péi jì lǐ jí fǔ lǐ fān quán dé yú zi qú
○裴垍 李吉甫 李籓 權德輿 子璩
péi jì zì, hóng zhōng, hé dōng wén xǐ rén. chuí gǒng zhōng zǎi xiàng jū dào qī dài sūn. jì ruò guàn jǔ jìn shì. zhēn yuán zhōng, zhì jǔ xián liáng jí jiàn, duì cè dì yī, shòu měi yuán xiàn wèi. zhì mǎn, fān fǔ jiāo pì, jiē bù jiù. bài jiān chá yù shǐ, zhuǎn diàn zhōng shì yù shǐ shàng shū lǐ bù kǎo gōng èr yuán wài láng. shí lì bù shì láng zhèng xún yú qǐng jì kǎo cí pàn, jì shǒu zhèng bù shòu qǐng tuō, kǎo hé jiē wù cái shí.
裴垍字,弘中,河東聞喜人。垂拱中宰相居道七代孫。垍弱冠舉進士。貞元中, 制舉賢良極諫,對策第一,授美原縣尉。秩滿,籓府交辟,皆不就。拜監察御史, 轉殿中侍御史、尚書禮部考功二員外郎。時吏部侍郎鄭珣瑜請垍考詞判,垍守正不 受請託,考核皆務才實。
yuán hé chū, zhào rù hàn lín wèi xué shì, zhuǎn kǎo gōng láng zhōng zhī zhì gào, xún qiān zhōng shū shè rén. lǐ jí fǔ zì hàn lín chéng zhǐ bài píng zhāng shì, zhào jiāng xià zhī xī, gǎn chū tì. wèi jì yuē: jí fǔ zì shàng shū láng liú luò yuǎn dì, shí yú nián fāng guī, biàn rù jìn shǔ, jīn cái mǎn suì, hòu jìn rén wù, hǎn suǒ jiē shí. zǎi xiàng zhī zhí, yí xuǎn zhuó xián jùn, jīn zé měng rán mò zhī néng fǒu. qīng duō jīng jiàn, jīn zhī cái jié, wèi wǒ yán zhī. jì qǔ bǐ shū qí míng shì, dé sān shí yú rén. shù yuè zhī nèi, xuǎn yòng lüè jǐn, dāng shí xī rán chēng jí fǔ yǒu de rén zhī chēng. sān nián, zhào jǔ xián liáng, shí yǒu huáng fǔ shí duì cè, qí yán jī qiè niú sēng rú lǐ zōng mǐn yì kǔ dǐ shí zhèng. kǎo guān yáng yú líng wéi guàn zhī shēng sān zi zhī cè jiē shàng dì, jì jū zhōng fù shì, wú suǒ tóng yì. jí wèi guì xìng qì sù, qǐng zuì yú shàng, xiàn zōng bù dé yǐ, chū yú líng guàn zhī guān, bà jì hàn lín xué shì, chú hù bù shì láng. rán xiàn zōng zhī jì hǎo zhí, xìn rèn mí hòu.
元和初,召入翰林為學士,轉考功郎中、知制誥,尋遷中書舍人。李吉甫自翰 林承旨拜平章事,詔將下之夕,感出涕。謂垍曰:「吉甫自尚書郎流落遠地,十餘 年方歸,便入禁署,今才滿歲,後進人物,罕所接識。宰相之職,宜選擢賢俊,今 則懵然莫知能否。卿多精鑒,今之才傑,為我言之。」垍取筆疏其名氏,得三十餘 人。數月之內,選用略盡,當時翕然稱吉甫有得人之稱。三年,詔舉賢良,時有皇 甫湜對策,其言激切;牛僧孺、李宗閔亦苦詆時政。考官楊於陵、韋貫之升三子之 策皆上第,垍居中覆視,無所同異。及為貴幸泣訴,請罪於上,憲宗不得已,出於 陵、貫之官,罷垍翰林學士,除戶部侍郎。然憲宗知垍好直,信任彌厚。
qí nián qiū, lǐ jí fǔ chū zhèn huái nán, suì yǐ jì dài wèi zhōng shū shì láng tóng píng zhāng shì. míng nián, jiā jí xián yuàn dà xué shì jiān xiū guó shǐ. jì zòu: jí xián yù shū yuàn, qǐng zhǔn liù diǎn, dēng cháo guān wǔ pǐn yǐ shàng wèi xué shì, liù pǐn yǐ xià wèi zhí xué shì zì fēi dēng cháo guān, bù wèn pǐn zhì, bìng wèi xiào lǐ qí yú míng mù yī qiè lēi tíng. shǐ guǎn qǐng dēng cháo guān rù guǎn zhě, bìng wèi xiū zhuàn fēi dēng cháo guān, bìng wèi zhí shǐ guǎn. réng yǒng wèi cháng shì. jiē cóng zhī.
其年秋,李吉甫出鎮淮南,遂以垍代為中書侍郎、同平章事。明年,加集賢院 大學士、監修國史。垍奏:「集賢御書院,請准《六典》,登朝官五品已上為學士, 六品已下為直學士;自非登朝官,不問品秩,並為校理;其餘名目一切勒停。史館 請登朝官入館者,並為修撰;非登朝官,並為直史館。仍永為常式。」皆從之。
yuán hé wǔ nián, zhōng fēng bìng. xiàn zōng shén jiē xī, zhōng shǐ páng wǔ zhì wèn, zhì yú yào shàn jìn tuì, jiē lìng shū chén. jí yì gù, bà wèi bīng bù shàng shū, réng jìn jiē yín qīng. míng nián, gǎi tài zǐ bīn kè. zú, fèi cháo, fù lǐ yǒu jiā, zèng tài zǐ shǎo fù.
元和五年,中風病。憲宗甚嗟惜,中使旁午致問,至於藥膳進退,皆令疏陳。 疾益痼,罷為兵部尚書,仍進階銀青。明年,改太子賓客。卒,廢朝,賻禮有加, 贈太子少傅。
chū, jì zài hàn lín chéng zhǐ, shǔ xiàn zōng chū píng wú shǔ, lì jīng sī lǐ, jī mì zhī wù, yī yǐ guān jì. jì xiǎo xīn jìng shèn, shén chēng zhōng zhǐ. jí zuò xiāng zhī hòu, kěn qǐng jīng bié shū tè, dù jué qī jìng, qí zhěng fǎ dù, kǎo kè lì lǐ, jiē méng chuí yì tīng nà. tǔ tū chéng cuǐ zì chūn gōng shì xiàn zōng, ēn gù mò èr. chéng cuǐ chéng jiān yù yǒu suǒ guān shuō, xiàn zōng dàn jì, jiè wù fù yán, zài jìn zhōng cháng yǐ guān hū jì ér bù míng. yáng yú líng wèi lǐng nán jié dù shǐ, yǔ jiān jūn xǔ suì zhèn bù hé, suì zhèn wū zòu yú líng, xiàn zōng lìng zhuī yǔ màn guān. jì yuē: yǐ suì zhèn gù zuì yī fān chén, bù kě. qǐng shòu lì bù shì láng. yán shòu zài tài yuán, qí zhèng shì yī chū jiān jūn lǐ fǔ guāng, shòu dàn gǒng shǒu ér yǐ, jì jù zòu qí shì, qǐng yǐ lǐ yōng dài zhī.
初,垍在翰林承旨,屬憲宗初平吳、蜀,勵精思理,機密之務,一以關垍。垍 小心敬慎,甚稱中旨。及作相之後,懇請旌別淑慝,杜絕蹊徑,齊整法度,考課吏 理,皆蒙垂意聽納。吐突承璀自春宮侍憲宗,恩顧莫二。承璀承間欲有所關說,憲 宗憚垍,誡勿復言,在禁中常以官呼垍而不名。楊於陵為嶺南節度使,與監軍許遂 振不和,遂振誣奏於陵,憲宗令追與慢官。垍曰:「以遂振故罪一籓臣,不可。」 請授吏部侍郎。嚴綬在太原,其政事一出監軍李輔光,綬但拱手而已,垍具奏其事, 請以李鄘代之。
wáng shì zhēn sǐ, qí zi chéng zōng yǐ hé běi gù shì qǐng dài fù wèi shuài. xiàn zōng yì sù yú tài píng, qiě pín dàng kòu niè, wèi qí dì kě qǔ. tǔ tū chéng cuǐ shì ēn, móu náo jì quán, suì cì jūn yì, qǐng zì zhēng tǎo. lú cóng shǐ yīn bāo nì jié, nèi yǔ chéng zōng xiāng jié yuē, ér wài qǐng xìng shī, yǐ tú hòu lì. jì yī yī chén qí bù kě, qiě yán: wǔ jùn yǒu dà gōng yú cháo, qián shòu lǐ shī dào ér hòu duó chéng zōng, shì shǎng fá bù yī, wú yǐ jǔ quàn tiān xià. dòu liú bàn suì, xiàn zōng bù jué, chéng cuǐ zhī cè jìng xíng. jí shī lín zéi jìng, cóng shǐ guǒ xié èr, chéng cuǐ shù dū zhàn, cóng shǐ yì jiāo jù fǎn fù, guān jūn bìng zhī. shí wáng shī jiǔ bào lù wú gōng, shàng yì yì dài.
王士真死,其子承宗以河北故事請代父為帥。憲宗意速於太平,且頻蕩寇孽, 謂其地可取。吐突承璀恃恩,謀撓垍權,遂伺君意,請自征討。盧從史陰苞逆節, 內與承宗相結約,而外請興師,以圖厚利。垍一一陳其不可,且言:「武俊有大功 於朝,前授李師道而後奪承宗,是賞罰不一,無以沮勸天下。」逗留半歲,憲宗不 決,承璀之策竟行。及師臨賊境,從史果攜貳,承璀數督戰,從史益驕倨反覆,官 軍病之。時王師久暴露無功,上意亦怠。
hòu cóng shǐ qiǎn qí yá mén jiāng wáng yì yuán rù zòu, jì yán yǔ yǔ, wēi dòng qí xīn, qiě yù yǐ wèi chén zhī jié, yì yuán yīn tǔ chéng yán cóng shǐ è rěn kě tú zhī zhuàng. jì qiǎn zài wǎng, bǐ fù hái, suì dé qí dà jiāng wū zhòng yìn děng yào lǐng. jì yīn cóng róng qǐ yán: cóng shǐ bào lì, yǒu wú jūn zhī xīn. jīn wén qí shì chéng cuǐ rú yīng hái, wǎng lái shén cè bì lěi jiān, yì zì shì bù yán, shì tiān wáng zhī shí yě. ruò bù yīn qí jī ér zhì zhī, hòu suī xìng shī, wèi kě yǐ suì yuè pò yě. xiàn zōng chū è rán, shú sī qí jì, fāng xǔ zhī. jì yīn qǐng mì qí móu, xiàn zōng yuē: cǐ wéi lǐ jiàng liáng shǒu qiān zhī zhī. shí jiàng chéng zhǐ hàn lín, shǒu qiān zhǎng mì mìng. hòu chéng cuǐ jìng qín cóng shǐ, píng shàng dǎng, qí nián qiū bān shī. jì yǐ chéng cuǐ shǒu chàng yòng bīng, jīn hái wú gōng, bì xià zòng niàn jiù láo, bù néng jiā xiǎn lù, yì qǐng biǎn chù yǐ xiè tiān xià. suì bà chéng cuǐ bīng bǐng.
