zhuō mào zì zi kāng, nán yáng wǎn rén yě. fù zǔ jiē zhì jùn shǒu. mào, yuán dì shí xué yú cháng ān, shì bó shì jiāng shēng, xí shī lǐ jí lì suàn. jiū jí shī fǎ, chēng wéi tōng rú. xìng kuān rén gōng ài. xiāng dǎng gù jiù, suī xíng néng yǔ mào bù tóng, ér jiē ài mù xīn xīn yān.
卓茂字子康,南阳宛人也。父祖皆至郡守。茂,元帝时学于长安,事博士江生,习《诗》、《礼》及历算。究极师法,称为通儒。性宽仁恭爱。乡党故旧,虽行能与茂不同,而皆爱慕欣欣焉。
chū pì chéng xiàng fǔ shǐ, shì kǒng guāng, guāng chēng wéi zhǎng zhě. shí cháng chū xíng, yǒu rén rèn qí mǎ. mào wèn yuē:" zi wáng mǎ jǐ hé shí?" duì yuē:" yuè yú rì yǐ." mào yǒu mǎ shù nián, xīn zhī qí miù, hēi jiě yǔ zhī, wǎn chē ér qù, gù yuē:" ruò fēi gōng mǎ, xìng zhì chéng xiàng fǔ guī wǒ." tā rì, mǎ zhǔ bié dé wáng zhě, nǎi zhū fǔ sòng mǎ, kòu tóu xiè zhī. mào xìng bù hǎo zhēng rú cǐ.
初辟丞相府史,事孔光,光称为长者。时尝出行,有人认其马。茂问曰:“子亡马几何时?”对曰:“月余日矣。”茂有马数年,心知其谬,嘿解与之,挽车而去,顾曰:“若非公马,幸至丞相府归我。”他日,马主别得亡者,乃诸府送马,叩头谢之。茂性不好争如此。
hòu yǐ rú shù jǔ wèi shì láng, jǐ shì huáng mén, qiān mì lìng. láo xīn zhūn zhūn, shì rén rú zi, jǔ shàn ér jiào, kǒu wú è yán, lì rén qīn ài ér bù rěn qī zhī. rén cháng yǒu yán bù xiǎng zhǎng shòu qí mǐ ròu yí zhě, mào pì zuǒ yòu wèn zhī yuē:" tíng cháng wèi cóng rǔ qiú hū? wèi rǔ yǒu shì zhǔ zhī ér shòu hū? jiāng píng jū zì yǐ ēn yì yí zhī hū?" rén yuē:" wǎng yí zhī ěr." mào yuē:" yí zhī ér shòu, hé gù yán xié?" rén yuē:" qiè wén xián míng zhī jūn, shǐ rén bù wèi lì, lì bù qǔ rén. jīn wǒ wèi lì, shì yǐ yí zhī, lì jì zú shòu, gù lái yán ěr." mào yuē:" rǔ wèi bì rén yǐ. fán rén suǒ yǐ guì yú qín shòu zhě, yǐ yǒu rén ài, zhī xiāng jìng shì yě. jīn lín lǐ cháng lǎo shàng zhì kuì yí, cǐ nǎi rén dào suǒ yǐ xiāng qīn, kuàng lì yǔ mín hū? lì gù bù dàng chéng wēi lì qiáng qǐng qiú ěr. fán rén zhī shēng, qún jū zá chǔ, gù yǒu jīng jì lǐ yì yǐ xiāng jiāo jiē. rǔ zhuó bù yù xiū zhī, níng néng gāo fēi yuǎn zǒu, bù zài rén jiān xié? tíng cháng sù shàn lì, suì shí yí zhī, lǐ yě." rén yuē:" gǒu rú cǐ, lǜ hé gù jìn zhī?" mào xiào yuē:" lǜ shè dà fǎ, lǐ shùn rén qíng. jīn wǒ yǐ lǐ jiào rǔ, rǔ bì wú yuàn è yǐ lǜ zhì rǔ, hé suǒ cuò qí shǒu zú hū? yī mén zhī nèi, xiǎo zhě kě lùn, dà zhě kě shā yě. qiě guī niàn zhī!" yú shì rén nà qí xùn, lì huái qí ēn. chū, mào dào xiàn, yǒu suǒ fèi zhì, lì rén xiào zhī, lín chéng wén zhě jiē chī qí bù néng. hé nán jùn wèi zhì shǒu lìng, mào bù néng xián, lǐ shì zì ruò. shù nián, jiào huà dà xíng, dào bù shí yí. píng dì shí, tiān xià dà huáng, hé nán èr shí yú xiàn jiē bèi qí zāi, dú bù rù mì xiàn jiè. dū yóu yán zhī, tài shǒu bù xìn, zì chū àn xíng, jiàn nǎi fú yān.
后以儒术举为侍郎,给事黄门,迁密令。劳心谆谆,视人如子,举善而教,口无恶言,吏人亲爱而不忍欺之。人尝有言部享长受其米肉遗者,茂辟左右问之曰:“亭长为从汝求乎?为汝有事嘱之而受乎?将平居自以恩意遗之乎?”人曰:“往遗之耳。”茂曰:“遗之而受,何故言邪?”人曰:“窃闻贤明之君,使人不畏吏,吏不取人。今我畏吏,是以遗之,吏既卒受,故来言耳。”茂曰:“汝为敝人矣。凡人所以贵于禽兽者,以有仁爱,知相敬事也。今邻里长老尚致馈遗,此乃人道所以相亲,况吏与民乎?吏顾不当乘威力强请求耳。凡人之生,群居杂处,故有经纪礼义以相交接。汝浊不欲修之,宁能高飞远走,不在人间邪?亭长素善吏,岁时遗之,礼也。“人曰:“苟如此,律何故禁之?”茂笑曰:“律设大法,礼顺人情。今我以礼教汝,汝必无怨恶;以律治汝,何所措其手足乎?一门之内,小者可论,大者可杀也。且归念之!”于是人纳其训,吏怀其恩。初,茂到县,有所废置,吏人笑之,邻城闻者皆蚩其不能。河南郡为置守令,茂不能嫌,理事自若。数年,教化大行,道不拾遗。平帝时,天下大蝗,河南二十余县皆被其灾,独不入密县界。督邮言之,太守不信,自出案行,见乃服焉。
shì shí, wáng mǎng bǐng zhèng, zhì dà sī nóng liù bù chéng, quàn kè nóng sāng. qiān mào wèi jīng bù chéng, mì rén lǎo shào jiē tì qì suí sòng. jí mǎng jū shè, yǐ bìng miǎn guī jùn, cháng wèi mén xià yuàn jì jiǔ, bù kěn zuò zhí lì.
