yuán zài wáng áng lǐ shǎo liáng huán mó fù
○元载 王昂 李少良 郇谟附
wáng jìn yáng yán lí gàn liú zhōng yì fù
王缙 杨炎 黎干 刘忠翼附
yǔ zhǔn
庾准
yuán zài, fèng xiáng qí shān rén yě, jiā běn hán wēi. fù jǐng shēng, rèn yuán wài guān, bù lǐ chǎn yè, cháng jū qí zhōu. zài mǔ xié zài shì jǐng shēng, mào xìng yuán shì. zài zì yòu shì xué, hǎo zhǔ wén, xìng mǐn huì, bó lǎn zi shǐ, yóu xué dào shū. jiā pín, tú bù suí xiāng fù, lèi shàng bù shēng dì. tiān bǎo chū, xuán zōng chóng fèng dào jiào, xià zhào qiú míng zhuāng lǎo wén liè sì zǐ zhī xué zhě. zài cè rù gāo kē, shòu bīn zhōu xīn píng wèi. jiān chá yù shǐ wéi yì chōng shǐ jiān xuǎn qián zhōng, yǐn zài wèi pàn guān, zài míng shāo zhe, qiān dà lǐ píng shì. dōng dōu liú shǒu miáo jìn qīng yòu yǐn wèi pàn guān, qiān dà lǐ sī zhí.
元载,凤翔岐山人也,家本寒微。父景昇,任员外官,不理产业,常居岐州。 载母携载适景昇,冒姓元氏。载自幼嗜学,好属文,性敏惠,博览子史,尤学道书。 家贫,徒步随乡赋,累上不升第。天宝初,玄宗崇奉道教,下诏求明庄、老、文、 列四子之学者。载策入高科,授邠州新平尉。监察御史韦镒充使监选黔中,引载为 判官,载名稍著,迁大理评事。东都留守苗晋卿又引为判官,迁大理司直。
sù zōng jí wèi, jí yú jūn wù, zhū dào lián shǐ suí cái zhuó yòng. shí zài bì dì jiāng zuǒ, sū zhōu cì shǐ jiāng dōng cǎi fǎng shǐ lǐ xī yán biǎo zài wèi fù, bài cí bù yuán wài láng, qiān hóng zhōu cì shǐ. liǎng jīng píng, rù wèi dù zhī láng zhōng. zài zhì xìng mǐn wù, shàn zòu duì, sù zōng jiā zhī, wěi yǐ guó jì, bǐ chōng shǐ jiāng huái, dōu lǐng cáo wǎn zhī rèn, xún jiā yù shǐ zhōng chéng. shù yuè zhēng rù, qiān hù bù shì láng dù zhī shǐ bìng zhū dào zhuǎn yùn shǐ. jì zhì cháo tíng, huì sù zōng qǐn jí. zài yǔ xìng chén lǐ fǔ guó shàn. fǔ guó qī yuán shì, zài zhī zhū zōng, yīn shì xiāng nì xiá. shí fǔ guó quán qīng hǎi nèi, jǔ wú wéi zhě, huì xuǎn jīng yǐn, fǔ guó nǎi yǐ zài jiān jīng zhào yǐn. zài yì shǔ guó bǐng, yì fǔ guó kěn cí jīng yǐn, fǔ guó shí qí yì, rán zhī. yì rì bài zài tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, dù zhī zhuǎn yùn shǐ rú gù. xún rì, sù zōng yàn jià, dài zōng jí wèi, fǔ guó shì yù zhòng, chēng zài yú shàng qián. zài néng cì shàng yì, pō chéng ēn yù, qiān zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jiā jí xián diàn dà xué shì, xiū guó shǐ. yòu jiā yín qīng guāng lù dài fu, fēng xǔ chāng xiàn zi. zài yǐ dù zhī zhuǎn yùn shǐ zhí wù fán suì, fù hè qiě zhòng, lǜ shāng míng, zǔ dà wèi, sù yǔ liú yàn xiāng yǒu shàn, nǎi xī yǐ qián gǔ zhī wù wěi zhī, jiàn yàn zì dài, zài zì jiā yíng tián shǐ. lǐ fǔ guó bà zhí, yòu jiā pàn tiān xià yuán shuài xíng jūn sī mǎ. guǎng dé yuán nián, yǔ zǎi chén liú yàn péi zūn qìng tóng hù cóng zhì shǎn. jí yú jià hái gōng, zūn qìng jiē bà suǒ rèn, zài ēn chǒng mí shèng. fǔ guó sǐ, zài fù jié nèi shì dǒng xiù, duō yǔ zhī jīn bó, wěi zhǔ shū zhuō yīng qiàn qián tōng mì zhǐ. yǐ shì shàng yǒu suǒ shǔ, zài bì xiān zhī zhī, chéng yì tàn wēi, yán bì xuán hé, shàng yì xìn rèn zhī. qī wáng shì hěn lì zì zhuān, zài chū cháo yè, zòng zi bó hé děng yóu yú wài, shàng fēng rén gù yáo zòu zhī, shàng fāng rèn zài yǐ zhèng, fǎn zuì yáo ér yǐ.
肃宗即位,急于军务,诸道廉使随才擢用。时载避地江左,苏州刺史、江东采 访使李希言表载为副,拜祠部员外郎,迁洪州刺史。两京平,入为度支郎中。载智 性敏悟,善奏对,肃宗嘉之,委以国计,俾充使江、淮,都领漕輓之任,寻加御史 中丞。数月征入,迁户部侍郎、度支使并诸道转运使。既至朝廷,会肃宗寝疾。载 与幸臣李辅国善。辅国妻元氏,载之诸宗,因是相昵狎。时辅国权倾海内,举无违 者,会选京尹,辅国乃以载兼京兆尹。载意属国柄,诣辅国恳辞京尹,辅国识其意, 然之。翌日拜载同中书门下平章事,度支转运使如故。旬日,肃宗晏驾,代宗即位, 辅国势愈重,称载于上前。载能伺上意,颇承恩遇,迁中书侍郎、同中书门下平章 事,加集贤殿大学士,修国史。又加银青光禄大夫,封许昌县子。载以度支转运使 职务繁碎,负荷且重,虑伤名,阻大位,素与刘晏相友善,乃悉以钱谷之务委之, 荐晏自代,载自加营田使。李辅国罢职,又加判天下元帅行军司马。广德元年,与 宰臣刘晏、裴遵庆同扈从至陕。及舆驾还宫,遵庆皆罢所任,载恩宠弥盛。辅国死, 载复结内侍董秀,多与之金帛,委主书卓英倩潜通密旨。以是上有所属,载必先知 之,承意探微,言必玄合,上益信任之。妻王氏狠戾自专,载出朝谒,纵子伯和等 游于外,上封人顾繇奏之,上方任载以政,反罪繇而已。
nèi shì yú cháo ēn fù shì quán chǒng, bù yǔ zài xié, zài cháng dàn zhī. dà lì sì nián dōng, chéng jiàn mì zòu cháo ēn zhuān quán bù guǐ, qǐng chú zhī. cháo ēn jiāo hèng, tiān xià xián nù, shàng yì zhī zhī, jí wén zài zòu, shì huì yú xīn. zài suì jié běi jūn dà jiàng tóng móu, yǐ fáng wàn lǜ. wǔ nián sān yuè, cháo ēn fú fǎ, dù zhī shǐ dì wǔ qí yǐ cháo ēn dǎng zuò lèi, zài jiān pàn dù zhī, zhì qì zì ruò, wèi jǐ yǒu chú è zhī gōng, shì fēi qián xián, yǐ wéi wén wǔ cái lüè, mò jǐ zhī ruò. wài wěi xū lì, nèi tīng fù yán. chéng zhōng kāi nán běi èr jiǎ dì, shì yǔ hóng lì, guàn jué dāng shí. yòu yú jìn jiāo qǐ tíng xiè, suǒ zhì zhī chù, wéi zhàng shí qì, jiē yú sù shè, chǔ bù gǎi gōng. chéng nán gāo yú bié shù, lián jiāng jiē zhěn, fán shù shí suǒ, bì pú yè luó qǐ yī bǎi yú rén, zì wèi bù fǎ, chǐ jiàn wú dù. jiāng huái fāng miàn, jīng niǎn yào sī, jiē pái qù zhōng liáng, yǐn yòng tān wěi. shì yǒu qiú jìn zhě, bù jié zǐ dì, zé yè zhǔ shū, huò huì gōng xíng, jìn nián yǐ lái, wèi yǒu qí bǐ. yǔ wáng jìn tóng liè, jìn fāng wù jù cái, suì mù yú zài, èr rén xiāng dé shèn huān, rì yì zòng héng. dài zōng jǐn chá qí jī, yǐ zài rèn jì duō nián, yù quán jūn chén zhī fēn, zài cháng dú jiàn, shàng jiè zhī, bù quān.
内侍鱼朝恩负恃权宠,不与载协,载常惮之。大历四年冬,乘间密奏朝恩专权 不轨,请除之。朝恩骄横,天下咸怒,上亦知之,及闻载奏,适会于心。载遂结北 军大将同谋,以防万虑。五年三月,朝恩伏法,度支使第五琦以朝恩党坐累,载兼 判度支,志气自若,谓己有除恶之功,是非前贤,以为文武才略,莫己之若。外委 胥吏,内听妇言。城中开南北二甲第,室宇宏丽,冠绝当时。又于近郊起亭榭,所 至之处,帷帐什器,皆于宿设,储不改供。城南膏腴别墅,连疆接畛,凡数十所, 婢仆曳罗绮一百余人,恣为不法,侈僭无度。江、淮方面,京辇要司,皆排去忠良, 引用贪猥。士有求进者,不结子弟,则谒主书,货贿公行,近年以来,未有其比。 与王缙同列,缙方务聚财,遂睦于载,二人相得甚欢,日益纵横。代宗尽察其迹, 以载任寄多年,欲全君臣之分,载尝独见,上诫之,不悛。
chū, hù jià zì shǎn hái, yǔ jìn shàng biǎo, qǐng yǐ hé zhōng fǔ wèi zhōng dōu, qiū miǎo xíng xìng, chūn shǒu hái jīng, yǐ bì fān róng qīn yì zhī huàn. dì chū nà zhī, qiǎn tiáo zòu yǐ wén. zì yú cháo ēn jiù zhū, zhì pō yíng mǎn, suì kàng biǎo qǐng jiàn zhōng dōu, wén duō bù zài. dà lüè yǐ guān fǔ hé dōng děng shí zhōu hù shuì rù fèng jīng shī, chuàng zhì jīng bīng wǔ wàn, guǎn zài zhōng dōu, yǐ wēi sì fāng, cí duō kāi hé. zì yǐ wéi biǎo rù shì xíng, qián qiǎn suǒ yóu lì yú hé zhōng jīng yíng.
