān wàn bā qiān rén mǎ èr wàn pǐ niú yáng shí yú wàn, kuǎn wǔ yuán sāi jiàng.
建初元年,来苗迁济阴太守,以征西将军耿秉行度辽将军。时皋林温禺犊王复将众还居涿邪山,南单于闻知,遣轻骑与缘边郡及乌桓兵出塞击之,斩首数百级,降者三四千人。其年,南部苦蝗,大饥,肃宗禀给其贫人三万余口。七年,耿秉迁执金吾,以张掖太守邓鸿行度辽将军。八年,北匈奴三木楼訾大人稽留斯等,率三万八千人、马二万匹、牛、羊十余万,款五原塞降。
yuán hé yuán nián, wǔ wēi tài shǒu mèng yún shàng yán běi chán yú fù yuàn yǔ lì rén hé shì, zhào shū tīng yún qiǎn yì shǐ yíng hū wèi nà zhī. běi chán yú nǎi qiǎn dà qiě qú yī mò zī wáng děng, qū niú mǎ wàn yú tóu lái yǔ hàn gǔ kè jiāo yì. zhū wáng dà rén huò qián zhì, suǒ zài jùn xiàn wèi shè guān dǐ, shǎng cì dài yù zhī. nán chán yú wén, nǎi qiǎn qīng qí chū shàng jùn, zhē lüè shēng kǒu, chāo lüè niú mǎ, qū hái rù sāi.
元和元年,武威太守孟云上言北单于复愿与吏人合市,诏书听云遣驿使迎呼慰纳之。北单于乃遣大且渠伊莫訾王等,驱牛、马万余头来与汉贾客交易。诸王大人或前至,所在郡县为设官邸,赏赐待遇之。南单于闻,乃遣轻骑出上郡,遮略生口,抄掠牛、马,驱还入塞。
èr nián zhēng yuè, běi xiōng nú dà rén chē lì zhuō bīng děng wáng lái rù sāi, fán qī shí sān bèi. shí běi lǔ shuāi hào, dǎng zhòng lí pàn, nán bù gōng qí qián, dīng líng kòu qí hòu, xiān bēi jī qí zuǒ, xī yù qīn qí yòu, bù fù zì lì, nǎi yuǎn yǐn ér qù.
二年正月,北匈奴大人车利、涿兵等亡来入塞,凡七十三辈。时北虏衰耗,党众离畔,南部攻其前,丁零寇其后,鲜卑击其左,西域侵其右,不复自立,乃远引而去。
chán yú zhǎng lì èr shí sān nián hōng, chán yú hàn zhī zǐ xuān lì.
单于长立二十三年薨,单于汗之子宣立。
yī tú yú lǘ dī chán yú xuān, yuán hé èr nián lì. qí suì, chán yú qiǎn bīng qiān yú rén liè zhì zhuō xié shān, zú yǔ běi lǔ wēn yú dú wáng yù, yīn zhàn, huò qí shǒu jí ér hái. dōng, mèng yún shàng yán:" běi lǔ yǐ qián jì hé qīn, ér nán bù fù wǎng chāo lüè, běi chán yú wèi hàn qī zhī, móu yù fàn sāi, wèi yí hái nán suǒ lüè shēng kǒu, yǐ wèi ān qí yì." sù zōng cóng tài pú yuán ān yì, xǔ zhī. nǎi xià zhào yuē:" xī xiǎn yǔn xūn zhōu zhī dí zhōng guó, qí suǒ yóu lái shàng yǐ. wǎng zhě suī yǒu hé qīn zhī míng, zhōng wú sī fā zhī xiào. qiāo què zhī rén, lǚ yīng tú tàn. fù zhàn yú qián, zi sǐ yú hòu. ruò nǚ chéng yú tíng zhàng, gū ér hào yú dào lù. lǎo mǔ guǎ qī shè xū jì, yǐn qì lèi, xiǎng wàng guī hún yú shā mò zhī biǎo, qǐ bù āi zāi! chuán yuē:' jiāng hǎi suǒ yǐ néng zhǎng bǎi chuān zhě, yǐ qí xià zhī yě.' shǎo jiā qū xià, shàng hé zú bìng? kuàng jīn yǔ xiōng nú jūn chén fēn dìng, cí shùn yuē míng, gòng xiàn lèi zhì, qǐ yí wéi xìn, zì shòu qí qū? qí chì dù liáo jí lǐng zhōng láng jiàng páng fèn bèi gù nán bù suǒ de shēng kǒu, yǐ huán běi lǔ. qí nán bù zhǎn shǒu huò shēng, jì gōng shòu shǎng rú cháng kē." yú shì nán chán yú fù lìng yù dī rì zhú wáng shī zǐ jiāng qīng qí shù qiān chū sài yǎn jī běi lǔ, fù zhǎn huò qiān rén. běi lǔ zhòng yǐ nán bù wèi hàn suǒ hòu, yòu wén qǔ jiàng zhě suì shù qiān rén.
伊屠於闾鞮单于宣,元和二年立。其岁,单于遣兵千余人猎至涿邪山,卒与北虏温禺犊王遇,因战,获其首级而还。冬,孟云上言:“北虏以前既和亲,而南部复往抄掠,北单于谓汉欺之,谋欲犯塞,谓宜还南所掠生口,以慰安其意。”肃宗从太仆袁安议,许之。乃下诏曰:“昔猃狁、獯粥之敌中国,其所由来尚矣。往者虽有和亲之名,终无丝发之效。墝埆之人,屡婴涂炭。父战于前,子死于后。弱女乘于亭障,孤兒号于道路。老母寡妻设虚祭,饮泣泪,想望归魂于沙漠之表,岂不哀哉!传曰:‘江海所以能长百川者,以其下之也。’少加屈下,尚何足病?况今与匈奴君臣分定,辞顺约明,贡献累至,岂宜违信,自受其曲?其敕度辽及领中郎将庞奋倍雇南部所得生口,以还北虏。其南部斩首获生,计功受赏如常科。”于是南单于复令薁鞮日逐王师子将轻骑数千出塞掩击北虏,复斩获千人。北虏众以南部为汉所厚,又闻取降者岁数千人。
zhāng hé yuán nián, xiān bēi rù zuǒ dì jī běi xiōng nú, dà pò zhī, zhǎn yōu liú chán yú, qǔ qí xiōng nú pí ér hái. běi tíng dà luàn, qū lán chǔ bēi hú dōu xū děng wǔ shí bā bù, kǒu èr shí wàn, shèng bīng bā qiān rén, yì yún zhōng wǔ yuán shuò fāng běi dì jiàng.
章和元年,鲜卑入左地击北匈奴,大破之,斩优留单于,取其匈奴皮而还。北庭大乱,屈兰、储卑、胡都须等五十八部,口二十万,胜兵八千人,诣云中、五原、朔方、北地降。
chán yú xuān lì sān nián hōng, chán yú zhǎng zhī dì tún tú hé lì.