是时,王莽秉政,置大司农六部丞,劝课农桑。迁茂为京部丞,密人老少皆涕泣随送。及莽居摄,以病免归郡,常为门下掾祭酒,不肯作职吏。
gēng shǐ lì, yǐ mào wèi shì zhōng jì jiǔ, cóng zhì cháng ān, zhī gēng shǐ zhèng luàn, yǐ nián lǎo qǐ hái gǔ guī.
更始立,以茂为侍中祭酒,从至长安,知更始政乱,以年老乞骸骨归。
shí, guāng wǔ chū jí wèi, xiān fǎng qiú mào, mào yì hé yáng yè jiàn. nǎi xià zhào yuē" qián mì lìng zhuō mào, shù shēn zì xiū, zhí jié chún gù, chéng néng wéi rén suǒ bù néng wéi. fū míng guān tiān xià, dāng shòu tiān xià zhòng shǎng, gù wǔ wáng zhū zhòu, fēng bǐ gàn zhī mù, biǎo shāng róng zhī lǘ. jīn yǐ mào wèi tài fù, fēng bāo dé hóu, shí yì èr qiān hù, cì jǐ zhàng chē mǎ, yī yī xí, xù wǔ bǎi jīn." fù yǐ mào zhǎng zǐ róng wèi tài zhōng dài fū, cì zǐ chóng wèi zhōng láng, jǐ shì huáng mén. jiàn wǔ sì nián, hōng, cì guān guǒ zhǒng dì, chē jià sù fú qīn lín sòng zàng.
时,光武初即位,先访求茂,茂诣河阳谒见。乃下诏曰“前密令卓茂,束身自修,执节淳固,诚能为人所不能为。夫名冠天下,当受天下重赏,故武王诛纣,封比干之墓,表商容之闾。今以茂为太傅,封褒德侯,食邑二千户,赐几杖、车马,衣一袭,絮五百斤。“复以茂长子戎为太中大夫,次子崇为中郎,给事黄门。建武四年,薨,赐棺椁冢地,车驾素服亲临送葬。
zi chóng sì, xǐ fēng fàn xiāng hòu, guān zhì dà sī nóng. chóng zú, zi shēn sì. shēn zú, zǐ sì., zi lóng sì. yǒng yuán shí wǔ nián, lóng zú, wú zi, guó chú.
子崇嗣,徙封汎乡侯,官至大司农。崇卒,子棽嗣。棽卒,子嗣。,子隆嗣。永元十五年,隆卒,无子,国除。
chū, mào yǔ tóng xiàn kǒng xiū chén liú cài xūn ān zhòng liú xuān chǔ guó gōng shèng shàng dǎng bào xuān liù rén tóng zhì, bù shì wáng mǎng shí, bìng míng zhòng dāng shí. xiū zì zi quán, āi dì chū, shǒu xīn dū lìng. hòu wáng mǎng bǐng quán, xiū qù guān guī jiā. jí mǎng cuàn wèi, qiǎn shǐ jī xuán xūn shù bó, qǐng wèi guó shī, suì ōu xuè tuō bìng, dù mén zì jué. guāng wǔ jí wèi, qiú xiū xūn zǐ sūn, cì gǔ yǐ jīng xiǎn zhī. liú xuān zì zi gāo, ān zhòng hóu chóng zhī cóng dì, zhī wáng mǎng dāng cuàn, nǎi biàn míng xìng, bào jīng shū yǐn bì lín sǒu. jiàn wǔ chū nǎi chū, guāng wǔ yǐ xuān xí fēng ān zhòng hóu. zhuó gōng shèng zǐ cì wèi shàng gǔ tài shǒu. shèng bào xuān shì zài qián shū. xūn shì zài xuán sūn yōng chuán.
初,茂与同县孔休、陈留蔡勋、安众刘宣、楚国龚胜、上党鲍宣六人同志,不仕王莽时,并名重当时。休字子泉,哀帝初,守新都令。后王莽秉权,休去官归家。及莽篡位,遣使赍玄纁、束帛,请为国师,遂欧血托病,杜门自绝。光武即位,求休、勋子孙,赐谷以旌显之。刘宣字子高,安众侯崇之从弟,知王莽当篡,乃变名姓,抱经书隐避林薮。建武初乃出,光武以宣袭封安众侯。擢龚胜子赐为上谷太守。胜、鲍宣事在《前书》。勋事在玄孙邕传。
lùn yuē: jiàn wǔ zhī chū, xióng háo fāng rǎo, xiāo hū zhě lián xiǎng, yīng chéng zhě xiāng wàng, sī gù kǒng zǒng bù xiá gěi zhī rì. zhuō mào duàn duàn xiǎo zǎi, wú tā yōng néng, shí yǐ qī shí yú yǐ, ér shǒu jiā pìn mìng, yōu cí zhòng lǐ, qí yǔ zhōu yàn zhī jūn biǎo lǘ lì guǎn hé yì zāi? yú shì yùn fèn guī dào zhī bīn, yuè guān zǔ, juān zōng zú, yǐ pái jīn mén zhě zhòng yǐ. fū hòu xìng kuān zhōng jìn yú rén, fàn ér bù jiào lín yú shù, lǜ sī dào yě, yuàn huǐ hé qí zhì hū!
论曰:建武之初,雄豪方扰,虓呼者连响,婴城者相望,斯固倥偬不暇给之日。卓茂断断小宰,无它庸能,时已七十余矣,而首加聘命,优辞重礼,其与周、燕之君表闾立馆何异哉?于是蕴愤归道之宾,越关阻,捐宗族,以排金门者众矣。夫厚性宽中近于仁,犯而不校邻于恕,率斯道也,怨悔曷其至乎!
lǔ gōng zì zhòng kāng, fú fēng píng líng rén yě. qí xiān chū yú lǔ qǐng gōng, wèi chǔ suǒ miè, qiān yú xià yì, yīn shì yān. shì lì èr qiān dàn, āi píng jiān, zì lǔ ér xǐ. zǔ fù kuāng, wáng mǎng shí, wèi xī hé, yǒu quán shù, hào yuē" zhì náng". fù mǒu. jiàn wǔ chū, wèi wǔ líng tài shǒu, zú guān. shí gōng nián shí èr, dì pī qī suì, zhòu yè hào yǒng bù jué shēng, jùn zhōng fù zèng wú suǒ shòu, nǎi guī fú sāng, lǐ guò chéng rén, xiāng lǐ qí zhī. shí wǔ, yǔ mǔ jí pī jù jū tài xué, xí lǔ shī, bì hù jiǎng sòng, jué rén jiān shì, xiōng dì jù wèi zhū rú suǒ chēng, xué shì zhēng guī zhī.
