zuǒ xióng zhōu jǔ zi xié huáng qióng sūn wǎn
左雄 周举 子勰 黄瓊 孙琬
zuǒ xióng zì bó háo, nán yáng niè yáng rén yě. ān dì shí, jǔ xiào lián, shāo qiān jì zhōu cì shǐ. zhōu bù duō háo zú, hǎo qǐng tuō, xióng cháng bì mén bù yǔ jiāo tōng. zòu àn tān huá èr qiān dàn, wú suǒ huí jì.
左雄字伯豪,南阳涅阳人也。安帝时,举孝廉,稍迁冀州刺史。州部多豪族,好请托,雄常闭门不与交通。奏案贪猾二千石,无所回忌。
yǒng jiàn chū, gōng chē zhēng bài yì láng. shí, shùn dì xīn lì, dà chén xiè dài, cháo duō quē zhèng, xióng shù yán shì, qí cí shēn qiè. shàng shū pú yè yú xǔ yǐ xióng yǒu zhōng gōng jié, shàng shū jiàn zhī yuē:" chén jiàn fāng jīn gōng qīng yǐ xià, lèi duō gǒng mò, yǐ shù ēn wèi xián, jǐn jié wèi yú, zhì xiāng jiè yuē:' bái bì bù kě wèi, róng róng duō hòu fú.' fú jiàn yì láng zuǒ xióng, shù shàng fēng shì, zhì yǐn bì xià shēn zāo nàn è, yǐ wéi jǐng jiè, shí yǒu wáng chén jiǎn jiǎn zhī jié, zhōu gōng mó chéng wáng zhī fēng. yí zhuó zài hóu shé zhī guān, bì yǒu kuāng bì zhī yì." yóu shì bài xióng shàng shū, zài qiān shàng shū lìng. shàng shū chén shì yuē:
永建初,公车征拜议郎。时,顺帝新立,大臣懈怠,朝多阙政,雄数言事,其辞深切。尚书仆射虞诩以雄有忠公节,上疏荐之曰:“臣见方今公卿以下,类多拱默,以树恩为贤,尽节为愚,至相戒曰:‘白璧不可为,容容多后福。’伏见议郎左雄,数上封事,至引陛下身遭难厄,以为警戒,实有王臣蹇蹇之节,周公谟成王之风。宜擢在喉舌之官,必有匡弼之益。”由是拜雄尚书,再迁尚书令。上疏陈事曰:
chén wén róu yuǎn hé ěr, mò dà níng rén, níng rén zhī wù, mò zhòng yòng xián, yòng xián zhī dào, bì cún kǎo chù. shì yǐ gāo yáo duì yǔ, guì zài zhī rén." ān rén zé huì, lí mín huái zhī." fēn bó jiàn hóu, dài wèi qīn mín, mín yòng hé mù, lǐ ràng yǐ xìng. gù shī yún:" yǒu CA56 qī qī, xìng yǔ qí qí. yǔ wǒ gōng tián, suì jí wǒ sī." jí yōu lì hūn luàn, bù zì wéi zhèng, bāo yàn yòng quán, qī zǐ dǎng jìn, xián yú cuò xù, shēn gǔ wéi líng. gù qí shī yún:" sì guó wú zhèng, bù yòng qí liáng." yòu yuē:" āi jīn zhī rén, hú wéi huī yì?" yán rén wèi lì rú huī yì yě. zōng zhōu jì miè, liù guó bìng qín, kēng rú mǐn diǎn, chǎn gé wǔ děng, gèng lì jùn xiàn, xiàn shè lìng kē jiù bì, yuè yǐ jì nán, fǔ ér xún zhī. zhì yú wén jǐng, tiān xià kāng yì. chéng yóu xuán jìng kuān róu, kè shèn guān rén gù yě. jiàng jí xuān dì, xìng yú zè lòu, zōng hé míng shí, zhī shí suǒ bìng, cì shǐ shǒu xiāng, zhé qīn yǐn jiàn, kǎo chá yán xíng, xìn shǎng bì fá. dì nǎi tàn yuē:" mín suǒ yǐ ān ér wú yuàn zhě, zhèng píng lì liáng yě. yǔ wǒ gòng cǐ zhě, qí wéi liáng èr qiān dàn hū!" yǐ wéi lì shù biàn yì, zé xià bù ān yè jiǔ yú qí shì, zé mín fú jiào huà. qí yǒu zhèng lǐ zhě, zhé yǐ xǐ shū miǎn lì, zēng zhì cì jīn, huò jué zhì guān nèi hóu, gōng qīng quē zé yǐ cì yòng zhī. shì yǐ lì chēng qí zhí, rén ān qí yè. hàn shì liáng lì, yú zī wèi shèng, gù néng jiàng lái yí zhī duān, jiàn zhōng xīng zhī gōng.
臣闻柔远和迩,莫大宁人,宁人之务,莫重用贤,用贤之道,必存考黜。是以皋陶对禹,贵在知人。“安人则惠,黎民怀之。”分伯建侯,代位亲民,民用和穆,礼让以兴。故《诗》云:“有CA56凄凄,兴雨祁祁。雨我公田,遂及我私。”及幽、厉昏乱,不自为政,褒艳用权,七子党进,贤愚错绪,深谷为陵。故其诗云:“四国无政,不用其良。”又曰:“哀今之人,胡为虺蜴?”言人畏吏如虺蜴也。宗周既灭,六国并秦,坑儒泯典,刬革五等,更立郡县,县设令苛救敝,悦以济难,抚而循之。至于文、景,天下康乂。诚由玄靖宽柔,克慎官人故也。降及宣帝,兴于仄陋,综核名实,知时所病,刺史守相,辄亲引见,考察言行,信赏必罚。帝乃叹曰:“民所以安而无怨者,政平吏良也。与我共此者,其唯良二千石乎!”以为吏数变易,则下不安业;久于其事,则民服教化。其有政理者,辄以玺书勉励,增秩赐金,或爵至关内侯,公卿缺则以次用之。是以吏称其职,人安其业。汉世良吏,于兹为盛,故能降来仪之端,建中兴之功。
hàn chū zhì jīn, sān bǎi yú zài, sú jìn diāo bì, qiǎo wěi zī méng, xià shì qí zhà, shàng sì qí cán. qū chéng bǎi lǐ, zhuàn dòng wú cháng, gè huái yī qiè, mò lǜ cháng jiǔ. wèi shā hài bù gū wèi wēi fēng, jù liǎn zhěng biàn wèi xián néng, yǐ lǐ yǐ ān mín wèi liè ruò, yǐ fèng fǎ xún lǐ wèi bù huà. kūn qián zhī lù, shēng yú yá zì fù shī zhī huò, chéng yú xǐ nù. shì mín rú kòu chóu, shuì zhī rú chái hǔ. jiān sī xiàng bèi xiāng wàng, yǔ tóng jí B05A, jiàn fēi bù jǔ, wén è bù chá, guān zhèng yú tíng chuán, zé chéng yú qī yuè, yán shàn bù chēng dé, lùn gōng bù jù shí, xū dàn zhě huò yù, jū jiǎn zhě lí huǐ. huò yīn zuì ér yǐn gāo, huò sè sī yǐ qiú míng. zhōu zǎi bù fù, jìng gòng pì zhào, yǒng yuè shēng téng, chāo děng yú pǐ. huò kǎo zòu bǔ àn, ér wáng bù shòu zuì, huì shè xíng lù, fù jiàn xǐ dí. zhū zǐ tóng sè, qīng zhuó bù fēn. gù shǐ jiān huá wǎng làn, qīng hū qù jiù, bài chú rú liú, quē dòng bǎi shù. xiāng guān bù lì, zhí sī lù báo, chē mǎ yī fú, yī chū yú mín, qiān zhě qǔ zú, tān zhě chōng jiā, tè xuǎn héng diào, fēn fēn bù jué, sòng yíng fán fèi, sǔn zhèng shāng mín. hé qì wèi qià, zāi shěng bù xiāo, jiù jiē zài cǐ. jīn zhī mò shòu, yóu gǔ zhī zhū hóu, bài jué wáng tíng, yú fú yǒu yōng, ér qí yú pǐ shù, pàn mìng bì fù, fēi suǒ yǐ chóng xiàn míng lǐ, huì yù yuán yuán yě. chén yú yǐ wéi shǒu xiāng cháng lì, huì hé yǒu xiǎn xiào zhě, kě jiù zēng zhì, wù shǐ yí xǐ, fēi fù mǔ sāng bù dé qù guān. qí bù cóng fǎ jìn, bù shì wáng mìng, gù zhī zhōng shēn, suī huì shè lìng, bù dé chǐ liè. ruò bèi hé zòu, wáng bù jiù fǎ zhě, xǐ jiā biān jùn, yǐ chéng qí hòu. xiāng bù qīn mín zhī lì, jiē yòng rú shēng qīng bái rèn cóng zhèng zhě, kuān qí fù suàn, zēng qí zhì lù, lì zhí mǎn suì, zǎi fǔ zhōu jùn nǎi dé pì jǔ. rú cǐ, wēi fú zhī lù sāi, xū wěi zhī duān jué, sòng yíng zhī yì sǔn, fù liǎn zhī yuán xī. xún lǐ zhī lì, dé chéng qí huà lǜ tǔ zhī mín, gè níng qí suǒ. zhuī pèi wén xuān zhōng xīng zhī guǐ, liú guāng chuí zuò, yǒng shì bù kān.
汉初至今,三百余载,俗浸雕敝,巧伪滋萌,下饰其诈,上肆其残。曲城百里,转动无常,各怀一切,莫虑长久。谓杀害不辜为威风,聚敛整辨为贤能,以理已安民为劣弱,以奉法循理为不化。髡钳之戮,生于睚眦;覆尸之祸,成于喜怒。视民如寇雠,税之如豺虎。监司项背相望,与同疾B05A,见非不举,闻恶不察,观政于停传,责成于期月,言善不称德,论功不据实,虚诞者获誉,拘检者离毁。或因罪而引高,或色斯以求名。州宰不覆,竞共辟召,踊跃升腾,超等逾匹。或考奏捕案,而亡不受罪,会赦行赂,复见洗涤。朱紫同色,清浊不分。故使奸猾枉滥,轻忽去就,拜除如流,缺动百数。乡官部吏,职斯禄薄,车马衣服,一出于民,谦者取足,贪者充家,特选横调,纷纷不绝,送迎烦费,损政伤民。和气未洽,灾眚不消,咎皆在此。今之墨绶,犹古之诸侯,拜爵王庭,舆服有庸,而齐于匹竖,叛命避负,非所以崇宪明理,惠育元元也。臣愚以为守相长吏,惠和有显效者,可就增秩,勿使移徙,非父母丧不得去官。其不从法禁,不式王命,锢之终身,虽会赦令,不得齿列。若被劾奏,亡不就法者,徙家边郡,以惩其后。乡部亲民之吏,皆用儒生清白任从政者,宽其负算,增其秩禄,吏职满岁,宰府州郡乃得辟举。如此,威福之路塞,虚伪之端绝,送迎之役损,赋敛之源息。循理之吏,得成其化;率土之民,各宁其所。追配文、宣中兴之轨,流光垂祚,永世不刊。
dì gǎn qí yán: shēn xià yǒu sī, kǎo qí zhēn wěi, xiáng suǒ shī xíng. xióng zhī suǒ yán, jiē míng dá zhèng tǐ, ér huàn shù shàn quán, zhōng bù néng yòng. zì shì xuǎn dài jiāo hù, lìng zhǎng yuè yì, yíng xīn sòng jiù, láo rǎo wú yǐ, huò guān sì kōng kuàng, wú rén àn shì, měi xuǎn bù jù, nǎi zhì táo wáng.