初,扈驾自陕还,与缙上表,请以河中府为中都,秋杪行幸,春首还京,以避 蕃戎侵轶之患。帝初纳之,遣条奏以闻。自鱼朝恩就诛,志颇盈满,遂抗表请建中 都,文多不载。大略以关辅、河东等十州户税入奉京师,创置精兵五万,管在中都, 以威四方,辞多开合。自以为表入事行,潜遣所由吏于河中经营。
jié dù jì lǐ yú jīng zhōu. dà lì bā nián, fān róng rù bīn níng zhī hòu, cháo yì yǐ wéi sān fǔ yǐ xī, wú jīn dài zhī gù, ér jīng zhōu sàn dì, bù zú wèi shǒu. zài cháng wèi xī zhōu cì shǐ, zhī hé xī lǒng yòu zhī yào hài, zhǐ huà yú shàng qián yuē:" jīn guó jiā xī jìng jí yú pān yuán, tǔ bō fáng shù zài cuī shā bǎo, ér yuán zhōu jiè qí jiān. yuán zhōu dāng xī sāi zhī kǒu, jiē lǒng shān zhī gù, cǎo féi shuǐ gān, jiù lěi cún yān. tǔ bō bǐ huǐ qí yuán yōng, qì zhī bù jū. qí xī zé jiān mù gù dì, jiē yǒu zhǎng háo jù qiàn, chóng fù shēn gù. yuán zhōu suī zǎo shuāng, shǔ jì bù yì, ér yǒu píng liáng fù qí dōng, dú gēng yī xiàn, kě yǐ zú shí. qǐng yí jīng xī jūn shù yuán zhōu, chéng jiàn zhù zhī, zhù sù yī nián. róng rén xià mù duō zài qīng hǎi, yǔ shū fù zhì, yǐ yú yuè yǐ. jīn yùn zhù bìng zuò, bù èr xún kě bì. yí zi yí dà jūn jū jīng, yǐ wéi gēn běn. fēn bīng shǒu shí mén mù xiá lǒng shān zhī guān, běi dǐ yú hé, jiē lián shān jùn lǐng, kòu bù kě yuè. shāo zhì míng shā xiàn fēng ān jūn wèi zhī yǔ yì, běi dài líng wǔ wǔ chéng wèi zhī xíng shì. rán hòu jǔ lǒng yòu zhī dì yǐ zhì ān xī, shì wèi duàn xī róng zhī jìng, cháo tíng kě gāo zhěn yǐ." jiān tú qí dì xíng yǐ xiàn. zài mì shǐ rén yú lǒng shān, rù yuán zhōu, liàng jǐng quán, jì tú yōng, chē chéng běn chā zhī qì jiē jù. jiǎn jiào zuǒ pú yè tián shén gōng jǔ zhī yuē:" fū xīng shī liào dí, lǎo jiàng suǒ nán. bì xià xìn yī shū shēng yán, jǔ guó cóng zhī, tīng wù yǐ." shàng chí yí bù jué, huì zài dé zuì nǎi zhǐ.
节度寄理于泾州。大历八年,蕃戎入邠宁之后,朝议以为三辅已西,无襟带之 固,而泾州散地,不足为守。载尝为西州刺史,知河西、陇右之要害,指画于上前 曰:“今国家西境极于潘源,吐蕃防戍在摧沙堡,而原州界其间。原州当西塞之口, 接陇山之固,草肥水甘,旧垒存焉。吐蕃比毁其垣墉,弃之不居。其西则监牧故地, 皆有长濠巨堑,重复深固。原州虽早霜,黍稷不艺,而有平凉附其东,独耕一县, 可以足食。请移京西军戍原州,乘间筑之,贮粟一年。戎人夏牧多在青海,羽书覆 至,已逾月矣。今运筑并作,不二旬可毕。移子仪大军居泾,以为根本。分兵守石 门、木峡、陇山之关,北抵于河,皆连山峻岭,寇不可越。稍置鸣沙县、丰安军为 之羽翼,北带灵武五城为之形势。然后举陇右之地以至安西,是谓断西戎之胫,朝 廷可高枕矣。”兼图其地形以献。载密使人逾陇山,入原州,量井泉,计徒庸,车 乘畚锸之器皆具。检校左仆射田神功沮之曰:“夫兴师料敌,老将所难。陛下信一 书生言,举国从之,听误矣。”上迟疑不决,会载得罪乃止。
chū, liù nián, zài tiáo zòu yīng yuán bié chì shòu wén wǔ liù pǐn yǐ xià, chì chū hòu wàng lìng lì bù bīng bù biàn fù jiǎ tuán zòu, bù dé jiǎn kān, cóng zhī. shí gōng zhuàng zòu nǐ, jié xián duō miù, zài yù quán guī yú jǐ, lǜ yǒu sī bó zhèng. huì yǒu shàng fēng rén lǐ shǎo liáng mì yǐ zài chǒu jī wén, zài zhī zhī, zòu yú shàng qián, shǎo liáng děng shù rén xī bì yú gōng fǔ. yóu shì dào lù yǐ mù, bù gǎn yì zài zhī duǎn. mén tíng zhī nèi, fēi qí dǎng yǔ bù jiē, píng sù jiāo yǒu, shè yú dào yì zhě xī shū qì zhī.
初,六年,载条奏应缘别敕授文武六品以下,敕出后望令吏部、兵部便附甲团 奏,不得检勘,从之。时功状奏拟,结衔多谬,载欲权归于己,虑有司驳正。会有 上封人李少良密以载丑迹闻,载知之,奏于上前,少良等数人悉毙于公府。由是道 路以目,不敢议载之短。门庭之内,非其党与不接,平素交友,涉于道义者悉疏弃 之。
dài zōng kuān rén míng shù, shěn qí suǒ yóu, fán lěi nián, zài cháng è bù quān, zhòng nù shàng wén. dà lì shí èr nián sān yuè gēng chén, zhàng xià hòu, shàng yù yán yīng diàn, mìng zuǒ jīn wú dà jiàng jūn wú còu shōu zǎi jìn yú zhèng shì táng, gè liú xì běn suǒ, bìng zhōng shū zhǔ shì zhuō yīng qiàn lǐ dài róng jí zài nán zhòng wǔ jì néng bìng shōu jìn, mìng lì bù shàng shū liú yàn xùn jū. yàn yǐ zài shòu rèn shù dǎng, bù yú tiān xià, bù gǎn zhuān duàn, qǐng tā guān gòng shì. chì yù shǐ dài fū lǐ hán yòu sàn qí cháng shì xiāo xīn bīng bù shì láng yuán cān lǐ bù shì láng cháng gǔn jiàn yì dài fū dù yà tóng tuī jiū qí zhuàng. biàn zuì wèn duān, jiē chū zì jìn zhōng, réng qiǎn zhōng shǐ jí yǐ yīn shì, zài jìn jiē fú zuì. shì rì, huàn guān zuǒ wèi jiāng jūn zhī nèi shì shěng shì dǒng xiù yǔ zài tóng è, xiān zài yú jìn zhōng zhàng shā zhī. chì yuē:" rèn zhí qù xié, xuán yú dì diǎn jiǎng shàn chéng è, jí yú shí zhèng. hé dǐng zhī jì, fěi yì qí rén. zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì yuán zài, xìng pō jiān huí, jī fēi zhèng zhí. chǒng dài yú fèn, zǎo jiàn jūn héng. liàng bì zhī gōng, wèi néng jīng bāng chéng wù xié xié zhī zhì, cháng yǐ wǎng shàng miàn qī. yīn tuō yāo wū, yè xíng jiě dǎo, yòng tú fēi wàng, shù huàn diǎn zhāng. nà shòu zāng sī, mào yù guān zhì. xiōng qī rěn hài, bào zi qīn móu, céng bù dī fáng, zì qí líng nüè. xíng pì cí jiǎo, xīn hěn mào gōng, shǐ chén yì zhī liú, wú yīn zì dá, shǎng fá chà miù, wǎng bù yóu zī. qǐng yǐ jūn chén zhī jiān, zhòng yú qù jiù, jì qí qiān shàn, yǎn ér bù yán. céng wú huǐ fēi, mí yì xiōng lì, nián xù zī yuǎn, xìn è guàn yíng. jiāng sù zhèng yú cháo bān, bǐ shēn míng yú xiàn gāng, yí cì zì jìn. zhèn shè dào yóu qiǎn, zhī rén bù míng, lǐ jī wèi zhāng, yí quē sī zhòng, zhì zī xíng pì, mǐn kuì liáng shēn. mǐn fǔ xíng zhī, wù shēn jǔ quàn, fán zài zhōng wài, xī zhèn huái yān." yòu zhì yuē:" mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì wáng jìn, fù huì jiān xié, ē yú chán nìng. jù zī fàn zhuàng, zuì zhì nán róng, jīn yǐ dié jí, wèi rěn jiā xíng. bǐ shēn qū fǎ zhī ēn, dài yǐ yuè mù zhī zhì. kě shǐ chí jié kuò zhōu zhū jūn shì, shǒu kuò zhōu cì shǐ, yí jí fù rèn. yú xì! zhèn gōng jǐ nán miàn, tuī chéng gǔ gōng, fū qiú zhé rén, jiāng bì yǔ lǐ. mèi yú rèn shǐ, guò zài zhèn gōng, wú kuàng jué guān, gè shèn jué zhí." chū, yàn děng chéng zhǐ, jìn yì chù jí fǎ, yàn wèi hán yuē:" zhòng xíng zài fù, guó zhī cháng diǎn, kuàng zhū dà chén, qǐ dé bù fù zòu! yòu fǎ yǒu shǒu cóng, èr rén tóng xíng, yì yí zhòng qǔ jìn zhǐ." hán děng xián tīng mìng. jí yàn děng fù zòu, shàng nǎi jiǎn jìn zuì cóng qīng.
代宗宽仁明恕,审其所由,凡累年,载长恶不悛,众怒上闻。大历十二年三月 庚辰,仗下后,上御延英殿,命左金吾大将军吴凑收载、缙于政事堂,各留系本所, 并中书主事卓英倩、李待荣及载男仲武、季能并收禁,命吏部尚书刘晏讯鞫。晏以 载受任树党,布于天下,不敢专断,请他官共事。敕御史大夫李涵、右散骑常侍萧 昕、兵部侍郎袁傪、礼部侍郎常衮、谏议大夫杜亚同推究其状。辩罪问端,皆出自 禁中,仍遣中使诘以阴事,载、缙皆伏罪。是日,宦官左卫将军、知内侍省事董秀 与载同恶,先载于禁中杖杀之。敕曰:“任直去邪,悬于帝典;奖善惩恶,急于时 政。和鼎之寄,匪易其人。中书侍郎、同中书门下平章事元载,性颇奸回,迹非正 直。宠待逾分,早践钧衡。亮弼之功,未能经邦成务;挟邪之志,常以罔上面欺。 阴托妖巫,夜行解祷,用图非望,庶逭典章。纳受赃私,贸鬻官秩。凶妻忍害,暴 子侵牟,曾不提防,恣其凌虐。行僻辞矫,心狠貌恭,使沉抑之流,无因自达,赏 罚差谬,罔不由兹。顷以君臣之间,重于去就,冀其迁善,掩而不言。曾无悔非, 弥益凶戾,年序滋远,衅恶贯盈。将肃政于朝班,俾申明于宪纲,宜赐自尽。朕涉 道犹浅,知人不明,理绩未彰,遗阙斯众,致兹刑辟,悯愧良深。僶俯行之,务申 沮劝,凡在中外,悉朕怀焉。”又制曰:“门下侍郎、同中书门下平章事王缙,附 会奸邪,阿谀谗佞。据兹犯状,罪至难容,矜以耋及,未忍加刑。俾申屈法之恩, 贷以岳牧之秩。可使持节括州诸军事,守括州刺史,宜即赴任。于戏!朕恭己南面, 推诚股肱,敷求哲人,将弼予理。昧于任使,过在朕躬,无旷厥官,各慎厥职。” 初,晏等承旨,缙亦处极法,晏谓涵曰:“重刑再覆,国之常典,况诛大臣,岂得 不覆奏!又法有首从,二人同刑,亦宜重取进止。”涵等咸听命。及晏等覆奏,上 乃减缙罪从轻。
zài zhǎng zǐ bó hé, xiān shì biǎn zài yáng zhōu bīng cáo cān jūn, zài dé zuì, mìng zhòng shǐ chí chuán yú yáng zhōu cì sǐ. cì zǐ zhòng wǔ, cí bù yuán wài láng, cì zǐ jì néng, mì shū shěng jiào shū láng, bìng zài qī wáng shì bìng cì sǐ. nǚ zī jìng sì ní zhēn yī, shōu rù yè tíng. wáng shì, kāi yuán zhōng hé xī jié dù shǐ zhōng sì zhī nǚ yě, sù yǐ xiōng lì wén, zì qí zi bó hé děng wèi nüè. bó hé shì fù wēi shì, wéi yǐ jù liǎn cái huò, zhēng qiú yīn yuè wèi shì.