鲁恭字仲康,扶风平陵人也。其先出于鲁顷公,为楚所灭,迁于下邑,因氏焉。世吏二千石,哀、平间,自鲁而徙。祖父匡,王莽时,为羲和,有权数,号曰“智囊”。父某。建武初,为武陵太守,卒官。时恭年十二,弟丕七岁,昼夜号踊不绝声,郡中赙赠无所受,乃归服丧,礼过成人,乡里奇之。十五,与母及丕俱居太学,习《鲁诗》,闭户讲诵,绝人间事,兄弟俱为诸儒所称,学士争归之。
tài wèi zhào xī mù qí zhì, měi suì shí qiǎn zi wèn yǐ jiǔ liáng, jiē cí bù shòu. gōng lián pī xiǎo, yù xiān jiù qí míng, tuō jí bù shì. jùn shù yǐ lǐ qǐng, xiè bù kěn yīng, mǔ qiáng qiǎn zhī, gōng bù dé yǐ ér xī, yīn liú xīn fēng jiào shòu. jiàn chū chū, pī jǔ fāng zhèng, gōng shǐ wèi jùn lì. tài fù zhào xī wén ér pì zhī. sù zōng jí zhū rú yú bái hǔ guān, gōng tè yǐ jīng míng dé zhào, yǔ qí yì.
太尉赵憙慕其志,每岁时遣子问以酒粮,皆辞不受。恭怜丕小,欲先就其名,托疾不仕。郡数以礼请,谢不肯应,母强遣之,恭不得已而西,因留新丰教授。建初初,丕举方正,恭始为郡吏。太傅赵憙闻而辟之。肃宗集诸儒于白虎观,恭特以经明得召,与其议。
xī fù jǔ gōng zhí yán, tè zhào gōng chē, bài zhōng mù lìng. gōng zhuān yǐ dé huà wéi lǐ, bù rèn xíng fá, sòng rén xǔ bó děng zhēng tián, lèi shǒu lìng bù néng jué, gōng wèi píng lǐ qū zhí, jiē tuì ér zì zé, chuò gēng xiāng ràng. tíng cháng cóng rén jiè niú ér bù kěn hái zhī, niú zhǔ sòng yú gōng. gōng zhào tíng cháng, chì lìng guī niú zhě zài sān, yóu bù cóng. gōng tàn yuē:" shì jiào huà bù xíng yě." yù jiě yìn shòu qù. yuàn shǐ tì qì gòng liú zhī, tíng cháng nǎi cán huǐ, hái niú, yì yù shòu zuì, xuē shì bù wèn. yú shì lì rén xìn fú. jiàn chū qī nián, jùn guó míng shāng jià, quǎn yá yuán jiè, bù rù zhōng mù. hé nán yǐn yuán ān wén zhī, yí qí bù shí, shǐ rén shù yuàn féi qīn wǎng lián zhī. gōng suí háng qiān mò, jù zuò sāng xià, yǒu zhì guò, zhǐ qí bàng. bàng yǒu tóng ér, qīn yuē:" ér hé bù bǔ zhī?" ér yán:" zhì fāng jiāng chú." qīn qú rán ér qǐ, yǔ gōng jué yuē:" suǒ yǐ lái zhě, yù chá jūn zhī zhèng jī ěr. jīn chóng bù fàn jìng, cǐ yī yì yě huà jí niǎo shòu, cǐ èr yì yě shù zǐ yǒu rén xīn, cǐ sān yì yě. jiǔ liú, tú rǎo xián zhě ěr." hái fǔ, jù yǐ zhuàng bái ān. shì suì, jiā hé shēng gōng biàn zuò tíng zhōng, ān yīn shàng shū yán zhuàng, dì yì zhī. huì zhào bǎi guān jǔ xián liáng fāng zhèng, gōng jiàn zhōng mù míng shì wáng fāng, dì jí zhēng fāng yì gōng chē, lǐ zhī yǔ gōng qīng suǒ jǔ tóng, fāng zhì wèi shì zhōng. gōng zài shì sān nián, zhōu jǔ yóu yì, huì zāo mǔ sāng qù guān, lì rén sī zhī.
憙复举恭直言,特诏公车,拜中牟令。恭专以德化为理,不任刑罚,讼人许伯等争田,累守令不能决,恭为平理曲直,皆退而自责,辍耕相让。亭长从人借牛而不肯还之,牛主讼于恭。恭召亭长,敕令归牛者再三,犹不从。恭叹曰:“是教化不行也。”欲解印绶去。掾史涕泣共留之,亭长乃惭悔,还牛,诣狱受罪,薛贳不问。于是吏人信服。建初七年,郡国螟伤稼,犬牙缘界,不入中牟。河南尹袁安闻之,疑其不实,使仁恕掾肥亲往廉之。恭随行阡陌,俱坐桑下,有雉过,止其傍。傍有童儿,亲曰:“儿何不捕之?”儿言:“雉方将雏。”亲瞿然而起,与恭诀曰:“所以来者,欲察君之政迹耳。今虫不犯境,此一异也;化及鸟兽,此二异也;竖子有仁心,此三异也。久留,徒扰贤者耳。”还府,具以状白安。是岁,嘉禾生恭便坐廷中,安因上书言状,帝异之。会诏百官举贤良方正,恭荐中牟名士王方,帝即征方诣公车,礼之与公卿所举同,方致位侍中。恭在事三年,州举尤异,会遭母丧去官,吏人思之。
hòu bài shì yù shǐ. hé dì chū lì, yì qiǎn chē qí jiāng jūn dòu xiàn yǔ zhēng xī jiāng jūn gěng bǐng jī xiōng nú, gōng shàng shū jiàn yuē:
后拜侍御史。和帝初立,议遣车骑将军窦宪与征西将军耿秉击匈奴,恭上疏谏曰:
bì xià qīn láo shèng sī, rì hào bù shí, yōu zài jūn yì, chéng yù yǐ ān dìng běi chuí, wéi rén chú huàn, dìng wàn shì zhī jì yě. chén fú dú sī zhī, wèi jiàn qí biàn. shè jì zhī jì, wàn rén zhī mìng, zài yú yī jǔ. shù nián yǐ lái, qiū jià bù shú, rén shí bù zú, cāng kù kōng xū, guó wú chù jī. huì xīn zāo dà yōu, rén huái kǒng jù. bì xià gōng dà shèng zhī dé, lǚ zhì xiào zhī xíng, jǐn liàng yīn sān nián, tīng yú zhǒng zǎi. bǎi xìng quē rán, sān shí bù wén jǐng bì zhī yīn, mò bù huái sī huáng huáng, ruò yǒu qiú ér bù dé. jīn nǎi yǐ shèng chūn zhī yuè, xīng fā jūn yì, rǎo dòng tiān xià, yǐ shì róng yí, chéng fēi suǒ yǐ chuí ēn zhōng guó, gǎi yuán zhèng shí, yóu nèi jí wài yě.
