wèi zhī gǔ lú huái shèn zi huàn
○魏知古 盧懷慎 子奐

yuán gān yào cóng sūn guāng yù guāng yù zi wěi
源乾曜 從孫光裕 光裕子洧

lǐ yuán hóng dù xiān hán xiū péi yào qīng sūn jí
李元紘 杜 暹 韓休 裴耀卿 孫佶

wèi zhī gǔ, shēn zhōu lù zé rén yě. xìng fāng zhí, zǎo yǒu cái míng. ruò guàn jǔ jìn shì, lèi shòu zhù zuò láng, jiān xiū guó shǐ. zhǎng ān zhōng, lì qiān fèng gé shè rén wèi wèi shǎo qīng. shí ruì zōng jū fān, jiān jiǎn xiào xiāng wáng fǔ sī mǎ. shén lóng chū, zhuó bài lì bù shì láng, réng bìng yī jiù jiān xiū guó shǐ, xún jìn wèi yín qīng guāng lù dài fū. míng nián, dīng mǔ yōu qù zhí, fú què shòu jìn zhōu cì shǐ. ruì zōng jí wèi, yǐ gù lì zhào bài huáng mén shì láng, jiān xiū guó shǐ.
魏知古，深州陸澤人也。性方直，早有才名。弱冠舉進士，累授著作郎，兼修 國史。長安中，歷遷鳳閣舍人、衛尉少卿。時睿宗居籓，兼檢校相王府司馬。神龍 初，擢拜吏部侍郎，仍並依舊兼修國史，尋進位銀青光祿大夫。明年，丁母憂去職， 服闋授晉州刺史。睿宗即位，以故吏召拜黃門侍郎，兼修國史。

jǐng yún èr nián, qiān yòu sàn qí cháng shì. ruì zōng nǚ jīn xiān yù zhēn èr gōng zhǔ rù dào, yǒu zhì gè zào yī guān, suī shǔ jì xià shèng shǔ, shàng yíng zuò bù zhǐ. zhī gǔ shàng shū jiàn yuē:
景雲二年，遷右散騎常侍。睿宗女金仙、玉真二公主入道，有制各造一觀，雖 屬季夏盛暑，尚營作不止。知古上疏諫曰：

chén wén gǔ liáng chuán yuē: gǔ zhī jūn rén zhě, bì shí shì rén zhī suǒ qín: rén qín yú lì zé gōng zhú hǎn, rén qín yú cái zé gòng fù shǎo, rén qín yú shí zé bǎi shì fèi. shū yuē: bù zuò wú yì hài yǒu yì. yòu yuē: wǎng fú bǎi xìng yǐ cóng jǐ zhī yù. lǐ yuē: jì xià zhī yuè, shù mù fāng shèng, wú yǒu zhǎn fá, bù kě xìng tǔ gōng yǐ fáng nóng. yòu yuē: jì xià xíng dōng lìng, zé fēng hán bù shí. yǔ yuē: xiū jǐ yǐ ān bǎi xìng. cǐ jiē xìng huà lì lǐ zhī jiào, wèi zhèng yǎng rén zhī běn. jīn bì xià wèi gōng zhǔ zào guān, jiāng shù gōng dé yǐ qí fú yòu. dàn liǎng guān zhī dì, jiē bǎi xìng zhī zhái, zú rán pò bī, lìng qí zhuǎn yí, fú lǎo xié yòu, tóu cuàn wú suǒ, fā tī chuán wǎ, hū jiē dào lù. guāi rén shì, wéi tiān shí, qǐ wú yòng zhī zuò, chóng bù jí zhī wù, qún xīn yáo yáo, zhòng kǒu jí jí. bì xià wèi rén fù mǔ, yù hé yǐ ān zhī? qiě guó yǒu jiǎn cè, jūn jǔ bì jì, dòng zé zuǒ shǐ shū zhī, yán zé yòu shǐ shū zhī. shì yǐ fēi lǐ wù yán, fēi lǐ wù dòng. fū rú shì, zé jūn zhī suǒ jǔ, kě bù shèn yú! wēi chén bèi wèi jiàn zhèng, jiān bǐng shǐ bǐ, shū ér bù fǎ, hòu sì hé guān? chén yú bì yǐ wèi bù kě. fú yuàn fǔ shùn rén yù, yǎng jī tiān yì, jiàng dé yīn, xià míng cè, sù bà gōng yì, shōu zhī sāng yú.
臣聞《穀梁傳》曰：「古之君人者，必時視人之所勤：人勤於力則功築罕，人 勤於財則貢賦少，人勤於食則百事廢。」《書》曰：「不作無益害有益。」又曰： 「罔咈百姓以從己之欲。」《禮》曰：「季夏之月，樹木方盛，無有斬伐，不可興 土功以妨農。」又曰：「季夏行冬令，則風寒不時。」《語》曰：「修己以安百姓。」 此皆興化立理之教，為政養人之本。今陛下為公主造觀，將樹功德以祈福祐。但兩 觀之地，皆百姓之宅，卒然迫逼，令其轉移，扶老攜幼，投竄無所，發剔椽瓦，呼 嗟道路。乖人事，違天時，起無用之作，崇不急之務，群心搖搖，眾口籍籍。陛下 為人父母，欲何以安之？且國有簡冊，君舉必記，動則左史書之，言則右史書之。 是以非禮勿言，非禮勿動。夫如是，則君之所舉，可不慎歟！微臣備位諫諍，兼秉 史筆，書而不法，後嗣何觀？臣愚必以為不可。伏願俯順人慾，仰稽天意，降德音， 下明策，速罷功役，收之桑榆。

shū zòu bù nà.
疏奏不納。

qǐng zhī, yòu jìn jiàn yuē: chén wén rén yǐ jūn wèi tiān, jūn yǐ rén wèi běn. rén ān zé zhèng lǐ, běn gù zé bāng níng. zì bì xià jiǎn chú xiōng nì, jūn lín bǎo wèi, cāng shēng yóng yóng, yǐ wèi cháo yǒu xīn zhèng. jīn fēng jiào tuí tì, rì shèn yī rì, fǔ kù kōng xū, rén lì diāo bì, zào zuò bù xī, guān yuán rì zēng. jīn zhū sī shì jí yuán wài jiǎn xiào děng guān, jǐn zhì èr qiān yú rén, tài fǔ zhī bù bó yǐ dān, tài cāng zhī mǐ sù nán gěi. yòu jīn xiān yù zhēn děng guān zào zuò, xián fēi jí wù, chén xiān zòu qǐng tíng, jìng réng wèi zhǐ. jīn suì qián shuǐ hòu hàn, wǔ gǔ bù shú, ruò zhì lái chūn, bì shén jī jǐn. bì xià wèi rén fù mǔ, yù hé fāng yǐ zhèn xù? liáo jī zhěng nì, xū jí qí shí. yòu tū jué wèi huàn, qí lái zì jiǔ, běn wú lǐ yí, yān yǒu chéng xìn. jīn suī qiǎn shǐ, lái qǐng jié hūn, chái láng zhī xīn, shǒu shǔ hé dìng. ruò zé bēi shùn, qiáng zé jiāo nì. shǔ cǎo shuāi yuè mǎn, gōng jìn mǎ féi, chéng zhōng guó jī xū, zài hé qīn jì huì, tǎng huò kuī fàn tíng zhàng, guó jiā hé yǐ fáng zhī? chén suǒ lùn zhě, shì shén jí qiè, fú yuàn tè chuí xiáng chá. ruì zōng jiā qí qiè zhí, xún lìng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. xuán zōng zài chūn gōng, yòu lìng jiān zuǒ shù zǐ. wèi jǐ, qiān hù bù shàng shū, yú rú gù. míng nián, zhuó bài shì zhōng.
頃之，又進諫曰：「臣聞人以君為天，君以人為本。人安則政理，本固則邦寧。 自陛下翦除凶逆，君臨寶位，蒼生顒顒，以為朝有新政。今風教頹替，日甚一日， 府庫空虛，人力凋弊，造作不息，官員日增。今諸司試及員外、檢校等官，僅至二 千餘人，太府之布帛以殫，太倉之米粟難給。又金仙、玉真等觀造作，咸非急務， 臣先奏請停，竟仍未止。今歲前水後旱，五穀不熟，若至來春，必甚饑饉。陛下為 人父母，欲何方以賑恤？療飢拯溺，須及其時。又突厥為患，其來自久，本無禮儀， 焉有誠信。今雖遣使，來請結婚，豺狼之心，首鼠何定。弱則卑順，強則驕逆。屬 草衰月滿，弓勁馬肥，乘中國飢虛，在和親際會，倘或窺犯亭障，國家何以防之？ 臣所論者，事甚急切，伏願特垂詳察。」睿宗嘉其切直，尋令同中書門下平章事。 玄宗在春宮，又令兼左庶子。未幾，遷戶部尚書，余如故。明年，擢拜侍中。

xiān tiān yuán nián dōng, cóng shàng tián liè yú wèi chuān, yīn xiàn shī fěng yuē: cháng wén xià tài kāng, wǔ dì xùn qín huāng. wǒ hòu lái dōng shòu, sān qū shèng lǐ zhāng. shùn shí yīng sǔn jī, jiǎng shì wǔ gōng yáng. bēn zǒu wèi jí qù, xuān fēi qǐ xiá xiáng. fēi xióng cóng wèi shuǐ, ruì què xiǎng chén cāng. cǐ yù chéng nán zòng, zī yóu bù kě cháng. zi yún chén yǔ liè, xī bó jiàn yú táng. dé shī jiàn qí chǔ, rén ēn niàn yǔ tāng. yōng xī liàng zài yòu, tíng dú fěi duō shāng. xīn jiǎ jīn wèi shǐ, yú zhēn suì kǒng zhāng. shǒu zhì bāo zhī yuē: fū shī zhě, zhì zhī suǒ yǐ, xiě qí xīn huái, shí kě fěng yù jūn zhǔ. shì gù yáng xióng chén yǔ liè, mǎ qīng fù shàng lín, yuán zì fēng yǎ, lǜ yóu zī dào. yǔ qǐng xiàng wēn quán, guān shěng fēng sú, shí yīn xiá jǐng, yǎn wèi ér tián, fāng kāi yī miàn zhī luó, shì zhǎn sān qū zhī lǐ, gōng qīn xiào liè, liáo yǐ cóng qín. qǐ yì qīng yǒu zhēn guī, fǔ yǔ bù dǎi, zì fēi kuǎn chéng sù zhe, qí shú néng jì yú cǐ yé? jīn cì qīng wù wǔ shí duàn, yòng shēn quàn jiǎng.
先天元年冬，從上畋獵於渭川，因獻詩諷曰：「嘗聞夏太康，五弟訓禽荒。我 後來冬狩，三驅盛禮張。順時鷹隼擊，講事武功揚。奔走未及去，翾飛豈暇翔。非 熊從渭水，瑞雀想陳倉。此欲誠難縱，茲游不可常。子云陳《羽獵》，僖伯諫漁棠。 得失鑒齊、楚，仁恩念禹、湯。邕熙諒在宥，亭毒匪多傷。《辛甲》今為史，《虞 箴》遂孔彰。」手制褒之曰：「夫詩者，志之所以，寫其心懷，實可諷諭君主。是 故揚雄陳《羽獵》，馬卿賦《上林》，爰自《風雅》，率由茲道。予頃向溫泉，觀 省風俗，時因暇景，掩渭而畋，方開一面之羅，式展三驅之禮，躬親校獵，聊以從 禽。豈意卿有箴規，輔予不逮，自非款誠夙著，其孰能繼於此耶？今賜卿物五十段， 用申勸獎。」