後從史遣其衙門將王翊元入奏,垍延與語,微動其心,且喻以為臣之節,翊元 因吐誠言從史惡稔可圖之狀。垍遣再往,比復還,遂得其大將烏重胤等要領。垍因 從容啟言:「從史暴戾,有無君之心。今聞其視承璀如嬰孩,往來神策壁壘間,益 自恃不嚴,是天亡之時也。若不因其機而致之,後雖興師,未可以歲月破也。」憲 宗初愕然,熟思其計,方許之。垍因請密其謀,憲宗曰:「此唯李絳、梁守謙知之。」 時絳承旨翰林,守謙掌密命。後承璀竟擒從史,平上黨,其年秋班師。垍以「承璀 首唱用兵,今還無功,陛下縱念舊勞,不能加顯戮,亦請貶黜以謝天下」。遂罷承 璀兵柄。
xiān shì, tiān xià bǎi xìng shū fù yú zhōu fǔ: yī yuē shàng gòng, èr yuē sòng shǐ, sān yuē liú zhōu. jiàn zhōng chū dìng liǎng shuì, shí dài zhòng qián qīng shì hòu huò qīng qián zhòng, qí rén suǒ chū, gù yǐ bèi qí chū zhēng. ér qí liú zhōu sòng shǐ, suǒ zài zhǎng lì yòu jiàng shěng gū shǐ jiù shí gū, yǐ zì fēng zhí ér zhòng fù yú rén. jí jì wèi xiāng, zòu qǐng: tiān xià liú zhōu sòng shǐ wù, yī qiè lìng yī shěng gū. qí suǒ zài guān chá shǐ, réng yǐ qí suǒ lì zhī jùn zū fù zì gěi ruò bù zú, rán hòu zhēng yú zhī jùn. qí zhū zhōu sòng shǐ é, xī biàn wèi shàng gòng, gù jiāng huái shào xī jiān.
先是,天下百姓輸賦於州府:一曰上供,二曰送使,三曰留州。建中初定兩稅, 時貸重錢輕;是後貨輕錢重,齊人所出,固已倍其初征。而其留州送使,所在長吏 又降省估使就實估,以自封殖而重賦於人。及垍為相,奏請:「天下留州、送使物, 一切令依省估。其所在觀察使,仍以其所蒞之郡租賦自給;若不足,然後征於支郡。」 其諸州送使額,悉變為上供,故江淮稍息肩。
jì suī nián shào, zhòu jū xiàng wèi, ér qì jú jùn zhěng, yǒu fǎ dù, suī dà liáo qián bèi, qí zào qǐng bù gǎn gàn yǐ sī. jiàn guān yán shí zhèng dé shī, jiù shì, cāo quán zhě duō bù yuè qí jǔ zhí. jì zài zhōng shū, yǒu dú gū yù lǐ zhèng cí yán xiū fù zì shí yí zhuǎn bǔ què, jí cān xiè zhī jì, jì tíng yǔ zhī yuē: dú gū yǔ lǐ èr bǔ què, zī zī xiàn nà, jīn zhī qiān zhuǎn, kě wèi chóu láo kuì yǐ. yán bǔ què guān yè, huò yì yú sī, zuó zhě jìn nǐ, bù wú yí huǎn. xiū fù sǒng nǜ ér tuì. jì zài hàn lín, jǔ lǐ jiàng cuī qún tóng zhǎng mì mìng jí zài xiàng wèi, yòng wéi guàn zhī péi dù zhī zhì gào, zhuó lǐ yí jiǎn wèi yù shǐ zhōng chéng, qí hòu jì zhǒng rù xiàng, xián zhù míng jī. qí yú liàng cái fù zhí, jiē yè rén wàng, xuǎn rèn zhī jīng, qián hòu mò jí. yì zhě wèi jì zuò xiāng, cái yǔ shí huì, zhī wú bù wèi, yú shí cháo wú xìng rén, bǎi dù jìn lǐ ér zài zhōu gòu jí, yǐ zhì xiū xiè, gōng lùn xī zhī.
垍雖年少,驟居相位,而器局峻整,有法度,雖大僚前輩,其造請不敢幹以私。 諫官言時政得失,舊事,操權者多不悅其舉職。垍在中書,有獨孤郁、李正辭、嚴 休復自拾遺轉補闕,及參謝之際,垍廷語之曰:「獨孤與李二補闕,孜孜獻納,今 之遷轉,可謂酬勞愧矣。嚴補闕官業,或異於斯,昨者進擬,不無疑緩。」休復悚 恧而退。垍在翰林,舉李絳、崔群同掌密命;及在相位,用韋貫之、裴度知制誥, 擢李夷簡為御史中丞,其後繼踵入相,咸著名跡。其餘量材賦職,皆葉人望,選任 之精,前後莫及。議者謂垍作相,才與時會,知無不為,於時朝無幸人,百度浸理; 而再周遘疾,以至休謝,公論惜之。
lǐ jí fǔ, zì hóng xiàn, zhào jùn rén. fù qī yún, dài zōng cháo wèi yù shǐ dài fū, míng zhòng yú shí, guó shǐ yǒu chuán. jí fǔ shǎo hǎo xué, néng shǔ wén. nián èr shí qī, wèi tài cháng bó shì, gāi qià duō wén, yóu jīng guó cháo gù shí, yán gé zhé zhōng, shí duō chēng zhī. qiān tún tián yuán wài láng, bó shì rú gù, gǎi jià bù yuán wài. zǎi chén lǐ mì dòu cān tuī zhòng qí cái, jiē yù pō hòu. jí lù zhì wèi xiāng, chū wèi míng zhōu yuán wài zhǎng shǐ jiǔ zhī yù shè, qǐ wèi zhōng zhōu cì shǐ. shí zhì yǐ zhé zài zhōng zhōu, yì zhě wèi jí fǔ bì chěng hàn yú zhì, zhòng gòu qí zuì jí jí fǔ dào bù, yǔ zhì shén huān, wèi cháng yǐ sù xián jiè yì. liù nián bù xǐ guān, yǐ jí bà miǎn. xún shòu liǔ zhōu cì shǐ, qiān ráo zhōu. xiān shì, zhōu chéng yǐ pín sàng sì mù, fèi ér bù jū, wù guài biàn yì, jùn rén xìn yàn jí fǔ zhì, fā chéng mén guǎn yào, jiǎn jīng zhēn ér jū zhī, hòu rén nǎi ān.
李吉甫,字弘憲,趙郡人。父棲筠,代宗朝為御史大夫,名重於時,國史有傳。 吉甫少好學,能屬文。年二十七,為太常博士,該洽多聞,尤精國朝故實,沿革折 衷,時多稱之。遷屯田員外郎,博士如故,改駕部員外。宰臣李泌、竇參推重其才, 接遇頗厚。及陸贄為相,出為明州員外長史;久之遇赦,起為忠州刺史。時贄已謫 在忠州,議者謂吉甫必逞憾於贄,重構其罪;及吉甫到部,與贄甚歡,未嘗以宿嫌 介意。六年不徙官,以疾罷免。尋授柳州刺史,遷饒州。先是,州城以頻喪四牧, 廢而不居,物怪變異,郡人信驗;吉甫至,發城門管鑰,剪荊榛而居之,後人乃安。
xiàn zōng sì wèi, zhēng bài kǎo gōng láng zhōng zhī zhì gào. jì zhì què xià, xuán zhào rù hàn lín wèi xué shì, zhuǎn zhōng shū shě rén, cì zǐ. xiàn zōng chū jí wèi, zhōng shū xiǎo lì huá huàn yǔ zhī shū mì zhōng shǐ liú guāng qí nì shàn, pō qiè cháo quán, jí fǔ qǐng qù zhī. liú pì fǎn, dì mìng zhū tǎo zhī jì wèi jué, jí fǔ mì zàn qí móu, jiān qǐng guǎng zhēng jiāng huái zhī shī, yóu sān xiá lù rù, yǐ fēn shǔ kòu zhī lì. shì jiē yǔn cóng, yóu shì shèn jiàn qīn xìn. èr nián chūn, dù huáng shang chū zhèn, zhuó jí fǔ wèi zhōng shū shì láng píng zhāng shì. jí fǔ xìng cōng mǐn, xiáng liàn wù wù, zì yuán wài láng chū guān, liú zhì jiāng huái shí wǔ yú nián, bèi xiáng lǘ lǐ jí kǔ. jí shì wèi xiāng, huàn fāng zhèn tān zì, nǎi shàng yán shǐ shǔ jùn cì shǐ dé zì wèi zhèng. xù jìn qún cái, shén yǒu měi chēng.