陛下亲劳圣思,日昊不食,忧在军役,诚欲以安定北垂,为人除患,定万世之计也。臣伏独思之,未见其便。社稷之计,万人之命,在于一举。数年以来,秋稼不熟,人食不足,仓库空虚,国无畜积。会新遭大忧,人怀恐惧。陛下躬大圣之德,履至孝之行,尽谅阴三年,听于冢宰。百姓阙然,三时不闻警跸之音,莫不怀思皇皇,若有求而不得。今乃以盛春之月,兴发军役,扰动天下,以事戎夷,诚非所以垂恩中国,改元正时,由内及外也。
wàn mín zhě, tiān zhī suǒ shēng. tiān ài qí suǒ shēng, yóu fù mǔ ài qí zi. yī wù yǒu bù dé qí suǒ zhě, zé tiān qì wèi zhī jié cuò, kuàng yú rén hū? gù ài rén zhě bì yǒu tiān bào. xī tài wáng zhòng rén mìng ér qù bīn, gù huò shàng tiān zhī yòu. fū róng dí zhě, sì fāng zhī yì qì yě. dūn yí jù sì, yǔ niǎo shòu wú bié. ruò zá jū zhōng guó, zé cuò luàn tiān qì, wū rǔ shàn rén, shì yǐ shèng wáng zhī zhì, jī mí bù jué ér yǐ.
万民者,天之所生。天爱其所生,犹父母爱其子。一物有不得其所者,则天气为之桀错,况于人乎?故爱人者必有天报。昔太王重人命而去邠,故获上天之祐。夫戎狄者,四方之异气也。蹲夷踞肆,与鸟兽无别。若杂居中国,则错乱天气,污辱善人,是以圣王之制,羁縻不绝而已。
jīn biān jìng wú shì, yí dāng xiū rén xíng yì, shàng yú wú wéi, lìng jiā jǐ rén zú, ān yè lè chǎn. fū rén dào yì yú xià, zé yīn yáng hé yú shàng, xiáng fēng shí yǔ, fù bèi yuǎn fāng, yí dí chóng yì ér zhì yǐ. yì yuē:" yǒu yùn yíng fǒu, zhōng lái yǒu tā jí." yán gān yǔ mǎn wǒ zhī fǒu, chéng lái yǒu wǒ ér jí yǐ. fū yǐ dé shèng rén zhě chāng, yǐ lì shèng rén zhě wáng. jīn xiōng nú wèi xiān bēi suǒ shā, yuǎn zāng yú shǐ hóu hé xī, qù sāi shù qiān lǐ, ér yù chéng qí xū hào, lì qí wēi ruò, shì fēi yì zhī suǒ chū yě. qián tài pú jì róng yuǎn chū sài wài, zú bú jiàn yī hú ér bīng yǐ kùn yǐ. zì shān zhī nán, bù jué rú yán, dū hù xiàn méi, shì zú sǐ zhě rú jī, qì jīn bèi qí gū dú. gū guǎ āi sī zhī xīn wèi mǐ, rén zhě niàn zhī, yǐ wéi lèi xī, nài hé fù yù xí qí jī, bù gù huàn nàn hū? jīn shǐ zhēng fā, ér dà sī nóng diào dù bù zú, shǐ zhě zài dào, fēn bù dū qù, shàng xià xiāng pò, mín jiān zhī jí yì yǐ shèn yǐ. sān fǔ bìng liáng shǎo yǔ, mài gēn kū jiāo, niú sǐ rì shén, cǐ qí bù hé tiān xīn zhī xiào yě. qún liáo bǎi xìng, xián yuē bù kě, bì xià dú nài hé yǐ yī rén zhī jì, qì wàn rén zhī mìng, bù xù qí yán hū? shàng guān tiān xīn, xià chá rén zhì, zú yǐ zhī shì zhī dé shī. chén kǒng zhōng guó bù wéi zhōng guó, qǐ tú xiōng nú ér yǐ zāi! wéi bì xià liú shèng ēn, xiū bà shì zú, yǐ shùn tiān xīn.
今边境无事,宜当修仁行义,尚于无为,令家给人足,安业乐产。夫人道乂于下,则阴阳和于上,祥风时雨,覆被远方,夷狄重译而至矣。《易》曰:“有孕盈缶,终来有它吉。”言甘雨满我之缶,诚来有我而吉已。夫以德胜人者昌,以力胜人者亡。今匈奴为鲜卑所杀,远臧于史侯河西,去塞数千里,而欲乘其虚耗,利其微弱,是非义之所出也。前太仆祭肜远出塞外,卒不见一胡而兵已困矣。自山之难,不绝如綖,都护陷没,士卒死者如积,迄今被其辜毒。孤寡哀思之心未弭,仁者念之,以为累息,奈何复欲袭其迹,不顾患难乎?今始征发,而大司农调度不足,使者在道,分部督趣,上下相迫,民间之急亦已甚矣。三辅、并、凉少雨,麦根枯焦,牛死日甚,此其不合天心之效也。群僚百姓,咸曰不可,陛下独奈何以一人之计,弃万人之命,不恤其言乎?上观天心,下察人志,足以知事之得失。臣恐中国不为中国,岂徒匈奴而已哉!惟陛下留圣恩,休罢士卒,以顺天心。
shū zòu, bù cóng. měi zhèng shì yǒu yì yú rén, gōng zhé yán qí biàn, wú suǒ yǐn huì.
书奏,不从。每政事有益于人,恭辄言其便,无所隐讳。
qí hòu bài wèi lǔ shī bó shì, yóu shì jiā fǎ xué zhě rì shèng. qiān shì zhōng, shù zhào yàn jiàn, wèn yǐ dé shī, shǎng cì ēn lǐ chǒng yì yān. qiān lè ān xiāng. shì shí, dōng zhōu duō dào zéi, qún bèi gōng jié, zhū jùn huàn zhī. gōng dào, zhòng gòu shǎng, kāi ēn xìn, qí qú shuài zhāng hàn děng lǜ zhī dǎng jiàng, gōng shàng yǐ hàn bǔ bó chāng wèi, qí yú suì zì xiāng bǔ jī, jǐn pò píng zhī, zhōu jùn yǐ ān.
其后拜为《鲁诗》博士,由是家法学者日盛。迁侍中,数召宴见,问以得失,赏赐恩礼宠异焉。迁乐安相。是时,东州多盗贼,群辈攻劫,诸郡患之。恭到,重购赏,开恩信,其渠帅张汉等率支党降,恭上以汉补博昌尉,其余遂自相捕击,尽破平之,州郡以安。
yǒng yuán jiǔ nián, zhēng bài yì láng. bā yuè, yǐn zhòu, zhāi huì zhāng tái, zhào shǐ xiǎo huáng mén tè yǐn gōng qián. qí yè bài shì zhōng, chì shǐ péi chéng, láo wèn shén wò. dōng, qiān guāng lù xūn, xuǎn jǔ qīng píng, jīng shī guì qī mò néng wǎng qí zhèng. shí sān nián, dài lǚ gài wèi sī tú. shí wǔ nián, cóng xún shòu nán yáng, chú zǐ fǔ wèi láng zhōng, cì fù mǎ cóng jià. shí dì pī yì wèi shì zhōng. xiōng dì fù zǐ bìng liè cháo tíng. hòu zuò shì cè miǎn. shāng dì jí wèi, yǐ gōng wèi cháng lè wèi wèi. yǒng chū yuán nián, fù dài liáng wěi wèi sī tú.