èr nián, lèi fēng liáng guó gōng. dòu huái zhēn děng jiāng móu nì yě, zhī gǔ dú mì zòu qí shì. jí huái zhēn zhū, cì shí fēng èr bǎi hù wù wǔ bǎi duàn. réng yǐ qián shǎng yóu báo, yòu shǒu chì yuē: wèi zhī gǔ qù nián shí yuè yǐ qián, lǚ shēn qǐ wò, měi jié zhōng chéng, jiān chén yǒu móu, yù zòu qí zhào. shì jūn zhī jié, liáng yǒu kě jiā, kě gèng cì shí fēng yī bǎi hù. qí nián dōng, lìng wǎng dōng dōu zhī lì bù shàng shū shì, shēn yǐ wèi chēng zhí, shǒu zhì yuē: qīng yǐ zǎi chén, wǎng zhī dà xuǎn, guān rén zhī wěi, qíng jì yóu qiè. suì néng duān běn gé bì, wàng sī xùn gōng, zhèng sè ér xíng, cuò xīn bù náo. jìng yǐ chè zé yán chī bì jiàn, héng yǐ jǔ zé qīng zhòng wǎng wéi. zhèn yuǎn wén zhī, yì yòng jiā tàn. jīn cì qīng yī shang yī fù, yǐ shì suǒ huái.
二年，累封梁國公。竇懷貞等將謀逆也，知古獨密奏其事。及懷貞誅，賜實封 二百戶、物五百段。仍以前賞猶薄，又手敕曰：「魏知古去年十月已前，屢申啟沃， 每竭忠誠，奸臣有謀，預奏其兆。事君之節，良有可嘉，可更賜實封一百戶。」其 年冬，令往東都知吏部尚書事，深以為稱職，手制曰：「卿以宰臣，往知大選，官 人之委，情寄尤切。遂能端本革弊，忘私徇公，正色而行，厝心不撓。鏡已澈則妍 媸必鑒，衡已舉則輕重罔違。朕遠聞之，益用嘉嘆。今賜卿衣裳一副，以示所懷。」

kāi yuán yuán nián, guān míng gǎi yì, gǎi wèi huáng mén jiān. èr nián, hái jīng, shàng lǚ yǒu gù wèn, ēn yì shén hòu, xún gǎi zǐ wēi lìng. yáo chóng shēn jì dàn zhī, yīn jiā chán huǐ, nǎi chú gōng bù shàng shū, bà zhī zhèng shì. sān nián zú, shí nián liù shí jiǔ. yù shǐ dài fū sòng jǐng wén ér tàn yuē: shū xiàng gǔ zhī yí zhí, zi chǎn gǔ zhī yí ài, néng jiān zhī zhě, qí zài wèi gōng. zèng yōu zhōu dū du, shì yuē zhōng.
開元元年，官名改易，改為黃門監。二年，還京，上屢有顧問，恩意甚厚，尋 改紫微令。姚崇深忌憚之，陰加讒毀，乃除工部尚書，罷知政事。三年卒，時年六 十九。御史大夫宋璟聞而嘆曰：「叔向古之遺直，子產古之遺愛，能兼之者，其在 魏公。」贈幽州都督，諡曰忠。

zhī gǔ chū wèi huáng mén shì láng, biǎo jiàn huán shuǐ lìng lǚ tài yī pú zhōu sī gōng cān jūn qí jǐng qián yòu nèi lǜ fǔ qí cáo cān jūn liǔ zé. jí zhī lì bù shàng shū shì, yòu zhuó yòng mì xiàn wèi sòng yáo zuǒ bǔ què yuán huī yòu bǔ què fēng xī yán yī què wèi chén xī liè, hòu xián lèi jū qīng yào, shí lùn yǐ wèi yǒu zhī rén zhī jiàn. wén jí qī juǎn.
知古初為黃門侍郎，表薦洹水令呂太一、蒲州司功參軍齊璟、前右內率府騎曹 參軍柳澤。及知吏部尚書事，又擢用密縣尉宋遙、左補闕袁暉、右補闕封希顏、伊 闕尉陳希烈，後咸累居清要，時論以為有知人之鑑。文集七卷。

lú huái shèn, huá zhōu líng chāng rén. qí xiān jiā yú fàn yáng, wèi shān dōng zhe xìng. zǔ zhé, wèi líng chāng lìng, yīn xǐ yān. huái shèn shǎo qīng jǐn, jǔ jìn shì, lì jiān chá yù shǐ lì bù yuán wài láng. jǐng lóng zhōng, qiān yòu yù shǐ tái zhōng chéng, shàng shū yǐ chén shí zhèng dé shī. jīn lüè zài qí sān piān.
盧懷慎，滑州靈昌人。其先家於范陽，為山東著姓。祖悊，為靈昌令，因徙焉。 懷慎少清謹，舉進士，歷監察御史、吏部員外郎。景龍中，遷右御史台中丞，上疏 以陳時政得失。今略載其三篇。

qí yī yuē:
其一曰：

chén wén kǒng zǐ yuē: wèi bāng bǎi nián, kě yǐ shèng cán qù shā. yòu yuē: gǒu yǒu yòng wǒ zhě, qī yuè ér yǐ, sān nián yǒu chéng. gù shū yún sān zài kǎo jī, xiào qí gōng yě. xī zi chǎn xiāng zhèng, gèng fǎ lìng, bù xíng shū, yī nián ér rén gē zhī yuē: qǔ wǒ tián chóu ér wǔ zhī, qǔ wǒ yì guān ér chǔ zhī, shú shā zi chǎn, wú qí yǔ zhī! èr nián ér rén yòu gē zhī yuē: wǒ yǒu zǐ dì, zi chǎn jiào zhī, wǒ yǒu tián chóu, zi chǎn zhí zhī, zi chǎn ér sǐ, shuí qí sì zhī? zhōng yǒu yí ài, liú fāng shǐ cè. zi chǎn, xián zhě yě, qí wèi zhèng shàng lěi nián ér huà chéng, kuàng qí cháng cái hū.
臣聞孔子曰：「為邦百年，可以勝殘去殺。」又曰：「苟有用我者，期月而已， 三年有成。」故《書》雲「三載考績」，校其功也。昔子產相鄭，更法令，布刑書， 一年而人歌之曰：「取我田疇而伍之，取我衣冠而褚之，孰殺子產，吾其與之！」 二年而人又歌之曰：「我有子弟，子產教之，我有田疇，子產殖之，子產而死，誰 其嗣之？」終有遺愛，流芳史策。子產，賢者也，其為政尚累年而化成，況其常材 乎。

chén qiè jiàn bǐ lái zhōu mù shàng zuǒ jí liǎng jī xiàn lìng, xià chē bù zhèng, hǎn zhōng sì kǎo. zài rèn duō zhě yī èr nián, shǎo zhě sān wǔ yuè, jù jí qiān chú, bù lùn kè zuì. huò yǒu lì shí wèi gǎi, biàn qīng ěr ér tīng, qǐ zhǒng ér wàng, zhēng qiú mào jìn, bù gù lián chǐ. yì hé xiá wèi bì xià xuān fēng bù huà, qiú mò xù rén zāi! lǐ yì wèi néng xìng xíng, fēng sú wèi néng qí yī, hù kǒu suǒ yǐ liú sàn, cāng kù suǒ yǐ kōng xū, bǎi xìng diāo bì, rì gèng zī shén, zhí wèi cǐ yě. hé zé? rén zhī lì zhī bù jiǔ, zé bù cóng qí jiào lì zhī qiān zhī bù yáo, yòu bù jǐn qí lì, tōu ān jué lù, dàn yǎng zī wàng. bì xià suī qín láo zhī huái, xiāo yī gàn shí, rán jiǎo xìng lù qǐ, shàng xià xiāng méng, gòng wèi gǒu qiě ér yǐ, níng jǐn zhì gōng hū? cǐ guó zhī bìng yě. xī jiǎ yì suǒ wèi zhí lì zhī bìng, nǎi xiǎo xiǎo zhě ěr. cǐ bì jiǔ ér bù gé, chén kǒng wèi gāo huāng, suī hé huǎn bù néng liáo, qǐ zhí lì ér yǐ zāi!
臣竊見比來州牧、上佐及兩畿縣令，下車布政，罕終四考。在任多者一二年， 少者三五月，遽即遷除，不論課最。或有歷時未改，便傾耳而聽，企踵而望，爭求 冒進，不顧廉恥。亦何暇為陛下宣風布化，求瘼恤人哉！禮義未能興行，風俗未能 齊一，戶口所以流散，倉庫所以空虛，百姓凋弊，日更滋甚，職為此也。何則？人 知吏之不久，則不從其教；吏知遷之不遙，又不盡其力，偷安爵祿，但養資望。陛 下雖勤勞之懷，宵衣旰食，然僥倖路啟，上下相蒙，共為苟且而已，寧盡至公乎？ 此國之病也。昔賈誼所謂蹠盭之病，乃小小者耳。此弊久而不革，臣恐為膏肓，雖 和、緩不能療，豈蹠盭而已哉！

hàn xuān dì zōng hé míng shí, xìng lǐ zhì huà. huáng bà, liáng èr qiān dàn yě, jiù zēng zhì cì jīn, yǐ jīng qí néng, ér bù qiān yú yǐng chuān, qián dài zhī měi zhèng yě. yòu gǔ zhī wèi lì zhě zhǎng zi sūn, cāng shì yǔ shì, jí qí hòu yě. shū yún: shì bù shī gǔ, yǐ kè yǒng dài, fěi shuō yōu wén. chén wàng qǐng zhū zhōu dū du cì shǐ shàng zuǒ jí liǎng jī xiàn lìng děng, zài rèn wèi jīng sì kǎo yǐ shàng, bù xǔ qiān chú. chá qí kè xiào yóu yì zhě, huò xī yǐ chē qiú, huò jiù jiā lù zhì, huò jiàng shǐ lín wèn, bìng xǐ shū wèi miǎn. ruò gōng qīng yǒu què, zé zhuó yǐ quàn néng. qí zhèng jī wú wén jí fàn tān bào zhě, miǎn guī tián lǐ. yǐ míng shèng cháo shǎng fá zhī xìn, zé wàn fāng zhī rén, yī biàn yú dào yǐ. zhì cǐ zhī měi, gé bǐ zhī bì, yì yú fǎn zhǎng, bì xià hé xī ér bù xíng zāi!
漢宣帝綜核名實，興理致化。黃霸，良二千石也，就增秩賜金，以旌其能，而 不遷於潁川，前代之美政也。又古之為吏者長子孫，倉氏、瘐氏，即其後也。《書》 云：「事不師古，以克永代，匪說攸聞。」臣望請諸州都督、刺史、上佐及兩畿縣 令等，在任未經四考已上，不許遷除。察其課效尤異者，或錫以車裘，或就加祿秩， 或降使臨問，並璽書慰勉。若公卿有闕，則擢以勸能。其政績無聞及犯貪暴者，免 歸田裡。以明聖朝賞罰之信，則萬方之人，一變於道矣。致此之美，革彼之弊，易 於反掌，陛下何惜而不行哉！

qí èr yuē:
其二曰：

chén wén shàng shū yún: táng yú jī gǔ, jiàn guān wéi bǎi xià shāng guān bèi, yì kè yòng yì. cǐ shěng guān zhī yì yě. yòu yún: guān bù bì bèi, wéi qí cái. yòu yún: wú kuàng shù guān, tiān gōng rén qí dài zhī. cǐ wèi guān zé rén zhī yì yě. chén qiè jiàn jīng zhū sī yuán wài guān, suǒ zài wěi jī, duō zhě shù yú shí bèi, jìn gǔ yǐ lái wèi zhī yǒu yě. guān bù bì bèi, cǐ zé yǒu yú, rén dài tiān gōng, duō bù lí wù. guǎng yǒu chú bài, wú suǒ bì yì, fèng lù zhī fèi, suì jù yì wàn, kōng jié fǔ cáng ér yǐ, qǐ zhì lǐ zhī jī zāi! fāng jīn cāng kù kōng xū, bǎi xìng diāo bì, hé wèi cáo wǎn, xī gěi jīng shī, gōng sī sǔn hào, bù kě shèng jì. kuàng biān yú wèi jìng, bīng gé yóu xìng, jié yòng ài rén, zhèng zài jīn rì, zēng guān guǎng fèi, qǐ yuē qí shí? tǎng shuǐ hàn chéng zāi, zū shuì jiǎn rù, shuǐ héng wú guàn xiǔ zhī xù, jīng yǔ què liú yǎn zhī chǔ. huò jiāng chǎng wài shǒu, bīng chē yuǎn chū huò shōu mào wú suì, zhèn jiù zài chén. cǐ jūn guó zhī jí wù yě, bì xià jiāng hé yǐ jì zhī hū? shū yún: wú qīng rén shì, wéi jiān wú ān jué wèi, wéi wēi. yòu yún: bù jiàn shì tú. cǐ jiē shèn wēi zhī shēn zhǐ yě.
臣聞《尚書》云：「唐、虞稽古，建官惟百；夏、商官倍，亦克用乂。」此省 官之義也。又云：「官不必備，惟其才。」又云：「無曠庶官，天工人其代之。」 此為官擇人之義也。臣竊見京諸司員外官，所在委積，多者數餘十倍，近古以來未 之有也。官不必備，此則有餘，人代天工，多不厘務。廣有除拜，無所裨益，俸祿 之費，歲巨億萬，空竭府藏而已，豈致理之基哉！方今倉庫空虛，百姓凋弊，河、 渭漕輓，西給京師，公私損耗，不可勝紀。況邊隅未靜，兵革猶興，節用愛人，正 在今日，增官廣費，豈曰其時？倘水旱成災，租稅減入，水衡無貫朽之蓄，京瘐闕 流衍之儲。或疆場外守，兵車遠出；或收茂無歲，賑救在辰。此軍國之急務也，陛 下將何以濟之乎？《書》云：「無輕人事，惟艱；無安厥位，惟危。」又云：「不 見是圖。」此皆慎微之深旨也。

chén qiè jiàn yuán wài guān zhōng, huò zān jū yǎ wàng, huò tái gé jiù rén, huò míng xí xiàn zhāng, huò ān xián zhèng yào, jiē yī shí zhī liáng gàn yě. duō bù sī àn dú, kōng shī lù fèng, zhì qí cái ér bù shēn qí yòng, zūn qí wèi ér bù jǐn qí lì. zhōu chēng duō shì, hàn yuē dé rén, qǐ qí rán yú? bì yǒu yì yú cǐ yǐ. chén wàng qǐng zhū sī yuán wài guān yǒu cái néng qì shí zhòng gòng wén zhī, kān wèi zhōu mù xiàn zǎi jí shàng zuǒ zhě, bìng qǐng qiān zhuó, shǐ xuān lì sì fāng, shēn qí zhì xiào. yǒu lǎo bìng jí bù kān lǐ wù zhě, xián cóng fèi shěng, shǐ xián bù xiào jiào rán shū guàn. cǐ jì shí zhī qiè wù yě, ān kě wèi xíng zhī jiān zāi?
臣竊見員外官中，或簪裾雅望，或台閣舊人，或明習憲章，或諳閒政要，皆一 時之良干也。多不司案牘，空尸祿俸，滯其才而不申其用，尊其位而不盡其力。周 稱多士，漢曰得人，豈其然歟？必有異於此矣。臣望請諸司員外官有才能器識、眾 共聞知，堪為州牧縣宰及上佐者，並請遷擢，使宣力四方，申其智效。有老病及不 堪理務者，咸從廢省，使賢不肖較然殊貫。此濟時之切務也，安可謂行之艱哉？