憲宗嗣位,征拜考功郎中、知制誥。既至闕下,旋召入翰林為學士,轉中書舍 人,賜紫。憲宗初即位,中書小吏滑渙與知樞密中使劉光琦暱善,頗竊朝權,吉甫 請去之。劉辟反,帝命誅討之;計未決,吉甫密贊其謀,兼請廣徵江淮之師,由三 峽路入,以分蜀寇之力。事皆允從,由是甚見親信。二年春,杜黃裳出鎮,擢吉甫 為中書侍郎、平章事。吉甫性聰敏,詳練物務,自員外郎出官,留滯江淮十五餘年, 備詳閭里疾苦。及是為相,患方鎮貪恣,乃上言使屬郡刺史得自為政。敘進群材, 甚有美稱。
sān nián qiū, péi jūn wèi pú shè pàn dù zhī, jiāo jié quán xìng, yù qiú zǎi xiàng. xiān shì, zhì cè shì zhí yán jí jiàn kē, qí zhōng yǒu jī cì shí zhèng, wǔ fàn quán xìng zhě, yīn cǐ jūn dǎng yáng yán jiē zhí zhèng jiào zhǐ, jì yǐ yáo dòng jí fǔ, lài jiàn guān lǐ yuē dú gū yù lǐ zhèng cí xiāo fǔ mì shū chén zòu, dì yì nǎi jiě. jí fǔ zǎo suì zhī jiǎng yáng shì è, zhuó wèi jiān chá yù shǐ yòu sī fēng yuán wài láng lǚ wēn yǒu cí yì, jí fǔ yì juàn jiē zhī. dòu qún yì yǔ yáng lǚ shàn. qún chū bài yù shǐ zhōng chéng, zòu qǐng shì è wèi shì yù shǐ, wēn wèi láng zhōng zhī zá shì. jí fǔ nù qí bù xiān guān bái, ér suǒ qǐng yòu yǒu chāo zī zhě, chí zhī shù rì bù xíng, yīn ér yǒu xì. qún suì cì dé rì zhě chén kè míng chū rù jí fǔ jiā, mì bǔ yǐ wén xiàn zōng jié zhī, wú jiān zhuàng. jí fǔ yǐ péi jì jiǔ zài hàn lín, xiàn zōng qīn xìn, bì dāng dà yòng, suì mì jiàn jì dài jǐ, yīn zì tú chū zhèn. qí nián jiǔ yuè, bài jiǎn xiào bīng bù shàng shū, jiān zhōng shū shì láng píng zhāng shì, chōng huái nán jié dù shǐ, shàng yù tōng huà mén lóu jiàn zhī. zài yáng zhōu, měi yǒu zhāo tíng dé shī, jūn guó lì hài, jiē mì shū lùn liè. yòu yú gāo yóu xiàn zhú dī wèi táng, gài tián shù qiān qǐng, rén shòu qí huì.
三年秋,裴均為僕射、判度支,交結權幸,欲求宰相。先是,制策試直言極諫 科,其中有譏刺時政,忤犯權幸者,因此均黨揚言皆執政教指,冀以搖動吉甫,賴 諫官李約、獨孤郁、李正辭、蕭俛密疏陳奏,帝意乃解。吉甫早歲知獎羊士諤,擢 為監察御史;又司封員外郎呂溫有詞藝,吉甫亦眷接之。竇群亦與羊、呂善。群初 拜御史中丞,奏請士諤為侍御史,溫為郎中、知雜事。吉甫怒其不先關白,而所請 又有超資者,持之數日不行,因而有隙。群遂伺得日者陳克明出入吉甫家,密捕以 聞;憲宗詰之,無奸狀。吉甫以裴垍久在翰林,憲宗親信,必當大用,遂密薦垍代 己,因自圖出鎮。其年九月,拜檢校兵部尚書,兼中書侍郎、平章事,充淮南節度 使,上御通化門樓餞之。在揚州,每有朝廷得失,軍國利害,皆密疏論列。又於高 郵縣築堤為塘,溉田數千頃,人受其惠。
wǔ nián dōng, péi jì bìng miǎn. míng nián zhēng yuè, shòu jí fǔ jīn zǐ guāng lù dài fū zhōng shū shì láng píng zhāng shì jí xián diàn dà xué shì jiān xiū guó shǐ shàng zhù guó zhào guó gōng. jí zài rù xiàng, qǐng jiǎn shěng zhí yuán bìng zhū sè chū shēn xū lì děng, jí liàng dìng zhōng wài guān fèng liào, shí yǐ wèi dāng. jīng chéng zhū sēng yǒu yǐ zhuāng wéi miǎn shuì zhě, jí fǔ zòu yuē: qián mǐ suǒ zhēng, sù yǒu dìng é, kuān zī tú yǒu yú zhī lì, pèi pín xià wú gào zhī mín, bì bù kě xǔ. xiàn zōng nǎi zhǐ. yòu qǐng guī pǔ rùn jūn yú jīng yuán.
五年冬,裴垍病免。明年正月,授吉甫金紫光祿大夫、中書侍郎、平章事、集 賢殿大學士、監修國史、上柱國、趙國公。及再入相,請減省職員並諸色出身胥吏 等,及量定中外官俸料,時以為當。京城諸僧有以莊磑免稅者,吉甫奏曰:「錢米 所征,素有定額,寬緇徒有餘之力,配貧下無告之民,必不可許。」憲宗乃止。又 請歸普潤軍於涇原。
qī nián, jīng zhào yǐn yuán yì fāng zòu: yǒng chāng gōng zhǔ zhǔn lǐ lìng qǐ cí táng, qǐng qí zhì dù. chū, zhēn yuán zhōng, yì yáng yì zhāng èr gōng zhǔ xián yú mù suǒ zào cí táng yī bǎi èr shí jiān, fèi qián shù wàn jí yǒng chāng zhī zhì, shàng lìng yì fāng jiǎn jiù zhì zhī bàn. jí fǔ zòu yuē: fú yǐ yǒng chāng gōng zhǔ, zhì nián yāo wǎng, jǔ dài tóng bēi, kuàng yú shèng qíng, gù suǒ zhōng niàn. rán bì xià yóu jiǎn zhì zào zhī bàn, shì shé zhōng zhī guī, zhāo jiǎn xùn rén, shí yuè jīn gǔ. chén yǐ cí táng zhī shè, lǐ diǎn wú wén, dé zōng huáng dì ēn chū yī shí, shì yīn xí sú, dāng shí rén jiān bù wú qiè yì. xī hàn zhāng dì shí, yù wèi guāng wǔ yuán líng míng dì xiǎn jié líng, gè qǐ yì wū, dōng píng wáng cāng shàng shū yán qí bù kě. dōng píng wáng jí guāng wǔ zhī ài zi, míng dì zhī ài dì. xián wáng zhī xīn, qǐ xī fèi yú fù xiōng zāi! chéng yǐ fēi lǐ zhī shì, rén jūn suǒ dāng shèn yě. jīn zhě, yī yì yáng gōng zhǔ qǐ cí táng, chén kǒng bù rú liàng zhì mù hù, yǐ chōng shǒu fèng. yì rì, shàng wèi jí fǔ yuē: qīng zuó suǒ zòu bà cí táng shì, shēn qiè zhèn xīn. zhèn chū yí qí rǒng fèi, yuán wèi zhī gù shí, shì yǐ liàng jiǎn. lǎn qīng suǒ chén, fāng zhī wú jù. rán zhèn bù yù pò èr shí hù bǎi xìng, dāng jiǎn guān hù wěi zhī. jí fǔ bài hè. shàng yuē: qīng, cǐ qǐ shì nán shì! yǒu guān zhèn shēn, bù biàn yú shí zhě, gǒu wén zhī zé gǎi, cǐ qǐ zú duō yé! qīng dàn qín kuāng zhèng, wú wèi zhèn bù néng xíng yě.
七年,京兆尹元義方奏:「永昌公主准禮令起祠堂,請其制度。」初,貞元中, 義陽、義章二公主咸於墓所造祠堂一百二十間,費錢數萬;及永昌之制,上令義方 減舊制之半。吉甫奏曰:「伏以永昌公主,稚年夭枉,舉代同悲,況於聖情,固所 鍾念。然陛下猶減製造之半,示折衷之規,昭儉訓人,實越今古。臣以祠堂之設, 禮典無文,德宗皇帝恩出一時,事因習俗,當時人間不無竊議。昔漢章帝時,欲為 光武原陵、明帝顯節陵,各起邑屋,東平王蒼上疏言其不可。——東平王即光武之 愛子,明帝之愛弟。賢王之心,豈惜費於父兄哉!誠以非禮之事,人君所當慎也。 今者,依義陽公主起祠堂,臣恐不如量置墓戶,以充守奉。」翌日,上謂吉甫曰: 「卿昨所奏罷祠堂事,深愜朕心。朕初疑其冗費,緣未知故實,是以量減。覽卿所 陳,方知無據。然朕不欲破二十戶百姓,當揀官戶委之。」吉甫拜賀。上曰:「卿, 此豈是難事!有關朕身,不便於時者,苟聞之則改,此豈足多耶!卿但勤匡正,無 謂朕不能行也。」
qī nián qī yuè, shàng yù yán yīng, gù wèi jí fǔ yuē: zhèn jìn rì tián yóu xī fèi, wéi xǐ dú shū. zuó yú dài zōng shí lù zhōng, jiàn qí shí gāng jì wèi zhèn, cháo tíng duō shì, yì yǒu suǒ jiàn jiè. xiàng hòu jiàn qīng xiān rén shì jī, shēn kě jiā tàn. jí fǔ jiàng jiē guì zòu yuē: chén xiān fù fú shì dài zōng, jǐn xīn jǐn jié, pò yú liú yùn, bù dài shèng shí, chén zhī xuè chéng, cháng suǒ zhuī hèn. bì xià dān yuè wén shǐ, tīng lǎn rì xīn, jiàn chén xiān fù zhōng yú qián cháo, zhe zài shí lù, jīn rì tè cì bāo yáng, xiān fù suī zài jiǔ quán, rú dǔ bái rì. yīn fǔ fú liú tì, shàng wèi yù zhī.