永元九年,征拜议郎。八月,饮酎,斋会章台,诏使小黄门特引恭前。其夜拜侍中,敕使陪乘,劳问甚渥。冬,迁光禄勋,选举清平,京师贵戚莫能枉其正。十三年,代吕盖为司徒。十五年,从巡狩南阳,除子抚为郎中,赐驸马从驾。时弟丕亦为侍中。兄弟父子并列朝廷。后坐事策免。殇帝即位,以恭为长乐卫尉。永初元年,复代梁鲔为司徒。
chū, hé dì mò, xià lìng mài qiū dé àn yàn báo xíng, ér zhōu jùn hǎo yǐ kē chá wéi zhèng, yīn cǐ suì shèng xià duàn yù. gōng shàng shū jiàn yuē:
初,和帝末,下令麦秋得案验薄刑,而州郡好以苛察为政,因此遂盛夏断狱。恭上疏谏曰:
chén fú jiàn zhào shū, jìng ruò tiān shí, yōu niàn wàn mín, wèi chóng hé qì, zuì fēi shū sǐ, qiě wù àn yàn. jìn róu liáng, tuì tān cán, fèng shí lìng. suǒ yǐ zhù rén dé, shùn hào tiān, zhì hé qì, lì lí mín zhě yě.
臣伏见诏书,敬若天时,忧念万民,为崇和气,罪非殊死,且勿案验。进柔良,退贪残,奉时令。所以助仁德,顺昊天,致和气,利黎民者也。
jiù zhì zhì lì qiū nǎi xíng báo xíng, zì yǒng yuán shí wǔ nián yǐ lái, gǎi yòng mèng xià, ér cì shǐ tài shǒu bù shēn wéi yōu mín xī shì zhī yuán, jìn liáng tuì cán zhī huà, yīn yǐ shèng xià zhēng zhào nóng rén, jū duì kǎo yàn, lián zhì wú yǐ. sī lì diǎn sī jīng shī, sì fāng shì zé, ér jìn yú chūn yuè fèn xíng zhū bù, tuō yán láo lái pín rén, ér wú yǐn cè zhī shí, fán rǎo jùn xiàn, lián kǎo fēi jí, dài bǔ yī rén, zuì yán shí shù, shàng nì shí qì, xià shāng nóng yè. àn yì qì yuè gòu yòng shì. jīng yuē:" hòu yǐ shī lìng gào sì fāng." yán jūn yǐ xià zhì zhī rì, shī mìng lìng zhǐ sì fāng xíng zhě, suǒ yǐ zhù wēi yīn yě. xíng zhě shàng zhǐ zhī, kuàng yú dǎi zhào kǎo lüè, duó qí shí zāi!
旧制至立秋乃行薄刑,自永元十五年以来,改用孟夏,而刺史、太守不深惟忧民息事之原,进良退残之化,因以盛夏征召农人,拘对考验,连滞无已。司隶典司京师,四方是则,而近于春月分行诸部,托言劳来贫人,而无隐恻之实,烦扰郡县,廉考非急,逮捕一人,罪延十数,上逆时气,下伤农业。案《易》气月《姤》用事。经曰:“后以施令诰四方。”言君以夏至之日,施命令止四方行者,所以助微阴也。行者尚止之,况于逮召考掠,夺其时哉!
bǐ nián shuǐ hàn shāng jià, rén jī liú rǒng. jīn shǐ xià, bǎi gǔ quán yú, yáng qì tāi yǎng zhī shí. zì sān yuè yǐ lái, yīn hán bù nuǎn, wù dāng huà biàn ér bù bèi hé qì. yuè lìng:" mèng xià duàn báo xíng, chū qīng xì. xíng qiū lìng zé kǔ yǔ shù lái, wǔ gǔ bù shú." yòu yuē:" zhòng xià tǐng zhòng qiú, yì qí shí. xíng qiū lìng zé cǎo mù líng luò, rén shāng yú yì." fū duàn báo xíng zhě, wèi qí qīng zuì yǐ zhèng, bù yù lìng jiǔ xì, gù shí duàn zhī yě. chén yú yǐ wéi jīn mèng xià zhī zhì, kě cóng cǐ lìng, qí jué yù àn kǎo, jiē yǐ lì qiū wèi duàn, yǐ shùn shí jié, yù chéng wàn wù, zé tiān dì yǐ hé, xíng fá yǐ qīng yǐ.
比年水旱伤稼,人饥流冗。今始夏,百谷权舆,阳气胎养之时。自三月以来,阴寒不暖,物当化变而不被和气。《月令》:“孟夏断薄刑,出轻系。行秋令则苦雨数来,五谷不熟。”又曰:“仲夏挺重囚,益其食。行秋令则草木零落,人伤于疫。”夫断薄刑者,谓其轻罪已正,不欲令久系,故时断之也。臣愚以为今孟夏之制,可从此令,其决狱案考,皆以立秋为断,以顺时节,育成万物,则天地以和,刑罚以清矣。
chū, sù zōng shí, duàn yù jiē yǐ dōng zhì zhī qián, zì hòu lùn zhě hù duō bó yì. dèng tài hòu zhào gōng qīng yǐ xià huì yì, gōng yì zòu yuē:
初,肃宗时,断狱皆以冬至之前,自后论者互多驳异。邓太后诏公卿以下会议,恭议奏曰:
fū yīn yáng zhī qì, xiāng fú ér xíng, fā dòng yòng shì, gè yǒu shí jié. ruò bù dàng qí shí, zé wù suí ér shāng. wáng zhě suī zhì wén bù tóng, ér zī dào wú biàn, sì shí zhī zhèng, xíng zhī ruò yī. yuè lìng, zhōu shì suǒ zào, ér suǒ jù jiē xià zhī shí yě, qí biàn zhě wèi zhēng shuò fú sè xī shēng huī hào qì xiè ér yǐ. gù yuē:" yīn yīn yú xià lǐ, zhōu yīn yú yīn lǐ, suǒ sǔn yì kě zhī yě." yì yuē:" qián lóng wù yòng." yán shí yī yuè shí èr yuè yáng qì qián zāng, wèi de yòng shì. suī xù xū wàn wù, yǎng qí gēn gāi, ér yóu shèng yīn zài shàng, dì dòng shuǐ bīng, yáng qì fǒu gé, bì ér chéng dōng. gù yuē:" lǚ shuāng jiān bīng, yīn shǐ níng yě. xún zhì qí dào, zhì jiān bīng yě." yán wǔ yuè wēi yīn shǐ qǐ, zhì shí yī yuè jiān bīng zhì yě.