qí sān yuē:
其三曰：

chén wén tiān lì yì dé, liè yú měng huǒ tān rén bài lèi, qǔ xìng dà fēng. zé zhī mào yú chǒng lù, wǔ yú guān guǎ, wèi zhèng zhī dù, mò xiān yú zī. chén qiè jiàn nèi wài guān rén, yǒu bù lǜ xiàn zhāng, gōng fàn zāng wū, qīn móu wàn xìng, yì gē zhēng rén, jū àn fēi xū, xíng xiàn yǐ jí zhě, huò é fù jiù zī, suī fù cán xuē zhī míng, hái yīng mù zǎi zhī rèn, huò jiāng huái lǐng qì, wēi shì chéng biǎn, ér xùn cái dú huò, hǎn néng quān gé, wěi yǐ gòng lǐ, sì hé zhī qīng. chén wén míng zhǔ zhī yú wàn xìng yě, bì chàng yǐ píng fēn, ér wú piān shī. ruò fàn zuì zhī lì, zuò mù xiá fāng, biàn shì qū fǎ huì jiān, xù jìn yí yuǎn yǐ. fán zuǒ jiàng zhī rén, xiān néng shěng guò, bì huái zì qì, zhǎng è zī shēn. zé xiǎo zhōu yuǎn jùn, mán zōu yí luò, hé fù yú shèng huà, dú shòu qí bì zhèng hū! xī mèng cháng lián míng, fāng lín hé pǔ yǐn zhī qīng jié, nǎi lì pān yú. zhì dōu zhī zhèn jìng shuò fāng, gěng gōng zhī jí níng shū lè. dì zé xiá pì, bì zé xián liáng, wù yǐ níng jì wèi huái, qǐ yǐ xiá huāng jiàn gé? kuàng biān jiǎo zhī dì, yí xià zá chù, fù xiǎn shì yuǎn, yì rǎo nán ān, mí jí xún liáng, yǐ jì suī fǔ. ruò wěi shī qí rèn, guān fēi qí cái, líng nüè lí shù, qīn bō fān bù, xiǎo zé zuò zhì liú wáng, dà zé qǐ wèi dào zéi. yóu cǐ yán zhī, bù kě yòng fán cái, ér kuàng yú huá lì hū! qí nèi wài guān rén yǒu fàn zāng huì tuī kān dé shí zhě, chén wàng qǐng xuē jī zān jū, shí shù nián jiān bù xǔ chǐ lù. shū yún: jīng bié shū nì, chù zhì yōu míng. jí qí yì yě. ruò bù xún cǐ dào, qù xié yǒu yí, shàn zhèng néng guān, zhēn jiǎng huò wèi zhī piān, dān zāng fù huì, jiǎo xìng huò jí méng shēng, zé shǎng fá wú zhāng, jǔ quàn ān jì? fú jìng zhī fēng zhuǎn shàn, lián chǐ zhī xíng jiàn tuí, qí yuán bù sāi, wèi dù sī shén.
臣聞天吏逸德，烈於猛火；貪人敗類，取興大風。則知冒於寵賂，侮於鰥寡， 為政之蠹，莫先於茲。臣竊見內外官人，有不率憲章，公犯贓污，侵牟萬姓，劓割 蒸人，鞫按非虛，刑憲已及者，或俄復舊資，雖負殘削之名，還膺牧宰之任，或江、 淮、嶺、磧，微示懲貶，而徇財黷貨，罕能悛革，委以共理，俟河之清。臣聞明主 之於萬姓也，必暢以平分，而無偏施。若犯罪之吏，作牧遐方，便是屈法惠奸，恤 近遺遠矣。凡左降之人，鮮能省過，必懷自棄，長惡滋深。則小州遠郡，蠻陬夷落， 何負於聖化，獨受其弊政乎！昔孟嘗廉明，方臨合浦；隱之清絜，乃蒞番禺。郅都 之鎮靜朔方，耿恭之輯寧疏勒。地則遐僻，必擇賢良，務以寧濟為懷，豈以遐荒見 隔？況邊徼之地，夷夏雜處，負險恃遠，易擾難安，彌藉循良，以寄綏撫。若委失 其任，官非其才，凌虐黎庶，侵剝蕃部，小則坐致流亡，大則起為盜賊。由此言之， 不可用凡材，而況於猾吏乎！其內外官人有犯贓賄推勘得實者，臣望請削跡簪裾， 十數年間不許齒錄。《書》云：「旌別淑匿，黜陟幽明。」即其義也。若不循此道， 去邪有疑，善政能官，甄獎或未之偏，擔贓負賄，僥倖或即蒙升，則賞罰無章，沮 勸安寄？浮競之風轉扇，廉恥之行漸隤，其源不塞，為蠹斯甚。

shū zòu bù nà. lèi qiān huáng mén shì láng, cì jué yú yáng bó.
疏奏不納。累遷黃門侍郎，賜爵漁陽伯。

xiān tiān èr nián, yǔ shì zhōng wèi zhī gǔ yú dōng dōu fēn zhǎng xuǎn shì, xún zhēng hái tóng zhōng shū mén xià sān pǐn. kāi yuán sān nián, qiān huáng mén jiān. huái shèn yǔ zǐ wēi lìng yáo chóng duì zhǎng shū mì, huái shèn zì yǐ wèi lì dào bù jí chóng, měi shì jiē tuī ràng zhī, shí rén wèi zhī bàn shí zǎi xiàng. sì nián, jiān lì bù shàng shū. qí qiū, yǐ jí dǔ, lèi biǎo qǐ hái gǔ, xǔ zhī. xún rì ér zú, zèng jīng zhōu dà dū dū, shì yuē wén chéng. huái shèn lín zhōng yí biǎo yuē:
先天二年，與侍中魏知古於東都分掌選事，尋征還同中書門下三品。開元三年， 遷黃門監。懷慎與紫微令姚崇對掌樞密，懷慎自以為吏道不及崇，每事皆推讓之， 時人謂之「伴食宰相。」四年，兼吏部尚書。其秋，以疾篤，累表乞骸骨，許之。 旬日而卒，贈荊州大都督，諡曰文成。懷慎臨終遺表曰：

chén sù wú cái shí, dāo mù ēn róng, dài zuì shū mì, pō jī nián xù. bào guó zhī xīn, kōng zhī zì jié tuī xián zhī zhì, zhōng wèi kè shēn. gū fù míng ēn, sù yè huáng jù. chén rǎn jí yǐ jiǔ, xíng shén yù lí, fú yàn zhī fēi, wèi wèi zhī shǎo, ér quǎn mǎ zhī zhì, zhōng qí shàng wén, qí míng yě āi, qǐ qiú shèng chá.
臣素無才識，叨沐恩榮，待罪樞密，頗積年序。報國之心，空知自竭；推賢之 志，終未克申。孤負明恩，夙夜惶懼。臣染疾已久，形神欲離，鳧雁之飛，未為之 少，而犬馬之志，終祈上聞，其鳴也哀，乞求聖察。

sòng jǐng lì xìng gōng zhí, zhí xīn zhēn gù, wén xué zú yǐ jīng wù, shí lüè qī yú zuǒ shí, dòng wéi zhí dào, xíng bù gǒu hé, wén zhū cháo yě zhī shuō, shí wèi shè jì zhī chén. lǐ jié qín kǔ jué lún, zhēn jiè dú lì, gōng jiā zhī shì, zhī wú bù wèi, gàn shí zhī cái, zhòng yì tuī xǔ. lǐ cháo yǐn cāo lǚ jiān zhēn, cái shí tōng shàn, shǒu wén fèng fǎ, pō huái tiě shí zhī xīn, shì shàng jié chéng, shí jǐn rén chén zhī jié. lú cóng yuàn qīng zhēn jǐn shèn, lǐ shí zhōu mì, shǐ zhōng ruò yī, cháo yě gòng zhī, jiǎn yào zhī cái, bù kě duō de. bìng míng shí zhòng qì, shèng dài liáng chén. bǐ jīng rèn shǐ, wēi yǒu qiān shī, suǒ zuò zhě xiǎo, suǒ qì zhě dà, suǒ lèi zhě qīng, suǒ biǎn zhě yuǎn. rì yuè suī jìn, qiǎn zé shāng shēn, wàng chuí jīn lù, jiàn jiā jìn yòng.
宋璟立性公直，執心貞固，文學足以經務，識略期於佐時，動惟直道，行不苟 合，聞諸朝野之說，實為社稷之臣。李傑勤苦絕倫，貞介獨立，公家之事，知無不 為，干時之材，眾議推許。李朝隱操履堅貞，才識通贍，守文奉法，頗懷鐵石之心， 事上竭誠，實盡人臣之節。盧從願清貞謹慎，理識周密，始終若一，朝野共知，簡 要之才，不可多得。並明時重器，聖代良臣。比經任使，微有愆失，所坐者小，所 棄者大，所累者輕，所貶者遠。日月雖近，譴責傷深，望垂矜錄，漸加進用。

chén qiè wén huáng dì suǒ yǐ chuí yī shang ér tiān xià lǐ zhě, rèn fēng lì yě dì yáo suǒ yǐ guāng zhái tiān xià zhě, rèn jì guàn yě. qiě cháo tíng zhě tiān xià zhī běn, xián liáng zhě fēng huà zhī yuán, dé rén zé shù jī qí níng, shī shì zé yí lún yōu yì. chén měi jiàn bì xià yōu láo shù zhèng, qín qiú lǐ dào, shèn jǔ qún sī, bì qī chēng zhí, shǐ yuān lù chéng liè, cǎo zé wú yí. gù dé suì rěn shí hé, zhèng píng sòng lǐ, bǐ bì xià yòng xián zhī míng xiào yě. chén fēi mù shí, zǎo shí tiān xīn, míng mù bù yáo, hòu ēn wèi bào. chù bìn zhī yì, gǎn bù shù jǐ, chéng yǐng zhī yán, sī bù yú kěn.
臣竊聞黃帝所以垂衣裳而天下理者，任風、力也；帝堯所以光宅天下者，任稷、 祼也。且朝廷者天下之本，賢良者風化之源，得人則庶績其凝，失士則彝倫攸斁。 臣每見陛下憂勞庶政，勤求理道，慎舉群司，必期稱職，使鵷鷺成列，草澤無遺。 故得歲稔時和，政平訟理，比陛下用賢之明效也。臣非木石，早識天心，瞑目不遙， 厚恩未報。黜殯之義，敢不庶幾，城郢之言，思布愚懇。

shàng shēn jiā nà zhī. huái shèn qīng jiǎn, bù yíng chǎn yè, qì yòng fú shì, wú jīn yù qǐ wén zhī lì. suǒ de lù fèng, jiē suí shí fēn sǎn, ér jiā wú yú xù, qī zǐ guì fá. jí chē jià jiāng xìng dōng dōu, sì mén bó shì zhāng xīng shàng yán: huái shèn zhōng qīng zhí dào, zhōng shǐ bù kuī, bù jiā chǒng zèng, wú yǐ quàn shàn. nǎi xià zhì cì qí jiā wù yī bó duàn mǐ sù èr bó shí. míng nián, shàng hái jīng shī, yīn xiào liè yú chéng nán, jīng huái shèn bié yè, jiàn jiā rén fāng shè xiáng zhāi, mǐn qí pín guì, cì juàn bǎi pǐ. réng qiǎn zhōng shū shì láng sū tǐng wèi qí bēi wén, shàng zì shū yān.
上深嘉納之。懷慎清儉，不營產業，器用服飾，無金玉綺文之麗。所得祿俸， 皆隨時分散，而家無餘蓄，妻子匱乏。及車駕將幸東都，四門博士張星上言：「懷 慎忠清直道，終始不虧，不加寵贈，無以勸善。」乃下制賜其家物壹伯段、米粟貳 伯石。明年，上還京師，因校獵於城南，經懷慎別業，見家人方設祥齋，憫其貧匱， 賜絹百匹。仍遣中書侍郎蘇頲為其碑文，上自書焉。

zi huàn, zǎo xiū zhěng, lì rèn jiē yǐ qīng bái wén. kāi yuán zhōng, wèi zhōng shū shè rén yù shǐ zhōng chéng shǎn zhōu cì shǐ. èr shí sì nián, xuán zōng xìng jīng shī, cì shǎn chéng dùn, shěn qí néng zhèng, yú shì tí zàn ér qù, yuē: zhuān chéng zhī zhòng, fēn shǎn zhī xióng. rén duō huì ài, xìng shí qiān chōng. yì jì lì wù, zài hu fěi gōng. sī wèi guó bǎo, bù zhuì jiā fēng. xún chú bīng bù shì láng. tiān bǎo chū, wèi jìn líng tài shǒu. shí nán hǎi jùn lì jiān shuǐ lù, huán bǎo shān jī, liú jù lín péng gǎo xiāng tì wèi tài shǒu wǔ fǔ jié dù, jiē zuò zāng jù wàn ér sǐ. nǎi tè shòu huàn wèi nán hǎi tài shǒu. xiá fāng zhī dì, tān lì liǎn jī, rén yòng ān zhī. yǐ wèi zì kāi yuán yǐ lái sì shí nián, guǎng fǔ jié dù qīng bái zhě yǒu sì: wèi sòng jǐng péi zhòu xiān lǐ cháo yǐn jí huàn. zhōng shǐ shì bó, yì bù gàn fǎ. jiā yín qīng guāng lù dài fū. jīng sān nián, rù wèi shàng shū yòu chéng, zú. dì yì, yì chuán qīng bái, lì yù shǐ zhōng chéng ér sǐ wáng shì, jiàn zhōng yì chuán. yì zi qǐ, dé zōng cháo wèi zhì zǎi fǔ, bié yǒu chuán.
子奐，早修整，歷任皆以清白聞。開元中，為中書舍人、御史中丞、陝州刺史。 二十四年，玄宗幸京師，次陝城頓，審其能政，於事題贊而去，曰：「專城之重， 分陝之雄。人多惠愛，性實謙沖。亦既利物，在乎匪躬。斯為國寶，不墜家風。」 尋除兵部侍郎。天寶初，為晉陵太守。時南海郡利兼水陸，環寶山積，劉巨鱗、彭 杲相替為太守、五府節度，皆坐贓鉅萬而死。乃特授奐為南海太守。遐方之地，貪 吏斂跡，人用安之。以為自開元已來四十年，廣府節度清白者有四：謂宋璟、裴伷 先、李朝隱及奐。中使市舶，亦不干法。加銀青光祿大夫。經三年，入為尚書右丞， 卒。弟弈，亦傳清白，歷御史中丞而死王事，見《忠義傳》。弈子杞，德宗朝位至 宰輔，別有傳。