帝感其言:申下有司,考其真伪,详所施行。雄之所言,皆明达政体,而宦竖擅权,终不能用。自是选代交互,令长月易,迎新送旧,劳扰无已,或官寺空旷,无人案事,每选部剧,乃至逃亡。
yǒng jiàn sān nián, jīng shī hàn yáng dì jiē zhèn liè, shuǐ quán yǒng chū. sì nián, sī jì fù yǒu dà shuǐ. xióng tuī jiào zāi yì, yǐ wéi xià rén yǒu nì shàng zhī zhēng, yòu shàng shū yán:" yí mì wèi bèi, yǐ qí bù yú." xún ér qīng jì yáng zhōu dào zéi lián fā, shù nián zhī jiān, hǎi nèi rǎo luàn. qí hòu tiān xià dà shè, zéi suī pō jiě, ér guān yóu wú bèi, liú pàn zhī yú, shù yuè fù qǐ. xióng yǔ pú yè guō qián gòng shàng shū, yǐ wéi:" kòu zéi lián nián, sǐ wáng tài bàn, yī rén fàn fǎ, jǔ zōng qún wáng. yí jí qí shàng wēi, kāi lìng gǎi huǐ. ruò gào dǎng yǔ zhě, tīng chú qí zuì néng zhū zhǎn zhě, míng jiā qí shǎng." shū zòu, bìng bù xǐng.
永建三年,京师、汉阳地皆震裂,水泉涌出。四年,司、冀复有大水。雄推较灾异,以为下人有逆上之征,又上疏言:“宜密为备,以俟不虞。”寻而青、冀、杨、州盗贼连发,数年之间,海内扰乱。其后天下大赦,贼虽颇解,而官犹无备,流叛之余,数月复起。雄与仆射郭虔共上疏,以为:“寇贼连年,死亡太半,一人犯法,举宗群亡。宜及其尚微,开令改悔。若告党与者,听除其罪;能诛斩者,明加其赏。”书奏,并不省。
yòu shàng yán:" yí chóng jīng shù, shàn xiū tài xué." dì cóng zhī. yáng jiā yuán nián, tài xué xīn chéng, zhào shì míng jīng zhě bǔ dì zǐ, zēng jiǎ yǐ zhī kē, yuán gè shí rén. chú jīng shī jí jùn guó qí rú nián liù shí yǐ shàng wèi láng shè rén zhū wáng guó láng zhě bǎi sān shí bā rén.
又上言:“宜崇经术,缮修太学。”帝从之。阳嘉元年,太学新成,诏试明经者补弟子,增甲乙之科,员各十人。除京师及郡国耆儒年六十以上为郎、舍人、诸王国郎者百三十八人。
xióng yòu shàng yán:" jùn guó xiào lián, gǔ zhī gòng shì, chū zé zǎi mín, xuān xié fēng jiào. ruò qí miàn qiáng, zé wú suǒ shī yòng. kǒng zǐ yuē' sì shí bù huò', lǐ chēng' qiáng shì'. qǐng zì jīn xiào lián nián bù mǎn sì shí, bù dé chá jǔ, jiē xiān yì gōng fǔ, zhū shēng shì jiā fǎ, wén lì kè jiān zòu, fù zhī duān mén, liàn qí xū shí, yǐ guān yì néng, yǐ měi fēng sú. yǒu bù chéng kē lìng zhě, zhèng qí zuì fǎ. ruò yǒu mào cái yì xíng, zì kě bù jū nián chǐ." dì cóng zhī, yú shì bān xià jùn guó. míng nián, yǒu guǎng líng xiào lián xú shū, nián wèi jí jǔ, tái láng yí ér jí zhī. duì yuē:" zhào shū yuē' yǒu rú yán huí zǐ qí, bù jū nián chǐ', shì gù běn jùn yǐ chén chōng xuǎn." láng bù néng qū. xióng jí zhī yuē:" xī yán huí wén yī zhī shí, xiào lián wén yī zhī jǐ xié?" shū wú yǐ duì, nǎi qiǎn què jùn. yú shì jì yīn tài shǒu hú guǎng děng shí yú rén jiē zuò miù jǔ miǎn chù, wéi rǔ nán chén fān yǐng chuān lǐ yīng xià pī chén qiú děng sān shí yú rén dé bài láng zhōng. zì shì mù shǒu wèi lì, mò gǎn qīng jǔ. qì yú yǒng xī, chá xuǎn qīng píng, duō de qí rén.
雄又上言:“郡国孝廉,古之贡士,出则宰民,宣协风教。若其面墙,则无所施用。孔子曰‘四十不惑’,《礼》称‘强仕’。请自今孝廉年不满四十,不得察举,皆先诣公府,诸生试家法,文吏课笺奏,副之端门,练其虚实,以观异能,以美风俗。有不承科令者,正其罪法。若有茂才异行,自可不拘年齿。”帝从之,于是班下郡国。明年,有广陵孝廉徐淑,年未及举,台郎疑而诘之。对曰:“诏书曰‘有如颜回、子奇,不拘年齿’,是故本郡以臣充选。”郎不能屈。雄诘之曰:“昔颜回闻一知十,孝廉闻一知几邪?”淑无以对,乃谴却郡。于是济阴太守胡广等十余人皆坐谬举免黜,唯汝南陈蕃、颖川李膺、下邳陈球等三十余人得拜郎中。自是牧守畏栗,莫敢轻举。迄于永憙,察选清平,多得其人。
xióng yòu zòu zhēng hǎi nèi míng rú wèi bó shì, shǐ gōng qīng zǐ dì wèi zhū shēng. yǒu zhì cāo zhě, jiā qí fèng lù. jí rǔ nán xiè lián, hé nán zhào jiàn, nián shǐ shí èr, gè néng tōng jīng, xióng bìng zòu bài tóng zǐ láng. yú shì fù shū lái xué, yún jí jīng shī.
雄又奏征海内名儒为博士,使公卿子弟为诸生。有志操者,加其俸禄。及汝南谢廉,河南赵建,年始十二,各能通经,雄并奏拜童子郎。于是负书来学,云集京师。
chū, dì fèi wèi jì yīn wáng, rǔ mǔ sòng é yǔ huáng mén sūn chéng děng gòng yì lì dì, dì hòu yǐ é qián yǒu móu, suì fēng wèi shān yáng jūn, yì wǔ qiān hù. yòu fēng dà jiàng jūn liáng shāng zi jì xiāng yì hóu. xióng shàng fēng shì yuē:" fū liè tǔ fēng hóu, wáng zhì suǒ zhòng. gāo huáng dì yuē, fēi liú shì bù wáng, fēi yǒu gōng bù hóu. xiào ān huáng dì fēng jiāng jīng wáng shèng děng, suì zhì dì zhèn zhī yì. yǒng jiàn èr nián, fēng yīn móu zhī gōng, yòu yǒu rì shí zhī biàn. shù shù zhī shì, xián guī jiù yú fēng jué. jīn qīng zhōu jī xū, dào zéi wèi xī, mín yǒu fá jué, shàng qiú bǐng dài. bì xià qián qián láo sī, yǐ jì mín wèi wù. yí xún gǔ fǎ, níng jìng wú wéi, yǐ qiú tiān yì, yǐ xiāo zāi yì. chéng bù yí zhuī lù xiǎo ēn, kuī shī dà diǎn." dì bù tīng. xióng fù jiàn yuē:
初,帝废为济阴王,乳母宋娥与黄门孙程等共议立帝,帝后以娥前有谋,遂封为山阳君,邑五千户。又封大将军梁商子冀襄邑侯。雄上封事曰:“夫裂土封侯,王制所重。高皇帝约,非刘氏不王,非有功不侯。孝安皇帝封江京、王圣等,遂致地震之异。永建二年,封阴谋之功,又有日食之变。数术之士,咸归咎于封爵。今青州饥虚,盗贼未息,民有乏绝,上求禀贷。陛下乾乾劳思,以济民为务。宜循古法,宁静无为,以求天意,以消灾异。诚不宜追录小恩,亏失大典。”帝不听。雄复谏曰:
chén wén rén jūn mò bù hǎo zhōng zhèng ér è chán yú, rán ér lì shì zhī huàn, mò bù yǐ zhōng zhèng dé zuì, chán yú méng xìng zhě, gài tīng zhōng nán, cóng yú yì yě. fū xíng zuì, rén qíng zhī suǒ shén è guì chǒng, rén qíng zhī suǒ shén yù. shì yǐ shí sú wèi zhōng zhě shǎo, ér xí yú zhě duō. gù lìng rén zhǔ shù wén qí měi, xī zhī qí guò, mí ér bù wù, zhì yú wēi wáng. chén fú jiàn zhào shū, gù niàn ā mǔ jiù dé sù ēn. yù tè jiā xiǎn shǎng. àn shàng shū gù shì, wú rǔ mǔ jué yì zhī zhì, wéi xiān dì shí ā mǔ wáng shèng wèi yě wáng jūn. shèng zào shēng chán zéi fèi lì zhī huò, shēng wèi tiān xià suǒ jǔ jué, sǐ wèi hǎi nèi suǒ huān kuài. jié zhòu guì wèi tiān zǐ, ér yōng pū xiū yǔ wèi bǐ zhě, yǐ qí wú yì yě. yí qí jiàn wèi pǐ fū, ér wáng hóu zhēng yǔ wéi wǔ zhě, yǐ qí yǒu dé yě. jīn ā mǔ gōng dǎo yuē jiǎn, yǐ shēn lǜ xià, qún liáo zhēng shù, mò bù xiàng fēng, ér yǔ wáng shèng bìng tóng jué hào, jù wéi běn cāo, shī qí cháng yuàn. chén yú yǐ wéi fán rén zhī xīn, lǐ bù xiāng yuǎn, qí suǒ bù ān, gǔ jīn yī yě. bǎi xìng shēn chéng wáng shèng qīng fù zhī huò, mín méng zhī mìng, wēi yú lěi luǎn, cháng jù shí shì fù yǒu cǐ lèi. chù tì zhī niàn, wèi lí yú xīn kǒng jù zhī yán, wèi jué hū kǒu. qǐ rú qián yì, suì yǐ qiān wàn gěi fèng ā mǔ, nèi zú yǐ jǐn ēn ài zhī huān, wài kě bù wéi lì mín suǒ guài. liáng jì zhī fēng, shì fēi jī jí, yí guò zāi è zhī yùn, rán hòu píng yì kě fǒu.
臣闻人君莫不好忠正而恶谗谀,然而历世之患,莫不以忠正得罪,谗谀蒙幸者,盖听忠难,从谀易也。夫刑罪,人情之所甚恶;贵宠,人情之所甚欲。是以时俗为忠者少,而习谀者多。故令人主数闻其美,稀知其过,迷而不悟,至于危亡。臣伏见诏书,顾念阿母旧德宿恩。欲特加显赏。案尚书故事,无乳母爵邑之制,唯先帝时阿母王圣为野王君。圣造生谗贼废立之祸,生为天下所咀嚼,死为海内所欢快。桀、纣贵为天子,而庸仆羞与为比者,以其无义也。夷、齐贱为匹夫,而王侯争与为伍者,以其有德也。今阿母躬蹈约俭,以身率下,群僚蒸庶,莫不向风,而与王圣并同爵号,惧违本操,失其常愿。臣愚以为凡人之心,理不相远,其所不安,古今一也。百姓深惩王圣倾覆之祸,民萌之命,危于累卵,常惧时世复有此类。怵惕之念,未离于心;恐惧之言,未绝乎口。乞如前议,岁以千万给奉阿母,内足以尽恩爱之欢,外可不为吏民所怪。梁冀之封,事非机急,宜过灾厄之运,然后平议可否。
huì fù yǒu dì zhèn gōu shì shān bēng zhī yì, xióng fù shàng shū jiàn yuē:" xiān dì fēng yě wáng jūn, hàn yáng dì zhèn, jīn fēng shān yáng jūn ér jīng chéng fù zhèn, zhuān zhèng zài yīn, qí zāi yóu dà. chén qián hòu gǔ yán fēng jué zhì zhòng, wáng zhě kě sī rén yǐ cái, bù kě yǐ guān, yí hái ā mǔ zhī fēng, yǐ sāi zāi yì. jīn jì yǐ gāo ràng, shān yáng jūn yì yí chóng qí běn jié." xióng yán shù qiē zhì, é yì wèi jù cí ràng, ér dì liàn liàn bù néng yǐ, zú fēng zhī. hòu ā mǔ suì yǐ jiāo gòu shī jué.