夫阴阳之气,相扶而行,发动用事,各有时节。若不当其时,则物随而伤。王者虽质文不同,而兹道无变,四时之政,行之若一。《月令》,周世所造,而所据皆夏之时也,其变者为正朔、服色、牺牲、徽号、器械而已。故曰:“殷因于夏礼,周因于殷礼,所损益可知也。”《易》曰:“潜龙勿用。”言十一月、十二月阳气潜臧,未得用事。虽煦嘘万物,养其根荄,而犹盛阴在上,地冻水冰,阳气否隔,闭而成冬。故曰:“履霜坚冰,阴始凝也。驯致其道,至坚冰也。”言五月微阴始起,至十一月坚冰至也。
fū wáng zhě zhī zuò, yīn shí wéi fǎ. xiào zhāng huáng dì shēn wéi gǔ rén zhī dào, zhù sān zhèng zhī wēi, dìng lǜ zhe lìng, jì chéng tiān xīn, shùn wù xìng mìng, yǐ zhì shí yōng. rán cóng biàn gǎi yǐ lái, nián suì bù shú, gǔ jià cháng guì, rén bù níng ān. xiǎo lì bù yǔ guó tóng xīn zhě, lǜ rù shí yī yuè de sǐ zuì zéi, bù wèn qū zhí, biàn jí gé shā, suī yǒu yí zuì, bù fù yàn zhèng. yī fū xū jiē, wáng dào wèi kuī, kuàng yú zhòng hū? yì shí yī yuè" jūn zǐ yǐ yì yù huǎn sǐ". kě lìng yí zuì shǐ xiáng qí fǎ, dà pì zhī kē, jǐn dōng yuè nǎi duàn. qí lì chūn zài shí èr yuè zhōng zhě, wù yǐ bào qiú rú gù shì.
夫王者之作,因时为法。孝章皇帝深惟古人之道,助三正之微,定律著令,冀承天心,顺物性命,以致时雍。然从变改以来,年岁不熟,谷价常贵,人不宁安。小吏不与国同心者,率入十一月得死罪贼,不问曲直,便即格杀,虽有疑罪,不复谳正。一夫吁嗟,王道为亏,况于众乎?《易》十一月“君子以议狱缓死”。可令疑罪使详其法,大辟之科,尽冬月乃断。其立春在十二月中者,勿以报囚如故事。
hòu zú shī xíng.
后卒施行。
gōng zài zài gōng wèi, xuǎn pì gāo dì, zhì liè qīng jùn shǒu zhě shù shí rén. ér qí qí jiù dà xìng, huò bù méng jiàn jǔ, zhì yǒu yuàn wàng zhě. gōng wén zhī, yuē:" xué zhī bù jiǎng, shì fǒu yōu yě. zhū shēng bù yǒu xiāng jǔ zhě hū?" zhōng wú suǒ yán. gōng xìng qiān tuì, zòu yì yī jīng, qián yǒu bǔ yì, rán zhōng bù zì xiǎn, gù bù yǐ gāng zhí wèi chēng. sān nián, yǐ lǎo bìng cè bà. liù nián, nián bā shí yī, zú yú jiā.
恭再在公位,选辟高第,至列卿郡守者数十人。而其耆旧大姓,或不蒙荐举,至有怨望者。恭闻之,曰:“学之不讲,是否忧也。诸生不有乡举者乎?”终无所言。恭性谦退,奏议依经,潜有补益,然终不自显,故不以刚直为称。三年,以老病策罢。六年,年八十一,卒于家。
yǐ liǎng zi wèi láng. zhǎng zǐ qiān, wèi lǒng xī tài shǒu, yǒu míng jī. qiān zi xù, guān zhì tài pú, cóng xiàn dì xī rù guān, yǔ sī tú wáng yǔn tóng móu gòng zhū dǒng zhuō. jí lǐ jué rù cháng ān, xù yǔ yǔn jù yù hài.
以两子为郎。长子谦,为陇西太守,有名绩。谦子旭,官至太仆,从献帝西入关,与司徒王允同谋共诛董卓。及李傕入长安,旭与允俱遇害。
pī zì shū líng, xìng chén shēn hào xué, zī zī bù juàn, suì dù jué jiāo yóu, bù dá hòu wèn zhī lǐ. shì yǒu cháng yǐ cǐ duǎn zhī, ér pī xīn rán zì dé. suì jiān tōng wǔ jīng, yǐ lǔ shī shàng shū jiào shòu, wèi dāng shì míng rú. hòu guī jùn, wèi dū yóu gōng cáo, suǒ shì zhī jiāng, wú bù shī yǒu dài zhī.
丕字叔陵,性沉深好学,孳孳不倦,遂杜绝交游,不答候问之礼。士友常以此短之,而丕欣然自得。遂兼通《五经》,以《鲁诗》、《尚书》教授,为当世名儒。后归郡,为督邮功曹,所事之将,无不师友待之。
jiàn chū yuán nián, sù zōng zhào jǔ xián liáng fāng zhèng, dà sī nóng liú kuān jǔ pī. shí duì cè zhě bǎi yǒu yú rén, wéi pī zài gāo dì, chú wèi yì láng, qiān xīn yě lìng. shì shì qī nián, zhōu kè dì yī, zhuó bài qīng zhōu cì shǐ. wù zài biǎo xián míng, shèn xíng fá. qī nián, zuò shì xià yù sī kòu lùn.
建初元年,肃宗诏举贤良方正,大司农刘宽举丕。时对策者百有余人,唯丕在高第,除为议郎,迁新野令。视事期年,州课第一,擢拜青州刺史。务在表贤明,慎刑罚。七年,坐事下狱司寇论。
yuán hé yuán nián zhēng, zài qiān, bài zhào xiāng. mén shēng jiù xué zhě cháng bǎi kē rén, guān dōng hào zhī yuē" wǔ jīng fù xīng lǔ shū líng". zhào wáng shāng cháng yù bì jí, biàn shí yí zhù xué guān, pī zhǐ bù tīng. wáng nǎi shàng shū zì xìn, zhào shū xià pī. pī zòu yuē:" chén wén lǐ, zhū hóu hōng yú lù qǐn, dài fū zú yú dí shì, sǐ shēng yǒu mìng, wèi yǒu táo bì zhī diǎn yě. xué guān chuán wǔ dì zhī dào. xiū xiān wáng lǐ yuè jiào huà zhī chù, wáng yù fèi sāi yǐ guǎng yóu yàn, shì bù kě tīng." zhào cóng pī yán, wáng yǐ cǐ dàn zhī. qí hòu dì xún shòu zhī zhào, tè bèi yǐn jiàn, nán wèn jīng zhuàn, hòu jiā shǎng cì. zài zhí liù nián, jiā ruì lǚ jiàng, lì rén zhòng zhī.