单于宣立三年薨,单于长之弟屯屠何立。
xiū lán shī zhú hóu dī chán yú tún tú hé, zhāng hé èr nián lì. zhì běi lǔ dà luàn, jiā yǐ jī huáng, jiàng zhě qián hòu ér zhì. nán chán yú jiāng bìng běi tíng, huì sù zōng bēng, dòu tài hòu lín cháo. qí nián qī yuè, chán yú shàng yán:
休兰尸逐侯鞮单于屯屠何,章和二年立。畤北虏大乱,加以饥蝗,降者前后而至。南单于将并北庭,会肃宗崩,窦太后临朝。其年七月,单于上言:
chén lěi shì méng ēn, bù kě shèng shǔ. xiào zhāng huáng dì shèng sī yuǎn lǜ, suì yù jiàn chéng jiù, gù lìng wū huán xiān bēi tǎo běi lǔ, zhǎn chán yú shǒu jí, pò huài qí guó. jīn suǒ xīn jiàng xū qú děng yì chén zì yán:" qù suì sān yuè zhōng fā lǔ tíng, běi chán yú chuàng yì nán bīng, yòu wèi dīng lìng xiān bēi dùn táo yuǎn qù, yī ān hóu hé xī. jīn nián zhēng yuè, gǔ dōu hóu děng fù gòng lì chán yú yì mǔ xiōng yòu xián wáng wèi chán yú, qí rén yǐ xiōng dì zhēng lì, bìng gè lí sàn." chén yǔ zhū wáng gǔ dōu hóu jí xīn jiàng qú shuài zá yì fāng lüè, jiē yuē yí jí běi lǔ fēn zhēng, chū bīng tǎo fá, pò běi chéng nán, bìng wèi yī guó, lìng hàn jiā zhǎng wú běi niàn. yòu jīn yuè bā rì, xīn jiàng yòu xū rì zhú xiān táng qīng cóng lǔ tíng yuǎn lái yì chén, yán běi lǔ zhū bù duō yù nèi gù, dàn chǐ zì fā qiǎn, gù wèi yǒu zhì zhě. ruò chū bīng bēn jī, bì yǒu xiǎng yìng. jīn nián bù wǎng, kǒng fù bìng yī. chén fú niàn xiān fù guī hàn yǐ lái, bèi měng fù zài, yán sāi míng hóu, dà bīng yōng hù, jī sì shí nián. chén děng shēng zhǎng hàn dì, kāi kǒu yǎng shí, suì shí shǎng cì, dòng zhé yì wàn, suī chuí gǒng ān zhěn, cán wú bào xiào zhī dì. yuàn fā guó zhōng jí zhū bù gù hú xīn jiàng jīng bīng, qiǎn zuǒ gǔ lí wáng shī zi zuǒ hū yǎn rì zhú wáng xū zī jiāng wàn qí chū shuò fāng, zuǒ xián wáng ān guó yòu dà qiě qú wáng jiāo lēi sū jiāng wàn qí chū jū yán, qī shí èr yuè tóng huì lǔ dì. chén jiāng yú bīng wàn rén tún wǔ yuán shuò fāng sāi, yǐ wéi jù shǒu. chén sù yú qiǎn, yòu bīng zhòng dān shǎo, bù zú yǐ fáng nèi wài. yuàn qiǎn zhí jīn wú gěng bǐng dù liáo jiāng jūn dèng hóng jí xī hé yún zhōng wǔ yuán shuò fāng shàng jùn tài shǒu bìng lì ér běi, lìng běi dì ān dìng tài shǒu gè tún yào hài, jì yīn shèng dì wēi shén, yī jǔ píng dìng. chén guó chéng bài, yào zài jīn nián. yǐ chì zhū bù yán bīng mǎ, qì jiǔ yuè lóng cí, xī jí hé shàng. wéi bì xià cái āi xǐng chá!
臣累世蒙恩,不可胜数。孝章皇帝圣思远虑,遂欲见成就,故令乌桓、鲜卑讨北虏,斩单于首级,破坏其国。今所新降虚渠等诣臣自言:“去岁三月中发虏庭,北单于创刈南兵,又畏丁令、鲜卑、遁逃远去,依安侯河西。今年正月,骨都侯等复共立单于异母兄右贤王为单于,其人以兄弟争立,并各离散。”臣与诸王骨都侯及新降渠帅杂议方略,皆曰宜及北虏分争,出兵讨伐,破北成南,并为一国,令汉家长无北念。又今月八日,新降右须日逐鲜堂轻从虏庭远来诣臣,言北虏诸部多欲内顾,但耻自发遣,故未有至者。若出兵奔击,必有响应。今年不往,恐复并壹。臣伏念先父归汉以来,被蒙覆载,严塞明侯,大兵拥护,积四十年。臣等生长汉地,开口仰食,岁时赏赐,动辄亿万,虽垂拱安枕,惭无报效之地。愿发国中及诸部故胡、新降精兵,遣左谷蠡王师子、左呼衍日逐王须訾将万骑出朔方,左贤王安国、右大且渠王交勒苏将万骑出居延,期十二月同会虏地。臣将余兵万人屯五原、朔方塞,以为拒守。臣素愚浅,又兵众单少,不足以防内外。愿遣执金吾耿秉、度辽将军邓鸿及西河、云中、五原、朔方、上郡太守并力而北,令北地、安定太守各屯要害,冀因圣帝威神,一举平定。臣国成败,要在今年。已敕诸部严兵马,讫九月龙祠,悉集河上。唯陛下裁哀省察!
tài hòu yǐ shì gěng bǐng. bǐng shàng yán:" xī wǔ dì dān jí tiān xià, yù chén lǔ xiōng nú, wèi yù tiān shí, shì zhú wú chéng, xuān dì zhī shì, huì hū hán lái jiàng, gù biān rén huò ān, zhōng wài wèi yī shēng rén xiū xī, liù shí yú nián. jí wáng mǎng cuàn wèi, biàn gēng qí hào, hào rǎo bù zhǐ, chán yú nǎi pàn. guāng wǔ shòu mìng, fù huái nà zhī, yuán biān huài jùn dé yǐ huán fù. wū huán xiān bēi, xián xié guī yì. wēi zhèn sì yí, qí xiào rú cǐ. jīn xìng zāo tiān shòu, běi lǔ fēn zhēng, yǐ yí fá yí, guó jiā zhī lì, yí kě tīng xǔ." bǐng yīn zì chén shòu ēn, fèn dāng chū mìng xiào yòng. tài hòu cóng zhī.
太后以示耿秉。秉上言:“昔武帝单极天下,欲臣虏匈奴,未遇天时,事逐无成,宣帝之世,会呼韩来降,故边人获安,中外为一;生人休息,六十余年。及王莽篡位,变更其号,耗扰不止,单于乃畔。光武受命,复怀纳之,缘边坏郡得以还复。乌桓、鲜卑,咸胁归义。威镇四夷,其效如此。今幸遭天授,北虏分争,以夷伐夷,国家之利,宜可听许。”秉因自陈受恩,分当出命效用。太后从之。
yǒng yuán yuán nián, yǐ bǐng wèi zhēng xī jiāng jūn, yǔ chē qí jiāng jūn dòu xiàn lǜ qí bā qiān, yǔ dù liáo bīng jí nán chán yú zhòng sān wàn qí, chū shuò fāng jī běi lǔ, dà pò zhī. běi chán yú bēn zǒu, shǒu lǔ èr shí yú wàn rén. shì yǐ jù dòu xiàn chuán.
永元元年,以秉为征西将军,与车骑将军窦宪率骑八千,与度辽兵及南单于众三万骑,出朔方击北虏,大破之。北单于奔走,首虏二十余万人。事已具《窦宪传》。
èr nián chūn, dèng hóng qiān dà hóng hù, yǐ dìng xiāng tài shǒu huáng fǔ léng xíng dù liáo jiāng jūn. nán chán yú fù shàng qiú miè běi tíng, yú shì qiǎn zuǒ gǔ lí wáng shī zi děng jiāng zuǒ yòu bù bā qiān qí chū jī lù sāi, zhōng láng jiàng gěng tán qiǎn cóng shì jiāng hù zhī. zhì zhuō xié shān, nǎi liú zī zhòng, fēn wéi èr bù, gè yǐn qīng bīng liǎng dào xí zhī. zuǒ bù běi guò xī hǎi zhì hé yún běi, yòu bù cóng xiōng nú hé shuǐ xī rào tiān shān, nán dù gān wēi hé, èr jūn jù huì, yè wéi běi chán yú. chán yú dà jīng, lǜ jīng bīng qiān yú rén hé zhàn. chán yú bèi chuàng, duò mǎ fù shàng, jiāng qīng qí shù shí dùn zǒu, jǐn ér miǎn tuō. dé qí yù xǐ, huò yān zhī jí nán nǚ wǔ rén, zhǎn shǒu bā qiān jí, shēng lǔ shù qiān kǒu ér hái. shì shí nán bù lián kè huò nà xiáng, dǎng zhòng zuì shèng, lǐng hù sān wàn sì qiān, kǒu èr shí sān wàn qī qiān sān bǎi, shèng bīng wǔ wàn yī bǎi qī shí. gù shì: zhōng láng jiàng zhì cóng shì èr rén, gěng tán yǐ xīn jiàng zhě duō, shàng zēng cóng shì shí èr rén.