会复有地震、缑氏山崩之异,雄复上疏谏曰:“先帝封野王君,汉阳地震,今封山阳君而京城复震,专政在阴,其灾尤大。臣前后瞽言封爵至重,王者可私人以财,不可以官,宜还阿母之封,以塞灾异。今冀已高让,山阳君亦宜崇其本节。”雄言数切至,娥亦畏惧辞让,而帝恋恋不能已,卒封之。后阿母遂以交遘失爵。
shì shí, dà sī nóng liú jù yǐ zhí shì bèi qiǎn, zhào yì shàng shū, chuán hū cù bù, yòu jiā yǐ chuí pū. xióng shàng yán:" jiǔ qīng wèi yà sān shì, bān zài dà chén, xíng yǒu pèi yù zhī jié, dòng yǒu yǎng xù zhī yí. xiào míng huáng dì shǐ yǒu pū fá, jiē fēi gǔ diǎn." dì cóng ér gǎi zhī, qí hòu jiǔ qīng wú fù chuí pū zhě. zì xióng zhǎng nà yán, duō suǒ kuāng sù, měi yǒu zhāng biǎo zòu yì, tái gé yǐ wéi gù shì. qiān sī lì xiào wèi.
是时,大司农刘据以职事被谴,召诣尚书,传呼促步,又加以捶扑。雄上言:“九卿位亚三事,班在大臣,行有佩玉之节,动有痒序之仪。孝明皇帝始有扑罚,皆非古典。”帝从而改之,其后九卿无复捶扑者。自雄掌纳言,多所匡肃,每有章表奏议,台阁以为故事。迁司隶校尉。
chū, xióng jiàn zhōu jǔ wèi shàng shū, jǔ jì chèn zhí, yì zhě xián chēng yān. jí zài sī lì, yòu jǔ gù jì zhōu cì shǐ féng zhí yǐ wéi jiàng shuài, ér zhí cháng zuò zāng shòu zuì, jǔ yǐ cǐ hé zòu xióng. xióng yuè yuē:' wú cháng shì féng zhí zhī fù ér yòu yǔ zhí shàn, jīn xuān guāng yǐ cǐ zòu wú, nǎi shì hán jué zhī jǔ yě." yóu shì tiān xià fú yān. míng nián zuò fǎ miǎn. hòu fù wèi shàng shū. yǒng hé sān nián zú.
初,雄荐周举为尚书,举既称职,议者咸称焉。及在司隶,又举故冀州刺史冯直以为将帅,而直尝坐臧受罪,举以此劾奏雄。雄悦曰:’吾尝事冯直之父而又与直善,今宣光以此奏吾,乃是韩厥之举也。”由是天下服焉。明年坐法免。后复为尚书。永和三年卒。
zhōu jǔ zì xuān guāng, rǔ nán rǔ yáng rén, chén liú tài shǒu fáng zhī zǐ. fáng zài rú lín chuán. jǔ zī mào duǎn lòu, ér bó xué qià wén, wèi rú zhě suǒ zōng, gù jīng shī wèi zhī yǔ yuē:" wǔ jīng cóng héng zhōu xuān guāng."
周举字宣光,汝南汝阳人,陈留太守防之子。防在《儒林传》。举姿貌短陋,而博学洽闻,为儒者所宗,故京师为之语曰:“《五经》从横周宣光。”
yán guāng sì nián, pì sī tú lǐ hé fǔ. shí huàn zhě sūn chéng děng jì lì shùn dì, zhū miè zhū yán, yì láng chén chán yǐ wéi yán tài hòu yǔ dì wú mǔ zǐ ēn, yí xǐ bié guǎn, jué cháo jiàn. qún chén yì zhě xián yǐ wéi yí. jǔ wèi hé yuē:" xī zhèng wǔ jiāng móu shā yán gōng, yán gōng shì zhī huáng quán qín shǐ huáng yuàn mǔ shī xíng, jiǔ ér gé jué, hòu gǎn yǐng kǎo shū máo jiāo zhī yán, xún fù zǐ dào. shū chuán měi zhī. jīn zhū yán xīn zhū, tài huáng yōu zài lí gōng, ruò bēi chóu shēng jí, yī dàn bù yú, zhǔ shàng jiàng hé yǐ lìng yú tiān xià? rú cóng chán yì, hòu shì guī jiù míng gōng. yí mì biǎo cháo tíng, lìng fèng tài hòu, lǜ lì qún chén, cháo jìn rú jiù, yǐ yàn tiān xīn, yǐ dá rén wàng." hé jí shàng shū chén zhī. míng nián zhēng yuè, dì nǎi cháo yú dōng gōng, tài hòu yóu cǐ yǐ ān.
延光四年,辟司徒李郃府。时宦者孙程等既立顺帝,诛灭诸阎,议郎陈禅以为阎太后与帝无母子恩,宜徙别馆,绝朝见。群臣议者咸以为宜。举谓郃曰:“昔郑武姜谋杀严公,严公誓之黄泉;秦始皇怨母失行,久而隔绝,后感颍考叔、茅焦之言,循复子道。书传美之。今诸阎新诛,太皇幽在离宫,若悲愁生疾,一旦不虞,主上将何以令于天下?如从禅议,后世归咎明公。宜密表朝廷,令奉太后,率厉群臣,朝觐如旧,以厌天心,以答人望。”郃即上疏陈之。明年正月,帝乃朝于东宫,太后由此以安。
hòu cháng lè shào fǔ zhū chāng dài hé wèi sī tú, jǔ yóu wèi lì. shí sūn chéng děng zuò huái biǎo shàng diàn zhēng gōng, dì nù, xī xǐ fēng yuǎn xiàn, chì luò yáng lìng cù qī fā qiǎn. jǔ shuō zhū chāng yuē:" cháo tíng zài xī zhōng xià shí, fēi sūn chéng děng qǐ lì? suī hán péng wú jiǎ zhī gōng, hé yǐ jiā zhū! jīn wàng qí dà dé, lù qí xiǎo guò, rú dào lù yāo zhé, dì yǒu shā gōng chén zhī jī. jí jīn wèi qù, yí jí biǎo zhī." chāng yuē:" jīn zhào nù, èr shàng shū yǐ zòu qí shì, wú dú biǎo cǐ, bì zhì zuì qiǎn." jǔ yuē:" míng gōng nián guò bā shí, wèi wèi tái fǔ, bù yú jīn shí jié zhōng bào guó, xī shēn ān chǒng, yù yǐ hé qiú? lù wèi suī quán, bì xiàn nìng xié zhī jī jiàn ér huò zuì, yóu yǒu zhōng zhēn zhī míng. ruò jǔ yán bù zú cǎi, qǐng cóng cǐ cí." chāng nǎi biǎo jiàn, dì guǒ cóng zhī.
后长乐少府朱伥代郃为司徒,举犹为吏。时孙程等坐怀表上殿争功,帝怒,悉徙封远县,敕洛阳令促期发遣。举说朱伥曰:“朝廷在西钟下时,非孙程等岂立?虽韩、彭、吴、贾之功,何以加诸!今忘其大德,录其小过,如道路夭折,帝有杀功臣之讥。及今未去,宜急表之。”伥曰:“今诏怒,二尚书已奏其事,吾独表此,必致罪谴。”举曰:“明公年过八十,位为台辅,不于今时竭忠报国,惜身安宠,欲以何求?禄位虽全,必陷佞邪之讥;谏而获罪,犹有忠贞之名。若举言不足采,请从此辞。”伥乃表谏,帝果从之。
jǔ hòu jǔ mào cái, wèi píng qiū lìng. shàng shū yán dāng shì dé shī, cí shén qiè zhèng. shàng shū guō qián yīng hè děng jiàn zhī tàn xī, gòng shàng shū chēng jǔ zhōng zhí, yù dì zhì zhāng yù zuò, yǐ wéi guī jiè.
举后举茂才,为平丘令。上书言当世得失,辞甚切正。尚书郭虔、应贺等见之叹息,共上疏称举忠直,欲帝置章御坐,以为规诫。
jǔ shāo qiān bīng zhōu cì shǐ. tài yuán yī jùn, jiù sú yǐ jiè zǐ tuī fén hái, yǒu lóng jì zhī jìn. zhì qí wáng yuè, xián yán shén líng bù lè jǔ huǒ, yóu shì shì mín měi dōng zhōng zhé yī yuè hán shí, mò gǎn yān ECE0, lǎo xiǎo bù kān, suì duō sǐ zhě. jǔ jì dào zhōu, nǎi zuò diào shū yǐ zhì zi tuī zhī miào, yán shèng dōng qù huǒ, cán sǔn mín mìng, fēi xián zhě zhī yì, yǐ xuān shì yú mín, shǐ hái wēn shí. yú shì zhòng huò shāo jiě, fēng sú pō gé.
举稍迁并州刺史。太原一郡,旧俗以介子推焚骸,有龙忌之禁。至其亡月,咸言神灵不乐举火,由是士民每冬中辄一月寒食,莫敢烟ECE0,老小不堪,岁多死者。举既到州,乃作吊书以置子推之庙,言盛冬去火,残损民命,非贤者之意,以宣示愚民,使还温食。于是众惑稍解,风俗颇革。
zhuǎn jì zhōu cì shǐ. yáng jiā sān nián, sī lì xiào wèi zuǒ xióng jiàn jǔ, zhēng bài shàng shū. jǔ yǔ pú yè huáng qióng tóng xīn fǔ zhèng, míng zhòng cháo tíng, zuǒ yòu dàn zhī. shì suì hé nán sān fǔ dà hàn, wǔ gǔ zāi shāng, tiān zǐ qīn zì lù zuò dé yáng diàn dōng xiāng qǐng yǔ, yòu xià sī lì hé nán dǎo sì hé shén míng shān dà zé. zhào shū yǐ jǔ cái xué yōu shēn, tè xià cè wèn yuē:" zhèn yǐ bù dé, yǎng chéng sān tǒng, sù xīng yè mèi, sī xié dà zhōng. qǐng nián yǐ lái, hàn zāi lǚ yīng, jià sè jiāo kū, mín shí kùn fá. wǔ pǐn bù xùn, wáng zé wèi liú, qún sī sù cān, jù fēi qí wèi. shěn suǒ biǎn chù, biàn fù zhī zhēng, jué xiào hé yóu? fēn bié jù duì, wù yǒu suǒ huì." jǔ duì yuē:
转冀州刺史。阳嘉三年,司隶校尉左雄荐举,征拜尚书。举与仆射黄琼同心辅政,名重朝廷,左右惮之。是岁河南、三辅大旱,五谷灾伤,天子亲自露坐德阳殿东厢请雨,又下司隶、河南祷祀河神、名山、大泽。诏书以举才学优深,特下策问曰:“朕以不德,仰承三统,夙兴夜寐,思协大中。顷年以来,旱灾屡应,稼穑焦枯,民食困乏。五品不训,王泽未流,群司素餐,据非其位。审所贬黜,变复之征,厥效何由?分别具对,勿有所讳。”举对曰:
chén wén yì chēng" tiān zūn dì bēi, qián kūn yǐ dìng". èr yí jiāo gòu, nǎi shēng wàn wù, wàn wù zhī zhōng, yǐ rén wéi guì. gù shèng rén yǎng zhī yǐ jūn, chéng zhī yǐ huà, shùn sì jié zhī yí, shì yīn yáng zhī hé, biàn nán nǚ hūn qǔ bù guò qí shí. bāo zhī yǐ rén ēn, dǎo zhī yǐ dé jiào, shì zhī yǐ zāi yì, xùn zhī yǐ jiā xiáng. cǐ xiān shèng chéng gān yǎng wù zhī shǐ yě. fū yīn yáng bì gé, zé èr qì fǒu sāi èr qì fǒu sāi, zé rén wù bù chāng rén wù bù chāng, zé fēng yǔ bù shí fēng yǔ bù shí, zé shuǐ hàn chéng zāi. bì xià chǔ táng yú zhī wèi, wèi xíng yáo shùn zhī zhèng, jìn fèi wén dì guāng wǔ zhī fǎ, ér xún wáng qín shē chǐ zhī yù, nèi jī yuàn nǚ, wài yǒu kuàng fū. jīn huáng sì bù xīng, dōng gōng wèi lì, shāng hé nì lǐ, duàn jué rén lún zhī suǒ zhì yě. fēi dàn bì xià xíng cǐ ér yǐ, shù huàn zhī rén, yì fù xū yǐ xíng shì, wēi wǔ liáng jiā, qǔ nǚ bì zhī, zhì yǒu bái shǒu mò wú pèi ǒu, nì yú tiān xīn. xī wǔ wáng rù yīn, chū qīng gōng zhī nǚ chéng tāng zāo zāi, yǐ liù shì kè yǐ lǔ xī yù hàn, ér zì zé qí yǔ jiē yǐ jīng chéng, zhuǎn huò wéi fú. zì kū hàn yǐ lái, mí lì nián suì, wèi wén bì xià gǎi guò zhī xiào, tú láo zhì zūn bào lòu fēng chén, chéng wú yì yě. yòu xià zhōu jùn qí shén zhì qǐng. xī qí yǒu dà hàn, jǐng gōng yù sì hé bó, yàn zǐ jiàn yuē:" bù kě. fū hé bó yǐ shuǐ wèi chéng guó, lǔ biē wèi mín shù. shuǐ jǐn yú kū, qǐ bù yù yǔ? zì shì bù néng zhì yě." bì xià suǒ xíng, dàn wù qí huá, bù xún qí shí, yóu yuán mù qiú yú, què xíng qiú qián. chéng yí tuī xìn gé zhèng, chóng dào biàn huò, chū hòu gōng bù yù zhī nǚ, lǐ tiān xià yuān wǎng zhī yù, chú tài guān zhòng shàn zhī fèi. fū wǔ pǐn bù xùn, zé zài sī tú, yǒu fēi qí wèi, yí jí chù chì. chén zì fān wài zhuó diǎn nà yán, xué báo zhì qiǎn, bù zú yǐ duì. yì zhuàn yuē:" yáng gǎn tiān, bù xuán rì." wéi bì xià liú shén cái chá.