七年七月,上御延英,顧謂吉甫曰:「朕近日畋游悉廢,唯喜讀書。昨於《代 宗實錄》中,見其時綱紀未振,朝廷多事,亦有所鑒誡。向後見卿先人事跡,深可 嘉嘆。」吉甫降階跪奏曰:「臣先父伏事代宗,盡心盡節,迫於流運,不待聖時, 臣之血誠,常所追恨。陛下耽悅文史,聽覽日新,見臣先父忠於前朝,著在實錄, 今日特賜褒揚,先父雖在九泉,如睹白日。」因俯伏流涕,上慰諭之。
bā nián shí yuè, shàng yù yán yīng diàn, wèn shí zhèng jì jì hé shì. shí jí fǔ jiān xiū guó shǐ, xiān duì yuē: shì zǎi xiāng jì tiān zǐ shì yǐ shòu shǐ guān zhī shí lù yě. gǔ zhě, yòu shǐ jì yán, jīn qǐ jū shè rén shì zuǒ shǐ jì shì, jīn qǐ jū láng shì. yǒng huī zhōng, zǎi xiàng yáo shú jiān xiū guó shǐ, lǜ zào xī zhī yán, huò bù kě wén, yīn qǐng suí zòu duì ér jì yú zhàng xià, yǐ shòu yú shǐ guān, jīn shí zhèng jì shì yě. shàng yuē: jiān huò bù xiū, hé yě? yuē: miàn fèng dé yīn, wèi jí shī xíng, zǒng wèi jī mì, gù bù kě shū yǐ sòng shǐ guān qí jiān yǒu móu yì chū yú chén xià zhě, yòu bù kě zì shū yǐ fù shǐ guān jí yǐ xíng zhě, zhì lìng zhāo rán, tiān xià jiē dé wén zhī, jí shǐ guān zhī jì, bù dài shū yǐ shòu yě. qiě chén guān shí zhèng jì zhě, yáo shú xiū zhī yú zhǎng shòu, jí shú bà ér shì qǐn jiǎ dān qí kàng xiū zhī yú zhēn yuán, jí dān kàng bà ér shì fèi. rán zé guān shí zhèng huà zhě, bù xū měi, bù yǐn è, wèi zhī liáng shǐ yě.
八年十月,上御延英殿,問時政記記何事。時吉甫監修國史,先對曰:「是宰 相記天子事以授史官之實錄也。古者,右史記言,今起居舍人是;左史記事,今起 居郎是。永徽中,宰相姚璹監修國史,慮造膝之言,或不可聞,因請隨奏對而記於 仗下,以授於史官,今時政記是也。」上曰:「間或不修,何也?」曰:「面奉德 音,未及施行,總謂機密,故不可書以送史官;其間有謀議出於臣下者,又不可自 書以付史官;及已行者,制令昭然,天下皆得聞知,即史官之記,不待書以授也。 且臣觀時政記者,姚璹修之於長壽,及璹罷而事寢;賈耽、齊抗修之於貞元,及耽、 抗罷而事廢。然則關時政化者,不虛美,不隱惡,謂之良史也。」
shì yuè, huí hé bù luò nán guò qì, qǔ xī chéng liǔ gǔ lù tǎo tǔ bō. xī chéng fáng yù shǐ zhōu huái yì biǎo zhì, cháo tíng dà kǒng, yǐ wèi huí hé shēng yán tǎo tǔ bō, yì shì rù kòu. jí fǔ zòu yuē: huí hé rù kòu, qiě dāng jiàn jué hé shì, bù yīng biàn lái fàn biān, dàn xū shè bèi, bù zú wèi lǜ. yīn qǐng zì xià zhōu zhì tiān dé, fù zhì fèi guǎn yī shí yī suǒ, yǐ tōng huǎn jí. yòu qǐng fā xià zhōu qí shì wǔ bǎi rén, yíng yú jīng lüè gù chéng, yīng yuán yì shǐ, jiān hù dǎng xiàng. jiǔ nián, qǐng yú jīng lüè gù chéng zhì yòu zhōu. liù hú zhōu yǐ zài líng yán jiè, kāi yuán zhōng fèi liù zhōu. yuē: guó jiā jiù zhì yòu zhōu, yǐ kuān yòu wèi míng, lǐng zhū jiàng hù. tiān bǎo mò, yòu zhōu jì lǐ yú jīng lüè jūn, gài yǐ dì jū qí zhōng, kě yǐ zǒng tǒng fān bù, běi yǐ yīng jiē tiān dé, nán yuán xià zhōu. jīn jīng lüè yáo lì líng wǔ, yòu bù zhì jūn zhèn, fēi jiù zhì yě. xiàn zōng cóng qí zòu, fù zhì yòu zhōu, zhào yuē: tiān bǎo zhōng yòu zhōu jì lǐ yú jīng lüè jūn, bǎo yīng yǐ lái, yīn xún suì fèi. yóu shì kūn yí lǚ rǎo, dǎng xiàng mí yī, fān bù zhī rén, fǔ huái mò jí. zhèn fāng hóng yuǎn lüè, sī fù jiù guī, yí yú jīng lüè jūn zhì yòu zhōu, réng wèi shàng zhōu, yú guō xià zhì yán ēn xiàn, wèi shàng xiàn, shǔ xià suī yín guān chá shǐ.
是月,回紇部落南過磧,取西城柳谷路討吐蕃。西城防禦使周懷義表至,朝廷 大恐,以為回紇聲言討吐蕃,意是入寇。吉甫奏曰:「回紇入寇,且當漸絕和事, 不應便來犯邊,但須設備,不足為慮。」因請自夏州至天德,復置廢館一十一所, 以通緩急。又請發夏州騎士五百人,營於經略故城,應援驛使,兼護党項。九年, 請於經略故城置宥州。六胡州以在靈鹽界,開元中廢六州。曰:「國家舊置宥州, 以寬宥為名,領諸降戶。天寶末,宥州寄理於經略軍,蓋以地居其中,可以總統蕃 部,北以應接天德,南援夏州。今經略遙隸靈武,又不置軍鎮,非舊制也。」憲宗 從其奏,復置宥州,詔曰:「天寶中宥州寄理於經略軍,寶應已來,因循遂廢。由 是昆夷屢擾,党項靡依,蕃部之人,撫懷莫及。朕方弘遠略,思復舊規,宜於經略 軍置宥州,仍為上州,於郭下置延恩縣,為上縣,屬夏綏銀觀察使。」
huái xī jié dù shǐ wú shǎo yáng zú, qí zi yuán jì qǐng xí fù wèi. jí fǔ yǐ wèi huái xī nèi dì, bù tóng hé shuò, qiě sì jìng wú dǎng yuán, guó jiā cháng sù shù shí wàn bīng yǐ wèi shǒu yù, yí yīn shí ér qǔ zhī. pō yè shàng zhǐ, shǐ wèi jīng dù huái xī zhī móu.
淮西節度使吳少陽卒,其子元濟請襲父位。吉甫以為淮西內地,不同河朔,且 四境無黨援,國家常宿數十萬兵以為守御,宜因時而取之。頗葉上旨,始為經度淮 西之謀。
yuán hé jiǔ nián dōng, bào bìng zú, nián wǔ shí qī. xiàn zōng shāng dào jiǔ zhī, qiǎn zhōng shǐ lín diào cháng zèng zhī wài, nèi chū juàn wǔ bǎi pǐ yǐ xù qí jiā, zài zèng sī kōng. jí fǔ chū wèi xiāng, pō qià shí qíng, jí huái nán zài zhēng, zhōng wài yán wàng fēng cǎi. bǐng zhèng zhī hòu, shì tīng shí yǒu suǒ bì, rén xīn yí dàn zhī shí fù gōng wàng zhě lǜ wèi jí fǔ suǒ jì, duō bì wèi. xiàn zōng qián zhī qí shì, wèi zhōu suì, suì zhuó yòng lǐ jiàng, dà yǔ jiàng bù xié ér jiàng xìng gāng píng, jié yú shàng qián, hù yǒu zhēng lùn, rén duō zhí jiàng. rán xìng wèi shèn, suī qí bù yuè zhě, yì wú suǒ shāng. fú wù shí wèi, bì jí zhēn měi, ér bù zhí cái chǎn, jīng shī yī zhái zhī wài, wú tā dì shù, gōng lùn yǐ cǐ zhòng zhī. yǒu sī shì yuē jìng xiàn jí huì yì, dù zhī láng zhōng zhāng zhòng fāng bó zhī, yǐ wèi tài yōu. xiàn zōng nù, biǎn zhòng fāng, cì jí fǔ shì yuē zhōng yì.
元和九年冬,暴病卒,年五十七。憲宗傷悼久之,遣中使臨吊;常贈之外,內 出絹五百匹以恤其家,再贈司空。吉甫初為相,頗洽時情,及淮南再征,中外延望 風采。秉政之後,視聽時有所蔽,人心疑憚之¨時負公望者慮為吉甫所忌,多避畏。 憲宗潛知其事,未周歲,遂擢用李絳,大與絳不協;而絳性剛評,訐於上前,互有 爭論,人多直絳。然性畏慎,雖其不悅者,亦無所傷。服物食味,必極珍美,而不 殖財產,京師一宅之外,無他第墅,公論以此重之。有司諡曰敬憲;及會議,度支 郎中張仲方駁之,以為太優。憲宗怒,貶仲方,賜吉甫諡曰忠懿。
jí fǔ cháng tǎo lùn yì xiàng yì yì, fù yú yī xíng jí zhù zhī xià jí zhuì lù dōng hàn wèi jìn zhōu suí gù shì, qì qí chéng bài sǔn yì dà duān, mù wèi liù dài lüè, fán sān shí juǎn. fēn tiān xià zhū zhèn, jì qí shān chuān xiǎn yì gù shì, gè xiě qí tú yú piān shǒu, wèi wǔ shí sì juǎn, hào wèi yuán hé jùn guó tú. yòu yǔ shǐ guān děng lù dāng shí hù fù bīng jí, hào wèi guó jì bù, fán shí juǎn. zuǎn liù diǎn zhū zhí wèi bǎi sī jǔ yào yī juàn. jiē zòu shàng zhī, xíng yú dài. zi dé xiū dé yù.
吉甫嘗討論《易象》異義,附於一行集注之下;及綴錄東漢、魏、晉、周、隋 故事,訖其成敗損益大端,目為《六代略》,凡三十卷。分天下諸鎮,紀其山川險 易故事,各寫其圖於篇首,為五十四卷,號為《元和郡國圖》。又與史官等錄當時 戶賦兵籍,號為《國計簿》,凡十卷。纂《六典》諸職為《百司舉要》一卷。皆奏 上之,行於代。子德修、德裕。
lǐ fān, zì shū hàn, zhào jùn rén. zēng zǔ zhì yuǎn, tiān hòu shí lǐ zhāo dé jiàn wèi tiān guān shì láng, bù yì zhāo dé xiè ēn, shí zhāo dé nù, zòu chù wèi bì zhōu cì shǐ. zǔ shē, kāi yuán shí wèi kǎo gōng láng zhōng, shì mǔ xiào jǐn, mǔ zú, bù shèng sàng sǐ. zhì yuǎn shē jiē yǐ zhì xíng míng zhòng yī shí. fù chéng, wèi hú nán guān chá shǐ, yì yǒu míng.