二年春,邓鸿迁大鸿户,以定襄太守皇甫棱行度辽将军。南单于复上求灭北庭,于是遣左谷蠡王师子等将左右部八千骑出鸡鹿塞,中郎将耿谭遣从事将护之。至涿邪山,乃留辎重,分为二部,各引轻兵两道袭之。左部北过西海至河云北,右部从匈奴河水西绕天山,南度甘微河,二军俱会,夜围北单于。单于大惊,率精兵千余人合战。单于被创,堕马复上,将轻骑数十遁走,仅而免脱。得其玉玺,获阏氏及男女五人,斩首八千级,生虏数千口而还。是时南部连克获纳降,党众最盛,领户三万四千,口二十三万七千三百,胜兵五万一百七十。故事:中郎将置从事二人,耿谭以新降者多,上增从事十二人。
sān nián, běi chán yú fù wèi yòu xiào wèi gěng kuí suǒ pò, táo wáng bù zhī suǒ zài. qí dì yòu gǔ lí wáng yú jiàng jiān zì lì wèi chán yú, jiāng yòu wēn yú jiān wáng gǔ dōu hóu yǐ xià zhòng shù qiān rén, zhǐ pú lèi hǎi, qiǎn shǐ kuǎn sāi. dà jiàng jūn dòu xiàn shàng shū, lì yú chú jiān wèi běi chán yú, cháo tíng cóng zhī. sì nián, qiǎn gěng kuí jí shòu xǐ shòu, cì yù jiàn sì jù, yǔ gài yī sì, shǐ zhōng láng jiàng rèn shàng chí jié wèi hù tún yī wú, rú nán chán yú gù shì. fāng yù fǔ guī běi tíng, huì dòu xiàn bèi zhū. wǔ nián, yú chú jiān zì pàn hái běi, dì qiǎn jiàng bīng cháng shǐ wáng fǔ yǐ qiān yú qí yǔ rèn shàng gòng zhuī, yòu jiāng hái zhǎn zhī. pò miè qí zhòng.
三年,北单于复为右校尉耿夔所破,逃亡不知所在。其弟右谷蠡王於降鞬自立为单于,将右温禺鞬王、骨都侯已下众数千人,止蒲类海,遣使款塞。大将军窦宪上书,立於除鞬为北单于,朝廷从之。四年,遣耿夔即授玺绶,赐玉剑四具,羽盖一驷,使中郎将任尚持节卫护屯伊吾,如南单于故事。方欲辅归北庭,会窦宪被诛。五年,於除鞬自畔还北,帝遣将兵长史王辅以千余骑与任尚共追,诱将还斩之。破灭其众。
chán yú tún tú hé lì liù nián hōng, chán yú xuān dì ān guó lì.
单于屯屠何立六年薨,单于宣弟安国立。
chán yú ān guó, yǒng yuǎn wǔ nián lì. ān guó chū wèi zuǒ xián wáng ér wú chēng yù. zuǒ gǔ lí wáng shī zi sù yǒng xiá duō zhī, qián chán yú xuān jí tún tú hé jiē ài qí qì jué, gù shù qiǎn jiàng bīng chū sài, yǎn jī běi tíng, hái shòu shǎng cì, tiān zǐ yì jiā shū yì. shì yǐ guó zhōng jǐn jìng shī zi, ér bù fù ān guó. ān guó yóu shì jí shī zi, yù shā zhī. qí zhū xīn jiàng hú chū zài sài wài, shù wèi shī zi suǒ qū lüè, jiē duō yuàn zhī. ān guó yīn shì wěi jì jiàng zhě, yǔ tóng móu yì. ān guó jì lì wèi chán yú, shī zi yǐ cì zhuǎn wéi zuǒ xián wáng, jué chán yú yǔ xīn jiàng zhě yǒu móu, nǎi bié jū wǔ yuán jiè. chán yú měi lóng huì yì shì, shī zi zhé chēng bìng bù wǎng. huáng fǔ léng zhī zhī, yì yōng hù bù qiǎn, chán yú huái fèn yì shén.
单于安国,永远五年立。安国初为左贤王而无称誉。左谷蠡王师子素勇黠多知,前单于宣及屯屠何皆爱其气决,故数遣将兵出塞,掩击北庭,还受赏赐,天子亦加殊异。是以国中尽敬师子,而不附安国。安国由是疾师子,欲杀之。其诸新降胡初在塞外,数为师子所驱掠,皆多怨之。安国因是委计降者,与同谋议。安国既立为单于,师子以次转为左贤王,觉单于与新降者有谋,乃别居五原界。单于每龙会议事,师子辄称病不往。皇甫棱知之,亦拥护不遣,单于怀愤益甚。
liù nián chūn, huáng fǔ léng miǎn, yǐ zhí jīn wú zhū huī xíng dù liáo jiāng jūn. shí chán yú yǔ zhōng láng jiàng dù chóng bù xiāng píng, nǎi shàng shū gào chóng, chóng fěng xī hé tài shǒu lìng duàn chán yú zhāng, wú yóu zì wén. ér chóng yīn yǔ zhū huī shàng yán:" nán chán yú ān guó shū yuǎn gù hú, qīn jìn xīn jiàng, yù shā zuǒ xián wáng shī zi jí zuǒ tái qiě qú liú lì děng. yòu yòu bù jiàng zhě móu gòng pò xié ān guó, qǐ bīng bèi pàn, zhū xī hé shàng jùn ān dìng wèi zhī jǐng bèi." hé dì xià gōng qīng yì, jiē yǐ wéi" mán yí fǎn fù, suī nán cè zhī, rán dà bīng jù huì, bì wèi gǎn dòng yáo. jīn yí qiǎn yǒu fāng lüè shǐ zhě zhī chán yú tíng, yǔ dù chóng zhū huī jí xī hé tài shǒu bìng lì, guān qí dòng jìng. rú wú tā biàn, kě lìng chóng děng jiù ān guó huì qí zuǒ yòu dà chén, zé qí bù zhòng hèng bào wèi biān hài zhě, gòng píng zuì zhū. ruò bù cóng mìng, lìng wèi quán shí fāng lüè, shì bì zhī hòu, cái xíng kè cì, yì zú yǐ wēi shì bǎi mán". dì cóng zhī. yú shì huī chóng suì fā bīng zào qí tíng. ān guó yè wén hàn jūn zhì, dà jīng, qì zhàng ér qù, yīn jǔ bīng jí jiāng xīn jiàng zhě yù zhū shī zi. shī zi xiān zhī, nǎi xī jiāng lú luò rù màn bǎi chéng. ān guó zhuī dào chéng xià, mén bì bù dé rù. zhū huī qiǎn lì xiǎo pì hé zhī, ān guó bù tīng. chéng jì bù xià, nǎi yǐn bīng tún wǔ yuán. chóng huī yīn fā zhū jùn qí zhuī fù zhī jí, zhòng jiē dà kǒng, ān guó jiù gǔ dōu hóu xǐ wèi děng lǜ bìng bèi zhū, nǎi gé shā ān guó.
六年春,皇甫棱免,以执金吾朱徽行度辽将军。时单于与中郎将杜崇不相平,乃上书告崇,崇讽西河太守令断单于章,无由自闻。而崇因与朱徽上言:“南单于安国疏远故胡,亲近新降,欲杀左贤王师子及左台且渠刘利等。又右部降者谋共迫胁安国,起兵背畔,诸西河、上郡、安定为之儆备。”和帝下公卿议,皆以为“蛮夷反覆,虽难测知,然大兵聚会,必未敢动摇。今宜遣有方略使者之单于庭,与杜崇、朱徽及西河太守并力,观其动静。如无它变,可令崇等就安国会其左右大臣,责其部众横暴为边害者,共平罪诛。若不从命,令为权时方略,事毕之后,裁行客赐,亦足以威示百蛮”。帝从之。于是徽、崇遂发兵造其庭。安国夜闻汉军至,大惊,弃帐而去,因举兵及将新降者欲诛师子。师子先知,乃悉将庐落入曼柏城。安国追到城下,门闭不得入。朱徽遣吏晓譬和之,安国不听。城既不下,乃引兵屯五原。崇、徽因发诸郡骑追赴之急,众皆大恐,安国舅骨都侯喜为等虑并被诛,乃格杀安国。
ān guó lì yī nián, chán yú CACA zhī zǐ shī zi lì.