臣闻《易》称“天尊地卑,乾坤以定”。二仪交构,乃生万物,万物之中,以人为贵。故圣人养之以君,成之以化,顺四节之宜,适阴阳之和,便男女婚娶不过其时。包之以仁恩,导之以德教,示之以灾异,训之以嘉祥。此先圣承乾养物之始也。夫阴阳闭隔,则二气否塞;二气否塞,则人物不昌;人物不昌,则风雨不时;风雨不时,则水旱成灾。陛下处唐、虞之位,未行尧、舜之政,近废文帝、光武之法,而循亡秦奢侈之欲,内积怨女,外有旷夫。今皇嗣不兴,东宫未立,伤和逆理,断绝人伦之所致也。非但陛下行此而已,竖宦之人,亦复虚以形势,威侮良家,取女闭之,至有白首殁无配偶,逆于天心。昔武王入殷,出倾宫之女;成汤遭灾,以六事克已;鲁僖遇旱,而自责祈雨;皆以精诚,转祸为福。自枯旱以来,弥历年岁,未闻陛下改过之效,徒劳至尊暴露风尘,诚无益也。又下州郡祈神致请。昔齐有大旱,景公欲祀河伯,晏子谏曰:“不可。夫河伯以水为城国,鲁鳖为民庶。水尽鱼枯,岂不欲雨?自是不能致也。”陛下所行,但务其华,不寻其实,犹缘木求鱼,却行求前。诚宜推信革政,崇道变惑,出后宫不御之女,理天下冤枉之狱,除太官重膳之费。夫五品不训,责在司徒,有非其位,宜急黜斥。臣自籓外擢典纳言,学薄智浅,不足以对。《易传》曰:“阳感天,不旋日。”惟陛下留神裁察。
yīn zhào jiàn jǔ jí shàng shū lìng chéng yì shì pú yè huáng qióng, wèn yǐ dé shī. jǔ děng bìng duì yǐ wéi yí shèn guān rén, qù chì tān wū, lí yuǎn nìng xié, xún wén dì zhī jiǎn, zūn xiào míng zhī jiào, zé shí yǔ bì yìng. dì yuē:" bǎi guān tān wū nìng xié zhě wèi shuí hū?" jǔ dú duì yuē:" chén cóng xià zhōu, chāo bèi jī mì, bù zú yǐ bié qún chén. rán gōng qīng dà chén shù yǒu zhí yán zhě, zhōng zhēn yě ē yú gǒu róng zhě, nìng xié yě. sī tú shì shì liù nián, wèi wén yǒu zhōng yán yì móu, yú xīn zài cǐ." qí hòu yǐ shì miǎn sī tú liú qí, qiān jǔ sī lì xiào wèi.
因召见举及尚书令成翊世、仆射黄琼,问以得失。举等并对以为宜慎官人,去斥贪污,离远佞邪,循文帝之俭,尊孝明之教,则时雨必应。帝曰:“百官贪污佞邪者为谁乎?”举独对曰:“臣从下州,超备机密,不足以别群臣。然公卿大臣数有直言者,忠贞也;阿谀苟容者,佞邪也。司徒视事六年,未闻有忠言异谋,愚心在此。”其后以事免司徒刘崎,迁举司隶校尉。
yǒng hé yuán nián, zāi yì shù jiàn, shěng nèi è zhī. zhào zhào gōng qīng zhōng èr qiān dàn shàng shū yì xiǎn qīn diàn, wèn yuē:" yán shì zhě duō yún, xī zhōu gōng shè tiān zǐ shì, jí hōng, chéng wáng yù yǐ gōng lǐ zàng zhī, tiān wèi dòng biàn. jí gèng zàng yǐ tiān zǐ zhī lǐ, jí yǒu fǎn fēng zhī yīng. běi xiāng hòu qīn wèi tiān zǐ ér zàng yǐ wáng lǐ, gù shù yǒu zāi yì, yí jiā zūn shì, liè yú zhāo mù." qún chén yì zhě duō wèi yí rú zhào zhǐ, jǔ dú duì yuē:" xī zhōu gōng yǒu qǐng mìng zhī yīng, lóng tài píng zhī gōng, gù huáng tiān dòng wēi, yǐ zhāng shèng dé. běi xiāng hòu běn fēi zhèng tǒng, jiān chén suǒ lì, lì bù yú suì, nián hào wèi gǎi, huáng tiān bù yòu, dà mìng yāo hūn. chūn qiū wáng zǐ měng bù chēng bēng, lǔ zi yě bù shū zàng. jīn běi xiāng hòu wú tā gōng dé, yǐ wáng lǐ zàng zhī, yú shì yǐ chóng, bù yí chēng shì. zāi shěng zhī lái, fú yóu cǐ yě." yú shì sī tú huáng shàng tài cháng huán yān děng qī shí rén tóng jǔ yì, dì cóng zhī. shàng zì bó hé, nán jùn rén yě, shǎo lì xiǎn wèi, yì yǐ zhèng shì chēng.
永和元年,灾异数见,省内恶之。诏召公、卿、中二千石、尚书诣显亲殿,问曰:“言事者多云,昔周公摄天子事,及薨,成王欲以公礼葬之,天为动变。及更葬以天子之礼,即有反风之应。北乡侯亲为天子而葬以王礼,故数有灾异,宜加尊谥,列于昭穆。”群臣议者多谓宜如诏旨,举独对曰:“昔周公有请命之应,隆太平之功,故皇天动威,以章圣德。北乡侯本非正统,奸臣所立,立不逾岁,年号未改,皇天不祐,大命夭昏。《春秋》王子猛不称崩,鲁子野不书葬。今北乡侯无它功德,以王礼葬之,于事已崇,不宜称谥。灾眚之来,弗由此也。”于是司徒黄尚、太常桓焉等七十人同举议,帝从之。尚字伯河,南郡人也,少历显位,亦以政事称。
jǔ chū wèi shǔ jùn tài shǒu, zuò shì miǎn. dà jiàng jūn liáng shāng biǎo wèi cóng shì zhōng láng, shén jìng zhòng yān. liù nián sān yuè shàng yǐ rì, shāng dà huì bīn kè, yàn yú luò shuǐ, jǔ shí chēng jí bù wǎng. shāng yǔ qīn nì hān yǐn jí huān, jí jiǔ lán chàng bà, jì yǐ B321 lù zhī gē, zuò zhōng wén zhě, jiē wèi yǎn tì. tài pú zhāng zhǒng shí yì zài yān, huì hái, yǐ shì gào jǔ. jǔ tàn yuē:" cǐ suǒ wèi āi yuè shī shí, fēi qí suǒ yě, yāng jiāng jí hū!" shāng zhì qiū guǒ hōng. shāng jí dǔ, dì qīn lín xìng, wèn yǐ yí yán. duì yuē:" rén zhī jiāng sǐ, qí yán yě shàn. chén cóng shì zhōng láng zhōu jǔ, qīng gāo zhōng zhèng, kě zhòng rèn yě." yóu shì bài jǔ jiàn yì dài fū.
举出为蜀郡太守,坐事免。大将军梁商表为从事中郎,甚敬重焉。六年三月上已日,商大会宾客,宴于洛水,举时称疾不往。商与亲昵酣饮极欢,及酒阑倡罢,继以《B321露》之歌,坐中闻者,皆为掩涕。太仆张种时亦在焉,会还,以事告举。举叹曰:“此所谓哀乐失时,非其所也,殃将及乎!”商至秋果薨。商疾笃,帝亲临幸,问以遗言。对曰:“人之将死,其言也善。臣从事中郎周举,清高忠正,可重任也。”由是拜举谏议大夫。
shí, lián yǒu zāi yì, dì sī shāng yán, zhào jǔ yú xiǎn qīn diàn, wèn yǐ biàn shěng. jǔ duì yuē:" bì xià chū lì, zūn xiū jiù diǎn, xīng huà zhì zhèng, yuǎn jìn sù rán. qǐng nián yǐ lái, shāo wéi yú qián, cháo duō chǒng xìng, lù bù xù dé. guān tiān chá rén, zhǔn jīn fāng gǔ, chéng kě wēi jù. shū yuē:' jiàn héng yáng ruò.' fū jiàn chà wú dù, zé yán bù cóng ér xià bù zhèng yáng wú yǐ zhì, zé shàng rǎo xià jié. yí mì yán chì zhōu jùn, chá qiáng zōng dà jiān, yǐ shí qín tǎo." qí hòu jiāng huái huá zéi zhōu shēng xú fèng děng chǔ chù bìng qǐ, rú jǔ suǒ chén.
时,连有灾异,帝思商言,召举于显亲殿,问以变眚。举对曰:“陛下初立,遵修旧典,兴化致政,远近肃然。顷年以来,稍违于前,朝多宠幸,禄不序德。观天察人,准今方古,诚可危惧。《书》曰:‘僭恒旸若。’夫僭差无度,则言不从而下不正;阳无以制,则上扰下竭。宜密严敕州郡,察强宗大奸,以时禽讨。”其后江淮猾贼周生、徐凤等处处并起,如举所陈。
shí, zhào qiǎn bā shǐ xún xíng fēng sú, jiē xuǎn sù yǒu wēi míng zhě, nǎi bài jǔ wèi shì zhōng, yǔ shì zhōng dù qiáo shǒu guāng lù dài fu zhōu xǔ qián qīng zhōu cì shǐ féng xiàn shàng shū luán bā shì yù shǐ zhāng gāng yǎn zhōu cì shǐ guō zūn tài wèi zhǎng shǐ liú bān, bìng shǒu guāng lù dài fu, fēn háng tiān xià. qí cì shǐ èr qiān dàn yǒu zāng zuì xiǎn míng zhě, yì mǎ shàng zhī mò shòu yǐ xià, biàn zhé shōu jǔ. qí yǒu qīng zhōng huì lì, wèi bǎi xìng suǒ ān, yí biǎo yì zhě, jiē yǐ zhuàng shàng. yú shì bā shǐ tóng shí jù bài, tiān xià hào yuē:" bā jùn". jǔ yú shì hé zòu tān huá, biǎo jiàn gōng qīng, cháo tíng chēng zhī. qiān hé nèi tài shǒu, zhēng wèi dà hóng lú.