载长子伯和,先是贬在扬州兵曹参军,载得罪,命中使驰传于扬州赐死。次子 仲武,祠部员外郎,次子季能,秘书省校书郎,并载妻王氏并赐死。女资敬寺尼真 一,收入掖庭。王氏,开元中河西节度使忠嗣之女也,素以凶戾闻,恣其子伯和等 为虐。伯和恃父威势,唯以聚敛财货,征求音乐为事。
zài zài xiàng wèi duō nián, quán qīng sì hǎi, wài fāng zhēn yì, jiē jí qí mén, zī huò bù kě shèng jì, gù bó hé zhòng wǔ děng de sì qí zhì. qīng fú zhī shì, bēn qí mén zhě, rú kǒng bù jí. míng shū yì lè, jìn zhōng wú zhě yǒu zhī. xiōng dì gè zhù jì qiè yú shì, chàng yōu wēi xiè zhī xì, tiān lún tóng guān, lüè wú kuì chǐ. jí dé zuì, xíng lù wú jiē xī zhě. zhōng shǐ dǒng xiù zhǔ shū zhuō yīng qiàn lǐ dài róng jí yīn yáng rén lǐ jì lián, yǐ zài zhī gù, jiē chù jí fǎ. qiǎn zhōng guān yú wàn nián xiàn jiè huáng tái xiāng huǐ zài zǔ jí fù mǔ fén mù, zhuó guān qì jiù, jí sī miào mù zhǔ bìng zài dà níng lǐ ān rén lǐ èr zhái, chōng xiū bǎi sī xiè yǔ. yǐ zǎi jí méi zhōng rǔ wǔ bǎi liǎng fēn cì zhōng shū mén xià yù shǐ tái wǔ pǐn yǐ shàng shàng shū shěng sì pǐn yǐ shàng.
载在相位多年,权倾四海,外方珍异,皆集其门,资货不可胜计,故伯和、仲 武等得肆其志。轻浮之士,奔其门者,如恐不及。名姝、异乐,禁中无者有之。兄 弟各贮妓妾于室,倡优偎亵之戏,天伦同观,略无愧耻。及得罪,行路无嗟惜者。 中使董秀、主书卓英倩、李待荣及阴阳人李季连,以载之故,皆处极法。遣中官于 万年县界黄台乡毁载祖及父母坟墓,斫棺弃柩,及私庙木主;并载大宁里、安仁里 二宅,充修百司廨宇。以载籍没钟乳五百两分赐中书门下御史台五品已上、尚书省 四品已上。
wáng áng zhě, chū zì róng lǚ, yǐ jūn gōng lèi qiān hé zhōng yǐn, chōng hé zhōng jié dù shǐ. tān zòng bù fǎ, wù yú jù liǎn, yǐ huò fān shēn. yǒng tài yuán nián zhēng yuè, jiǎn jiào xíng bù shàng shū zhī shěng shì, gǎi diàn zhōng shǎo jiān. yuán zài bǐng zhèng, yǔ zài shēn xiāng jié tuō. dà lì wǔ nián liù yuè, wèi jiāng líng yǐn jiān yù shǐ dài fū, chōng jīng nán jié dù guān chá shǐ, dài wèi bó yù. áng jì xíng, bó yù fěng dà jiàng yáng jīn cǎi děng jù áng, qǐ liú bó yù, zhào xǔ zhī. áng fù jiǎn jiào xíng bù shàng shū, zhī shěng shì. zhuān shì shē mí, guǎng xiū dì zhái, duō chù jì qiè, yǐ chěng qí zhì. zài xíng bù, suī gōng wù yǒu chéng, áng dān xùn sī yàn, lián rì bù shì cáo shì. xìng tān lìn, wú kuì gǒu dé, nǎi yù gōng xiè yuán cài, shōu qí qián yǐ rùn wū, shèn wéi shí lùn suǒ chǒu. yuán zài zhū, biǎn lián zhōu cì shǐ, qiǎn zhōng shǐ jiān zhì wàn zhōu, guò xiá jiāng, zhuì jiāng ér zú.
王昂者,出自戎旅,以军功累迁河中尹,充河中节度使。贪纵不法,务于聚敛, 以货籓身。永泰元年正月,检校刑部尚书知省事,改殿中少监。元载秉政,与载深 相结托。大历五年六月,为江陵尹、兼御史大夫,充荆南节度观察使,代卫伯玉。 昂既行,伯玉讽大将杨钅采等拒昂,乞留伯玉,诏许之。昂复检校刑部尚书,知省 事。专事奢靡,广修第宅,多畜妓妾,以逞其志。在刑部,虽公务有程,昂耽徇私 宴,连日不视曹事。性贪吝,无愧苟得,乃鬻公廨园菜,收其钱以润屋,甚为时论 所丑。元载诛,贬连州刺史,遣中使监至万州,过硖江,坠江而卒。
lǐ shǎo liáng zhě, yǐ lì yòng, zǎo cóng shǐ mù, yīn zhí qiān diàn zhōng shì yù shǐ. bà, yóu jīng shī, gān yè quán guì. shí yuán zài zhuān zhèng, suǒ jū dì zhái chóng chǐ, zǐ dì zòng héng, huò huì gōng xíng, shì shù xián jí zhī. shǎo liáng yuàn bú jiàn yòng, chéng zhòng nù yǐ kàng shū shàng wén. liú shǎo liáng yú jìn nèi kè shěng, shǎo liáng yǒu rén wéi sòng yīn zhì jìn mén fǎng shǎo liáng, shǎo liáng lòu qí yán sòng bù shèn mì, suì wèi zài bèi zhī zhī, nǎi zòu shǎo liáng kuáng wàng, zhào xià yù shǐ tái xùn jū. shì shí yù shǐ dài fū quē, zài yǐ zhāng yán shǎng wèi zhī, zhǔ yì yān. shǎo liáng yǐ xiè jìn zhōng zòu yì, zhì shǐ lù tǐng tóng fú zuì. chū, wéi sòng jí tǐng jù yǔ shǎo liáng yǒu shàn, yǔ zài zǐ dì qīn dǎng kuǎn xiá. sòng dé shǎo liáng wēi zhǐ, lòu yú zài suǒ qīn, suì dá yú zài. zài mì zhào tǐng wèn zhī, tǐng jù bái qí zhuàng jí jìn zhōng yǔ. zài dé zhī, zòu yú shàng qián, shàng dà nù, bìng fù jīng zhào fǔ jué shā. tǐng, guó zǐ sī yè shàn jīng zhī zǐ yě, shǎo chuán fù yè, pō tōng jīng shǐ, xìng fú zào ér shū, gù jí yú lèi.
李少良者,以吏用,早从使幕,因职迁殿中侍御史。罢,游京师,干谒权贵。 时元载专政,所居第宅崇侈,子弟纵横,货贿公行,士庶咸嫉之。少良怨不见用, 乘众怒以抗疏上闻。留少良于禁内客省,少良友人韦颂因至禁门访少良,少良漏其 言;颂不慎密,遂为载备知之,乃奏少良狂妄,诏下御史台讯鞫。是时御史大夫缺, 载以张延赏为之,属意焉。少良以泄禁中奏议,制使陆珽同伏罪。初,韦颂及珽俱 与少良友善,与载子弟亲党款狎。颂得少良微旨,漏于载所亲,遂达于载。载密召 珽问之,珽具白其状及禁中语。载得之,奏于上前,上大怒,并付京兆府决杀。珽, 国子司业善经之子也,少传父业,颇通经史,性浮躁而疏,故及于累。
dà lì zhōng, yuán zài nòng quán zì zì, rén jiē è zhī. bā nián qī yuè, jìn zhōu nán zǐ huán mó yǐ má biàn fā, chí zhú kuāng jí wěi xí kū yú dōng shì. rén wèn qí gù, duì yuē:" yǒu sān shí zì qǐng xiàn yú shàng. ruò wú kān, biàn yǐ zhú kuāng zhù shī, qì zhī yú yě." jīng zhào fǔ yǐ wén. shàng jì zhào jiàn, cì yī, guǎn yú jìn nèi kè shěng. qí xiàn sān shí zì, gè lùn yī shì. qí yào zhě:" tuán" zì" jiān" zì. tuán zhě, qǐng bà zhū zhōu tuán liàn shǐ jiān zhě, qǐng bà zhū dào jiān jūn shǐ. diàn zhōng yù shǐ yáng hù zhí jū zuǒ xún, huán mó kū shì, hù bù wén zòu, shàng yǐ wéi bì nì, biǎn lián zhōu guì yáng xiàn chéng yuán wài zhì. yuán zài dāng chéng chǒng dé zhì, měi gǎi zhāng cháo zhèng, chū yú zài shǒu, zhōng wài gòng nù, dāng shí guī jiù yú zài, gù shǎo liáng fēng shì yú qián, huán mó kū shì yú hòu. fán bǎi yǒu wèi, yí wèi míng jiè.
大历中,元载弄权自恣,人皆恶之。八年七月,晋州男子郇谟以麻辫发,持竹 筐及苇席哭于东市。人问其故,对曰:“有三十字请献于上。若无堪,便以竹筐贮 尸,弃之于野。”京兆府以闻。上既召见,赐衣,馆于禁内客省。其献三十字,各 论一事。其要者:“团”字、“监”字。团者,请罢诸州团练使;监者,请罢诸道 监军使。殿中御史杨护职居左巡,郇谟哭市,护不闻奏,上以为蔽匿,贬连州桂阳 县丞员外置。元载当承宠得志,每改张朝政,出于载手,中外共怒,当时归咎于载, 故少良封事于前,郇谟哭市于后。凡百有位,宜为明诫。
wáng jìn, zì xià qīng, hé zhōng rén yě. shǎo hào xué, yǔ xiōng wéi zǎo yǐ wén hàn zhù míng. jìn lián yīng cǎo zé jí wén cí qīng lì jǔ, lèi shòu shì yù shǐ wǔ bù yuán wài. lù shān zhī luàn, xuǎn wèi tài yuán shǎo yǐn, yǔ lǐ guāng bì tóng shǒu tài yuán, gōng xiào móu lüè, zhòng suǒ tuī xiān, jiā xiàn bù shì láng, jiān běn guān. shí xiōng wéi xiàn zéi, shòu wěi shǔ, zéi píng, wéi fù lì yì, jìn qǐng yǐ jǐ guān shú wéi zhī zuì, tè wèi jiǎn děng.