安国立一年,单于CACA之子师子立。
tíng dú shī zhú hóu dī chán yú shī zi, yǒng yuán liù nián lì. jiàng hú wǔ liù bǎi rén yè xí shī zi, ān jí yuàn wáng tián jiāng wèi hù shì yǔ zhàn, pò zhī. yú shì xīn jiàng hú suì xiāng jīng dòng, shí wǔ bù èr shí yú wàn rén jiē fǎn pàn, xié lì qián chán yú tún tú hé zi yù jiān rì zhú wáng féng hóu wèi chán yú, suì shā lüè lì rén, fán shāo yóu tíng lú zhàng, jiāng chē zhòng xiàng shuò fāng, yù dù mò běi. yú shì qiǎn xíng chē qí jiāng jūn dèng hóng yuè qí xiào wèi féng zhù xíng dù liáo jiāng jūn zhū huī jiāng zuǒ yòu yǔ lín běi jūn wǔ xiào shì jí jùn guó jī shè yuán biān bīng, wū huán xiào wèi rèn shàng jiāng wū huán xiān bēi, hé sì wàn rén tǎo zhī. shí nán chán yú jí zhōng láng jiàng dù chóng tún mù shī chéng, féng hóu jiāng wàn yú qí gōng wéi zhī, wèi xià. dōng, dèng hóng děng zhì měi jì, féng hóu nǎi chéng bīng dù ài, xiàng mǎn yí gǔ. nán chán yú qiǎn zǐ jiāng wàn qí, jí dù chóng suǒ lǐng sì qiān qí, yǔ dèng hóng děng zhuī jī féng hóu yú dài chéng sāi, zhǎn shǒu sān qiān yú jí, dé shēng kǒu jí jiàng zhě wàn yú rén. féng zhù fù fēn bīng zhuī jī qí bié bù, zhǎn shǒu sì qiān yú jí. rèn shàng lǜ xiān bēi dà dū hù sū bá CE5D wū huán dà rén wù kē bā qiān qí, yāo jī féng hóu yú mǎn yí gǔ, fù dà pò zhī. qián hòu fán zhǎn wàn qī qiān yú jí. féng hóu suì lǜ zhòng chū sài, hàn bīng bù néng zhuī. qī nián zhēng yuè, jūn hái.
亭独尸逐侯鞮单于师子,永元六年立。降胡五六百人夜袭师子,安集掾王恬将卫护士与战,破之。于是新降胡遂相惊动,十五部二十余万人皆反畔,胁立前单于屯屠何子薁鞬日逐王逢侯为单于,遂杀略吏人,燔烧邮亭庐帐,将车重向朔方,欲度漠北。于是遣行车骑将军邓鸿、越骑校尉冯柱、行度辽将军朱徽将左右羽林、北军五校士及郡国积射、缘边兵,乌桓校尉任尚将乌桓、鲜卑,合四万人讨之。时南单于及中郎将杜崇屯牧师城,逢侯将万余骑攻围之,未下。冬,邓鸿等至美稷,逢侯乃乘冰度隘,向满夷谷。南单于遣子将万骑,及杜崇所领四千骑,与邓鸿等追击逢侯于大城塞,斩首三千余级,得生口及降者万余人。冯柱复分兵追击其别部,斩首四千余级。任尚率鲜卑大都护苏拔CE5D、乌桓大人勿柯八千骑,要击逢侯于满夷谷,复大破之。前后凡斩万七千余级。逢侯遂率众出塞,汉兵不能追。七年正月,军还。
féng zhù jiāng hǔ yá yíng liú tún wǔ yuán, bà qiǎn xiān bēi wū huán qiāng hú bīng fēng sū bá CE5D wèi lǜ zhòng wáng, yòu cì jīn bó. dèng hóng hái jīng shī, zuò dòu liú shī lì, xià yù sǐ. hòu dì zhī zhū huī dù chóng shī hú hé, yòu jìn qí shàng shū, yǐ zhì fǎn pàn, jiē zhēng xià yù sǐ, yǐ yàn mén tài shǒu páng fèn xíng dù liáo jiāng jūn. féng hóu yú sài wài fēn wéi èr bù, zì lǐng yòu bù, tún zhuō xié shān xià. zuǒ bù tún shuò fāng xī běi, xiāng qù shù bǎi lǐ. bā nián dōng, zuǒ bù hú zì xiāng yí pàn, hái rù shuò fāng sāi, páng fèn yíng shòu, wèi nà zhī. qí shèng bīng sì qiān rén, ruò xiǎo wàn yú kǒu, xī jiàng, yǐ fēn chǔ běi biān zhū jùn. nán chán yú yǐ qí yòu wēn yú dú wáng wū jū zhàn shǐ yǔ ān guó tóng móu, yù kǎo wèn zhī. wū jū zhàn jiàng shù qiān rén suì fù fǎn pàn, chū sài wài shān gǔ jiān, wèi lì mín hài. qiū, páng fèn féng zhù yǔ zhū jùn bīng jī wū jū zhàn, qí zhòng jiàng, yú shì xǐ wū jū zhàn zhòng jí zhū hái jiàng zhě èr wàn yú rén yú ān dìng běi dì. féng zhù hái, qiān jiāng zuò dà jiàng. féng hóu bù zhòng jī qióng, yòu wèi xiān bēi suǒ jī, wú suǒ guī, cuàn táo rù sāi zhě luò yì bù jué.
冯柱将虎牙营留屯五原,罢遣鲜卑、乌桓、羌胡兵、封苏拔CE5D为率众王,又赐金、帛。邓鸿还京师,坐逗留失利,下狱死。后帝知朱徽、杜崇失胡和,又禁其上书,以致反畔,皆征下狱死,以雁门太守庞奋行度辽将军。逢侯于塞外分为二部,自领右部,屯涿邪山下。左部屯朔方西北,相去数百里。八年冬,左部胡自相疑畔,还入朔方塞,庞奋迎受,慰纳之。其胜兵四千人,弱小万余口,悉降,以分处北边诸郡。南单于以其右温禺犊王乌居战始与安国同谋,欲考问之。乌居战将数千人遂复反畔,出塞外山谷间,为吏民害。秋,庞奋、冯柱与诸郡兵击乌居战,其众降,于是徙乌居战众及诸还降者二万余人于安定、北地。冯柱还,迁将作大匠。逢侯部众饥穷,又为鲜卑所击,无所归,窜逃入塞者骆驿不绝。
chán yú shī zi lì sì nián hōng, chán yú zhǎng zhī zǐ tán lì.
单于师子立四年薨,单于长之子檀立。
wàn shì shī zhú dī chán yú tán, yǒng yuán shí nián lì. shí èr nián, páng fèn qiān hé nán yǐn, yǐ shuò fāng tài shǒu wáng biāo xíng dù liáo jiāng jūn. nán chán yú bǐ suì qiǎn bīng jī féng hóu, duō suǒ lǔ huò, shōu hái shēng kǒu qián hòu yǐ qiān shù, féng hóu zhuǎn kùn pò. shí liù nián, běi chán yú qiǎn shǐ yì quē gòng xiàn, yuàn hé qīn, xiū hū hán xié gù yuē. hé dì yǐ qí jiù lǐ bù bèi, wèi xǔ zhī, ér hòu jiā shǎng cì, bù dá qí shǐ. yuán xìng yuán nián, zhòng qiǎn shǐ yì dūn huáng gòng xiàn, cí yǐ guó pín wèi néng bèi lǐ, yuàn qǐng dà shǐ, dāng qiǎn zi rù shì. shí dèng tài hòu lín cháo, yì bù dá qí shǐ, dàn jiā cì ér yǐ.