元和元年征,再迁,拜赵相。门生就学者常百科人,关东号之曰“《五经》复兴鲁叔陵”。赵王商尝欲避疾,便时移住学官,丕止不听。王乃上疏自信,诏书下丕。丕奏曰:“臣闻《礼》,诸侯薨于路寝,大夫卒于嫡室,死生有命,未有逃避之典也。学官传五帝之道。修先王礼乐教化之处,王欲废塞以广游宴,事不可听。”诏丛丕言,王以此惮之。其后帝巡狩之赵,特被引见,难问经传,厚加赏赐。在职六年,嘉瑞屡降,吏人重之。
yǒng yuán èr nián, qiān dōng jùn tài shǒu. pī zài èr jùn, wéi rén xiū tōng gài guàn, bǎi xìng yīn fù. shù jiàn dá yōu yǐn míng shì. míng nián, bài chén liú tài shǒu. shì shì sān qī, hòu zuò bǐng pín rén bù shí, zhēng sī kòu lùn.
永元二年,迁东郡太守。丕在二郡,为人修通溉灌,百姓殷富。数荐达幽隐名士。明年,拜陈留太守。视事三期,后坐禀贫人不实,征司寇论。
shí yī nián fù zhēng, zài qiān zhōng sàn dài fū. shí, shì zhōng jiǎ kuí jiàn pī dào yì shēn míng, yí jiàn rèn yòng. hé dì yīn cháo huì, zhào jiàn zhū rú, pī yǔ shì zhōng jiǎ kuí shàng shū lìng huáng xiāng děng xiāng nán shù shì, dì shàn pī shuō, bà cháo, tè cì guān zé lǚ wà yī yī xí. wāi yīn shàng shū yuē:" chén yǐ yú wán, xiǎn bèi dà wèi, quǎn mǎ qì shuāi, wěi dé jìn jiàn, lùn nàn yú qián, wú suǒ zhēn míng, yī fú zhī cì, chéng wèi yōu guò. chén wén shuō jīng zhě, chuán xiān shī zhī yán, fēi cóng jǐ chū, bù dé xiāng ràng xiāng ràng zé dào bù míng, ruò guī jǔ quán héng zhī bù kě wǎng yě. nán zhě bì míng qí jù, shuō zhě wù lì qí yì, fú huá wú yòng zhī yán bù chén yú qián, gù jīng sī bù láo ér dào shù yù zhāng. fǎ yì zhě, gè lìng zì shuō shī fǎ, bó guān qí yì. lǎn shī rén zhī zhǐ yì, chá yǎ sòng zhī zhōng shǐ, míng shùn yǔ gāo yáo zhī xiāng jiè, xiǎn zhōu gōng jī zǐ zhī suǒ chén, guān hū rén wén, huà chéng tiān xià. bì xià jì guǎng nà jiǎn jiǎn yǐ kāi sì cōng, wú lìng chú ráo yǐ yán dé zuì jì xiǎn yán xué yǐ qiú rén xián, wú shǐ yōu yuǎn dú yǒu yí shī."
十一年复征,再迁中散大夫。时,侍中贾逵荐丕道艺深明,宜见任用。和帝因朝会,召见诸儒,丕与侍中贾逵、尚书令黄香等相难数事,帝善丕说,罢朝,特赐冠帻履袜衣一袭。歪因上疏曰:“臣以愚顽,显备大位,犬马气衰,猥得进见,论难于前,无所甄明,衣服之赐,诚为优过。臣闻说经者,传先师之言,非从己出,不得相让;相让则道不明,若规矩权衡之不可枉也。难者必明其据,说者务立其义,浮华无用之言不陈于前,故精思不劳而道术愈章。法异者,各令自说师法,博观其义。览诗人之旨意,察《雅》、《颂》之终始,明舜、禹、皋陶之相戒,显周公、箕子之所陈,观乎人文,化成天下。陛下既广纳謇謇以开四聪,无令刍荛以言得罪;既显岩穴以求仁贤,无使幽远独有遗失。”
shí sān nián, qiān wèi shì zhōng, miǎn.
十三年,迁为侍中,免。
yǒng chū èr nián, zhào gōng qīng jǔ rú shù dǔ xué zhě, dà jiàng jūn dèng zhì jǔ pī, zài qiān, fù wèi shì zhōng zuǒ zhōng láng jiàng, zài wèi sān lǎo. wǔ nián, nián qī shí wǔ, zú yú guān.
永初二年,诏公卿举儒术笃学者,大将军邓骘举丕,再迁,复为侍中、左中郎将,再为三老。五年,年七十五,卒于官。
wèi bà zì qiáo qīng, jì yīn jù yáng rén yě. shì yǒu lǐ yì. bà shǎo sàng qīn, xiōng dì tóng jū, zhōu lǐ mù qí yōng hé.
魏霸字乔卿,济阴句阳人也。世有礼义。霸少丧亲,兄弟同居,州里慕其雍和。
jiàn chū zhōng, jǔ xiào lián, bā qiān, hé dì shí wéi jù lù tài shǒu. yǐ jiǎn piáo kuān shù wéi zhèng. yuàn shǐ yǒu guò, bà xiān huì qí shī, bù gǎi zhě nǎi bà zhī. lì huò xiāng huǐ sù, bà zhé chēng tā lì zhī zhǎng, zhōng bù jí rén duǎn, yán zhě huái cán, zèn sòng suì xī.
建初中,举孝廉,八迁,和帝时为巨鹿太守。以简朴宽恕为政。掾史有过,霸先诲其失,不改者乃罢之。吏或相毁诉,霸辄称它吏之长,终不及人短,言者怀惭,谮讼遂息。
yǒng yuán shí liù nián, zhēng bài jiāng zuò dà jiàng. míng nián, hé dì bēng, diǎn zuò shùn líng. shí shèng dōng dì dòng, zhōng shǐ dū cù, shù fá xiàn lì yǐ lì bà. bà fǔ xún ér yǐ, chū bù qiè zé, ér fǎn láo zhī yuē:" lìng zhū qīng bèi rǔ, dà jiàng guò yě." lì jiē huái ēn, lì zuò bèi gōng.
永元十六年,征拜将作大匠。明年,和帝崩,典作顺陵。时盛冬地冻,中使督促,数罚县吏以厉霸。霸抚循而已,初不切责,而反劳之曰:“令诸卿被辱,大匠过也。”吏皆怀恩,力作倍功。
yán píng yuán nián, dài yǐn qín wèi tài cháng. míng nián, yǐ bìng zhì shì, wèi guāng lù dài fu. yǒng chū wǔ nián, bài cháng lè wèi wèi, yǐ bìng qǐ shēn, fù wèi guāng lù dài fu, zú yú guān.