王缙,字夏卿,河中人也。少好学,与兄维早以文翰著名。缙连应草泽及文辞 清丽举,累授侍御史、武部员外。禄山之乱,选为太原少尹,与李光弼同守太原, 功效谋略,众所推先,加宪部侍郎,兼本官。时兄维陷贼,受伪署,贼平,维付吏 议,缙请以己官赎维之罪,特为减等。
jìn xún rù bài guó zǐ jì jiǔ, gǎi fèng xiáng yǐn qín lǒng zhōu fáng yù shǐ, lì gōng bù shì láng zuǒ sàn qí cháng shì. zhuàn xuán zōng āi cè wén, shí chēng wéi gōng. gǎi bīng bù shì láng. shǔ píng tiǎn shǐ cháo yì, hé shuò wèi ān, zhào jìn yǐ běn guān hé běi xuān wèi, fèng shǐ chēng zhǐ. guǎng dé èr nián, bài huáng mén shì láng tóng píng zhāng shì tài wēi gōng shǐ hóng wén chóng xián guǎn dà xué shì. qí nián, hé nán fù yuán shuài lǐ guāng bì hōng yú xú zhōu, yǐ jìn wèi shì zhōng chí jié dū tǒng hé nán huái xī shān nán dōng dào zhū jié dù xíng yíng shì. jìn kěn ràng shì zhōng, cóng zhī, jiā shang zhù guó, jiān dōng dōu liú shǒu. suì yú, qiān hé nán fù yuán shuài, qǐng jiǎn jūn zī qián sì shí wàn guàn xiū dōng dōu diàn yǔ. dà lì sān nián, yōu zhōu jié dù shǐ lǐ huái xiān sǐ, yǐ jìn lǐng yōu zhōu lú lóng jié dù. jìn fù zhèn ér hái, wěi zhèng yú yàn jiāng zhū xī cǎi. yòu shǔ hé dōng jié dù xīn yún jīng zú, suì jiān tài yuán yǐn běi dōu liú shǒu hé dōng jié dù yíng tián guān chá děng shǐ. jìn yòu ràng hé nán fù yuán shuài dōng dōu liú shǒu, cóng zhī. tài yuán jiù jiāng wáng wú zòng zhāng fèng zhāng děng shì gōng, qiě yǐ jìn rú zhě yì zhī, měi shì duō wéi yuē shù. jìn yī zhāo xī zhào zhǎn zhī, jiàng xiào gǔ lì.
缙寻入拜国子祭酒,改凤翔尹、秦陇州防御使,历工部侍郎、左散骑常侍。撰 《玄宗哀册文》,时称为工。改兵部侍郎。属平殄史朝义,河朔未安,诏缙以本官 河北宣慰,奉使称旨。广德二年,拜黄门侍郎、同平章事、太微宫使、弘文崇贤馆 大学士。其年,河南副元帅李光弼薨于徐州,以缙为侍中、持节都统河南、淮西、 山南东道诸节度行营事。缙恳让侍中,从之,加上柱国,兼东都留守。岁余,迁河 南副元帅,请减军资钱四十万贯修东都殿宇。大历三年,幽州节度使李怀仙死,以 缙领幽州、卢龙节度。缙赴镇而还,委政于燕将硃希彩。又属河东节度辛云京卒, 遂兼太原尹、北都留守、河东节度营田观察等使。缙又让河南副元帅、东都留守, 从之。太原旧将王无纵、张奉璋等恃功,且以缙儒者易之,每事多违约束。缙一朝 悉召斩之,将校股栗。
èr suì, bà hé dōng guī cháo, shòu mén xià shì láng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shí yuán zài yòng shì, jìn bēi fù zhī, bù gǎn yǔ wǔ, rán shì cái yǔ lǎo, duō suǒ ào hū. zài suǒ bù yuè, xīn suī xī zài zhǐ, rán yǐ yán cí líng gòu, wú suǒ jì dàn. shí jīng zhào yǐn lí gàn zhě, róng zhōu rén yě, shù lùn shì, zài shén bìng zhī, ér lì bù néng qù yě. gàn cháng bái shì yú jìn, jìn yuē:" yǐn, nán fāng jūn zǐ yě, ān zhī cháo lǐ!" qí màn ér wǔ rén, lǜ rú cǐ lèi.
二岁,罢河东归朝,授门下侍郎、中书门下平章事。时元载用事,缙卑附之, 不敢与忤,然恃才与老,多所傲忽。载所不悦,心虽希载旨,然以言辞凌诟,无所 忌惮。时京兆尹黎干者,戎州人也,数论事,载甚病之,而力不能去也。干尝白事 于缙,缙曰:“尹,南方君子也,安知朝礼!”其慢而侮人,率如此类。
jìn dì xiōng fèng fú, bù rú hūn xuè, jìn wǎn nián yóu shén. yǔ dù hóng jiàn shě cái zào sì wú xiàn jí. qī lǐ shì zú, shě dào zhèng lǐ dì wèi sì, wèi zhī zhuī fú, zòu qí é yuē bǎo yìng, dù sēng sān shí rén zhù chí. měi jié dù guān chá shǐ rù cháo, bì yán zhì bǎo yìng sì, fěng lìng shī cái, zhù jǐ xiū shàn. chū, dài zōng xǐ cí sì, wèi shén zhòng fú, ér yuán zài dù hóng jiàn yǔ jìn xǐ fàn sēng tú. dài zōng cháng wèn yǐ fú yè bào yìng shì, zài děng yīn ér qǐ zòu, dài zōng yóu shì fèng zhī guò dāng, cháng lìng sēng bǎi yú rén yú gōng zhōng chén shè fó xiàng, jīng xíng niàn sòng, wèi zhī nèi dào chǎng. qí yǐn shàn zhī hòu, qióng jí zhēn yì, chū rù chéng jiù yān, dù zhī jù lǐn gěi. měi xī fān rù kòu, bì lìng qún sēng jiǎng sòng rén wáng jīng, yǐ rǎng lǔ kòu. gǒu xìng qí tuì, zé héng jiā xī cì. hú sēng bù kōng, guān zhì qīng jiān, fēng guó gōng, tōng jí jìn zhōng, shì yí gōng qīng, zhēng quán shàn wēi, rì xiāng líng duó. fán jīng jī zhī fēng tián měi lì, duō guī yú sì guàn, lì bù néng zhì. sēng zhī tú lǚ, suī yǒu zāng jiān chù luàn, bài lù xiāng jì, ér dài zōng xìn xīn bù yì, nǎi zhào tiān xià guān lì bù dé chuí yè sēng ní. yòu jiàn jìn děng shī cái lì sì, qióng jí guī lì, měi duì yáng qǐ wò, bì yǐ yè guǒ wèi zhèng. yǐ wéi guó jiā qìng zuò líng zhǎng, jiē fú bào suǒ zī, yè lì yǐ dìng, suī xiǎo yǒu huàn nàn, bù zú dào yě. gù lù shān sī míng dú luàn fāng chì, ér jiē yǒu zi huò. pū gù huái ēn jiāng luàn ér sǐ xī róng fàn quē, wèi jī ér tuì. cǐ jiē fēi rén shì zhī míng zhēng yě. dì xìn zhī yù shén. gōng qīng dà chén jì guà yǐ yè bào, zé rén shì qì ér bù xiū, gù dà lì xíng zhèng, rì yǐ líng chí, yǒu yóu rán yě.
缙弟兄奉佛,不茹荤血,缙晚年尤甚。与杜鸿渐舍财造寺无限极。妻李氏卒, 舍道政里第为寺,为之追福,奏其额曰宝应,度僧三十人住持。每节度观察使入朝, 必延至宝应寺,讽令施财,助己修缮。初,代宗喜祠祀,未甚重佛,而元载、杜鸿 渐与缙喜饭僧徒。代宗尝问以福业报应事,载等因而启奏,代宗由是奉之过当,尝 令僧百余人于宫中陈设佛像,经行念诵,谓之内道场。其饮膳之厚,穷极珍异,出 入乘厩焉,度支具廪给。每西蕃入寇,必令群僧讲诵《仁王经》,以攘虏寇。苟幸 其退,则横加锡赐。胡僧不空,官至卿监,封国公,通籍禁中,势移公卿,争权擅 威,日相凌夺。凡京畿之丰田美利,多归于寺观,吏不能制。僧之徒侣,虽有赃奸 畜乱,败戮相继,而代宗信心不易,乃诏天下官吏不得箠曳僧尼。又见缙等施财立 寺,穷极瑰丽,每对扬启沃,必以业果为证。以为国家庆祚灵长,皆福报所资,业 力已定,虽小有患难,不足道也。故禄山、思明毒乱方炽,而皆有子祸。仆固怀恩 将乱而死;西戎犯阙,未击而退。此皆非人事之明征也。帝信之愈甚。公卿大臣既 挂以业报,则人事弃而不修,故大历刑政,日以陵迟,有由然也。
wǔ tái shān yǒu jīn gé sì, zhù tóng wèi wǎ, tú jīn yú shàng, zhào yào shān gǔ, jì qián jù yì wàn. jìn wèi zǎi xiàng, gěi zhōng shū fú dié, lìng tái shān sēng shù shí rén fēn háng jùn xiàn, jù tú jiǎng shuō, yǐ qiú huò lì. dài zōng qī yuè wàng rì yú nèi dào chǎng zào yú lán pén, shì yǐ jīn cuì, suǒ fèi bǎi wàn. yòu shè gāo zǔ yǐ xià qī shèng shén zuò, bèi fān jié lóng sǎn yī shang zhī zhì, gè shū zūn hào yú fān shàng yǐ shí zhī, yú chū nèi, chén yú sì guàn. shì rì, pái yí zhàng, bǎi liáo xù lì yú guāng shùn mén yǐ qí zhī, fān huā gǔ wǔ, yíng hū dào lù. suì yǐ wéi cháng, ér shí zhě chī qí bù diǎn, qí shāng jiào zhī yuán shǐ yú jìn yě.
五台山有金阁寺,铸铜为瓦,涂金于上,照耀山谷,计钱巨亿万。缙为宰相, 给中书符牒,令台山僧数十人分行郡县,聚徒讲说,以求货利。代宗七月望日于内 道场造盂兰盆,饰以金翠,所费百万。又设高祖已下七圣神座,备幡节、龙伞、衣 裳之制,各书尊号于幡上以识之,舁出内,陈于寺观。是日,排仪仗,百僚序立于 光顺门以俟之,幡花鼓舞,迎呼道路。岁以为常,而识者嗤其不典,其伤教之源始 于缙也。
lǐ shì, chū wèi zuǒ chéng wéi jì qī, jì zú, bēn jìn. jìn bì zhī, mào chēng wéi qī, shí qiè yě. yòu zòng dì mèi nǚ ní děng guǎng nà cái huì, tān wěi zhī jī rú shì jiǎ yān. yuán zài dé zuì, jìn lián zuò biǎn kuò zhōu cì shǐ, yí chù zhōu cì shǐ. dà lì shí sì nián, chú tài zǐ bīn kè, liú sī dōng dōu. jiàn zhōng èr nián shí èr yuè zú, nián bā shí èr.