万氏尸逐鞮单于檀,永元十年立。十二年,庞奋迁河南尹,以朔方太守王彪行度辽将军。南单于比岁遣兵击逢侯,多所虏获,收还生口前后以千数,逢侯转困迫。十六年,北单于遣使诣阙贡献,愿和亲,修呼韩邪故约。和帝以其旧礼不备,未许之,而厚加赏赐,不答其使。元兴元年,重遣使诣敦煌贡献,辞以国贫未能备礼,愿请大使,当遣子入侍。时邓太后临朝,亦不答其使,但加赐而已。
yǒng chū sān nián xià, hàn rén hán cóng suí nán chán yú rù cháo, jì hái, shuō nán chán yú yún:" guān dōng shuǐ lǎo, rén mín jī è sǐ jǐn, kě jī yě." chán yú xìn qí yán, suì qǐ bīng fǎn pàn, gōng zhōng láng jiàng gěng zhǒng yú měi jì. qiū, wáng biāo zú. dōng, qiǎn xíng chē qí jiāng jūn hé xī fù zhōng láng jiàng páng xióng jī zhī. sì nián chūn, tán qiǎn qiān yú qí kòu cháng shān zhōng shān, yǐ xī yù xiào wèi liáng D454 xíng dù liáo jiāng jūn, yǔ liáo dōng tài shǒu gěng kuí jī pò zhī. shì yǐ jù D454 kuí chuán. chán yú jiàn zhū jūn bìng jìn, dà kǒng bù, gù ràng hán cóng yuē:" rǔ yán hàn rén sǐ jǐn, jīn shì hé děng rén yě?" nǎi qiǎn shǐ qǐ xiáng, xǔ zhī. chán yú tuō mào tú xiǎn, duì páng xióng děng bài, chén dào sǐ zuì. yú shì shè zhī, yù dài rú chū, nǎi hái suǒ chāo hàn mín nán nǚ jí qiāng suǒ lüè zhuǎn mài rù xiōng nú zhōng zhě, hé wàn yú rén. wǔ nián, liáng D454 miǎn, yǐ yún zhōng tài shǒu gěng kuí xíng dù liáo jiāng jūn.
永初三年夏,汉人韩琮随南单于入朝,既还,说南单于云:“关东水潦,人民饥饿死尽,可击也。”单于信其言,遂起兵反畔,攻中郎将耿种于美稷。秋,王彪卒。冬,遣行车骑将军何熙、副中郎将庞雄击之。四年春,檀遣千余骑寇常山、中山,以西域校尉梁D454行度辽将军, 与辽东太守耿夔击破之。 事已具《D454》、《夔传》。单于见诸军并进,大恐怖,顾让韩琮曰:“汝言汉人死尽,今是何等人也?”乃遣使乞降,许之。单于脱帽徒跣,对庞雄等拜,陈道死罪。于是赦之,遇待如初,乃还所抄汉民男女及羌所略转卖入匈奴中者,合万余人。五年,梁D454免,以云中太守耿夔行度辽将军。
wú chū yuán nián, kuí miǎn, yǐ wū huán xiào wèi dèng zūn wèi dù liáo jiāng jūn. zūn, huáng tài hòu zhī cóng dì, gù shǐ wéi zhēn jiāng jūn yān.
无初元年,夔免,以乌桓校尉邓遵为度辽将军。遵,皇太后之从弟,故始为真将军焉。
sì nián, féng hóu wèi xiān bēi suǒ pò, bù zhòng fēn sǎn, jiē guī běi lǔ. wǔ nián chūn, féng hóu jiāng bǎi yú qí wáng hái, yì shuò fāng sāi jiàng, dèng zūn zòu xǐ féng hóu yú yǐng chuān jùn.
四年,逢侯为鲜卑所破,部众分散,皆归北虏。五年春,逢侯将百余骑亡还,诣朔方塞降,邓遵奏徙逢侯于颍川郡。
jiàn guāng yuán nián, dèng zūn miǎn, fù yǐ gěng kuí dài wéi dù liáo jiāng jūn. shí xiān bēi guān biān, kuí yǔ wēn yú dú wáng hū yóu huī jiāng xīn jiàng zhě lián nián chū sài, tǎo jī xiān bēi. hái, fù gè lìng tún liè chōng yào. ér gěng kuí zhēng fā fán jù, xīn jiàng zhě jiē xī hèn móu pàn.
建光元年,邓遵免,复以耿夔代为度辽将军。时鲜卑冠边,夔与温禺犊王呼尤徽将新降者连年出塞,讨击鲜卑。还,复各令屯列冲要。而耿夔征发烦剧,新降者皆悉恨谋畔。
chán yú tán lì èr shí qī nián hōng, dì bá lì. gěng kuí fù miǎn, yǐ tài yuán tài shǒu fǎ dù dài wéi jiāng jūn.
单于檀立二十七年薨,弟拔立。耿夔复免,以太原太守法度代为将军。
wū jī hóu shī zhú dī chán yú bá. yán guāng sān nián lì. xià, xīn jiàng yī bù dà rén ā zú děng suì fǎn pàn, xié hū yóu huī yù yǔ jù qù. hū yóu huī yuē:" wǒ lǎo yǐ, shòu hàn jiā ēn, níng sǐ bù néng xiāng suí!" zhòng yù shā zhī, yǒu jiù zhě, dé miǎn. ā zú děng suì jiāng qī zǐ zī zhòng wáng qù, zhōng láng jiàng mǎ yì qiǎn bīng yǔ hú qí zhuī jī, pò zhī, zhǎn shǒu jí zì tóu hé sǐ zhě dài jìn, huò mǎ niú yáng wàn yú tóu. dōng, fǎ dù zú. sì nián, hàn yáng tài shǒu fù zhòng dài wéi jiāng jūn. qí dōng, fù zhòng fù zú. yǒng jiàn yuán nián, yǐ liáo dōng tài shǒu páng cān dài wéi jiāng jūn.
乌稽侯尸逐鞮单于拔。延光三年立。夏,新降一部大人阿族等遂反畔,胁呼尤徽欲与俱去。呼尤徽曰:“我老矣,受汉家恩,宁死不能相随!”众欲杀之,有救者,得免。阿族等遂将妻子辎重亡去,中郎将马翼遣兵与胡骑追击,破之,斩首及自投河死者殆尽,获马、牛、羊万余头。冬,法度卒。四年,汉阳太守傅众代为将军。其冬,傅众复卒。永建元年,以辽东太守庞参代为将军。
xiān shì, shuò fāng yǐ xī zhàng sāi duō bù xiū fù, xiān bēi yīn cǐ shù guān nán bù, shā jiàn jiāng wáng. chán yú yōu kǒng, shàng yán qiú fù zhàng sāi, shùn dì cóng zhī. nǎi qiǎn lí yáng yíng bīng chū tún zhōng shān běi jiè, zēng zhì yuán biān zhū jùn bīng, liè tún sāi xià, jiào xí zhàn shè.
先是,朔方以西障塞多不修复,鲜卑因此数冠南部,杀渐将王。单于忧恐,上言求复障塞,顺帝从之。乃遣黎阳营兵出屯中山北界,增置缘边诸郡兵,列屯塞下,教习战射。
chán yú bá lì sì nián hōng, dì xiū lì lì.
单于拔立四年薨,弟休利立。
qù tè ruò shī zhú jiù chán yú xiū lì, yǒng jiàn sān nián lì. sì nián, páng cān qiān dà hóng lú, yǐ dōng píng xiāng sòng hàn dài wéi dù liáo jiāng jūn. yáng jiā èr nián, hàn qiān tài pú, yǐ wū huán xiào wèi gěng yè dài wéi dù liáo jiāng jūn. yǒng hé yuán nián, yè bìng zhēng, yǐ hù qiāng xiào wèi mǎ xù dài wéi dù liáo jiāng jūn.