延平元年,代尹勤为太常。明年,以病致仕,为光禄大夫。永初五年,拜长乐卫尉,以病乞身,复为光禄大夫,卒于官。
liú kuān zì wén ráo, hóng nóng huá yīn rén yě. fù qí, shùn dì shí wéi sī tú. kuān cháng xíng, yǒu rén shī niú zhě, nǎi jiù kuān chē zhōng rèn zhī. kuān wú suǒ yán, xià jià bù guī. yǒu qǐng, rèn zhě dé niú ér sòng hái, kòu tóu xiè yuē:" cán fù zhǎng zhě, suí suǒ xíng zuì." kuān yuē:" wù yǒu xiāng lèi, shì róng tuō wù, xìng láo jiàn guī, hé wéi xiè zhī?" zhōu lǐ fú qí bù xiào.
刘宽字文饶,弘农华阴人也。父崎,顺帝时为司徒。宽尝行,有人失牛者,乃就宽车中认之。宽无所言,下驾步归。有顷,认者得牛而送还,叩头谢曰:“惭负长者,随所刑罪。”宽曰:“物有相类,事容脱误,幸劳见归,何为谢之?”州里服其不校。
huán dì shí, dà jiàng jūn pì, wǔ qiān sī tú zhǎng shǐ. shí jīng shī dì zhèn, tè jiàn xún wèn. zài qiān, chū wèi dōng hǎi xiàng. yán xī bā nián, zhēng bài shàng shū lìng, qiān nán yáng tài shǒu. diǎn lì sān jùn, wēn rén duō shù, suī zài cāng cù, wèi cháng jí yán jù sè. cháng yǐ wéi" qí zhī yǐ xíng, mín miǎn ér wú chǐ." lì rén yǒu guò, dàn yòng pú biān fá zhī, shì rǔ ér yǐ, zhōng bù jiā kǔ. shì yǒu gōng shàn, tuī zhī zì xià. zāi yì huò jiàn, yǐn gōng kè zé. měi xíng xiàn zhǐ xī tíng chuán, zhé yǐn xué guān jì jiǔ jí chǔ shì zhū shēng zhí jīng duì jiǎng. jiàn fù lǎo wèi yǐ nóng lǐ zhī yán, shào nián miǎn yǐ xiào tì zhī xùn. rén gǎn dé xīng xíng, rì yǒu suǒ huà.
桓帝时,大将军辟,五迁司徒长史。时、京师地震,特见询问。再迁,出为东海相。延熹八年,征拜尚书令,迁南阳太守。典历三郡,温仁多恕,虽在仓卒,未尝疾言遽色。常以为“齐之以刑,民免而无耻。”吏人有过,但用蒲鞭罚之,示辱而已,终不加苦。事有功善,推之自下。灾异或见,引躬克责。每行县止息亭传,辄引学官祭酒及处士诸生执经对讲。见父老慰以农里之言,少年勉以孝悌之训。人感德兴行,日有所化。
líng dì chū, zhēng bài tài zhōng dài fū, chuán jiǎng huá guāng diàn. qiān shì zhōng, cì yī yī xí. zhuǎn tún qí xiào wèi, qiān zōng zhèng, zhuǎn guāng lù xūn. xī píng wǔ nián, dài xǔ xùn wèi tài wèi. líng dì pō hào xué yì, měi yǐn jiàn kuān, cháng lìng jiǎng jīng. kuān cháng yú zuò bèi jiǔ shuì fú. dì wèn:" tài wèi zuì xié?" kuān yǎng duì yuē:" chén bù gǎn zuì, dàn rèn zhòng zé dà, yōu xīn rú zuì." dì zhòng qí yán.
灵帝初,征拜太中大夫,传讲华光殿。迁侍中,赐衣一袭。转屯骑校尉,迁宗正,转光禄勋。熹平五年,代许训为太尉。灵帝颇好学艺,每引见宽,常令讲经。宽尝于坐被酒睡伏。帝问:“太尉醉邪?”宽仰对曰:“臣不敢醉,但任重责大,忧心如醉。”帝重其言。
kuān jiǎn lüè shì jiǔ, bù hǎo guàn yù, jīng shī yǐ wéi yàn. cháng zuò kè, qiǎn cāng tóu shì jiǔ, yū jiǔ, dà zuì ér hái. kè bù kān zhī, mà yuē:" xù chǎn." kuān xū yú qiǎn rén shì nú, yí bì zì shā. gù zuǒ yòu yuē:" cǐ rén yě, mà yán xù chǎn, rǔ shú shén yān! gù wú jù qí sǐ yě." fū rén yù shì kuān lìng huì, cì dāng cháo huì, zhuāng yán yǐ qì, shǐ shì bì fèng ròu gēng, fān wū cháo yī. bì jù shōu zhī, kuān shén sè bù yì, nǎi xú yán yuē:" gēng làn rǔ shǒu?" qí xìng dù rú cǐ. hǎi nèi chēng wéi zhǎng zhě.
宽简略嗜酒,不好盥浴,京师以为谚。尝坐客,遣苍头市酒,迂久,大醉而还。客不堪之,骂曰:“畜产。”宽须臾遣人视奴,疑必自杀。顾左右曰:“此人也,骂言畜产,辱熟甚焉!故吾惧其死也。”夫人欲试宽令恚,伺当朝会,装严已讫,使侍婢奉肉羹,翻污朝衣。婢遽收之,宽神色不异,乃徐言曰:“羹烂汝手?”其性度如此。海内称为长者。
hòu yǐ rì shí cè miǎn. bài wèi wèi. guāng hé èr nián, fù dài duàn jiǒng wèi tài wèi. zài zhí sān nián, yǐ rì biàn miǎn. yòu bài yǒng lè shào fǔ, qiān guāng lù xūn. yǐ xiān cè huáng jīn nì móu, yǐ shì shàng wén, fēng lù xiāng hòu liù bǎi hù. zhōng píng èr nián zú, shí nián liù shí liù. zèng chē qí jiāng jūn yìn shòu, wèi tè jìn, shì yuē zhāo liè hóu. zi sōng sì, guān zhì zōng zhèng.
后以日食策免。拜卫尉。光和二年,复代段颎为太尉。在职三年,以日变免。又拜永乐少府,迁光禄勋。以先策黄巾逆谋,以事上闻,封逯乡侯六百户。中平二年卒,时年六十六。赠车骑将军印绶,位特进,谥曰昭烈侯。子松嗣,官至宗正。
zàn yuē: zhuō lǔ kuǎn kuǎn, qíng què dé mǎn. rén gǎn kūn chóng, ài jí tāi luǎn. kuān bà lín zhèng, yì chēng yōu huǎn.
赞曰:卓、鲁款款,情悫德满。仁感昆虫,爱及胎卵。宽、霸临政,亦称优缓。