yuán gān yào, xiāng zhōu lín zhāng rén. suí bǐ bù shì láng shī zhī sūn yě. fù zhí xīn, gāo zōng shí wèi sī xíng tài cháng bó, zuò shì pèi liú lǐng nán ér zú. gān yào jǔ jìn shì, jǐng yún zhōng, lèi qiān jiàn yì dài fū. shí jiǔ fèi gōng qīng bǎi guān sān jiǔ shè lǐ, gān yào shàng shū yuē: fū shèng wáng zhī jiào tiān xià yě, bì zhì lǐ yǐ zhèng rén qíng, rén qíng zhèng zé xiào yú jiā, zhōng yú guó. cǐ dào bù tì, suǒ yǐ lǐ yě. suǒ yǐ jūn zǐ sān nián bù wèi lǐ, lǐ bì huài sān nián bù wèi lè, lè bì bēng. qiè yǐ gǔ zhī zé shì, xiān guān shè lǐ, yǐ míng hé róng zhī yì, fēi qǔ yī shí zhī lè. fū shè zhě, bié zhèng xié, guān dé xíng, zhōng jì sì, pì kòu róng. gǔ xiān zhé wáng, mò bù dì xí. chén qiè jiàn shù nián yǐ lái, shè lǐ biàn fèi, huò yuán suǒ sī xī fèi, suì lìng dà shè yǒu kuī. chén yú yǐ wèi suǒ fèi zhě cái, suǒ quán zhě lǐ. gù kǒng zǐ yún: ěr ài qí yáng, wǒ ài qí lǐ. jīn qián kūn zài pì, rì yuè zhēn míng, chén wàng dà shè zhī yí, chūn qiū bù fèi, shèng rén zhī jiào, jīn gǔ cháng xíng, zé tiān xià xìng shèn. gān yào xún chū wèi liáng zhōu dū du.
源乾曜，相州臨漳人。隋比部侍郎師之孫也。父直心，高宗時為司刑太常伯， 坐事配流嶺南而卒。乾曜舉進士，景雲中，累遷諫議大夫。時久廢公卿百官三九射 禮，乾曜上疏曰：「夫聖王之教天下也，必制禮以正人情，人情正則孝於家，忠於 國。此道不替，所以理也。所以君子三年不為禮，禮必壞；三年不為樂，樂必崩。 竊以古之擇士，先觀射禮，以明和容之義，非取一時之樂。夫射者，別正邪，觀德 行，中祭祀，辟寇戎。古先哲王，莫不遞襲。臣竊見數年已來，射禮便廢，或緣所 司惜費，遂令大射有虧。臣愚以為所費者財，所全者禮。故孔子云：『爾愛其羊， 我愛其禮。』今乾坤再辟，日月貞明，臣望大射之儀，春秋不廢，聖人之教，今古 常行，則天下幸甚。」乾曜尋出為梁州都督。

kāi yuán chū, bīn wáng fǔ liáo lì yǒu fàn fǎ zhě, shàng lìng zuǒ yòu qiú kān wèi wáng fǔ zhǎng shǐ zhě, tài cháng qīng jiāng jiǎo jiàn gān yào gōng qīng yǒu lì gàn, yīn zhào jiàn yǔ yǔ. gān yào shén qì qīng shuǎng, duì dá jiē yǒu lún xù, shàng shén yuè zhī, nǎi bài shào fǔ shǎo jiān, jiān bīn wáng fǔ zhǎng shǐ. xún qiān hù bù shì láng jiān yù shǐ zhōng chéng. wú jǐ, zhuǎn shàng shū zuǒ chéng. sì nián dōng, zhuó bài huáng mén shì láng tóng zǐ wēi huáng mén píng zhāng shì. xún rì, yǔ yáo yuán zhī jù bà zhī zhèng shì.
開元初，邠王府僚吏有犯法者，上令左右求堪為王府長史者，太常卿姜皎薦乾 曜公清有吏干，因召見與語。乾曜神氣清爽，對答皆有倫序，上甚悅之，乃拜少府 少監，兼邠王府長史。尋遷戶部侍郎、兼御史中丞。無幾，轉尚書左丞。四年冬， 擢拜黃門侍郎、同紫微黃門平章事。旬日，與姚元之俱罷知政事。

shí xíng xìng dōng dōu, yǐ gān yào wèi jīng zhào yǐn, réng jīng shī liú shǒu. gān yào zhèng cún kuān jiǎn, bù yán ér lǐ. cháng yǒu zhàng nèi bái yīng, yīn zòng suì shī suǒ zài, shàng lìng jīng zhào qiè bǔ zhī. é yú yě wài huò zhī, qí yīng guà yú cóng jí ér sǐ, guān lì jù dé zuì, xiāng gù shī sè. gān yào xú yuē: shì yǒu xiè hòu, sǐ yì cháng lǐ, zhǔ shàng rén míng, dāng bù yǐ cǐ zhì zuì. bì qí huò lì, wú zì dāng zhī, bù xū jù yě. suì rù zì qǐng shī zhǐ zhī zuì, shàng yī qiè bù wèn zhī, zhòng xián fú gān yào lín shì bù shè, ér néng yǐn guò zài jǐ yě. zài jīng zhào sān nián, zhèng lìng rú yī.
時行幸東都，以乾曜為京兆尹，仍京師留守。乾曜政存寬簡，不嚴而理。嘗有 仗內白鷹，因縱遂失所在，上令京兆切捕之。俄於野外獲之，其鷹掛於叢棘而死， 官吏懼得罪，相顧失色。乾曜徐曰：「事有邂逅，死亦常理，主上仁明，當不以此 置罪。必其獲戾，吾自當之，不須懼也。」遂入自請失旨之罪，上一切不問之，眾 咸伏乾曜臨事不懾，而能引過在己也。在京兆三年，政令如一。

bā nián chūn, fù wèi huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià sān pǐn, xún jiā yín qīng guāng lù dài fū, qiān shì zhōng. jiǔ zhī, shàng shū yuē: chén qiè jiàn xíng yào zhī jiā bìng qiú jīng zhí, jùn yì zhī shì duō rèn wài guān, wáng dào píng fēn, bù hé rú cǐ. chén sān nán jù shì jīng rèn, wàng chū èr rén yǔ wài guān, yǐ yè jūn píng zhī dào. shàng cóng zhī, yú shì gǎi qí zi hé nán fǔ cān jūn bì wèi jiàng zhōu sī gōng, tài zhù jié wèi zhèng wèi. yīn xià zhì yuē: yuán bì děng fù zài shū jìn, shēn wéi qiān yì, kǒng dài guān zhī xián liè, lǜ shí cái zhī wèi xù, shuài xiān shù liáo, chóng shì ràng dé, jì qǐng wài qí zhí, fù jiàng zī yǐ shòu. chuán bù yún hū: jìn fàn xuān zi ràng, qí xià jiē ràng. jìn guó zhī rén, yú shì dà hé. dào zhī huò xíng, rén qǐ yún yuǎn! yīn lìng wén wǔ bǎi liáo fù zǐ xiōng dì sān rén bìng rèn jīng sī zhě, rèn zì tōng róng, yī zī cì chù fēn, yóu shì gōng qīng zǐ dì jīng guān chū wài zhě bǎi yú rén. é yòu yǒu shàng shū zhě, yǐ wèi guó zhī zhí zhèng, tóng qí xiū qī, ruò bù shāo jiā chóng chǒng, hé yǐ zé qí jǐn xīn? shí nián shí yī yuè, chì zhōng shū mén xià gòng shí shí fēng sān bǎi hù, zì gān yào jí zhāng jiā zhēn shǐ yě.
八年春，復為黃門侍郎、同中書門下三品，尋加銀青光祿大夫，遷侍中。久之， 上疏曰：「臣竊見形要之家並求京職，俊乂之士多任外官，王道平分，不合如此。 臣三男俱是京任，望出二人與外官，以葉均平之道。」上從之，於是改其子河南府 參軍弼為絳州司功，太祝絜為鄭尉。因下制曰：「源弼等父在樞近，深惟謙挹，恐 代官之咸列，慮時才之未序，率先庶僚，崇是讓德，既請外其職，復降資以授。 《傳》不云乎：『晉范宣子讓，其下皆讓。』『晉國之人，於是大和。』道之或行， 仁豈雲遠！」因令文武百僚父子兄弟三人並任京司者，任自通容，依資次處分，由 是公卿子弟京官出外者百餘人。俄又有上書者，以為「國之執政，同其休戚，若不 稍加崇寵，何以責其盡心？」十年十一月，敕中書門下共食實封三百戶，自乾曜及 張嘉貞始也。

gān yào hòu hù cóng dōng fēng, bài shàng shū zuǒ chéng xiàng, réng jiān shì zhōng. gān yào zài zhèng shì shí nián, shí zhāng jiā zhēn zhāng shuō xiāng cì wèi zhōng shū lìng, gān yào bù gǎn yǔ zhī zhēng quán, měi shì jiē tuī ràng zhī. jí lǐ yuán hóng dù xiān zhī zhèng shì, gān yào suì wú suǒ cān yì, dàn wéi nuò shǔ míng ér yǐ. chū, gān yào yīn jiāng jiǎo suǒ jiàn, suì zhuó yòng jí jiǎo dé zuì, wèi zhāng jiā zhēn suǒ jǐ, gān yào jìng bù jiù zhī, yì zhě yǐ cǐ jī yān. shí qī nián xià, tíng jiān shì zhōng shì. qí qiū, qiān tài zǐ shǎo shī, yǐ zǔ míng shī, gù cí, nǎi bài tài zǐ shǎo fù, fēng ān yáng jùn gōng. shí jiǔ nián, jià xìng dōng dōu, gān yào yǐ nián lǎo cí jí, bù kān hù cóng, yīn liú jīng yǎng jí. shì nián dōng zú, zhào zèng yōu zhōu dà dū dū, shàng yú luò chéng nán mén jǔ āi, chuò cháo èr rì.
乾曜後扈從東封，拜尚書左丞相，仍兼侍中。乾曜在政事十年，時張嘉貞、張 說相次為中書令，乾曜不敢與之爭權，每事皆推讓之。及李元紘、杜暹知政事，乾 曜遂無所參議，但唯諾署名而已。初，乾曜因姜皎所薦，遂擢用；及皎得罪，為張 嘉貞所擠，乾曜竟不救之，議者以此譏焉。十七年夏，停兼侍中事。其秋，遷太子 少師，以祖名師，固辭，乃拜太子少傅，封安陽郡公。十九年，駕幸東都，乾曜以 年老辭疾，不堪扈從，因留京養疾。是年冬卒，詔贈幽州大都督，上於洛城南門舉 哀，輟朝二日。

gān yào cóng sūn guāng yù, yì yǒu lìng yù. lì zhí qīng jǐn, fǔ zhū dì yǐ yǒu yì wén. chū wèi zhōng shū shè rén, yǔ yáng tāo liú lìng zhí děng tóng shān dìng kāi yuán xīn gé. lì xíng bù hù bù èr shì láng shàng shū zuǒ chéng, lèi qiān zhèng zhōu cì shǐ, chēng wèi liáng lì. xún zú. guāng yù zi wěi, yì zǎo yǒu měi chēng. guī mén yōng mù, shì yǒu tuī zhī, lì jiàn qīng yào. tiān bǎo zhōng, wèi gěi shì zhōng dōu zhèng zhōu cì shǐ xiāng zhōu cì shǐ běn dào cǎi fǎng shǐ. jí ān lù shān fǎn, jì fàn dōng jīng, nǎi yǐ wěi wèi jiāng líng jùn dà dū dū fǔ zhǎng shǐ běn dào cǎi fǎng fáng yù shǐ shè yù shǐ zhōng chéng, yǐ bīng bù láng zhōng xú hào wèi xiāng zhōu cì shǐ běn zhōu fáng yù shǒu zhuō shǐ yǐ yù zhī. wěi zhì zhèn zú.
乾曜從孫光裕，亦有令譽。歷職清謹，撫諸弟以友義聞。初為中書舍人，與楊 滔、劉令植等同刪定《開元新格》。歷刑部戶部二侍郎、尚書左丞，累遷鄭州刺史， 稱為良吏。尋卒。光裕子洧，亦早有美稱。閨門雍睦，士友推之，歷踐清要。天寶 中，為給事中、蔸鄭州刺史、襄州刺史、本道採訪使。及安祿山反，既犯東京，乃 以洧為江陵郡大都督府長史、本道採訪防禦使、攝御史中丞，以兵部郎中徐浩為襄 州刺史、本州防禦守捉使以御之。洧至鎮卒。