时,诏遣八使巡行风俗,皆选素有威名者,乃拜举为侍中,与侍中杜乔、守光禄大夫周栩、前青州刺史冯羡、尚书栾巴、侍御史张纲、兗州刺史郭遵、太尉长史刘班,并守光禄大夫,分行天下。其刺史、二千石有臧罪显明者,驿马上之;墨绶以下,便辄收举。其有清忠惠利,为百姓所安,宜表异者,皆以状上。于是八使同时俱拜,天下号曰:“八俊”。举于是劾奏贪猾,表荐公清,朝廷称之。迁河内太守,征为大鸿胪。
jí liáng tài hòu lín cháo, zhào yǐ shāng dì yòu bēng, miào cì yí zài shùn dì xià. tài cháng mǎ fǎng zòu yí rú zhào shū, jiàn yì dài fū lǚ bó yǐ wéi yīng yī zhāo mù zhī xù, xiān shāng dì, hòu shùn dì. zhào xià gōng qīng. jǔ yì yuē:" chūn qiū lǔ mǐn gōng wú zi, shù xiōng xī gōng dài lì, qí zi wén gōng suì jī xī yú mǐn shàng. kǒng zǐ jī zhī, shū yuē:' yǒu shì yú tài miào, jī xī gōng.' chuán yuē:' nì sì yě.' jí dìng gōng zhèng qí xù, jīng yuē' cóng sì xiān gōng', wèi wàn shì fǎ yě. jīn shāng dì zài xiān, yú zhì wèi fù, shùn dì zài hòu, yú qīn wèi zi, xiān hòu zhī yì bù kě gǎi, zhāo mù zhī xù bù kě luàn. lǚ bó yì shì yě." tài hòu xià zhào cóng zhī. qiān guāng lù xūn, huì zāo mǔ yōu qù zhí, hòu bài guāng lù dài fu.
及梁太后临朝,诏以殇帝幼崩,庙次宜在顺帝下。太常马访奏宜如诏书,谏议大夫吕勃以为应依昭穆之序,先殇帝,后顺帝。诏下公卿。举议曰:“《春秋》鲁闵公无子,庶兄僖公代立,其子文公遂跻僖于闵上。孔子讥之,书曰:‘有事于太庙,跻僖公。’《传》曰:‘逆祀也。’及定公正其序,经曰‘从祀先公’,为万世法也。今殇帝在先,于秩为父,顺帝在后,于亲为子,先后之义不可改,昭穆之序不可乱。吕勃议是也。”太后下诏从之。迁光禄勋,会遭母忧去职,后拜光禄大夫。
jiàn hé sān nián zú. cháo tíng yǐ jǔ qīng gōng liàng zhí, fāng yù yǐ wéi zǎi xiàng, shēn tòng xī zhī. nǎi zhào xiān guāng lù xūn rǔ nán tài shǒu yuē:" xī zài qián shì, qiú xián rú kě, fēng mù shì lǘ, yǐ guāng xián zhé. gù gōng shū jiàn lěi, wēng guī méng shù, suǒ yǐ zhāo zhōng lì sú, zuò fàn hòu kūn. gù guāng lù dài fu zhōu jǔ, xìng móu yí yú, zhōng yú suí guǎn, qián shòu mù shǒu, jí hái nà yán, chū rù jīng niǎn, yǒu qīn zāi zhī jī, zài jìn wéi yǒu mì jìng zhī fēng. yǔ lù nǎi xūn, yòng dēng jiǔ liè. fāng yù shì xù bǎi guān, liàng xié sān shì, bù yǒng sù zhōng, yòng guāi yuǎn tú. cháo tíng mǐn dào, liáng wèi chuàng rán. shī bù yún hū:' zhào mǐn róng gōng, yòng xī ěr zhǐ.' qí lìng jiāng dài fū yǐ xià dào sàng fā rì fù huì diào. jiā cì qián shí wàn, yǐ jīng wēi yí sù sī zhī jié yān." zi xié.
建和三年卒。朝廷以举清公亮直,方欲以为宰相,深痛惜之。乃诏先光禄勋、汝南太守曰:“昔在前世,求贤如渴,封墓轼闾,以光贤哲。故公叔见诔,翁归蒙述,所以昭忠厉俗,作范后昆。故光禄大夫周举,性侔夷、鱼,忠逾随、管,前授牧守,及还纳言,出入京辇,有钦哉之绩,在禁闱有密静之风。予录乃勋,用登九列。方欲式序百官,亮协三事,不永夙终,用乖远图。朝廷愍悼,良为怆然。《诗》不云乎:‘肇敏戎功,用锡尔祉。’其令将大夫以下到丧发日复会吊。加赐钱十万,以旌委蛇素丝之节焉。”子勰。
xié zì jù shèng, shǎo shàng xuán xū, yǐ fù rèn wèi láng, zì miǎn guī jiā. fù gù lì hé nán zhào kuí wèi jùn jiāng, bēi shēn jiàng lǐ, zhì jìng yú xié. xié chǐ jiāo bào zhī, yīn dù mén zì jué. hòu tài tài shǒu jǔ xiào lián, fù yǐ jí qù. shí liáng jì guì shèng, bèi qí zhēng mìng zhě, mò gǎn bù yīng, wéi xié qián hòu sān pì, jìng bù néng qū. hòu jǔ xián liáng fāng zhèng, bù yīng. yòu gōng chē zhēng, xuán xūn bèi lǐ, gù cí fèi jí. cháng yǐn chǔ cuàn shēn, mù lǎo dān qīng jìng, dù jué rén shì, xiàng shēng jīng jí, shí yǒu yú suì. zhì yán xī èr nián, nǎi kāi mén yán bīn, yóu tán yàn lè, jí qiū ér liáng jì zhū, nián zhōng ér xié zú, shí nián wǔ shí. cài yōng yǐ wéi zhī mìng. zì xié zēng zǔ fù yáng zhì xié sūn xún, liù shì yī shēn, jiē zhī míng yún.
勰字巨胜,少尚玄虚,以父任为郎,自免归家。父故吏河南召夔为郡将,卑身降礼,致敬于勰。勰耻交报之,因杜门自绝。后太太守举孝廉,复以疾去。时梁冀贵盛,被其征命者,莫敢不应,唯勰前后三辟,竟不能屈。后举贤良方正,不应。又公车征,玄纁备礼,固辞废疾。常隐处窜身,慕老聃清静,杜绝人事,巷生荆棘,十有余岁。至延熹二年,乃开门延宾,游谈宴乐,及秋而梁冀诛,年终而勰卒,时年五十。蔡邕以为知命。自勰曾祖父扬至勰孙恂,六世一身,皆知名云。
huáng qióng zì shì yīng, jiāng xià ān lù rén, wèi jùn tài shǒu xiāng zhī zǐ yě. xiāng zài wén yuàn chuán. qióng chū yǐ fù rèn wèi tài zǐ shè rén, cí bìng bù jiù. zāo fù yōu, fú què, wǔ fǔ jù pì, lián nián bù yīng.
黄琼字世英,江夏安陆人,魏郡太守香之子也。香在《文苑传》。琼初以父任为太子舍人,辞病不就。遭父忧,服阕,五府俱辟,连年不应。
yǒng jiàn zhōng, gōng qīng duō jiàn qióng zhě, yú shì yù huì jī hè chún guǎng hàn yáng hòu jù gōng chē zhēng. qióng zhì lún shì, chēng jí bù jìn. yǒu sī hé bù jìng, zhào xià xiàn yǐ lǐ wèi qiǎn, suì bù dé yǐ. xiān shì, zhēng pìn chǔ shì duō bù chēng wàng, lǐ gù sù mù yú qióng, nǎi yǐ shū nì yí zhī yuē:
永建中,公卿多荐琼者,于是与会稽贺纯、广汉杨厚俱公车征。琼至纶氏,称疾不进。有司劾不敬,诏下县以礼慰遣,遂不得已。先是,征聘处士多不称望,李固素慕于琼,乃以书逆遗之曰:
wén yǐ dù yī luò, jìn zài wàn suì tíng, qǐ jí shì yǒu jiàn, jiāng shùn wáng mìng hū? gài jūn zǐ wèi bó yí ài, liǔ xià huì bù gōng, gù chuán yuē" bù yí bù huì, kě fǒu zhī jiān". gài shèng xián jū shēn zhī suǒ zhēn yě. chéng suì yù zhěn shān qī gǔ, nǐ yì cháo yóu, sī zé kě yǐ ruò dāng fǔ zhèng jì mín, jīn qí shí yě. zì shēng mín yǐ lái, shàn zhèng shǎo ér luàn sú duō, bì dài yáo shùn zhī jūn, cǐ wèi zhì shì zhōng wú shí yǐ. cháng wén yǔ yuē:" yáo yáo zhě yì quē, E825E825 zhě yì wū." yáng chūn zhī qū, hé zhě bì guǎ, shèng míng zhī xià, qí shí nán fù. jìn lǔ yáng fán jūn, bèi zhēng chū zhì, cháo tíng shè tán xí, yóu dài shén míng. suī wú dà yì, ér yán xíng suǒ shǒu wú quē. ér huǐ bàng bù liú, yìng shí shé jiǎn zhě, qǐ fēi guān tīng wàng shēn, shēng míng tài shèng hū? zì qǐng zhēng pìn zhī shì, hú yuán ān xuē mèng cháng zhū zhòng zhāo gù jì hóng děng, qí gōng yè jiē wú suǒ cǎi, shì gù sú lùn jiē yán chǔ shì chún dào xū shēng. yuàn xiān shēng hóng cǐ yuǎn mó, lìng zhòng rén tàn fú, yī xuě cǐ yán ěr.
闻已度伊、洛,近在万岁亭,岂即事有渐,将顺王命乎?盖君子谓伯夷隘,柳下惠不恭,故传曰“不夷不惠,可否之间”。盖圣贤居身之所珍也。诚遂欲枕山栖谷,拟亦巢、由,斯则可矣;若当辅政济民,今其时也。自生民以来,善政少而乱俗多,必待尧、舜之君,此为志士终无时矣。常闻语曰:“峣峣者易缺,E825E825者易污。”《阳春》之曲,和者必寡,盛名之下,其实难副。近鲁阳樊君,被征初至,朝廷设坛席,犹待神明。虽无大异,而言行所守无缺。而毁谤布流,应时折减者,岂非观听望深,声名太盛乎?自顷征聘之士,胡元安、薛孟尝、朱仲昭、顾季鸿等,其功业皆无所采,是故俗论皆言处士纯盗虚声。愿先生弘此远谟,令众人叹服,一雪此言耳。
qióng zhì, jí bài yì láng, shāo qiān shàng shū pú yè.
琼至,即拜议郎,稍迁尚书仆射。
chū, qióng suí fù zài tái gé, xí jiàn gù shì. jí hòu jū zhí, dá liàn guān cáo, zhēng yì cháo táng, mò néng kàng duó. shí lián yǒu zāi yì, qióng shàng shū shùn dì yuē:" jiān zhě yǐ lái, guà wèi cuò miù, hán yù xiāng gān, méng qì shù xìng, rì àn yuè sàn. yuán zhī tiān yì, dài bù xū rán. bì xià yí kāi shí shì, àn hé luò, wài mìng shǐ guān, xī tiáo shàng yǒng jiàn yǐ qián zhì hàn chū zāi yì, yǔ yǒng jiàn yǐ hòu qì yú jīn rì, shú wèi duō shǎo. yòu shǐ jìn chén rú zhě cān kǎo zhèng shì, shù jiàn gōng qīng, chá wèn dé shī. zhū wú gōng dé zhě, yí jiē chì chù. chén qián pō chén zāi shěng, bìng jiàn guāng lù dài fu fán yīng tài zhōng dài fū xuē bāo jí kuài jī hè chún guǎng hàn yáng hòu, wèi méng yù shěng. fú jiàn chǔ shì bā jùn huáng cuò hàn yáng rèn táng, nián jiē qí dié, yǒu zuò zhě qī rén zhī zhì. yí gèng jiàn yǐn zhì, zhù chóng dà huà." yú shì yǒu zhào gōng chē zhēng cuò děng.