李氏,初为左丞韦济妻,济卒,奔缙。缙嬖之,冒称为妻,实妾也。又纵弟妹 女尼等广纳财贿,贪猥之迹如市贾焉。元载得罪,缙连坐贬括州刺史,移处州刺史。 大历十四年,除太子宾客,留司东都。建中二年十二月卒,年八十二。
yáng yán, zì gōng nán, fèng xiáng rén. zēng zǔ dà bǎo, wǔ dé chū wèi lóng mén lìng, liú wǔ zhōu xiàn jìn jiàng, gōng zhī bù jiàng, chéng pò bèi hài, bāo zèng quán jié hóu. zǔ zhé, yǐ xiào xíng yǒu yì, jīng qí mén lǘ. fù bō, dēng jìn shì dì, yǐn jū bù shì, xuán zōng zhēng wèi jiàn yì dài fū, qì guān jiù yǎng, yì yǐ xiào xíng zhēn xiáng, biǎo qí mén lǘ. sù zōng jiù jiā sàn qí cháng shì, cì hào xuán jìng xiān shēng, míng zài yì rén chuán.
杨炎,字公南,凤翔人。曾祖大宝,武德初为龙门令,刘武周陷晋、绛,攻之 不降,城破被害,褒赠全节侯。祖哲,以孝行有异,旌其门闾。父播,登进士第, 隐居不仕,玄宗征为谏议大夫,弃官就养,亦以孝行祯祥,表其门闾。肃宗就加散 骑常侍,赐号玄靖先生,名在《逸人传》。
yán měi xū méi, fēng gǔ jùn zhì, wén zǎo xióng lì, qiān lǒng zhī jiān, hào wèi xiǎo yáng shān rén. shì hè pì hé xī jié dù zhǎng shū jì. shén wū lìng lǐ dà jiǎn cháng yīn zuì rǔ yán, zhì shì yǔ yán tóng mù, lǜ zuǒ yòu fǎn jiē zhī, tiě bàng wō zhī èr bǎi, liú xiě bèi dì, jǐ sǐ. jié dù shǐ lǚ chóng bēn ài qí cái, bù zhī zé. hòu fù yuán shuài lǐ guāng bì zòu wèi pàn guān, bù yīng, zhēng bài qǐ jū shè rén, cí lù jiù yǎng qí xià. dīng yōu, lú yú mù qián, hào qì bù jué shēng, yǒu zǐ zhī bái què zhī xiáng, yòu biǎo qí mén lǘ. xiào zhe sān dài, mén shù liù quē, gǔ wèi yǒu yě. fú què jiǔ zhī, qǐ wèi sī xūn yuán wài láng, gǎi bīng bù, zhuǎn lǐ bù láng zhōng zhī zhì gào. qiān zhōng shū shè rén, yǔ cháng gǔn bìng zhǎng lún gào, gǔn cháng yú chú shū, yán shàn wèi dé yīn, zì kāi yuán yǐ lái, yán zhào zhì zhī měi zhě, shí chēng cháng yáng yān.
炎美须眉,风骨峻峙,文藻雄丽,汧、陇之间,号为小杨山人。释褐辟河西节 度掌书记。神乌令李大简尝因醉辱炎,至是与炎同幕,率左右反接之,铁棒挝之二 百,流血被地,几死。节度使吕崇贲爱其才,不之责。后副元帅李光弼奏为判官, 不应,征拜起居舍人,辞禄就养岐下。丁忧,庐于墓前,号泣不绝声,有紫芝白雀 之祥,又表其门闾。孝著三代,门树六阙,古未有也。服阕久之,起为司勋员外郎, 改兵部,转礼部郎中、知制诰。迁中书舍人,与常衮并掌纶诰,衮长于除书,炎善 为德音,自开元已来,言诏制之美者,时称常、杨焉。
yán lè xián xià shì, yǐ jí yǐn wèi jǐ rèn, rén shì guī zhī. cháng wèi lǐ kǎi luò bēi, cí shén gōng, wén shì mò bù chéng sòng zhī. qiān lì bù shì láng, xiū guó shǐ. yuán zài zì zuò xiāng, cháng xuǎn zhuó cháo shì yǒu wén xué cái wàng zhě yī rén hòu yù zhī, jiāng yǐ dài jǐ. chū, yǐn lǐ bù láng zhōng liú dān dān zú, yǐn lì bù shì láng xuē yōng, yōng biǎn, yòu yǐn yán. zài qīn zhòng yán, wú yǔ wéi bǐ. zài bài, zuò biǎn dào zhōu sī mǎ. dé zōng jí wèi, yì yòng zǎi xiàng, cuī yòu fǔ jiàn yán yǒu wén xué qì yòng, shàng yì zì wén qí míng, bài yín qīng guāng lù dài fu mén xià shì láng tóng píng zhāng shì. yán yǒu fēng yí, bó yǐ wén xué, zǎo fù shí chēng, tiān xià xī rán, wàng wèi xián xiàng.
炎乐贤下士,以汲引为己任,人士归之。尝为《李楷洛碑》,辞甚工,文士莫 不成诵之。迁吏部侍郎,修国史。元载自作相,常选擢朝士有文学才望者一人厚遇 之,将以代己。初,引礼部郎中刘单;单卒,引吏部侍郎薛邕,邕贬,又引炎。载 亲重炎,无与为比。载败,坐贬道州司马。德宗即位,议用宰相,崔祐甫荐炎有文 学器用,上亦自闻其名,拜银青光禄大夫、门下侍郎、同平章事。炎有风仪,博以 文学,早负时称,天下翕然,望为贤相。
chū, guó jiā jiù zhì, tiān xià cái fù jiē nà yú zuǒ cáng kù, ér tài fǔ sì shí yǐ shù wén, shàng shū bǐ bù fù qí chū rù, shàng xià xiāng xiá, wú shī yí. jí dì wǔ qí wèi dù zhī yán tiě shǐ, jīng shī duō háo jiāng, qiú qǔ wú jié, qí bù néng jìn, nǎi xī yǐ zū fù jìn rù dà yíng nèi kù, yǐ zhōng rén zhǔ zhī yì, tiān zǐ yǐ qǔ gěi wèi biàn, gù bù fù chū. shì yǐ tiān xià gōng fù, wéi rén jūn sī cáng, yǒu sī bù dé kuī qí duō shǎo, guó yòng bù néng jì qí yíng suō, dài èr shí nián yǐ. zhōng guān yǐ rǒng míng chí bù shū, lǐng qí shì zhě sān bǎi rén, jiē fèng gěi qí jiān, lián jié gēn gù bù kě dòng. jí yán zuò xiāng, dùn shǒu yú shàng qián, lùn zhī yuē:" fū cái fù, bāng guó zhī dà běn, shēng rén zhī hóu mìng, tiān xià lǐ luàn qīng zhòng jiē yóu yān. shì yǐ qián dài lì xuǎn zhòng chén zhǔ zhī, yóu jù bù jí, wǎng wǎng fù bài, dà jì yī shī, zé tiān xià dòng yáo. xiān cháo quán zhì, zhōng rén lǐng qí zhí, yǐ wǔ chǐ huàn shù cāo bāng zhī běn, fēng jiǎn yíng xū, suī dà chén bù dé zhī, zé wú yǐ jì tiān xià lì hài. chén yú dài zuì zǎi fǔ, bì xià zhì dé, wéi rén shì xù, cān jiào dù bì, wú sī zhī shén. qǐng chū zhī yǐ guī yǒu sī, dù gōng zhōng jīng fèi yī suì jǐ hé, liàng shù fèng rù, bù gǎn kuī yòng. rú cǐ, rán hòu kě yǐ yì zhèng. wéi bì xià chá yān." zhào yuē:" fán cái fù jiē guī zuǒ cáng kù, yī yòng jiù shì, měi suì yú shù zhōng liàng jìn sān wǔ shí wàn rù dà yíng, ér dù zhī xiān yǐ qí quán shù wén." yán yǐ piàn yán yí rén zhǔ yì, yì zhě yǐ wéi nán, zhōng wài chēng zhī.
初,国家旧制,天下财赋皆纳于左藏库,而太府四时以数闻,尚书比部覆其出 入,上下相辖,无失遗。及第五琦为度支、盐铁使,京师多豪将,求取无节,琦不 能禁,乃悉以租赋进入大盈内库,以中人主之意,天子以取给为便,故不复出。是 以天下公赋,为人君私藏,有司不得窥其多少,国用不能计其赢缩,殆二十年矣。 中官以冗名持簿书,领其事者三百人,皆奉给其间,连结根固不可动。及炎作相, 顿首于上前,论之曰:“夫财赋,邦国之大本,生人之喉命,天下理乱轻重皆由焉。 是以前代历选重臣主之,犹惧不集,往往覆败,大计一失,则天下动摇。先朝权制, 中人领其职,以五尺宦竖操邦之本,丰俭盈虚,虽大臣不得知,则无以计天下利害。 臣愚待罪宰辅,陛下至德,惟人是恤,参校蠹弊,无斯之甚。请出之以归有司,度 宫中经费一岁几何,量数奉入,不敢亏用。如此,然后可以议政。惟陛下察焉。” 诏曰:“凡财赋皆归左藏库,一用旧式,每岁于数中量进三五十万入大盈,而度支 先以其全数闻。”炎以片言移人主意,议者以为难,中外称之。
chū dìng lìng shì, guó jiā yǒu zū fù yōng diào zhī fǎ. kāi yuán zhōng, xuán zōng xiū dào dé, yǐ kuān rén wèi lǐ běn, gù bù wèi bǎn jí zhī shū, rén hù jìn yì, dī fáng bù jīn. dīng kǒu zhuǎn sǐ, fēi jiù míng yǐ tián mǔ yí huàn, fēi jiù é yǐ pín fù shēng jiàng, fēi jiù dì yǐ. hù bù tú yǐ kōng wén zǒng qí gù shū, gài dé fēi dāng shí zhī shí. jiù zhì, rén dīng shù biān zhě, juān qí zū yōng, liù suì miǎn guī. xuán zōng fāng shì yí dí, shù zhě duō sǐ bù fǎn, biān jiāng hù chǒng ér huì, bù yǐ sǐ shēn, gù qí guàn jí zhī míng bù chú. zhì tiān bǎo zhōng, wáng hóng wèi hù kǒu shǐ, fāng wù jù liǎn, yǐ dīng jí qiě cún, zé dīng shēn yān wǎng, shì yǐn kè ér bù chū ěr. suì àn jiù jí, jì chú liù nián zhī wài, jī zhēng qí jiā sān shí nián zū yōng. tiān xià zhī rén kǔ ér wú gào, zé zū yōng zhī fǎ bì jiǔ yǐ. dài zhì dé zhī hòu, tiān xià bīng qǐ, shǐ yǐ bīng yì, yīn zhī jī lì, zhēng qiú yùn shū, bǎi yì bìng zuò, rén hù diāo hào, bǎn tú kōng xū. jūn guó zhī yòng, yǎng jǐ yú dù zhī zhuǎn yùn èr shǐ sì fāng zhēng zhèn, yòu zì jǐ yú jié dù dōu tuán liàn shǐ. fù liǎn zhī sī shù sì, ér mò xiāng tǒng shè, yú shì gāng mù dà huài, cháo tíng bù néng fù zhū shǐ, zhū shǐ bù néng fù zhū zhōu, sì fāng gòng xiàn, xī rù nèi kù. quán chén huá lì, yīn yuán wèi jiān, huò gōng tuō jìn xiàn, sī wèi zāng dào zhě dòng wàn wàn jì. hé nán shān dōng jīng xiāng jiàn nán yǒu zhòng bīng chù, jiē hòu zì fèng yǎng, wáng fù suǒ rù wú jǐ. lì zhí zhī míng, suí rén shǔ zhì fèng gěi hòu bó, yóu qí zēng sǔn. gù kē liǎn zhī míng fán shù bǎi, fèi zhě bù xuē, zhòng zhě bù qù, xīn jiù réng jī, bù zhī qí yá. bǎi xìng shòu mìng ér gōng zhī, lì gāo xuè, yù qīn ài, xún shū yuè sòng wú xiū xī. lì yīn qí kē, cán shí qiān rén. fán fù rén duō dīng zhě, lǜ wèi guān wèi sēng, yǐ sè yì miǎn pín rén wú suǒ rù zé dīng cún. gù kè miǎn yú shàng, ér fù zēng yú xià. shì yǐ tiān xià cán cuì, dàng wèi fú rén, xiāng jū dì zhù zhě bǎi bù sì wǔ, rú shì zhě dài sān shí nián.