lǐ yuán hóng, qí xiān huá zhōu rén, shì jū jīng zhào zhī wàn nián. běn xìng bǐng shì. zēng zǔ càn, suí dà yè zhōng tún wèi dà jiāng jūn. shǔ guān zhōng zéi qǐ, yáng dì lìng càn wǎng jīng chéng yǐ xī èr shí sì jùn zhú bǔ dào zéi, càn fǔ xún shì zhòng, shén dé qí xīn. jí yì qí rù guān, càn lǜ qí zhòng guī fù, bài zōng zhèng qīng, fēng yīng guó gōng, cì xìng lǐ shì. gāo zǔ yǔ zhī yǒu jiù, tè méng ēn lǐ, qiān wèi zuǒ jiān mén dà jiāng jūn, yǐ nián lǎo tè lìng chéng mǎ yú gōng zhōng jiǎn xiào. nián bā shí yú zú, shì yuē míng. zǔ kuān, gāo zōng shí wèi tài cháng qīng, bié fēng lǒng xī jùn gōng. fù dào guǎng, zé tiān shí wèi biàn zhōu cì shǐ. shí shǔ tū jué jí qì dān kòu xiàn hé běi, jiān fā hé nán zhū zhōu bīng mù, bǎi xìng sāo rǎo. dào guǎng kuān měng shé zhōng, chēng wèi shàn zhèng, cún shōu wèi fǔ, biàn zhōu dú bù táo sàn. xún rù wèi diàn zhōng jiān tóng fèng gé luán tái píng zhāng shì, lèi fēng jīn chéng xiàn hóu. zú, zèng qín zhōu dū du, shì yuē chéng.
李元紘，其先滑州人，世居京兆之萬年。本姓丙氏。曾祖粲，隋大業中屯衛大 將軍。屬關中賊起，煬帝令粲往京城以西二十四郡逐捕盜賊，粲撫循士眾，甚得其 心。及義旗入關，粲率其眾歸附，拜宗正卿，封應國公，賜姓李氏。高祖與之有舊， 特蒙恩禮，遷為左監門大將軍，以年老特令乘馬於宮中檢校。年八十餘卒，諡曰明。 祖寬，高宗時為太常卿，別封隴西郡公。父道廣，則天時為汴州刺史。時屬突厥及 契丹寇陷河北，兼發河南諸州兵募，百姓騷擾。道廣寬猛折衷，稱為善政，存收慰 撫，汴州獨不逃散。尋入為殿中監、同鳳閣鸞台平章事，累封金城縣侯。卒，贈秦 州都督，諡曰成。

yuán hóng shǎo jǐn hòu. chū wèi jīng zhōu sī bīng, lèi qiān yōng zhōu sī hù. shí tài píng gōng zhǔ yǔ sēng sì zhēng niǎn wéi, gōng zhǔ fāng chéng ēn yòng shì, bǎi sī jiē xī qí zhǐ yì, yuán hóng suì duàn hái sēng sì. dòu huái zhēn wèi yōng zhōu zhǎng shǐ, dà jù tài píng shì, cù lìng yuán hóng gǎi duàn, yuán hóng dà shǔ pàn hòu yuē: nán shān huò kě gǎi yí, cǐ pàn zhōng wú yáo dòng. jìng zhí zhèng bù náo, huái zhēn bù néng duó zhī. é zhuǎn hǎo zhì lìng, qiān rùn zhōu sī mǎ, suǒ lì xián yǒu shēng jī. kāi yuán chū, sān qiān wàn nián xiàn lìng, fù yì píng yǔn, bù yán ér lǐ. é zhuó wèi jīng zhào yǐn, xún yǒu zhào lìng yuán hóng shū jué sān fǔ. zhū wáng gōng quán yào zhī jiā, jiē yuán qú lì wéi, yǐ hài shuǐ tián, yuán hóng lìng lì rén yī qiè huǐ zhī, bǎi xìng dà huò qí lì. yòu lì gōng bù bīng bù lì bù sān shì láng. shí sān nián, hù bù shì láng yáng yì bái zhī shèn zuò zhī dù shī suǒ, jiē chū wèi cì shǐ. shàng lìng zǎi chén jí gōng qīng yǐ xià jīng zé kān wèi hù bù zhě, duō yǒu jiàn yuán hóng zhě, jiāng shòu yǐ hù bù shàng shū, shí zhí zhèng yǐ qí zī qiǎn, wèi yí chāo shòu, jiā zhōng dài fū, bài hù bù shì láng. yuán hóng yīn tiáo zòu rén jiān lì hài jí shí zhèng dé shī yǐ zòu zhī, shàng dà yuè, yīn cì yī yī fù juàn èr bǎi pǐ. míng nián, zhuó bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. qǐng zhī, jiā yín qīng guāng lù dài fū, cì jué qīng shuǐ nán.
元紘少謹厚。初為涇州司兵，累遷雍州司戶。時太平公主與僧寺爭碾磑，公主 方承恩用事，百司皆希其旨意，元紘遂斷還僧寺。竇懷貞為雍州長史，大懼太平勢， 促令元紘改斷，元紘大署判後曰：「南山或可改移，此判終無搖動。」竟執正不撓， 懷貞不能奪之。俄轉好畤令，遷潤州司馬，所歷咸有聲績。開元初，三遷萬年縣令， 賦役平允，不嚴而理。俄擢為京兆尹，尋有詔令元紘疏決三輔。諸王公權要之家， 皆緣渠立磑，以害水田，元紘令吏人一切毀之，百姓大獲其利。又歷工部、兵部、 吏部三侍郎。十三年，戶部侍郎楊易、白知慎坐支度失所，皆出為刺史。上令宰 臣及公卿已下精擇堪為戶部者，多有薦元紘者，將授以戶部尚書，時執政以其資淺， 未宜超授，加中大夫，拜戶部侍郎。元紘因條奏人間利害及時政得失以奏之，上大 悅，因賜衣一副、絹二百匹。明年，擢拜中書侍郎、同中書門下平章事。頃之，加 銀青光祿大夫，賜爵清水男。

yuán hóng xìng qīng jiǎn. jì zhī zhèng shì, shāo yì bēn jìng zhī lù, wù jìn zhě pō dàn zhī. shí chū fèi jīng sī zhí tián, yì zhě qǐng yú guān fǔ zhì tún, yǐ shí cāng bǐng. yuán hóng jiàn yì yuē: jūn guó bù tóng, zhōng wài yì zhì. ruò rén xián wú yì, dì qì bù kěn, fā xián rén yǐ gēng qì dì, shěng kuì yùn yǐ shí jūn liáng, yú shì hū yǒu tún tián, qí wèi yì duō yǐ. jīn bǎi guān suǒ tuì zhí tián, sàn zài zhū xiàn, bù kě jù yě. bǎi xìng suǒ yǒu sī tián, jiē lì zì gēng kěn, bù kě qǔ yě. ruò zhì tún tián, jí xū gōng sī xiāng huàn, zhēng fā dīng fū, zhēng yì zé yè fèi yú jiā, miǎn yōng zé fù què yú guó. nèi dì zhì tún, gǔ suǒ wèi yǒu, dé bù bǔ shī, huò kǒng wèi kě. qí yì suì zhǐ.
元紘性清儉。既知政事，稍抑奔競之路，務進者頗憚之。時初廢京司職田，議 者請於關輔置屯，以實倉稟。元紘建議曰：「軍國不同，中外異制。若人閒無役， 地棄不墾，發閒人以耕棄地，省饋運以實軍糧，於是乎有屯田，其為益多矣。今百 官所退職田，散在諸縣，不可聚也。百姓所有私田，皆力自耕墾，不可取也。若置 屯田，即須公私相換，徵發丁夫，征役則業廢於家，免庸則賦闕於國。內地置屯， 古所未有，得不補失，或恐未可。」其議遂止。

xiān shì, zuǒ shù zǐ wú jīng jiù rèn shǐ guān, zhuàn táng shū yī bǎi juǎn táng chūn qiū sān shí juǎn, qí shū wèi chéng, yǐ dīng yōu bà zhí. zhì shì, shàng shū qǐng zhōng qí gōng, yǒu zhào tè lìng jiù jí xián yuàn xiū chéng qí shū. jí zhāng shuō zhì shì, yòu lìng zài jiā xiū shǐ. yuán hóng zòu yuē: guó shǐ zhě, jì rén jūn shàn è, guó zhèng sǔn yì, yī zì bāo biǎn, qiān zài chēng zhī, qián xián suǒ nán, shì fěi róng yì. jīn zhāng shuō zài jiā xiū shǐ, wú jīng yòu zài jí xián zhuàn lù, suì lìng guó zhī dà diǎn, sàn zài shù chù. qiě tài zōng bié zhì shǐ guǎn, zài yú jìn zhōng, suǒ yǐ zhòng qí zhí ér mì qí shì yě. wàng lēi shuō děng jiù shǐ guǎn cān xiáng zhuàn lù, zé diǎn cè yǒu píng, jiù zhāng bù zhuì yǐ. cóng zhī, nǎi zhào shuō jí wú jīng bìng jiù shǐ guǎn xiū zhuàn.
先是，左庶子吳兢舊任史官，撰《唐書》一百卷、《唐春秋》三十卷，其書未 成，以丁憂罷職。至是，上疏請終其功，有詔特令就集賢院修成其書。及張說致仕， 又令在家修史。元紘奏曰：「國史者，記人君善惡，國政損益，一字褒貶，千載稱 之，前賢所難，事匪容易。今張說在家修史，吳兢又在集賢撰錄，遂令國之大典， 散在數處。且太宗別置史館，在于禁中，所以重其職而秘其事也。望勒說等就史館 參詳撰錄，則典冊有憑，舊章不墜矣。」從之，乃詔說及吳兢並就史館修撰。

yuán hóng zài zhèng shì lěi nián, bù gǎi dì zhái, pū mǎ bì liè, wèi zēng gǎi shì, suǒ de fēng wù, jiē sàn zhī qīn zú. yòu chéng xiàng sòng jǐng cháng jiā tàn zhī, měi wèi rén yuē: lǐ shì láng yǐn sòng yáo zhī měi cái, chù liú huǎng zhī tān mào, guì wèi guó xiāng, jiā wú chǔ jī. suī jì wén zi zhī dé, hé yǐ jiā yě! hòu yǔ dù xiān duō suǒ yì tóng, qíng suì bù yè, zhì yǒu xiāng zhí zòu zhě, shàng bù yuè, yóu shì bà zhī zhèng shì, chū wèi cáo zhōu cì shǐ, yǐ jí qù guān. jiǔ zhī, bài hù bù shàng shū, réng tīng zhì shì. èr shí yī nián jí chōu, qǐ wèi tài zǐ zhān shì, xún rì ér zú. zèng tài zǐ shǎo fù, shì yuē wén zhōng.
元紘在政事累年，不改第宅，仆馬弊劣，未曾改飾，所得封物，皆散之親族。 右丞相宋璟嘗嘉嘆之，每謂人曰：「李侍郎引宋遙之美才，黜劉晃之貪冒，貴為國 相，家無儲積。雖季文子之德，何以加也！」後與杜暹多所異同，情遂不葉，至有 相執奏者，上不悅，由是罷知政事，出為曹州刺史，以疾去官。久之，拜戶部尚書， 仍聽致仕。二十一年疾瘳，起為太子詹事，旬日而卒。贈太子少傅，諡曰文忠。

dù xiān, pú zhōu pú yáng rén yě. fù chéng zhì, zé tiān chū wèi jiān chá yù shǐ. shí huái zhōu cì shǐ lǐ wén jiǎn yǐ huáng zhī jìn shǔ, wèi chóu rén suǒ gào, chéng zhì tuī chū zhī. é ér wén jiǎn dé zuì, chéng zhì zuò biǎn, shòu fāng yì lìng. lèi zhuǎn tiān guān yuán wài láng. jì luó zhī shì qǐ, chéng zhì kǒng jù, suì chēng jí qù guān ér guī, zú yú jiā. zì xiān gāo zǔ zhì xiān, wǔ dài tóng jū, xiān yóu gōng jǐn, shì jì mǔ yǐ xiào wén. chū jǔ míng jīng, bǔ wù zhōu cān jūn, zhì mǎn jiāng guī, zhōu lì yǐ zhǐ wàn yú zhāng yǐ zèng zhī, xiān wéi shòu yī bǎi, yú xī hái zhī. shí zhōu liáo bié zhě, jiàn ér tàn yuē: xī qīng lì shòu yī dà qián, fù hé yì yě! é shòu zhèng wèi, fù yǐ qīng jié jiàn zhī. huá zhōu sī mǎ yáng fú, gōng zhí shì yě, shēn shǎng zhòng zhī. xún ér fú qiān dà lǐ zhèng, xiān zuò gōng shì xià fǎ sī jié zuì, fú wèi rén yuē: ruò cǐ wèi dé zuì, zé gōng qīng zhī shì hé yǐ quàn yǐ? tè jiàn zhī yú zhí zhèng, yóu shì zhuó bài dà lǐ píng shì.
杜暹，濮州濮陽人也。父承志，則天初為監察御史。時懷州刺史李文暕以皇枝 近屬，為讎人所告，承志推出之。俄而文暕得罪，承志坐貶，授方義令。累轉天官 員外郎。既羅織事起，承志恐懼，遂稱疾去官而歸，卒於家。自暹高祖至暹，五代 同居，暹尤恭謹，事繼母以孝聞。初舉明經，補婺州參軍，秩滿將歸，州吏以紙萬 余張以贈之，暹惟受一百，余悉還之。時州僚別者，見而嘆曰：「昔清吏受一大錢， 復何異也！」俄授鄭尉，復以清節見知。華州司馬楊孚，公直士也，深賞重之。尋 而孚遷大理正，暹坐公事下法司結罪，孚謂人曰：「若此尉得罪，則公清之士何以 勸矣？」特薦之於執政，由是擢拜大理評事。