初,琼随父在台阁,习见故事。及后居职,达练官曹,争议朝堂,莫能抗夺。时连有灾异,琼上疏顺帝曰:“间者以来,卦位错谬,寒燠相干,蒙气数兴,日暗月散。原之天意,殆不虚然。陛下宜开石室,案《河》、《洛》,外命史官,悉条上永建以前至汉初灾异,与永建以后讫于今日,孰为多少。又使近臣儒者参考政事,数见公卿,察问得失。诸无功德者,宜皆斥黜。臣前颇陈灾眚,并荐光禄大夫樊英、太中大夫薛包及会稽贺纯、广汉杨厚,未蒙御省。伏见处士巴郡黄错、汉阳任棠,年皆耆耋,有作者七人之志。宜更见引致,助崇大化。”于是有诏公车征错等。
sān nián, dà hàn. qióng fù shàng shū yuē:" xī lǔ xī yù hàn, yǐ liù shì zì ràng, gōng jié jiǎn, bì nǚ yè, fàng chán nìng zhě shí sān rén, zhū shuì mín shòu huò zhě jiǔ rén, tuì shě nán jiāo, tiān lì dà yǔ. jīn yì yí gù shěng zhèng shì, yǒu suǒ sǔn quē, wù cún zhì jiǎn, yǐ yì mín tīng. shàng fāng yù fǔ, xī chú fán fèi. míng chì jìn chén, shǐ zūn fǎ dù, rú yǒu bù yí, shì yǐ hào wù. shù jiàn gōng qīng, yǐn nà rú shì, fǎng yǐ zhèng huà, shǐ chén dé shī. yòu qiú tú shàng jī, duō zhì sǐ wáng, yì zú yǐ gǎn shāng hé qi, zhāo xiáng zāi hàn. ruò gǎi bì cóng shàn, zé yòng jiā móu, zé zāi xiāo fú zhì yǐ." shū zòu, yǐn jiàn dé yáng diàn, shǐ zhōng cháng shì yǐ qióng zòu shū shǔ zhǔ zhě shī xíng.
三年,大旱。琼复上疏曰:“昔鲁僖遇旱,以六事自让,躬节俭,闭女谒,放谗佞者十三人,诛税民受货者九人,退舍南郊,天立大雨。今亦宜顾省政事,有所损阙,务存质俭,以易民听。尚方御府,息除烦费。明敕近臣,使遵法度,如有不移,示以好恶。数见公卿,引纳儒士,访以政化,使陈得失。又囚徒尚积,多致死亡,亦足以感伤和气,招降灾旱。若改敝从善,择用嘉谋,则灾消福至矣。”书奏,引见德阳殿,使中常侍以琼奏书属主者施行。
zì dì jí wèi yǐ hòu, bù xíng jí tián zhī lǐ. qióng yǐ guó zhī dà diǎn bù yí jiǔ fèi, shàng shū zòu
自帝即位以后,不行籍田之礼。琼以国之大典不宜久废,上疏奏
zì gǔ shèng dì zhé wáng, mò bù jìng gōng míng sì, zēng zhì fú xiáng, gù bì gōng jiāo miào zhī lǐ, qīn jí tián zhī qín, yǐ xiān qún méng, lǜ quàn nóng gōng. xī zhōu xuān wáng bù jí qiān mǔ, guó wén gōng yǐ wéi dà jī, zú yǒu jiāng róng zhī nán, zhōng sǔn zhōng xīng zhī míng. qiè jiàn bì xià zūn jī gǔ zhī hóng yè, tǐ qián sù yǐ yìng tiān, shùn shí fèng yuán, huái róu bǎi shén, zhāo xī chù chén āi yú dào lù, zhòu mù líng shù zhèng yǐ xù rén. suī shī yǒng chéng tāng zhī bù dài huáng, shū měi wén wáng zhī bù xiá shí, chéng bù néng jiā. jīn miào sì shì què, ér qí gǔ jié zhāi zhī shì, jìn zài míng rì. chén kǒng zuǒ yòu zhī xīn, bù yù lǚ dòng shèng gōng, yǐ wéi qīn gēng zhī lǐ, kě dé ér fèi. chén wén xiān wáng zhì diǎn, jí tián yǒu rì, sī tú xián jiè, sī kōng chú tán. xiān shí wǔ rì, yǒu xié fēng zhī yīng, wáng jí zhāi guān, xiǎng lǐ zài lěi, chéng zhòng zhī yě. zì guǐ yǐ yǐ lái, réng xī běi fēng, gān zé bù jí, hán liáng shàng jié. yíng chūn dōng jiāo, jì bù gōng qīn, xiān nóng zhī lǐ, suǒ yí zì miǎn, yǐ nì hé qì, yǐ zhì shí fēng. yì yuē:" jūn zǐ zì qiáng bù xī." sī qí dào yě.
自古圣帝哲王,莫不敬恭明祀,增致福祥,故必躬郊庙之礼,亲籍田之勤,以先群萌,率劝农功。昔周宣王不籍千亩,虢文公以为大讥,卒有姜戎之难,终损中兴之名。窃见陛下遵稽古之鸿业,体虔肃以应天,顺时奉元,怀柔百神,朝夕触尘埃于道路,昼暮聆庶政以恤人。虽《诗》咏成汤之不怠遑,《书》美文王之不暇食,诚不能加。今庙祀适阕,而祈谷洁斋之事,近在明日。臣恐左右之心,不欲屡动圣躬,以为亲耕之礼,可得而废。臣闻先王制典,籍田有日,司徒咸戒,司空除坛。先时五日,有协风之应,王即斋官,飨醴载耒,诚重之也。自癸已以来,仍西北风,甘泽不集,寒凉尚结。迎春东郊,既不躬亲,先农之礼,所宜自勉,以逆和气,以致时风。《易》曰:“君子自强不息。”斯其道也。
shū zòu, dì cóng zhī.
书奏,帝从之。
qǐng zhī, qiān shàng shū lìng. qióng yǐ qián zuǒ xióng suǒ shàng xiào lián zhī xuǎn, zhuān yòng rú xué wén lì, yú qǔ shì zhī yì, yóu yǒu suǒ yí, nǎi zòu zēng xiào tì jí néng cóng zhèng zhě wèi sì kē, shì jìng shī xíng. yòu xióng qián yì jǔ lì xiān shì zhī yú gōng fǔ, yòu fù zhī yú duān mén, hòu shàng shū zhāng shèng zòu chú cǐ kē. qióng fù shàng yán:" fù shì zhī zuò, jiāng yǐ chéng xǐ qīng zhuó, fù shí xū làn, bù yí gǎi gé." dì nǎi zhǐ. chū wèi wèi jùn tài shǒu, shāo qiān tài cháng. hé píng zhōng, yǐ xuǎn rù shì jiǎng jìn zhōng.
顷之,迁尚书令。琼以前左雄所上孝廉之选,专用儒学文吏,于取士之义,犹有所遗,乃奏增孝悌及能从政者为四科,事竟施行。又雄前议举吏先试之于公府,又覆之于端门,后尚书张盛奏除此科。琼复上言:“覆试之作,将以澄洗清浊,覆实虚滥,不宜改革。”帝乃止。出为魏郡太守,稍迁太常。和平中,以选入侍讲禁中。
yuán jiā yuán nián, qiān sī kōng. huán dì yù bāo chóng dà jiàng jūn liáng jì, shǐ zhōng cháo èr qiān dàn yǐ shàng huì yì qí lǐ. tè jìn hú guǎng tài cháng yáng pǔ sī lì xiào wèi zhù tián tài zhōng dài fū biān sháo děng, xián chēng jì zhī xūn dé, qí zhì dù jī shǎng, yǐ yí bǐ zhōu gōng, xī zhī shān chuān tǔ tián fù yōng. qióng dú jiàn yì yuē:" jì qián yǐ qīn yíng zhī láo, zēng yì sān qiān, yòu qí zi yìn yì jiā fēng shǎng. xī zhōu gōng fǔ xiāng chéng wáng, zhì lǐ zuò yuè, huà zhì tài píng, shì yǐ dà qǐ tǔ yǔ, kāi dì qī bǎi. jīn zhū hóu yǐ hù yì wèi zhì, bù yǐ lǐ shù wéi xiàn. xiāo hé shí gāo zǔ yú sì shuǐ, huò guāng dìng qīng wēi yǐ xīng guó, jiē yì hù zēng fēng, yǐ xiǎn qí gōng. jì kě bǐ dèng yǔ, hé shí sì xiàn, shǎng cì zhī chà, tóng yú huò guāng, shǐ tiān xià zhī shǎng bì dāng gōng, jué bù yuè dé." cháo tíng cóng zhī. jì yì yǐ wéi hèn. huì yǐ dì dòng cè miǎn. fù wèi tài pú.
元嘉元年,迁司空。桓帝欲褒崇大将军梁冀,使中朝二千石以上会议其礼。特进胡广、太常羊溥、司隶校尉祝恬、太中大夫边韶等,咸称冀之勋德,其制度赍赏,以宜比周公,锡之山川、土田、附庸。琼独建议曰:“冀前以亲迎之劳,增邑三千,又其子胤亦加封赏。昔周公辅相成王,制礼作乐,化致太平,是以大启土宇,开地七百。今诸侯以户邑为制,不以里数为限。萧何识高祖于泗水,霍光定倾危以兴国,皆益户增封,以显其功。冀可比邓禹,合食四县,赏赐之差,同于霍光,使天下知赏必当功,爵不越德。”朝廷从之。冀意以为恨。会以地动策免。复为太仆。
yǒng xīng yuán nián, qiān sī tú, zhuǎn tài wèi. liáng jì qián hòu suǒ tuō pì zhào, yī wú suǒ yòng. suī yǒu shàn rén ér wèi jì suǒ shì jǔ zhě, yì bù jiā mìng. yán xī yuán nián, yǐ rì shí miǎn. fù wèi dà sī nóng. míng nián, liáng jì bèi zhū, tài wèi hú guǎng sī tú hán yǎn sī kōng sūn lǎng jiē zuò ē fù miǎn fèi, fù bài qióng wèi tài wèi. yǐ shī fū zhī ēn, ér bù ā liáng shì, nǎi fēng wèi B67D xiāng hòu, yì qiān hù. qióng cí jí ràng fēng liù qī shàng, yán zhǐ kěn cè, nǎi xǔ zhī. liáng jì jì zhū, qióng shǒu jū gōng wèi, jǔ zòu zhōu jùn sù xíng tān wū zhì sǐ xǐ zhě shí yú rén, hǎi nèi yóu shì xī rán wàng zhī. xún ér wǔ hóu shàn quán, qīng dòng nèi wài, zì dù lì bù néng kuāng, nǎi chēng jí bù qǐ. sì nián, yǐ kòu zéi miǎn. qí nián fù wèi sī kōng. qiū, yǐ dì zhèn miǎn.