初定令式,国家有租赋庸调之法。开元中,玄宗修道德,以宽仁为理本,故不 为版籍之书,人户浸溢,堤防不禁。丁口转死,非旧名矣;田亩移换,非旧额矣; 贫富升降,非旧第矣。户部徒以空文总其故书,盖得非当时之实。旧制,人丁戍边 者,蠲其租庸,六岁免归。玄宗方事夷狄,戍者多死不返,边将怙宠而讳,不以死 申,故其贯籍之名不除。至天宝中,王鉷为户口使,方务聚敛,以丁籍且存,则丁 身焉往,是隐课而不出耳。遂案旧籍,计除六年之外,积征其家三十年租庸。天下 之人苦而无告,则租庸之法弊久矣。迨至德之后,天下兵起,始以兵役,因之饥疠, 征求运输,百役并作,人户凋耗,版图空虚。军国之用,仰给于度支、转运二使; 四方征镇,又自给于节度、都团练使。赋敛之司数四,而莫相统摄,于是纲目大坏, 朝廷不能覆诸使,诸使不能覆诸州,四方贡献,悉入内库。权臣猾吏,因缘为奸, 或公托进献,私为赃盗者动万万计。河南、山东、荆襄、剑南有重兵处,皆厚自奉 养,王赋所入无几。吏职之名,随人署置;俸给厚薄,由其增损。故科敛之名凡数 百,废者不削,重者不去,新旧仍积,不知其涯。百姓受命而供之,沥膏血,鬻亲 爱,旬输月送无休息。吏因其苛,蚕食千人。凡富人多丁者,率为官为僧,以色役 免;贫人无所入则丁存。故课免于上,而赋增于下。是以天下残瘁,荡为浮人,乡 居地著者百不四五,如是者殆三十年。
yán yīn zòu duì, kěn yán qí bì, nǎi qǐng zuò liǎng shuì fǎ, yǐ yī qí míng, yuē:" fán bǎi yì zhī fèi, yī qián zhī liǎn, xiān dù qí shù ér fù yú rén, liàng chū yǐ zhì rù. hù wú zhǔ kè, yǐ jiàn jū wèi bù rén wú dīng zhōng, yǐ pín fù wèi chà. bù jū chǔ ér háng shāng zhě, zài suǒ jùn xiàn shuì sān shí zhī yī, dù suǒ yǔ jū zhě jūn, shǐ wú jiǎo lì. jū rén zhī shuì, qiū xià liǎng zhēng zhī, sú yǒu bù biàn zhě zhèng zhī. qí zū yōng zá yáo xī shěng, ér dīng é bù fèi, shēn bào chū rù rú jiù shì. qí tián mǔ zhī shuì, lǜ yǐ dà lì shí sì nián kěn tián zhī shù wéi zhǔn ér jūn zhēng zhī. xià shuì wú guò liù yuè, qiū shuì wú guò shí yī yuè. yú suì zhī hòu, yǒu hù zēng ér shuì jiǎn qīng, jí rén sàn ér shī jūn zhě, jìn tuì zhǎng lì, ér yǐ shàng shū dù zhī zǒng tǒng yān." dé zōng shàn ér xíng zhī, zhào yù zhōng wài. ér zhǎng fù zhě jǔ qí fēi lì, yán zū yōng zhī lìng sì bǎi yú nián, jiù zhì bù kě qīng gǎi. shàng xíng zhī bù yí, tiān xià biàn zhī. rén bù tǔ duàn ér dì zhe, fù bù jiā liǎn ér zēng rù, bǎn jí bù zào ér dé qí xū shí, tān lì bù jiè ér jiān wú suǒ qǔ. zì shì qīng zhòng zhī quán, shǐ guī yú cháo tíng.
炎因奏对,恳言其弊,乃请作两税法,以一其名,曰:“凡百役之费,一钱之 敛,先度其数而赋于人,量出以制入。户无主客,以见居为簿;人无丁中,以贫富 为差。不居处而行商者,在所郡县税三十之一,度所与居者均,使无侥利。居人之 税,秋夏两征之,俗有不便者正之。其租庸杂徭悉省,而丁额不废,申报出入如旧 式。其田亩之税,率以大历十四年垦田之数为准而均征之。夏税无过六月,秋税无 过十一月。逾岁之后,有户增而税减轻,及人散而失均者,进退长吏,而以尚书度 支总统焉。”德宗善而行之,诏谕中外。而掌赋者沮其非利,言租庸之令四百余年, 旧制不可轻改。上行之不疑,天下便之。人不土断而地著,赋不加敛而增入,版籍 不造而得其虚实,贪吏不诫而奸无所取。自是轻重之权,始归于朝廷。
yán jiù shí zhī bì, pō yǒu jiā shēng. lì shì shù yuè, shǔ cuī yòu fǔ jí bìng, duō bù shì shì, qiáo lín bà miǎn, yán suì dú dāng guó zhèng. yòu fǔ zhī suǒ zhì zuò, yán huī zhī. chū jiǎn báo hù zuò yuán líng gōng yōu, rén xīn shǐ bù yuè. yòu zhuān yì bào ēn fù chóu. dào zhōu lù shì cān jūn wáng zhǎo yǒu wēi ēn yú yán, jǔ zhǎo wèi jiān chá yù shǐ. gǎn yuán zài ēn, zhuān wù xíng zài jiù shì yǐ bào zhī. chū, zài dé zuì, zuǒ pú yè liú yàn xùn hé zhī, yuán zài zhū, yán yì zuò biǎn, gù shēn yuàn yàn. yàn lǐng dōng dōu hé nán jiāng huái shān nán dōng dào zhuǎn yùn zū yōng qīng miáo yán tiě shǐ, yán zuò xiāng shù yuè, yù biǎn yàn, xiān bà qí shǐ, tiān xià qián gǔ jiē guī jīn bù cāng bù. yòu xiàn yì kāi fēng zhōu líng yáng qú, fā jīng jī rén fū yú xī chéng jiù yì, lǘ lǐ sāo rǎo, shì jìng wú chéng.
炎救时之弊,颇有嘉声。莅事数月,属崔祐甫疾病,多不视事,乔琳罢免,炎 遂独当国政。祐甫之所制作,炎隳之。初减薄护作元陵功优,人心始不悦。又专意 报恩复仇。道州录事参军王沼有微恩于炎,举沼为监察御史。感元载恩,专务行载 旧事以报之。初,载得罪,左仆射刘晏讯劾之,元载诛,炎亦坐贬,故深怨晏。晏 领东都、河南、江淮、山南东道转运、租庸、青苗、盐铁使,炎作相数月,欲贬晏, 先罢其使,天下钱谷皆归金部、仓部。又献议开丰州陵阳渠,发京畿人夫于西城就 役,闾里骚扰,事竟无成。
chū, dà lì mò, yuán zài yì qǐng chéng yuán zhōu, yǐ è xī fān rù kòu zhī chōng yào, shì wèi xíng ér zài zhū. jí yán dé zhèng, jiàn zhōng èr nián èr yuè, zòu qǐng chéng yuán zhōu, xiān dié jīng yuán jié dù shǐ duàn xiù shí, lìng wèi zhī jù. xiù shí bào yuē: " fán ān biān què dí zhī cháng cè, yí huǎn yǐ jì tú zhī, wú yí cǎo cǎo xìng gōng yě. yòu chūn shì fāng zuò, qǐng dài nóng xì ér jī qí shì." yán nù, zhēng xiù shí wèi sī nóng qīng. yǐ bīn níng bié jià lǐ huái guāng jū qián dū zuò, yǐ jiǎn jiào sī kōng píng zhāng shì zhū cǐ yù shǐ dài fū píng zhāng shì cuī níng gè tǒng bīng wàn rén yǐ yì hòu. sān yuè, zhào xià jīng zhōu wèi jù. jīng jūn nù ér yán yuē:" wú cáo wèi guó xī mén zhī píng, shí yú nián yǐ! shǐ zhì yú bīn, cái zhì nóng sāng, dì zhe zhī ān ér xǐ yú cǐ, zhì zhēn mǎng zhī zhōng, shǒu pī zú jiàn, cái lì chéng lěi yòu tóu zhī sài wài, wú hé zuì ér zhì cǐ hū!" lǐ huái guāng jiān shuò fāng jūn, fǎ lìng yán jùn, pín shā dà jiàng. jīng zhōu pí jiàng liú wén xǐ yīn rén yuàn nù, jù bù shòu zhào, shàng shū fù qiú duàn xiù shí wèi shuài, fǒu zé zhū cǐ. yú shì yǐ zhū cǐ dài huái guāng, wén xǐ yòu bù fèng zhào. jīng yǒu jìn bīng èr wàn, bì chéng jù shǒu, lìng qí zi rù zhì tǔ bō yǐ qiú yuán. shí fāng yán hàn, rén qíng sāo dòng, qún chén jiē qǐng shè wén xǐ, shàng jiē bù xǐng. dé zōng jiǎn fú yù yǐ gěi jūn rén, chéng zhōng jūn shì dāng shòu chūn fú, cì yǔ rú gù. mìng zhū cǐ lǐ huái guāng děng jūn gōng zhī, nǎi zhù lěi huán zhī. jīng zhōu bié jiāng liú hǎi bīn zhǎn wén xǐ shǒu, chuán zhī què xià. gǒu fēi hǎi bīn xiào shùn, bì shēng biān huàn, jiē yīn yán yǐ xǐ nù yì shuài, jīng shuài jié yuàn gù yě. yuán zhōu jìng bù néng chéng.