去特若尸逐就单于休利,永建三年立。四年,庞参迁大鸿胪,以东平相宋汉代为度辽将军。阳嘉二年,汉迁太仆,以乌桓校尉耿晔代为度辽将军。永和元年,晔病征,以护羌校尉马续代为度辽将军。
wǔ nián xià, nán xiōng nú zuǒ bù jù lóng wáng wú sī chē niǔ děng bèi pàn, lǜ sān qiān yú qí kòu xī hé, yīn fù zhāo yòu yòu xián wáng, hé qī bā qiān qí wéi měi jì, shā shuò fāng dài jùn zhǎng shǐ. mǎ xù yǔ zhōng láng jiàng liáng bìng wū huán xiào wèi wáng yuán, fā yuán biān bīng jí wū huán xiān bēi qiāng hú, hé èr wàn yú rén, yǎn jī pò zhī. wú sī děng suì gèng tún jù, gōng méi chéng yì. tiān zǐ qiǎn shǐ zé ràng chán yú, kāi yǐ ēn yì, lìng xiāng zhāo xiáng. chán yú běn bù yù móu, nǎi tuō mào bì zhàng, yì bìng xiè zuì. bìng yǐ bìng zhēng, wǔ yuán tài shǒu chén guī dài wéi zhōng láng jiàng. guī yǐ chán yú bù néng zhì xià, bī pò zhī, chán yú jí qí dì zuǒ xián wáng jiē zì shā. chán yú lín lì lì shí sān nián. guī yòu yù xǐ chán yú jìn qīn yú nèi jùn, ér jiàng zhě suì gèng hú yí. guī zuò xià yù miǎn. dà jiàng jūn liáng shāng yǐ qiāng hú xīn fǎn, dǎng zhòng chū hé, nán yǐ bīng fú, yí yòng zhāo xiáng, nǎi shàng biǎo yuē:" xiōng nú kòu pàn, zì zhī zuì jí. qióng niǎo kùn shòu, jiē zhī jiù sǐ, kuàng zhǒng lèi fán chì, bù kě dān jǐn. jīn zhuǎn yùn rì zēng, sān jūn pí kǔ, xū nèi gěi wài, fēi zhōng guó zhī lì. qiè jiàn dù liáo jiāng jūn mǎ xù sù yǒu móu mó, qiě diǎn biān rì jiǔ, shēn xiǎo bīng yào, měi dé xù shū, yǔ chén cè hé. yí lìng xù shēn gōu gāo bì, yǐ ēn xìn zhāo xiáng, xuān shì gòu shǎng, míng qí qī yuē. rú cǐ, zé chǒu lèi kě fú, guó jiā wú shì yǐ." dì cóng zhī, nǎi zhào xù zhāo xiáng pàn lǔ. shāng yòu yí shū xù děng yuē:" zhōng guó ān níng, wàng zhàn rì jiǔ. liáng qí yě hé, jiāo fēng jiē shǐ, jué shèng dāng shí, róng dí zhī suǒ zhǎng, ér zhōng guó zhī suǒ duǎn yě. qiáng nǔ chéng chéng, jiān yíng gù shǒu, yǐ dài qí shuāi, zhōng guó zhī suǒ zhǎng, ér róng dí zhī suǒ duǎn yě. yí wù xiān suǒ zhǎng, yǐ guān qí biàn, shè gòu kāi shǎng, xuān shì fǎn huǐ, wù tān xiǎo gōng, yǐ luàn dà móu." xù jí zhū jùn bìng gè zūn xíng. yú shì yòu xián wáng bù yì dī děng wàn sān qiān kǒu yì xù jiàng.
五年夏,南匈奴左部句龙王吾斯、车纽等背叛,率三千余骑寇西河,因复招诱右贤王,合七八千骑围美稷,杀朔方、代郡长史。马续与中郎将梁并、乌桓校尉王元,发缘边兵及乌桓、鲜卑、羌胡,合二万余人,掩击破之。吾斯等遂更屯聚,攻没城邑。天子遣使责让单于,开以恩义,令相招降。单于本不豫谋,乃脱帽避帐,诣并谢罪。并以病征,五原太守陈龟代为中郎将。龟以单于不能制下,逼迫之,单于及其弟左贤王皆自杀。单于林利立十三年。龟又欲徙单于近亲于内郡,而降者遂更狐疑。龟坐下狱免。大将军梁商以羌胡新反,党众初合,难以兵服,宜用招降,乃上表曰:“匈奴寇畔,自知罪极。穷鸟困兽,皆知救死,况种类繁炽,不可单尽。今转运日增,三军疲苦,虚内给外,非中国之利。窃见度辽将军马续素有谋谟,且典边日久,深晓兵要,每得续书,与臣策合。宜令续深沟高壁,以恩信招降,宣示购赏,明其期约。如此,则丑类可服,国家无事矣。”帝从之,乃诏续招降畔虏。商又移书续等曰:“中国安宁,忘战日久。良骑野合,交锋接矢,决胜当时,戎狄之所长,而中国之所短也。强弩乘城,坚营固守,以待其衰,中国之所长,而戎狄之所短也。宜务先所长,以观其变,设购开赏,宣示反悔,勿贪小功,以乱大谋。”续及诸郡并各遵行。于是右贤王部抑鞮等万三千口诣续降。
qiū, jù lóng wú sī děng lì jù lóng wáng chē niǔ wèi chán yú. dōng yǐn wū huán, xī shōu qiāng róng jí zhū hú děng shù wàn rén, gōng pò jīng zhào hǔ yá yíng, shā shàng jùn dū wèi jí jūn sī mǎ, suì kòu lüè bìng liáng yōu jì sì zhōu. nǎi xǐ xī hé zhì lí shí, shàng jùn zhì xià yáng, shuò fāng zhì wǔ yuán. dōng, qiǎn zhōng láng jiàng zhāng dān jiāng yōu zhōu wū huán zhū jùn yíng bīng, jī pàn lǔ chē niǔ děng, zhàn yú mǎ yì, zhǎn shǒu sān qiān jí, huò shēng kǒu jí bīng qì niú yáng shén zhòng. chē niǔ děng jiāng zhū háo shuài gǔ dōu hóu qǐ xiáng, ér wú sī yóu lǜ qí bù qǔ yǔ wū huán kòu chāo. liù nián chūn, mǎ xù lǜ xiān bēi wǔ qiān qí dào gǔ chéng jī zhī, zhǎn shǒu shù bǎi jí. zhāng dān xìng yǒng ruì, ér shàn fǔ shì zú, jūn zhōng jiē wèi yòng mìng. suì shéng suǒ xiāng xuán, shàng tōng tiān shān, dà pò wū huán, xī zhǎn qí qú shuài, hái dé hàn mín, huò qí chù shēng cái wù. xià, mǎ xù fù miǎn, yǐ chéng mén xiào wèi wú wǔ dài wéi jiāng jūn.
秋,句龙吾斯等立句龙王车纽为单于。东引乌桓,西收羌戎及诸胡等数万人,攻破京兆虎牙营,杀上郡都尉及军司马,遂寇掠并、凉、幽、冀四州。乃徙西河治离石,上郡治夏阳,朔方治五原。冬,遣中郎将张耽将幽州乌桓诸郡营兵,击畔虏车纽等,战于马邑,斩首三千级,获生口及兵器、牛、羊甚众。车纽等将诸豪帅骨都侯乞降,而吾斯犹率其部曲与乌桓寇抄。六年春,马续率鲜卑五千骑到穀城击之,斩首数百级。张耽性勇锐,而善抚士卒,军中皆为用命。遂绳索相悬,上通天山,大破乌桓,悉斩其渠帅,还得汉民,获其畜生财物。夏,马续复免,以城门校尉吴武代为将军。
hàn ān yuán nián qiū, wú sī yǔ yù dī tái qí qiě qú bó dé děng fù lüè B228 bù.