永兴元年,迁司徒,转太尉。梁冀前后所托辟召,一无所用。虽有善人而为冀所饰举者,亦不加命。延熹元年,以日食免。复为大司农。明年,梁冀被诛,太尉胡广、司徒韩縯、司空孙朗皆坐阿附免废,复拜琼为太尉。以师傅之恩,而不阿梁氏,乃封为B67D乡侯,邑千户。琼辞疾让封六七上,言旨恳恻,乃许之。梁冀既诛,琼首居公位,举奏州郡素行贪污至死徙者十余人,海内由是翕然望之。寻而五侯擅权,倾动内外,自度力不能匡,乃称疾不起。四年,以寇贼免。其年复为司空。秋,以地震免。
qī nián, jí dǔ, shàng shū jiàn yuē
七年,疾笃,上疏谏曰;
chén wén tiān zhě wù gāng qí qì, jūn zhě wù qiáng qí zhèng. shì yǐ wáng zhě chù gāo zì chí, bù kě bù ān lǚ wēi rèn lì, bù kě bù jù. fū zì chí bù ān zé diān, rèn lì bù jù zé wēi. gù shèng rén shēng gāo jù shàng, zé yǐ dé yì wéi shǒu shè wēi dǎo qīng, zé yǐ xián zhě wéi lì. táng yáo yǐ dé huà wéi kòu miǎn, yǐ jì qì wèi jīn lì. gāo ér yì chóng, dòng ér yù jù, cǐ xiān shèng suǒ yǐ zhǎng shǒu wàn guó, bǎo qí shè jì zhě yě. xī gāo huáng dì yìng tiān shùn mín, fèn jiàn ér wáng, sào chú qín xiàng, gé mìng chuàng zhì, jiàng dé liú zuò. zhì yú āi píng, ér dì dào bù gāng, bǐ zhèng rì luàn, suì shǐ jiān nìng shàn cháo, wài qī zhuān zì. suǒ kòu bù yǐ rén yì wèi miǎn, suǒ dǎo bù yǐ xián zuǒ wéi lì, zhōng zhì diān jué, miè jué hàn zuò. tiān jué líng B12D, mín guǐ cǎn chuàng, lài huáng gān juàn mìng, yán dé fù huī. guāng wǔ yǐ shèng wǔ tiān tǐng, jì tǒng xīng yè, chuàng jī bīng pàn zhī shàng, lì zú zhǐ jí zhī lín. zhuó xián yú zhòng yú zhī zhōng, huà gōng yú wú xíng zhī shì. chóng lǐ yì yú jiāo zhēng, xún dào huà yú luàn lí. shì zì lì gāo ér bù qīng, rèn lì wēi ér bù diē, xīng fù hóng zuò, kāi jiàn zhōng xīng, guāng bèi bā jí, chuí míng wú qióng. zhì yú zhōng yè, shèng yè jiàn shuāi. bì xià chū cóng fān guó, yuán shēng dì wèi, tiān xià shì mù, wèi jiàn tài píng. ér jí wèi yǐ lái, wèi yǒu shèng zhèng. zhū liáng bǐng quán, shù huàn chōng cháo, zhòng fēng lěi jī, qīng dòng cháo tíng, qīng xiào mù shǒu zhī xuǎn, jiē chū qí mén, yǔ máo chǐ gé míng zhū nán jīn zhī bǎo, yīn mǎn qí shì, fù nǐ wáng fǔ, shì huí tiān dì. yán zhī zhě bì zú, fù zhī zhě bì róng. zhōng chén jù sǐ ér dù kǒu, wàn fū bù huò ér mù shé, sāi bì xià ěr mù zhī míng, gèng wéi lóng gǔ zhī zhǔ. gù tài wèi lǐ gù dù qiáo, zhōng yǐ zhí yán, dé yǐ fǔ zhèng, niàn guó wàng shēn, yǔn mò wèi bào, ér zuò chén guó yì, suì jiàn cán miè. xián yú qiē tòng, hǎi nèi shāng jù. yòu qián bái mǎ lìng lǐ yún, zhǐ yán huàn guān zuì huì yí zhū, jiē yīn zhòng rén zhī xīn, yǐ jiù jī xīn zhī bì. hóng nóng dù zhòng, zhī yún suǒ yán yí xíng, jù yún yǐ zhōng huò zuì, gù shàng shū chén lǐ zhī, qǐ tóng rì ér sǐ, suǒ yǐ gǎn wù guó jiā, shù yún huò miǎn. ér yún jì bù gū, zhòng yòu bìng zuò, tiān xià yóu tòng, yì yǐ yuàn jié, gù cháo yě zhī rén, yǐ zhōng wèi huì. xī zhào shā míng dú, kǒng zǐ lín hé ér fǎn. fū fù cháo pò luǎn, zé fèng huáng bù xiáng kū shēng yāo tāi, zé qí lín bù zhēn. chéng wù lèi xiāng gǎn, lǐ shǐ qí rán. shàng shū zhōu yǒng, xī wèi pèi lìng, sù shì liáng jì, xìng qí wēi shì, zuò shì dāng zuì, yuè bài lìng zhí. jiàn jì jiāng shuāi, nǎi yáng huǐ shì zhōng, suì yīn jiān jì, yì qǔ hóu fēng. yòu huáng mén xié xié, qún bèi xiāng dǎng, zì jì xīng shèng, fù bèi xiāng qīn, zhāo xī tú móu, gòng gòu jiān guǐ. lín jì dāng zhū, wú kě shè qiǎo, fù jì qí è, yǐ yào jué shǎng. bì xià bù jiā qīng chéng, shěn bié zhēn wěi, fù xīng zhōng chén bìng shí xiǎn fēng, shǐ zhū zǐ gòng sè, fěn mò zá róu, suǒ wèi dǐ jīn yù yú shā lì, suì guī bì yú ní tú. sì fāng wén zhī, mò bù fèn tàn. xī zēng zǐ dà xiào, cí mǔ tóu zhù bó qí zhì xián, zhōng yú liú fàng. fū chán yú suǒ jǔ, wú gāo ér bù kě shēng ā dǎng xiāng yì, wú shēn ér bù kě lùn. kě bù chá yú? chén zhì wán nú, shì hé guó ēn, shēn qīng wèi zhòng, qín bù bǔ guò, rán jù yú yǒng mò, fù xìn yì shēn. gǎn yǐ chuí jué zhī rì, chén bù huì zhī yán, shù yǒu wàn fēn, wú hèn sān quán.
臣闻天者务刚其气,君者务强其政。是以王者处高自持,不可不安;履危任力,不可不据。夫自持不安则颠,任力不据则危。故圣人升高据上,则以德义为首;涉危蹈倾,则以贤者为力。唐尧以德化为寇冕,以稷、契为筋力。高而益崇,动而愈据,此先圣所以长守万国,保其社稷者也。昔高皇帝应天顺民,奋剑而王,埽除秦、项,革命创制,降德流祚。至于哀、平,而帝道不纲,秕政日乱,遂使奸佞擅朝,外戚专恣。所寇不以仁义为冕,所蹈不以贤佐为力,终至颠蹶,灭绝汉祚。天绝陵B12D,民鬼惨怆,赖皇乾眷命,炎德复辉。光武以圣武天挺,继统兴业,创基冰泮之上,立足枳棘之林。擢贤于众愚之中,画功于无形之世。崇礼义于交争,循道化于乱离。是自历高而不倾,任力危而不跌,兴复洪祚,开建中兴,光被八极,垂名无穷。至于中叶,盛业渐衰。陛下初从籓国,爰升帝位,天下拭目,谓见太平。而即位以来,未有胜政。诸梁秉权,竖宦充朝,重封累积,倾动朝廷,卿校牧守之选,皆出其门,羽毛齿革、明珠南金之宝,殷满其室,富拟王府,势回天地。言之者必族,附之者必荣。忠臣惧死而杜口,万夫怖祸而木舌,塞陛下耳目之明,更为聋瞽之主。故太尉李固、杜乔,忠以直言,德以辅政,念国妄身,陨殁为报,而坐陈国议,遂见残灭。贤愚切痛,海内伤惧。又前白马令李云,指言宦官罪秽宜诛,皆因众人之心,以救积薪之敝。弘农杜众,知云所言宜行,惧云以忠获罪,故上书陈理之,乞同日而死,所以感悟国家,庶云获免。而云既不辜,众又并坐,天下尤痛,益以怨结,故朝野之人,以忠为讳。昔赵杀鸣犊,孔子临河而反。夫覆巢破卵,则凤皇不翔;刳牲夭胎,则麒麟不臻。诚物类相感,理使其然。尚书周永,昔为沛令,素事梁冀,幸其威势,坐事当罪,越拜令职。见冀将衰,乃阳毁示忠,遂因奸计,亦取侯封。又黄门协邪,群辈相党,自冀兴盛,腹背相亲,朝夕图谋,共构奸轨。临冀当诛,无可设巧,复记其恶,以要爵赏。陛下不加清澄,审别真伪,复兴忠臣并时显封,使朱紫共色,粉墨杂蹂,所谓抵金玉于沙砾,碎珪璧于泥涂。四方闻之,莫不愤叹。昔曾子大孝,慈母投杼;伯奇至贤,终于流放。夫谗谀所举,无高而不可升;阿党相抑,无深而不可论。可不察欤?臣至顽驽,世荷国恩,身轻位重,勤不补过,然惧于永殁,负衅益深。敢以垂绝之日,陈不讳之言,庶有万分,无恨三泉。
qí nián zú, shí nián qī shí jiǔ. zèng chē qí jiāng jūn, shì yuē zhōng hóu. sūn wǎn.
其年卒,时年七十九。赠车骑将军,谥曰忠侯。孙琬。
wǎn zì zi yǎn. shǎo shī fù. zǎo ér biàn huì. zǔ fù qióng, chū wèi wèi jùn tài shǒu, jiàn hé yuán nián zhēng yuè rì shí, jīng shī bú jiàn ér qióng yǐ zhuàng wén. tài hòu zhào wèn suǒ shí duō shǎo, qióng sī qí duì ér wèi zhī suǒ kuàng. wǎn nián qī suì, zài bàng, yuē:" hé bù yán rì shí zhī yú, rú yuè zhī chū?" qióng dà jīng, jí yǐ qí yán yìng zhào, ér shēn qí ài zhī. hòu qióng wèi sī tú, wǎn yǐ gōng sūn bài tóng zǐ láng, cí bìng bù jiù, zhī míng jīng shī. shí sī kōng shèng yǔn yǒu jí, qióng qiǎn wǎn hòu wèn, huì jiāng xià shàng mán zéi shì fù fǔ, yǔn fā shū shì bì, wēi xì wǎn yuē:" jiāng xià dà bāng, ér mán duō shì shǎo." wǎn fèng shǒu duì yuē:" mán yí huá xià, zé zài sī kōng." yīn fú yī cí qù, yǔn shén qí zhī.
琬字子琰。少失父。早而辩慧。祖父琼,初为魏郡太守,建和元年正月日食,京师不见而琼以状闻。太后诏问所食多少,琼思其对而未知所况。琬年七岁,在傍,曰:“何不言日食之余,如月之初?”琼大惊,即以其言应诏,而深奇爱之。后琼为司徒,琬以公孙拜童子郎,辞病不就,知名京师。时司空盛允有疾,琼遣琬候问,会江夏上蛮贼事副府,允发书视毕,微戏琬曰:“江夏大邦,而蛮多士少。”琬奉手对曰:“蛮夷猾夏,责在司空。”因拂衣辞去,允甚奇之。
shāo qiān wǔ guān zhōng láng jiàng. shí chén fān wèi guāng lù xūn, shēn xiāng jìng dài, shù yǔ yì shì. jiù zhì, guāng lù jǔ sān shǔ láng, yǐ gāo gōng jiǔ cì cái dé yóu yì zhě wèi mào cái sì háng. shí quán fù zǐ dì duō yǐ rén shì dé jǔ, ér pín yuē shǒu zhì zhě yǐ qióng tuì jiàn yí, jīng shī wèi zhī yáo yuē:" yù de bù néng, guāng lù mào cái." yú shì wǎn fān tóng xīn, xiǎn yòng zhì shì, píng yuán liú chún hé dōng zhū shān shǔ jùn yīn cān děng bìng yǐ cái xíng méng jǔ. fān wǎn suì wèi quán fù láng suǒ jiàn zhòng shāng, shì xià yù shǐ zhōng chéng wáng chàng shì yù shǐ diāo wěi. wěi chàng sù zhòng fān wǎn, bù jǔ qí shì, ér zuǒ yòu fù xiàn yǐ péng dǎng, chàng zuò zuǒ zhuǎn yì láng ér miǎn fān guān, wǎn wěi jù jìn gù.