kāi yuán sì nián, qiān jiān chá yù shǐ, réng wǎng qì xī fù tún. huì ān xī fù dōu hù guō qián guàn yǔ xī tū jué kè hán shǐ xiàn zhèn shǒu shǐ liú xiá qìng děng bù yè, gèng xiāng zhí zòu, zhào xiān àn qí shì shí. shí xiān yǐ huí zhì liáng zhōu, chéng zhào fù wǎng qì xī, yīn rù tū jué qí shī, yǐ jiū qián jī děng fàn zhuàng. fān rén jī jīn yǐ yí, xiān gù cí bù shòu. zuǒ yòu yuē: gōng yuǎn shǐ jué yù, bù kě shī fān rén qíng. xiān bù dé yǐ shòu zhī, mái mù xià, jì qù chū jìng, nǎi yí dié lìng shōu qǔ zhī. fān rén dà jīng, dù qì zhuī zhī, bù jí ér zhǐ. xiān lèi qiān gěi shì zhōng, dīng jì mǔ yōu qù zhí. shí èr nián, ān xī dōu hù zhāng xiào sōng qiān wèi tài yuán yǐn, huò jiàn xiān wǎng shǐ ān xī, fān rén fú qí qīng shèn, shēn sī mù zhī, nǎi duó qíng zhuó bài huáng mén shì láng, jiān ān xī fù dà dū hù. xiān dān qí fù zhí. míng nián, yú tián wáng wèi chí tiào yīn jié tū jué jí zhū fān guó tú wèi pàn luàn, xiān mì zhī qí móu, fā bīng bǔ ér zhǎn zhī, bìng zhū qí dǎng yǔ wǔ shí yú rén, gèng lì jūn zhǎng, yú tián suì ān. xiān yǐ gōng tè jiā guāng lù dài fū. xiān zài ān xī sì nián, suī fǔ jiāng shì, bù dàn qín kǔ, shén dé yí xià zhī xīn.
開元四年，遷監察御史，仍往磧西覆屯。會安西副都護郭虔瓘與西突厥可汗史 獻、鎮守使劉遐慶等不葉，更相執奏，詔暹按其事實。時暹已回至涼州，承詔復往 磧西，因入突厥騎施，以究虔齎等犯狀。蕃人齎金以遺，暹固辭不受。左右曰： 「公遠使絕域，不可失蕃人情。」暹不得已受之，埋幕下，既去出境，乃移牒令收 取之。蕃人大驚，度磧追之，不及而止。暹累遷給事中，丁繼母憂去職。十二年， 安西都護張孝嵩遷為太原尹，或薦暹往使安西，蕃人伏其清慎，深思慕之，乃奪情 擢拜黃門侍郎，兼安西副大都護。暹單騎赴職。明年，于闐王尉遲眺陰結突厥及諸 蕃國圖為叛亂，暹密知其謀，發兵捕而斬之，並誅其黨與五十餘人，更立君長，於 闐遂安。暹以功特加光祿大夫。暹在安西四年，綏撫將士，不憚勤苦，甚得夷夏之 心。

shí sì nián, zhào xiān tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, réng qiǎn zhōng shǐ wǎng yíng zhī. jí yè jiàn, yòu cì juàn èr bǎi pǐ mǎ yī pǐ zhái yī qū. hòu yǔ lǐ yuán hóng bù yè, bà zhī zhèng shì, chū wèi jīng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. yòu lì wèi zhōu cì shǐ tài yuán yǐn. èr shí nián, shàng xìng běi dōu, bài xiān wèi hù bù shàng shū, biàn lìng hù cóng rù jīng. xíng xìng dōng dōu, zhào xiān wèi jīng liú shǒu. xiān yīn chōu dāng fān wèi shì, shàn xiū sān gōng, zēng jùn chéng huáng, gōng zì xún jiǎn, wèi cháng xiū xiè. shàng wén ér jiā zhī, cì chì shū yuē: qīng sù yǐ qīng zhí, jiān zhī qín gàn. zì wěi jū shǒu, měi shì duō néng, zhèng sù guān liáo, huì jí lí shù. chéng huáng gōng shì, suí shì xiū yíng, qiě yǒu chéng gōng, bù pí rén lì. shén shàn shén shàn, wèi zhèn huái yě. é dài lǐ lín fǔ wèi lǐ bù shàng shū, lèi fēng wèi xiàn hóu. èr shí bā nián, bìng zú, nián liù shí yú, zhào zèng shàng shū yòu chéng xiāng.
十四年，詔暹同中書門下平章事，仍遣中使往迎之。及謁見，又賜絹二百匹、 馬一匹、宅一區。後與李元紘不葉，罷知政事，出為荊州大都督府長史。又歷魏州 刺史、太原尹。二十年，上幸北都，拜暹為戶部尚書，便令扈從入京。行幸東都， 詔暹為京留守。暹因抽當番衛士，繕修三宮，增峻城隍，躬自巡檢，未嘗休懈。上 聞而嘉之，賜敕書曰：「卿素以清直，兼之勤干。自委居守，每事多能，政肅官僚， 惠及黎庶。城隍宮室，隨事修營，且有成功，不疲人力。甚善甚善，慰朕懷也。」 俄代李林甫為禮部尚書，累封魏縣侯。二十八年，病卒，年六十餘，詔贈尚書右丞 相。

xiān zài jiā xiào yǒu, ài fǔ yì mǔ dì yù shén hòu. rán sù wú xué shù, měi dāng cháo tán yì, shè yú qiǎn jìn. cháng yǐ gōng qīng qín jiǎn wèi jǐ rèn, shí yì jiǎo qíng wèi zhī. ruò guàn biàn zì shì bù shòu qīn yǒu zèng yí, yǐ zhōng qí shēn. jí zú, shàng shén dào xī zhī, qiǎn zhōng shǐ jiù jiā shì qí sàng shì, nèi chū juàn sān bǎi pǐ yǐ cì zhī. shàng shū shěng jí gù lì fù zèng zhě, qí zi xiào yǒu zūn qí sù yuē, jiē jù ér bù shòu. tài cháng shì yuē zhēn sù. yòu sī yuán wài láng liú tóng shēng dōu guān yuán wài láng wéi lián yǐ xiān yǒu zhōng xiào zhī měi, suǒ shì bù jǐn qí xíng, jiàn yì bó zhī. tài cháng bó shì péi zǒng zhí yuē: dù shàng shū wǎng yǐ mò cuī shòu zhí shì, suī yún fèng guó, bù dé wèi xiào. qǐng yī jiù wèi dìng. xiào yǒu yòu yì què chén sù shàng wén, ér gèng lìng suǒ sī xiáng dìng, jìng shì yuē zhēn xiào.
暹在家孝友，愛撫異母弟昱甚厚。然素無學術，每當朝談議，涉於淺近。常以 公清勤儉為己任，時亦矯情為之。弱冠便自誓不受親友贈遺，以終其身。及卒，上 甚悼惜之，遣中使就家視其喪事，內出絹三百匹以賜之。尚書省及故吏賻贈者，其 子孝友遵其素約，皆拒而不受。太常諡曰「貞肅」。右司員外郎劉同升、都官員外 郎韋廉以暹有忠孝之美，所諡不盡其行，建議駁之。太常博士裴總執曰：「杜尚書 往以墨縗受職事，雖雲奉國，不得為孝。請依舊為定。」孝友又詣闕陳訴上聞，而 更令所司詳定，竟諡曰貞孝。

hán xiū, jīng zhào zhǎng ān rén. bó fù dà mǐn, zé tiān chū wèi fèng gé shè rén. shí liáng zhōu dū du lǐ xíng bāo wèi bù rén wū gào, yún yǒu nì móu, zé tiān lìng dà mǐn jiù zhōu tuī jiū. huò wèi dà mǐn yuē: xíng bāo zhū lǐ jìn shǔ, tài hòu yì yù chú zhī, hū ruò shī zhǐ, huò jiāng bù xì, bù kě bù wèi shēn móu yě. dà mǐn yuē: qǐ yǒu qiú shēn zhī ān ér xiàn rén fēi zuì! jìng zòu xuě zhī. zé tiān é yòu mìng yù shǐ chóng fù, suì gòu chéng qí zuì, dà mǐn zuò tuī fǎn shī qíng, yǔ zhī fǎn bù gào tóng zuì, cì sǐ yú jiā. fù dà zhì, guān zhì luò zhōu sī gōng.
韓休，京兆長安人。伯父大敏，則天初為鳳閣舍人。時梁州都督李行褒為部人 誣告，雲有逆謀，則天令大敏就州推究。或謂大敏曰：「行褒諸李近屬，太后意欲 除之，忽若失旨，禍將不細，不可不為身謀也。」大敏曰：「豈有求身之安而陷人 非罪！」竟奏雪之。則天俄又命御史重覆，遂構成其罪，大敏坐推反失情，與知反 不告同罪，賜死於家。父大智，官至洛州司功。

xiū zǎo yǒu cí xué, chū yīng zhì jǔ, lèi shòu táo lín chéng. yòu jǔ xián liáng. xuán zōng shí zài chūn gōng, qīn wèn guó zhèng, xiū duì cè yǔ xiào shū láng zhào dōng xī bìng wèi yǐ dì, zhuó shòu zuǒ bǔ què. xún pàn zhǔ jué yuán wài láng, lì qiān zhōng shū shè rén lǐ bù shì láng, jiān zhī zhì gào, chū wèi guó zhōu cì shǐ. shí guó zhōu yǐ dì zài liǎng jīng zhī jiān, jià zài jīng jí dōng dōu, bìng wèi jìn zhōu, cháng bèi zhī shuì cǎo yǐ nà xián jiù. xiū zòu qǐng jūn pèi yú zhōu, zhōng shū lìng zhāng shuō bó zhī yuē: ruò dú miǎn guó zhōu, jí dāng yí xiàng tā jùn, mù shǒu yù wèi sī huì, guó tǐ gù bù kě yī. yòu xià fú bù xǔ zhī. xiū fù jiāng zhí zòu, liáo lì yuē: gèng zòu bì wǔ zhí zhèng zhī yì. xiū yuē: wèi cì shǐ bù néng jiù bǎi xìng zhī bì, hé yǐ wèi zhèng! bì yǐ wǔ shàng dé zuì, suǒ gān xīn yě. jìng zhí zòu huò miǎn. suì yú, yǐ mǔ jiān qù zhí, gù chén chéng qǐ zhōng lǐ, zhì xǔ zhī. fú què, chú gōng bù shì láng, réng zhī zhì gào, qiān shàng shū yòu chéng.
休早有詞學，初應制舉，累授桃林丞。又舉賢良。玄宗時在春宮，親問國政， 休對策與校書郎趙冬曦並為乙第，擢授左補闕。尋判主爵員外郎，歷遷中書舍人、 禮部侍郎，兼知制誥，出為虢州刺史。時虢州以地在兩京之間，駕在京及東都，並 為近州，常被支稅草以納閒廄。休奏請均配余州，中書令張說駁之曰：「若獨免虢 州，即當移向他郡，牧守欲為私惠，國體固不可依。」又下符不許之。休復將執奏， 僚吏曰：「更奏必忤執政之意。」休曰：「為刺史不能救百姓之弊，何以為政！必 以忤上得罪，所甘心也。」竟執奏獲免。歲余，以母艱去職，固陳誠乞終禮，制許 之。服闋，除工部侍郎，仍知制誥，遷尚書右丞。

kāi yuán èr shí yī nián, shì zhōng péi guāng tíng zú, shàng lìng xiāo sōng jǔ cháo xián yǐ dài guāng tíng cái, sōng shèng chēng xiū zhì xíng, suì bài huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. xiū xìng fāng zhí, bù wù jìn qū, jí bài, shén yǔn dāng shí zhī wàng. é yǒu wàn nián wèi lǐ měi yù dé zuì, shàng tè lìng liú zhī lǐng wài, xiū jìn yuē: měi yù bēi wèi, suǒ fàn yòu fēi jù hài, jīn zhāo tíng yǒu dà jiān, shàng bù néng qù, qǐ dé shě dà ér qǔ xiǎo yě! chén qiè jiàn jīn wú dà jiāng jūn chéng bó xiàn, yī shì ēn chǒng, suǒ zài tān mào, dì zhái yú mǎ, jiàn nǐ guò zòng. chén qǐng xiān chū bó xiàn ér hòu zuì měi yù. shàng chū bù xǔ zhī, xiū gù zhēng yuē: měi yù wēi xì yóu bù róng, bó xiàn jù huá qǐ dé bù wèn! bì xià ruò bù chū bó xiàn, chén jí bù gǎn fèng zhào liú měi yù. shàng yǐ qí qiè zhí, cóng zhī. chū, xiāo sōng yǐ xiū róu hé yì zhì, gù jiàn yǐn zhī. xiū jì zhī zhèng shì, duō zhé zhèng sōng, suì yǔ xiū bù yè. sòng jǐng wén zhī yuē: bù wèi hán xiū nǎi néng rú shì, rén zhě zhī yǒng yě.
開元二十一年，侍中裴光庭卒，上令蕭嵩舉朝賢以代光庭才，嵩盛稱休志行， 遂拜黃門侍郎、同中書門下平章事。休性方直，不務進趨，及拜，甚允當時之望。 俄有萬年尉李美玉得罪，上特令流之嶺外，休進曰：「美玉卑位，所犯又非巨害， 今朝廷有大奸，尚不能去，豈得舍大而取小也！臣竊見金吾大將軍程伯獻，依恃恩 寵，所在貪冒，第宅輿馬，僭擬過縱。臣請先出伯獻而後罪美玉。」上初不許之， 休固爭曰：「美玉微細猶不容，伯獻巨猾豈得不問！陛下若不出伯獻，臣即不敢奉 詔流美玉。」上以其切直，從之。初，蕭嵩以休柔和易制，故薦引之。休既知政事， 多折正嵩，遂與休不葉。宋璟聞之曰：「不謂韓休乃能如是，仁者之勇也。」