李籓,字叔翰,趙郡人。曾祖至遠,天后時李昭德薦為天官侍郎,不詣昭德謝 恩,時昭德怒,奏黜為壁州刺史。祖畬,開元時為考功郎中,事母孝謹,母卒,不 勝喪死。至遠、畬皆以志行名重一時。父承,為湖南觀察使,亦有名。
fān shǎo tián dàn xiū jiǎn, yǎ róng yí, hǎo xué. fù zú, jiā fù yú cái, qīn zú diào zhě, yǒu qiè qù bù jīn, yù wù sàn shī, bù shù nián ér pín. nián sì shí yú wèi shì, dú shū yáng zhōu, kùn yú zì gěi, qī zǐ yuàn yóu zhī, yàn rú yě. dù yà jū shǒu dōng dōu, yǐ gù rén zǐ shǔ wèi cóng shì. luò zhōng dào fā, yǒu wū yá jiāng líng hú yùn zhě, yà xìn zhī, kǎo lüè jìng zuì. fān zhī qí yuān, zhēng zhī bù cóng, suì cí chū. hòu huò zhēn dào sòng qú tán, fān yì zhī míng.
籓少恬淡修檢,雅容儀,好學。父卒,家富於財,親族吊者,有挈去不禁,愈 務散施,不數年而貧。年四十餘未仕,讀書揚州,困於自給,妻子怨尤之,晏如也。 杜亞居守東都,以故人子署為從事。洛中盜發,有誣牙將令狐運者,亞信之,拷掠 竟罪。籓知其冤,爭之不從,遂辭出。後獲真盜宋瞿曇,籓益知名。
zhāng jiàn fēng zài xú zhōu, pì wèi cóng shì, jū mù zhōng, qiān qiān wèi cháng lùn xì wēi. dù jiān wèi háo zhōu cì shǐ, dài shǐ zhí, jiàn fēng bìng gé, jiān jí qū dào fǔ, yīn yǒu jì wàng. fān yǔ tóng liè shěng jiàn fēng, chū ér qì yǔ jiān yuē: pú shè gōng yǎn hū rú cǐ, gōng yí zài zhōu fáng è, jīn qì zhōu cǐ lái, yù hé yě? yí jí qù! bù ruò cǐ, dāng zòu wén. jiān cuò è bù yú, suì jìng guī. jiàn fēng sǐ, jiān huǐ suǒ zhì bù jiù, yuàn fān shén. jì guī yáng zhōu, jiān yīn wū zòu fān jiàn fēng sǐ shí yáo dòng jūn zhōng. dé zōng dà nù, mì zhào dù yòu shā zhī. yòu sù zhòng fān, huái zhào xún rì bù rěn fā, yīn yǐn fān lùn shì shì, yuē: yīn bào zhī shì, xìn yǒu zhī fǒu? fān yuē: xìn rán. yuē: shěn rú cǐ, jūn yí yù shì wú kǒng. yīn chū zhào. fān lǎn zhī, wú dòng sè, yuē: mǒu yǔ jiān xìn wèi bào yě. yòu yuē: shèn wù chū kǒu, wú yǐ mì lùn, chí bǎi kǒu bǎo jūn yǐ. dé zōng dé yòu jiě, nù bù shì, jí zhuī fān fù què. jí zhào jiàn, wàng qí yí xíng, yuē: cǐ qǐ zuò è shì rén yé! nǎi shì rán, chú mì shū láng.
張建封在徐州,闢為從事,居幕中,謙謙未嘗論細微。杜兼為濠州刺史,帶使 職,建封病革,兼疾驅到府,陰有冀望。籓與同列省建封,出而泣語兼曰:「僕射 公奄忽如此,公宜在州防遏,今棄州此來,欲何也?宜疾去!不若此,當奏聞。」 兼錯愕不虞,遂徑歸。建封死,兼悔所志不就,怨籓甚。既歸揚州,兼因誣奏籓建 封死時搖動軍中。德宗大怒,密詔杜佑殺之。佑素重籓,懷詔旬日不忍發,因引籓 論釋氏,曰:「因報之事,信有之否?」籓曰:「信然。」曰:「審如此,君宜遇 事無恐。」因出詔。籓覽之,無動色,曰:「某與兼信為報也。」佑曰:「慎勿出 口,吾已密論,持百口保君矣。」德宗得佑解,怒不釋,亟追籓赴闕。及召見,望 其儀形,曰:「此豈作惡事人耶!」乃釋然,除秘書郎。
wáng shào chí quán, yāo fān yī xiāng jiàn jí yòng, zhōng bù jiù. wáng zhòng shū wéi chéng jì lǚ dòng bèi wèi láng guān, péng dǎng huī hè, rì huì jù gē jiǔ, mù fān míng, qiáng zhì tóng huì, fān bù dé yǐ yī zhì. zhòng shū bèi hǎo wèi é yǔ pái xì, hòu zhào fān, jiān bù qù, yuē: wú yǔ zhòng shū bèi zhōng rì, bù xiǎo suǒ yǔ yán hé yě. hòu guǒ bài. qiān zhǔ kè yuán wài láng, xún huàn yòu sī. shí shùn zōng cè guǎng líng wáng chún wèi huáng tài zǐ, bīng bù shàng shū wáng chún qǐng gǎi míng shào, shí yì fēi zhī, jiē yún: huáng tài zǐ yì rén chén yě, dōng gōng zhī chén gǎi zhī yí yě, fēi qí shǔ ér gǎi zhī, chǎn yě. rú chún bèi qǐ wèi yǐ lǐ shì shàng yé! fān wèi rén yuē: lì dài gù shì, jiē zì bù shí dà tǐ zhī chén ér shī zhī, yīn bù kě fù zhèng, wú zú guài yě. jí tài zǐ jí wèi, xiàn zōng shì yě. zǎi xiàng gǎi jùn xiàn míng yǐ bì shàng míng, wéi jiān chá yù shǐ wéi chún bù gǎi. jì ér yǒu zhào yǐ lù chún wèi gěi shì zhōng, gǎi míng zhì chún bù dé yǐ gǎi míng guàn zhī, yì zhě jiā zhī.
王紹持權,邀籓一相見即用,終不就。王仲舒、韋成季、呂洞輩為郎官,朋黨 輝赫,日會聚歌酒,慕籓名,強致同會,籓不得已一至。仲舒輩好為訛語俳戲,後 召籓,堅不去,曰:「吾與仲舒輩終日,不曉所與言何也。」後果敗。遷主客員外 郎,尋換右司。時順宗冊廣陵王淳為皇太子,兵部尚書王純請改名紹,時議非之, 皆云:「皇太子亦人臣也,東宮之臣改之宜也,非其屬而改之,諂也。如純輩豈為 以禮事上耶!」籓謂人曰:「歷代故事,皆自不識大體之臣而失之,因不可復正, 無足怪也。」及太子即位,憲宗是也。宰相改郡縣名以避上名,唯監察御史韋淳不 改。既而有詔以陸淳為給事中,改名質;淳不得已改名貫之,議者嘉之。
fān xún gǎi lì bù yuán wài láng. yuán hé chū, qiān lì bù láng zhōng, zhǎng cáo shì, wèi shǐ suǒ bì, làn yòng guān què, chù wèi zhù zuò láng. zhuǎn guó zi sī yè, qiān gěi shì zhōng. zhì chì yǒu bù kě, suì yú huáng chì hòu pī zhī. lì yuē: yí bié lián bái zhǐ. fān yuē: bié yǐ bái zhǐ, shì wén zhuàng, qǐ yuē pī chì yé! péi jì yán yú dì, yǐ wèi yǒu zǎi xiàng qì, shǔ zhèng yīn bà miǎn, suì bài fān mén xià shì láng tóng píng zhāng shì. fān xìng zhōng jìn, shì wú bù yán, shàng zhòng zhī, yǐ wèi wú yǐn.
籓尋改吏部員外郎。元和初,遷吏部郎中,掌曹事,為使所蔽,濫用官闕,黜 為著作郎。轉國子司業,遷給事中。制敕有不可,遂於黃敕後批之。吏曰:「宜別 連白紙。」籓曰:「別以白紙,是文狀,豈曰批敕耶!」裴垍言於帝,以為有宰相 器,屬鄭絪罷免,遂拜籓門下侍郎、同平章事。籓性忠藎,事無不言,上重之,以 為無隱。
sì nián dōng, gù wèi zǎi chén yuē: qián dài dì wáng lǐ tiān xià, huò jiā gěi rén zú, huò guó pín xià kùn, qí gù hé yě? fān duì yuē: gǔ rén yún: jiǎn yǐ zú yòng. gài zú yòng xì yú jiǎn yuē. chéng shǐ rén jūn bù guì zhū yù, wéi wù gēng sāng, zé rén wú yín qiǎo, sú zì dūn běn, bǎi xìng jì zú, jūn shú yǔ bù zú! zì rán tǎng zàng chōng xiàn, jià sè fēng dēng. ruò rén jūn jié mín lì, guì yì wù, shàng xíng xià xiào, fēng sú rì shē, qù běn wù mò, yī shí yì fá, zé bǎi xìng bù zú! jūn shú yǔ zú! zì rán guó pín jiā kùn, dào zéi chéng xì ér zuò yǐ! jīn bì xià yǒng jiàn qián gǔ, sī jī fù shù, gōng shàng qín jiǎn, zì dāng lǐ píng. fú yuàn yǐ zhī zhī wèi fēi jiān, bǎo zhī wèi jí wù, gōng shì yú mǎ, yī fú qì wán, bì wù sǔn zhī yòu sǔn, shì rén biàn fēng, zé tiān xià xìng shèn. dì yuē: jiǎn yuē zhī shì, shì wǒ chéng xīn pín fù zhī yóu, rú qīng suǒ shuō. wéi dāng shàng xià xiāng xù, yǐ bǎo cǐ dào, shì yǒu yú làn, jí yán zhēn guī, cǐ gù shēn qī yú qīng děng yě. fān děng bài hè ér tuì.