汉安元年秋,吾斯与薁鞮台耆、且渠伯德等复掠B228部。
hū lán rě shī zhú jiù chán yú dōu lóu chǔ xiān zài jīng shī, hàn ān èr nián lì zhī. tiān zǐ lín xuān, dà hóng lú chí jié bài shòu xǐ shòu, yǐn shàng diàn. cì qīng gài jià sì gǔ chē ān chē fù mǎ qí yù jù dāo jiàn shí wù, gěi cǎi bù èr qiān pǐ. cì chán yú yān zhī yǐ xià jīn jǐn cuò zá jù, píng chē mǎ èr chéng. qiǎn xíng zhōng láng jiàng chí jié hù sòng chán yú guī nán tíng. zhào tài cháng dà hóng lú yǔ zhū guó shì zi yú guǎng yáng chéng mén wài zǔ huì, xiǎng cì zuò yuè, jué dǐ bǎi xì. shùn dì xìng hú táo gōng lín guān zhī. dōng, zhōng láng jiàng mǎ shí mù cì shā jù lóng wú sī, sòng shǒu luò yáng. jiàn kāng yuán nián, jìn jī yú dǎng, zhǎn shǒu qiān èr bǎi jí. wū huán qī shí wàn yú kǒu jiē yì shí jiàng, chē zhòng niú yáng, bù kě shèng shǔ.
呼兰若尸逐就单于兜楼储先在京师,汉安二年立之。天子临轩,大鸿胪持节拜授玺绶,引上殿。赐青盖驾驷、鼓车、安车、驸马骑、玉具刀剑、什物,给彩布二千匹。赐单于阏氏以下金锦错杂具,軿车马二乘。遣行中郎将持节护送单于归南庭。诏太常、大鸿胪与诸国侍子于广阳城门外祖会,飨赐作乐,角抵百戏。顺帝幸胡桃宫临观之。冬,中郎将马寔募刺杀句龙吾斯,送首洛阳。建康元年,进击余党,斩首千二百级。乌桓七十万余口皆诣寔降,车重、牛、羊,不可胜数。
chán yú dōu lóu chǔ lì wǔ nián hōng.
单于兜楼储立五年薨。
yī líng shī zhú jiù chán yú jū chē ér, jiàn hé yuán nián lì. zhì yǒng shòu yuán nián, xiōng nú zuǒ yù jiān tái qí qiě qú bó dé děng fù pàn, kòu chāo měi jì ān dìng, shǔ guó dū wèi zhāng huàn jī pò jiàng zhī. shì yǐ jù huàn chuán.
伊陵尸逐就单于居车兒,建和元年立。至永寿元年,匈奴左薁鞬台耆、且渠伯德等复畔,寇抄美稷、安定,属国都尉张奂击破降之。事已具《奂传》。
yán xī yuán nián, nán chán yú zhū bù bìng pàn, suì yǔ wū huán xiān bēi kòu yuán biān jiǔ jùn, yǐ zhāng huàn wèi běi zhōng láng jiàng tǎo zhī, chán yú zhū bù xī jiàng. huàn yǐ chán yú bù néng tǒng lǐ guó shì, nǎi jū zhī, shàng lì zuǒ gǔ lí wáng. huán dì zhào yuē:" chūn qiū dà jū zhèng, jū chē B6F9 yī xīn xiàng huà, hé zuì ér chù! qí qiǎn hái tíng."
延熹元年,南单于诸部并畔,遂与乌桓、鲜卑寇缘边九郡,以张奂为北中郎将讨之,单于诸部悉降。奂以单于不能统理国事,乃拘之,上立左谷蠡王。桓帝诏曰:“《春秋》大居正,居车B6F9一心向化,何罪而黜!其遣还庭。”
chán yú jū chē B6F9 lì èr shí wǔ nián hōng, zi mǒu lì.
单于居车B6F9立二十五年薨,子某立。
tú tè ruò shī zhú jiù chán yú mǒu, xī píng yuán nián lì. liù nián, chán yú yǔ zhōng láng jiàng zāng B857 chū yàn mén jī xiān bēi tán shí huái, dà bài ér hái. shì suì, chán yú hōng, zi hū zhēng lì.
屠特若尸逐就单于某,熹平元年立。六年,单于与中郎将臧B857出雁门击鲜卑檀石槐,大败而还。是岁,单于薨,子呼徵立。
chán yú hū zhēng, guāng hé yuán nián lì. èr nián, zhōng láng jiàng zhāng xiū yǔ chán yú bù xiāng néng, xiū shàn zhǎn zhī, gèng lì yòu xián wáng qiāng qú wèi chán yú. xiū yǐ bù xiān qǐng ér shàn zhū shā, jiàn chē zhēng yì tíng wèi dǐ zuì.
单于呼徵,光和元年立。二年,中郎将张脩与单于不相能,脩擅斩之,更立右贤王羌渠为单于。脩以不先请而擅诛杀,槛车征诣廷尉抵罪。
chán yú qiāng qú, guāng hé èr nián lì. zhōng píng sì nián, qián zhōng shān tài shǒu zhāng chún fǎn pàn, suì lǜ xiān bēi kòu biān jùn. líng dì zhào fā nán xiōng nú bīng, pèi yōu zhōu mù liú yú tǎo zhī. chán yú qiǎn zuǒ xián wáng jiāng qí yì yōu zhōu. guó rén kǒng chán yú fā bīng wú yǐ, wǔ nián, yòu bù B374 luò yǔ xiū zhe gè hú bái mǎ tóng děng shí yú wàn rén fǎn, gōng shā chán yú.
单于羌渠,光和二年立。中平四年,前中山太守张纯反畔,遂率鲜卑寇边郡。灵帝诏发南匈奴兵,配幽州牧刘虞讨之。单于遣左贤王将骑诣幽州。国人恐单于发兵无已,五年,右部B374落与休著各胡白马铜等十余万人反,攻杀单于。
chán yú qiāng qú lì shí nián, zi yòu xián wáng yú fú luó lì.
单于羌渠立十年,子右贤王於扶罗立。
chí zhì shī zhú hóu chán yú yú fú luó, zhōng píng wǔ nián lì. guó rén shā qí fù zhě suì pàn, gòng lì xū bǔ gǔ dōu hóu wèi chán yú, ér yú fú luó yì quē zì sòng. huì líng dì bēng, tiān xià dà luàn, chán yú jiāng shù qiān qí yǔ bái bō zéi hé bīng kòu hé nèi zhū jùn. shí mín jiē bǎo jù, chāo lüè wú lì, ér bīng suì cuò shāng. fù yù guī guó, guó rén bù shòu, nǎi zhǐ hé dōng. xū bǔ gǔ dōu hóu wèi chán yú yī nián ér sǐ, nán tíng suì xū qí wèi, yǐ lǎo wáng xíng guó shì.
持至尸逐侯单于於扶罗,中平五年立。国人杀其父者遂畔,共立须卜骨都侯为单于,而於扶罗诣阙自讼。会灵帝崩,天下大乱,单于将数千骑与白波贼合兵寇河内诸郡。时民皆保聚,抄掠无利,而兵遂挫伤。复欲归国,国人不受,乃止河东。须卜骨都侯为单于一年而死,南庭遂虚其位,以老王行国事。
chán yú yú fú luó lì qī nián sǐ, dì hū chú quán lì.
单于於扶罗立七年死,弟呼厨泉立。
chán yú hū chú quán, xīng píng èr nián lì. yǐ xiōng bèi zhú, bù dé guī guó, shù wèi xiān bēi suǒ chāo. jiàn ān yuán nián, xiàn dì zì cháng ān dōng guī, yòu xián wáng qù bēi yǔ bái bō zéi shuài hán xiān děng dài wèi tiān zǐ, jù jī lǐ C765 guō sì. jí chē jià hái luò yáng, yòu xǐ qiān xǔ, rán hòu guī guó. èr shí yī nián, chán yú lái zhāo, cáo cāo yīn liú yú yè, ér qiǎn qù bēi guī jiān qí guó yān.