qí nián xià, jiā yín qīng guāng lù dài fū. shí èr yuè, zhuǎn gōng bù shàng shū, bà zhī zhèng shì. èr shí sì nián, qiān tài zi shǎo shī, fēng yí yáng zi. èr shí qī nián bìng zú, nián liù shí bā, zèng yáng zhōu dà dū dū, shì yuē wén zhōng. bǎo yīng yuán nián, zhòng zèng tài zǐ tài shī.
其年夏，加銀青光祿大夫。十二月，轉工部尚書，罷知政事。二十四年，遷太 子少師，封宜陽子。二十七年病卒，年六十八，贈揚州大都督，諡曰文忠。寶應元 年，重贈太子太師。

zi qià hóng hóng huàng, jiē yǒu xué shàng, fēng yùn gāo yǎ. qià, tiān bǎo chū wèi diàn zhōng shì yù shǐ zú. hóng, wèi sī kù yuán wài láng. qià dì hún, chú dà lǐ sī zhí. yù shǐ dài fū wáng hóng fàn fǎ, jí méi qí jiā, qià xiōng hào wèi wàn nián zhǔ bù, bǔ qí zī cái, yǒu suǒ róng yǐn, wèi jīng zhào yǐn xiān yú zhòng tōng suǒ fā, pèi liú xún zhōu. hóng hóng bìng zuò biǎn zhí. hòu yù shè, liàng yí hóng wèi huá zhōu zhǎng shǐ. shǔ ān lù shān fǎn, xī jīng shī shǒu, hóng xiàn yú zéi, zéi shòu guān, jiāng jiàn wěi rèn, hóng yǔ hào jí hóng huàng hún tóng bēn shān gǔ, yǐ tóu xíng zài. zhì gǔ kǒu, hóng hào hún jí hóng zi sì rén bìng wèi zéi suǒ qín, bìng mìng yú tōng qú. hóng zhòng jiāo yǒu, jí shén yú shí, jiàn zhě yǎn tì, sù zōng wén qí zhòng chén zǐ, néng yǐ zhōng ér sǐ, zèng tài cháng qīng. hào zèng lì bù láng zhōng, hún zèng tài cháng shǎo qīng. hóng, shàng yuán zhōng wèi jiàn yì dài fū. huàng huí, bié yǒu chuán.
子洽、洪、汯、滉，皆有學尚，風韻高雅。洽，天寶初為殿中侍御史卒。洪， 為司庫員外郎。洽弟渾，除大理司直。御史大夫王鉷犯法，籍沒其家，洽兄浩為萬 年主簿，捕其資財，有所容隱，為京兆尹鮮于仲通所發，配流循州。洪、汯並坐貶 職。後遇赦，量移洪為華州長史。屬安祿山反，西京失守，洪陷於賊，賊授官，將 見委任，洪與浩及汯、滉、渾同奔山谷，以投行在。至谷口，洪、浩、渾及洪子四 人並為賊所擒，並命於通衢。洪重交友，籍甚於時，見者掩涕，肅宗聞其重臣子， 能以忠而死，贈太常卿。浩贈吏部郎中，渾贈太常少卿。汯，上元中為諫議大夫。 滉、洄，別有傳。

péi yào qīng, zèng hù bù shàng shū shǒu zhēn zǐ yě. shǎo cōng mǐn, shù suì jiě shǔ wén, tóng zǐ jǔ. ruò guàn bài mì shū zhèng zì, é bǔ xiāng wáng fǔ diǎn qiān. shí ruì zōng zài fān, shén zhòng zhī, lìng yǔ yuàn qiū yuè wén xué wéi lì qì gèng zhí fǔ zhōng, yǐ bèi gù wèn, fǔ zhōng chēng wèi xué zhí. jí ruì zōng shēng jí, bài guó zi zhǔ bù. kāi yuán chū, lèi qiān zhǎng ān lìng. zhǎng ān jiù yǒu pèi hù hé shì zhī fǎ, bǎi xìng kǔ zhī. yào qīng dào guān, yī qiè lìng chū chǔ xù zhī jiā, yù gěi qí zhí, suì wú jiān jiù zhī bì, gōng sī shén yǐ wèi biàn. zài zhí èr nián, kuān měng dé zhòng. jí qù guān, xiàn rén shén sī yǒng zhī. shí sān nián, wèi jì zhōu cì shǐ. qí nián, chē jià dōng xún, zhōu dāng dà lù, dào lǐ mián zhǎng, ér hù kǒu guǎ ruò, yào qīng gōng zì tiáo lǐ, kē pèi dé suǒ. shí dà jià suǒ lì fán shí yú zhōu, yào qīng chēng wèi zhī dùn zhī zuì. yòu lì xuān jì èr zhōu cì shǐ, jiē yǒu shàn zhèng, rù wèi hù bù shì láng.
裴耀卿，贈戶部尚書守真子也。少聰敏，數歲解屬文，童子舉。弱冠拜秘書正 字，俄補相王府典簽。時睿宗在蕃，甚重之，令與掾丘悅、文學韋利器更直府中， 以備顧問，府中稱為學直。及睿宗升極，拜國子主簿。開元初，累遷長安令。長安 舊有配戶和市之法，百姓苦之。耀卿到官，一切令出儲蓄之家，預給其直，遂無奸 僦之弊，公私甚以為便。在職二年，寬猛得中。及去官，縣人甚思詠之。十三年， 為濟州刺史。其年，車駕東巡，州當大路，道里綿長，而戶口寡弱，耀卿躬自條理， 科配得所。時大駕所歷凡十餘州，耀卿稱為知頓之最。又歷宣、冀二州刺史，皆有 善政，入為戶部侍郎。

èr shí nián, lǐ bù shàng shū xìn ān wáng yī shòu zhào tǎo qì dān, zhào yǐ yào qīng wèi fù. é yòu lìng yào qīng jī juàn èr shí wàn pǐ fēn cì lì gōng xī guān, jiù bù luò yǐ gěi zhī. yào qīng wèi rén yuē: yí lǔ tān cán, jiàn lì wàng yì, jīn jī chí cái bó, shēn rù kòu jìng, bù kě bù wèi bèi yě. nǎi lìng xiān qī ér wǎng, fēn dào hù jìn, yī zhāo ér gěi fù bìng bì. shí tū jué jí shì wéi guǒ lè bīng yāo xiǎn, móu jié xí zhī, bǐ zhì ér yào qīng yǐ hái.
二十年，禮部尚書、信安王禕受詔討契丹，詔以耀卿為副。俄又令耀卿齎絹二 十萬匹分賜立功奚官，就部落以給之。耀卿謂人曰：「夷虜貪殘，見利忘義，今齎 持財帛，深入寇境，不可不為備也。」乃令先期而往，分道互進，一朝而給付並畢。 時突厥及室韋果勒兵邀險，謀劫襲之，比至而耀卿已還。

qí dōng, qiān jīng zhào yǐn. míng nián qiū, lín yǔ hài jià, jīng chéng gǔ guì. shàng jiāng xìng dōng dōu, dú zhào yào qīng wèn jiù rén zhī shù, yào qīng duì yuē:
其冬，遷京兆尹。明年秋，霖雨害稼，京城谷貴。上將幸東都，獨召耀卿問救 人之術，耀卿對曰：

chén wén qián dài shèng wáng, yì shí yǒu yōu hài, gèng shī huì zé, huó guó jì rén, yóu shì cāng shēng yǎng dé, shǐ cè shū měi. fú yǐ bì xià rén shèng zhì shēn, yōu qín shù zhèng, xiǎo yǒu jī fá, jiàng qíng āi jīn, gōng qīn zhī jì, jiù qí wēi jí. shàng xuán jiàng jiàn, dāng gèng yán fú zuò, shì yīn yǒu xiǎo zāi ér zēng huī shèng dé yě. jīn jì dà jià dōng xún, bǎi sī hù cóng, tài cāng jí sān fǔ xiān suǒ jī zhù, qiě suí jiàn zài fā zhòng chén fēn dào zhèn gěi, jì kě zhī yī èr nián. cóng dōng dōu gèng guǎng cáo yùn, yǐ shí guān fǔ. dài shāo chōng shí, chē jià xī hái, jí shì wú bù jì. chén yǐ guó jiā dì yè, běn zài jīng shī, wàn guó cháo zōng, bǎi dài bù yì zhī suǒ. dàn wèi qín zhōng dì xiá, shōu sù bù duō, tǎng yù shuǐ hàn, biàn jí guì fá. wǎng zhě zhēn guān yǒng huī zhī jì, lù bǐng shù shǎo, měi nián zhuǎn yùn bù guò yī èr shí wàn shí, suǒ yòng biàn zú, yǐ cǐ chē jià jiǔ dé ān jū. jīn guó yòng jiàn guǎng, cáo yùn shù bèi yú qián, zhī yóu bù gěi. bì xià shù xìng dōng dōu, yǐ jiù zhù jī, wèi guó dà jì, bù dàn qú láo, zhǐ wèi yōu rén ér xíng, qǐ shì gù yù bù wǎng. ruò néng gèng guǎng shǎn yùn, zhī sù rù jīng, cāng bǐng cháng yǒu sān èr nián liáng, jí wú yōu shuǐ hàn. jīn tiān xià shū dīng yuē yǒu sì bǎi wàn rén, měi dīng zhī chū qián bǎi wén, wǔ shí wén chōng yíng jiào děng yòng, zhù nà sī nóng jí hé nán fǔ shǎn zhōu yǐ chōng qí fèi. zū mǐ zé gè suí yuǎn jìn, rèn zì chū jiǎo sòng nà dōng dōu. cóng dōu zhì shǎn, hé lù jiān xiǎn, jì yòng lù jiǎo, wú yóu guǎng zhì. ruò néng kāi tōng hé cáo, biàn lù wèi shuǐ, zé suǒ zhī yǒu yú, dòng yíng wàn jì. qiě hé nán zū chuán hòu shuǐ shǐ jìn, wú rén bù biàn hé cáo, yóu shì suǒ zài tíng liú, rì yuè jì yān, suì shēng yǐn dào. chén wàng yán liú xiāng cì zhì cāng.
臣聞前代聖王，亦時有憂害，更施惠澤，活國濟人，由是蒼生仰德，史冊書美。 伏以陛下仁聖至深，憂勤庶政，小有飢乏，降情哀矜，躬親支計，救其危急。上玄 降鑒，當更延福祚，是因有小災而增輝聖德也。今既大駕東巡，百司扈從，太倉及 三輔先所積貯，且隨見在發重臣分道賑給，計可支一二年。從東都更廣漕運，以實 關輔。待稍充實，車駕西還，即事無不濟。臣以國家帝業，本在京師，萬國朝宗， 百代不易之所。但為秦中地狹，收粟不多，倘遇水旱，便即匱乏。往者貞觀、永徽 之際，祿稟數少，每年轉運不過一二十萬石，所用便足，以此車駕久得安居。今國 用漸廣，漕運數倍於前，支猶不給。陛下數幸東都，以就貯積，為國大計，不憚劬 勞，只為憂人而行，豈是故欲不往。若能更廣陝運，支粟入京，倉稟常有三二年糧， 即無憂水旱。今天下輸丁約有四百萬人，每丁支出錢百文，五十文充營窖等用，貯 納司農及河南府、陝州以充其費。租米則各隨遠近，任自出腳送納東都。從都至陝， 河路艱險，既用陸腳，無由廣致。若能開通河漕，變陸為水，則所支有餘，動盈萬 計。且河南租船候水始進，吳人不便河漕，由是所在停留，日月既淹，遂生隱盜。 臣望沿流相次置倉。

shàng shēn rán qí yán. xún bài huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, chōng zhuǎn yùn shǐ, yǔ zài shí huò zhì. fán sān nián, yùn qī bǎi wàn shí, shěng jiǎo qián sān shí wàn guàn. huò shuō yào qīng qǐng jìn suǒ shěng jiǎo qián, yǐ míng gōng lì. yào qīng yuē: cǐ gài gōng qīng yíng suō zhī lì ěr, bù kě yǐ zhī qiú chǒng yě. nǎi zòu chōng suǒ sī hé shì hé dí děng qián.
上深然其言。尋拜黃門侍郎、同中書門下平章事，充轉運使，語在《食貨志》。 凡三年，運七百萬石，省腳錢三十萬貫。或說耀卿請進所省腳錢，以明功利。耀卿 曰：「此蓋公卿盈縮之利耳，不可以之求寵也。」乃奏充所司和市、和糴等錢。

míng nián, qiān shì zhōng. èr shí sì nián, bài shàng shū zuǒ chéng xiàng, bà zhī zhèng shì, lèi fēng zhào chéng hóu. shí yí zhōu cì shǐ yáng jùn fàn zāng chù sǐ, zhào lìng zhàng liù shí, pèi liú gǔ zhōu. yào qīng shàng shū jiàn yuē:
明年，遷侍中。二十四年，拜尚書左丞相，罷知政事，累封趙城侯。時夷州刺 史楊浚犯贓處死，詔令杖六十，配流古州。耀卿上疏諫曰：