四年冬,顧謂宰臣曰:「前代帝王理天下,或家給人足,或國貧下困,其故何 也?」籓對曰:「古人云:『儉以足用。』蓋足用繫於儉約。誠使人君不貴珠玉, 唯務耕桑,則人無淫巧,俗自敦本,百姓既足,君孰與不足!自然帑藏充羨,稼穡 豐登。若人君竭民力,貴異物,上行下效,風俗日奢,去本務末,衣食益乏,則百 姓不足!君孰與足!自然國貧家困,盜賊乘隙而作矣!今陛下永鑒前古,思躋富庶, 躬尚勤儉,自當理平。伏願以知之為非艱,保之為急務,宮室輿馬,衣服器玩,必 務損之又損,示人變風,則天下幸甚。」帝曰:「儉約之事,是我誠心;貧富之由, 如卿所說。唯當上下相勖,以保此道,似有逾濫,極言箴規,此固深期於卿等也。」 籓等拜賀而退。
dì yòu wèn yuē: ráng zāi qí fú zhī shuō, qí shì xìn fǒu? fān duì yuē: chén qiè guān zì gǔ shèng dá, jiē bù dǎo cí. gù chǔ zhāo wáng yǒu jí, bo zhě wèi hé wèi suì, zhāo wáng yǐ hé bù zài chǔ, fēi suǒ huò zuì, kǒng zǐ yǐ wèi zhī tiān dào. zhòng ní bìng, zǐ lù qǐng dǎo, zhòng ní yǐ wèi shén dào zhù shùn, xì yú suǒ xíng, jǐ jì quán dé, wú kuì wū lòu. gù dá zǐ lù yún: qiū zhī dǎo jiǔ yǐ. shū yún: huì dí jí, cóng nì xiōng. yán shùn dào zé jí, cóng nì zé xiōng. shī yún: zì qiú duō fú. zé huò fú zhī lái, xián yīng xíng shì, ruò gǒu wèi fēi dào, zé hé fú kě qiú? shì yǐ hàn wén dì měi yǒu jì sì, shǐ yǒu sī jìng ér bù qí, qí jiàn chāo rán, kě wèi shèng dé. ruò shǐ shén míng wú zhī, zé ān néng jiàng fú bì qí yǒu zhī, zé sī jǐ qiú mèi zhī shì, jūn zǐ shàng bù kě yuè yě, kuàng yú míng shén hū! yóu cǐ yán zhī, zé lǚ xìn sī shùn, zì tiān yòu zhī, gǒu yì yú cǐ, shí nán zhì fú. gù yáo shùn zhī dé, wéi zài xiū jǐ yǐ ān bǎi xìng. guǎn zhòng yún: yì yú rén zhě hé yú shén. gài yǐ rén wèi shén zhǔ, gù dàn wù ān rén ér yǐ. guó gōng qiú shén, yǐ zhì wēi wáng, wáng mǎng wàng qí, yǐ sù hàn bīng, gǔ jīn míng jiè, shū chuán suǒ jì. fú wàng bì xià měi yǐ hàn wén kǒng zǐ zhī yì wèi zhǔn, zé bǎi fú jù zhēn. dì shēn jiā zhī.
帝又問曰:「禳災祈福之說,其事信否?」籓對曰:「臣竊觀自古聖達,皆不 禱祠。故楚昭王有疾,卜者謂河為祟,昭王以河不在楚,非所獲罪,孔子以為知天 道。仲尼病,子路請禱,仲尼以為神道助順,繫於所行,己既全德,無愧屋漏。故 答子路云:『丘之禱久矣。』《書》云:『惠迪吉,從逆凶。』言順道則吉,從逆 則凶。《詩》云:『自求多福。』則禍福之來,咸應行事,若苟為非道,則何福可 求?是以漢文帝每有祭祀,使有司敬而不祈,其見超然,可謂盛德。若使神明無知, 則安能降福;必其有知,則私己求媚之事,君子尚不可悅也,況於明神乎!由此言 之,則履信思順,自天祐之,苟異於此,實難致福。故堯、舜之德,唯在修己以安 百姓。管仲云:『義於人者和於神。』蓋以人為神主,故但務安人而已。虢公求神, 以致危亡,王莽妄祈,以速漢兵,古今明誡,書傳所紀。伏望陛下每以漢文、孔子 之意為準,則百福具臻。」帝深嘉之。
shí hé dōng jié dù shǐ wáng è yòng qián shù qiān wàn lù yí quán xìng, qiú jiān zǎi xiàng. fān yǔ quán dé yú zài zhōng shū, yǒu mì zhǐ yuē: wáng è kě jiān zǎi xiàng, yí jí nǐ lái. fān suì yǐ bǐ tú jiān xiāng zì, què zòu shàng yún: bù kě. dé yú shī sè yuē: zòng bù kě, yí bié zuò zòu, qǐ kě yǐ bǐ tú zhào yé! yuē: shì pò yǐ! chū jīn rì, biàn bù kě zhǐ. rì yòu mù, hé xiá bié zuò zòu! shì guǒ qǐn. lǐ jí fǔ zì yáng zhōu zài rù xiàng, shù rì, bà fān wèi zhān shì. hòu shù yuè, shàng sī fān, zhào duì, fù yǒu suǒ lùn liè. yuán hé liù nián, chū wèi huá zhōu cì shǐ jiān yù shǐ dà fū. wèi xíng zú, nián wǔ shí bā, zèng hù bù shàng shū. fān wèi xiāng cái néng bù jí péi jì, gū jùn pō hòu wéi guàn zhī, rán rén wù qīng guī, yì qí liú yě.
時河東節度使王鍔用錢數千萬賂遺權幸,求兼宰相。籓與權德輿在中書,有密 旨曰:「王鍔可兼宰相,宜即擬來。」籓遂以筆塗「兼相」字,卻奏上云:「不可。」 德輿失色曰:「縱不可,宜別作奏,豈可以筆塗詔耶!」曰:「勢迫矣!出今日, 便不可止。日又暮,何暇別作奏!」事果寢。李吉甫自揚州再入相,數日,罷籓為 詹事。後數月,上思籓,召對,復有所論列。元和六年,出為華州刺史、兼御史大 夫。未行卒,年五十八,贈戶部尚書。籓為相材能不及裴垍,孤峻頗後韋貫之,然 人物清規,亦其流也。
quán dé yú, zì zài zhī, tiān shuǐ lüè yáng rén. fù gāo, zì shì yáo, hòu qín shàng shū yì zhī hòu. shǎo yǐ jìn shì bǔ bèi zhōu lín qīng wèi. ān lù shān yǐ yōu zhōu zhǎng shǐ chōng hé běi àn chá shǐ, jiǎ qí cái míng, biǎo wèi jì xiàn wèi, shǔ cóng shì. gāo yīn chá lù shān yǒu yì zhì, wèi qí cāi nüè, bù kě yǐ jié tuì, yù qián qù, yòu lǜ huò jí lǎo mǔ. tiān bǎo shí sì nián, lù shān shǐ gāo xiàn róng fú, zì jīng shī huí, guò fú chāng. fú chāng wèi zhòng mó, gāo cóng fù mèi xù yě, mì yǐ jì yuē zhī. bǐ zhì hé yáng, zhà yǐ jí jí zhào mó, mó zhì, gāo shì yǐ yīn, dèng mó ér míng. mó nǎi miǎn āi ér kū, shǒu zì hán xí, jì yì gāo ér zàng qí guān, rén wú zhī zhě. cóng lì yǐ zhào shū hái, gāo mǔ chū bù zhī, wén gāo zhī sǐ, tòng kū shāng xíng lù. lù shān bù yí qí zhà sǐ, xǔ qí mǔ guī. gāo shí wēi fú nì jī, hòu mǔ yú qí mén jì dé shì qí mǔ, nǎi fèng mǔ zhòu yè nán qù, jí dù jiāng, lù shān yǐ fǎn yǐ. yóu shì míng wén tiān xià. huái nán cǎi fǎng shǐ gāo shì biǎo gāo shì dà lǐ píng shì, chōng pàn guān. shǔ yǒng wáng lín luàn, duō jié shì dài fū yǐ zì cóng, gāo jù jiàn pò, yòu biàn míng yì fú yǐ miǎn. xuán zōng zài shǔ, wén ér jiā zhī, chú jiān chá yù shǐ. huì dīng mǔ sàng, yīn jiā hóng zhōu. shí nán běi gé jué, huò yú suì bù wén zhào mìng. yǒu zhōng shǐ fèng xuān zhì hóng zhōu, jīng shí wèi fù, guò yǒu qiú qǔ, zhōu xiàn kǔ zhī. shí yǒu wáng gòu wèi nán chāng lìng, jiāng zhí àn zhī, yīn jiàn gāo bái qí shì gāo bù yán, jiǔ zhī, chuí tì yuē: fāng jīn hé yóu kě zhì yī chì shǐ, ér jù yǒu cǐ yán. yīn yǎn tì ér qǐ, gòu jù bài xiè zhī. zhè xī jié dù shǐ yán zhēn qīng biǎo gāo wèi xíng jūn sī mǎ, zhào zhēng wèi qǐ jū shè rén, yòu yǐ jí cí. cháng yuē: běn zì quán wú zhì, qǐ shòu cǐ zhī míng yé! lǐ jì qīng wèi jiāng huái chù zhì shǐ, zòu gāo jié xíng, gǎi zhù zuò láng, fù bù qǐ. liǎng jīng róu yú hú qí, shì jūn zǐ duō yǐ jiā dù jiāng dōng, zhī míng zhī shì rú lǐ huá liǔ shí xiōng dì zhě, jiē yǎng gāo zhī dé ér yǒu shàn zhī. dà lì sān nián, zú yú jiā, nián sì shí liù. yuán hé zhōng shì yuē zhēn xiào.