单于呼厨泉,兴平二年立。以兄被逐,不得归国,数为鲜卑所抄。建安元年,献帝自长安东归,右贤王去卑与白波贼帅韩暹等待卫天子,拒击李C765、郭汜。及车驾还洛阳,又徙迁许,然后归国。二十一年,单于来朝,曹操因留于鄴,而遣去卑归监其国焉。
lùn yuē:" hàn chū zāo mò dú xiōng xiá, zhǒng zhòng qiáng chì. gāo zǔ wēi jiā sì hǎi, ér jiǒng píng chéng zhī wéi. tài zōng zhèng lín xíng cuò, bù xuě fèn rǔ zhī chǐ. dǎi xiào wǔ jí xìng biān lüè, yǒu zhì xiōng nú, hè rán mìng jiāng, róng qí xīng shǔ, hòu liè jiāo diān, huǒ tōng gān quán, ér yóu míng dí yáng chén, chū rù jī nèi, zhì yú qióng jié wǔ lì, dān yòng tiān cái, lì jì suì yǐ rǎng zhī. kòu suī pō zhé, ér hàn zhī pí hào lüè xiāng dāng yǐ. xuān dì zhí lǔ tíng fēn zhēng, hū hán xié lái chén, nǎi quán nà huái róu, yīn wèi biān wèi, bà guān jiǎo zhī jǐng, xī bīng mín zhī láo. lóng jià dì fú, míng zhōng chuán gǔ yú qīng wèi zhī shàng, nán miàn ér cháo chán yú, shuò yì wú fù pǐ mǎ zhī zōng, liù shí yú nián yǐ. hòu wáng mǎng líng cuàn, yóu dòng róng yí, xù yǐ gēng shǐ zhī luàn, fāng xià fú liè. zì shì xiōng nú dé zhì, láng xīn fù shēng, chéng jiàn qīn yì, hài liú bàng jìng. jí zhōng xīng zhī chū, gèng tōng jiù hǎo, bào mìng lián shǔ, jīn bì zài dào, ér chán yú jiāo jù yì héng, nèi bào zī shēn. shì zǔ yǐ yòng shì zhū huá, wèi huáng shā sāi zhī wài, rěn kuì sī nán, tú bào xiè ér yǐ. yīn tú yōu bìng zhī mín, zēng biān tún zhī zú. jí guān dōng shāo dìng, lǒng shǔ yǐ qīng, qí měng fū gǎn jiāng, mò bù dùn zú rǎng shǒu, zhēng yán wèi huò zhī shì. dì fāng yàn bīng, xián xiū wén zhèng, wèi zhī xǔ yě. qí hòu xiōng nú zhēng lì, rì zhú lái bēn, yuàn xiū hū hán zhī hǎo, yǐ yù běi dí zhī zhōng, fèng fān chēng chén, yǒng wèi wài gǎn. tiān zǐ zǒng lǎn qún cè, hé ér nà yān. nǎi zhào yǒu sī, kāi běi bǐ, zé féi měi zhī dì, liàng shuǐ cǎo yǐ chù zhī. chí zhōng láng zhī shǐ, jǐn fǎ dù yǐ lín zhī. zhì yī shang, bèi wén wù, jiā xǐ fú zhī shòu, zhèng chán yú zhī míng. yú shì xiōng nú fēn pò, shǐ yǒu nán běi èr tíng yān. chóu xìn jì shēn, hù tóng biàn xì, kòng xián kàng gē, chān wàng fēng chén, yún tún niǎo sàn, gèng xiāng chí tū, zhì yú xiàn kuì chuāng shāng zhě, mí suì huò níng, ér hàn zhī sāi dì yàn rán yǐ. hòu yì pō wéi chū shī, bìng bīng qióng tǎo, mìng dòu xiàn gěng kuí zhī tú, qián hòu bìng jìn, jiē yòng guǒ jué, shè jī shù, yì dào tóng huì, jiū yǎn qí kū xué, niè běi zhuī bēn sān qiān yú lǐ, suì pò lóng cí, fén jì mù, kēng shí jiǎo, gù yān zhī, míng gōng fēng shí, chàng hū ér hái. chán yú zhèn shè, bǐng qì méng zhān, dùn zǒu yú wū sūn zhī dì, ér mò běi kōng yǐ. ruò yīn qí shí shì, jí qí xū kuàng, hái nán lǔ yú yīn shān, guī xī hé gàn nèi dì, shàng shēn guāng wǔ quán yí zhī lüè, xià fáng róng jié luàn huá zhī biàn, shǐ gěng guó zhī suàn bù miù yú dāng shì, yuán ān zhī yì jiàn cóng yú hòu wáng, píng yì zhèng zhí, ruò cǐ qí hóng yě. ér dòu xiàn jīn sān jié zhī xiào, hū jīng shì zhī guī, láng lì bù duān, zhuān xíng wēi huì. suì fù gèng lì běi lǔ, fǎn qí gù tíng, bìng ēn liǎng hù, yǐ sī jǐ fú, qì miè tiān gōng, zuò shù dà gěng. yǒng yán qián zài, hé hèn fèn zhī shēn hū! zì hòu jīng lún shī fāng, pàn fú bù yī, qí wèi B05A dú, hú kě dān yán! jiàng jí hòu shì, wán wèi cháng sú, zhōng yú tūn shì shén xiāng, qiū xū dì zhái. wū hū! qiān lǐ zhī chà, xìng zì háo duān, shī dé zhī yuán, bǎi shì bù mó yǐ.
论曰:“汉初遭冒顿凶黠,种众强炽。高祖威加四海,而窘平城之围。太宗政邻刑措,不雪愤辱之耻。逮孝武亟兴边略,有志匈奴,赫然命将,戎旗星属,候列郊甸,火通甘泉,而犹鸣镝扬尘,出入畿内,至于穷竭武力,单用天财,历纪岁以攘之。寇虽颇折,而汉之疲耗略相当矣。宣帝值虏庭分争,呼韩邪来臣,乃权纳怀柔,因为边卫,罢关徼之儆,息兵民之劳。龙驾帝服,鸣钟传鼓于清渭之上,南面而朝单于,朔、易无复匹马之踪,六十余年矣。后王莽陵篡,犹动戎夷,续以更始之乱,方夏幅裂。自是匈奴得志,狼心复生,乘间侵佚,害流傍境。及中兴之初,更通旧好,报命连属,金币载道,而单于骄踞益横,内暴滋深。世祖以用事诸华,未遑沙塞之外,忍愧思难,徒报谢而已。因徒幽、并之民,增边屯之卒。及关东稍定,陇、蜀已清,其猛夫扞将,莫不顿足攘手,争言卫、霍之事。帝方厌兵,闲修文政,未之许也。其后匈奴争立,日逐来奔,愿修呼韩之好,以御北狄之中,奉籓称臣,永为外扞。天子总揽群策,和而纳焉。乃诏有司,开北鄙,择肥美之地,量水草以处之。驰中郎之使,尽法度以临之。制衣裳,备文物,加玺绂之绶,正单于之名。于是匈奴分破,始有南北二庭焉。仇衅既深,互同便隙,控弦抗戈,觇望风尘,云屯鸟散,更相驰突,至于陷溃创伤者,靡岁或宁,而汉之塞地晏然矣。后亦颇为出师,并兵穷讨,命窦宪、耿夔之徒,前后并进,皆用果谲,设奇数,异道同会,究掩其窟穴,蹑北追奔三千余里,遂破龙祠,焚罽幕,坑十角,梏阏氏,铭功封石,倡呼而还。单于震慑,屏气蒙氈,遁走于乌孙之地,而漠北空矣。若因其时势,及其虚旷,还南虏于阴山,归西河干内地,上申光武权宜之略,下防戎羯乱华之变,使耿国之算不谬于当世,袁安之议见从于后王,平易正直,若此其弘也。而窦宪矜三捷之效,忽经世之规,狼戾不端,专行威惠。遂复更立北虏,反其故庭,并恩两护,以私己福,弃蔑天公,坐树大鲠。永言前载,何恨愤之深乎!自后经纶失方,畔服不一,其为B05A毒,胡可单言!降及后世,玩为常俗,终于吞噬神乡,丘墟帝宅。呜呼!千里之差,兴自毫端,失得之源,百世不磨矣。
zàn yuē: xiōng nú jì fēn, yǔ shū xī wén. yě xīn nán huǐ, zhōng yì fēn yún.
赞曰:匈奴既分,羽书稀闻。野心难悔,终亦纷纭。