初,大历末,元载议请城原州,以遏西番入寇之冲要,事未行而载诛。及炎得 政,建中二年二月,奏请城原州,先牒泾原节度使段秀实,令为之具。秀实报曰: “凡安边却敌之长策,宜缓以计图之,无宜草草兴功也。又春事方作,请待农隙而 缉其事。”炎怒,征秀实为司农卿。以邠宁别驾李怀光居前督作,以检校司空平章 事硃泚、御史大夫平章事崔宁各统兵万人以翼后。三月,诏下泾州为具。泾军怒而 言曰:“吾曹为国西门之屏,十余年矣!始治于邠,才置农桑,地著之安;而徙于 此,置榛莽之中,手披足践,才立城垒;又投之塞外,吾何罪而置此乎!”李怀光 监朔方军,法令严峻,频杀大将。泾州裨将刘文喜因人怨怒,拒不受诏,上疏复求 段秀实为帅,否则硃泚。于是以硃泚代怀光,文喜又不奉诏。泾有劲兵二万,闭城 拒守,令其子入质吐蕃以求援。时方炎旱,人情骚动,群臣皆请赦文喜,上皆不省。 德宗减服御以给军人,城中军士当受春服,赐与如故。命硃泚、李怀光等军攻之, 乃筑垒环之。泾州别将刘海宾斩文喜首,传之阙下。苟非海宾效顺,必生边患,皆 因炎以喜怒易帅,泾帅结怨故也。原州竟不能城。
yán jì gòu liú yàn zhī zuì biǎn guān, sī nóng qīng yǔ huái yǔ yàn yǒu xì, nǎi yòng zhǔn wèi jīng nán jié dù shǐ, fěng lìng wū yàn yǐ zhōng zhōu pàn, shā zhī, qī zǐ xǐ lǐng biǎo, cháo yě wèi zhī cè mù. lǐ zhèng jǐ shàng biǎo qǐng shā yàn zhī zuì, zhǐ chì cháo tíng. yán jù, nǎi qiǎn fù xīn fēn wǎng zhū dào: péi jì, dōng dōu hé yáng wèi bó sūn chéng, zé lù cí xíng yōu zhōu lú dōng měi, hé nán zī qīng lǐ zhōu, shān nán hú nán wáng dìng, huái xī. shēng yán xuān wèi, ér yì shí shuō bàng. qiě yán" yàn zhī dé zuì, yǐ xī nián fù huì jiān xié, móu lì dú gū fēi wèi huáng hòu, shàng zì è zhī, fēi tā guò yě." huò yǒu mì zòu" yán qiǎn wǔ shǐ wǎng zhū zhèn zhě, kǒng tiān xià yǐ shā liú yàn zhī zuì guī jǐ, tuī guò yú shàng ěr." nǎi shǐ zhōng rén fù yán cí yú zhèng jǐ, hái bào xìn rán. zì cǐ dé zōng yǒu yì zhū yán yǐ, dài shì ér fā. nǎi zhuó yòng lú qǐ wèi mén xià shì láng píng zhāng shì, yán zhuǎn zhōng shū shì láng, réng píng zhāng shì. èr rén tóng shì bǐng zhèng, qǐ wú wén xué, yí mào qǐn lòu, yán è ér hū zhī, měi tuō jí xī yú tā gé, duō bú huì shí, qǐ yì xián hèn zhī. jiù zhì, zhōng shū shè rén fēn yā shàng shū liù cáo, yǐ píng zòu bào, kāi yuán chū fèi qí zhí, qǐ qǐng fù zhī, yán gù yǐ wéi bù kě. qǐ yì nù, yòu mì qǐ zhōng shū zhǔ shū guò, zhú zhī. yán nù yuē:" zhǔ shū, wú jú lì yě, yǒu guò wú zì zhì zhī, nài hé ér xiāng qīn?"
炎既构刘晏之罪贬官,司农卿庾淮与晏有隙,乃用准为荆南节度使,讽令诬晏 以忠州叛,杀之,妻子徙岭表,朝野为之侧目。李正己上表请杀晏之罪,指斥朝廷。 炎惧,乃遣腹心分往诸道:裴冀,东都、河阳、魏博;孙成,泽潞、磁邢、幽州; 卢东美,河南、淄青;李舟,山南、湖南;王定,淮西。声言宣慰,而意实说谤。 且言“晏之得罪,以昔年附会奸邪,谋立独孤妃为皇后,上自恶之,非他过也。” 或有密奏“炎遣五使往诸镇者,恐天下以杀刘晏之罪归己,推过于上耳。”乃使中 人复炎辞于正己,还报信然。自此德宗有意诛炎矣,待事而发。乃擢用卢杞为门下 侍郎、平章事,炎转中书侍郎,仍平章事。二人同事秉政,杞无文学,仪貌寝陋, 炎恶而忽之,每托疾息于他阁,多不会食,杞亦衔恨之。旧制,中书舍人分押尚书 六曹,以平奏报,开元初废其职,杞请复之,炎固以为不可。杞益怒,又密启中书 主书过,逐之。炎怒曰:“主书,吾局吏也,有过吾自治之,奈何而相侵?”
shǔ liáng chóng yì pàn huàn, dé zōng yù yǐ huái xī jié dù shǐ lǐ xī liè tǒng zhū jūn tǎo zhī. yán jiàn yuē:" xī liè shǐ yǔ lǐ zhōng chén wèi zi, qīn rèn wú shuāng, jìng zhú zhōng chén ér qǔ qí wèi, bèi běn ruò cǐ, qǐ kě xìn yě! jū cháng wú chǐ cùn gōng, yóu qiáng bù fèng fǎ, yì rì píng zéi hòu, shì gōng yāo shàng, bì xià hé yǐ yù zhī?" chū, yán zhī nán lái, tú jīng xiāng hàn, gù quàn chóng yì rù cháo, chóng yì bù néng cóng, yǐ huái fǎn cè. xún yòu shǐ qí dǎng lǐ zhōu shǐ chí shuō, chóng yì gù ér jù mìng, suì tú pàn nì, jiē yán pò ér chéng zhī. zhì shì, dé zōng yù jiǎ xī liè bīng shì yǐ tǎo chóng yì, rán hòu bié tú xī liè. yán yòu gù yán bù kě, shàng bù néng píng, nǎi yuē:" zhèn yè xǔ zhī yǐ, bù néng shí yán." suì yǐ xī liè tǒng zhū jūn.
属梁崇义叛换,德宗欲以淮西节度使李希烈统诸军讨之。炎谏曰:“希烈始与 李忠臣为子,亲任无双,竟逐忠臣而取其位,背本若此,岂可信也!居常无尺寸功, 犹强不奉法,异日平贼后,恃功邀上,陛下何以驭之?”初,炎之南来,途经襄、 汉,固劝崇义入朝,崇义不能从,已怀反侧。寻又使其党李舟使驰说,崇义固而拒 命,遂图叛逆,皆炎迫而成之。至是,德宗欲假希烈兵势以讨崇义,然后别图希烈。 炎又固言不可,上不能平,乃曰:“朕业许之矣,不能食言。”遂以希烈统诸军。
huì dé zōng cháng fǎng zǎi xiàng qún chén zhōng kě yǐ dà rèn zhě, lú qǐ jiàn zhāng yì yán yǐng, ér yán jǔ cuī zhāo zhào huì bó. shàng yǐ yán lùn yì shū kuò, suì bà yán xiāng, wèi zuǒ pú yè. hòu shù rì zhōng xiè, duì yú yán yīng, jí chū, chí guī, bù zhì zhōng shū, lú qǐ zì shì yì nù yān. qǐ xún yǐn yán yǐng wèi yù shǐ dài fū. chū, yǐng wèi jīng zhào yǐn, bù fù yán, yán nù zhī, fěng yù shǐ zhāng zhe dàn yǐng, yǐng bà jiān yù shǐ zhōng chéng. yán yòu sù wén yuán xiū yǔ yǐng yǒu xì, nǎi bá xiū zì liú rén wèi jīng zhào yǐn, lìng cì yǐng guò. xiū lì guān hòu, yǔ yǐng yǒu shàn, yán dà nù. zhāng guāng chéng fāng móu yì shā huí hé qiú shuài, yán nǎi yǐ xiū wèi rù huí hé shǐ, xiū jǐ wèi lǔ suǒ shā. yǐng xún zuò yǐ dù tián bù shí, gǎi wéi dà lǐ qīng, shí rén xī zhī. zhì shì, qǐ yīn qún qíng suǒ yù, yòu zhī yǐng yǔ yán yǒu xì, gù yǐn jiàn zhī.
会德宗尝访宰相群臣中可以大任者,卢杞荐张镒、严郢,而炎举崔昭、赵惠伯。 上以炎论议疏阔,遂罢炎相,为左仆射。后数日中谢,对于延英,及出,驰归,不 至中书,卢杞自是益怒焉。杞寻引严郢为御史大夫。初,郢为京兆尹,不附炎,炎 怒之,讽御史张著弹郢,郢罢兼御史中丞。炎又夙闻源休与郢有隙,乃拔休自流人 为京兆尹,令伺郢过。休莅官后,与郢友善,炎大怒。张光晟方谋议杀回纥酋帅, 炎乃以休为入回纥使,休几为虏所杀。郢寻坐以度田不实,改为大理卿,时人惜之。 至是,杞因群情所欲,又知郢与炎有隙,故引荐之。
yán zi hóng yè bù xiào, duō fàn jìn, shòu lù qǐng tuō, yǐng àn zhī, jiān dé qí tā guò. chū, yán jiāng lì jiā miào, xiān yǒu sī dì zài dōng dōu, lìng hé nán yǐn zhào huì bó huò zhī, huì bó wèi yán shì wèi guān xiè. shí huì bó zì hé zhōng yǐn dōu tuán liàn guān chá děng shǐ chū shòu dài, yǐng zòu zhuī bǔ huì bó jí àn. yù shǐ yǐ yán wèi zǎi xiàng, yì lì huò shì sī dì, guì gū qí zhái, jiàn rù qí bì, jì yǐ wéi zāng. qǐ zhào dà lǐ zhèng tián jìn píng zuì, jìn yuē:" zǎi chén yú shù guān, bǐ zhī jiān lín, guān shì jiǎ yǒu xiàn lì, jì qí lì yǐ qǐ qǔ lùn zuì, dāng duó guān." qǐ nù, zhé jìn héng zhōu sī mǎ. gèng zhào tā lì shéng zhī, yuē:" jiān zhǔ zì dào, zuì jiǎo." kāi yuán zhōng, xiāo sōng jiāng yú qǔ jiāng nán lì sī miào, xún yǐ xuán zōng lín xìng zhī suǒ, kǒng zhì miào fēi biàn, nǎi bà zhī. zhì shì, yán yǐ qí dì wèi miào, yǒu fēi yǔ zhě yún:" cǐ dì yǒu wáng qì, yán gù qǔ zhī, bì yǒu yì tú." yǔ wén, shàng yù nù. jí tái sī shàng jù yù, zhào sān sī shǐ tóng fù zhī. jiàn zhōng èr nián shí yuè, zhào yuē:" shàng shū zuǒ pú yè yáng yán, tuō yǐ wén yì, lèi dēng qīng guàn. suī zhé jū huāng fú, ér xū chēng yóu cún. zhèn chū lín wàn bāng, sī hóng dà huà, wù zhuó fēi cì, zhāo nà shí máo. bá zì jùn zuǒ, dēng yú dǐng sī, dú wěi xīn lǚ, xìn rèn wú yí. ér nǎi bù sī jié chéng, gǎn wéi jiān dù, jìn xié chǒu zhèng, jì wěi qiě jiān, dǎng yuán yīn yī, dòng shè qíng gù. huī fǎ bài dù, wǎng shàng xíng sī, gǒu lì qí shēn, bù gù yú guó. jiā yǐ nèi wú xùn jiè, wài yǒu jiāo tōng, zòng zì zhà qī, yǐ chéng zāng huì. xún qí shì jī, běn mò guāi miù, miè ēn qì dé, fù wǒ hé shēn! kǎo zhuàng yì xíng, zuì zài nán yòu. dàn yǐ zhèn yú jiàng xiàng, yì qiè shǐ zhōng, gù quán dà tǐ, tè yǒu hóng dài, bǐ cóng yuǎn zhé, yǐ sù jù liáo. kě yá zhōu sī mǎ tóng zhèng, réng chí yì fā qiǎn." qù yá zhōu bǎi lǐ cì sǐ, nián wǔ shí wǔ.