權德輿,字載之,天水略陽人。父皋,字士繇,後秦尚書翼之後。少以進士補 貝州臨清尉。安祿山以幽州長史充河北按察使,假其才名,表為薊縣尉,署從事。 皋陰察祿山有異志,畏其猜虐,不可以潔退,欲潛去,又慮禍及老母。天寶十四年, 祿山使皋獻戎俘,自京師回,過福昌。福昌尉仲謨,皋從父妹婿也,密以計約之。 比至河陽,詐以疾亟召謨,謨至,皋示已喑,瞪謨而瞑。謨乃勉哀而哭,手自含襲, 既逸皋而葬其棺,人無知者。從吏以詔書還,皋母初不知,聞皋之死,慟哭傷行路。 祿山不疑其詐死,許其母歸。皋時微服匿跡,候母於淇門;既得侍其母,乃奉母晝 夜南去,及渡江,祿山已反矣。由是名聞天下。淮南採訪使高適表皋試大理評事, 充判官。屬永王璘亂,多劫士大夫以自從,皋懼見迫,又變名易服以免。玄宗在蜀, 聞而嘉之,除監察御史。會丁母喪,因家洪州。時南北隔絕,或逾歲不聞詔命。有 中使奉宣至洪州,經時未復,過有求取,州縣苦之。時有王遘為南昌令,將執按之, 因見皋白其事;皋不言,久之,垂涕曰:「方今何由可致一敕使,而遽有此言。」 因掩涕而起,遘遽拜謝之。浙西節度使顏真卿表皋為行軍司馬,詔征為起居舍人, 又以疾辭。嘗曰:「本自全吾志,豈受此之名耶!」李季卿為江淮黜陟使,奏皋節 行,改著作郎,復不起。兩京蹂於胡騎,士君子多以家渡江東,知名之士如李華、 柳識兄弟者,皆仰皋之德而友善之。大曆三年,卒於家,年四十六。元和中諡曰貞 孝。
chū, gāo zú, hán huí wáng dìng wèi fú péng yǒu zhī sàng, lǐ huá wèi qí mù biǎo, yǐ wèi fēn tiān xià shàn è, yī rén ér yǐ. qián zèng mì shū jiān, zhì shì yīn zǐ dé yú wèi xiāng, lì jiā miào. zhì yuán hé shí èr nián, fù zèng tài zǐ tài bǎo.
初,皋卒,韓洄、王定為服朋友之喪,李華為其墓表,以為分天下善惡,一人 而已。前贈秘書監,至是因子德輿為相,立家廟。至元和十二年,復贈太子太保。
dé yú shēng sì suì, néng shǔ shī qī suì jū fù sàng, yǐ xiào wén shí wǔ wèi wén shù bǎi piān, biān wèi tóng méng jí shí juǎn, míng shēng rì dà. hán huí chù zhì hé nán, pì wèi cóng shì, shì mì shū shěng xiào shū láng. zhēn yuán chū, fù wèi jiāng xī guān chá shǐ lǐ jiān pàn guān, zài qiān jiān chá yù shǐ. fǔ bà, dù yòu péi zhòu jiē zòu qǐng, èr biǎo tóng rì zhì jīng. dé zōng yǎ wén qí míng, zhēng wèi tài cháng bó shì, zhuǎn zuǒ bǔ què. bā nián, guān dōng dà shuǐ, shàng shū qǐng jiàng zhào xù yǐn, suì mìng xī zhì děng sì rén shǐ.
德輿生四歲,能屬詩;七歲居父喪,以孝聞;十五為文數百篇,編為《童蒙集》 十卷,名聲日大。韓洄黜陟河南,闢為從事,試秘書省校書郎。貞元初,復為江西 觀察使李兼判官,再遷監察御史。府罷,杜佑、裴胄皆奏請,二表同日至京。德宗 雅聞其名,征為太常博士,轉左補闕。八年,關東大水,上疏請降詔恤隱,遂命奚 陟等四人使。
péi yán líng yǐ qiǎo xìng pàn dù zhī, jiǔ nián, zì sī nóng shǎo qīng chú hù bù shì láng, réng pàn dù zhī. dé yú shàng shū yuē:
裴延齡以巧幸判度支,九年,自司農少卿除戶部侍郎,仍判度支。德輿上疏曰:
chén fú yǐ jué rén yú cháo, yǔ zhòng gòng zhī, kuàng jīng fèi zhī sī, ān wēi suǒ xì. yán líng qǐng zì quán pàn, dǎi jīn jiān suì, bù chēng zhī shēng, rì shén yú chū. qún qíng zhòng kǒu, xuān yú cháo shì, bù gǎn xī fán shèng tīng, jīn jǐn lüè jǔ suǒ wén. duō yún yǐ cháng fù zhèng é zhī yòng wèi jǐn zhě, biàn wèi shèng lì, yǐ wèi jǐ gōng. yòu zhòng pò guān qián mǎi cháng píng xiān suǒ shōu shì zá wù, suì yǐ zài gěi gū jià, yòng chōng bié zhù lì qián. yòu yún biān shàng zhū jūn jiē zhì xuán què, zì jīn chūn yǐ lái, bìng bù zhī liáng. fú yǐ jiāng chǎng zhī shì, suǒ yú fēi xì, chéng shèng mó qián dìng, zhōng shì qiè yǒu sī. bì xià bì yǐ yán líng gū zhēn dú lì, wèi shí suǒ yì, chǒu zhèng yǒu dǎng, jié cǐ liú yán, hé bù yǐ xīn shōu shèng lì, zhēng qí běn mò, wèi fēn xī tiáo zòu? yòu zé cháo xián xìn chén, yǔ zhōng shǐ yī rén xún fù biān jūn, chá qí zī chǔ yǒu wú xū shí. tǎng yán líng shòu rèn yǐ lái, jīng xīn qín lì, měi shì shěng yuē, bié shōu xiàn yú, yú zhèng shù gè yǒu qū fēn, biān jūn chǔ xù, shí yóu kě zhī, shēn zì liǎn yuàn, wèi guó xī fèi zì yí gèng shì yōu jiǎng, yǐ xǐ qún yí, míng shū jué láo, zhāo shì tiān xià. rú huò yán zhě fēi miù, wǎng shàng shí duō, qǐ yǐ bāng guó zhòng wù, wěi zhī fēi jù! chén zhí zài jiàn cáo, hé cǎi qún yì, zhèng bài yǐ lái, jīn yǐ xún rì, dào lù yún yún, wú bù yán cǐ. qǐ jīng shī shì shù zhī zhòng, yú zhì zhī duō, hé ér wèi dǎng, gòng yǒu chóu jí. bì xià yì yí shāo huí shèng jiàn, fǔ chá qún xīn. kuàng chén zhī shì jūn, rú zi shì fù jīn dāng shèng míng bù huì zhī dài, ruò yóu ài shēn yǐn qíng, shì bù zhōng bù xiào, mò dà zhī zuì. gǎn lì gān xuè, fú dài xíng shū.
臣伏以爵人於朝,與眾共之,況經費之司,安危所系。延齡頃自權判,逮今間 歲,不稱之聲,日甚於初。群情眾口,喧於朝市,不敢悉煩聖聽,今謹略舉所聞。 多雲以常賦正額支用未盡者,便為剩利,以為己功。又重破官錢買常平先所收市雜 物,遂以再給估價,用充別貯利錢。又雲邊上諸軍皆至懸闕,自今春已來,並不支 糧。伏以疆場之事,所虞非細,誠聖謨前定,終事切有司。陛下必以延齡孤貞獨立, 為時所抑,丑正有黨,結此流言,何不以新收剩利,征其本末,為分析條奏?又擇 朝賢信臣,與中使一人巡覆邊軍,察其資儲有無虛實。倘延齡受任已來,精心勤力, 每事省約,別收羨餘,於正數各有區分,邊軍儲蓄,實猶可支,身自斂怨,為國惜 費;自宜更示優獎,以洗群疑,明書厥勞,昭示天下。如或言者非謬,罔上實多, 豈以邦國重務,委之非據!臣職在諫曹,合採群議,正拜已來,今已旬日,道路雲 雲,無不言此。豈京師士庶之眾,愚智之多,合而為黨,共有仇嫉。陛下亦宜稍回 聖鑒,俯察群心。況臣之事君,如子事父;今當聖明不諱之代,若猶愛身隱情,是 不忠不孝,莫大之罪。敢瀝肝血,伏待刑書。
shí nián, qiān qǐ jū shè rén. suì zhōng, jiān zhī zhì gào. zhuǎn jià bù yuán wài láng sī xūn láng zhōng, zhí rú jiù. qiān zhōng shū shè rén. shì shí, dé zōng qīn lǎn shù zhèng, zhòng nán chú shòu, fán mìng yú cháo, duō bǔ zì yù zhá. shǐ, dé yú zhī zhì gào, gěi shì yǒu xú dài, shè rén yǒu gāo yǐng jū shù suì, dài zú, yǐng zhī lǐ bù gòng jǔ, dú dé yú zhí jìn yuán, shù xún shǐ guī. cháng shàng shū qǐng chú liǎng shěng gōng, dé zōng yuē: fēi bù zhī qīng zhī láo kǔ, jìn yē qīng qiē, xū dé rú qīng zhě, suǒ yǐ jiǔ nán qí rén. dé yú jū xī yē bā nián, qí jiān dú zhǎng zhě shù suì. zhēn yuán shí qī nián dōng, yǐ běn guān zhī lǐ bù gòng jǔ. lái nián, zhēn bài shì láng, fán sān suì zhǎng gòng shì, zhì jīn hào wèi dé rén. zhuǎn hù bù shì láng. yuán hé chū, lì bīng bù lì bù shì láng, zuò láng lì wù yòng guān què, gǎi tài zǐ bīn kè, fù wèi bīng bù shì láng, qiān tài cháng qīng.
十年,遷起居舍人。歲中,兼知制誥。轉駕部員外郎、司勛郎中,職如舊。遷 中書舍人。是時,德宗親覽庶政,重難除授,凡命於朝,多補自御札。始,德輿知 制誥,給事有徐岱,舍人有高郢;居數歲,岱卒,郢知禮部貢舉,獨德輿直禁垣, 數旬始歸。嘗上疏請除兩省宮,德宗曰:「非不知卿之勞苦,禁掖清切,須得如卿 者,所以久難其人。」德輿居西掖八年,其間獨掌者數歲。貞元十七年冬,以本官 知禮部貢舉。來年,真拜侍郎,凡三歲掌貢士,至今號為得人。轉戶部侍郎。元和 初,歷兵部、吏部侍郎,坐郎吏誤用官闕,改太子賓客,復為兵部侍郎,遷太常卿。
wǔ nián dōng, zǎi xiàng péi jì qǐn jí, dé yú bài lǐ bù shàng shū píng zhāng shì, yǔ lǐ fān tóng zuò xiāng. hé zhōng jié dù wáng è lái cháo, guì xìng duō yù è zhě, shàng jiāng jiā píng zhāng shì, lǐ fān jiān zhí yǐ wèi bù kě. dé yú jì zòu yuē: fū píng zhāng shì, fēi xù jìn ér dé, guó cháo fāng zhèn dài zǎi xiàng zhě, gài yǒu dà zhōng dà xūn. dà lì yǐ lái, yòu yǒu bá hù nán zhì zhě, bù dé yǐ ér yǔ zhī. jīn wáng è wú dà zhōng xūn, yòu fēi gū xī zhī shí, yù jiǎ cǐ míng, shí kǒng bù kě! shàng cóng zhī.