fú yǐ shèng ēn tiān fù, rén yù shù lèi, fán sǐ zuì zhī shǔ, bù yù shī zhū shì cháo, quán qí xìng mìng, liú cuàn ér yǐ. suǒ yǐ zhèng zhì xíng cuò, yù wú yuān rén, kuàng gǔ yǐ lái, wèi yǒu sī měi. chén yú yǐ wèi quán shēng miǎn sǐ, chéng wèi zhì huà, yǒu chǐ qiě gé, wèi xùn jiāng lái. gǒu yǒu wèi ān, bù gǎn jiān mò.
伏以聖恩天覆，仁育庶類，凡死罪之屬，不欲屍諸市朝，全其性命，流竄而已。 所以政致刑措，獄無冤人，曠古以來，未有斯美。臣愚以為全生免死，誠為至化， 有恥且格，為訓將來。苟有未安，不敢緘默。

chén yǐ wèi cì shǐ xiàn lìng, yǔ zhū lì shāo bié, rén zhī fù mǔ, fēng huà suǒ zhān, yī wèi běn bù zhǎng guān, jí hé zhōng shēn zhì jìng. jué zhàng zhě, wǔ xíng zhī mò, zhǐ shī yú chì pū tú lì zhī jiān, guān yìn shāo gāo, jí miǎn biān tà. lìng jué zhàng shú sǐ, chéng zé yǐ yōu, jiě tǐ shòu chī, shì pō wèi rǔ. fǎ zhì yú sǐ, tiān xià gòng zhī, xíng zhì yú rǔ, huò yǒu suǒ chǐ. kuàng běn zhōu cì shǐ, bǎi xìng suǒ chóng, yī zhāo duì qí rén lì, bèi jǐ jiā zhàng, qū cuò jū zhí, rén huò āi lián, wàng qí miǎn sǐ zhī ēn, qiě yǒu shāng xīn zhī tòng, kǒng fēi jìng guān zhǎng quàn fēng sú zhī yì.
臣以為刺史、縣令，與諸吏稍別，人之父母，風化所瞻，一為本部長官，即合 終身致敬。決杖者，五刑之末，只施於抶撲徒隸之間，官廕稍高，即免鞭撻。令決 杖贖死，誠則已優，解體受笞，事頗為辱。法至於死，天下共之，刑至於辱，或有 所恥。況本州刺史，百姓所崇，一朝對其人吏，背脊加杖，屈挫拘執，人或哀憐， 忘其免死之恩，且有傷心之痛，恐非敬官長勸風俗之意。

yòu zá fàn sǐ zuì, wú zhàng xíng, zòu bào sān fù, rán hòu xíng jué. jīn fēi shí bù fù, jué zhàng biàn fā, tǎng yù huò wèi jǐn, yòu shǔ rè bù nài, yīn zhàng huò sǐ, jí shì cù qí chù fēn, bù dé shùn shí. jiāng yù shēng zhī, què yāo qí mìng, yòu kǒng fēi shèng míng kuān yòu zhī yì. qián hòu pín zài zhōu xiàn, huò yuán zá fàn jué rén, měi dà shǔ shèng xià zhī shí, jué zhàng duō sǐ, qiū dōng yǐ hòu, zhì yǒu quán zhě. fú wàng fán cì shǐ xiàn lìng yú běn bù jué zhàng jí xià shǔ shēng zhǎng zhī shí, suǒ dìng zhàng xíng, bìng qǐ tíng jiǎn. jí fù bì xià hào shēng zhī dé, yú sǐ zhě jiē yǒu zài shēng zhī ēn.
又雜犯死罪，無杖刑，奏報三覆，然後行決。今非時不覆，決杖便發，倘獄或 未盡，又暑熱不耐，因杖或死，即是促其處分，不得順時。將欲生之，卻夭其命， 又恐非聖明寬宥之意。前後頻在州縣，或緣雜犯決人，每大暑盛夏之時，決杖多死， 秋冬已後，至有全者。伏望凡刺史、縣令於本部決杖及夏暑生長之時，所定杖刑， 並乞停減。即副陛下好生之德，於死者皆有再生之恩。

é ér tè jìn gài jiā yùn pò tū qí shī lì gōng hái, zhào jiā hé xī lǒng yòu liǎng jié dù shǐ, réng lìng jīng lüè tǔ bō. jiā yùn jì chéng ēn chǒng, rì xī hān yàn, bù shí fù jūn. yào qīng mì shàng shū yuē: fú jiàn gài jiā yùn lì gōng pò zéi, gèng wěi liǎng jūn, yǐ yǒng guǒ zhī cái, chéng zhàn shèng zhī shì, tǔ bō xiǎo chǒu, bù zú jiān yí. rán chén jìn rì yǔ qí tóng bān, guān qí jǔ cuò, jīng jìn yǒng liè, chéng zé yǒu yú, yán qì jīn kuā, kǒng nán chéng shì. mò áo bài yú pú sāo zhī yì, jǔ zhǐ shāo gāo, chūn qiū shū zhī wèi chéng jiè. kǒng qí yǒu jiāo dí zhī sè, chén qiè yōu zhī. rù qiū fáng biān, rì yuè shāo bī, jiē duì rén lì, xū shí qí yí. jīn jiāng fǔ biān jūn, wèi yán fā rì, ruò lín shì shǐ qù, rén lì wèi shí, suī jué zài yī shí, kǒng jiāng fēi zhì shèng wàn quán zhī dào. kuàng bīng wèi xùn liàn, bù zhī lǐ fǎ, rén wèi huái huì, shì wèi tóng xīn, qiú qí wàng xìng mìng yú yī shí, dàn yán xíng yú shǎo xuǎn, zòng wēi bī ér jìn, yīn ér lì gōng, kǒng fēi shī chū yǐ lǜ, jiǔ zhǎng zhī yì. yòu wàn rén xìng mìng, jué zài jiāng jūn, bù dé yǐ ér xíng zhī, záo xiōng mén ér jí lù. jīn hān yàn zhāo xī, yōu wò yǒu yú, yì kǒng fēi ài rén yōu guó zhī yì, bù kě bù chá. ruò bù kě huí huàn, jí wàng sù qiǎn jìn tú, réng qǐ shèng ēn, xù yǐ yán mìng. shū zòu, shàng nǎi cù jiā yùn fù jūn, jìng yǐ wú gōng ér hái.
俄而特進蓋嘉運破突騎施立功還，詔加河西、隴右兩節度使，仍令經略吐蕃。 嘉運既承恩寵，日夕酣宴，不時赴軍。耀卿密上疏曰：「伏見蓋嘉運立功破賊，更 委兩軍，以勇果之才，承戰勝之勢，吐蕃小丑，不足殲夷。然臣近日與其同班，觀 其舉措，精勁勇烈，誠則有餘，言氣矜誇，恐難成事。莫敖敗於蒲騷之役，舉趾稍 高，《春秋》書之為懲誡。恐其有驕敵之色，臣竊憂之。入秋防邊，日月稍逼，接 對人吏，須識其宜。今將撫邊軍，未言發日，若臨事始去，人吏未識，雖決在一時， 恐將非制勝萬全之道。況兵未訓練，不知禮法，人未懷惠，士未同心，求其忘性命 於一時，憚嚴刑於少選，縱威逼而進，因而立功，恐非師出以律，久長之義。又萬 人性命，決在將軍，不得已而行之，鑿凶門而即路。今酣宴朝夕，優渥有餘，亦恐 非愛人憂國之意，不可不察。若不可回換，即望速遣進途，仍乞聖恩，勖以嚴命。」 疏奏，上乃促嘉運赴軍，竟以無功而還。

tiān bǎo yuán nián, gǎi wèi shàng shū yòu pú shè, xún zhuǎn zuǒ pú shè. yī suì hōng, nián liù shí sān, zèng tài zǐ tài fù, shì yuē wén xiàn. zi zōng, lì bù láng zhōng. zōng zi jí. jí, zì hóng zhèng, yòu néng shǔ wén. ruò guàn jǔ jìn shì, bǔ xiào shū láng, pàn rù gāo děng, shòu lán tián wèi. shí yǒu zhào mìng jī nèi zhū xiàn chéng fèng tiān, shí yán yǐng wèi jīng zhào, zhèng shàng jùn bào, jiā yǐ cháo zhǐ shén pò, yǐn zhèng zhī mìng, jí rú fēng tíng. běn cáo wèi wéi zhòng guī qí shì fāng shēn ér jí, wèi yǐng zhī bào, bù gǎn yǐ shì gù miǎn. jí yīn qǐng dài, yì wú qiān chéng, dāng shí yì zhī. dé zōng nán shòu, jí yì xíng zài, bài shí yí, zhuǎn bǔ què. lǐ huái guāng yǐ hé zhōng pàn, cháo tíng yù yǐ hán gòu wèi yì, jí kàng yì qǐng tǎo, shàng shēn qì zhī, qián xí wèi miǎn. sān qiān lì bù yuán wài, lì jià bù bīng bù láng zhōng, qiān jiàn yì dài fū. huì qián zhōng guān chá shǐ wéi shì zōng cǎn kù yù xià, wèi yí liáo suǒ zhú, bǐ jí dài zhī, qiú qú zì huà. qí hòu wèi zhàng dú suǒ qīn, jiān qǐng rù jìn, bài tóng zhōu cì shǐ. zhēng rù wèi zhōng shū shè rén, qiān shàng zhēng rù wèi zhōng shè rén, qiān shàng shū yòu chéng. shí bīng bù shàng shū lǐ xùn jiān yán tiě shǐ, jiāng yǐ shǐ jú zhì yú běn háng, jīng gòu yǐ bàn, huì jí bài mìng, jiān zhí yǐ wèi bù kě, suì lìng chè zhī. xùn shì ēn ér qiáng, shí zhòng jí zhī yǒu shǒu, jiù bài lì bù shì láng. yǐ jí chú guó zi jì jiǔ, xún qiān gōng bù shàng shū zhì shì. yuán hé bā nián zú, nián liù shí èr, zèng lì bù shàng shū. jí qīng jìn wēn mǐn, fán suǒ dìng jiāo, shí chēng wèi dì yī liú. yǔ zhèng yú qìng tè xiāng yǒu shàn, jí mò hòu, yú qìng xíng péng yǒu zhī fú, jìn shēn měi zhī.
天寶元年，改為尚書右僕射，尋轉左僕射。一歲薨，年六十三，贈太子太傅， 諡曰文獻。子綜，吏部郎中。綜子佶。佶，字弘正，幼能屬文。弱冠舉進士，補校 書郎，判入高等，授藍田尉。時有詔命畿內諸縣城奉天，時嚴郢為京兆，政尚峻暴， 加以朝旨甚迫，尹正之命，急如風霆。本曹尉韋重規其室方娠而疾，畏郢之暴，不 敢以事故免。佶因請代，役無愆程，當時義之。德宗南狩，佶詣行在，拜拾遺，轉 補闕。李懷光以河中叛，朝廷欲以含垢為意，佶抗議請討，上深器之，前席慰勉。 三遷吏部員外，歷駕部兵部郎中，遷諫議大夫。會黔中觀察使韋士宗慘酷馭下，為 夷獠所逐，俾佶代之，酋渠自化。其後為瘴毒所侵，堅請入覲，拜同州刺史。征入 為中書舍人，遷尚征入為中舍人，遷尚書右丞。時兵部尚書李巽兼鹽鐵使，將以使 局置於本行，經構已半，會佶拜命，堅執以為不可，遂令徹之。巽恃恩而強，時重 佶之有守，就拜吏部侍郎。以疾除國子祭酒，尋遷工部尚書致仕。元和八年卒，年 六十二，贈吏部尚書。佶清勁溫敏，凡所定交，時稱為第一流。與鄭餘慶特相友善， 佶歿後，餘慶行朋友之服，搢紳美之。

shǐ chén yuē: wèi zhī gǔ lú huái shèn yuán gān yào lǐ yuán hóng dù xiān hán xiū péi yào qīng, xī yùn qì néng, xián jū zǎi fǔ. huò xīn cún qǐ wò, huò zhì zài jiàn xián, huò chū ài zi wèi wài guān, huò zhǐ tún tián yú guān fǔ, huò bù shòu fān rén zhī lù, huò jiān hé bó xiàn zhī jiān, huò guǎng cáo qú yǐ chōng guó yòng: cǐ jiē lì shì lì gōng, yǒu zú jiā shàng zhě yě. lú lǐ dù sān jūn zǐ, yòu yǐ qīng bái chuí měi jiǎn shū, gōng sūn hóng zhī liú yě. gān yào zhí dāng jī mì, wú suǒ shì fēi, chí lù bǎo shēn, yān yòng bǐ xiāng?
史臣曰：魏知古、盧懷慎、源乾曜、李元紘、杜暹、韓休、裴耀卿，悉蘊器能， 咸居宰輔。或心存啟沃，或志在薦賢，或出愛子為外官，或止屯田於關輔，或不受 蕃人之賂，或堅劾伯獻之奸，或廣漕渠以充國用：此皆立事立功，有足嘉尚者也。 盧、李、杜三君子，又以清白垂美簡書，公孫弘之流也。乾曜職當機密，無所是非， 持祿保身，焉用彼相？

zàn yuē: lú wèi gān yào, bì wéi jìn xián. péi hán lǐ dù, yuǎn cái hé jiān. hàn jiǎn shū shì, qīng fēng sù rán. wàn suì zhī hòu, qí míng bù kān.
贊曰：盧、魏、乾曜，弼違進賢。裴、韓、李、杜，遠財劾奸。汗簡書事，清 風肅然。萬歲之後，其名不刊。