炎子弘业不肖,多犯禁,受赂请托,郢按之,兼得其他过。初,炎将立家庙, 先有私第在东都,令河南尹赵惠伯货之,惠伯为炎市为官廨。时惠伯自河中尹、都 团练观察等使初受代,郢奏追捕惠伯诘案。御史以炎为宰相,抑吏货市私第,贵估 其宅,贱入其币,计以为赃。杞召大理正田晋评罪,晋曰:“宰臣于庶官,比之监 临,官市贾有羡利,计其利以乞取论罪,当夺官。”杞怒,谪晋衡州司马。更召他 吏绳之,曰:“监主自盗,罪绞。”开元中,萧嵩将于曲江南立私庙,寻以玄宗临 幸之所,恐置庙非便,乃罢之。至是,炎以其地为庙,有飞语者云:“此地有王气, 炎故取之,必有异图。”语闻,上愈怒。及台司上具狱,诏三司使同覆之。建中二 年十月,诏曰:“尚书左仆射杨炎,托以文艺,累登清贯。虽谪居荒服,而虚称犹 存。朕初临万邦,思弘大化,务擢非次,招纳时髦。拔自郡佐,登于鼎司,独委心 膂,信任无疑。而乃不思竭诚,敢为奸蠹,进邪丑正,既伪且坚,党援因依,动涉 情故。隳法败度,罔上行私,苟利其身,不顾于国。加以内无训诫,外有交通,纵 恣诈欺,以成赃贿。询其事迹,本末乖谬,蔑恩弃德,负我何深!考状议刑,罪在 难宥。但以朕于将相,义切始终,顾全大体,特有弘贷,俾从远谪,以肃具僚。可 崖州司马同正,仍驰驿发遣。”去崖州百里赐死,年五十五。
yán zǎo yǒu wén zhāng, yì lì zhì jié, jí wèi zhōng shū shè rén, fù huì yuán zài, shí yì yǐ báo zhī. hòu zuò zài biǎn guān, fèn huì yì shén, guī ér dé zhèng, yá zì bì chóu, xiǎn hài zhī xìng fù yú xīn, wéi qí ài zēng, bù gù gōng dào, yǐ zhì yú bài. huì bó yì zuò yán biǎn fèi zhōu duō tián wèi, xún yì shā zhī.
炎早有文章,亦励志节,及为中书舍人,附会元载,时议已薄之。后坐载贬官, 愤恚益甚,归而得政,睚眦必仇,险害之性附于心,唯其爱憎,不顾公道,以至于 败。惠伯亦坐炎贬费州多田尉,寻亦杀之。
lí gàn zhě, róng zhōu rén. shǐ yǐ shàn xīng wěi shù shù jìn, dài zhào hàn lín, lèi guān zhì jiàn yì dài fū. xún qiān jīng zhào yǐn, yǐ yán sù wèi lǐ, rén pō biàn zhī, ér yīn yuán fù huì, yǔ shí shàng xià. dà lì èr nián, gǎi xíng bù shì láng. yú cháo ēn fú zhū, zuò jiāo tōng chū wèi guì zhōu cì shǐ běn guǎn guān chá shǐ. zhì jiāng líng, dīng mǔ yōu. jiǔ zhī, huì jīng zhào yǐn quē, rén pō sī gàn. bā nián, fù bài jīng zhào yǐn jiān yù shǐ dài fū. gàn zì yǐ dé zhì, wú xīn wèi lǐ, tān bào yì shén, xùn yú cái sè. shí sān nián, chú bīng bù shì láng. xìng xiǎn, xié zuǒ dào, jié zhōng guì, yǐ xī zhǔ ēn, dài zōng shén huò zhī. shí zhōng guān liú zhōng yì chǒng rèn fāng shèng, gàn jié zhī sù hòu, cháng tōng qí jiān móu. jí dé zōng chū jí wèi, gàn yóu yǐ guǐ dào qiú jìn, mì jū yú zhōng yì zhōng yì dì. shì fā, zhào yuē:" bīng bù shì láng lí gàn, hài ruò chái láng, tè jìn liú zhōng yì, yǎn yì yǐn zéi, bìng chú míng cháng liú." jí xíng, shì lǐ ér tóng shù qiān rén zào jù, huái wǎ lì tóu jī zhī, bǔ zéi wèi bù néng zhǐ, suì jiē cì sǐ yú lán tián yì.
黎干者,戎州人。始以善星纬数术进,待诏翰林,累官至谏议大夫。寻迁京兆 尹,以严肃为理,人颇便之,而因缘附会,与时上下。大历二年,改刑部侍郎。鱼 朝恩伏诛,坐交通出为桂州刺史、本管观察使。至江陵,丁母忧。久之,会京兆尹 缺,人颇思干。八年,复拜京兆尹、兼御史大夫。干自以得志,无心为理,贪暴益 甚,徇于财色。十三年,除兵部侍郎。性险,挟左道,结中贵,以希主恩,代宗甚 惑之。时中官刘忠翼宠任方盛,干结之素厚,尝通其奸谋。及德宗初即位,干犹以 诡道求进,密居舆中诣忠翼第。事发,诏曰:“兵部侍郎黎干,害若豺狼,特进刘 忠翼,掩义隐贼,并除名长流。”即行,市里兒童数千人噪聚,怀瓦砾投击之,捕 贼尉不能止,遂皆赐死于蓝田驿。
zhōng yì, huàn guān yě, běn míng qīng tán, yǔ dǒng xiù jiē yǒu chǒng yú dài zōng. tiān xiàn zài kǒu, shì huí rì yuè, tān tāo nà huì, huò chǎn jù wàn. dà lì zhōng, dé zōng jū dōng gōng, gàn jí qīng tán cháng yǒu jiān móu dòng yáo. jí shì, jī qián zuì yǐ zhū zhī.
忠翼,宦官也,本名清潭,与董秀皆有宠于代宗。天宪在口,势回日月,贪饕 纳贿,货产巨万。大历中,德宗居东宫,干及清潭尝有奸谋动摇。及是,积前罪以 诛之。
yǔ zhǔn, cháng zhōu rén. fù guāng xiān, tiān bǎo zhōng, wén bù shì láng. zhǔn yǐ mén rù shì, nì yú zǎi xiàng wáng jìn, jìn zhòu yǐn zhì zhí fāng láng zhōng zhī zhì gào, qiān zhōng shū shè rén. zhǔn sù guǎ wén xué, yǐ róu mèi zì jìn, jì fēi rú liú, shén wéi shí lùn suǒ báo. xún gǎi yù shǐ zhōng chéng, qiān shàng shū zuǒ chéng. jìn dé zuì, chū wèi rǔ zhōu cì shǐ. fù rù wèi sī nóng qīng, yǔ yáng yán hòu shàn. yán yù shā liú yàn, zhī zhǔn yǔ yàn yǒu xì, nǎi yòng wèi jīng nán jié dù. zhǔn nǎi shàng yán dé yàn yǔ zhū cǐ shū, qiě yǒu yuàn wàng, yòu zhào bǔ zhōu bīng yǐ jù mìng. yú shì xiān shā yàn, rán hòu xià zhào cì zì jìn, hǎi nèi yuān zhī. yán yǐ shā yàn zhēng zhǔn wèi shàng shū zuǒ chéng. jiàn zhōng sān nián liù yuè dīng sì zú, shí nián wǔ shí yī. zèng gōng bù shàng shū.
庾准,常州人。父光先,天宝中,文部侍郎。准以门入仕,昵于宰相王缙,缙 骤引至职方郎中、知制诰,迁中书舍人。准素寡文学,以柔媚自进,既非儒流,甚 为时论所薄。寻改御史中丞,迁尚书左丞。缙得罪,出为汝州刺史。复入为司农卿, 与杨炎厚善。炎欲杀刘晏,知准与晏有隙,乃用为荆南节度。准乃上言得晏与硃泚 书,且有怨望,又召补州兵以拒命。于是先杀晏,然后下诏赐自尽,海内冤之。炎 以杀晏征准为尚书左丞。建中三年六月丁巳卒,时年五十一。赠工部尚书。
shǐ chén yuē: zhòng ní yún: fù yǔ guì shì rén zhī yù, bù yǐ dào dé zhī bù chǔ. fǎn hū shì dào zhě xiǎo rén. zài chǎn fǔ guó yǐ jìn shēn, nòng shí quán ér gù wèi, zhòng nù nán fàn, cháng è bù quān, jiā wáng ér zhū jí qī ér, shēn sǐ ér yāng jí zǔ mí. jìn fù huì jiān xié, yǐ zhì diān fù. yán huī cuī yòu fǔ zhī guī, nù duàn xiù shí zhī zhí, chóu ēn bào yuàn, yǐ sī hài gōng. sān zi zhě xián zhe wén zhāng, shū guāi dé xíng." bù cháng qí dé, huò chéng zhī xiū", dà yì zhī yì yě. fù guì bù yǐ qí dào, xiǎo rén zhī shì zāi! guān yǔ zhǔn zhī xiān, zāo wáng jìn zhī fù, xùn yáng yán zhī yì, qū zhì liú yàn zhī yuān. jī è ér huò lìng zhōng zhě, qí zài yú yāng hū!
史臣曰:仲尼云:富与贵是人之欲,不以道得之不处。反乎是道者小人。载谄 辅国以进身,弄时权而固位,众怒难犯,长恶不悛,家亡而诛及妻兒,身死而殃及 祖祢。缙附会奸邪,以至颠覆。炎隳崔祐甫之规,怒段秀实之直,酬恩报怨,以私 害公。三子者咸著文章,殊乖德行。“不常其德,或承之羞”,大《易》之义也。 富贵不以其道,小人之事哉!观庾准之憸,遭王缙之复,徇杨炎之意,曲致刘晏之 冤。积恶而获令终者,其在余殃乎!
zàn yuē: zài jìn yán zhǔn, jiāo xiāng fù huì. zuǒ zhuàn yǒu yán, tān rén bài lèi.
赞曰:载、缙、炎、准,交相附会。《左传》有言,贪人败类。