稍迁五官中郎将。时陈蕃为光禄勋,深相敬待,数与议事。旧制,光禄举三署郎,以高功久次才德尤异者为茂才四行。时权富子弟多以人事得举,而贫约守志者以穷退见遗,京师为之谣曰:“欲得不能,光禄茂才。”于是琬、蕃同心,显用志士,平原刘醇、河东朱山、蜀郡殷参等并以才行蒙举。蕃、琬遂为权富郎所见中伤,事下御史中丞王暢、侍御史刁韪。韪、暢素重蕃、琬,不举其事,而左右复陷以朋党,暢坐左转议郎而免蕃官,琬、韪俱禁锢。
wěi zì zi róng, péng chéng rén. hòu chén fān bèi zhēng, ér yán shì zhě duō sòng wěi, fù bài yì láng, qiān shàng shū. zài cháo yǒu gěng zhí jié, chū wèi lǔ dōng hǎi èr jùn xiāng. xìng kàng lì, yǒu míng lüè, suǒ zài chēng shén. cháng yǐ fǎ dù zì zhěng, jiā rén mò jiàn D926 róng yān.
韪字子荣,彭城人。后陈蕃被征,而言事者多讼韪,复拜议郎,迁尚书。在朝有鲠直节,出为鲁、东海二郡相。性抗厉,有明略,所在称神。常以法度自整,家人莫见D926容焉。
wǎn bèi fèi qì jǐ èr shí nián. zhì guāng hé mò, dà wèi yáng cì shàng shū jiàn wǎn yǒu bō luàn zhī cái, yóu shì zhēng bài yì láng, zhuó wèi qīng zhōu cì shǐ, qiān shì zhōng. zhōng píng chū, chū wèi yòu fú fēng, zhēng bài jiāng zuò dà qín shào fǔ tài pú. yòu wèi yù zhōu mù. shí kòu zéi lù liáng, zhōu jìng diāo cán, wǎn tǎo jī píng zhī, wēi shēng dà zhèn. zhèng jī wèi tiān xià biǎo, fēng guān nèi hóu.
琬被废弃几二十年。至光和末,大尉杨赐上书荐琬有拨乱之才,由是征拜议郎,擢为青州刺史,迁侍中。中平初,出为右扶风,征拜将作大芹、少府、太仆。又为豫州牧。时寇贼陆梁,州境雕残,琬讨击平之,威声大震。政绩为天下表,封关内侯。
jí dǒng zhuō bǐng zhèng, yǐ wǎn míng chén, zhēng wèi sī tú, qiān tài pú, gèng fēng yáng quán xiāng hòu. zhuō yì qiān dū cháng ān, wǎn yǔ sī tú yáng biāo tóng jiàn bù cóng. wǎn tuì ér bó yì zhī yuē:" xī zhōu gōng yíng luò yì yǐ níng jī, guāng wǔ bo dōng jùn yǐ lóng hàn, tiān zhī suǒ qǐ, shén zhī suǒ ān. dà yè jì dìng, qǐ yí wàng yǒu qiān dòng, yǐ kuī sì hǎi zhī wàng?" shí rén jù zhuō bào nù, wǎn bì jí hài, gù jiàn zhī. wǎn duì yuē:" xī bái gōng zuò luàn yú chǔ, qū lú mào rèn ér qián cuī zhù shì jūn yú qí, yàn yīng bù jù qí méng. wú suī bù dé, chéng mù gǔ rén zhī jié." wǎn jìng zuò miǎn. zhuō yóu jìng qí míng dé jiù zú, bù gǎn hài. hòu yǔ yáng biāo tóng bài guāng lù dài fu, jí xǐ xī dōu, zhuǎn sī lì xiào wèi, yǔ sī tú wáng yǔn tóng móu zhū zhuō. jí zhuō jiāng lǐ C765 guō sì gōng pò cháng ān, suì shōu wǎn xià yù sǐ, shí nián wǔ shí èr.
及董卓秉政,以琬名臣,征为司徒,迁太仆,更封阳泉乡侯。卓议迁都长安,琬与司徒杨彪同谏不从。琬退而驳议之曰:“昔周公营洛邑以宁姬,光武卜东郡以隆汉,天之所启,神之所安。大业既定,岂宜妄有迁动,以亏四海之望?”时人惧卓暴怒,琬必及害,固谏之。琬对曰:“昔白公作乱于楚,屈庐冒刃而前;崔杼弑君于齐,晏婴不惧其盟。吾虽不德,诚慕古人之节。”琬竟坐免。卓犹敬其名德旧族,不敢害。后与杨彪同拜光禄大夫,及徙西都,转司隶校尉,与司徒王允同谋诛卓。及卓将李C765、郭汜攻破长安,遂收琬下狱死,时年五十二。
lùn yuē: gǔ zhě zhū hóu suì gòng shì, jìn xián shòu shàng shǎng, fēi xián biǎn jué shì. shēng zhī sī mǎ, biàn lùn qí cái, lùn dìng rán hòu guān zhī. rèn guān rán hòu lù zhī. gù wáng zhě dé qí rén, jìn shì quàn qí xíng, jīng bāng hóng wù, suǒ yóu jiǔ yǐ. hàn chū zhào jǔ xián liáng fāng zhèng, zhōu jùn chá xiào lián xiù cái, sī yì gòng shì zhī fāng yě. zhōng xīng yǐ hòu, fù zēng dūn piáo yǒu dào xián néng zhí yán dú xíng gāo jié zhì zhí qīng bái dūn hòu zhī shǔ. róng lù jì guǎng, jué wàng nán cái, zì shì qiè míng wěi fú, jìn yǐ liú jìng. quán mén guì shì, qǐng yè fán xìng. zì zuǒ xióng rèn shì, xiàn nián shì cái, suī pō yǒu bù mì, gù yì yīn shí shí yí. ér huáng qióng hú guǎng zhāng héng cuī yuàn zhī tú, ní zhì jiù fāng, hù xiāng guǐ bó, xún míng zhě qū qí duǎn, suàn shí zhě tǐng qí xiào. gù xióng zài shàng shū, tiān xià bù gǎn wàng xuǎn, shí yú nián jiān, chēng wéi dé rén, sī yì xiào shí zhī zhēng hū? shùn dì shǐ yǐ tóng ruò fǎn zhèng, ér hào lìng zì chū, zhī néng rèn shǐ, gù shì de yòng qíng, tiān xià yóng yóng yǎng qí fēng cǎi. suì nǎi bèi xuán xūn yù bó, yǐ pìn nán yáng fán yīng, tiān zǐ jiàng qǐn diàn, shè tán xí, shàng shū fèng yǐn, yán wèn shī dé. jí dēng xián zhī jǔ, xū jiàng jǐ zhī lǐ, yú shì chǔ shì bǐ shēng, wàng qí jū rú, fú jīn rèn hè, yǐ qǐ jīng chē zhī zhāo yǐ. zhì nǎi yīng néng chéng fēng, jùn B06C xián shì, ruò lǐ gù zhōu jǔ zhī yuān mó hóng shēn, zuǒ xióng huáng qióng zhī zhèng shì zhēn gù, huán yān, yáng hòu yǐ rú xué jìn, cuī yuàn mǎ róng yǐ wén zhāng xiǎn, wú yòu sū zhāng zhǒng gǎo luán bā mù mín zhī liáng gàn, páng cān yú xǔ jiàng shuài zhī hóng guī, wáng gōng zhāng hào xū xīn yǐ tuī shì, zhāng gāng dù qiáo zhí dào yǐ jiū wéi, láng yǐ yīn yáng xiáng mì, zhāng héng jī shù tè miào, dōng jīng zhī shì, yú zī shèng yān. xiàng shǐ miào táng nà qí gāo móu, jiāng chǎng xuān qí zhì lì, wéi wò róng qí jiǎn cí, jǔ cuò bǐng qí chéng shì, zé wǔ xuān zhī guǐ, qǐ qí yuǎn ér? shī yún:" mí bù yǒu chū, xiān kè yǒu zhōng." kě wèi hèn zāi! jí xiào huán zhī shí, shuò dé jì xīng, chén fān yáng bǐng chù chēng xián zǎi, huáng fǔ zhāng duàn chū hào míng jiàng, wáng chàng lǐ yīng mí féng gǔn quē, zhū mù liú táo xiàn tì kuāng shí, guō yǒu dào jiǎng jiàn rén lún, chén zhòng gōng hóng dào xià yì. qí yú hóng rú yuǎn zhì, gāo xīn jié xíng, jī yáng fēng liú zhě, bù kě shèng yán. ér sī dào mò zhèn, wén wǔ líng duì, zài cháo zhě yǐ zhèng yì yīng lù, xiè shì zhě yǐ dǎng gù zhì zāi. wǎng chē suī zhé, ér lái zhěn fāng qiú. suǒ yǐ qīng ér wèi diān, jué ér wèi kuì, qǐ fēi rén rén jūn zǐ xīn lì zhī wèi hū? wū hū!
论曰:古者诸侯岁贡士,进贤受上赏,非贤贬爵士。升之司马,辩论其才,论定然后官之。任官然后禄之。故王者得其人,进仕劝其行,经邦弘务,所由久矣。汉初诏举贤良、方正,州郡察孝廉、秀才,斯亦贡士之方也。中兴以后,复增敦朴、有道、贤能、直言、独行、高节、质直、清白、敦厚之属。荣路既广,觖望难裁,自是窃名伪服,浸以流竞。权门贵仕,请谒繁兴。自左雄任事,限年试才,虽颇有不密,固亦因识时宜。而黄琼、胡广、张衡、崔瑗之徒,泥滞旧方,互相诡驳,循名者屈其短,算实者挺其效。故雄在尚书,天下不敢妄选,十余年间,称为得人,斯亦效实之征乎?顺帝始以童弱反政,而号令自出,知能任使,故士得用情,天下喁喁仰其风采。遂乃备玄纁玉帛,以聘南阳樊英,天子降寝殿,设坛席,尚书奉引,延问失得。急登贤之举,虚降己之礼,于是处士鄙生,忘其拘儒,拂巾衽褐,以企旌车之招矣。至乃英能承风,俊B06C咸事,若李固、周举之渊谟弘深,左雄、黄琼之政事贞固,桓焉,杨厚以儒学进,崔瑗、马融以文章显,吴祐、苏章、种暠、栾巴牧民之良干,庞参、虞诩将帅之宏规,王龚、张皓虚心以推士,张纲、杜乔直道以纠违,郎顗阴阳详密,张衡机术特妙,东京之士,于兹盛焉。向使庙堂纳其高谋,疆场宣其智力,帷幄容其謇辞,举厝禀其成式,则武、宣之轨,岂其远而?《诗》云:“靡不有初,鲜克有终。”可为恨哉!及孝桓之时,硕德继兴,陈蕃、杨秉处称贤宰,皇甫、张、段出号名将,王暢、李膺弥缝衮阙,朱穆、刘陶献替匡时,郭有道奖鉴人伦,陈仲弓弘道下邑。其余宏儒远智,高心洁行,激扬风流者,不可胜言。而斯道莫振,文武陵队,在朝者以正议婴戮,谢事者以党锢致灾。往车虽折,而来轸方遒。所以倾而未颠,决而未溃,岂非仁人君子心力之为乎?呜呼!
zàn yuē: xióng zuò nà yán, gǔ zhī bā yuán. jǔ shēng yǐ huì, yuè zì xià fān. dēng cháo lǐ zhèng, bìng shū zāi hūn. qióng míng sù zhī, lèi zhāng guó cī. wǎn yì zǎo xiù, wèi jí zhì chà.
赞曰:雄作纳言,古之八元。举升以汇,越自下蕃。登朝理政,并纾灾昏。琼名夙知,累章国疵。琬亦早秀,位及志差。