五年冬,宰相裴垍寢疾,德輿拜禮部尚書、平章事,與李籓同作相。河中節度 王鍔來朝,貴幸多譽鍔者,上將加平章事,李籓堅執以為不可。德輿繼奏曰:「夫 平章事,非序進而得,國朝方鎮帶宰相者,蓋有大忠大勛。大曆已來,又有跋扈難 制者,不得已而與之。今王鍔無大忠勛,又非姑息之時,欲假此名,實恐不可!」 上從之。
yùn liáng shǐ dǒng xī yú gāo mó dào yòng guān qián, zhào liú lǐng nán. xíng zhì hú wài, mì lìng zhōng shǐ jiē shā zhī. tā rì, dé yú shàng shū yuē:
運糧使董溪、於皋謨盜用官錢,詔流嶺南。行至湖外,密令中使皆殺之。他日, 德輿上疏曰:
qiè yǐ dǒng xī děng, dāng bì xià yōu shān dōng yòng bīng shí, lǐng liáng liào gōng jūn zhòng wù, shèng xīn wěi fù, bù bǐ xún cháng gǎn fù ēn sī, zì qí zāng fàn, shǐ zhī wàn sǐ, bù zú sāi zé. hóng kuān dà zhī diǎn, liú cuàn tài qīng, bì xià hé gǎi zhèng zuì míng, jiān zé chén děng shū lüè. dàn zhào lìng yǐ xià, sì fāng wén zhī, bù shū míng xíng, yǒu cǐ chù fēn, qiè guān zhòng qíng, yǒu suǒ wèi yù. fú zì bì xià lín yù yǐ lái, měi shì yǐ chéng, shí yǔ tiān dì hé dé, yǔ sì shí tóng fú, wàn fāng zhī rén, mù yù huáng zé. zhì rú yú dǒng suǒ fàn, hé zhèng diǎn zhāng, míng xià zhào shū, yǔ zhòng tóng qì, jí rén gè jù fǎ, rén gè jǐn shēn.
竊以董溪等,當陛下憂山東用兵時,領糧料供軍重務,聖心委付,不比尋常; 敢負恩私,恣其贓犯,使之萬死,不足塞責。弘寬大之典,流竄太輕,陛下合改正 罪名,兼責臣等疏略。但詔令已下,四方聞知,不書明刑,有此處分,竊觀眾情, 有所未喻。伏自陛下臨御已來,每事以誠,實與天地合德,與四時同符,萬方之人, 沐浴皇澤。至如於、董所犯,合正典章,明下詔書,與眾同棄,即人各懼法,人各 謹身。
chén chéng zhī qí zuì bù róng zhū, yòu shì yǐ guò zhī shì, bù hé lùn biàn, shàng fán shèng cōng. fú yǐ bì xià shèng dé shèng zī, dù yuè qián gǔ, qǐng suǒ xià yī zhào, jǔ yī shì, jiē hé lǐ běn, jiē shùn rén xīn. fú lǜ tā shí gèng yǒu cǐ bǐ, dàn yào yǒu sī qióng jū, shěn dìng zuì míng, huò zhì zhī jí fǎ, huò shǐ zì jǐn, fá yī quàn bǎi, shú bù gān xīn! wēi wēi shèng cháo, shì tǐ fēi xì, chén měi yú yán yīng zòu duì, tuì sī bì xià qiú lǐ zhī yán, shēng féng shèng míng, gǎn tì zì hè. kuàng yǐ yú zhì pǔ nè, shèng jiàn suǒ zhī, fú wéi shù chén yū shū, chá chén dān kěn.
臣誠知其罪不容誅,又是已過之事,不合論辯,上煩聖聰。伏以陛下聖德聖姿, 度越前古,頃所下一詔,舉一事,皆合理本,皆順人心。伏慮他時更有此比,但要 有司窮鞫,審定罪名,或致之極法,或使自盡,罰一勸百,孰不甘心!巍巍聖朝, 事體非細,臣每於延英奏對,退思陛下求理之言,生逢盛明,感涕自賀。況以愚滯 樸訥,聖鑒所知,伏惟恕臣迂疏,察臣丹懇。
jí lǐ jí fǔ zì huái nán zhào zhēng, wèi yī nián, shàng yòu jì yòng lǐ jiàng. shí shàng qiú lǐ fāng qiè, jūn guó wú dà xiǎo, yī fù zhōng shū. jí fǔ jiàng yì zhèng pō yǒu yì tóng, huò yú shàng qián lùn shì, xíng yú yán sè qí yǒu yì yú lǐ zhě, dé yú yì bù néng wèi fā míng, shí rén yǐ cǐ jī zhī. jìng yǐ xún mò ér bà, fù shǒu běn guān. xún yǐ jiǎn xiào lì bù shàng shū wèi dōng dōu liú shǒu, hòu bài tài cháng qīng, gǎi xíng bù shàng shū. xiān shì, xǔ mèng róng jiǎng yì děng fèng zhào shān dìng gé chì. mèng róng děng xún gǎi tā guān, yì dú chéng sān shí juǎn, biǎo xiàn zhī, liú zhōng bù chū. dé yú qǐng xià xíng bù, yǔ shì láng liú bó chú děng kǎo dìng, fù wèi sān shí juǎn zòu shàng. shí yī nián, fù yǐ jiǎn xiào lì bù shàng shū chū zhèn xìng yuán. shí sān nián bā yuè, yǒu jí, zhào xǔ guī què, dào zú, nián liù shí. zèng zuǒ pú shè, shì yuē wén.
及李吉甫自淮南詔征,未一年,上又繼用李絳。時上求理方切,軍國無大小, 一付中書。吉甫、絳議政頗有異同,或於上前論事,形於言色;其有詣於理者,德 輿亦不能為發明,時人以此譏之。竟以循默而罷,復守本官。尋以檢校吏部尚書為 東都留守,後拜太常卿,改刑部尚書。先是,許孟容、蔣乂等奉詔刪定格敕。孟容 等尋改他官,乂獨成三十卷,表獻之,留中不出。德輿請下刑部,與侍郎劉伯芻等 考定,復為三十卷奏上。十一年,復以檢校吏部尚書出鎮興元。十三年八月,有疾, 詔許歸闕,道卒,年六十。贈左僕射,諡曰文。
dé yú zì zhēn yuán zhì yuán hé sān shí nián jiān, yǔ yí cháo xíng, xìng zhí liàng kuān shù, dòng zuò yǔ yán, yī wú wài shì, yùn jí fēng liú, wèi shí chēng xiàng. yú shù zuò tè shèng, liù jīng bǎi shì, yóu yǒng jiàn zì, qí wén yǎ zhèng ér hóng bó, wáng hóu jiāng xiāng jì dāng shí míng rén hōng mò, yǐ míng jì wèi qǐng zhě shén bā jiǔ, shí rén yǐ wèi zōng jiàng yān. yóu shì dú shū, wú cùn jǐng zàn juàn, yǒu wén jí wǔ shí juǎn, xíng yú dài. zi qú, zhōng shū shè rén.
德輿自貞元至元和三十年間,羽儀朝行,性直亮寬恕,動作語言,一無外飾, 蘊藉風流,為時稱向。於述作特盛,《六經》百氏,游泳漸漬,其文雅正而弘博, 王侯將相洎當時名人薨歿,以銘紀為請者什八九,時人以為宗匠焉。尤嗜讀書,無 寸景暫倦,有文集五十卷,行於代。子璩,中書舍人。
shǐ chén yuē: péi jì jīng jiàn mò shí, jǔ xián rèn néng, qǐ wò dì xīn, bì xié wáng dào. rú cuī qún péi dù wéi guàn zhī bèi, xián dēng jiāng xiāng, jiē jì zhī jiàn dá. lì yán lì shì, zhī wú bù wèi. jí fǔ gāi qià diǎn jīng, xiáng liàn gù shí, zhàng péi jì zhī chōu zhuó, zhì cháo lún zhī shì xù. jí fǔ zhī jì zhī néng bié máo yàn, jì zhī jí fǔ zhī shàn rèn xián liáng, xiāng xū ér chéng, bù jì bù kè. shū hàn xiū shēn shèn xíng, lì xué chéng jiā, pī zhì chì yǒu xī láng zhī fēng, tú yù shū jiàn zǎi zhí zhī qì ér nǎi qīng cái sàn shī, tiān jué shì qī, wěi zāi, zì dài zhī yì yě! dé yú xiào tì lì xué, tiáo chèn yǒu wén, shū yán líng zì xíng qiǎo nìng, lùn gāo mó bù shū míng xíng, sān shí nián yǔ yí cháo xíng, shí gāo zhī yú qìng suǒ zhōng. cǐ sì zǐ zhě, suǒ wèi jīng wěi zhī chén, yòu hé cán yú wáng zuǒ yǐ!
史臣曰:裴垍精鑒默識,舉賢任能,啟沃帝心,弼諧王道。如崔群、裴度、韋 貫之輩,咸登將相,皆垍之薦達。立言立事,知無不為。吉甫該洽典經,詳練故實, 仗裴垍之抽擢,致朝倫之式序。吉甫知垍之能別髦彥,垍知吉甫之善任賢良,相須 而成,不忌不克。叔翰修身慎行,力學承家,批制敕有夕郎之風,塗御書見宰執之 器;而乃輕財散施,天爵是期,偉哉,自待之意也!德輿孝悌力學,髫齔有聞,疏 延齡恣行巧佞,論皋謨不書明刑,三十年羽儀朝行,實皋之餘慶所鍾。此四子者, 所謂經緯之臣,又何慚於王佐矣!
zàn yuē: èr lǐ bǐng jūn, xìn wèi míng chén. fǔ róu ér dǎng, fān jùn ér chún. péi gōng jiàn cái, cháo wú qū rén. quán zhī zǎo sī, wén zhì bīn bīn.
贊曰:二李秉鈞,信為名臣。甫柔而黨,籓俊而純。裴公鑒裁,朝無屈人。權 之藻思,文質彬彬。